Eerste Blad.
Indrukken van den dag
Stadsnieuws
DAMIAATJES
VRIJDAG 14 OCTOBER 1921
1 4tete JAARGANG No. 13964
PER KWARTAALT 3.25
PER WEEK f 0.25
FRANCO PER POST PER KWART. BIJ VOORUITBETALING f 3.577,5
NASSAULAAN 49, HAARLEM. TELEFOON 1426, 2741 EN 1748.
POSTREKENING No. 5970.
ADVEETENT1EN 35 CENTS PER REGEL.
BI] CONTRACT BELANGRIJKE KORTING.
Dit nummer bestaat uit 3 bladen.
EEN GOED BOEKJE.
AGENDA 15 OCTOBER.
De Hanze dag.
Het groene plekje nabij de
Velserstraat.
Commissie van Overleg.
Alles duurder ook het trouwen-
Telegrafisch Weerbericht.
VOOR DE KATHOLIEKE PERS
IN HONGARIJE.
Personalia.
Gewetensgeld.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAARLEM EN AGENTSCHAPPEN:
BUREAUX:
223.
Van ochtend vonden wij bij onze
post een blauw gekaft broehuiu'tje van
van veertig bladzijden, dat wij maar
meteen met een stevig woord bij onze
lezers èn lezeressen willen inleiden.
Ook lezeressen; 't gaat namelijk over
politiek, over aanstaande verkie
zingen; en ook tie vrouwen hebben
tdaarbij tegenwoordig als kiezsressen
direct belang.
Hel boekje draagt tot titel: „Ge
wogen", is van de hand van den be
kenden Katholieken priester Paul
Goulmy en wil zijn een waarschuwing
en een aansporing om bij de aanstaan
de verkiezingen van 1922 een eens
gezinde, krachtige Katholieke partij te
vormen, omdat anders het landsbe
wind in handen zal vallen van de
linkerzijde en vrijheidsbonders, soci
alisten en communisten onderling zul
len moeten uitvechten, tioe Nederland
zal worden geregeerd.
Nu heeft liet boekje van den Wei-
Er rw. Heer Goulmy voor: 1ste dat
hel zoo tijdig verschijnt en 2de dat het
uil propagandistisch oogpunt bijna uit
sluitend positief materiaal levert. Het
grootste deel van dit werkje is n.ml.
gebruikt om de balans van het mini-
sterie-Ruys de Beerenbrouck op te
maken. En wanneer men in den kern-
achtigen vorm, welke dezen schrijver
eigen is, ziet opgesomd, wat dat 4de
christelijke kabinet in drie jaren tijds
liccft tot stand gebracht, dan moet
men eerbied voor zooveel gewichti
gen arbeid gevoelen.
Ons trof vooral de wijze, waarop
deze schrijver de punten heelt behan
deld, waarop de tegenstanders bij de
komende verkiezingen hun voornaam
ste pijlen zullen richten, nml. het
bewind van den afgetreden Minister
van Financiën, mr. de Vries en de
voortvarendheid van Minister Aalberse.
Na een korte beschrijving dei- schit
terende carrière van mr. de Vries vóór
diens ministerschap, schrijft Paul
Goulmy;
Wil dat nu zeggen, dat wij in mi
nister de Vries alles moeien loven
en niets mogen afkeuren? Wel neen!
Maar de kritiek moet een i-edelijke
wezen en rekening houden met alle
omstandigheden, waarin deze Excel
lentie verkeerde.
Die omstandigheden nu waren zóó,
dat wellicht geen finauciën-minister
misschien mr. Treub met en na
Bertling uitgezonderd voor eene
taak stond als hij. Ik zeg: met en na
Bertling. Immers de linksche Heeren
mogen niet vergeten, dal zij eenmaal
een minister van. Financiën naar vo
ren schoven, die in Augustus 1914
onmiddellijk onder vo-ogdij van mi.
Treub kwam en daarna, zich incapabel
voelende, aftrad. Wij nemen dat hun
niet kwalijk, maar dan moeten zij ook
am redenen willen hooren en niet alles
afkeuren. Bovendien mag niet verge
ten worden, dat thans aan den minis
ter van Financiën, mr. de Vries,
verweten wordt, wat iedereen zes jaar
lang, n.l. van 19141920 toeliet: uit
geven, alsof wij rijker waren geworden
in stede van armer. Immers het valt
jni wel niet meer te ontkennen, dat
de zoogenaamde welvaart dier jaren
niets anders was dan een schijnwel
vaart. Van af Augustus 1911 verarmde
de wereld, ook Nederland, eiken dag,
maar het scheen, alsof haar welvaart
toenam. Eerst sedert einde 1920 breekt
het besef van het tegendeel door en
mr. de Vries ondervond van de ken
terende meeningen de eerste gevol
gen."
