II
I
Öit nummer bestaat uit drie bladen. - Eerste blad
In en om Haarlem»
DAMIAATJES
cJduatie efcfiaal Ja JJSO.
'I
VRIJDAG 7 OCTOBER 1921
44ste JAARGANG No. 13958
DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAABLEM EN AGENTSCHAPPEN
PER KWARTAAL i t 3.25
fper week s f 0.25
BANC3 PER P03 T PER KWART. BIJ VOORUITBETALING f 3.57*ft
BUREAUX:
liAS SAUL AAN 49, HAARLEM. TELEFOON 1428, 2741 EN 1740.
POSTREKENING No. 5970.
ADVERTENTIËN 35 CENTS PER REGEL.
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING
De nieuwe bouw van de Maria-Stichting.
Het vertrek waar de gesteriliseerde meiktiesschen bewaard worden.
nieuwe bouw der Maria-Stichting: Plattegrond van den nieuwen,
öh Meter breeden en 50 Meter diepen vleugel (het zwarte gedeelte.)
m
l
I*
De I-manswaqen-
De nieuwe bouw oer Maria-Stichting: kamer met diagnostiek
apparaat.
flietlwe Poliklinieken (toegang aan de zijde van het Spaarne.)
"I
De nieuwe bouw der Maria-Stichting: Tieftherapie-inrichting (voor
de zware violette stralen, die bij kankerlijders e.d. toepassing vinden.)
Do weg naar en in de Maria-Stichting
5 wel bijna geen Haarlemschen katholiek
en ook menigen andersdenkende niet
Teemd. Haast ieder heeft er, zoo niet zelf
'an aan een zijner naaste betrekkingen,
zegeningen der Roomsche ziekenverple-
)ii!g ondervonden, en de imposante gevel
lien men daar, van de stad komende, aan
le alleen op bczoek-uren drukke Kam-
MBrlaan ziet oprijzen, spreekt tot ons allen
lichaam en ziel van die daar rust en ge
nezing naar het lichaam komen zoeken
om er het betere, de genezing der ziel,
zoo dikwijls te viniden.
De Maria-Stichting was te klein, veel te
klein. Hoe ruim ook indertijd het plan voor
den bouw was opgevat de namen van
pastoor Thunnisscn en Mgr. Dankelman is
daar aan de Kamperlaan altijd in
de meest dankbare herinnering er
tXS/t alsaa
QeÏnzer7/t a. ClrePi
I OO
O
O
O
O
van veel leed en lijden, dat achter die
-turen door de goede zorgen van genees-
aeeren en religieuzen, verzacht of wegge-
'ornen wordt. En zelfs misschien moet
zeggen vooral wanneer de wetenschap
'er vermaarde geneeskundigen, die aan de
laria-Stichting verbonden zijn, en de op-
'fferende zorgen der goede Zusters mach
loos blijken tegenover het geweld der
"ekten, leert men het verblijf zijner dier-
'aren in ons Roomsohe ziekenhuis waar-
loeren, wanneer men ziet hoe de zielen
'ergenen, die door God opgeroepen wor-
'on, als bij de hand worden heengeleid
'oor de meest liefdevolle geestelijke hulp
11 gebeden naar het betere Land, dat ons
lacht aan de andere zijde van het graf.
'o zusters leven er mee met haar zieken,
ijn kinderlijk blij, als het den haar toe-
■erlrouwden beter gaat en schreien bijna,
Tanneer ze haar patiënten langzaam zien
wegsterven of ze plotseling zien weggeno
men dooi tien Dood, en ze vermoeden zelf
VI wat wonderen van liefde ze werken in
viel en valt zooveel ziekte en lij
den te verzorgen, en zóó van alle kan
ten, van in en buiten Haarlem, werd de
ruimte in de Maria-Stichting in beslag ge
nomen, dat aan zeer belangrijke uitbrei
ding moest worden begonnen.
En nu is het reusachtige werk zes
tonnen gouds werden hier besteed aan een
der edelste vormen van de katholieke cha-
ritas at gereed, en Haarlem's Kerkvoogd
zal als bewijs Zijner vaderlijke welwillend
heid jegens de Maria-Stichting, op 13 Oc
tober in eigen Persoon den nieuwen bouw
komen inwijden.
