d~Dr:rr'r» - r h**-
Kerk en School
INGEZONDEN»
f Het vrijbiijet.
KORTE BERICHTE».
KUHST EN KEMNIS.
Uit boek en biad.
HUMBEL Eft iSJVIBHESB»
rijksdrukwerk in duitschland.
Voor den inhoud dezer rubriek et»it Ét
Redactie zich niet aansprakelijk.
AART VAN DOBBENBURGH.
COMMISSIE VAN OVERLBG.
LAÜOSOUW EN VISSQHERIil*
RÉBHTSZJUULN.
Geestig is het artikel, dat we in „De
Amsterdammer" aantreffen over het vrij
biijet, speciaal het vrijbiijet voor de
spoor, waarover men eenige opmerkingen
maakt, die de aandacht verdienen. De
voorrechten voor de hooge kasteelheeren
lijn afgeschaft, andere voorrechten en
misbruiken zijn er voor in de plaats
gekomen.
Dr. Bonebakker, de schrijver van het
artikel schrijft o.m.: Men zit zelden in
den trein of er zit een spoorwegamb
tenaar in de coupé, men ontmoet ze in de
lste klasse, en in de 2de, en de 3de; een
spoorwegman met zijn gezin, of zonder
zijn gezin, of 't gezin zonder den spoor
wegman altijd iemand met een vrij
biijet. Men zoekt naar bezuinigingsmid
delen bij de spoorwegen. De heer Molt-
maker zette er dezer dagen 14 ponten
▼an in de krant. Nu zul je 't hebben,
dacht ik, hij is een verlicht man, ver
nuftig; en hij durft. Maar 't vrijbiijet
vergat hij. Ik wil er toch eens de aan
dacht op vestigen. Waarom het spoor
wegpersoneel met zijn gezinnen gratis
en ander personeel voor verdubbeld ta
rief? Ziet U, we zijn de heeren van 't
spoor, zei er mij eens een, en hij schoof
ter verklaring zijn pruim op zij. Maar
om die reden zijn voorrechten geen recht
vaardige rechten. Integendeel is elk voor
recht voor den een een nadeel voor den
ander.
Zoo is de adelstand van den nieuwen
tijd: alleen afkeerig van voorrechten voor
anderen. Als Papa een hooge betrekking
beeft en le klasse reist, heeft de student-
soon zijn geel vrgbiljet door 't heele
rijk, en 't zoontje van den poetser kart
in de 3de klasse 't land rond.
Wie betaalt dat, belasting- en reismak
ker O Minister van Financiën, misschien
hebt u er al eens aan gedacht, maar
misschien ook niet, en wij moeten u allen
sen handje helpen. Is 't wel eens be
rekend wat het vrijbiijet koet? Er zijn,
na de invoering van den 8-urigen ar
beidsdag, 8000 spoorwegambtenaren bij
gekomen, las ik onlangs, dat maakt, met
da gezinnen, misschien 20000 vrij rei-
aende menschen meer. De rekening van
de spoorwegen sluit niet. Ziehier een
schuilhoekje in de administratie waar
dubbeltjes bij de vleet vallen.
Wij intellectueelen zijn arme menschen,
de armste armen„nieuwe armen" is
de technische term. Wij hebben geen
privileges (dan de geestelijke). Wij rei-
zen veelwij hebben onze conversatie
niet hiernaast bij buurvrouw en niet op
den hoek, aan de toonbank, neen, ver
spreid door 't land. En wij moeten het
vrgbiljet meebetalen in 't steeds duur
der geworden plaatskaartje; duurder ter
wille van de loonstijging en van 't vrij
biijet van de baronnen van achter de
bureaumin istre, de prinsen van den sta
tionsdienst, de edelen der machine, met
hun jonkers en freules... De Minister
van Financiën, die bezuiniging wil en
Moltmaier, die 't ook wil; als die 2 eens
bij elkaar gingen zitten praten, dan kon
den zo 't gauw eens zijn over 't 15de
pont van b ezuimging.
Heel veel vlakgom is er niet noodig
om dit misbruik je weg te stuffen, er
blijft nog iets over voor dat andere pri
vilege t je: dat der kamerleden, 't Is aar
dig om met den Zaandamschen trein te
reizen op dagen dat er „zitting" is. 51e
zijn er gauw op thuis geraakt, de ka
meraden, op 't roodo kussen, dat week
is en breed. Het vrijbiijet door 't heele
land voor de Kamerleden: 't is juist ge
zien. Maar meer dan de vrije pers is
niet noodig. De reis voor onze reke
ning, 't komfort voor de uwe. De 8de
klasse rijdt even snel als de lste, 't pu
bliek wordt er steeds beter, tegenwoor
dig, en ze koet 50 °/o minder. Voor de
Kamerleden sla ik daarom voor:
het bruine vrijbiijet.
EEN GEVAARLIJK SINJEUR.