En de velen niet enkel liberalen!
die op Minister Aalberse's voort
varendheid afgeven, als zou daaraan
het grootste deel der heerschende ma
laise moeten worden toegeschreven,
krijgen dit te hooren: „Velen zullen
zijn werkkracht waardeeren, maar de
producten daarvan niet bewonderen,
omdat zij n.l meenen, dat de Staat
te veel verzorgt, te veel regelt.Welnu,
tot hen zeg ik: op het gebied van onze
arbeidswetgeving was een niet te mis
kennen achterstand, ten dee'.e stagnatie
tengevolge van het niet uitvoeren der
1 :>1 ma-wetten door het Kabinet-Cort
Y'n.dei- Linden. Die achterstand dien
de ingehaald, die stagnatie moest op
houden. Lu vandaar dat onwillekeurig
eene cumulatie van wetgevenden en
uitvoerendenarbeid ontstond. Daarbij
kwam, dal s meuschen geest sedert
1914, vooral sedert 1918 niet weinig
veranderd was, en noe men over dien
geest nu ook oordeele, heizij men hem
prijze of lake, er moest gezorgd wor
den, dat het streven van dien nieuwen
geest binnen de perken van gezag en
orde lot een behoorlijk rcsulLaat leid
de. Welnu, wanneer men met deze
prrklisohc overweging voor oogcu het
werk van minister Aalberse beziet, dau
zal men ontwaren, dat hij aan dien
tijdgeest geofferd, maar er niet te veel
een geofferd beeft. Meer nog, men
zal duidelijk zien, dat de minister met
de omstandigheden wel degelijk reke
ning heeft willen houden, ook als hij
daarvoor zijn plannen ietwat wijzigen
moest."
Ziedaar enkele zeer juiste opmer
kingen uit dit uitnemende boekje.
Moge het spoedig in vele handen ko
men en de enkele verschijning er van
een waarschuwing zijn voor onze poli
tieke voorvechters, dat de Lijd der
verkiezingspropaganda is aangebroken;
dat er geen dag meer moet worden
uitgesteld.
Sociëteit „St. Bavo". Hoofden van
Scholen. Gewone zittingen.
Stadsschouwburg. „Ik heb je lief"
8 uur.
Familie.bioscoot>. Kleine Houtweg i2
Voorstelling.
Oud-llolland. Verwulfl Strijkor
kest.
De Ilanzedag in Haarlem werd gisteren
morgen aangevangen met een plechtige H.
Mis in de kapel van de Eerw. Zusters
der Maria school aan de Koningstraat. Zij
werd opgedragen door den geestelijk ad
viseur der afdeeling, den Z.Eerw. heer
rector J H. W. Borsboom. Het gemeen
schappelijk ontbijt dat, bij voldoende deel
name, in bet gebouw der St. Vmcenlius-
vereeniging zou worden genuttigd, gm„,
wegens gebrek aan belangstelling, niet
door.
Om half drie des middags was een vrij
groot getal middenstanders, veel te ge
ring echter voor zoo'n gelegenheid, in ver
gadering bijeen in de Guskenszaal van hel
gebouw „St. Bavo". De dames mej. Van
Zulphen en mej. Hensen verzorgden het
muzikale gedeelte en dientengevolge
becrschte er een aangename sfeer.
De heer Hensen. voorzitter der afdee
ling Haarlem, heette de aanwezigen wel
kom en bad gaarne een grootere opkomst
gezien. Eén dag per jaar mag men zich
wel aan zijn belangen wijden, meent spr.
Desniettemin constateert spr. met genoe
gen dat. hoewel hel nog maar de tweede
maal is dat de Hanzedag gehouden wordt,
deze in het vcrecnigingsloven van de Han
ze reeds burgerrecht heeft gekregen: Dat
in Haarlem de opkomst niet grooter ts,
wijt spr. aan het gemis aan genoegzamen
ijver der middenstanders voor het ver-
eenigingsleiven. S,pr. hoopt gat deze Hau-
zedag er toe moge bijdragen de lauw
heid te doen veranderen in ijver en toe
wijding. Als dal bereikt wordt dan is
bet succes volkomen bereikt.
