Derde Blad.
BUITENLAND
Brieven uit Polen
DE VIOOL.
VRIJDAG 30 SEPTEMBER 1921
M I HlfoVfc 1 'WCi'V 1'°'"
De toestand in .Ierland.
De Washingtonsche Conferentie.
GE». iöiTEHL. BERICHTEN.
K&NDEL EN NIJVERHEID
FEUILLETON.
ii.
Warschau, Sepl. I921-
Wij verlieten Posnau met den nacht
trein, die ons den volgenden morgen
bracht- voor het perron van het Ccntr-.jl-
station te Warsch.au. Al h.eel gauw kwa
men we tot de bevinding, dat cr slaking
was van het trampersoneel. Maar de rij-
tuigkoetsders siari-ten niet en profiteerden
van de---staking, om hun prijzen stevig de
hoogfè in de drijven. Een taxi of a tax in
heel Warschau dus niet te krijgen. De
automobiel n.-sport wordt daar beschouwd,
als een grooic luxe, die slechts weinig Po
len kunnen betalen. Naar de tegenwoordi
ge waarde van 't geld, kost een middel
matig groote Ford-automobiel daar onge
veer 4 millioen mark. Vrachtautomobielen,
die tot 't 'leger bchooren, waarop planken
zijn gelegd, snorren onophoudelijk langs
de brcede wegen. Zij zijn overvol en bij
eiken schok, worden de inzittenden dooi
en tegen elkaar gesmeten, wat nog al
eens aanleiding geeft tot vermakelijke too-
neelen. Het lijkt Wel of we in Brussel zijn.
Ofschoon de staking van het tramper
soneel algemeen was, zagen we den vol
genden morgen eenige trams rijden, die
door aankomende jongelui werden be
diend- Men deelde ons mede, dat zij leer
ling-ingenieur waren. Verder vername
wij, dal zij aan 't werk worden gezet door
een soort burgerwacht, zooals men bezig
is ook bij ons een op te richten.
Aangezien onze arbeiders veel belang in
deze kwestie stellen, heb ik meer uitvoerig
inlichtingen omtrent deze vereer.iging in
gewonnen. Die inlichtingen komen hierop
neer: In IQ20 waren de stakingen niet van
dc lucht. Toen. zoo schrijft de Poolsche
Courant van 7 Sept j.l. slichtten een aan
tal intelleclueelen en ingenieurs te Vv ar-
schau, een verecniging, die zich ten doel
stelde' de verhouding lusschen patroon en
werknemer in studie te nemen en daar
door verbetering in die verhouding aan te
brengen.
Toen 1111 in Maart 1920 de openbare
diensten door de stakingen werden stop
gezet, werd die commissie uit die vereeni-
ging benoemd welke een beroep dééd op
al de menschen van goeden wil, ten einde
den noodzakelijken gang van zaken der
dienstbedrijven ongestoord te kunnen ver
zekeren. De vrijwilligers boden zich in
massa aan en de resultaten waren zeer be
vredigend.
Een en ander had het besluit ten gc
volgc, dat bovengenoemde commissie per
manent verklaard werd, om in de toekomst
bij stakingen op zelfverdediging bedacht te
wezen.
De leden <ier commissie verbinden zich
0111 niet aan politiek te doen. Tlutr eenig
doel is, om de behoeftigen, de vrouwen en
de kinderen te 'vrijwaren voor den last en
zaakt.
Aan <len anderen kant willen zij niet
doorgaan voor „stakingbrekers" en erken
nen 'dat de grieven der stakers soms ge-
grond en hun eischen rechtmatig zijn. Aij
trekken voor niemand partij in het con
flict. Verleden jaar hadden zich in War
schau 17000 personen voor den vrijwil-
ligen dienst aangemeld. Dit jaar zijn er
40000 ingeschreven.
Vraagt men ons: waaraan valt deze
stormloop van inschrijvers toe te schrij
ven? dan luidt ons antwoord: om zich.
tegen het bolsjewisme te kunnen verdedi
gen. Dat is de groote, de essentiëelè re
den. De economische verwikkelingen toch,
worden dikwijls als voorwendsel gebruikt
,m wanorde te stichten en om het buiten
land, in den waan te brengen, dat de
Polen onbekwaam en ongeschikt zijn voor
zelfbestuur. Volgens het verdrag van Riga
de Russische Sovjet-regeering hier ver-
i-finvoordigd door een Russische legatie,
waaraan allerlei speciale commissie* ver-
bonden zijn. Men verzekerde mij, er
-ior in Warschau dan 100 ptiicieele
Russische afgevaardigden (lees propagan
disten) zijn, wier aanwezigheid door -de
Pfjolsch'e regeering moet geduld worden.
