m
Stadsnieuws
DAMIAATJES
VRIJDAG 21 OCTOBER 1921
44ste JAARGANG No. 13970
DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAARLEM EN AGENTSCHAPPEN:
PER KWARTAAL J 3-25
PER WEEK u-2o
FRANCO PER POST PER KWART. BIJ VOORUITBETALING f 3.57»/,
NASSAULAAN 49, HAARLEM. TELEFOON 1426, 2741 EN 1748.
POSTREKENING No. 5970.
ADVERTENTIËN 35 CENTS PER REGEL.
BIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING.
Dit nummer best&at uit 3 bladen
en een bijvoegsel „De Huiskamer".
AGENDA 22 OCTOBER
De toestand in Oostenrijk bij 't
Katholiek onderwijs.
Ned. R.-K. Politiebond „St.
Michaël".
LANGS DEN WEG.
R.-K. Volksbond.
Albert Spalding.
De Maatschappij voor Nijverheid
en Handel en Gemeentelijke
bezuiniging
Telegrafisch Weerbericht.
0
J. J. WEBER ZOON,
Opticiens Fabrikanten.
Koningstraat 10 Haarlem.
HAARLEMSCH
BUREAUX:
Eerste Blad.
Sociëteit „Sint Bavo". Bestuur
Kieskring Velsen, 3 uur. Gewone zit
tingen.
Familie-bioscoop.Kl. Houtweg 12,
-Voorstelling.
Luxor.tlieater. Groote Houtstraat
139- Bioscoop- en variété-voorstelling.
Oud-Holland. Verwulft Strijk
orkest.
Stadsschouzvburg. Het Schouwtoo-
nee'l „Polly Perkins", 8, uur.
Kttnst zij ons Doel. Tentoonstelling,
2.30 uur.
Museum van Kunstnijverheid. Le
zing: Jan Toorop en zijn werk, 8 uur.
Donderdagavond hield prof. Rotter
in het gebouw „St. Bavo" eene lezing
over den strijd van de Katholieke On
derwijzers in Oostenrijk. Zelf leeraar
aan eene academie te Weenen, dei
stad „am schónen blauen Donaudat
centrum van handel, zonder afzetge
bied, die stad van geld, thans waarde
loos papier, wie kon beter dan hij, den
diep betreurenswaardigen toestand van
dat tand, met zijn inproductief hoog
gebergte, dat nauwelijks in staat is de
bevolking gedurende twee maanden
van 't hoognoodige voedsel voor
zien, in zulke levendige kleuren af
schilderen?
Groot is de maatschappelijke nood!
De prijzen stijgen gestadig; het geld
vermindert daarentegen voortdurend in
waarde. Ziehier eenige sprekende voor
beelden: Meel, eertijds 38 Heller, kost
thans 121 Kr. per pond (1 kr. was 50
et., 1 heller is 1/100 kroon). Melk is
per L. van 26 Heller tot 52 Kr. geste
gen, dus 200%. Vleesch van 1 kr.
00 heller per pond tot 400 kr., dus
met 250%Vel 500%. Boter 600%.
- Eieren 800%. Aardappelen 1400% enz.
Waren de inkomsten (spreker doelt
hier voornamelijk op de leeraarssala-
rissen) nu m dezelfde verhouding ver
meerderd, dan zou zoo'n ellende n'.et
gefeden worden, tnaar dit is nu helaas'
inet't geval. Hel inkomen per maand
bereken"®, is amper voldoende om
brood, aardappelen en groente ter lcer-
aarstafel op te üisscheji. Van nieuwe
kleeren aanschaffen, dat toch zeker
ook af en toe noodig zal blijken
kan dus geen sprake zijn. Deze wor
den zoo lang mogelijk „opgelapt".
Oude beddelakens, oude gordijnen etc..
ziellier het materiaal, waaruit nieuwe
kleedingstukken worden vervaardigd.
De weelde, om schoenen te laten re-
pareeren, kan een leeraarsgezin zich
niet veroorloven. Reeds lang oefent
de vrouw des huizes zelve dit bedrijf
uit. Krijgt het gezin bovendien pog
met „ziekte" te kampen, en dit ge
beurt helaas maar al te vaak, dan stijgt
dc nood ten top. Op allerlei manieren
tracht men te bezuinigen. Vaak ziet
ïnen meerdere leeraarsgezinnen geza
menlijk ééne woning betrekken.
