tweede Blad
Sport en Wedstrijden.
Van wet en wetgeving'
LLCK. WAT WILS.
ra KIES CCXlV
ZATERDAG 29 OCTOBER 1921
SCHOOLGELD.
V/ij zullen onze artikelen over „De
rechterlijke macht" even onderbre
ken, om onze aandacht te wijde baan
een onderwerp, dat tegenwoordig bij
uitstek actueel is, en dat naar wij
mogen veronderstellen ook den le
zers bijzonder interesseert, omdat hun
portemonnaie er mede gemoeid is.
Zooals uit den aanhef blijkt, bedoe
len wij het schoolgeld.
Volgens de bepalingen der nieuwe
wet op het Lager Onderwijs, die de
gelijkstelling bracht tusschen het open
baar en het bijzonder onderwijs, moe
ten de Gemeenteraden vóór 1 Januari
1922 eene nieuwe schoolgeldregeling
vaststellen, die op 1 Januari1922
in werking treedt en op welken datum
alle oude schoolgeld regelingen zijn ver
vallen.
Wij kunnen dan in den laatsten
tijd bijna geen raadsverslag lezen,
of wij vinden er ock de behandeling
van esn verordening op de heffing en
invo rdering van schoolgeld in vermeld.
De wet stelt ten aanzien van de
regeling van het schoolgeld eenige
eischen, die de Gemeenteraad bij tie
vaststelling zijner verordening heeft
in acht te nemen en die wij hier kor
telings even zullen releveeren.
Op de eerste plaats moet het school
geld voor het openbaar en voor het
bijzonder onderwijs gelijk zijn. Tot
heden had de Gemeenteraad met de
vaststelling van het schoolgeld voor
de bijzondere scholen niets te maken,
dit was een aangelegenheid die alleen
het betrokken schoolbestuur aanging.
Nu echter de Gemeente voor de stich
ting en het onderhoud der bijzonde
re scholen heeft te zorgen, komt ook
•het schoolgeld, dat op deze scholen
r t geheven ten voordeele der ge-
me "t kas. als een tegemoetkoming in
ut Kosten, die voor rekening der Gemeente
blijven, zooals de wetgever het uit
drukt.
Verder stelt de wet als eisch, dat
het schoolgeld progressief zij, d. w. z.
dat het worde geregeld in evenredig
heid van het inkomen. Hoe grooter
iemands inkomen is, hoe meer school
geld hij voor zijn schoolgaande kin-
-ren moet betalen, althans tot een
zekere grens. Die grens is, dat het be-
r -g van het schoolgeld voor geen
nkelen leerling hooger mag zijn, dan
r.ët bedrag, dat die leerling aan de
-gemeente kost. Om dit bedrag te be
rekenen, gaat men na welke kosten
van het openbaar onderwijs met
uitzondering van de salarissen der
onderwijzers de laatste jaren ten
laste der Gemeenten zijn gekomen en
als men het gemiddeld bedrag per
jaar heeft gevonden, deelt men dit
door het aantal leerlingen, dat dc
school gemiddeld per jaar bezoekt.
Evenzoo doet men met het bijzonder
n ierwijs. Doch hier heeft men over
het algemeen nog geen vaste gegevens
- in de meeste plaatsen heeft de waar
deschatting der bijzondere schoolge
ld uwen nog niet plaats gehad en
racet men zich dus op ramingen ba
seeren. In plaatsen, waar het bijzon-
eer onderwijs regel is en dit wordt ge
geven in sinds enkele jaren bestaande
scholen, zullen ce kosten per leerling
van het bijzonder onderwijs minder
bedragen, dan van het openbaar on-
terwijs. In de Gemeenten daarente-
.gen, waar tot heden het openbaar on
oerwijs verre de overhand had, doch
waar nu, in verband'met de gunstige
gelegenheid die de wet biedt, bijzon
en ere scholen verrijzen, zullen de kos-
ten van het bijz- neer onderwijs do-
mineeren, vooral als in do Gemeenten
godsdienstige meeningen van veler
lei schakeering heerschen, en elke mee
ning zijn eigen school opeischt. ïm
mers, als men 40 leerlingen kan bij
elkaar krijgen, dan moet de Gemeente
al een school geven, zoo staat in de
Lager Onderwijswet. Intusschen is
het niet onmogelijk, dat het nieuwe
wetsontwerp, dat door de Regeering
'is ingediend en dat ten doel heeft den
niet noodzakelijken schoolbouw te
Voorkomen, hier eenigszins remmend
werkt, wat, gezien den belabberden
toestand, waarin de financiën der
vele gemeenten verkeeren, niet ge
heel overbodig zoude zijn.
