v£h
aAR
BINNENLAND
HET WANBEHEER ONZER
REGEERINGSDEPARTEMEN-
TEN.
s-RIJKS„SCHATKIST."
B3NHENLANDSGH NIEUWS.
DE TABAKS WEI.
LUCHTVERKEER.
Een onderhoud met Fokker.
KUNST EN KENNIS.
MAÏS ALS VOEDSEL VOOR DEN
MENSGH.
HftwniL EN NIJVERHEID.
onbekenden rijk.cn man v.-as vertrokken en
dat het haar goed ging.
Mevrouw Eckhardt deelde verder mede,
dat Ursula met groole liefde aan haar stief
vader had gehangen en als het ware ouder
rijn betoovering was geweest.
De voortzetting van het verhoor zou
daarop plaats vinden met gesloten deuren.
DE „HORNSEE" VERGAAN,
Op initiatief der Fransche commtmisli-
che partij was gcruiinen tijd geleden een
schip met levensmiddelen naar Rusland
uitgezonden, dat spoorloos verdween.
Eerst thans heeft de „Humanité" het de
finitieve bericht ontvangen, dat het schip
verloren is gegaan, doch dat de beman
ning is gered.
De „Hornsee'' vervoerde 10.271 zakken
rijst, 70 kisten levensmiddelen en 181 kis
ten met allerlei benoodigdheden. Het ge
heel was voor een millioen francs verze
kerd.
De commissie voor het reglement
der Fransche Kamer heeft besloten dat,
wanneer er sprake is den dalum eener
interpellatie vast te stellen, elk der spre
kers, die bij deze gelegenheid hel woord
za! nemen, niet meer dan vijf minuten
zal hebben om zijn opmerkingen toe te
lichten.
De Parijsche politie heeft in een
driiiklokaal op Monlmarire 'n 15-tal per
sonen gearresteerd, die cocaïne hadden
gekocht van een even te voren in hechte
nis genomen handelaar in verdoovende
middelen. Onder de gearresteerden be
vonden zich 13 jeugdige danseressen. -
Loucheur heeft Parijs Zondagavond
om kwart over acht verlaten met bestem
ming naar Brussel. Hij had gisteren een
onderhoud met Theunis over de kwestie
der schadevergoeding.
De mijnwerkers te St. Etienne heb
ben besloten den arbeid gedurende 24 uur
neer te leggen om te prolesteeren tegen de
verlaging der loonen en de crisis in het
algemeen.
In een bespreking van het rapport
der bezuinigingseommissie komt het
,JIbld." tot de slotsom dat de slechte
naam onzer staatsambtenaren ten volle
verdiend is. 't Ergste, dat gebleken is,
is niet eens dat or veel en veel te voel
mens en ziin voor het werk dat gedaan
wi rdt en dat van hot werk, dat gedaan
wordt, de helft overbodig is. Dat dit
het geval is, staat naar onze meening
vast.
Het ergste, dat het rapport aantoont,
is dat de leidende personen aan de re-
geeringsdepai'tementcn het euvel niet zien
sunnen of niet willen zien en zich klaar
blijkelijk tegen eiken maatregel, waar
door het leveren van redelijken en ma
tigen arbeid door eiken ambtenaar ver
zekerd kan worden, waardoor volkomen
nutteloos werk wordt afgeschaft, met
hand en tand verdedigen.
Nu leze men eens wat de commissie
zegt over den raad van toezicht op de
spoorwegen. Een college, dat geen bê-
sturenden arbeid verricht, niei andera
doet dan contróleeren: Van de vijf af
delingen, zegt de commissie, kunnen er
drie gemist worden ingekrompen en
bij een andero afdeeling gevoegd. En
dan vindt men voortdurend zinnen als
deze
„Tegenover 20 ambtenaren, die zich
geheel of gedeeltelijk bezig hielden met
redigeeren van brieven en het beoor-
deelen van regelingen, stonden er 30,
die niet of weinig anders verrichten dan
eenvoudig registratie werk en het copi-
eeren van stukken."