Spr. stelde aan de vergadering voor de
heeren F. Meijer en C. Soaners, die ter
voorlichting dor middenstanders aanwe
zig waren.
Daarna werd door alle aanwezigen bet
H an zetled gezongen.
Alsdan kwam aan het woord de Wel-
Eerw. heer Kapelaan W. M. Bosch, van
Amsterdam, die begon met een herinne
ring aan de woorden van Z. H. Paus
Leo XIII. Het deed spr. genoegen dat
op de programma's voor de Hanzedagen
algemeen het gebed werd geplaatst als
aanvang van deze dagen. Helaas, schijnt
het vanmorgen, aldus spr., hier niet zoo
rooskleurig te zijn geweest. Spr. komt
hier niet om den boeman te spellen. Dat
heeft geen nut, want, zooals het ook op
den kansel dikwijls voorkomt, men
spreekt in de kerk tegen menschen, die in
den regel hun plichten doen, blijkende uit
het feit, dat zij tegenwoordig zijn, terwijl
zij, die liet noodig hebben in den regel
afwezig zijn. Zoo ook hier. De aanwezi
gen, hoop' sPr-, zijn vanmorgen allen of
voor een groot gedeelte tegenwoordig ge
weest, zoodat zijn woorden niet Op hen
slaan. Maar spr. wilde het toch even zeg
gen. Toch worden Leo's woorden ver
keerd verstaan, als men meent dat alleen
het gebed voldoende is. Met het gebed
moet gepaard gaan een ingespannen^ ar
beid om zijn belangen op hooger peil te
brengen. God heeft gesticht een biddende
kerk, maar ook een strijdende kerk. Dit
punt werkte hij keurig uit. Spr. wees er
dan op, dat niet alleen Paus Leo den ba-
zuinstoot heeft gegeven tot organisatie,
maar daarnaast heeft Paus Pius X zoo
schitterend gewaagd over het Ommia re-
staurare in Christo, het alles herstellen in
Christus en hel was ook zijn leuze dat
de Katholieken in verschillende bonden
optrekken tot herstel en handhaving der
Maatschappij, als een bolwerk, een ves
ting tegen liberalisme en Bolsjewisme. De
vereenigde Middenstanders hébben be
grepen dat liet Maatschappelijk vraagstuk
niet alleen een kwestie is van stoffelijken
aard, maar ook van godsdienstig-zede-
lijken aard. Spr. behandelde dan eenige
opwerpingen tegen de organisatie. O.m.
het verwijt van gebrek aan naastenliefde
van de georganiseerden, omdat anders
denkenden uit de organisatie geweerd
worden. Van gebrek aan naastenliefde is
geen sprake. Wij sluiten niemand uit,
maar wij kunnen niet helpen dat anderen
niet Katholiek zijn en zij kunnen niet
eischen dat wij om luttele redenen onze
beginselen prijsgeven. Spr. hekelde dat
sommigen om een futuliteit zich laten af
schrijven als lid, of buiten de organisatie
blijven. Laten zij bedenken dat er Eén
s geweest, Die gezegd heeft: Wie niet met
Mij is, is legen Mij en wie niet met Mij
vergadert, verstrooit. Er zijn er nog zoo-
velen, iJie niet beseffen dat juist het ge-
lal de kracht en de macht scheppen ter!
V'-pp tering.
Over de toekomst van den Midden
stand is spr. blijmoedig gestemd en hij
ziet er een machtige hulp voor het herstel
onzer Maatschappij jn-
Scherp hekelde spr. het groeiende on
geloof en bijgeloof ia onze dagen: hoe
ons verweten wordt heel den vereen ng en
hoe b.v. de vliegenier cn auto-tuffer zijn
tocht niet durft wagen zonder talisman;
een scapulier dragen is ouderwetsch en
preulsc'h, maar een swastika brengt geluk!
Relipuiën-vereering is belachelijk, maar er
komt geen geluk in huis als er geen
hoefijzer hoven de deur hangt! Met ver
fijnde scherpzinnigheid wordt door het
ongeloof het godsdienstig leven ondergra
ven on op rullen bodem lieren de gif
planten van ongeloof en bijgeloof. Spr.
-wees op liet groote kwaad van het neo-
m al Illusionisme in dit verhand. Materia
lisme, gold, het geld en de vrouw dat is
de spil waarom de wereld draait. De
vrouw is oen machtige magneet ten goe
de, dat weet men, maar ook ten kwade.