Het zal dan feest zijn in de Maria-Stich
ting, omdat men geen arme zieken meer
zal behoeven af te wijzen, die toch verple
ging naar ziel en lichaam in de stille, rus
tige ziekenhuis-atmosfeer, in de onmiddel
lijke nabijheid van Hem, Die niet beter
vraagt dan bedrukten te vertroosten en
ongelukkigen te helpen, zoo noodig heb
ben
Als een T-vormige verlenging van den
linkervleugel, uitstekend in den prachtigen
tuin van het ziekenhuis, ligt daar de sta
tige drie verdiepingen hooge nieuwe bouw
(ongerekend het sous-terrein onder heel
het gebouw door). Vijftig meter diep, ter
wijl de verbreeding aan den Zuidkant even
eens vijftig meter meet, beslaat deze uit
bouw oen ruiujte, zeker zoo groot als bet
bestaande gedeelte der Maria-Stichting zelf.
Hoog en machtig rijst, vanuit den Heyt-
liuizerweg of vanuit de overzijde van liet
Spaarne gezien, de zoo breed uitgebouwde
Zuidzijde op, maar ook uit den tuin heeft
men een juisten kijk op den statigen uit
bouw.
Wat hier in zoo korten tijd voor de ka
tholieke ziekenverpleging tot stand ge
bracht is men krijgt er eigenlijk pas
den rechten kijk op hij een rondgang door
het geheele gebouw, waarvoor men gerust
eens cenige uren reserveeren kan. Want er
is véél en veel moois te zien.
Uit het tegenwoordige hoofdgebouw ko-
wetensclvap met bewondering rondgaan,
de leek zelfs op geneeskundig gebied moet
wél verbaasd staan over die prachtig inge
richte quaraintadne-zanil voor zieke kimde-
ren. Deze zaal is verdeeld in zestien geheel
door glas afgesloten cabines, waar de kin
deren veertien dagen blijven. Iedere
cabine heeft haar eigen eiectriscihien aan-
en afvoer van versch-e tucht, eigen aanvoer
van warm en koud water en eigen W.C.
Het cene patiëntje dat in deze quarantaine
zaal reeds opgenomen was, zalt heal glun
der en pairniand'ig rond zich heen te
kijlken.
De geheele zuid-vleugel beneden is inge
richt voor kinderziekenhuis. Over die volle
breedte van vijftig meter en bovendien nog
van de oostzijde kan hier de weldoende
zonnewarmte in dóe ruime, frissobe en
ihooge zaten toetreden, en z.oo ergens, dian
kan hier de natuur zoo krachtig moge! ijk
de pogingen van de mannen der weten-
'Schap ten bate onzer lijdende kinderen te
hulp komen.
'O
Allerwege wordt i,n dozen tijd op be
zuiniging en op zuinigheid aangedrongen.
En in dezen gedachtengang is de indienst-
stelling van den I-manswagen door de di
rectie der E. N. E. T. zeker een vooruit
gang, levens leerzaam voor bet groote pu
bliek, dat er een les tot zuinig zijn uit
putten kan.
De eersle bezuiniging moet wel op de
eerste plaats zoo gevonden worden, dat
niet twee mensehen het werk verrichten,
dat door één man kan gedaan worden.
Dit is dan ook dé gedachte, die de di
rectie er toe bracht.op het niet zeer druk
ke traject HaarlemO verveen den één-
manswagen in te voeren. In Amerika be
staat deze soort wagen al langer; in Hol
land is Haarlem met deze proefneming
nummer één. doch de proef is hier zwaar
der dan in Amerika, omdat op de trams
in hot nieuwe werelddeel slechts één ta
rief wordt geheven laat ons zeggen van
vijf of tien cent, terwijl de bedientende man
hier met tarieven voor enkele ritten, voor
retours, met abonnementen en tienritten-
kaarten moet rekening hou Jen.
In Amerika werpt de passagier dan ook
bij 't binnenkomen zijn penning, zoo groot
ais hel tarief is, in een bus, die bij den
bedienenden man staat en deze ziet alleen
toe, dat iedere passagier oo.k inderdaad
zijn offer plengt. Voor het geval dat een
passagier geen gepast geld beeft, heeft de
bestuurder wisselgeld bij zich. Geheime
controleurs zien toe dat geen passagiers
gralis meegaan.
Hier moet de conducteur aan eiken
passagier een plaatsbiljet geven, geld wis
selen. abonnementen naizien en rittenkaar-
jes knippen, zoodat bier al het werk, dat
anders door twee man werd verricht, nu
door een man wordt gedaan. Toch is de
invoering van den I-manswagen wel mo
gelijk op niet drukke trajecten, maar dan
moét het publiek ook van zijn kant wel
willend medewerken, door zooveel moge
lijk gepast geld hij zich te hébben, geld
gereed te houden en eventueele andere
piaalsbeiwijzen gereed te lioudien. Dit kan
zelfs opvoedend werken, door den zin
voor orde te bevorderen.