Bij de secretarie: „de commissie was
van oordeel, dat dit werk gevoegelijk
door 4 inplaats van 8 ambtenaren ver
richt kon worden."
„De bezetting van het teekenbureau
(welks werk in hoofdzaak beperkt blijft
tot het maken van eopieën, waarom niet
langs mechanischen weg? Waarom niet
in duplo ontvangen?) met 8 ambtenaren
werd niet door den omvang van het te
verrichten toekenwerk gerechtvaardigd."
IVe afdeeling: „Haar arbeid was van
gcringen omvang en rechtvaardigde niet
do bezetting met 5 ambtenaren: 2 daar
van kwamen haar overbodig voor."
De geest, die er keerseht, blijkt uit
leze toevoeging: „do werkzaamheden aan
deze afdeeling waren reeds tijdens den
oorlog sterk verminderd. Dit had moe
ten leiden tot inkrimping van personeel,
hetgeen echter niet is geschied."
De afdeeling rollend materieel met
drie ambtenaren kon worden opgeheven
en gevoegd bij stoomwezen. Dezo dienst
zou dan kunnen worden uitgeoefend door
S ingenieurs en 2 andere ambtenaren.
Er zijn in dienst 4 ingenieurs en drie
andere ambtenaren. Een personeel van
10 man kan dus teruggebracht worden
tot 3 man! De conclusie is dan ook,
dat het personeel van den geheelen raad
vau toezicht en dienst van het stoom
wezen van 83 ambtenaren tot 43 kan
worden teruggebracht, ongerekend de be
sparing ten gevolge van vereenvoudiging
▼au doening van zaken bij het depar-
temeni, 1 Waterstaat....
Aan he. -loment van Landbouw,
Nijverheid en nlel, een gebouw met
centrale verwarming en electrisch licht,
zijn voor bediening noolig 42 beamMen
ut vasten dienst en 12 losse knechts.
Geen bureaumenschcn dus, maar knechts
en bodes, -Sea peleton van 54 man. Wat
trouwens de commissie zegt ever het
misbruik, dat van het „bodesvsteem" «e-
maakt wordt, waarbij elke ambtonaar°of
groepje ambtenaren en oen groot deel
der ambtenaren doet slechts re-istroe-
xenden, catalogiseerenden arbeid! - naast
talstelefoon en huistelefoon, do beschik
ing over een volwassen kerel hebben
boodschappen te doen. Do tijd van
den jongstcn aankomenden ambtenaar is
blijkbaar reeds te kostbaar, dan dat deze
gebruikt zou mogen worden om een sta
peltje paperassen naar oen ander© af
deeling te brengen.
Toch hebben die telefonisten het waar
lijk druk genoog. Do directie van eco
nomischs zaken telt 35 ambtenaren. Voor
de bediening zijn 7 beambten en 2 tele
fonisten noodigl
Twee ambtenaren zijn noodig om hot
kleine en vrij overbodige blad Econo
mische berichten in elkaar te knippen.
Nog veel erger en niet minder beden
kelijk is de arbeidsverkwisting, die plaats
vindt. De nuttelooz9 arbeid. En helaas,
men kan niet anders aannemen, in me
nig geval bewust met voorkennis en
goedvinden van de verantwoordelijke
hoofdambtenaren, die niet wen3chen mede
te werken tot vermindering van het
schijnbare belang van hun departement
door een regeling van den arbeid, ten
gevolge waarvan de beteekenis van hun
afdeeling niet door een groot aantal amb
tenaren gedemonstreerd zou worden.
Het volgende is overgenomen uit de „Ne
derlandsche Staatscourant", en dus de ab
solute waarheid omtrent den toestand van
's-lands financiën.
