Dit nummer bestaat uit twee bladen. - Eerste blad
Ia en om Haarlem.
Stadsnieuws
DAMIAATJES
Een ongeluk met de
Busboot op 't IJ
DONDERDAG 13 OCTOBER 1921
44ste JAARGANG No. 13963
PER KWARTAAL i- 3-2|
FPER WEEK S f 0.25
BANCO PER POS T PER KWART. BfJ VfoSBOlTBET AL1H6 f 3.57*/,
EEN MODERNE APOSTEL.
RASSABLAAH 4B, HAARLEM. TB'. FOON 1426, 2741 EH 1740.
POSTREKENING No. 8WQ.
ADVERTENTIÊN 35 CENTS PER REGEL.
DIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING*
VOOR DE KATHOLIEKE PERS
IN HONGARIJE.
AGENDA 14 OCTOBER
Maatschappij van Nijverheid.
Begrafenis-Graafland.
„Het Witte Kruis."
Z. D. H. Mgr. A. J. Callier bezoekt
de Toorop-ten toonstelling.
Ais het Kalt
Een kranige kapitein
DE ABONNEMENTSPByS BEB2&AGT VOOSitiAABLEM EN AÜENTSCHA PPEN
DDREAgXi
Wij voeten ons eenigszins scbuklig te
genover onze lezers, dat wij voor de ver
gadering, welke het bestuur der Vereeni
ging „Geloof en Wetenschap" te Haarlem
togen gisterenavond belegd .had, niet meer
de groote trom geroerd hebben.
Het optreden van den Hongaarschen Je
zuïetenpater Bang ha is inderdaad iets bij
zonders geweest en zou wel waard ge
weest zijn, dat men van heinde en ver
ware toegestroomd om eenige uren onder
liet gehoor van dezen buitengemeen gees-
tigen redenaar te vertoeven.
Om onze schuld echter eenigszins goed
Ie maken, willen wij iets van pater Rang-
lia's optreden vertellen, zonder te pogen
oen verslag van zijn causerie te geven. Een
geboren redenaar moet men zien en hoo-
ren; zijn talent legt men niet in een cou
rantenverslag vast.
Dat pater Bangha inderdaad niet de eer
ste de beste is, bleek wel uit het verhaal,
hetwelk hij deed van het schrikbewind der
bolsjewisten. Alles hadden de roodc schel
men er op gezet om hem in handen te
krijgen, hem, den stichter der Katholieke
pets in Budapest, den persfanaticus zoo
als hij zich zelf noemde die het Hon-
gaarsche volk wakker schudde uil zijn
geestelijke slaap, die metterdaad en met
succes de pers der Joden en Vrijmetselaars
bestreed. Hem zouden zij zeker van kant
maken. Maar hij verkleedde zich in bonte
kleeren; zette een oude soldatenmuts op 't
hoofd en vulde zijn vermagerde lippen op
met propjes papier, dat hij er uitzag als
een Palngoniër. In gezelschap van eenige
dames trachtte hij de stad te verlaten om
zoo den minsten argwaan te wekken. En
nog zou hij bijna ontdekt zijn, wanneer
de vrouwelijke behendigheid hem niet had
gered. „Gearmd met een jong meisje,
wandelde de Jezuïetenpater ten slotte de
stadspoort uit; de Hemel vergeve het!"
Ziedaar oen van de kostelijke uitvallen
van dezen apostolischen priester, waarmee
hij gisteravond zijn aandachtig gehoor on
der bekoring hield, een schildering, die te
vens Iaat zien, hoezeer pater Bangha ge
ducht was bij de bolsjewiki. 80.000 kronen
hadden zij op zijn ann hoofd gezet; en na
zijn vertrek zochten zij uren lang het kloos
ter af, terwijl hij veilig was in Tsjecbo-
Slowakije.
Maar gelukkig voor het arme land, heeft
God dezen werker uit de bloedhanden van
de roode monsters gered. Na hetgeen
wij nu van land en volk van Hongarije ge
hoord hebben, durven wij wel zeggen, dat
het verlies van zoo'n man een ramp zou
zijn geweest.
't Is moeilijk voor ons, kalme Nederlan
ders, voor wie het leven altijd zoo vreed
zaam voortkabbelt, ons in te denken in den
toestand van volkeren, die aan zulke hef
tige beroeringen ten prooi zijn gevallen als
de bewoners van midden- en Oost-Europa.
En men moet wel menschen met zeer broe
den blik ontmoeten, die torenhoog hoven
hun omgeving uitstaan, om een juiste ver
klaring te hoeren, een goed inzicht te krij
gen in toestanden en volkspsychologie, die
ons onbestaanbaar voorkomen.