Ai de buurt van Spnindel (N.-Br.) doet
tw-li een eigenaardig geval voor, schrijft
JDe Grondwet":
Een zekere H. v. d. L. woont daar al
leen in oen huisjje. Om zijn zeer eigenaar
dig gedrag hebben vrouw en kinderen bean
verlaten. In het buds heeft hij bijna alles
stuk geschoten of gestagen. De buurtbe
woners waarschuwden de politie. Toen
de maréchaussees kwamen, schoot hij een
van besden door het hcofd. De wonde is
jrel ernstig, maar niet gevaarlijk.
Om bloedvergieten te voorkomen, trok
de politie zich terug. Sindsdien staat de
woning onder bewaking, zoodat v. d. L.
bet huis niet kan verlaten. Men wil hem
door volkomen isolement tot overgave
dwingen.
v. d. L. staat bekend, behalve om zijn
tegenwoordige vreemdsoortige hooding,
tits een zeer gdvaariijk individu, die reeds
Deermaten gevangenisstraf, o.a. een van 4
jaren beeft ondergaan.
EEN S'T. NIOOLAAS-GESCIIENK
VOOR PRINSES JULIANA.
Do „Msb." verneemt, dat onder de
Bt. Nicolaas-cadeaux, die Prinse3 Juliana
van haar ouders ontving, het lidmaat
schap waa van den Algemeenen Neder-
landscken Wtelrijdersbond.
'Dozr list ijs gezaktTe Maas
tricht is de 16-jarige Dupont bij het
visschen in de Maas door het ijs
gezakt en verdronken.
Lfsvertd verbrand. De 80-jarige
wed. H. V. Wte I.eeuwarden is
^Woensdagavond levend verbrand,
doordat haar kleeren vlamvatten aan
haar testvuur. Het kamertje is uit
gebrand.
Dis f stal van electrischen slro.m op
grorrüi schaalEen winkelier in
eiectrische toestellen in de Vou Ze
senstraat te Amsterdam heeft de ge
meente gedurende gsruimen tijd elec-
triciteit ontstolen door het maken van
geleidingen buiten den electriciteits-
meter om. Met deze gestolen eledrid-
Jeit dreef hij zijn werkplaats, schrijft
het „N. v. d. D De winkelier is door
de politie van het bureau Muider poort
gearresteerd. Hij wordt ter beschikking
van de justitie gesteld.
f10-000 dirloren. Bij de politie
heeft een kantoorlooper te Rotterdam
aangifte gedaan, dat hij gisterochtend
gaande van het Witte huis naar het
Beursplein, f 10.000 aan bankpapier
verloren heeft. De man was nog
slechts enkele weken in dienst bij een
notaris te Hi! legers berg.
Brandstichting. Te Maastricht is
bij den schrij tiwerker ,Sch., in de Batr
tenjstraat in de werkplaats een begin
van brand ontstaan, dat door de
brandweer werd gebluscht. Op ver
schil lende plaatsen werden spaanders
en houtafval, gedrenkt met petroleum
gevonden, zoodat de justitie een onder
zoek heeft ingesteld en Sch. onder
verdenking van brandstichting is ge
arresteerd.
DoocRztijke trap van een. paard.
In het ziekenhuis te Maastricht werd
opgenomen de 59-jarige landbouwers
knecht J. de j., wonende aldaar, die
te Valkenburg door- een paard tegen
het hoofd was getrapt. De trap was
zoodanig aangekomen en de hoofd
wonde van dien aard. dat de man
eenige uren later overleed.
Doodgevallen. De 53-jarige land
bouwer J. V., te Rozenburg had, bij
het voeren van zijn vee. het ongeluk
achterover op den cementen vloer te
vallen. De ongelukkige is daarbij zoo
danig terecht gekomen, dat hij aan de
gevolgen van dien val is overleden.
Na 8 jaar Derecht. Een inwoner
der gemeente Dirksland (Zeeland )ont-
ving dezer dagen een briefkaart uit
Den Haag, die. op 22 Nov. 1913 des
middags ten 12 ure aldaar gepost
was.
Baldadigheid. Het Thomson-monu
ment op 'f Thomsonplein te 's-Graven-
hage is Woensdagavond laat door balda
dige hand beklad met een roode vloei
stof vermoedelijk roode inkt of iets der
gelijks. De politie stelt in verband hier
mede een onderzoek in.
Brand in de RetiefstraatMaandag
avond ongeveer half elf werden de be
woners van de Reliefstraat te Amster
dam uit het St. Nicolaasfeest opgeschrikt
door een hevigen brand, die in perceel 98
was uitgebroken. De brandweer was spoe
dig ter plaatse en weldra werden de ge
weldige vlammen, die voor en achter uit
de 3e verdieping en ook uit het dak sloe
gen, met eenige stralen bestreden. Deze
verdieping en een gedeelte van den zolder
zijn uitgebrand. De andere verdiepingen
bekwamen waterschade. Persoonlijke on
gelukken kwamen niet voor.