„Do Minister van Financiën maakt be
kend: dat op 5 Dec. j.l. bij de betaalmees
ters in kas was f 7.846.868.6814; dat op
dien dag door de Nederlaudsche Bank aan
"s-Rijks kas een voorschot was verstrekt
van f 14.933. 88614; dat op dien datum in
omloop was aan schatkistbiljetten
f 253.772.000, en aan schatkistpromessen
498.090.000 (waarvan rechtstreeks ge
plaatst bij de Nederl. Bank een bedrag van
f 95.090.000), terwijl met inbegrip van de
bedragen, welke daarvan bij de betaalmees
ters in kas waren, aan zilverbons van f 2.50
en f 1 in omloop was 34.056.365.50; dat
op dien datum het rentegevend tegoed van
den postcheque- en girodienst bij 's-Rijks
schatkist bedroeg f 23.174.349.7814dat op
dien datum uit 's-Rijks kas een voorschot
aan de koloniën was verstrekt van
f 319.189.0000, en dat op 31 Oct. j.l. aan
de gemeenten op voor haar door de Rijks
administratie te heffen gemeentelijke in
komstenbelasting en opcenten op de Rijks-
inkomstenbelasting ingevolge de artikelen
243h en 263 der Gemeentewet in totaal was
voorgeschoten f 48.363.001.54."
Men behoeft maar weinig begrip te heb
ben van boekhouding of van een financi-
ecle balans om te kunnen vatten, dat hier
van een „Schatkist" alleen sprake is als
van een woning, waarin geen blind paard
schade kan doen en waar als meubelstuk
alleen een kartonnen doos aanwezig is, ge
vuld met lommerdbriefjes.
Het eenige lichtpunt is, dat alle Rijks-
schatkisten der wereld er precies evenzoo
uilzien of nog heel wat erger. Want vaak
zijn ook do lommerdbriefjes al weer ver
kocht.
En onze Volksraad praat en praat en gaat
straks nog wat putten uit wat men noemt
de Rijks.Schatkist, schrijft „De Tijd"
schamper maar juist.
R. K. l'acanftekolonies. In de lco-
loniehuizen te Egmond aan Zee en Heerle
(N. Br.) werden gedurende 1921 verpleegd
556 kinderen met 19,344 verpleegdagen.
In 1920 werden 328 kinderen opgeno
men met XI.2T0 verpleegdagen.
Het vrachtauto-verkeer. Op 8 Decem
ber is te Utrecht een bijeenkomst gehouden
van belanghebbenden, bij het vrachtauto-
bedrijf teneinde tot oprichting van een
bond te geraken, omvattende alle bedrijfs
autohouders in Nederland, met eet doel
verbetering te krijgen in wogen, bruggen en
ponten en meerdere faciliteiten betreffende
vergunning voor de berijden wegen.
Binnenkort zal een groote vergadering
belegd worden ten einde definitief tot op
richting van een bond over te gaan.
De werkweek op de departementen.
De ,Ned." meldt, dat er plannen bestaan
om de werkweek op de departementen met
ingaag van 1 Maart nogmaals te verlen
gen, zoodat geleidelijk de 45-urige werk
week zou worden ingevoerd. Een besluit
in dezen geest zou reeds de vorige week
door den Ministerraad zijn genot"
Memorie van Antwoord.
In zijn memorie van antwoord op liet
voorloopig verslag aangaande het wetsont
werp tot wijziging van enkele bepalingen
der tabakswet en uitbreiding van haar
overgangsbepalingen, zegt de minister van
binarciën, o.m. dat het vervallen van dien
eisch van het aanbrengen van serienum
mers op de beiasbingzegels. bestemd voor
de verpakking van sigaren, de controle
ernstig zou belemmeren, op oen misver
stand moet berusten. De voorschriften be
treffende het aanbrengen van serienum
mers op de zegels zijn in de wet aange
bracht uitsluitend als een controlemiddel
op dan verkoop van losse sigaren uit
kistjes waarvan het zegel verbroken is.
Wordt die verkoop verboden, zooals het
geval zal zijn bijaldien art. 43 komt te ver-
vallen, dan hebben die serienummers voor
de controle geen beteekenis moer.