Zulk een man is pater Bangha. Twintig
minuten lang stond hij te verletten van de
gruweldaden der bolsjewiki, zooals die ook
ons bekend zijn geworden; van de mon
sterachtigheden van de tot „volkscommis
sarissen" verheven bandieten, die priesters
en inteiiectueelen deden vermoorden zon
der rechtspraak, die heel de bestaande
orde omver wierpen, tot zelfs de school
kinderen vergiftigden met revolutionaire
ideeën en immoreele lessen; om dan die
zelfde man na deze schildering van het
leed, dat over zijn vaderland kwam, bijna
juichend te hooren uitroepen: en toch was
'het goed, dat de revolutie uitbrak; toch
was het driemaanden-lange regiem van .Be-
la-Kun heilzaam; zulk een vuistslag in het
gezicht had ons volk noodig om wakker
te werden, om uit de geestelijke verdooving
te ontwaken.
Er is niets beter verklaarde deze
nienschenkenncr nader dan zooals gij,
Nederlanders, te leven als een minder
heid van Katholieken onder een in meer
derheid niet-Katholieke bevolking. Dan
zullen er Roomschen zijn, die hun plich
ten verwaarloozen. maar de anderen zijn
Kalholiek, echt Katholiek. In een van
ouds he.r Roomsch land, waar de over-
groole meerderheid officieel Kalholicm.
•heel. is dat helaas anders. Men leeft er
maar op los en weet niet, dal men kwaad
doet. Toen ik jong was, zei pater Bang
ha, was mijn vader (Van beroep advo-
caal) de eenige intellectueel in onze slad,
die mei Paschen biechtte en Communi
ceerde. Men hield dat goed voor dienst
meisjes en boeren. En het ergste is, dat
hij zulk een toestand ook de geestelijk
heid zoo vaak verslapt in tucht en gods-
dienslzin.
.Toen kwam de revolutie en de duivels
1,1 de hei braken los: men sloot in Bu-
.''Pest de geliefde Heilig Hart kerk en
hel voiu
k verzette zich: mannen en vrou-
"'elden o,p de straat, bleven daar
een „acht lang op de
een h0gen en baden al maar door hard
op den rozenkrans. Toen de .>doodsUop.
mannen van de revolutie kwamen, wier
pen de vrouwen zich op hen en riepen:
tchiicl ons neC' zoo ge win, maar open
de kerk. En de rooden, bang Voor een
/volksoproer, ontsloten de deuren.
Ir, de Universiteitszalen werden de kruis
beelden van de muren gehaald; maar de
studenten, die weinig 0111 hun godsdienst,
plichten gaven, duldden deze beleedigingcn
teelt niet. Er hadden geregelde gevech
ten in de collegezalen plaats; er werd
Sestaakt, loldal de kruisbeelden weer wa
tert opgehangen.
Zoo is aan de revolulic te danken ge-
dal. de lang sluimerende godsdien-
tige gevoelens plots hoog oplaaiden.
De godsdienstige beweging was trou
wens al eenige jaren aan den
loaters Jezuïeten beschouwen Hongauje
als een missieland en trekken al sands
eenige jaren overal rond om het volk te
bekeeren.oo riend missionaris als
pater Bangha had echter al dra ontdekt
dat zijn luchthartig volk met met enke
preek en en cathectnseeren op den
te behouden zow zijn.
Wanneer de Katholieken niet over een
eigen Roomsche pers beschikten zou aUes
verloren zijn. Dat monster de pen,
dat dagelijks olP de grammofoonplaat der
menschel ijk e hersens inslijpt wat ze w
dat werktuig mocht met in de handen
Joden en Vrijmetselaars gelaten vvoiden
wilde men op den duur met alle werk
vruchteloos zien blijven. G.j weet met,
Katholieke Nederlanders, riep pater Ban
gha uit, welk een zddzamen schat gij be
zit in uw HO Nederlandsche Katholieke
dagbladen, dien schat kunt gij nooit gc-
nolg waardeeren. Want alle ellende die
over Hongarije gekomen is, is de schuld
van de pers: de pers heeft ons m den
oorlog gesleept; de pers 'heeft de vevohi-
lie gemaakt.
Daarom trok deze apostolische Jezuïet
met zijn helpers op het oorlogspad. Wel
duizend redevoeringen heeft pater Ban
gha alleen over de noodzakelijkheid
de Roomsche pers gehouden. Toen
schreef l.ij in 1918 oen leening uit - met
bevend hart een teening van 3 mtl-
lioen Kronen!