'Hel ligt in de bedoeling, als de proef
slaagt, ook op andere lijnen, vooral op
de Ceintuurbaan, den I-manswagen in te
voeren voor de zeer vroege ochtend- en
de zeer late avonduren. Dat zal voor hel
personeel de aangename zijde hebben dal
een groot deel vrijkomt van de onaan
gename vroeg- en avonddiensten.
Wij maakten gisteren den eersten rit van
Haarlem naar Overveen mede. In zooverre
trof de dienstdoende wagenbestuurder het
niet erg, dat het bij de eerste rillen vrij
druk was, zoo druk, dat, ware het altijd
zoo druk, de I-manswagen op deze lijn
wel niet zou zijn ingevoerd'. Toch sloeg
de bestuurder er zich handig doorheen en
dat zal natuurlijk nog heter worden, wan
neer hij wat meer routine bezit. Enkele
verbeteringen zullen waarschijnlijk in de
practijk wel noodig blijken, dunkt ons.
Zoo sprong b.v. vlak vóór den uilgang
van het station een jonge man onder het
rijden op de tram. De wagenvoerder
moest hem onder het rijden lalen be
talen, doch dit moet tengevolge hebben
dat de aandacht van dan wagenvoerder
wordt afgeleid. Afdoende zal zijn het op
de tram springen tijdens het rijden onmo
gelijk te maken. Gebeurt dal opspringen
trouwens veel. dan kunnen wij ons voor-
slellen dat dit op de zenuwen yan den
wagenbestuurder werkt. Onze aandacht
werd verder getroffen door het bakjo
met wisselgeld. Dat slaat vlak voor den
wagenbestuurder op de kast en bevat in
afzonderlijke vakjes dubbeltjes, kwartjes,
centen enz. Het bakje staat los en voor
gauwdieven voor 't grijpen, al zal niet
iederen dag een gauwdief een handgreep
in de richting van het bakje t'.oen. Ver-
er vragen we ons af wat er gebeu
ren moet als bet wisselgeld op is, wat
kan voorkomen als de bestuurder een:,ge
uren dienst heeft gedaan. In gewone wa
gens wisselt de conducteur ook. maar dat
wordt telkens weer aangevuld met de
ontvangsten van de passagiers. Hier werpt
iedereen zijn tramgeld in een bus, die niet
geopend kan worden door den bestuur
der Ten slotte zal moeten voor
komen worden dat alle inkomen
de reizigers op het voorbalcon
blijven slaan en zal moeten blijken of het
rooken op het achterbalcon niet lvindier
lijk is voor de passagiers in de tram, daar
de deuren uit den wagen zijn weggeno-
men.
mende, staat men voor do prachtige gang
die de geheele lengte van den vleugel door
snijdt. Aan weerszijden van deze gang lig
gen de verschillende kamers, die voor de
algemcene verzorging en verpleging dei-
zieken noodig zijn. Daar vindt men op de
eerste plaats de poliklinieken, die haar
ingang aan de zijde van liet Spaarne krij
gen, en waar twee doctoren naast elkander
kunnen werken. De tien leeken-verpleog-
sters, waarover het ziekenhuis beschikt, vin
den er een gezellige eet- en zitkamer met
daaraan grenzend een voor haar bestemd
gedeelte van den tuin met een aardig
prieeltje.
Trolsch mag de Maria-Stichting zijn öp
de prachtig ingerichte Röntgen-afdeeling
met de naarnaast liggende zaal voor Tief-
therapie (diepbestraling). Een inrichting,
zoo volledig als hier, vindt men bijna ner
gens in het land, en er zijn geen kosten
gespaard om de genezende werking der
belichting zoo volkomen mogelijk te doen
zijn. Een - archief kamertje voor de fotogra
fische platen, geheel met lood bekleed, op
dat de ultra-violette stralen niet door de
wanden heendringen, een kleedkamertje
voor de patiënten en een afzonderlijk ver
trekje voor den beliandelenden geneesheer,
waar deze zich beveiligen kan tegen de
gevaarlijke in werking der zware bestraling,
dat alles maakt het geheel dezer Röntgen-
inrichting tot een wezenlijk model.