Na drie jaar zullen, naar mag worden
gehoopt, de belanghebbenden zich aan de
wet hebben aangepast. De vraag of de wet
toelaat een tabaksvergunning te verleenen
voor het maken van sigaren en het kerven
van tabak in een en dezelfde werkplaat*,
moet toestemmend worden beantwoord,
behoudens dan in het geval van art. 88
waarin dit niet is toegelaten. De tabakswet
bevat inderdaad een leemte np het stuk
van den verkoop van voor verbruik berei
de tabak door venters en dergelijken,
welke leemte moet worden aangevuld.
In verband hiermede is bij nola van wij-
ziging een aanvulling der wet op dit punt
voorgesteld.
De bezwaren, uit de intrekking van arti-
kcI 43 voortvloeiende voor importeurs
van uit Indische tabak vervaardigde Y
sigaren, zijn den minister door belang
hebbenden medegedeeld. Volgens de door
dezen verstrekte inlichtingen bestaat de
invoer van Indische tabaksfabrieken voor
een gedeelte uit z.g. cigarillos en voor
een ander deel uit gewone sigaren. De
cirgaritios zouden kunnen worden inge
voerd in kleine pakjes, die van een zegel
kunnen worden voorzien. Wanneer dat
zoodanig zou kunnen geschieden, dat het
publiek de sigaartjes althans gedeeltelijk
zon kunnen bezichtigen, voordat tot den
koop wordt besloten, dan zou dat volgens
de gehoorde belanghebbenden geen be
zwaar opleveren. De minister bereidt
een regeling voor, waardoor met den
wensch van belanghebbenden rekening
kan worden gehouden.
Ten aanzien van gewone Indisclie siga
ren staat de zaak anders. Belanghebbenden
beweren, dat zij die sigaren bezwaarlijk in
tndië stuksgewijs kunnen laten banderolee
ren, omdat de kleinhandelsprijs daarvan
eerst hier te lande kan worden vastgesteld.
Eenige risico schijnt hieraan inderdaad
verbonden doch afgescheiden van hel
feit dat dit risico niet groot kan zijn,
verkeeren de importeurs van Indische si
garen in dit opzicht in hetzelfde geval als
de importeurs van Havanna en andere btii-
lentandsche sigaren.
De hoeveelheid verpakte sigaren, die fa
brikanten bij het in werking treden der
tabakswet in voorraad hebben, zullen, in
dien stuksgewijze banderolleering om tech
nische redenen ondoenlijk moolit zijn, in
van zegels voorziene verpakkingen in het
vrije verkeeT moeten worden gebracht.
Het ligt voor de hand, dat de fabrikanten
nog vóór het inwerking treden der wet
voldoende gelegenheid zullen hebben die
voorraden af te zetten. Bovendien behoort
niet te worden vergeten dut het bij de
meeste fabrikanten gebruik is liuune voor
raden op te slaan in z.g. droog fust. Si
garen in droog fust moeten, voordat zij
worden afgeleverd, worden omgepakt en
het is zeer goed mogelijk sigaren droog
te zegelen, hetgeen alleen een geringe ver
meerdering van kosten medebrengt.
PRIESTERCOMITE.
Vanuit Budapest gewerd ons het bericht
dat binnen enkele dagen twee priesters
op straat van uitputting neervielen en bin
nen eenige uren overleden.
Ook te Weenen is voor «enigen tijd te
rug 'n 51-jarig priester tengevolge van on
dervoeding gestorven. Was hij in staat
geweest, zoo luidde het bericht, zich meer
dere malen daags van melk of ander ver
sterkend voedsel te voorzien, dan had de
volijverige priester nog jaren lang voor
het volk kunnen arbeiden. Doch de in
komsten van een Weensch priester laten
niet toe, zich gecondenseerde melk, welke
meer dan 120 kronen kost, aan te schaf
fen. In ht bijzonder door het Weensoh Co
mité aan het Hollandsch Priestercomité
aanbevolen, gewerd den armen lijder hulp
vanuit Tilburg. De hulp kwam echter te
laat. Wel heeft de zieke priester op zijn
ziekbed nog de voldoening gehad te mo
gen zien, dat eene hem onbekende Katho
lieke familie zich zim hard lot aantrok en
hem met levensmiddelen te hulp kwam,
doch de hoop op beterschap was voorbij.