Men" kan natuurlijk op zijn vingers wel
uitrekefien dat al die z.g. diplomaten ijve
rige revojutjonnaire woelgeesten zon. Dier
is men van meening, dat Duitscners, do -
sjewisten en joden onder éen hoedje spc-
len óm troebelen uit te lokken. T-Tet
spreekt van zelf, dat de Polen daardoor
wantrouwend zijn geworden, voortdurend
op huil hoede zijn en bedacht om zich. te
weer te stellen.
Men behoeft nu juist niet voor „bemoei
al" uitgemaakt te worden, wanneer men
constateert, hetgeen voor al de geallieer
den zoo duidelijk als water moest wezen:
de noodzakelijkheid der vastheid van het
Europeesche evenwicht en de definitieve
vrede, dien wij allen zoo hard noodig
hebben. Deze vrede eischt een machtige
1: welvarende natie, die Rusland en
Duitschfand van elkaar gescheiden .houden.
E'uter, deze groote bufferstaat kan
zetfs niet in verbeelding bestaan, wanneer
er geen einde gemaakt wordt aan het. sy
steem der kunstmatige aanhechtigingen
van stukken grondgebied, en ander -oort
lapwerk, waarmee nieniand zich kan ver
eenden. Polen vraagt de inlijving bij zijn
grondgebied van zuiver Poolsche land
streken. Niets meer, maar ook niets min
der.
Buiten Polen ziet men niet genoeg in,
met welke ontzaglijke moeilijkheden onze
vrienden daar te kampen hebben. Wan
neer ze dus een enkele maal wat heet
gebakerd optreden, dan is cr reden te
over, hun dat zoo kwalijk niet te nemen.
Men moet die oude eieii maar. eens
hoeren vertellen over de schandelijke af
persingen op alle mogelijke wijzen, uie de
Russische. Pruisische en Oostenrijksche
regeeringen in pracli.ik brachten, .vu eens
met geweld en wr'ccaaardig. dan weer
schijnbaar eerlijk maar valsch en irotiwe-
icos ie werk gaande, trachtten zij den ko
len hun'land hun taal en hun waardigheid
als mensch, als persoonlijkheid, afhandig
te maken.
Op het oogenblik dat ik dit schrijf, moet
hét Poolsche volk, da.t door de schuld
hunner verdrukkers, niel administratief
onderlegd is, alles binnen een spann lijds
als 't ware opnieuw organiseeren
en een geweldig groot leger otp dc been
houden, om een cvenlueeien aanval der
Russische bolsjewisten te kunnen a-ren.
En tot overmaat van ramp beschikt het
over geen credict. Immers iet >t van
Polen ziet er zeer wisselvallig uit. Een
begrooting te maken waarop ecnigszitis
te rekenen valt is onmogelijk.
Men'heeft het mij tot'in den treure her
haald: het eerste wat er te dóen valt. is
een vaste waarde aan de Poolsche marx te
geven. Echter men behoeft nog geen bol
leboos te zijn in de wetenschap der volks
huishoudkunde. om te beseffen dat. geen
dir.g ingewikkelder is dan de kwestie der
valuta.
Het moet maar eens ronduit gezegd
worden: er is iets abnormaals en onrecht
vaardigs, in het steeds maar laag houden
van de waarde der Poolsche mark. In Mei
j.l. deed de Fransche franc 86 Poolsche
marken; op 10 Sept. 1921 deed zij 200
marken. In deze omstandigheden is de
Poolsche regeering genoodzaakt, steeds
meer papieren geld uit te geven, wat van
ongunstigen invloed is op de waarde an
dc mark, I11 den laalsten ti.i-d is niet min
der dan een waarde van 100 milliard aan
papieren marken in omloop gebracht. Een
huis of gebouw, waarvan de koopsom
verleden jaar twee millioen mark bedroeg
is thans tot 25 millioen gestegen. De
steenkolen die Polen uit Opner-.Silezië
hun z.g. „Poolsciïc kolonie" tot een lanu
van nijverheid te maken. Een voorbeeld:
in de omstreken van Posnau is een fa
briek van landbouwwerktuigen, die vóór
den oorlog 400 man aan 't werk had.
Thans vVerken er 5000 arbeiders.
Polen heeft geen buitenlandsch.e schuld
en een bloeiende landbouw.
Om zich geheel uit zijn verval te kun
nen opheffen, heeft het noodig eer, behoor
lijke .grensregeling, een verstandige finan-
ciëele politiek en een belastingstelsel waar
over minder woorden dan nu worden ver
spild, en dat krachtiger dan nu ten uitvoer
gebracht wordt.
mark per 'dag.