Daarom speelt de schaamtelooze wereld
de vrouw tegen het geloof en de goede
zeden uit en geeft haar die schreeuwend,
schaamtelooze kleeding. En toch. aldus
spr., wij moeten ons niet laten beheer-
sohen door pessimisme, en als wij dan
den optimisischen kant van het geval zien
dan is de wereld nog zoo slecht niet,
want er is ook veel goeds. Als een paal
hoven water staat, zeide eens een be
kend spr.. dal de wereld is een menge
ling van goed en kwaad. Ook in ons dier
baar vaderland vinden wij een mengeling
van goed en kwaad. Getuige het feit, dat
naast de mondaines nog passieloos loopen
de zusterkens der liefde; getuige de goed
geslaagde Ama-fentoonstelling te Amster
dam verleden jaar. Dat zegt niet spr. al
leen, maar spr. citeert eenige uitsproken
van Hans Heijnen, Chamberlain e. a. Spr.
wees op de aandacht, die de figuur van
Christus trekt in orgeloovig, intellectueele
kringen. Het grof, plat materialisme heeft
wetenschappelijk afgedaan. Ook ons
Roomsch geloof roert zich. Is er wel ooit
een tijd geweest waarin de Paus zqo voor
den Voornaam st en persoon der wereld
werd gehouden als nu. Is het dan te ver
wonderen dat er belangstelling is voor
het Roomsche geloof, waarvan zoo'n stuw
kracht uitgaat? In Engeland zijn jaarlijks
10.000 b elkeen 11,gen; Amerika wijst ook
op een grooten vooruitgang; in Frankrijk
is een merkbare ommekeer te zien en ook
in ons bisdom telt men jaarlijks duizend
bekeeringen. In Amsterdam telt men ook
vele bekeeringen, vooral ook onder de
kleine indusfriëelen en de middenstanders.
Wel is er ook groote strijd, maar dien
moeten wij niet vreezen, eerder beminnen.
Spr. wees op de belangrijke taak van den
middenstand in het instandhouden van
onze maatschappij: de middenstand is
daarvoor een hecht bolwerk.
Met een mooie peroratie wekte spr. op
tot standvastigheid in den strijd voor de
geestelijke en stoffelijke belangen van den
middenstand.
De Voorzitter dankte den spreker voor
zijn gloedvolle rede.
Daarna werd gelegenheid gegeven in"
lichtingen te erlangen betreffende verschil
lende instellingen van de Hanze. Hiervan
werd eenig gebruik gemaakt. De hee
ren Somers en Meijer beantwoordden de
verschillende vragen en een aangename
gedachtenwisseling was er het gevolg van.
Om half vijf sloot voorz. de vergadering
•met den chrislelijken groet, waarna de
dames van Zutphen en Hensen nog ceni-
gen tijd gezellig musiceerden.
De f eestvergadering.
Gisterenavond waren de Hanze-leden
met bun dames in groot getal opgekomen
naar dte feestvergadcring in de Bavo-zaal,
waar verschillende E. E. H. H. Geeste
lijken en het Tweede Kamerlid Mr. Bo-
mans van bun belangstelling deden blij
ken.
De voorzitter, de heer J. Hensen, sprak
een welkomst- en openingswoord, nadat
het onmisbare Kring-orkest de ouverture
had gespeeld. Daarop werd het bonds
lied gezongen, waarna de Amsterdamsche
Sopraan-zangeres m,ej. Joh. Vincent een
recitatief en aria uit Die Schöpfung, van
Haydn en een Driezang van j. de Veer
zong. Zij werd daarbij begeleid door mej.
Ar.nie Seveke uit Amsterdam. Beider op
treden was een groot succes. De aanwezi
gen waren zeer dankbaar gestemd en ap-
plaud'iseerden luid. wat volkomen ver
diend was.
De propaganda-rede werd gehouden
door den hekenden Hanze-spreker, den
heer Ohr. Jansen, directeur van het Gen
traat Hanze-bureau te Amsterdam.