Doch het Oostenrijksche volk ver
keert niet alleen in maatschappelijke!!
nood, maar ook in geestelijken nood.
Vooral de jeugd is aan talrijke geva
ren blootgesteld. De sociaal democraten
hebben verreweg de overhand en
trachten ook op de scholen hun in
vloed uit te oefenen. „Zij" zeggen, hoe
2e de scholen ingericht wjiien hebben.
Ongemerkt trachten zij ze in ongods
dienstige scholen om te werken. De
godsdienst wordt op het „leerplan"
geschrapt. In de nieuwe leesboekjes
is elk godsdienstig onderwerp angst
vallig achterwege gelaten. Men houdt
liet volgende den kinderen voor: „Wil
je bidden, goed; doe je het niet. ook
goed." „Sacramenten ontvangen, best,
onthoudt ge u er van, n-og beter." Het
leerplan, samengesteld door de soci
aal-democraten, en in dc onderwijzers
vergadering, welke elk jaar door den
Slaat wordt uitgeschreven, besproken,
bchool't niet door één van de onzen
becritiseerd te worden, want zoo ie
mand dat waagt, dan wordt hij ge
schorst, wat ook onlangs gebeurd is.
Op allerlei manieren tracht men dus
den godsdienst uit dc school te ban-
Het is zelfs zóó sterk, dat een
van een school eene onder-
!a-C,es v*Cl" uren per dag kwam be-
zo omdat hij eens had bemerkt,
dat zij den kinderen onder 't oog
pracht, ues Z»rKl.lffs de H Mis bij te
wonen. - us trachtte hij haar op ka
tholieke Pr'ic 'J ^n - te betrappen. Zij
diende hnfti ^ij liet deparle-
ment van onderwijs; zij werd echter
niet gehoord.
'Wel is het dus noodig, dat dc ka
tholieke onderwijzers aldaar eene groo
te organisatie vormen. Ge.d, veel geld
is daartoe noodig en dat is net juist,
waar hel hun aan mankeert. Met 1600
gulden per jaar zouden volgens piot-
Rotter de kosten gedekt zijn.
Aan 'I eind zijner rede gekomen.
4eed prof. Rotter een .beroep op ons
aller medewerking. Geldelijke steun is
bier hoog noodig. 't Is waar, veel
wordt er reeds voor onze Oostenrijk-
sche collega's gedaan; maar voortdu
rend blijft de nood nog stijgen. Steunt
dus, zooveel ge kunt; helpt de ellende
in 200 menig gezin verminderen. Is
dit ook geen heerlijk Missiewerk!
M. C.
Een „academie" is wat men hier
een „kweekschool" noemt.
Donderdag hield in het gebouw der St.
.lozefs-Gezellen-Vereeniging de Ned. R.-K.
Politiebond „St. Michaël" een buitenge
wone ledenvergadering.
Aan de bestuurstafel had mede plaats
genomen de geestelijke adviseur van den
Bond, de Zeereerw. heer E. A. M. Miersel,
pastoor te Rotterdam.
De voorzitter, de heer Van Duin, opende
de vergadering met den christelijken groet
en heette allen welkom.
Spr. memoreerde, hoe na de jaarverga-
deing van 24 Mei 1.1. verscheidene nieuwe
afdeelingen en correspondentschappen zijn
toegetreden tot den Bond. Van deze laat
ste kunnen Leeuwarden en Deventer meer
als afdeelingen beschouwd worden.
Do notulen der vorige vergadering
werden goedgekeurd, waarna in behande
ling kwam het rapport der Commissie
van Advies, inzake het opleidingsvraag
stuk. Het Hoofdbestuur was van meening.
dat in afwachting van een definitieve
regeling van dit onderwerp door den
Staat, het noodzakelijk is, op andere wijze
in'dit tekort te voorzien en dat dit zou
kunnen geschieden door vanwege den
Bond politic-vakscholen op te leiden en,
waar zulks niet mogelijk is, vakcursussen
Ie formeeren.