Wie intusschen aan de Gemeente
het meeste kost, de leerling e er open
bare of der bijzondere school, net
schoolgeld mag voor geen enkelenleer
ling meer bedragen, dan de kosten
p r leerling zijn van de voordeeligste
categorie, zulks in verband met de
omstandigheid, dat het schoolgeld
voor openbaar en bijzonder onderwijs
gelijk is.
De kosten, die per leerling voor; re
kening der Gemeente blijven, schijnen
in de diverse plaatsen nog al uiteen
te loopen. Wij zagen van een gemeen
te, dat cit 26.bedroeg aan oen
andere dat men precies aan het dubbe
le, aan 52.— kwam. Bij de overige
gemeenten, van wier schoclgeldrege-
üng wij kennis namen, lagen de maxi
mum-kosten tusschen de gemelde be
iragen. In overeenstemming hierme
de treffen v/ij schoolgelaregelingen
aan waar het maximum schoolgek
van 0.50 tot 1per weck bedraagt.
Ook heeft de wetgever een minimum
schoolgeld in de wet vastgelegd van
0.C5 per wee!:. De Gemeenteraad kan
natuurlijk ook bij het laagste school
geld boven dit minimum gaan en b. v.
beginnen met 0.10 per week. In ver
schillende Gemeenten geschiedt dit
en in aanmerking genomen de omstan-
igheid, dat het minimum school
geld van vele bijzondere scholen reeds
0.10 per v/eek is, is er ook veel voor
te zeggen. In de verordening wordt
verder bepaald, beneden welk inko
men geen schoolgeld behoeft te worden
betaald. Doorgaans wordt hiervoor
800.—, 900.- of 1000.— aange
nomen. Neemt een Gemeenteraad als
het minimum van schoolgeld aan
0.05' per week en als maximum b. v.
0.80 per v/eek, dan is hij geheel vrij
n de bepaling, met welke sprongen
dit maximum wordt bereikt. Uit den
-iard van de zaak zal, hoe spoediger
het maximum wordt bereikt, zooveel
te grooter ook de opbrengst zijn, daar
ae categorie van personen, die een
beteekenend schoolgeld betalen, dan
zooveel grooter is.
Worden b. v. inkomens beneden dc
800.vrijgelaten en wordt bij 80c
begonnen om 0.05 schoolgeld te hef
fen en zoo vervolgens voor elke 200.
inkomen 5 cent meer, dan wordt het
maximum of 0.80 bereikt bij 4000
inkomen. Vangt men daarentegen aan
met inkomens van 1000.— en bere
kent men bij elke 200.— meer inko
men ook 0.10 schoolgeld meer, dan
is men bij 2000.— reeds aan het
maximum. De omstandigheid, dat hoe
eerder het maximum wordt bereikt,
er zooveel te meer geld in het laaaje
komt, zal mogelijk vele Gemeente
bestuurderen er toe verleiden, om be-
palingen_ vast te stellen,die op den man
met een middelmatig inkomen zwaar
drukken.
Tegen al te groote onbillijkheden te
dezer zake dient de Koninklijke goed
keuring, die de verordening behoeft,
te waken.
Tegen één groote onbillijkheid waakt
de wet en wel tegen deze, dat de groote
gezinnen onevenredig zwaar worden
belast, en wel in art. 66, dat zegt
„Indien meer dan één leerling uit
„hetzelfde gezin gelijktijdig eene school
van dezelfde soort bezoekt, wordt het
„schoolgeld van den 2den leerling met
„20, van den 3den met 40, van den
,,4den met 60 en van den 5den met
,,80% verminderd, en is voor de vol-
„gende leerlingen geen schoolgeld ver
schuldigd."