Deze zou spreken over die beteckenis
van de verkiezingen vöor den Midden
stand. Dit was z.i. niet in strijd met het
beginsel, dat de sociale vereenigingen
zich als zoodanig niet met de politiek
mogen inlaten. Het is echter noodig, reeds
thans een waarschuwend woord te laten
hooren. Overal ontmoeten we fluitenidie
vogelaars, die belust zijn op de stemmen
van d'en Middenstand, niet het minst van
de katholieken. De nijverheidsborud ver
beeldt zich verjongd te zijn, maar het is
een begrafenisstoet gebleven. Wie onzer
zou zich trouwens laten verleiden zijn
stem te geven aan de partij, wier leidende
organen ons christelijk ministerie bij haar
optreden uitmaakte voor een derde-rangs
stelletje! In elk geva'l is dan gebleken,
dat men op onze derde-rang beter hart en
ziel voor het volk heeft beluisterd dan in
deftige loge der liberalen en op het
schellinkje der S.D.A.P.(Applaus).
De midden-standspartij, de bond van
belastingbetalers en de sociaal-democra
ten. al deze fluitende vogelaars, waarvan
de laatste zich zoo roerend bezorgd gaal
toonen voor den kleinen middenstand, zij
passeerden de revue, maar voor ons is cr
niiets bij. Wij moeten het 'houden bij de
christelijke democratie en ons niet laten
verleiden mee te doen met degenen, die
de arbeidswet bestrijden, welke nu plots
van alles de schuld krijgt.
De middenstand is veilig onder het
Christelijk ministerie, wier voorman Ruys
de Beerenbrouch nog pas duidelijk heeft
laten uitkomen, dat er dingen zijn, waai
de overheid moet afblijven, en dat het
nu maar eens uit moet zijn met de ge
meentelijke winkeltjes.
Spreker betoogde dan, dat de midden
stand niet zelfstandig moet optreden bij
de verkiezingen. De groote lijd van thans
behoeft groote middelen. Als we er niet
in slagen, onze eenzljdigVd af te schud
den, bereiken we niets. Dat is het groote
beletsel in dezen tijd. De eigenbouw in
de middienstamlspolitiek haalt niets uit,
dat heeft Staalman bewezen .Zijn isole
ment heeft niets uitgehaald.
Daarom geen eigenbouw in de politiek,
maar samen met de anderen invloed
trachten uit te oefenen. We behoeven
aanraking met de groote partijen. Dan
hebben we zeggenschap dat met onze be
langen rekning wordt gehouden. Dan
kunnen we verlangen, dat in het katho
liek program nu eens eindelijk 'de mid
denstand openlijk wordt erkend. Dat er
een hetere verdeeling van de lasten
komt. Dat er aan de sociale maatregelen
wordt gedacht. Dat er mannen naar vo
ren worden .geschoven, die den midden
stand hij uitstek weten te vertegenwoordi
gen. Men vraagt naar de bekwaamste cn
gescbikstc. Maar zou ct nu heusch <jp de
ioo geen 3 en op onze 30 niet 1 uit den
middenstand kunnen komen. De midden
stand heette toch de ruggegraat der maat
schappij; later zelf het ruggemerg, en nu
weer het onmisbare zout der aarde! Wel
nu, dan is er wel een beetje zout noodig!
De goede wegen leiden ons naar de
kiesvereeniging. Die moeten wij bewan
delen, daar moeten wij wezen. Wij heb
ben er recht op, dat men met ons reke
ning houdt. Eu de vrouwen moeten met
de mannen medewerken. Spreker besloot
met een krachtige opwekking.
Het verdere gedeelte van den feest
avond was gewijd aan muziek van het
Kring-orkest, zang van mej. Vincent en
declamatie van de heeren gebr. Van Ge-
inert. Allen hadden veel succes. De da
mes Vincent en Seveke kregen bloemen.
Een ieder, die wel eens in het Kle
verpark komt, kent wel het in de be
bouwde kom van Haarlem nog bijna
eenig groene weideplekje gelegen tns-
schen de Velserstraat en het ziekenhuis
„St. Joannes de Deo".
Aan de talrijke omwonenden verschaf
te dit rustieke stukje Haarlem een bui
tengewoon fraai uitzicht. Onlangs werd
in onze courant daarop nog door een
inzender de aandacht gevestigd. Genoem
de inzender uitte toen de vrees, dat
ook dit plekje grond bebouwd zou
worden. Als antweord daarop kwam toen
de voor de omwonenden goede tijding,
dat dr. Van Schuylenburch dien grond
had aangekocht en er een landhuis zou la
ten bouwen in Engelschen trant. Hierdoor
ZOU hot uitzicht dus eerder verfraaid
dan verminderd worden.