De voorzitter zette bij dit punt uitvoe
rig uiteen, hoe samenwerking met den
A. N. P. B. in dezen onmogelijk is
Verscheidene afd spraken zich uit
voor het voorstel van het Hoofdbestuur,
waarbij Amsterdam o.m. nog zijn idéé
verdedigde, dat men de goede zijde van
een ktassenslelsel niet uil het oog mag
verliezen. Hilversum zette uiteen hel nut
en de noodzakelijkheid van een Katho
lieke politie-scbool.
Met algemeene stemmen werd het voor
stel ten slotte aangenomen, waardoor in
principe besloten werd tot oprichting
eener poliie-school.
Besloten werd, een telgram van hulde
te zenden aan den Bisschop van Haar-
lek».
Het Hoofdbestuur steliae voor, niet
over te gaan tot oprichting van een
Rondsondersteun'ngsfonds, daar ge
meend werd, dat deze materie beter
aan de afd. overgelaten kon wo-rden.
In verband hiermede vro2g Maaslr ht
of het mogelijk was, dat 't Hoofdbe
stuur samenwerking kon zoeken met
„Herwonnen Levenskracht", opdat,
wanneer zich tuberculose zou voor
doen in het gezin van een politicman
dit tegemoet zou kunnen gekomen wor
den in de verpleging in het sana
torium „Berg en Dal", Haarlem en
Apeldoorn betoogden, dat het voor
kleine afd. onmogelijk was, zelf on
dersteuningsfondsen op le richten.
Door den heer M. L. A. Klein,
ambtenaar van den Bond, werden de
voorwaarden opgesomd, waaronder
„St. Michaël" met „Herwonnen Le
venskracht" samen kon werken.
Alle leden moeten opgenomen wor
den tegen 1 cent per lid en per week,
terwijl „Herwonnen Levenskracht"
plaats- en geldgebrek heeft, zoodat het
niet uitgesloten is, dat een tubercu
loselijder toch niet opgenomen kan
worden.
De secretaris,de heer J. L. v. d.
Zijden, zette breedvoerig uiteen, op
welke gronden geen Bondsondersteu-
ningsfonds kin opgjricht orOen. In
hoofdzaak is de 00r2aa.it hierin gele
gen, dat de kosten voor dc kleinere
afdeelingen te hoog zouden worden.
Onder de besprekingen kwam dc
geestelijk adviseur der afdeeling Haar
lem, kapelaan J. Th. Jacobs, ter ver
gadering.
Amsterdam stelde voor het Hoofd
bestuur te verplichten, hulp te ver-
leenen, daar, waar zij beslist noodza
kelijk is, naar het oordcel van het
Hoofdbestuur.
De afd. Haarlem meende, dat h.i.
de leden uit buitengemeenten zich zou
den kunnen aansluiten bij de naast-
bijliggende groote steden, opdat zij niet
alleen zouden staan.
Het voorstel van het Hoofdbestuur
werd aangenomen, waarna ook het
voorstel Amsterdam aangenomen werd.
Hierna werd gepauzeerd.
Na de pauze kwam eerst in behandeling
het volgende voorstel van het Hoofdbe
stuur
De Bond oefene drang uit op de regee-
ring tot het nemen van afdoende maat
regelen, tot bestrijding der openbare ze
deloosheid.
De vergadering besloot het Hoofdbe
stuur te machtigen, die stappen ir. ver-
eeniging met „Voor Eer en Deugd" te ne
men, welke het ter bestrijding der open
bare zedeloosheid noodig acht.
Het Hoofdbestuur stelde voor, ter
behartiging van de algemeene polilioneele
belangen, het te machtigen, met den Bond
van Chr. Politic-Ambtenaren samen te
werken, waarbij echter de onafhankelijk
heid van elke organisatie gewaarborgd
blijft. Hiertoe wordt een Permanent Bu
reau uit beide honden in het leven geroe
pen, bestaande uit bestuursleden.
De voorzitter en de geestelijk adviseur
lichtten dit voorstel nader toe. Amster
dam was er tegen, op grond, dat de haat
order de Christelijken tegen de Katholie
ken nog steeds niet vermindert, doch inte
gendeel schijnt toe te nemen .Vele voor
beelden werden in dit verband genoemd,
o.m. de hetze tegen de opheffing van het
processieverbod.