Valt men dus in de klasse, waarvan
het schoolgeld bedraagt 0.10 per leer
ling per week, dan betaalt men voor I denrif vooral sameri, dat.ztoOals«Wellicht
het 2de kind 8 cent, voor het derde, I bekend is, een spierenmassa is, die borst-
vierde en vijfde kind respectievelijk 6,1 holte van buikholte scheidt. Door die sa-
4 en 2 cent en zijn de andere kinderen
vrij
Het is, om voor deze gunstige bepa
ling in aanmerking te komen, niet
noodig dat alle kinderen dezelfde school
bezoeken, mits alle kinderen maar naar
een school van dezelfde soort gaan, d. w.
z. de kinderen moeten allen öf openbaar
óf bijzonder onderwijs genieten. In
dien iemand een gedeelte zijner kinde
ren naar de openbare en een ander ge
deelte naar de bijzondere schcol zendt,
geniet hij niet ten volle van de gunstige
regeling, die bovenstaande bepaling
schept.
Het schoolgeld wordt gekozen en
berekend naar het inkomen van de
ouders, of bij gebreke van deze van de
kinderen zelve. Men kan dus zeggen
at ouderlooze kinderen gratis de school
kunnen bezoeken, tenzij zij een zoo
danig fortuin bezitten, dat zij persoon
lijk een inkomen hebben, dit hen onder
■e schoolgeldregeling doet vallen. Voog-
len, verzorgers of pleegouders kunnen
niet voor de betaling van schoolgeld
worden aangesproken, al beschikken
ij ook over zeer ruime middelen.
Ten aanzien van het uitgebreid lager
onderwijs, bepaalt de wet, dat het
choolgeld voor scholen, bestemd voor
litgebreid lager onderwijs hooger moet
zijn dan dan voor scholen voor gewoon
lager onderwijs en dit wel in dezelfde
verhouding als de kosten die de gemeen
te per leerling heeft aan scholen voor
itgebreid lager onderwijs hooger zijn
als de kosten per leerling van de scho-
n voor lager onderwijs.
Het princiep, dat het schoolgeld voor
openbaar en bijzonder onderwijs gelijk
is, geldt voor het gewoon lager onder
wijs en het uitgebreid lager onderwijs
he't geldt evenwel niet voor het vervolg
onderwijs. Dit staat niet met zooveel
woorden in de wet, maar de uitlegging
lie de minister van onderwijs, in over
eenstemming met zijn ambtgenoot van
Binnenlandsche Zaken, aan de wet
geeft, huldigt deze opvatting. Bij
schrijven van 9 Aug. 1921 heeft de mi
nister van onderwijs aan B. en W. van
Nijmegen in antwoord op een des
betreffende vraag van dit college, als
zijne meening te kennen gegeven, dat
ie Gemeente verplicht is van h t open
baar vervolgonderwijs schoolgeld te
■effen, terwijl de gemeente onbevoegd
is schoolgeld te heffen van het bijzonder
vervolgonderwijs. De regeling van het
schoolgeld voor het bijzonder vervolg-
nderwijs is eene aangelegenheid, die,
volgens den minister, alleen de bijzon
dere schoolbesturen aangaat en die bui
ten de competentie valt van den plaat
selijken wetgever.
Dat deze opvatting van den minister
aanleiding geeft tot consequent's,
ie niet in overeenstemming zijn met
het beginsel van gelijkstelling, bespre
ken wij in een volgend artikel, waarin
wij tevens aan de invordering van het
schoolgeld een woord zullen wijden.
nientrekikin.v wordt de borstholte groter.
Nog over een tweede middel beschikken
wij om tot dit doel te geraken, hoewel de
man hiervan veel minder gebruik maakt
dan de vrouw. Ik heb het oog op de wel
ving der ribben. Vandaar dat wij bij de
vrouw in hoofdzaak te doen hebben met
een z.g. borstademhaüng, terwijl bij den
man de buik zich, meer naar voren welft
en dots de buik-ademhaling de hoofdrol
speelt. Wordt nu op een of andere wijze
de borstholte ruimer, dan ontstaat hierin
een z.g.n. negatieve druk d. w. z. een
druk lager dan de omgevende buitenlucht.
Het gevolg hiervan zal zijn, dat de lucht
naar binnen gezogen wordt en onze lon
gen hiermede gevuld worden. De longen
dus, die even te voren bijna geheel slap
waren, on glooien zich nu. Men had
vroeger aangaande ons geheele ademha-
lingsmechanisme een geheel foutieve voor
stelling, Men dacht, dat de longen zich
eerst uitzetten en daardoor onze borsthol
te grooter werd b.v. door het er tegen
aandrukken van de longen aan de binnen
zijde. Zooals wij thans gezien hebben, is
juist het omgekeerde het geval. Het is bij
eenig a-denken duidelijk, dat 't hart niet
ontkomt aan den invloed van dezen z.g.n.
negatieven druk, die op een gegeven
oogenblik heerscht. Het zal zich O'uit
zetten en h.et gevolg zal zijn, dat het bloed
gemakkelijk naar het hart zal toestroo-
men. Bij den normalen gezonden mensch
bestaat er nu een verband tusschen de
ademhaling en de hartwerkzaamhekl.