Vooral in Duilschlaajl .','iordt sterk ge
speculeerd op de lage waarde der Poolsche
mark.
Nu we ons toch in de cijferwere'ld be
vinden, nog het volgende: In Juni 1920
had een dollar d* waarde van ï.20 mark.
Thans, nu Polen niet meer in oorlog is,
en de arbeid overal is hervat, doet de dot.
lar 2,700 mark! In dezen stand van zaken
is het natuurlijk onmogelijk dal een Pool
op reis naar t buitenland kan gaan of
buiten de grenzen van zijn land inkoopen
kan gaan doen.
Erkend dient te 'worden, .dat de boer
mede-verantwoordelijk is voor dezen stand
van zaken. I11 't algemeen verdient hij veel
geld. Maar hij verbergt het en dwingt
daardoor zijn regeering 0111 steeds meer
papieren geld in cmloop te brengen.
Bovendien wordt de boer niet aange
slagen in de belasting naar de grootte van
zijn inkomsten. En waar in de Poolsche
volksvertegenwoordiging een groote meer
derheid aan boeren zit, daar worden de
belastingen ook niet verhoogd.
Polen kan op handels- en nijverheidsge-
bied niet buiten invoer, ofschoon zij door
den nood gedwongen) zich zonder invoer
trachten te behelpen. ïn dc provincie Po
sen worden daarmee merkwaardige resul
taten bereikt. Dat kamt, omdat de Duit-
sche reeering er veel meer dan de Russi
sche en Oostenrijksche op bedacht was,
Hef antwoord aan De Valera.
Lloyd George heeft gisterenmorgen het
antwoord aan de Valera geseind.
De leksl zal worden gepubliceerd na ont
vangst te Dublin.
Een nader Reufcpr-leiegram meldt, dat
Llovd George in zijn antwoord herbaalt,
dat liet nutteloos is om verder een pole
miek Ie voeren. De Sinn Feiners worden
lot eep conferentie uitgenoodigd „waar wij
met uw gedelegeerden als lolken van het
volk, dat gij vertegenwoordigt, kunnen bij
eenkomen."
Het antwoord der regeering aan De Va
lera komt feitelijk neer op een ongedaan
maken van de vroeger gestelde voorwaar
den. Er wordt aiieen opnieuw te kennen
gegeven, dat de regeering haar fundamen
teel standpunt, waarbij dc levensbelangen
van liet rijk betrokken zijn. niet kan wij
zigen.
De Sinn Feiners worden uitgenoodigd tot
een conferentie te Londen op 11 October.
Een nieuw incident te Belfast.
Woensdagavond lieeft Ie Belfast een
betreurenswaardig voorval plaats gehad,
dat tot verdere uitbarstingen kan leiden.
1 Ken stoet protestanten, die van een begra-
feiiis terugkeerde, werd door gewapende
I Heien aangevallen en beschoten, waardoor
een persoon sverd gedood cn vier gewond.
Militairen, die snel ter hulp waren ontbo
den. herstelden uo orde. volgens een an-
I dere lezing zouden de protestanten bégön-
I nen zijn door 'n bom te werpen naar '11 lid
i .ier bende, wiens houding tegenover de
protestantsche rouwdragenden oneerbiedig
was.
De spoorwegstaking.
De oorzaak der reeds vermelde staking
bij de Great Southern en Western Railway
is liet besluit der maatschappij, om haar
personeel alleen op dagconlracten in dienst
te houden in afwachting van den uitslag
der arbitrage in hel geschil mei het per
soneel der spoonvegwerkplaatsen, die de
vorige week staakten, toen de maatschappij
een loonsverlaging van 6 shilling per week
aankondigde. Deze arbeiders waren in af
wachting dier arbitrage weer aan het werk
gegaan.
Dc Amerikaansche delegatie.
Elihu Root deelde aan de andere leden
der Amerikaansche delegatie naar de ont-
wapenings-conferenlic mede, dat hij 1 Oc
tober te Washington zou aankomen. Men
verwacht nu, dat de Amerikaansche gedele
geerden de volgende week hun ecrsle be
raivl d.iaiiii' ïliihn
l.'iflnii
In de „New York Tribune kom! een te
legram voor, dat een overzicht geeft van de
wenschen, die president Harding, koeslert
ten aanzien van de resultaten van de ont
wapeningsconferentie. Het al of niet sla
gen van die conferentie en de mogelijkheid
voor de Vereenigde Stalen, Engeland en
Japan, 0111 het eens worden over ont
wapening, hangt, volgens uit telegram, ge
heel af van de vraag, oi een regeling kan
worden getroffen met Japan over de vraag
stukken betreffende het Verre Oosten. Die
regeling zou volgens president'Harding en
zijn regeering ongeveer aldus moeien lui
den
China: Boua-fide handhaving van de
„open deur" voor den handel van alle
landen, en inachtneming van China's soe
vereiniteit.