Kind verdronken. Maandagmiddag even
na 6 uur begaven een drietal jongens zich
op het ijs in de Lauriersgracht te Am
sterdam. Toen zij onder een brug geko
men waren, zakten zij er door. Een van
hen word onmiddellijk gered; loen de
beide anderen, de 7-jarige Vinke en de
8-jarige de Ridder er uitgehaald waren,
bleken bij den laatste de levensgeesten
reeds geweken. Vkike was bewusteloos,
doch k-on weder tot bewustzijn worden
gebracht.
Een heen. afgemalen. Do heer W,
v. d. Linden uit Eindhoven, had het on
geluk te Vegiicl tussclien den machinalan
molen van den N. 0. B. te geraken, ^zoo-
dat hij het onder ontzaglijke pgnen.
moest aanzien, dat zijn eene boen on
der den knie in letterlijken zin afge
malen werd. Do toestand van den on
gelukkige is zorgwekkend.
Inbraak te Terborg. Dinsdagnacht
werd ingebroken bij den heer H., hoofd
der R. K. Bijz. school voor U. L. te
Terborg. De dief of dieven zijn binnen
gekomen door openschuiving van een
schuurraampje. Het geheele benedenhuis
werd doorzocht, terwijl eveneens een be
zoek werd gebracht aan een kelder, waar
men zich aam het noodige le goed deed.
Vermist wordt een nieuw heerenrijwiel,
een som gelds, een spaarbankhoekje, eeni
ge kleedingstukken, enz.
Tegen het smokkelen van rijarieleu.
De Duitsche kommiezen zijn begonnen de
rijwielen van Holland-sehe arbeiders, die
dagelijks over de grens trekken, van een
loodje te voorzien ten einde smokkela
rijen uit Pruisen te verhinderen.
'Pater P. Timmerman, van <fe' Congrega
tie van den H. Geest, aangesteld als leer-
aar in het „uitvoeren van Gregoriaansche
gezangen".
Ondersoek naar t Vlaamscht Onder.
wijs. Een delegatie van het ministerie
vam Koloniën vertoeft thans in België, om
een onderzoek in te stellen naar het
Vlaamse Se anderwijs. Voor het geval dit
anderwijs zich voldoende aanpast in Ned.-
Indië, zal een keuze worden gedaan on
der de Vlaamsche Onderwijzers, om deze
naar Indië te zenden.
De Frietche leerstoel. Hot N. v. F.
bevestigt dat de Duitsche professor Siebs
bedankt heeft voor den hem aangeboden
leerstoel in de Friesche taal- en letter
kunde aan de Hoogeschool te Groningen.
Helt blad voegt er hg, dat van dit nieu
we professoraat hoogst waarschijnlijk hee-
lemaal niets meer komt, in verband met
het optreden, van den Jongfryske Mien-
skip onder leiding van den heer Kalina.
Gymnastiek op de L. School. Naar
helt Hhld. bericht, is van deskundige zij
de den minister van onderwijs op diens
verziek aangeboden een concept-program
ma voor het nieuw vak gymnastiek op
de lagere school, ter vervanging vau de
tegenwoordige vrije- en ordeoefeningen.
Het concept omvat:
a. de leerstof der gereglementeerde gym.
nastiek zondeT gebruik van werktuigen,
doch w-el met gebruik van oefenstokken,
en voor meisjes daarenboven van he't kor
te touw en het gewone springtouw;
b. de leerstof der gereglementeerde
gymnastiek met gebruik van de navolgen
de werktuigen: ladders, ringen, bruggen,
evenwioh 1 stoestellenspringtoestellen voor
hoog-, ver- en bokspringen en klunhek-
ken;
c. de leerstof der vrije gymnastiek, als
de bewegingsspelen zonder en met ge
bruik van spel benoodigdheden, en de
openlucht oefeningen.
DE R.K. UNIVERSITEIT.
In de Kath. Schoolbode schrijft de heer
v. L(ent) een artikel over „De onderwij
zers en de R.K. Universiteit", waarin hij
meedeelt, dat het Federatiebestuur van
oordeel is, dat als minimum in 't alge
meen op percent van het jaarsalaris als
universiteitsbijdrage gerekend mag wor
den.
DE MARIA-CONGRËGATIES.
Onder aanmoediging van Z. H. Paus Be-
nodictus XV zullen tijdens het Eucharis
tisch Congres in Mei 1922 1e Rome, ook
afzonderlijke bijeenkomsten gehouden wor
den voor de Mariacongreganisten, düe uit
alle landen der wereld Ier eere van 't Aller
heiligste Sacrament ridh daarheen zullen
begeven. Aanvankelijk was het plan liet
volgend jaar een internationaal Congrega
tie-congres te houden, waarvan nu, van
wege het Eucbaristisoh congres geen
sprake kan zijn Dat er echter conferen
ties gehouden worden, om de belangen
der Maria-Congregatie, over geheel de
wereld verspreid, te besproken en boter
te doen kennen, is alleszins toe te juichen.