Wanneer wij n.l. in de kracht van ons le
ven zijn, dan bedraagt het aantal adem
halingsbewegingen per minuut ongeveer
18, terwijl het aantaf polsslagen pl.m. 72
is, m. a. w. het aantal polsslagen is on
geveer 4 maal -zoo groot als het aantal
ademhalingsbewegingen. Deze getallen
gelden, natuurlijk vor een individu dat
zich in rust bevindt, dus te bed ligt, of
1 rustig in een stoel zit. Bij verschillende
ziektetoestanden waarop ik hier op 't
oogenblik niet nader kan ingaan, wordt
deze verhouding totaal in de war ge
stuurd, ja wij kennen processen, waarbij
het aantal ademhalingsbewegingen groo
ter wordt dan de polsslagen. Een en an
der geeft natuurlijk dan vaak een belang
rijken steun voor de diagnose.
Bij pasgeborenen is het aantal ademha
lingen per minuut veel grooter dan bij
volwassenen en beloopt doorgaans meer
dan 40. Het aantal polsslagen is bij het
jonge kind ook veel aanzienlijker, zoodat
toch. dc verhouding 1 op 4 vrij aardig be
waard blijft. Op wal meer gevorderden
leeftijd wordt er doorgaans min of meer
een spaak in het wiel gestoken. Immers
de elasticiteit der Jongen is dan niet zoo
goed meer bij den één. terwijl bij den an
der de vaatverkalking, waaraan geen
mensch op ouden leeftijd ontsnapt, een
belangrijk woordje gaat medespreken,
zoder dat al deze verschijnselen van
ernstigen aar behoeven te zijn. Wij
moeten ten tijde bedenken, dat de
regels in de f skunde wijde grenzen
hebben, daar ietier mensch een persoon
lijkheid op zichz.-lt is en zijn eigenaardig
heden heeft, die zich niet alleen openba
ren in zijn karakter, maar ook in de
werkzaamheden van zijn organen.
Ik wil thans eindigen en hoop hier
mede voldaan te hebben aan het verzoek
van mijn geachte lezers. Het is een on
derwerp waarover het laatste word nog
niet gesproken is en het gaf daarom bij
de besproking op populair wetenschappe
lijke wijze 'al van moeilijkheden, daar ik
op één en ander niet te diep kon ingaan,
wilde de duidelijkheid niet te vee] lijden.
Daar wij thans toch aan dit onderwerp
bezig zijn, zou ik u willen voorstellen den
volgenden keer iets te vertellen over het
geen onze voorouders in vroegere
eeuwen over het ademhalingsproces dadv
ten. MEDICUS.
IETS OVER DE ADEMHALING.
II
Wij hebben den vorigen keer met el
kander nagegaan op welke wijze wij be-
hooren adem te halen en de voor- en na-
deelen besproken. Thans willen wij onze
aandacht wijden aan liet verband dat er
be-'aat tusschen de ademhaling en den
bloedsomloop. Immers het lag voor de
hand, dat beide processen nauw met el
kander zouden samenhangen, wanneer
men bedacht dat de longen en bet hart
in een holle dich.t bij elkander liggen. De
longen gedragen zich nu bij onze ndem-
•halingsbewegingen geheel passief. Wa«-
neer ik dit aldus formuleer, dan zal dit
wellicht velen uwer wellicht nog niet ge
heel en al duidelijk zijn en heeft dan ook
nog eenige nadere verklaring noodig.
Wanneer wij n.l. inademen, dan wordt de
ruimte, die door het hart en de longen
wel grootendeels gevuld wordt, grooter.
Dit grooter worden geschiedt bij den
man op eenigszins andere wijze dan bij de
vrouw. Bij den eerste trekt zich het mid-
OVERZICHTEN.
N. V. B.
Westelijke afdeeling.
Ie klasse.
D. F. CV. V. A.
H. B. S.Feijenoord
Blauw-WitR, C. H.
HaarlemSpartaan
Ajax—H. V. V.