Zul daar het cog van den man der
Hier
regeert onze Haarleanische kiimdeir-
arts dr. Franclk. Natuurlijk ontmoetten
we hem in een der gangen, en hij ver-
Maande zich „oen rijk man" te voelen in
deze op zjj,n aanwijzingen niet het
minst zoo uitmuntend ingerichte kin-
deraf'deeliing.
De geheele geneeskundige dienst uit
genomen de werkzaamheid op de beide
operatie-zaten j;S uit het hoofdgebouw
in dezen nieuwen bouw samengebracht.
In de zaal voor zuigelingen en oudere
kindertjes zijn. de bedjes eveneens door
gloizen wanden van elkaar gescholden, op
dat alle gevaar voor besmetting buitenge
sloten zijn.
De bezoekende familieleden zullen
vreemd opkijken, als ze deze vertrekjes
door een ketting afgesloten zien en ver
nemen, dat ze daar niet binnen mogen,
doch vóór de ketting blijven moeten. Op
het eerste gezicht lijkt dit ook wel een
beetje hard, maar men vergctc niet, dat
juist het welbegrepen belang der kinderen
om alle besmettingsgevaar zoo volkomen
mogelijk te weren, tot deze voorschriften
gevoerd heeft. Verstandige ouders zullen
er zich daarom stipt aan houden en niet
door verkeerd inzicht of kortzichtigheid
de gezondheid hunner kinderen in gevaar
brengen en de goede orde in de Stich
ting verstoren.
Anze huismoeders zo uien de oogen uit
kijken in de keuken, waar een uitermate
praclische stoom-ime'kkoker den gebeden
■dag zijn diensten bewijst, terwijl op een
kolossale aamrociht met sftoombuizen or
onder de spijzen warm blijven. In de af
deel ing waar de melkflesscben voor de
kinderen schoongemaakt worden, staat
oen dioor een electromotor gedreven bor
stel gereed waar de flessdhen omheen ge
stoken en tolt in de uiterste hoekjes
schoongemaakt worden, terwijl in 't belen
dende vertrek zich de z.g. sterilisator be
vindt. Dat i'S een groote baik, ruimte
biedend voor honderd nrdikOeisscihen en
waarin de flosschien, na met heet water
te zijn behandeld, oen kwartier lang wor
den uitgestoomd. Een nauwkeurig onder
zoek .heeft bewezen dat legen dit bad van
Stoom onder hoogen druk geen enkele
bacterie bestand is.
Hot prachtige laboratorium op de eerste
verdieping, waar den doctoren voortdu
rend gedistilleerd water ter beschikking
staat en waar in een zuuirkast de bacle-
zenuwzieken deze baden met voortdurend
vloeiend water noodig hebben. i
De obthopaedische kamer bestaat uit toe-
stelen voor het opnieuw lénig en buig
zaam maken van ledematen, stijf gewor
den ten gevolge der voor de genezing
aanvankelijk moodiige onbewiegelijkbeid.
Evenals de beide andere verdiepingen
heeft ook deze etage een prachtige lighal
op het Oosten en Zuiden, waarheen de
bedden met de patiënten door een ver
nuftige constructie gerold kunnen wor
den, zoo dikwijls hun 'toestand en de
weersgesteldheid het verblijf in de buiten
lucht gewensdht maken. Een heerlijk
uitzicht beeft men daar op het Spaarne
en op het moode landgoed van mevrouw
Bange. Dit uitzicht is 'het mooist op de
derde verdieping, waar in twee groote en
eenige kleine zalen de afdeeling tu'bsrcu-
lose-iijders, onder leiding der 'doctoren
Proot en v. d. Veldt, is ondergebracht
Wat ruimte, 'toetreding van zonlicht ea
rieSnkwcok kan plaats hebben, voor de
'bereiding van serums noodig. zonder dat
de naar boven afgevoerde kwade dampen
dé lucht iin het vertrek bederven, is van
alle hulpmiddelen dor moderne welen-
schap ruim voorzien.
Op dezelfde verdieping bevindt zich
oen kamer mot ©en z.g. permanent bad,
(vloeiend water). Het schijnt dait patiënten
mol zware brandwonden of onrustige
l'ighallen betreft, iis deze afdecK ng steil!'g
de mooiste van aEc. De zware f tubercu
lose-gévallen heeft men hier van de lichtere
afgezonderd, opdait de laatste don depi-
moerende iijvïoed van het tezamen zijn
met de zeer zware zieken niet zouden
ondervinden. Ook hier zijn twee afzonder
lijke zaden voor de kinderen. In een af
zonderlijk vertrek heeft het uitkoken en
uitstoomen der sputum-apparaten plaats;