Sjantoeng: Een regeling, die aan China
het volledig herstel verzekert van zijn sou-
verciniteit over dat gebied. Geen voorwaar
den, die in werkelijkheid zouden
neerkomen op een verzwakking van die
souvereiniteit.
Yap: Het toekennen'aan de Vereenigde
Staten van den kabel die voert van Yap
naar Guam en vandaar naar Manilla en
het recht 0111 op Yap Amerikaansche,tele
grafisten Ie hebben om den kabel te bedie
nen.
Siberië: Gaarne zal men zien, dat Japan
daar geen gebied annexeert, maar «r be
staat 'geen bezwaar legen vreedzame pe
netratie.
Immigratie: De Vereenigde Slaten wen
schen, dat Japan ais niet voor wijziging
vatbaar, den tegenstand zal aanvaarden,,
die 'speciaal aan de Stille Oceaan-kust
bestaat tegen de Japansche immigratie en
dat Japan ook het verzet zal billijken, dat
in sommige staten der Unie bestaat tegen
het bezit van onroerend goed door Japan
ners. De Amerikaansche regeering wenscht,
dat Japan zal beseffen, dat deze voorwaar
de veeleer steunt, op economische motie
ven dan op rassen-vooroordeelen en dat
het in ieder geval zal inzien, dat de toe
stand zoo is en dat met voortdurend debat-
teeren en onderhandelen erover, niets
goeds is le bereiken.
Zijn eenmaal de vraagstukken, die den
Stillen Oceaan en het Verre Oosten raken,
geregeld, dan zullen daarin stemmen de
correspondenleu te Washington van de
New-Yorksche bladen overeen de
grondslagen zijn gelegd voor een interna
tionale overeenkomst op groote schaal en
van weldadige strekking.
Dc Chineesche delegatie.
De „Morning Post" verneemt uit Sjang
hai, dat het Chineesche kabinet tot gede
legeerden naar de conferentie van Was-
hinglon heeft benoemd dr. Yen, minsiter
van buitenlandsche zaken, Wang Tjoeng
Hoei, dr. Wellington Koo, gezant te Lon
den «1 dr. Alfred Szc, gezant te Washing
ton.
Fh.N CRISIS IN DE AMERIKAANSCHE
ARBEIDSVER HOUDINGEN?
De correspondent vande „Daily Tele
graph" le New York seint, dat alle teelke-
nen er op wijzen, dat een crisis in de
arbeidsverhoudingen in Amerika snel na
dert en dat in de eerstvolgende weken zal
worden uitgemaakt, of er een geweldige
worsteling zai plaats hebben in den vorm
van een staking van spoorwegarbeiders,
mijnwerkers en andere groepen arbeiders,
dan wel een minnelijke schikking, waarbij
de arbeiders verlaging hunner loonen aan
vaarden. Fabrikanten en spoorwegautori
teiten beweren dat loonsverlaging noodza
kelijk is zoo de handel winstgevend wil
worden beoefend en weer op normaal peil
wil komen, terwijl de arbeiders beweren,
dat zij liever den arbeid zullen neerleggen
dan lagere loonen te aanvaarden in ver
band met <!e aanhoudende duurte der
levensmiddelen.
Hel loongeschil dreigt volgens den cor
respondent reeds president Hardlngs wer-
keiiooaheidsconferentic in dc war te sturen.
Zooals men weet heeft een referendum
onder de spoorwegarbeiders tot nóg toe
reeds oen groole meerderheid vóór staking
opgeleverd. Volgens autoriteiten bestaat
cr geen twijfel aan, dat de einduitslag de
volgende week oen verpletterende meerder
heid vóór bet afkondigen van oen staking
zal opleveren.
HET VLOOTPROGRAM VAN JAPAN.
Men seint uit Tokio aan dé „Chicago
Tribune" dat dc Japanners voortgaan met
het afwerken van hun vlooiprogram en in
de eerstvolgende twee.maanden een aantal
schepen van slapel zullen doen lobpen,
roet name torpedojagers, een kanonneer
boot, een lichte kruiser, het eerste moe
derschip voor vliegmachines en den super-
dreadnouglit „Kaga", die 39.000 ton meet.
Voorts zijn in aanbouw: een slagschip,
lichte 1:miser,, en duikboolen.
EX-PRESIDENT WILSON.