Wanneer 'hij voor het laatst de H. Com
munie ontving en zijn hoop op den God-
deüjken Meester hernieuwde, dan sprak
hij tevens zijn dank uit voor het Holland-
sche Priestercomité en de weldoeners in
Holland.
Reeds velen steunden onze beweging en
wij meenden onze steunverleening, on
danks den zorgvollen tijd in eigen vader
land, te moeien blijven doorzetten.
Vergeleken met ginds zijn onze zorgen
klein.
Moge bij 'het naderend Kerstfeest nog
vele Katholieken bewogen worden steun
te verleenen aan de noodlijdende priesters
van Oostenrijk en Hongarije.
Nogmaals, steunt en helpt ons Priester-
comité. Uwe milde giften zullen gaarne
door onderstaande leden in ontvangst
worden genomen.
P. C. Van Aken, Pasloor te Beek (bij
Nijmegen), Voorzitter, Teleph. no. 387;
Fr. Werners, Kapelaan te Nijmegen,
Gerard Noodtstraat 13. Teleph. 1647;
Fr. Hendrikx, Kapelaan te 's-Hertogen-
bosch, Telephoon no. vrii
A. van Dijk, Kapelaan te Eindhoven;
Rector Hack, Breda, Hendrikstraat I,
Teleph. no. 341.
PI. J. Kcmpers, Kapelaan te Wester
voort, Teleph. no. 625;
Alb. v. Mackelenbergh, Reclor Tilburg,
Secret.-Penningm., Tpleph. no. 344-
P. S. Bijdragen in geld gelieve men bij
voorkeur te zenden aan den Secretaris-
Penningmeester te Tilburg, welke is aan
gesloten bij den Postcheque en Girodienst
onder no. 28782; bijdragen innatura, als
schoeisel, kleeding, levensmiddelen, etc.,
aan Kap. Fr. Werners. Gerard Noodt
straat 13, Nijmegen.
DE ZOMERTIJD
Geen nieuwe regeling.
De mededeeling, dat do Rogeoring van
plan was to komen met een nieuwe re
geling van den Zomertijd, is onjuist.
(„Oentr.")
EEN ENQUÊTE-WET.
Naar de „Msb." verneemt, is aan het
departement van Binnenlandsche Zaken
in gevorderden staat van voorbereiding
een wetsontwerp, dat dient om aan do
kortheidshalve genoemd© socialisatie-
commissie onder voorzitterschap van mgr.
dr. Nolens het wettelijk enquête-recht te
verleenen. Dit enquête-recht blijkt do
commissie noodig te hebben om ©en on
derzoek te kunnen instellen naar do
trustvorming in de bouwbedrijven, dat
mede tot haar taak behoort.
De Democratische partij. Naar de „N.
R. Ct." mededeelt, is in ©on dezer da
gen onder voorzitterschap van prof. mr.
J. E. Heeree, te Amsterdam gehouden
vergadering van ©en aantal bij de voor
malige Liberale Unie en andere vrij
zinnige partijen aangesloten personen de
Democratische Partij opgericht.
PROTEST TEGEN DE ZEGELWET.
Ook de Nederlaudsche Verladorsbond
heeft zich met een adres tot de Eerste
Kamer gewend om te protesteeren tegen
de reeds door de Tweede Kamer goed
gekeurde wijziging der Zegelwet. In het
bijzonder heeft de bond bezwaar tegen
het zegelrecht van 25 cent van alle
vrachtbrieven, terwijl niet duidelijk blijkt,
dat die beneden f 10 van het recht zijn
vrijgesteld. Ook acht het een juiste om-
sclirjjving van de v-orden Trachthnef
en 1 i"r v.Ir. v s ekinge' d nocdig.
WONINGBOUW IN NEDERLAND.