Thans vernemen wij, dat met den
bouw van dit landhuis een aanvang zal
worden genomen. Aannemer is de heer
E. J. Spee.
Op Maandag 10 October kwamen dé
beide commissiën van Overleg voor de
Ambtenaren en voor de Werklieden on
der leiding van haren voorzitter, den
heer Mr. J. B. Romans. in gecombineer
de vergadering samen.
Behandeld werd een concept-reglement
voor de personeelsreserve, tot de oprich
ting waarvan Burgemeester en Wethou
ders door den Raad reeds werden ge
machtigd.
Krachtens de bepalingen van bedoeld
concept kunnen door Burgemeester en
Wethouders in de op te richten perso-
neelsreserve worden opgenomen zoowel
ambtenaren en werklieden in los dienst
verband als het z.g. los-vaste personeel
en ook het vaste personeel, dat door ver
mindering van werkzaamheden of reor
ganisatie van den dienst overcompleet
is geworden.
Inzonderheid over de rechtspositie van
deze laatste groep, gedurende d'en tijd,
dat zij in de reserve is opgenomen,
werd uitvoerig van gedachten gewisseld
en geconstateerd, dat, voor zoover deze
bij Raadsbesluiten geregeld is, daarin
door dit reglement geene wijziging kan
worden gebracht.
Eveneens gaf lot zeer breedvoerige be
spreking aanleiding dé bepaling, dat bij
reorganisatie van den dienst zoo moge
lijk, en wanneer de belangen van. den
dienst zich daartegen niet verzetten, in
de eerste plaats als overcompleet wor
den aangewezen zij, die het geringste aan
tal dienstjaren hebben, terwijl zooveel
mogelijk ongehuwden eerder dan gehuw
den, en gehuwden zonder kinderen eerder
dan gehuwden met kinderen van den
dienst naar de reserve overgaan.
Zoolang de reservisten bij eenigen tak
van dienst werkzaam zijn gesteld zijn op
hen van toepassing de regelingen, welke
gelden voor bet andere personeel van
dien tak van diens!, in gelijk dienstver
band werkzaam.
Geen dienst verrichtende genieien zij
eene uitkeering van 75 pet. van het laatst
genoten salaris of van het normale loon,
aan hunne betrekking verbonden, ver
hoogd met 75 pel. van het kindersupple»
tieloon, waarop zij in verband met die
wedde of dat loon recht zouden hebben.
Voorts worden in het regiement gere
geld de loonbetaling bij ziekte, de vacan-
tie enz.
Voor zoover er door Burgemeester en
Wethouders nog uitvoeringsbepalingen
zullen moeten worden gemaakt, vcor het
111 werking treden van dit instituut werd
behandeling daarvan in eene volgende ge
combineerde vergadering der commissies
toegezegd.
HAARLEMSCHE ORKEST VER-
EENIGING.
't Behoeft niet te verwonderen, cfat
we met groote belangstelling uitzagen
naar dit eerste ledenconcert der H. O.
V. in onze prachtige concertzaal der
soc. „Vereeniging." Dat wij de tuin-
concerten niet immer recenseerden, zal
men evenmin vreemd vinden na al 't
goede dat het vorige seizoen binnen
de muren der concertzaal weerklonk.
Maar even mogen we toch terugkomen
op deze buitenconcerten, waar ons
orkest slechts in symphonie-bezetting
heeft gemusiceerd, iets wat behalve uit
een finantieël oogpunt voor ook uit
een artistiek principe aan de H. O. V.
ten goede is gekomen.
Dat constant blijven als symphonie-
bezetting deed al terstond de voordee-
len ervan óp den voorgrond treden bij
de eerste maten van het gewichtig
opus, waarmee Nico Gerharz het pro
gramma opende. Van Saint-Saëns heb
ben we niet zoo dikwijls de groote
werken op het programma gezien
om technische redenen, n. 1. bij gemis
van het concert-orgel, blijft de derde
symphonie voorloopig nog op een eerste
uitvoering wachten, maar de tweede
geniet thans een serieuze vertolking,
die ons aan de mooie toekomst van
het orkest niet in 't minst doet twijfe
len. Al hadden we van Gerharz ditmaal
niet anders gehoord en gezien dan Uit
voering en directie van het hoogst in
teressante eerste deel, de knappe wijze
waarop de {uga werd geëxposeerd,
dan zou dit voor ons stof genoeg leve
ren om over orkest en leider nogmaals
de loftrompet te steken. Zoo als hier
de uitteraard starre vorm werd bezield
met een warm vibreerend leven, moet
dit wel ieder treffen die met het
wezen dezer muziek iets meer dan op
pervlakkig bekend is. Dat het werk
als geheel niet steeds gelegenheid geeft,
aan den modernen hoorder, aan den
modern-voelenden mensch, om in deze
knappe muziek voor al zijn gemoeds
toestanden weerklank te vinden, is
ons even min vreemd als de ondubbel
zinnige wijze waarop het gehoor den
leider toejuichte, toen in een prachtig
elastisch rythme het veeleischend fi
nale had uitgeklonken, 't Was dan
ook meer bewondering voor wat hij
had bereikt dan wel volledige gemoeds-
bevrediging. Bovenal het sterk gesyn
copeerde scherzo trok zeer de aanaacht.