De Washingtonsdhe correspondent van
de „Chicago Tribune" schrijft Ier gelegen
heid van den tweeden verjaardag van het
begin van ex-president Wilsons ziekte het
volgende:
:,In de twee jaren sedert zijn inoenslor-
li-ng toen hij op weg was van Pueblo naar
Wichita op zijn tournee Ier ouders leuning
van den Volkenbond, is de ex-president
■door de vallei des doods gegaan, en thans
is hij reeds sedert een jaar langzamerhand
op v.eg om te genezen. Wilson wordt nog
altijd -ohouwd als een invaliede, doch
hij doet, samen met d>en ex-secretaris van
Buitenlandsdhe Zaken mr. Colby, een hoop
werk, zoowel in de advoeaterie als schrijf
werk. Hij behartigt persoonlijk eiken dag
zijn correspondentie, die som.s aanzienlijke
afmetingen aannemt. Hij leeft tamelijk
teruggetrokken, en hij is zoo goed als on
genaakbaar in zijn woning, behalve voor
zijn naaste vrienden, die hem geregeld be
zoeken, en van tijd tol tijd ook voor poli
tieke aanhangers.
Hij gaat bijna rijken middag in zijn auto
uit en bezoekt eiken Zaterdagavond een
concert, waar dc menschen hem geregeld
toejuichen, wat hem zeer veel pfcjzier
doet. Hij lijdt nog steeds aan verlamming
der iinkeriedematen en heeft van tijd tot
tijd ook te kampen met indigestie als ge
volg van de onmogelijkheid om voldoende
lichaamsbeweging te nemen. Geen maaltijd
begint tegenwoordig bij Wilson thuis wan
neer hijzelf nief eerst voorgegaan is in
gebed. Maanden geleden., toen hij ternau
wernood zonder hulp kon staan, en toen
zijn stem nauwelijks hoorbaar was, on
dersteunde hij zich met een stoel en sprak
fluisterend de bede oan Gods zegen uit."
OPPER-SILEZIë.
De Volkenbond heeft, ten einde rap
port uit le brengen over den toestand in
Opper Silezië, twee Duitsobe en twee Pool
sche deskundigen uit de O. S. industrie
naar Genève ontboden.
DE VERNIETIGING VAN HET DUIT-
SCI1E OORLOGSMATERIAAL.
Volgens de jongste cijfers, loopende
lot midden September, verstrekt door de
intergeallieerde controle-commissie, moe
ten er nog slechts 102 kanonnen vernie
tigd worden; dit is reeds met 32.800 ka
nonnen geschied. Voorts moet nog één
i millioen ton aan geladen granaten worden
vernield, tegenover 34 millioen ton, die
reeds vernield zijn. Er zijn nog slechts 186
loopgraafmortieren over; er zijn er reeds
110.350 gesloopt; 2852 machinegeweren
zijn nog intact, terwijl er 83.586 vernie
tigd zijn. Wat geweren betreft, zijn er
nog 1G3.000 over; er zijn er 1.160.000 uit
geleverd en vernietigd. Van munitie voor
revolvers enz. zijn er 355 millioen patro
nen vermeld en 90 millioen over.
De commissie van controle heeft zich
volkomen voldaan verklaard over den
loc,p der uitlevering en vernietiging van
Duitsche wapens.
In officieele Brilsehe kringen wordt vol
gens Reuier verklaard, dat er niet de min
ste beduchtheid is voor eenige mogelijk
heid dat Duitschiand in staat zal zijn 'n
leger van zulk een omvang te organisee
ren en uit te rusten, dat deze eenig ge
vaar voor de geallieerden zou opleveren.
Er zijn natuurlijk mannen genoeg, maar
alle noodzakelijke bewapening en uitrus-
ling ontbreekt)
DE FRANSCHE PERS OVER DE OP
HEFFING DER ECON. SANCTIES.
1 De Fransche bladen zien in de ophef
fing der economische sancties een nieuw
bewijs van vertrouwen van Frankrijk ten
opzichte van de poliiek van Wirth en
::it dezen maalrcgel blijkt, dat de gealii-
"erden item bewijzen van aanmoediging
willen geven.
Zij hopen dat Duitschiand de waarde
van een dergelijken maatregel zal beprij-
pen en daarin niet de aanmoediging zal
zien om een nieuwe verzachting van zijn
verplichtingen te vragen.
EEN SHERLOCK HOLMES-
VERHAAL.