Volgens de gegevens welke het Cen
traal Bureau voor de Statistiek maande
lijks met betrekking tot het bouwbedrijf
in Nederland verzamelt en in ziin Maand
schrift publiceert, waren eind Augustus
40321 woningen in uitvoering op nieuw
terrein. In totaal is voor don nieuwbouw
van 7782 woningen, bouwvergunning ver-
leend.Deze werken zijn nog niet in uit
voering. De netto vermeerdering van het
aantal woningen bedroeg gedurende Au
gustus 3678, zijnde het verschil van 3872
voltooido woningen en 194 vervallen wo
ningen (wegens onbewoonbaar verklaring,
s'ooping of onttrekking aan haar bestem
ming). Sedert 1 Januari 1921 waren
deze cijfers netto vermeerdering 23.174
als verschil van 24.492 voltooide en 1.318
vervallen woningen.
ONDERWIJS. KUNSTEN EN WETEN
SCHAPPEN.
Voorloopig verslag.
Verscheidene leden meenden den Minis
ter van O. een woord van hulde niet te
mogen onthouden voor de voortvarendheid
en toewijding, waarmede hij zijn moeilijke
en veelomvattende taak vervult.
Sommige leden voegden daaraan even
wel toe, dat de uitgaven voor onderwijs in
de laatste jaren op zorgwekkende wijze
stijgen en dat de bekostiging der onderwijs-
belangen in verschillende opzichten op noo-
deloos kostbare wijze geschiedt.
Universiteiten.
Eenige leden bepleitten met aandrang de
opheffing van een der drie bestaande Rijks
universiteiten. Andere leden achtten het
aantal Rijksuniversiteiten, in verhouding tot
onze b< olking niet te groot. Maar boven
dien zou, naar hunne meening, opheffing
van een van deze, althans in den aanvang,
niet leiden tot vermindering, veeleer tot
vermeerdering van uitgaven.
Sommige leden kwamen op tegen de
jongste redevoeringen van prof. Bolland,
met name wat betreft zijn grievend optreden
tegen de Israëlieten. Zij achtten zulks onge
oorloofd. Anderen namen het op voor de
vrijheid in woord en geschrift, die den
hoogleeraren onbeperkt moest worden ge
laten, weer andere leden meenden, dat er
geen bijzondere reden was thans zoozeer
verwonderd te zijn over een rede van prof.
Bolland als de onlangs gehoudene. Deze
hoogleeraar heeft van den beginne af aldus
gehandeld. Zoo heeft hij kort na zijn op
treden de Katholieke Kerk op zoo plompe
en krenkende wijze beleedigd, dat van Ka
tholieke zijde uiting werd gegeven aan diep
gaande verontwaardiging. Dengene, die een
man als prof. Bolland ter benoeming voor
droeg (minister van Houten. Red.) treft,
meenden zij, meer blaam, dan den be
noemde zelf.
Opnieuw werd aangedrongen op de op
richting van een leerstoel in de homeopa
thie.
De mededeeling onlangs gedaan bij de
officieele opening der Rijks hoogere bur
gerschool te Amersfoort, dat deze school
f 700.000 gekost had, stemde ten deze niet
tot gerustheid.
Nijverheids- en Handelsonderwijs.
Gevraagd werd naar oen systematisch
plan voor hetgeen geschieden moet ter be
vordering van het onderwijs van ambachts-
en nijverheidskunst, alvorens daarvoor
nieuwe uitgaven worden gedaan of reor
ganisatiemaatregelen worden genomen.
Men had den indruk dal het middelbaar
technisch onderwijs te zeer de uitsluitende
belangstelling heeft van het Departement.
Lager Onderwijs.
Door verschillende leden werd gewezen
op de hooge kosten van den schoolbouw bij
het lager-onderwijs. Verscheidene leden
waren van oordeel, dat bij den bouw en de
inrichting van scholen voor lager-onderwijs
vooral in dezen tijd soberheid moet worden
betracht en luxe behoort te worden ver
meden.