V. 0.. C.—U. V. V.
Overgangsklasse.
A. D. O.—'t Uooi
Spar-taS. V. V.
D. E. C.Stormvogels
Z. F. C.—A. F. C.
V. U. C.Excelsior
Hertnes-D. V. S.—Quick
Reserve le klasse A.
U. V. V. 2Hilversum 2
Spartaan 2Haarlem 2
A. F. C. 2—Blauw-Wit 2
't Gooi 2Ajax 2
V. V. A. 2—H. F. C. 2
Reserve le klasse B.
Quick 2—-Hermes-D. V. S. 2
H. V. V. 2—V. O. C. 2
Feijenoord 2H. B. S. 2
S. V. V. 2—D. F. C. 2
2e klasse A.
H. F. C.—Hollandia
Schoten—Z. V. V.
W. F. C.-Hortus
V. S. V.Purmersteijn
Alcmaria VictrixE. D. O.
2e klasse B.
Velox—D. O. S.
XerxesO. D. E.
Concordia—Zeist
2e klasse C.
NeptunusD. H. C., terr. Vlaardingen
Dordrecht—A. S. C.
C. V. V.—Unitas
Steeds HoogerO. D. S.
R. F. C.Fortuna
3e klasse A.
ZandvoortSteeds Voorwaarts
AmstelWilhelmiua Vooruit
Bloemendaal—H. S. V.
Helder—D. W. V.
D. W. S.Assendelft
Reserve 2e klasse A.
E. D. O. 2Blauw-Wit 3
A. F. C. 3—Z. F. C. 2
R. C. H. 2—W. F. C. 2
Z. V. V. 2—D. E. C. 2
Hollandia 2Ajax 3
Oostelijke afdeel'ug.
le klasse.
Hengelo---Be Quick
Go AheadQuick
HeraclesU. D.
Z. A. C.Enschede
TheoleVitesse
Zuidelijke afdeellng.
le klasse.
Wilhelmina—N. A. C.
N. O. A. D.—M. V. V.
BredaniaVelocitas
Philips—B. V. V.
V. V. V.—Willem 2
Noordelijke afdeeling.
le klasse.
ForwardG. V. V.
W. V. V.—Be Quick
AchillesVelocitas
VeendamFrisia
AlcidesUpright
De eerste klasse.
Haarlem op de eerste plaats
De roodbroeken hebben in 't Wes
ten de leiding genomen dank zij een
overwinning op de racing en hèt ver
liezen van de Spartaan en Blauw-Wit
Veel moeite heeft 't rood-blauw
niet gekost om van de racing te win
nen, en 't is alleen aan Baay, die nog
niet erg ingespeeld was te danken
dat de blauw-zwarten twee tegen-
puntjes wisten te bemachtigen.
De roodbroeken ontvangen Zondag
aan den Schoterweg Spartaan waar
tegenwoordig terdege rekening mee
gehouden moet worden.
Is Haarlem, Haarlem nog, dan be-
teekend dit een overwinning voor
de Amsterdammers. De echte rood-
broek immers, kan er niet tegen,
zoo heelemaal boven aan de rang
lijst. Niets anders dan lucht boven
je
't Kan intusschen een fraaie strijd
worden, en als de roodbroeken wer
kelijk ernstige plannen hebben, dan
zullen zij toch wel van de hard zwoe
gende Amsterdamsche ploeg kunnen
winnen.
Sport wordt hoe langer hoe meer
ten nutte gemaakt voor de liefdadig
heid.
Reeds bij verschillende wedstrijder.
heeft men met succes collecte gehou,
den voor de weduwe van den overie.
den voetballer Jorna uit Nijmegen.
E?Kf.e Haarlem-supporters hebben
het initiatief genomen om bij de a.s
Haarlem Sparta ontmoeting voor ge.
noemde weduwe te collecteere.
Laat de Spaarnestad niet ten achtei
blijven en alle sportbroeders diep in
de zak tasten voor de weduwe van een
sportvriend.
De racing trekt naar Mokum, om
binden de machtige muren van Neer-
1 ci 11 ci s stadion Blauw Wit te be tri
den We geven de Haarlemmers wei
nig kans tegen v. Diermen c. s., doch
met hard werken hebben dc racing-
menschen al eens eerder een wed
strijd uit t vuur gesleept
Feijenoord dat zich weer aan 't
herstellen is, en Zondag van Blauw-
waarVHn'Rtr0e:ktr)"aar de Residentie>
waar H. B S. de gastheer zal ziin.
r> 1 zwarthemden moesten 't 'in
Dordt afleggen tegen de mannen van
den grooten Barend. D. F. C. staat
met dat al op de derde plaats, ccn
weelde die men in Dordrecht in lan-
gen tijd niet heeft gekend.