Een luid applaus viel den afgevaardigde
van Amsterdam na zijn uiteenzetting ten
deel.
Haarlem verklaarde zich eveneens tegen
samenwerking.
De voorzitter zette uiteen dat samen
werking in de vakorganisaties niet het,
zelfde is als samenwerking in de politiek
en d:at de afgevaardigde van Amsterdam
meer op het laa'fcc terrein terecht kwam.
Verder mocht thans niet meer le veel ge
let worden op de plaatselijke toestanden.
Door het bestuur werd ingetrokken dat
gedeelte van het voorstel, waarin gespro
ken werd van het oprichten van een Per
manent Bureau, zoodat in stemming wérd
gebracht, 't voorstel, 't H. B. te machtigen
samen te mogen werken met d!en Bond
van Chr. Politic-Ambtenaren, welk voor
stel aangenomen werd.
Het voorstel van het Hoofdbestuur, er
bij de regeering op aan te dringen, het
grenscijfer der pensioenwet voor wedu
wen en weezen van gemeente-ambtenaren
meer in overeenstemming met de tijds
omstandigheden te brengen, behoefde niet
behandeld te worden, daar aan deze zaak
intusschen reeds gevolg is gegeven.
Ter voorkoming van clandestien ge
bruik van rijbewijzen stelde de afdeeling
Bergen en Omstreken voor, dat het
Hoofdbestuur er bij de regeering op aan
zou dringen, dat op de rijbewijzen, afge
geven ingevolge de Motor- en Rijwiclwct
het portret moet voorkomen van hem,
ten wiens beheer het rijbewijs is afgege
ven.
Na eenige bespraking werd dit voorstel
aangenomen.
Bij de behandeling van het concept-re
glement voor dc afdeelingen werd bij art.
4 een amendement van Amsterdam aan
genomen, den voc Viller door het bestuur
uit zijn midden te kiezen en hem niet uit
de vergadering te benoemen.
In het reglement werd vastgelegd het
besluit van de bondsvergadering, op den
feestdag van den H. Michaël (29 Sept.)
een H. Mis te laten lezen door elke af
deeling voor de levende en overledene le
den der afdeeling.
Het geheéle reglement werd daarna
aangenomen.
1 Januari 1922 zal het in werking tre
den.
Aangenomen werd de volgende motie:
De Ned. R. K. I-'olitiebond „St Mi
chael", in buitengewone vergadering bij
een op Donderdag 20 October te Haar
lem
kennis genomen hebbende van de
tijdelijke intrekking van het ontwerp-Pen-
sioenwet door de regeering en van het
besluit der Tweede Kamer der Staten-Ge-
neraal, betreffende het uitstel van behan
deling van het ontwerp van wet „Regeling
rechtstoestand van Ambtenaren" tot n«
het Kerstmisreces:
gelet op de onvoldoende pensiortneering
volgens de thans geldende wetten en op
den rechtéloozen toestand van het perso
neel in overheidsdienst:
(hoewel erkentelijk voor bedoelde wets
ontwerpen)
betreurt ten zeerste het door vers v
lende omstandigheden veroorzaakte pp-
onthoud, hetwelk belaas juist deze wets
ontwerpen moesten ondervinden
van oordeel, dat >car de tot stam
min" dezer wetten dor een zeer gr
groep met belangstelling wordt
verzoekt de regeenng en de
Kamer der StatenGeneraal de aann®"\^
dezer wetten te willen bevorderen pd
zij zoo spoedig mogelijk van kracht m
gen zijn; Aor
Drenkt deze motie ter kennis van de re
Boomsclie actie.
Het winterseizoen is weer begonnen en
de tijd voor de herleefde roomsche actie
is dus weer daar. Dat menk .je als J
't al nergens anders aan merken zemdf!
wanneer je des avonds in de Smedestr.ia
bent in de buurt van het gebouw Sm
Dat is tocih nog altijd het middelpunt
van de Roomsche vergaderingen, om met
Ie zeggen vergaderwoede.