Het doel dezer bijeenkomsten zal ten
«enenmale praolèsoh zijn en wel twee
voudig:
le. Om den toestand der over de ge
heele wereld verspreide congregaties be
ter te kunnen overzien;
2e. om na te gaan, wat de congregaties
kunnen en moeten doen, witten zij, mot
behoud harer regelen en statuten, beant
woorden aan de nooden van den tegen-
woordligen tijd, waarin geloofsverdieping in
alle standen meer dan ooit noodzakelijk is.
De leden der Ma n a - oar.grega.ti.esdie van
plan zijn, hot Eucharistisch Congres te
bezoeken, zuilen good doen hun congre
gatie-directeur daarvan op de hoogte te
stellen, opdat zij te gelegener tijd over de
congregatie-vergaderingen te Rome kunnen
worden ingelicht.
Nederlanders in Rome. „De Tijd"
meldt: Aan de Pauselijke Hoogeschool
vcor gewijde muziek is een Nederlander,
EEN NIEUW SOORT ZETMACHINE.
Dit Helsingfors wordt geméld, dat
do ingenieur Buzyno, daar een demon
stratie hoeft gegeven van een door hem
uitgevonden zeer goedkoop® zetmachine.
Deze machine zet gewoon drukschrift
automatisch over, terwijl ar geen motor
zou noodig zijn, noch vakman voor de
bediening van de machine. De machine
zal binnenkort in alle landen worden
beproefd.
DE DECEMBER-METEOPvEN.
Met ongewone belangstelling wordt dit
jaar de Deoember-zwerm van meteorie
ten tegemoet gezien in verband met
hun schitterend en in overvloedig aantal
optreden het vorig jaar.
In den vroegen morgen van 13 De
cember werdon er toen ton bedrage van
gemiddeld ongeveer vijf per minuut waar
genomen.
Verscheidene waarnemers, die niet be-
hooren tot degenen, die een geregelde stu
die maken van het verschijnen van me
teorieten, werden toen door dit bijzon
dere schouwspel aangetrokken.
Daar het waarschijnlijk is, dat ook dit
jaar wederom een overvloedig optreden
dier meteorieten zal te zien geven, wordt
men aangeraden omstreeks 10 tot 13 De
cember zijn aandacht aan dit verschijn
sel te schenken. De meteoren zijn ma
tig snel en schijnen te komen uit een
punt gelegen dicht bij alpha Gemino-
rum (de tweelingen). De zwerm begint
zeker reeds vroeg in December, mis
schien reeds in het eind van Novem
ber, terwijl er na midden December
slechts weinig meer van te zien is.
(.Nature".)
„RUGBY" VERBODEN.
De burgemeester van Nijmegen heeft de
voorstelling van „Rugby" op Zaterdag 10
Dec. a.s. verboden.
EEN REMBRANDT ONTDEKT.
Naar uit Frankfurt aan de „Tel." wordt
gesneld is daar een klein portret verkocht,
dait door den bekenden Rennbramdt-voir-
saher Hofstede de Groot in Den Haaig als
een Rembrandt werd herkend.
Het schilderij is meer dan 'een eeuw in
dezelfde familie gebleven en wordt in
'lederen Rembrandt-catalogus als verdwe
nen opgegeven.
REMBRANDTS „TITUS" IN HET
MAURITSHUIS.
De graaf Van Crawford te Londen
heeft weer 2 schilderijen uit zijn ver
zameling aan het Mauritshuis te 's-Hage
in bruikleen afgestaan. Het eerste is
Rembrandts alom bekend portret van zijn
zoontje Titus, al3 schooljongen. De
knaap zit met zijn groote oogen voor
zich uit starend, achter een lessenaar.
Zijn blonde krullebol is bedekt meteen
donkerroode baret Vóór zich heeft hij
eenige vellen papier; in de linkerhand
houdt hij zijn inktkoker en in de rech
ter een pen.
Dit meesterstuk, voluit gemerkt en
1655 gedateerd, is hier te lande op de
Amsterdamsche Rembrandt-tenlooastel-
ling in 1898 het eerst te zien geweest.
Het is een der mooiste werken van Rem
brandt
Het tweede doek, door den Engelschen
verzamelaar afgestaan, is een zeer groot
monumentaal vergezicht, geschilderd door
Philips Koninck (16191688). Het be
hoorde jarenlang tot de verzameling van
Wantage, waartoe de onlangs in hot
Mauritshuis tentoongestelde werken van
Rembrandt, de Hooch en Hobbema even
eens hebben behoord.
In de verzameling-Wantage gold dit
werk lang voor een Itombrandt, doch
men is 't er thans algemeen over eens,
dat het een buitengewoon mooie Ko
ninck is.