H. B. S. daarentegen moet zich
momenteel met de middenmoot te
vreden stellen.
Op Houtrust zullen de partijen
elkaar morgen wel niet veel ontloc.
pen De H. B. S. verdediging is van
piede kwaliteit en zal een groot strui
kelblok zijn voor den Rotterdamschen
aanval.
Een deelen der puntjes zou ons
mets verwonderen.
V. V. A. leed tegen de Utrechtena
ren een 2—1 nederlaag, wat vrij nor
maal is.
In Dordrecht zullen de Amsterdam
mers 't wel niet tegen D. F. C. kun
nen bolwerken.
U. V. V. is de gast van.V. O. C„
dat Zondag tegen de Haagsche ge
lijk speelde. Heel veel krachtsver
schil zal hier niet zijn.
t Zou ons niets verwonderen als
de Rotterdammers hun eerste over
winning konden noteeren. Of zullen
zij Sparta op den voet volgen
Ajax ontvangt H. V. V. De Hage
naars zijn aardig aan 't aftakelen
en zullen ook nu, niettegenstaande
de gebroeders Kessler de voetbal
schoenen weer hebben opgezocht)
wel weer verliezen.
Overgangsklasse.
Stormvogels Sparta en S. V. V»
zijn nog steeds ongeslagen.
Stormvogels en Sparta beginnen eer.
goede kans te krijgen. S. V. V. staal
0. i. veel te hoog.
In den Haag wist Sparta alweet
een kleine zege te bevechten op A»
D O. Groote overwinningen komen
er niet, maar dat is ook niet noodig.
Sparta gaat iedere week een stao-
je dichter naar de poort, die haai
weer in den kring van eerste klassci
moet brengen.
S. V. V. doet nog steeds alsof zij
ook aanspraken wil doen gelden.
De mannen van de Korver moesten
hen Zondag maar eens genezen en
een flinke nederlaag bezorgen.
De IJmuidenaren ver oren een
punt aan Z. F. C. dat een goede par
tij speelde.
Tegen D. E. C. in Amsterdam zul
len de vogels toch wel weer beic.e
puntjes in de wacht halen.
A. F. C. behaalde haar eerste over-
winning, en nog wel met flinke cij
fers. Met 5—2 moest V. U. C. liet
afleggen. De gecombineerden verlo
ren met 2—0 van Excelsior.
A. D. O.'t Gooi, zal wel voor de
Hagenaars zijn. Z. F. C. zal 't niet
gemakkelijk hebben tegen A. F C.,
want de Amsterdammers schijnen
plannen te hebben om zooveel nog
mogelijk is in te halen.
Quick bezet de middelmoot en
zal tegen de gecombineerden vech
ten om zich een betere positie te ver
overen, wat haar wel gelukken zal.
Excelsior heeft stelling genorm n
onder Quick. V. U. C. zal een kleine
zege op de Rotterdammers behalen
Zielen-kwanselarij
„Nou, die Gerrit van me maakt er
korte metten mee, hoor" zei vader
Giesbers met 'n eigenwijs-voldaan ge
zicht, „hij heb 't er bij z'n vrouw weten
ooor te krijgen, dat ce kleine neg niet
wordt gedoopt.... nou ik vin 't ook
maar 't beste ock zoo'n wurm van
'n cag al an ce kerkelijkheid.... tic
grootste flauwe-kul cie o'r bestaat.,
en can 'n rijtuig.... 'n fooi voor de
koster en de meiden wat er alle
gaar neg bij komt. Drink es uit, Jaap
je lust er nog wel een, niet
„Nou, 'n hallefie dan" antwoordde
de „kraamvisitence" buurman .„Om
je de waarheid te zeggen vin ik 't ook
c nzin. Als de jongen groot is gelooft
ie precies wat ie v/il. Ik ga me eige
maar na.... Ik ben in geen twintig
]aar in >n c{ zoo geweest. Nou
en griffermeerd, zie je.... toen 'k
wist 'k "t r 1de domen®e ^ad gehoord
"N°uJa - - - ik zeg niet, dat 't kinc
nooit g °°Pt zal worden.... kijk
es.... t tcan nooit geen kwaad als je
tot 'n kerkelijke gemeente hoort....
later met beaeehngs en zoo.. maar
bij de Roomsche komt ie in elk geval
niet terechtGerrit zou van idee
motte veranderen....