De aandcelen waren zoo klem ge
maakt, dat ieder kon deelnemen. De pro
paganda was ontzaggelijk. En toen de
termijn sloot bleek er ingeleekend voor
twaalf millioen kronen.
Door middel van een strooman werd
een reusachtige drukkerij aangekocht, die
naast de organisatie van ,,la bonne
iPresse" te Parijs, de grootste Katholieke
drukkerij ter wereld is. Pater Bangha
liet ons het gebouw onder andere mooie
Hcchtbeelden zien: een vijf verdieping
hoog huis met een gevelbreedte van wel
33 Meter; met vier rotatiepersen, een der
tigtal linotvpe machines, eigen lettergiete
rij enz. Dte tegenwoordige waarde wordt
op 80 millioen kronen geschat.
In deze drukkerij worden dne dagbla
den en een aantal weekbladen samenge
steld, die technisch aan de allerhoogste
eisehen voldoen. Daar is het arsenaal,
waaruit men de Roomsche zaaik eindelijk
met s'.icces verdedigt.
Maar de revolutie legde dan ook aller
eerst beslag op deze vesting. Het grootste
deel van het met zooveel moeite verza
melde geld werd geroofd, benevens vele
waardevolle boeken en archiefstukken.
Bij het einde van het schrikbewind
heeft pater Bangha met zijn 'helpers het
perskasteel weer betrokken. Maar de
vrees bekruipt hem er. zijn staf voortdu
rend, dat de groote schulden niet kunnen
worden betaald en dat beslag zal worden
gelegd op deze machtige persorganisatie.
Het papier is peperduur, omdat Honga
rije bij de verdeeling volgens het vredes
verdrag zijn eigen papierfabrieken hoeft
verloren. Hel volk is verarmd en kan niet
meer dan 2 kronen voor een krant be
talen. Voor dien veel te lagen prijs moet
men het Roomsche dagblad dan ook
leveren, omdat de maconieke pers, ge
steund door machtig kapitaal, daarrin
voorgaat.
Wij zulten het ontroerende beroep, het
welk pater Bangha op zijn Katholieke ge-
loofsgenooten van Nederland deed, niet
trachten te herhalen.
Voor ons Nederlanders, is het altijd ge
noeg feiten te laten spreken en dat hebben
wij gedaan. Wij hebben onzen plicht ge
kend in do bange oorlogsjaren tegenover
de vluchtende Belgen, tegenover de Duit-
sche en Hongaarsche kinderen. Wij zullen
ook en meer nog onzen plicht kennen te
genover den geestelijken nood, dien wij nu
in Hongarije kunnen helpen voorkomen.
Gisterenavond mochten wij pater Bangha
reeds een aantal coupons van Hongaarsche
effecten Ier waarde van eenige duizenden
Kronen tor hand stellen als eerste vrucht
van zijn bezoek aan Haarlem. Hedenoch
tend kwamen rog de.„volgende giften hij
ons in, die zeker in de komende dagen
zullen aangroeien:
A. W. v. d. f Uk-
Van een oud vrouwtje E
M. N. J.
en een biljet van duizend kronen.
Van een juffrouw, voor hei verkrijgen van
een bijzon-tere gunst f 1.
Soc. „St. Hirno". Jeugd Melaalbawer-
workers, 8 uur ledenvergadering. Naai
sters, 8 uur. Bestuur Posl- cn Tele
granfpersonecl. 8 uur. Eedenvergade
ring Overheidspersoneel. 8 uur. Bestuur
B-ouwvakbond 8 uur. Bond van Tech
nici, 8 uur. Rederijkers, 8 uur.
Haar!, konijnen fokkerij, 8 uur.
Stadsschouwburg. 2e Volksvoorstelling.
Dokier tegen wil en dank. Belachelijke
Hoofdsche juffers, 8 uur.
lunutic.bioscoop. Kleine Ifoulweg 12
Voorstelling.
Zang en Vriendschap, Jansstraat. Le
zing over Nederlnndsohe letterkunde.
Museum van Kunstnijverheid. Lezing
Jan 1 oorop en zijn werk.
Oud-Holland. Verwulft Strijkor
keS-t.
Spaarbank „St. Rosa", 7K8uur na
't Paf ronaatsgohouw Nassaulaan 5<L
St. Josefskerk, Jansstraat. 8*4 uur Re
collectie Oud Retraitanten.
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks,
uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feest
dagen, toegankelijk.
Groote Kerk. Orgelbespeling door den
heer George Robert van 23 uur.