Vele leden vestigden de aandacht op het
ernstig te kort aan bevoegde leerkrachten
bij het lager onderwijs, dat zich in den laat-
sten tijd in tal van gemeenten heeft ge
openbaard.
Verscheidene leden betoogden de nood
zakelijkheid van herziening en verbetering
der salarieering van de onderwijzers.
Verscheidene andere leden konden zich
evenwel met deze denkbeelden niet vereeni-
gen.
Men vestigde de aandacht van den mi
nister op het feit, dat sommige gemeente
besturen aan de onderwijzers het hun toe
komende salaris niet tijdig uitkeeren.
Opgemerkt wordt, dat een overzicht
wordt gemist van de kosten van het lager
onderwijs. Men noodigde den minister uit,
althans een raming van de totaalkosten te
geven.
Kunsten en wetenschappen.
In hooge mate werd door eenige leden
betreurd, dat bij het streven naar bezuini
ging, welke bovenal in de afdeeling Kun
sten en Wetenschappen tot uitdrukking is
gekomen, leeszalen, bibliotheken, volksuni
versiteiten, orkesten, e.d. het hebben moe
ten ontgelden, en dat van subsidieering der
dramatische kunst geheel schijnt te zijn af
gezien.
Verschillende andere leden konden zich
met bovenstaande beschouwingen allerminst
vereenigen.
De vliegtuigbouwer A. H. G. Kokker
is uit Parijs teruggekeerd en heeft in
een interview aan een vertegenwoordi
ger van het „Hbld." het een en an
der medegedeeld omtrent de incidenten,
die op den Aéro-Salon met zijn in
zending zouden zijn gebeurd. Wij ant
ieenen er het volgende aan
Voorvorleden jaar, dus kort na den
oorlog, kreeg de Nederlondache Vlieg-
tuigenfabriek een uitnoodiging om op
den Aéro-Salon te expoeeeren. Uit
taotgevoel zagen we toen van inzending
af. Eenige maanden geleden kregen wü
de uitnoodiging voor dezen Salon in te
schrijven. Den iiucbrijvingstermiin lieten
wii verstrijken, omdat besloten was niet
te exposeeren, doch slechts te Parijs te
demonstreeren gedurende den tijd. dat
de salon gehouden werd."
„En toch hebt gii er geëxposeerd?"
„Inderdaad. Want, toon ik ter rege
ling van deze demonstratie-aangelegenhe
den te Parijs was om de noodige forma
liteiten met do Fransche regeering in
orde te maker, hva-n mij 1 r -o.ee.
orde te'maken, k-.vu.u mij l,t- 0j.e,
er nog stands op don Salon vrij waren.
Ik verzekerde mij van de principi-
eele goedkeuring van het Pranscho
Luchtvaart-ministerie on regelde daarna
persoonlijk de expositie-aangelegenheid
met het bestuur der tentoonstelling!
En is het dan niM natuurlijk en ook
zeer eenvoudig verklaarbaar, dat de mi
nister me bij do opening persoonlijk be
groette, zeer veel belangstelling toonde
en verklaarde, bet toestel mot do „qua-
tre boulons" wel te kennen?!"
„Maar hoe zijn daar al die inciden
ten ontstaan?"
„Och, een verceniging van oud-s trii-
ders, die de aandacht op zich wilde ves-
tigon, gesteund door eenige chauvinisti
sche bladen en in 't geheim door
een paar industrieelen op vliegtuiggo-
bied, wilde mijn toestellen van de ten
toonstelling doen verdwijnen, hetgeen na
tuurlijk niet gelukt is. Er zou zelfs een
grootsch-aangekondigde interpellalio in
de Kamer worden gehouden, door Le-
boucq meen ik. Dit werd echter eerst
uitgesteld en later ging het geheel den
„•oofpot in. Maar goed ook, want het was
de grootste blamage voor da Eranschen
geworden, die men zich denken kaa, na
dat een deel der pers tegen de begonnen
propaganda was gaan ageeren.