Aan een hem aangeboden diner in het
LonTênsche „Trocadero" deed Sir Arthur
Conan Doyle, de schrijver van Sherlock
Hoimes, de volgende niet onaardige mede-
deeling:
In de oorlogsdagen waren een aan lal
Britschc officieren krijgsgevangen in een
gevangenis te Maagdenburg en konden
daar geen nieuws uit Engeland krijgen. Sir
Arthur zond een exemplaar van zijn
„Sherlock Holmes" aan een der officieren,
die gevangen zat. Hij prikte daarin al het
Engelsche nieuws te beginnen bij
hoofdstuk drie letter voor letter met
een naald aan errioMerrniwle ook met dc
naald. Bij de toezending van het boek,
schreef hij er-,enkele woorden bij aan zijn
vriend, waarin hij den wensch uitte, dat
het boek zijn gevangenschap eenigszins
zou bekorten en hij het later kon nalaten
aan de gevangenis-bibliotheek. „Het is wat
langdradig", schreef hij, „doch misschien
dat ge hoofdstuk drie wat belangwekken
der zult vinden". Sir Arthur meende, dat
dit voldoende zou zijn om zijn vriend te
doen begrijpen, wat hij wilde, doch de
vriend had het niet „gesnapt". Een andere
officier echler, kapitein Keppel van de
garde, had er echter dadelijk alles van be
grepen. Het gevolg was dat alle Engel
sche officieren, die te Maagdenburg ge
vangen zaten al het nieuws uit Engeland
te weten kwamen en Sir Arthur kreeg een
brief, waarin stond:
„Toe, zend ons nog eens een Sherlock
Holmes-verhaal".
EEN PROFETIE VERVULD.
juist honderd jaar geleden werd te
Montgomery een zekere John Newton Da-'
vies opgehangen, beschuldigd van roove-
rijen langs den grooten weg. Met het
koord om den hals verklaarde hij slaande
hel schavot, dat als bewijs van zijn on
schuld het gras op zijn graf nooit groeien
zou gedurende honderd jaar. Die eeuw-
is haast voorbij gegaan en tot dusverre
heeff op het graf van Davies op het kerk
hof van Montgomery nooit gras gegroeid.
De plek bleef steeds kaal, niettegenstaande
om. het graf het gras steeds groeide en
niemand uit die buurt durfde er gras op
zaaien. Feitelijk had de geheele bevolking
steeds angst voor dat graf.
De kerkbewaarder zeide tot een jour
nalist: „Ik ben geen bijgeloovig man,
aoch er is toch wel iets geheimzinnigs aan
dat graf. A :jftien jaar geleden zaaide een
handelsreiziger hier, die het verhaal ge
hoord ha-d, gras op het graf. Het groeide
niet en veertien dagen later stierf die man
plotseling. Een andere man plantte er een
rozenstruik bij, die groeide, doch de plan
ter er van werd verlamd en is nooit her
steld. Zoo zijn er meer verhalen. Natuur
lijk, dat alles is misschien toeval, maar de
bvolking hier denkt er anders over.
Nu de honlerd iaar voorbij zijn, is men
benieuwd of het gras op het graf zal II-
len gedüen".
EEN TYPHOON.
Ten Westen van Honshtu Honda (Ja
pan) heeft een lievige typhoon gewoed, die
werd gevolgd door landverschuiving;:;: a
overstroomingen. Honderden huizen war
den verwoest, waaronler vele te Osaka en
D Robe. Verscheidene schepen leden
schipbreuk. Bijzonderheden ontbreken ten
gevolge van de vernieling der verbindings
middelen. Men gelooft dat een groot aan
tal levens is verloren gegaan.
STIERENGEVECHTEN EN HET
ROODE KRUIS.
ia Madrid heeft 26 September ee:i
gioot stierengevecht plaats gehad ten bate
van het Spaansche Roods Kruis. De ko
ningin was, vergezeld van haar kinderen,
voor deze gelegenheid uit haar verbijt
aan zee naar Madrid overgekomen. Niet
minder dan 15000 personen woonden het
gevecht bij, terwijl zich builen het gebouw
de helft van deIsbevclkir.g hal verza
meld om de koningin te zien voorbijtrek
ken. In het midden van de arena was een
reusachtig rood kruis geplaatst, waaruit
loen het werd geopend, een menigte -fui
ven opvloog, en een in het wit gek'! -ede
lcgerverpleegster ie voorschijn kwam.
loen de duiven verdwenen waren, we t
twee stieren losgelaten, die werden c g •-
vangen door stierenvechters op ongebünd-
doekte, mooie, vlugge paarden, inplaals
van de armzalige geblinddoekte kncdlen,
die anders werden geofferd. Een groot mi
litair koor zong daarna „Het lied van een
soldaal" cn daarna had een werkelijk
stierengevecht plaats, waarbij achter eh
kaar zes stieren werden gedood.