't Mag nu wol eens onaangenaam zijn,
als er zooveel vergaderd wordt, het is nU
eenmaal noodig. En dan doei het goed te
zien, hoe, zooals gisterenavond abc stan
den zich opmaken naar het centrale
Roomsche vergaderpunt, om elk hun bij
eenkomst te bezoeken.
De 'dames hebben beneden, in een aar
dig aangekleedc zaal, kfeedjejs en bloe
metjes- op de tafel, cursusvergadering in
den vrouwenlbond en 't loopt er druk.
Roven, een beetje weggestopt op zaal 8,
(dat trappenhuis in de Bavo is nu een
maal niet erg behagelijkl) demonstreert
zidh weer de internationale beteekends van
ons klein landje, door de rede van den
Weenscben professor Rotter, voor onder
wijzers en andere liefhebbers, die intus-
sdlien niet druk zijn opgekomen.
In de groote zaal luidt de Roomsche
-werkman de propaganda-klok en Mooy-
man is er op zijn best, sprekend voor een
mooi gevulde zaad met trouwe aanhangers.
En nog elders in het gebouw in groo
te re en kleinere zaaltjes, vergaderen be
sturen en vereenigingen en -beneci -n in den
gang en hal is het een geloop en drukke
doening, die warempel iets gezelligs over
zich heeft.
Zoo kun je van den weg af consitatee-
ren, dat er toch wel volo-p leven u in
de Roomsche actie van Haarleml
-jeering, van de Tweede Kamer en de
Pers
en gaat over tot de orde van den dag.
Bij de rondvraag bracht de geestel. ad
viseur va-n Tilburg, onder applaus der
vergadering, hulde aan den heer Van
Duin voor zijn leiding en wenschte hem
geluk met de Pauselijke onderscheiding,
trem verleend.
De heer Van Duin dankte.
Na de rondvraag sluiting met den
Christelijken groet.
Donderdagavond had in de Sociëteit
*St. Bavo" een propagandaverg-dering
plaats, waarbij voor 't eerst de „Com
missie van Zeven" achter de groene
tafel zat.
De heer v. Castricum opende de
vergadering met den Chr. groet er
heette allen welkom op dezen avond,
die de inzet zal zijn van de propa-
gandamaand.
Spr. wijst er voorts op, dat deze ver
gadering georganiseerd is om het pro-
pagandakorps uit te breiden en geeft
dan 't woord aan den lieer Mooijman,
uit Den Haag, seeretaris van den R.
TC. Fabrieksarbeddersbond „St. Willi-
brordus".
Deze, tiet woord verkrijgende, ver
klaarde dat hij de vergadering komt
opwekken voor de a.s. propaganda-
maand. Spr. heeft cijfers hooren noe
men en hem is ter oore gekomen,
dat in Haarlem 1500 katholieke man
nen zijn, niet aangesloten bij 'n stands-
of vakorganisatie. Als we dus 100 pro
pagandisten tellen, dan behoeft ieder
slechts 15 menschen in één maand
over te halen. Zoo voorgerekend lijkt
't heel gemakkelijk, in werkelijkheid
is dit echter niet zoo heel gemakkelijk.
Wij staan thans aan een mijlpaal. We
zijn aan 't verspelen, wij keeren terug.
Dit is op de allereerste plaats onze
eigen schuld, omdat de georganiseer-
den verzuimd hebben voor hun orga
nisatie propagandawerk te verrichten.
Spr. zal een terugblik werpen op 't
verleden, om te kunnen aantoonen.
wat is en wat komen moet.
Uitvoerig schetst, spr. de oude toe
standen van den arbeider, die van
's morgens vroeg tot 's avonds laat
moest, arbeiden in fabrieken waar licht
én lucht matig toetraden. De arbei
der kende geen huiselijk geluk en
zocht zijn geluk in de kroeg, hetwelk
een groote demoraliseerenden invloed
op 't huisgezin had.
Vervolgens zet spr. uiteen, hoe.
dank zij een langen strijd en een goede
organisatie in den toestand van den
arbeider verbetering is gebracht Spr.
wijst er dan op, welke nadeelen de
8-urige arbeidswet heeft gebracht en
hoe het verkregene verloren dre gt te
gaan, wat alleen aan den arbeider
zelf is te wijten. De arbeiders hebben
't zelf nog in handen. A®es kan nog
^ered worden, maar dan moet ieder
medewerken, anders wacht u een zeer
donkere toekomst.