De fuga noemden we al, en in verband
hiermee wijs ik meteen op al wat fuga-
tische doorvoering is, zooals in Weber's
„Oberon"-ouverture en dat door Ger
harz met een opmerkelijk kunnen wordt
weergegeven.
Maar hij heeft ook zijn repertoire
met een belangrijk stuk vergroot, een
„hoogst-interessante orkestbewerking"
(zooals terecht in de aankondiging
staat) van Weingartner. Het „be
werkte" stuk is het afgespeelde „Auf-
forderung zum Tanz" van Weber.
Maar men kent het thans slechts aan
de thema's. De kleur, want de bewer
king, is een geheel andere geworden.
Het tamme, het makke en futlooze
is geheel verdwenen en in de plaats
daarvan is thans het echte Berlioz-
orkest gekomen. De cadens aan 't
begin met de glanzende harptonen en
dat heerlijk opbloeien van den hobo
klank werkt even verrassend als later
de dooreenwerking der beide hoofd
motieven onverschillig of hier de twee
de vio en of de fagot of 't groot koper
den boventoon voeren. Maar 't op
merkelijkst van dit alles is toch dat
wonder van klank, die benadering
van het moderne orkestcoloriet, met
geen ander middel dan ons doodge
wone H. O. V. Daarvoor is méér noodig
dan een buitengewone bezetting, dat
hebben we nu gezien. Er is méér voor
noodig dan een technisch beheerschen
der noten. In die momenten, als de
geest van den energieken leider vaardig
wordt over het orkest, 0 dan komen
er wonderlijke dingen. Dit is ook de
reden dat men zich toch heenzet over
pechdingen als ditmaal de ongesteld
heid van den concertmeester Willem
Knikker, op wiens concert van Wie-
niarosky we ons al hadden gespitst.
Nu gaf de solocellist Cor de Wilde in
diens plaats het violoncel-concert van
S: i t Saëns. Wie speelt deze muziek
gei-.eel onvoorbereid dan hij die opti
mist is en op zijn goed gesternte ver
trouwt In dit licht bezien was ons
zijn spel, bovenal zijn cantilene, heel
sympathiek. Een musicus die zeer ze
ker zijn weg zal vinden en wel altijd een
waardig bespeler van zijn schoone in
strument zal zijn, daar hij het karakter
ervan zoo geheel begrijpt. Een cellist,
van het bel canto.
Wij zullen hem dit seizoen nog wel
te hooren krijgen in een algeheel voor
bereid concert
G. JK.
0 O
5>O
Ze zulllen het er niet om laten, maar
het wordt den trouwlustigen in Haarlem
door den Haarlemschen gemeente-ontvan
ger ook niet smakelijker gemaakt in het
huwelijksbootje te stappen.
Nóg kan er getrouwd worden op het
oude tarief, maar niet lang meer zal het
duren of heer bruigom zal hondend pro
cent meer voor het bemachtigen van zijn
bruidje moeten betalen dan tot nu toe.
De gemeenteraad heeft het trouwgeld ver
hoogd en nu is liet wachten op de goed
keuring van De Kroon, die, ouder ge
woonte, wel een paar maandjes uit zai
blijven, maar dan toch zeker komen zal.
Wie dus nog op een koopje trouwen
wil, doe het spoedig, want het zij met
allen eerbied gezegd! al wordt
de koopsom van een trouwactc duurder,
de waar wordt er in dit geval daarom
niet beter op.