De schade aan machines en voorr. e.n
bij de ramp te Oppau wordt geschat op
5qo600 millioen mark; de schade aar. ge
bouwen bedraagt 200300 millioen mark.
Deze cijfers hebben alleen betrekking op
de directe schade; in het geheel zal de
schade ongeveer 1 milliard bedragen.
DALING DER TUREPRIJZEN.
Men schrijft ons uit de Veenkoloniën:
De turfpriizen in de oostvenen van
Drenthe zijn en blijven dalende, in wesr-
wil van het feit, dat de turfvaart ia
deze maand weer vrijwel levendiger is
geworden dan in Juli en Augustus, ia
weerwil ook van de pogingen van ver-"
veners om door gezamenlijk optreden da
prijzen op zeker peil te houden. D® bag
ger is sedert begin van dit jaar van f 80
per stobbe tot £50 gezakt, zelfs werd
voor eenig© dagen voor f 36 op 't veen
verkocht. De harde lange turf, die ver
leden herfst voor f 160 per dagwerk ging,
wordt nu al voor f 90 verhandeld. Do
voorname oorzaak zal wel zijn, dat de
groote vraag uit Holland geheel is op
gehouden, ofschoon de geweldige dr g-
te er ook veel kwaad aan gedaan hef t,
wijl nu letterlijk alles tegelijk droog is
cn de velden zwart zijn van de turf en
bagger, zoodat het aanbod veel 1o
groot is.
Er heerscht een gedrukte stemming
onder de kleinere vervensrs vooral.
Deze minder kapitaalkrachtigen m e-
ten geld maken, en werken dus me la
om de markt lager te brengen, zelfs
wordt reeds door meerderen overw a
om, als de verkoop niet snel genoeg
gaat", boeldagen te houden van de ha
gel en turf om zoo spoedig doenl ik
van de risico af te zjn. Men vreest, da»
in den a.s. winter de turfbmnden i n
zouden kunnen herhalen. Alles wijst er
op, dat in de veenderij vooreerst het
vet van den ketel raakt.
Roman dcor MYRTLE REED.
Vertaald uit het Engeisch door Hen
nette v. d. Waarden.
13
Geheime - -tcftt trad in deze
oompositie op Grit voorgrond. De stra
len der maan-tri'den er door heen,
feeën dansten een luchtigen dans, en
doorschijnende wateren kabbelden door
de zomerrust. Plotseling werd het stil,
dan zwelde een andere melodie aan,
rtatig en teeder. plechtig en diepzinnig,
de diepe klankvolle tonen vertolkten in
hoogste^majesteit en hartstochtelijke
schoonheid de smart. Lynn luisterde
met aandachtige vreugde, maar zooals
altiid zag hij hiet verder dan de tecb-
n ak... Geen oogenblik was het instru
ment uit zijn gedachte. Iris beefde, en
leed mee. want zij kende die eenzame
plaatsen, waar de zie] vertoeft in den
hof van Gethsémane
De Meester legde zijn viool ter zijde
en zuchtte.
Kom, -tamelde Iris, het is laat, we
moeten gaan.
'"te en Fraulein Frederi
ck dat
■-<!.
waren. Ze klommen tot boven op den
berg en blikten terug op het donkere
dal en de Koninklijke bergketens..
Eindelijk herstelde zij zich. Ze voelde
zich tct het diepste van haar ziel ont
roerd.
„Laten we gaan, fluisterde ze, we
moeten terug. Ze Henen behoedzaam,
als vreesden zij iemand in het huisje te
storen, maar geen gereid werd daar
binnen gehoord en.er brandde geen
licht behalve het.droomlicht; dat over
het gelaat van aen Meester stroomde
en het verjongde.
VI.
EEN BRIEF.
De rozen bloeiden overvloedig in
Oost-Lancaster, en vervulden de tuinen
met hare lieflijke geuren. ;De natuur
was in haar bruidstooi, en de kelken der
bloemen waren gevuld met welrieken
de honing en de bijen, bestoven met
stuifmeel, fladderden van deeene bloem
naar de andere, en het zachte gesnor
van tallooze fijne vleugels, kwam
droomerig van de nabij gelegen klaver
velden.
„Juni," zong het in iris, „Juni, O Ju
ni, heerlijke Juni
Ze maakte zich gereed voor haar
dagelijkschen tocht naar het postkan-
oor. Bij tijd en wijle was er eens een
brief voor tante Peace of Mevrouw Ir
ving ook L-ynn ontving bij tussch -npoo-
zen enkele brieven, maar gewoonlijk
haar tocht tevergeefsch. Sin"
"v Irving's brief echter 4
ken op het postkantoor had gelegen,
zondei dat iemand hem was kom«n ha
len, had Iris er zich een gewetenszaak
van gemaakt, dat zooiets niet meer voor
zou vallen.