Deze beide schilderijen blijven tot on
geveer 5 Januari tentoongesteld.
Bovendien is het Mauritshuis verrijkt
gedurende minstens een jaar met
een drieluik in bruikleen gegeven door
den heer J. H. van Heek, te 'e-Hee-
renberg, Het is geschilderd door een
Brugsch meester omgstreeks 1400 en is
reeds bekend door een tentoonstelling en
door de primitieven-tentoonstelling te
Utrecht in 1913. Het middenstuk, mooii
f om de zachte, blanke kleur, stelt de
H. Maagd met het Kind voor, omge
ven door vrouwelijke heiligen, terwijl op
den achtergrond een tuin en gebou
wen geschilderd zijn. Op den rechter
vleugel knielt de schenker een pit
tig portret achter wien de H. nde-
fonsus staat. De linkervleugel ver
beeldt de Mis van den H. Gregorius
en de buitenzijden der vleugels geven
de Boodschap van den Engel aan Maria.
Dit drieluik, dat ^en welkome aan
vulling biedt voor de kleine, doch
langzamerhand zich uitbreidende primi
tieven verzameling van het Maurits
huis, is, evenals de Rembrandt en de
Koninck, tentoongesteld in een der be
nedenzalen.
DE NATIONALE OPERA.
Ernstige moeilijkheden.
Naar de „Tel." verneemt, verkeert de
Nationale Opera te 's-Gravenhage opnieuw
in groote fimancieete moeilijkheden.
Reeds heeft de directie zich genood
zaakt gezien het pesoneel aan te zeggenJ
dat voorioopig maar 50 pel. der gages kan
worden uitbetaald, zulks onder toezegging
dat bij evenlneele goede recettes de meer
dere ontvangst onder de orkst- en koor
leden verdeeld zal worden. In 'n Dinsdag
gehouden vergadering heeft het personeel
den critiieken toestand besproken en zijn
ontstemming over het beleid der directie
geuit.
Gerard Hckking. Gerard Hekking
komt deze maand weer in ons land om
onder de auspiciën der Holl. Concertdi
rectie Dr. G. de Koos een tournee te ma
ken, welke zich ook nog over de maand
Januari zal uitstrekken.
KRUISVAARDERS VAN ONZEN TIJD,
door Jac. v. Guiniökien.
Wat zou er een goeds tot stamd komen,
als het idee van v. G'mmoken vroeger in
„de Studiën", nu in deze brochure van
liet Ceert-G roote-Genoot schap ontwik
keld, veirwBzenlijlkit wend: ledken-helpons
in de missiën I De oogst op de imjsaevéJ-
den is rijp en moet nu tennengehaaüld of
hij bederft. Maar weaWdeden zijn er lang
niet genoeg; daarom moeten losse Iceken-
aiibeikJiers uillgeizioiniden worden om ails
oateolrist of in bedrijf of beroep die missio
narissen te heupen. Dat lijkt erg nieuw,
maar is at heel ou)d: Ghrisitos zölf gelbruiit-
te zulke krachten, de Aposteien ook en sin
de geschiedenis dier Keric zijn uit dengieSijke
hulptroepen, orders en congregaties ge
groeid. Nu nog laten de missionarissen
rich bijna overal door irtboorirangen ais
catechisten bijstaan, en de prabesliaetsclhe
zendelingen, geestelijk zoo gebrekkig uit
gerust, brengen toch heel wait tot stand.,
en da/t zijin auiuu fcekien en voor een groot
deel hulppersoneel. Een Amenikaansche
organisatie zond in 20 jaaT 6000 Acade
misch geivormdten uit. Wat inboorlingen,
wat protestanten dlocn zouden beschaafde
kathoïtofcen dat niet kimmen? Memsahen
liebben we genoeg, te veel zelfs, en aan
edele rieten ontibreekt het niet: laat dam
de mhsstonaiisisen niet langer timmeren,
schoolmeesteren en k-wai'kiz alveren, dat kim
men looken ook, en veel beier en daarbij
nog heel wat cfflMnechfcitemverk doen. 't Is
dus een praktische arbewlsrverctecllöng, die
v. G. voorstelt, een geestelijk Tiivtor-
systeeindat, ook door andere nalSomnK-
teiten toegepast, den bouw van de Stad
Gods opeens een heel eind omhoog zou
helpen, 't Zou een ware Kruistocht worden
niet moer om het Kruis vrij lie malken van
to ongeilioovigien, anaar om de cmgetoovagien
vrij te maken door het Kruis. Maar eerste
verefcsdhte is, waar ook v. G. op wijst,
samen werk ing tussohen de siBSBoinieemïnde
orders en congregaties en mdssievereenS-
ghigen en de stichting van een stevige or-
gia.ntaatie met een krachtigen header aam
liet hoofd.