(Vervolg).
Gebeurt dat niet dan zou men spoedig
voor èen staatsbankroet te slaan komen.
Er is wellicht geen land op de wereld
dot d-oor de jaren van weelde zoo ver
slapt is als Nederland. Daaróm zal de
maatschappij alles doen om alarm te
blazen. Spreker heeft eenige cijfers ver
zameld omtrent de Haartemscho bcgroo-
tingen, inkomsten en uitgaven, van de ja
ren 1014—1919 en 1921. Verder werden
door hem eenige cijfers uit de statistiek
van Nederland overgelegd. tenslotte
werd door hem gegeven een toekomst
beeld als er niet sterk wordt bezuinigd.
Aan het slot van dit toekomstbeeld
vestigde spr. er de aandacht op, dat te
vreezen is dat ook de kleinere inkomens
zeer hoog moeten worrden belast. Spr.
hoopte daarom dat de bezitters dier klei
nere inkomsten zullen gaan begrijpen, dat
zij mensehen mei verstand en verant
woordelijkheidsgevoel naar de vergader
zalen van land, stad en provincie moe
ten afvaardigen en geen politieke kemp
hanen, zooals thans maar al te vaak ge
schiedt
Verder sprak spreker over de 45-uren
wet, die eveneens een groot gevaar l>e
teekent zoowel voor werkgevers als arbei
ders. In Zwitserland is men reeds op deze
wet teruggekomen. Waarom kan dit hier
niet eveneens geschieden?
Hierop nam de voorzitter nogmaals het
woord en gaf aan op welke wijze men
zou kunnen medewerken tot de vermin
dering der begrootingen. Spreker stelde
de vraag of men za.l voeren oen nlgemee-
ne actie of oen gedetailleerde actie voor
de bezuiniging. Verder zal men ook het
duurte-vraagstuk onder de oogen te zien
hebben.
In de oorlogsjaren is c.en dergelijke
anarchie ontstaan in de prijzen der ver
schillende levensmiddelen die thans niet
meer noodzakelijk is. Velen zullen gaar
ne zien, dat de te groote winstmarge ver
dwijnt. De middelen hiertoe zijn moei
lijk aan te geven. Men zou echter de
laagste en de hoogste prijzen kunnen sig
na Ieeren die hier in Haarlem voorkomen
voor eenzelfde artikel. Waarschijnlijk zou
den groote verschillen te voorschijn ko
men, hetgeen een leiddraad zou kunnen
vormen voor hen die niet welen waar zij
koopen moeten en waarschijnlijk zouden
dam de winkeliers die te veel vragen, hun
prijzen moeten verminderen.
Baron van Harderbroek nam hierop 'l
woord. Gaf aan dat er geen overdrijving
in ligt wanneer men zegt, dat hot vermo
gen tot de helft gereduceerd zal worden
Hij verklaarde, dat men er nergens aan
denkt te bezuinigen; men denikt niet aan
opschorten van sociale verzekering; men
den.kt alleen aan doorgaan. Wat de duur
te betreft, een van de hoofdpunten is de
ongelukkige Arbeidswet.
Er wordt duurder en te duur geprodu
ceerd door deze Arbeidswet. In Duitscb
rand lacht men eveneens over deze 8 uren
Arbeidswet cn doze wordt dan ook ner
gens toegepast. Deze wet moest grondig
begraven worden, zeide spreker. Er is
geen van de politieke partijen die deze
zaaik durft aan Ie pakken in de Tweede
Kamer.
Spreker meende dat, wanneer een po
litieke partij met cijfers duidelijk aan
toonde, zooals in deze vergadering zoo
juist geschiedde, hoe critiek de toestand
is, deze partij het in Nederland zou win
nen. „Gaat de huidige politiek door, dan
gaat Nederland ten gronde", zoo eindigde
spreker zijn betoog.
De gepensioneerd kolonel-hoofdintendant
van het Ned-Ind. leger, A. Fauber, was tiet
geheel met den vorigen spreker eens. Hij
noemde rle Staatsbegrooting voor 1922, die
reeds een tekort van f 48.000.000 aanwijst.
Ook deze spieker voorspelde dat wij oen
Staatsbankroet tegemoet gaan. Wat is er
te doen om te bezuinigen?
De wortel van liet kwaad zit hij de re-
geering en de wetgeving. In de troonrede
staat dat aan belangrijke opvoering van de
belastingen niet kan worden gedacht. Dit
bewijst dat dus wel degelijk zal worden
opgevoerd. Kunnen wij bezuiniging van de
Tweede Kamer verwachten?