Miss Field ontving boeken en couran
ten in overvloed van de plaatselijke
lees-bibiiotheek. en bare hooge toeken-
kasten waren gevuid met standaard
werken. Iris las alles wat onder haar
bereik kwam .iet zien van ode ken al
leen reeds oefende een magischen in-
invioed op haar uit en ze hadj zorgvul
dig, elk boek, 'dat ze begon, ten einde
gelezen.
Ten slotte wegen de vormingsjaren
het zwaarst.
Als men in zijn jeugd west te lezen,
krijgt men indrukken, die iemand bij
blijven in het geheele verdere leven,
maar hoe velen -an ons nemen tijd
„om te lézen Ais r «en jaar ge-
1 graasd heeft in c -!~ne
I bibliotheek, moet m
j doen. en Iris had p; t
deze weten:
tig iaar gep -Ji-
teiten var een
breeden k' ruimen
blik. die e ^aal haar
jaren, ee Mtijd
leefden c'
haar, en
met de
romanti
Het komt er niet op aan, hoe de wereld
ons behandeld heeft, troost is daar
steeds te vinden. De moeitevolle, zware
dag sleept naar zijn ontmoedigend ein
de, liefde en vriendschap zijn niet bij
machte geweest te waardeeren of te
begrij pen, maar in een rustig hoekje
daar is opbeuring te vinden. Een enkele
plank is misschien voldoende om onze
schatten te torsen, maar wie za! zeggen,
dat ze niet genoeg is Een boek, in te
genspraak met alle andere vrienden
zal niet alleen het uur, maar ook de
stemming afwachten. Het vraagt niet
maar geeft veel, als men met aandrang
zoekt.
Daar staan de boekdeelen serie bij
serie, ademloos luisterend of ze ook op
geroepen v/orden.
Beweegt gij u in een engen kring, die
u onverdragelijk wordt door zijn klein
zielige beslommeringen Zijn uw hart
en uw ziel terneergesmakt door bittere
teleurstelling Zoudt gij dit alles gaar
ne. al is 't voor nog zco kortverlaten
willen, en terugkeeren met een nieuw
gewichtspunt Open dan den band
van een* boek. Met dezen trouwen
makker kunt ge reizen naar de
den der wereld en te»-1"
begin der P-
ding, waar het droomlicht zijn weerga-
looze schoonheid over heeft uitgespreid.
Wilt ge de tochten meemaken van ge
lukzoekers, en hun. wonderlijke avon
turen deelen Zoudt gij in den tijd der
kruistochten willen leven en strijden,
in het teeken van het kruis Wilt g j
den damp van het oorlogsveld inade
men, het gekletter der wapenen hooren
en het gedonder van kartetsen wilt g.
de dcodelijke schoonheid aanschouwen
van fiere jonge strijders, in de vooiste
gelederen Wilt gij tct toonbeeld en
vriend, edellieden, die gestreden en ge
leden hebben, en ten laatste overwon
nen Zoudt gij dan nieuwen moed en
sterker vertfouwen bezitten, zoudt ge
dan weer levensdurf hebben Haast u
dan, vindt dan dit alles in een mooi
boek
Iris, riep tante Pea©
niet zonder hoed uit
Natuurlijk niet
De kleur die sr
zachtpetint gelar
mine
4- -
zij het voetpad af en sloot zorgvij
het poortje.
Mevrouw Irving wenkte haar vri .-n-
delijk van boven toe.
Zul je een brief voor me meelrc-n-
gen riep ze.
Ik zal er m'n best voor doen, ant
woordde Iris, maar ik kan niet er cr
instaan.
Ze lichtte haar japon een wrireg
op om den rand voor stof te vrijw en,
en daardoor kwamen de fijne z- ren
kousen mêt mooie, waarschijnlijk ei gen-
Handige borduursels, en de hooggeh ;k:e
schoentjes te voorschijn. Ze hantec e
haar parasol met gratie, en deze mar k .e
het geheel nog bekoorlijker. Toen ze een
eindje op weg was, kwam ze Dei.ter
Rrinkerhoff tegen.
orgen, kleine jonge da-
'•ter, an two;:-
niginkje ik
5ewoon! 'k
vormei' k.
u- .\meptcn bij
le met veel
lelijke cn
.r.ilieh .':n.
4, boog z..r
jns'weegs.- i
,an, zei Iri.. j
..j geen maat.sci;an-
- i