Deze brochure, in den smaakvoltan
tramt vam het G. G. G. uügegemeo, rol be-
rieiing en klemmende hewijavo'ering, in (het
klare, levende Ilollamdsch vam v. Ghsndken
•geschreven en dm zoo'n kort bestak plotse
ling zulke wijde vergezichten openend.
maakt nieuwsgierig, wat de schrijver, dl:e
hier het wiee geeft, weldra over die prak
tijk gaat zeggen. Geve God infcussahen
wasdom aan deze teere plant.
Voor abonnement op die G. G. G.-ui,t-
gaven en aansluiting bij het Genootschap
vrage men iniSiobtimgien aan het secretariaat,
Sem. Gutomboig.
G. VOSKUILEN.
Opgang. Geïllustreerd weekblad voor
Godsdienst, wetenschap, Kunst, staatkunde,
economie, techniek, landbouw, handel, in
dustrie. Onder hoofdredactie van Herman
van den Eerembcemt 17e jaarg. No. 42.
De Klokkenzang, door Th. v. W., Feuil
leton. Bij de drenkplaats (Builentekst-
plaat)door Constantin Meunier. De
Kruisweg van Pierre Elyssée van den Bos
sche (geUlustreeid), door L. van den Broe-
ke (II)- Rechtvaardigheid en liefde, door
X. Dante-studies (Beatrice XIII) door A.
van Dettt Summa Sununavum(een
wekciijksche terugblik op den internatio-
n aai-po litteken toestand), door Aquatus.
Immer bei dirt(gedicht), door Franz
Kioheit. - De Grondwetsherziening en de
Eerste Kamer. F. M. Dostojefsky (V;
slot), door Jan Nieuwenihuis. Het zon
nelied van Sint Franciscus, door Th. v.
W. 'f Kunstnijverheidshuis (geillus-
trcerd).
Het antwoord van den Minister van
L., N. en H. aan het Tweede Kamerlid
den heer Ankerman in zake het doen
van belangrijke bestellingen drukwerk
üi 't buitenland, komt hierop neer, dat
het verschil in prijs gemiddeld 100°/o
hooger is. Aan de Ned! industrie wordt
bij aanbestedingen 15°/o voorkeursrecht
toegekend, maar bij een prijsverschil
van lOOo/o kan er z. L geen sprake van
zijn de opdracht aan de Nederfand.-
sche industrie te gunnen. Bij de in
alle takken van staatshuishouding zoo
dringend noodige bezuiniging «JU dit
niet verantwoord zijn geweest
Aangeteekend wordt nog, dat, het
betrokken begrootingsartikel voorioo
pig met f27.500 kan worden vermin
derd, terwijl het geenszins uitgesloten
is, dat de merkelijke besparing met
dit drukwerk verkregen, ten slotte nog
een grootere som zal bliiken te be
dragen.
Pogingen om van Nederlanöschc
drukkerijen een prijsaanJbieding te ver
krijgen, die, ware het slechts bij be
nadering, met bovenstaande bezuini
ging overeenkomt, zijn niet geslaagd.
BESCHERMING ONZER NIJVER-
NIJVERHEID.
In een te Breda gehouden rede Toor
de R.K. Werkgeversvereeniging in het
Bisdom Breda heeft Dr. Kortenhorst
aangedrongen op bescherming onzer in
dustrie tegen Duitschland.
Alleen Nederland blijft den vrijhandel
volhouden. De gevolgen dezer exceplio-
neele positie worden aangetoond door de
statistiek. Ons invoer-saldo bedraagt vele
millioenen meer dan dat voor uitvoer. On.
ze nationale rijkdom verhuist daardoor
naar het buitenland, in hoofdzaak
Duitschland, dat de laatste jaren 25 pro
cent van zijn totalen uitvoer in ons land
plaatste, tegen 7 procent voorheen.
1
NAWEëEN VAN DEN OORLOG.
Men schrijft uit de Veenkolonie:
De aardappelmeelfabriek „Oranje" te
Hoogersmikle heeft zich genoodzaakt ge
zien zich dezer dagen tot de aandeelhou
ders der fabriek, meest bestaande uil klei
ne veen-boeren, te wenden met het ver
zoek nog eens het volle bedrag der geno
men aandeelen bü te storten. In de be
doelde vergadering van aaudeellioudcrs
werd een en ander medegedeeld over de
fX)izaken van dezen slechten stand van
zaken.
De coöperatieve fabriek „Oranje" was
met de regeering overeengekomen een
veevoederfabriek te bouwen tot het ver
vaardigen van veevoeder, volgens het pro
cédé SjoileinaMeijer. De regeeriug zou
eer. subsidie verleenen van 00.000, welk
bedrag met 40.000 zou wonden vermin
derd .irdieti de fabriek later je machines
overnam. Het te bereiden -eevoeder
moest, berekend naar een .trijs door een
speciale commissie te bepalen, ter be
schikking van de regeering worden ge
steld. Ir. 1910 werd de fabriek gebouwd,
doch de regeering betaalde destijds geen
subsidie. Evenmin werden ce producten
der fabriek door de regeering afgenomen.