Mr. Marchant heeft gezegd: „Wie geen
bezuiniging belooft, zal geen enkele stem
krijgen." Lel wel, belooft; of ze hun be
loften houden zullen, is 'n andere kwestie!
Spreker betoogde verder hoe weinig ver
trouwen de Tweede Kamer meer geniet
hier in Holland. Daarom moet in de
Tweede Kamer een groep menschen komen
die kracht hebben, die „neen" durven zeg
gen wanneer het noo-dig is. Minister Van
Gijn heeft het gezegd: „De Kamer moet
tegen zich zelf verdedigd worden."
Hierop stelde de voorzitter voor, accoord
te gaan met een adres aan het gemeentebc
stuur en daarnaast te trachten door dat
adres mondeling toe te lichten aan het
gemeentebestuur er meer kracht hij te
zetten.
Dr. Heldering, één der directeuren van
de Mij. adviseerde een permanente depar
tementale commissie te benoemen. Erappez
toujours, is ook hier van toepassing. Spre
ker gelooft vast dat deze commissie bin
nen enkele jaren vrucht van haar arbeid
zou zien.
De lieer J. C. Peerebooni merkte hierna
op, dat liet gemeentebestuur van Haarlem
heel gaarne bereid is bezuinigingen in te
voeren. Er beslaan plannen tot bezuinigin
gen en iu afwaehtixuz js reeds ©en commissie
benoemd die trachten zal op de begrooting
te bezuinigen.
Spreker vraagt zich verder af of niet
veten zelf oorzaak zijn van de geweldige
verhoogingen. Bijv. de vermeerderde ver
lichting is toch op verzoek ingesteld en
daarom moet men trachten ook zelf te be
zuinigen.
Een andere principieeJe kwestie is 't feit
dat de gemeentelijke administratie niet
meer aan moderne eisehen voldoet. De
boekhouding en het centrale beheer zullen
moeten gemoderniseerd worden. Wanneer
de heeren die het gemeentebestuur een
bezoek zullen brengen, hierop de aandacht
zulten vestigen, gelooft spreker dat zij
reeds veel tot bezuiniging meedragen.
De beer F. H. Huiswil ried aan een open
bare vergadering te beleggen, waarop dan
de gemeenteraadsleden genoodigd moesten
worden, waardoor men den steun van vete
raadsleden zou kunnen krijgen.
Vervolgens nam jhr. Mollerus te
Haarlem, het woord, die er de aandacht
op vestigde, dat er nog groote lagen
in de Maatschappij zijn, die nog niet
overtuigd zijn of bezuinigen wel noodig
is. Men moet daarom steun hebben van
zeer veel personen, die liet bezuiniginga-
onderwerp steeds weer bij voortduring
te berde brengen.
Spreker stelde de vraag of liet niet
wenschelijk is personen te vinden, die
't onderwerp ook in kringen van werk-
geverscentralen o.a. zullen behandelen.
Do voorzitter verklaarde hierop, dat
men dus eerst zal beginnen met de al-
gemeene actie een adres aan den
Raad daarna zal een speciale oommis
sie benoemd moeten worden om de ge
meente-begrooting na te gaan. Wanneer
deze daarmee gereed is, zal de zaak
met den wethouder van financiën bespro
ken moeten worden. Daarna zou men
wellicht in combinatie met anderen een
openbare vergadering kunnen beleggen,
om de bezuinigingspolitiek te bespreken.
Daarna behandelde de voorzitter do
kwestie van de woekerprijzen. Hiertegen
zou weer een commissie moeten beslaan,
die in samenwerking met, andere, bijv.
de Vereeniging van Huisvrouwen, zou
moeten trachten na te gaan, welke ver
schillen er bestaan in prijzen.
Verschillende sprekers wezen er ver
volgens op dat tegen bovengenoemd plan
-groote bezwaren bestaan.
Baron van Hardenbroek en de voor
zitter spraken hierop echter beiden nog
een woord voor het plan.
Liet bleek dat de meerderheid van de
aanwezigen was tegen de instelling van
de commissie, zoodat dit geen punt van
bespreking meer vormen kon.
Vervolgens ging men over tot de rond
vraag.
Baron van Hardenbroek verklaarde
nogmaals dat alle verschillende politieke
partijen z.g. willen bezuinigen, doch
spreker drukte er den nadruk op dat
men in werkelijkheid niet denkt aan be
zuiniging.
Hierop werd de vergadering gesloten.
Woensdagmiddag werd te Haarlem, on
der veel belangstelling, het stoffelijk ovei-
scihot van wijten Jhr. G. J. W. C.