„Santjes, hoor.... Haar wat 'k wil
zeggen en jokken niet....ik dacht,
dat 't zooveel as beschreven was ge
weest toen ze trouwden.... van dat
ce kineere Kateliek zoüe worden....
De vrouw mot er nogal veel van weten
nietik hoer ze heb 'r erg om gehuilu
Ik ga tenminste nog maar niet naar
boven. En Gerrit z'n schoonmoeder is
er zeker ock nog bij
„Ja, die is boven, bij me schoondoch
ter en 't kind. O nee, Gerrit heb 't om
de weergater niet makkelijk gehad
en die ouwe vrouw heb compleet op
d'r knieëe gelegen.... Maar ik ben
toch maar blij dat 't zoo is afgeloope -
'at Gerrit voet bij stuk heb gehouv/e.
Ik heb an niemand 'n hekel, maar as
zoo'n kind RoGmsch gedoopt wordt
mot t ook Roomsch worden groot
gebrachtNouik gun je de
pretEn dan dat aanbidden van
die heiligc-beeldjes en datdat
.„..afijn van ailes zoo.... dat mot
'n jonge as Gerrit toch tegen z'n borst
stuiten, of niet, soms Reken nou je
eige d'r es. Ik heb 't Gerrit goed ge
zegd dat i z'n eige niet mot laten
koejeneere
In de kraamkamer lag de jonge moe
der, bleek met dik behuilde oogen
en keek naar 't wiegje
Haar moeder bracht haar iets ver
sterkends.
„Moeder, moeder, ik kan nog maar
niet begrijpen, dat Gerrit zóó slecht
kan zijn.... dat ie op zoo'n gemeene
manier...."
„Kind, maak je niet zoo overstuur"
trachtte de moeder te kalmeeren
,Je man bedoelt 't niet zoo kwaad en
hij is toch erg goed voor je.,.. En je
moet Gerrit niet te hard beoordeel n,
t komt in hoofdzaak van vader Gies-
bers."
..Hij heeft zoo vast en zeker beloofd,
cat de kin e n Kathcliek mochten
worden't is beschreven op de
pastorie. En nou, bij 't eerste kind,
breekt ie z'n belofte. En ik hield 'm voor
d 5 beste man van de wereld."
En weer begon het ongelukkige,
jonge moedertje bitter te schreien
ze wond zich op en brak uit in bittere
verwijten.
„Kind, kind" vermaande de meed r
,,'t is je man."
„O, 0, als ik alles had geweten
En nu opeens zag ze weer het too
neeltje van 'n paar jaar geleden...
-Haar huilende moeder, die haar
smeekte geen gemengd huwelijk aan te
gaan. En zij zelf; wegpratend, weg
lachend alle bezwaren en bedenkingen
en waarschuwingen. Gerrit was zoo'n
echte, degelijke man van z'n woord
hij zou haar in alles vrijlaten het
was de beste jongenbeter, hon
derdmaal beter dan, menige Roomsche
De moeder ging 'n paar dagen later
weer op reis naar haar-eigen huiselijken
kring.
„Maar goed, dat je moeder weg is"
zei Gerritnou is dat gekonkel
en gestook achter me rug meteen uit."
„Daar is geen woord van waar,
Gerrit. Juist 't omgekeerde.... ze
heeft je nog voorgesprc kon zooveel
als 't kon tenminste
„Zoodat zal wel.... ik ken
datEn nou mot 't meteen maar 'n
beetje anders worden ook, hoordat
grienen en zuchten hangt me de keel
uit."
„Er is anders genoeg gebeurd om
verdrietig om te zijn
Begin je weer Daar is nou al ge
noeg over gekletst...."
..Zoo, maar niet door mij.... Alles
-tad je me kunnen aandoenik zou
't vergeten hebbenmaar om zóó
valsch te zijn dat je je belofte breekt
a, al kijk je nou nijdigik zal 't je
t ch zeggen.... Je hebt me m'n kind
a gestolen't zou van mijn gods
-ienst zijn."