Tot nog toe heeft de regeering niets be
taald. De betreffende hoofcUriibteraar
zegde voor eenigen tijd ter voorloopige
afbetaling 10.000 toe. terwijl de fa
briek thans bericht heeft ontvangen, dat
ze over 50.000 kan beschikken, indien
zij van verdere aanspraken wil afzien. De
ze omstandigheden hebben er toe geleid,
dat de coöperatieve aardappelmeelfabriek,
thans in moeilijkheden verk,«erende, een
beroep op de aandeelhouders heeft moeten
doen.
Invoer van reuk- en toiletwaters. Van.
1 Januari 1922 af zal bij invoer van reuk
en toiletwaters, die aethylalcohoi bevatten,
alleen dan halve vrijdom van den accijns
worden verleend, indien ten aanzien van
die goederen, behalve aan de tot dusverre
geldende eischen, ook wordt voldaan aan
het voorschrift, dat zij, ook blijkens de
aangifte bij den uitvoer, zich in de ver
pakking bevinden waarin zij in be't Klein
aan particulieren worden afgeleverd. Als
zoodanig zijn le beschouwen, verpakkin
gen met een inbond van niet meer dan
een hal ven liter.
KUNST EN KUNSTSUBSIDIE 1
Naar aanleiding van het bericht dat
Otto vau Tusschenbroek ontslag vraagt
als Directeur van 't Kunstnijverheids
museum, hebben ondergeteekeuden be
sloten vanuit het Goaischc Kunstoen-
trum te protesteeren tegen de wijze
waarop B. en W. van Haarlem de
belangen der Kuinst zullen gaan ne-
geeren.
En mét van Tussenbroek voelen
wij ons gegriefd over het zhilooze
motief, waarmede zij de subsidieverla-
ging willen rechtvaardigen. Wij voor
ons hebben echter de rotsvaste over
tuiging dat da», autoritei ten van Haar
lem deze voorstellen niet kunnen hand
haven. Te versch ligt nog in het ge
heugen de enthousiaste instemming
van heinde en verre en de geluk-
wenschen, welke van Tussenbroek
mocht ontvangen bij de heropening
van''het tevoren suffe en doode mu
seum.
Onder zijn handen was een Hol-
landsch Museum een levend ding ge
worden. Gewijzigd, gemoderniseerd
naar de schoouhcidsbegeerte van on
zen tijd, heeft deze museum-diredeur
ons een museum geschonken, waar-"
van de populariteit tot over de lands
grenzen is doorgedrongen.
Zijn beschaatfde kunstenaarsziel beeft
ingegrepen met een kracht en een be
grip, welke alleen kunnen voortsprui
ten uit een heilig enthousiasme voor
liet schoone.
Tusschenbroek was de man die be
greep, dat kunst van eigen tijdsleven
diende getoond te worden, tot gewin
van volk en kunstenaar. En in 1920
bracht hij binnen Haarlem's stads
grenzen de „tentoonstelling van aesthe-
tisch uitgevoerde gebruiksvoorwerpen
Was er wel ooit in Haarlem zooveel
belangstelling voor een tentoonstelling
van Kunst?
Het stille Haarlem is zeker zelden
zoo druk van buitenaf bezocht als
toen.
De daden van Van Tussenbroek
hebben Haarlem weer geplaatst onder
de belangrijkste kunstcentra.
0. a. Toorop liet hij er exposeeren.
Nu ThotnPrikker, dit grandioze
werk, dat alleen in Rotterdam was.
A Haarlem na Rotterdam Ui
Willen B. en W. dit eenig levende
museum zien heengaan en den bloei
van het Haarlemsche kunstleven weer
tot het verleden terugstooten
't Is mogelijk, dat de zuiverende
kracht van het schoone ia de harten
der Haarlemsche autoriteiten 'n kleine
plaats inneemt,maar dan verliezen zij
ook het recht voor een heele gemeente
in zoo'n allerbelangrijkste aangelcgen-
,'heid hun stem te verheffen.
Laten bestuurde ren en burgers van
Haarlem dit bijtijds inzien :„dat als hd
kalf verdronken is, men de put
dempt.'"
Want Tussenbroek wég, Haarlem**
museum ten doode gedoemd en in
Haarlem ons r.uid de kleinburgerlijk-<
beid weer recht gedaan.
Dr. J. MENDES DA COSTA,
beeldhouwer.
M. W. VAN DER VALK,
kunstschilder.
P. HOBBEL eu M, HOBBEL-
VAN HASTEN, Kunstpottenbakkers.
KEES v. URK, Kunstschilder.
Geachte Redactie.
Gaarne wensch^ ik een kaatteekenïng
te maken op he* ingezonden stuk vau
den heer A. van Driol, voorzitter vaa
den Nederl. Ghristelijken Ambtenaars-
Bond.