Thans kost het trouwen op Woensdag
en Donderdag voor de 3e klasse f 10;
voor de 2e klas 30; voor de le klas
100; op andere dagen dan Woensdag
en Donderdag kost de derde klas 25;
dé tweede klasse 50; de eerste klas
f 100; plus, als men daar prijs op stelt
f 10, voor het uitleggen van den looper.
Hal die looper, die heeft zijn gekt v.el
opgebracht. Telkens f 10 om daarop ;o
voeten le mogen zetten. Wie onzer vcc -
vaderen dat uitgevonden heeft, moest na
wethouder van Financiën zijn. Wat *n
winstgevend gemeentebedrijf, het uitleg
gen van zoo'n löoperl Wanneer ik ooit
werkloos kom, dan vraag ik ons gemeen
tebestuur het voorrecht dien looper ie
mogen exploiteeren. En dan wat 'n fraais
dat ding, dat nu bruidjesvoelen draagt.
Het is zoo oud, dat onlangs Mr. Bomans
er op roemde dal het iets buitengewoons
is, omdat het antiek is
In het nieuwe tarief zai voor het leg
gen van den looper f 15 moeten betaald
worden.
De nieuwe tarieven worden'nu:
Op Woensdag en Donderdag voor de
derde klasse 15; voor de tweede klas
50; voor de Ie klas 150; op andere
dagen voor de 3e klas 30; voor de 2e
klas f 75; voor de le klas f 200.
Zooals hieruit blijkt zijn de tarieven
vrijwel met vijftig procent verhoogd. Oo'.c
vanwege het meerrdcre werk, dat tegen-
woordig aan trouwen is verbonden? of
vanwege de meerdere risico?
Waar is de tijd van Olim, nog maai
een jaar of drie geleden, dat de afvaart
per huwelijksschip ten stadhuize gehono
reerd werd niet f 5 voor de 3e klas; f 15
voor de 2e klas; en 40 voor de ie
klas (op aiidere dagen dan Woensdag cn
Donderdag: 3e klas 10; 2e klas 25;
le klas 60)?
We hoorden al verluiden dat Haarlem
heel wat bruiloften zal gaan verliezen,
doordat de huwelijkscandidaten bun ver
bintenissen voortaan in de naburige ge»
meenten zullen ialen voltrekken.
Ik vrees daarvoor niet erg, want in ge
lukkige bruidsdagen is men als in het
veen waar men niet op een turfje ziet.
Men wil dan getrouwd zijn, coute que
coute, zegt de Franscbman, koste wat
wil.
En ter geruststelling nog dit, aanstaan
de bruigom: de gelegenheid omn gratis
trouwen blijft óók bestaan.
Medegedeeld door t Kon. Ned. Metcoro!.
Instituut te De Bildt.
Naar waarnemingen verricht in den
morgen van 14 October 1921.
Hoogste barometerstand 773-0 m.M.
Biarritz.
Laagste barometerstand 745-0 m.M. te
Broimoe.
Verwachting van dien avond van 14
Oct. tot dén avond van 15 Oct. in2i:
Zwakke tot matige Noordwestelijke tot
Zuidwestelijke wind. Nevelig tot halfbe-
wolkt. Waarschijnlijk -droog weer. Bezeil
de temperatuur.
Reeds ingekomenf 14.
en een biljet van 1COO kronen
Van eenige tcehcorders der lezing f 10.—
Van B f 25.—
Van N.N. tot bijzondere intentie f 2.50
Van NN. f I
J. de G. en Znf 2.50
Totaal f 55.—
Te Amsterdam zijn gedaagd voor )>"t
examen Vrije- en Orde-oefeningen, de
heeren J. K. J. S. Apell, H. J. li.
Bar en J. 8. Pomper, allen hier.
De heer M. 0. Keukenmeester,
hoofdcomnres aan het po;t- en telegraaf
kantoor, hoopt 16 October den dag to
herdenken, dat hij 25 jaar geleden bij
de posterijen in dienst trad.
Ingekomen is bij den inspecteur der
directe belastingen, te Haarlem, ts.e
afd., f 1095.56 wegens te weinig br—
taalde bedrijfsbc'asting;
bij den inspecteur der directe belas
tingen te Haarlem, 2do afd., f 1375.22,
f2669.31, f2640 en f 1677.39 wegens io
weinig betaalde inkomstenbelasting over
1915-16 tot en met 1918-19; f 1665.10,'
f 1371.80 en f 750.50 wegens te weinig ba-
taalde verdodigingsbelasting XI oyer