Graafland, in teven gepensionneerd hooft -
officier van het Nod. Ind. leger, in het
■inau solemn der algemeene begraafplaats
bijgezet.
O.irn. waren aanwezig de generaal-ma-
joor A. M. KoHewijó, commandant der
stelling Amsterdam, A. S. de Jongh, oom-
jnandant van Ihol 10de Reg. Infanterie, te
■luit. C. A. van Beek, namens den Com
mandant van de Amsterdamsohc Burger
wacht, verschillende oud-kapiteins en
verdere officieren van het NedInd. legei
en vele ridders der Militaire Willemsorde
waaronder-overste Ter Haar en van Haat
ten.
Vele bloemen dekten de 'kist.
Aan het graf werd gesproken door den
heer J. L. Ta'dema te Hnariem, als vriend
vai' den overledene.
Deze herinnerde allereerst aan de mi
litaire eigenschappen van den overledene
en aan zijn medewerking aan de militaire
Gids, welke medewerking voor dat blad
van veol waarde is gebleken te zijn. Hij
herinnerde daarna aan den grooten in
vloed van Graafian d's woord. Graafland
wa-s een buitengewoon man. Wie het niet
met hem eens was, was hem toch sym
pathiek, en wie even met 'hem confereerde
towasn als oen ander meivscHi bij hom van
daan.
Een warm vriend was hij oolc. Den
grooten ooriog voerde hij mede aan de
jiand van kaarten De oorlog en wat
daarna kwam, trof hem diep. Zonder den
ooriog zou hij misschien nog leven.
Kolonel van Hallen van hel Ned. Ind.
leger herdacht hem ails trouwe vriend in
oen -kring, die steeds kleiner cn Meaner
wordt. Hij herdacht Graafland als mili
tair en als buitengewoon mensoh. die op
een oogenblik, dat men in het Indische
leger spr. schaamt zich het Ie zeggen
angstig werd voor den klewang, deed
begrijpen dal niet wij bang van den kle
wang, snaar de inlanders bang van ons
wapen moesten zijn. Hij is de man van de
prachtige maréchaussee in Atjeh. de her-
stelteer vain den offensieven geest in Indiü.
Graafland ook ging de officieren schitte
rend voor. Spr., die zeer bew-ogen was,
eindigde schreiend mei oen: Rust in vrede,
kerel!
Generaal Kollewijn .wensolvtc 1e preken
als vriend en een stom te doen hooren na
mens het Nederlandsche leger. Ook voor
het Nederlandsche leger had Graafland
verdiensten, evenals voor (het Indische le
ger. In dit verband herinnerde hij aan zijn
werk met Thomson en de Ram als schrij
ver in de Militaire Gids, waarin de ideeën
der jongeren rond 1900 weerklank vonden.
Graafland was ook een meester van de
pen. Spr. meent, dat niet veten zoo popu
lair zijn in de moderne Nederlandsche
militaire geschiedenis als Graafland. Hij
lieeft getoond wat 'n Hollander waard kan
zijn. Toch was Graafland een zachtmoedig
inemsch. Spr. teeikende den overledene als
een man mot vlug, gezond verstand, ijze
ren wil en grooten moed, die den moed
had te zeggen wat hij dacht en dat ook,
zoo noodig, omzette in een daad. Er ging
bezieling van hem uit. Velen werden door
mot Graafland even te sproken van dee-
moedigen tot helden gemaakt. Zijn naam
zal als die van oen held in do dandsge-
schienis bewaard blijven.
Prof. Niermeyer wees op do verdiensten
van Graafland al-s pacificateur van Atjeh.
Graafland is volgens spr. een groot man,
die pas na zijn dood goed zal worden ge
waardeerd. Met den overledene was spr.
bestuurslid van dien Bond van neutrale
landen en als allen wanhoopten was het
Graafland, die moed insprak en beloofde
dat de oorlog door Fransche genie zou
worden gewonnen. Hij heeft gelijk gekre
gen en heeft dat mogen beleven.
Nog sprak do heer Sauveur, consul van
van Frankrijk te Haarlem, die herinnerde
aan de liefde van den overledene voor
Frankrijk. Frankrijk treurt bij zijn graf
over het verlies van een ijverigen verdedi
ger, een vurigen vriend en oprecht be
wonderaar.
Ten sjotte sprak nog de heer J. B.
Schuil uit Haarlem, namens oud-onder
officieren van kapitein Graafland en her
innerde aan de bewondering, die nller-
woge door officieren, onderofficieren en
minderen voor Graafland werd gevoeld,
een bewondering, die grensde aan ver-
eering.