De heer Van Driel eegt: „dat het
niet ter beoordeeling van hem is, waar
om het Nationaal Verbond van Ge
meente-Ambtenaren stemde voor het
voorstel der Modernen."
Welnu, de heer Van Driel geeft in
zijn verdediging waarom zijn organisatie
tegen stemde, onder punt 4 hiorop tet
antwoord n.l. „dat door ons zelf een
voorstel ingediend was, wat we niet op
commando wensehten te onthalzen."
Zoo dacht het Nationaal Verbond er
ook over, het eerste noch het tweede
voorstel van ons werd in behandeling
genomen, en waar ona voorstel in den
geest was van het Arnsterdamsoho stel
sel en dus on3 heter leek, dan het voor
stel Bomans gecorrigeerd door Van Driol,
stemden wij voor.
De weinige tegenstemmers (2 van de
8 organisaties) n.l. alleen de Christelijke
Ambtenaarsbond en de A. R. K. A.
wettigen het vermoeden, dat het voor
stel BomansVan Driel, hoe goed be
doeld, blijkbaar zijn gevaarlijke kantjes
had.
Met beleefden dank,
Hoogachtend,
E. W. GOEDHART,
Voorzitter afcL Haarlem van het Nat.
Verbond van Gemrente-Amlt naien.
VERSCHE MELK NAAR HET BUI
TENLAND.
Naar aanleiding vau het bericht
omtrent den uitvoer van versche meU»
naar het buitenland, deelt de „Tel,"
nog het volgende mede:
Door eenige belanghebbenden wax
aan den minister van Landbouw het
verzoek gericht, uitvoerconsent te mo
gen ontvangen voor de verzending van
versche melk naar Engeland en België
Hierop werd door den Minister ge
antwoord, dat een dusdanige uitvoer
vergunning verleend zou worden, in
dien van de zijde der exporteurs vol
doende zeker lie id verstrekt kon wor
den dat op de eerste aanvraag een
hoeveelheid van 50.000 liter versche
metk per dag naar Duitschland ge
zonden zou kunnen, worden. Dezt
voorwaarde houdt verband met een
nog steeds van kracSt zijnde over
eenkomst. waartoe in 1920 tusschen
Nederland en Duitschland besloten
werd, waarbij de Nederlandsche re
geering zich verbond per dag 50.000
liter versche melk naar 'tRuhrgebied
te zenden. Deze overeenkomst loopt
tot Mei 1922. De minister van L„ N.
en H. is van oordeel, -dat, indien de
thans door belanghebbenden, aange
vraagde consenten zonder meer ver
leend werden, de mogelijkheid zov
kunnen ontstaan, dat de Brabantscha
en Limburgsche zuivelfabrieken, welks
(door haar gunstige ligging) in hoofd
zaak op de Duitsche mclklevering tot
nu toe waren aangewezen, Hoor den
uitvoer naar Engeland en België niet
over voldoende melk zouden kunnen
beschikken, indien de Duitsche regee
ring weer op grond vaa bovengenoemd
contract op melklevering naar 't Ruhr*
gebied zou aandringen.
Wat aangaat den uitvoer van ver
sche melk naar Duitschland buiten
het negeeriagseontract om, heeft de
minister aan. belanghebbenden mede
gedeeld, dat deze niet plaats kan heb
ben alvorens hieromtrent een nadere
regeling is getroffen.
HET PACHTEN VAN VISCHWATER.
Door den hear van Zadelhof! zijn aan
den Minister van Finscociën de volgende
vragen gesteld:
1. Is het den Minister bekend, dat
vele Staats wateren door niet-be roep-vis-
schcrs zijn. gepacht, o.a. in Utrecht 15
perceelen
2. Weet de Minister, dat onder de
pachters rich vele viscMmndeUara be
vinden, die bovendien vete particuliere
wateren in pacht hebben, waardoor op
de vïsséhers een druk wordt uitgeoefend
oe deze dikwijls ernstig in hun brood
winning benadeeld worden
3. Zoo ja, wil dé Minister or dan too
medewerken, dat aan deze oogewenschto
toestanden een einde komt, <te°f. te 'vor
deren, dat bij nieowo verpachtingen van
Staatswateren ztoveel mogelijk in
handen bomen van beroepsvissehers?
DIEFSTAL OP E8N WOONSCHUIT.
De Rechtbank te Amsterdam veroor
deelde den 30-jarigen kok en huis
knecht, die in dienst van de ^familie v.
Geuns was, die een woonschuit bewoon
de, toen deze familie een buitenlandsch
-reisje maakte, het grootste deel ya"
den inboedel had weggebracht en lV"*
willen verkoopan, tot 1 6
sche juffrouw, die ton haddeu gehol
pen, weiden respectievelijk tot 9 maan
den' gevangenisstraf veroordeeld en vrij-
gesproken.