In de pauze werden met groot suc
ces briefjes rondgedee'd,waarop men
rich als propagandist kon opgeven.
Tiet tweede deel begint spr. met
eenige cijfers op te noemen, waaruit
blijkt, wat door dc stand-«organisatie
tot stand is gebracht. Spr. heeft voor
de propagandisten een boekje, 't wapen
voor de propagandisten cn als er nu
veel propagandisten komen, dan is het
succes verzekerd.
Hij wijst er uit\.f" rig op, wat
door de organisatie gedaan is. En wat
is de d ui'ic aan de organisatie? Onver
schilligheid
Wij kunnen onS( aldus spr., voor
achteruitgang behoeden, als wij mee
leven, strijden, propaganda maken
voor onz,e organisatie.
In enthousiaste bewoordingen spoort
spr*. ten slotte aan tot een groote
propaganda om 't Roomsche leger uit
te breiden en te verkerken.
Strijdt allen tnede, bevliegt de Ka
mers van hen, die bezig zijn uw be
langen met voeten te treden.
In 't tecken des kruïses zult gij
overwinnen 1
Een dankbaar anpluus beloonde den
spreker, waaraan !ïe heer v. Castricum
nog 'n hartelijk dankwoord toevoegde.
De heer v. Castricum verzocht de
aanwezigen a.s. Woensdag weder in
„St. Bavo" te komen, om dan de te
voeren propaganda nader le bespreken.
Spr. deelt mede, dat hedenavond 73
propagandisten zich hebben opgegeven
en «preekt den wenseh uit, dat a.s.
Woensdag ieder propagandist nog een
kameraad mee zal brengen. Spr. rekent
Woensdagavond op 150 propagandis
ten.
Met „Roomsche Blijdschap" wordt
de vergadering gesloten.
Hij trof hot niet, de jonge Amerikaan.
In Haarlem vond hij het publiek over
de verschi lende concertzalen verdeeld,
maar van hem heeft men hier blijkbaar
nog niet genoeg geboord: bet resultaat
was een 50 tot 60 tal hoorders.
Maar welk een publiek! Enthousiast
heeft men hem teruggeroepen, gehuldigd.
En van die kleine schare zullen wel
heel zeker de meesten zich de volgende
maal (die zooals ik vernam niet heel
ver meer af is) opmaken naar don
Schouwburg-Janswog, waar wo liem thans
De afdeeling Haarlem van de Ned.
Maatschappij voor Nijverheid en Handel
jlieeft onlangs vergaderd om aan te spo
ren tot bezuiniging in de gemeentelijke
on provinciale huishouding.
Buitengewoon verdienstelijk, voor zoo
veel deze pogingen bedoelen de open-
geloopen d eur der bezuinigingsmanie nog
wat meer te rammeien. Elk woord, elk
gebaar dat ons groote publiek van
de tihans hoog noodige zuinigheid wil
overtuigen moet dankbaar aanvaard wor
den, van welke zijde, die goedbedoelde
hulp cok kome!
Indien het departement Haarlem van
die Maatschappij zich echter voorstelde,
voor wat Haarlem's gemeentelijke huis
houding betreft, nu eens duchtig de
puntjes op de i's te zetten, dan is die
poging lichte'ijk belachelijk.
In het algemeen komt het z.g. initia
tief der Maatschappij een jaar of drie
te laat en speciaal wat Haarlem betreft
sjokken de keeren een jaar achter de
feiten aan. Reeds verleden jaar werden
hij de begrootingsdebatten en voor
dien was speciaal in de N. H. Crt.
de zaak al lekkertjes opgewarmd!
in zoover tastbare bezuinigings-resulta-
ten bereikt, dat het college van B. on
W. nu al een jaar lang bezig is naar
bezuinigingen te zoeken, en speciaal de
wethouder voor financiën zicli den bij
titel van bezuinigings-maniak heoft ver
worven. Zelfs zag als gevolg daarvan een
niet onv rlieustelijke bez in g ngsnota
het levenslicht.