„Wie praat er nou van géén gods
..ienst Ik zeg alleen maar, dat ik 't
nzin vind om tiaar nou al an te be
ginnen.... 't kind kan nauwelijks
kijken later mag ie zelf kiezen
dat doen tegenwoordig meer ouwers
en dat is eerlijk
„Zoodus zóólang moet ie dan
maar als 'n heiden blijven rondloopen
zonder onderricht, zender begrip van
't bestaan van 'n Godzonder
te weten, dat ie 'n ziel heeft, die voor
altijd
„Wil je nou je mond er over houwen,
tf niet Goed, ik heb me belofte ge
broken.... m'n afgeperste belofte bij
die bazige pastoormaar ik wil je
dan wel zeggen, dat ik 'r geen oogen
blik an gedacht heb me daaraan te
houwen nou weet je 't meteen
Bij deze woorden voelde de vrouw
haar hart ineenkrimpen.... op dat
oogenblik verachtte ze hem en keerde
zich met walging af.
In dit uur was er 'n kloof gevormd,
ie nimmer gedempt, noch overbrugd
zou worden.
Want Gerrit Giesbers duldde niet,
dat zijn vrouw het opgroeiende kind
haar gebeden leerde. Ze deed 't toch
en uit gaf vaak aanleiding tot droevige
huiselijke tooneelen.
Tot overmaat van ramp stierf de
goede, oude moeder der vrouw, waar
mee haareenige troost van haarscheid Je.
En de jaren gingen hun snellen,
onverpoosden gang.
Het kind was twaalf jaar toen z'n
moeder ernstig ziek werd De door
zielewee toch al verzwakte lichaams
krachten waren daar niet tegen be
stand.
'n Buurvrouw moest den pastoor
waarschuwen. Deze diende haar de
laatste H. H. Sacramenten toe.
Wel leden vader en zoon diepe smart,
maar koel, zonder iets te voelen of be
grijpen, zagen ze de beteekenisvolle
plechtigheid der bediening aan.
Dienzelfden dag werd de woning een
sterfhuis.
De twee (Jenige menschen. die op
Gods groote wereld haar nabestaanden
waren, kregen het nog niet in de ge
dachte iets voor de zielerust der over
ledene te doenniet de echtgenoot,
wien ze eenmaal liefde en trouw had
beloofd.... niet du zoon, die haar't
leven te danken had. Ze geloofden
nietsze wisten niets
Weer twee jaren voorbij....
De weduwnaar kreeg weer „kennis"
,aan 'n knappe, ordentelijke we-
!uwe" met drie jonge, lieve kindertjes.
Die weduwe was protestant. De
kindertjes Katholiek.... tenminste
afijn, dat werd dan nog zoo'n beetje
bijgehouden".
Kwam zóó Haar man haa inuerii d
bij 't gemengde huwelijk bedengen,
dat de kinderen in den Katholieken
godsdienst zouden worden opgevcea.
Z'n sterfbed was allersmartelijkst
geweestmaar méér door de angst,
wat nu het lot der kinderen zou zijn.
Schreiend had- hij z'n vrouw gevraagd,
of ze zijn taak w ./U blijven doorzetten.
En zij, erg ontroerd door de ziele-
smart van haar zieken man, had het
plechtig belocfd. Hij ken z'n hoofd
gerust neerleggen.
Maarrr.... n-janou kwam
Jat toch echt beroerd uit, zie je Zo
wou dolgraag met Giesbers trouwen.,
't was 'n hoogst-fesoentielijke man
d'r viel niks-niet op 'm te zeggenen
hij had 'n rijk stuk brood voor hi n
doen Maar hij st-elde de voorwaar,
de haar kinderen net als zijn kind
als ze grooter waren mochten ze kiezeri
wat ze zelf wouên...maar nou nog
niks geen poppekast van kerk en leering
n zoo
Dat was nou eenmaal die man z'h
princiep.... kon je niks an doen,...
Jaja je beloofde can zoo wel
■Jeris watin zukke nare cmstan-
'ighedes wat doe je dan al niet
Nou, en as de kinderen dan later toch
zelf mogge kiezen.... was tcch 'n
mooi aanbod van 'm.... ken je van
iedere man niet verwachten.
En zoo trouwden ze clan.
De drie onnoozele kinderen werden
losgescheurd van elk kerkelijk verband.
Toen ze „de leeftijd" hadden kozen
ze niks
Dat was wel zoo gemakkelijk.
(Nadruk verboden.)
G. N.