Een neef van den overledene dankte
voor de belangstelling.
Woensdagavond vergaderde in gebouw
„Do Nijverheid" do afd. Haarlem van
do Ncord-Hollandsche Vereeniging „Het
Witte Kruis".
Na opening door den voorzitter, dr.
II. v. d. Berg, las de secretaris, 'dr. M.
Mauritz, do notulen, welke onveranderd
vastgesteld werden.
Medegedeeld werd, dat twee legaten
ontvangen waren, een van dr. H. D.
Kruseman, grcot f 2000, speciaal voor
de badhuizen, en eon legaat van f '500
van rnej. Broekhuijsen.
Aan het tweede badhuis op het Leid-
scheplein zullen eenige verbeteringen
worden aangebracht, waarmede men spoe
dig een aanvang hoopt te nemen.
De beschrijvingsbrief voor de 63e Al
gemeene Vergadering, welke Vrijdag a.s.
te Amsterdam wordt gehouden, leverde
eenige bespreking op.
Dr. Mauritz merkte, naar aanleiding
eener daartoe gestelde vraag, op, dat er
eenige verandering gebracht moet wor
den in sommige zaken, tot nu toe door
„Het Witte Kruis" behandeld, met name
do bestrijding van besmettelijke ziek
ten en ontsmettingsdienst vorderen to
veel van de afdeelingcn tegenwoordig,
deelingen moeten niet te zware lasten
Volgens spr. is dit Staatszorg. De af
krijgen. Spr. meende, dat bij de eerste
de beste gelegenheid de Staat hierop
gewezen moest worden.
De vergadering was het hiermee eens.
Het Hcofdbestuur stelt voor, om de be
grooting sluitend to maken, een buiten
gewone bijdrage per lid te gaan heffen,
en wel 25 cent per lid.
Dit voorstel ondervond ernstigen tegen
stand. De afd. Haarlem heeft zelf een
tekort, zoodat men de kas niet verder
mag boz,waren. Ook vond mon dit niot
den weg, een begreoting sluitend te ma
ken. Enkele voorstellen werden gedaan,
doch ten slotte werd besloten, den
afgevaardigden ter Algemeene Vergade
ring in dezen geen inperatief mandaat
mede te geven.
Tot afgevaardigde tor Algemeene Ver
gadering werd benoemd de heer J. J.
Verwijnen, tot plaatsvervanger de heer
W. J. van Vlodorp.
Besloten werd, aan „Huisverzorging"
een subsidie van f 100 te gevon.
De hoeren D. Modoo en W. Jvan
Vlodrop werden benoemd tot leden der
commissie tot nazien der rekening van
den penningmeester.
De voorgestelde herziening van regle
ment en statuten werden aangenomen,
waardcor zij in overeenstemming zijn ge
bracht met de statuten van het Hoofd
bestuur.
Door den voorzitter werd een woord
van dank gebracht aan den heer Westor-
man Holsteijn, voor zijn bemoeiingen in
zake deze herziening.
Na de rondvraag sluiting der verga
dering.
Hedenmiddag omstreeks 12 uur bezocht
Z. D. H. Mgr. A. J. Callier de Toorop-tcn-
toonstelling, die in hot Museum voor
Kunstnijverheid wor-dt gehouden. Z. D. 11.
werd rondgeleid door den heer Otto van
Tussenbroek, directeur van het Museum.
Lce,rzaam u t tipje. Do Drukkers-
Studiekring „Haarlem" zal op Zaterdag
15 October des namiddags ten 3 uur, ©en
bezoek brengen aan do N. Oliem.
Kunstinrichiiug „Puljrgrapiu" S.houtjea-
laan Haarlem.
Onder dezen titel schrijft ons een lezer
een stukje, waarin, naast waardeering voor
de op vele punten onzer stad getroffen ver
keersregeling, gewezen wordt op den haast
levensgevaarlijken toestand in de Anthonie-
straat, vooral op den hoek van de Lange
Heerenvest. Reeds tweemaal (het zal wel
meerdere malen gebeurd zijn) werd daar
«en ongeluk voorkomen, uitsluitend door
dat een voorbijganger aantuffende auto's
uit Antlioniestraat en van Lange Heeren-
vest lot staan bracht. Zonder dat ingrij
pen waren er zeker misschien erge onge
lukken gebeurd. Vooral 's middags om 12
uur ii« het verkeer uiterst gevaarlijk.
Tot zoover de klager.
Ieder, die den toestand kent, zal
den ongewenschken toestand daar beamcu.