De heeren, die op die Nijvere verga
dering het woord voerden, gaven blijk,
op een enkele uitzondering na, bitter
slecht op de hoogte te zijn van de
Haarlemsche aangelegenheden, wat hun
niet euvel is te duiden, omdat bijna geen
hunner in Haarlem woont, maar wat nu
juist niet bewijst dat hun Haarlemsche
dagbladen met ijver worden gelezen.
Ze hebben nu bestoten dat een com
missie uit hun midden de Haarlemsche
gemeenteb grooting zal napluizen en den
Haarlemsche wethouder row Financiën
van advies zal dienen.
Hier past een diepe buiging voor zoo
veel beminnelijk optimisme der heeren!
Me dunkt dat de eerste vraag van
den wethouder bij de komst der hee
ren zal luiden: komt u mij goed ui
raad geven of komt u mij goeden
raad vragen?
Het laatste zou voor de heeren van
ontzaglijk veel nut kunnen zijn, want
nu al een jaar lang zoekt en snort
de wethouder het geheele terrein der
der gemeentelijke bedoening af om
posten te vinden, waarop bezuinigd,
kan worden. En hij slaagt er in, maar
men moet in den heksenketel eener
gemeente-huishouding zijn nkus heb
ben 'gestoken om nog maar in da
verte le vermoeden met hoeveel moei
te men er wijs uit wordt,, laat sir.na
te weten hoeveel moeite het- kost een
hoofdambtenaar te overtuigen dat het
op zijn begrooing wel zuiniger kan.
Naar wij hooren zullen de eindcij
fers der gemeenlebegrooiing lager zijn
dan die van verleden jaar.
Dit resultaat alleen heeft reeds
ïeeuwenarbeid gekost en wanneer v. a
zien dat dc begrootingen van het Rijk
en van steden als Amsterdam, Den
Haag en Rotterdam alle een min of
meer stijgende lijn verloonen, dan zou
het ons niet verwonderen, ja we we
ten het zeker, dat in de conferentie?
tusschen den wethouder voor finan
ciën en de bedrijfsboofden tweespra
ken zijn gehouden waarhij (figuurlij'.:)
de spaanders er af vlogen. Daarop
op het feit dat de stijging der ui
gaven ophield mag als een bijzon
dere veialienste wel eens de aandacht
worden gevestigd. Wat de begrooting
aan yermindering aanwijst is boven
matige winst.
Dat vereischle een studie, '11 werk.
een ausdauer en oplettendheid v. 11
rtiaandcn. Het werk van een commis
sie, die de begrooting naziet, is, n:t
dien arbeid, dan ook weinig meer d n
dilettantisme, waaruit wellicht bij toe
val nog wel eens een goed advies kan
voortkomen.
Wat we hebben moeten eii daarin
mogen we ons op dit oogenblik, mee-
nen we, verheugen dat is een col
lege van B. 01 W, bij voorkeur een
wethouder van financiën, die het als
een eerezaak beschouwt, werkelijk be
zuinigingen in te voeren.
En toe te zien, dagelijks, dat ze
ook wónden uitgevoerd.
Wat het voornaamste en het moei
lijkste blijkt-, te zijn!
voor liot eerst op het podium zagen,
maar waar hij, vergeef de versleten uit
drukking, een onuitwisehbaren indruk
heeft achtergelaten.
Spaldings speelmanier mag men 't beat
vergelijken mot die van Carl ITesch.
Gezond, kerngezond zijn streek en toon
beide, zonder dat hij hot versmaadt, ook
bij Bach de uiterste welluidendheid te
bewerken. De Siciliano in bes en 't
Presto in g moll waren een klankenweel-
do niet alleen, zij werden ook gospeeld
met een overtuiging den grooten Can
tor waardig. Spakling gereserveerd? 't
Mocht wat! 't Mag wellicht een ge
motiveerd gevoel van zelfbewustheid zijn;
dat heeft ook Garl Elesch, zooals bij
den kunstenaar die zich een taak stelt
in den edelston zin des woords. Spal
ding is daarbij de man die zich uit
nemend beweegt; het is eon genot op
zich zelf, zijn opkomen, zijn zieh-vaar tig-
stollen, zijn bedanken, heengaan, ander
maal terugkomen. Daarvoor moet men
Amerikaan zijn en meteen een inte l.gent
man als Spalding, die als kunstenaar
zeer zeker oprecht is, als mensch ge
heel het wezen van den gentleman heeft.
Of vindt men wellicht ietwat gereser
veerdheid in de wijze waarop hij, uiter
lijk, reageert op wat zijn muziek inner
lijk bij ons opwekt?
Zijn door en door knappe techniek,
die hem de geweldige technische pro
blemen met volmaakte kalmte doet over
winnen, is toch nooit oorzaak dat zijn
spel ook maar een oogenblik de indruk
van uiterlijkheid maakt, zooals we dat
bij den phenomenalen Willy Burmester
zoo vaak kunen hooren. Gaaf en edel,
zoo is zijn toon, on volmaakt in over
eenstemming met hot karakter zijnet mu
ziek. De karakteristiek bij Corelli zoowel
als bij Bach was uitnemend. En als hij
daarop het jonge werk van den knappen
Georges Enesco aan ons inleidde, ver
rukte aanstonds, zijn meosleepond viool
spel en gaf hij van deze hesl-beteske-
nisvolle muziek een vertolking die ons
met de grootste belangstelling een her
haling van dit werk doet te gemoet zien.
Enesco, Rumoen van geboorte, Italiaan
van naam, Eranschman van opvoeding,
althans wat de ontwikkeling van z'n com-
j.'5-itair talent betreft (hij is o.a. leerling
van Gabr. Eauré), heeft een sonate ge
schreven, wior drie deelon ons onafge
broken boeiden. Het is niet een tot
het uiterste opgevoerd klanken-raff.no-
ment, zooals zooveleu van Debussy's vol
gelingen zoo zeldzaam knap vermogen te
"even, maar een toonstuk dat door be
langrijke en kloeke thomathiek een toon-
deeld bij ons nalaat, waartegen wij op
zien als tot een goed overwogen bouw
werk. Natuurlijk is de Eransche kunst
niet zonder invloed op Enesco geklop",
maar de slaaf er vanishijzeerbeshst
(niet. Aan die kunst dankt hot zijn
kt ourmaar voor don bouw heeft het
Medegedeeld door het Kon. Ned. MeteorL
Instituut te De Bildt.
Naar waarnemingen verricht in den
morgen van 21 October 1921.
Hoogste barometerstand 770.2 m.M.
Genève.
Laagste barometerstand 742.9 m.M. t«
Bronnoe.
Verwachting van den avond van 21 lot
den avond van 22 Oototbcr 1921.
Zwakke tot matige wind uit westelijke
richtingen, meest zwaar bewolkt tot be
trokken, waarschijnlijk nog eenige regen,
iets koeler.
Barometerstand: 767. Neiging: vooruit.
meer affiniteiten bij de Duitsche mee li
ters. Zelfs versmaadt hij een Schubertsch
dur-moll niet, zoomin als zijn rythmiek,
terwijl vooral bet boteekenisvolle con
trapunt, zooals b.v. in 't ,slot van het
eerste deel, ook als vanzelf de aandacht
voert naar de zeer sch)-me klavierpartij,
zoo men al een oogenblik zich door 't
virtuose element der vioolpartij mocht
laten gevangen nemen. Waarlijk, dezo
muziek, zoo go onbevooroordeeld luistert,
neemt u gevangen. Maar dan gespeeld
zooals door Spalding en zijn knappen
partner André Bènoist, die don fraaien
Scheel-eoncertvleugel uit Koot's maga
zijn omtooverde in een orkest van do
wonderlijkste kleurcombinaties.
De kleinere stukken (Franck, Chabrier,
Sarasate) werlen evoneens buitengemeen
goed vertolkt, al leek me Lalo's muzieK
uit de Symphonie Espagnole geen ge
lukkige plaatsing onmiddellijk achter do
béaste kunst van Oésar Franck. Spalding
is ook componist van een goed genre
karaktersfukken. „Osstler in Spain" wo-dt
zoo mogelijk nog overtroffen in karakte
ristiek door „Lottre de Chopin." Het was
Chopin op de viool!
Moge een herhaling zich niet te lang
laten wachten on.... eon uitverkocht huis
vindon. G. J. K.