Maar wat zal men er aan doen? Een ver-,
keersageut plaatsen? Naar ons werd me
degedeeld, gebeurt dat op drukke uren cu
dagen. Maar afdoende is dit zeker niet.
Het heele verkeer met de Amsterdaiusche
Buurt en wat daarachter ligt, is in wanor
de; liet is daar eenvoudig vastgeloopen.
Een radicale verkeersverbetering is de
eenig goede oplossing.
Nu stelde onlangs de gemeenteraad de
verbetering om de Amsterdamsche Poort
(een klein deel der oplossing!) nog uit op
grond dat men kennis wilde nemen van tie
ver-beteringen, die de verkeerscommissie
zou voorstelten. Wij hadden daar niet op
tegen, omdal het altijd wenschelijk is, dat
partiëele verbeteringen goed passen in een
algemeen plan en omdat men het paard
achter den wagen spant door eerst kleine
veranderingen uan te brengen en daarna
groote plannen uit te werken. Iets wat in
vroeger jaren herhaaldelijk in Haarlem ge
schied is. Maar het uitstel kan en mag met
te lang duren.
De verkeerscommissie is nu met haar
■rapport gereed gekomen en het rapport is
reeds aan den gemeenteraad overgelegd.
Het zat waarschijnlijk geheim blijven voor-
het grootste deel, om de gemeente bij cven-
tueele onteigeningen niet op onnoodig hoo-
ge kosten te jagen.
Maar wel mag nu op grooten spoed wor
den aangedrongen met de uitvoering van
verbeteringen van den toegang tot de Am
sterdamsche Buurt. Nu de verkeerscommis
sie gereed is, staat niets een spoedige be
handeling meer in den weg.
Dat het dan ook vlug komel
Wij ontvingen gisteravond een tele
gram, meldend dal even na 5 uur op
het IJ tc Amsterdam de rijnvaardel-
„Ristehueber II" in aanvaring was
gekomen met de stoomboot „Haarlem
Packet" van de firma Bus uit Haar
lem. De „Haarlem Packet" zonk, doch
20 passagiers, die aan boo-rd waren,
werden gered ea per stoomboot van
de havenpolitie aan wal gezet.
'Omtrent dit ongeval, dat zeer ern-
estige gevolgen had kunnen hebben,
lezen wij in „de Telegraaf' nog de
volgende bijzonderheden:
Woensdagmiddag, even na vijf uur.
kwam de stoomboot „Haarlem Packet"
van de firma Bus den Oostertocgnng
onder het Oostelijk viaduct uit en
stoomde links af, het IJ op. Liet vaar
tuig was zeer diep geladen met stuk
goederen, die zich voor oen groot ge
deelte aan dek bevonden. Bovendien
waren in de kajuit een twintig passa
giers, waarvan de oudste een mam
van 86 jaar was en de jongste een
kind van anderhalf jaar. De „Haar
lem Packet" had daarenboven een zol
derschuit met stukgoedereu op sleep
touw.
Ter hoogte van hel geincenteveer
Valkenweg naderde, met halve kracht
stoomende, het groote Rijnschip „Ris-
telhuebers If' van de nieuwe Rijn
vaart Maatschappij.
Tusschen steiger een en Iwee had,
ten gevolge van een. tot nu ioe nog
onopgehelderde oorzaak, een lievige
aanvaring plaats. De voorsteven van
de „Ristelheubers" raakte met kracht
de „Alkmaar Packet" ter hoogte van
de machinekamer en stiet er een groot
gat in, dat ongeveer een halve meier
breed was. Tevoren had de kapitein
der Rijnboot Jacob van 't Noordeiuie
één stoot op de fluit gegeven. Vlak
voor de aanvaring werd de machine-
kamer-telegraaf op volle kracht ach
teruit gezet. Het was echter tc laat
en het water gutste met een brcedc.n
stroom de machinekamer der „Haar
lem Packet" binnen. Onder de passa
giers ontstond een paniek. Sommigen
stormden iu hun angst de trap op
naar boven, anderen bleven verstijfd
van séhrik in de kajuit. Reeds be
reikte het water* de andere gedeelten
van het vrachtstoomerlje.
Toen kapitein van 't Noordendc zag
dat de stoomboot ging zinken, bedach'
hij zich geen moment, zette de mi-
clünekainer telegraaf van de stuur
boordmachine op halve kracht cn die
van de balcboorxhnachine op voile
kracht vooruit. Met groote snelheid
en het roer hard bakboord, duwde de
363 ton metende „Ristelheubers" de
zinkende boot met een breeden boog