„Tegen het overplakken van den
naam Fokker heb ik geprotesteerd. Maar
uit practische overwegingen en mede ten
gerieve van het bestuur heb ik niet ver
der aangedrongen op het opnieuw ont
dekken van mijn naam, te moer daar
het bleek, dat het geheels incident da
meest welkomo gratis reclame werd, die
ik mij kon denken.
„En nu moet ge niet denken, dat al
len zoo opposant waren. Juist diegenen,
met wie ik uiteraard het meest te ma
ken had, waren mii welgezind. Nog nooit
had ik zooveel complimenten over mijn
constructies in ontvangst te nemen als
nu pas in Parijs. En, merkwaardig ge
noeg, kwam die waardeering niet het
minst van de zijde der groote oorlogs
vliegers, dieme zelfs een diner aan
boden."
„Hoe zit het toch met dat geval van
dat incident bit uw laatste bezoek aan
Parijs. Toen namen wij uit de „Tol."
een bericht over, dat gij om zoo te
zeggen moest worden ontzet, omdat het
publiek u te lijf wou?"
.Absoluut overdreven. Schromelijk!
„Een kleinigheid eigenlijk, 'k zal 't
precies vertellen, 'k Liep rond met den
heer Steensma van den Marine L.D. an
zag bij de stand-Potez 'n Amerikaan-
schen marine-attaché dien ik kende. Stel
de de heeren aan elkaar voor. De heer
Potez wilde den Amerikaan uitlegging
geven maardie sprak geen Fran3ch
en de Franschman geen Engelsen. Dus
vroeg hii mjj het een en ander en zoo
fungeerde ik zoo'n beetje als tolk.
Potez die niet geweten had wie
ik was hoorde later, dat Fokker op
zijn stand was geweest En hij kwam 'n
beetje ruzie jn»et mij maken. D.w.z. lui
wilde dat doen want vér kwam hii niet,
omdat de leden van de veiligheidspolitie,
van wie er altijd eenige in de buurt van
mijn stand waren, hem duidelijk maak
ten, dat hii geen herrie moest veroor
zaken! 't Geval had ondanks den lui
den toon waarop de „heer" Potez sprak
weinig de aandacht van het publiek.
Trouwens, 't was op slag van zessen,
het uur waarop de tentoonstelling sluit
„Dat is de toedracht van het „inci
dent", dat in een der Hollandsche bla
den werd opgeblazen tot onnatuurlijke
grootte en dat in de Fransche pers
op l'Auto na werd genegeerd."
N. V. Gebouw voor Kunsten en We
tenschappen. De Directie der N. V. Ge
bouw voor Kunsten en Wetenschappen te
Amsterdam, deelt ons mede. dat Woens
dag a.s. 14 December: alle obligatiehou-
ders toegang hebben desgewenscht, over
eenkomstig de bepaling van het indertijd
gepubliceerde prospectus, tot de voorstel
lingen van de Opera in Theater Carré.
Obligatiehouders zullen in dat geval ver
plicht zijn, hunne plaatsen te bespreken,
waartoe mogelijkheid bestaat, tot op den
dag vóór de voorstelling, aangezien de di
rectie rekening moet hemden met de be
schikbare plaatsruimte.
Het Amerikaanscihe departemen* van
Handel tracht titans, aldus de red- K. v.
K. te New-York, in sommige streken van
Europa bet gebruik van maïs als men-
schenvoedsetl aan te moedtgen en heert
te dien einde een expert, dr. Le Glerc, naar
Europa gezonden om het idee te bespre
ken met Europeesöhe mannen van gezag.
Aanbevolen wordt niet de mai» te ge
bruiken als meel maar o!U „oorn-gn-ts
(maïs gort) omdat zij «n dessen vorm be
ter bewaard kan worden en
eenkomst vertoont met andere voeamgs
middelen. Er wordt op gewezen dat de
voedingswaarde even hoog ïs als due van
tarwe of rijst terwijl de pnjs ongevcer^de
helf-t lager is. Indien deze
mochten
kaansche boeren betere prtj
.bedingen voor hun maas en daardoor zou
voorkomen worden dat dR voedsel door
hen al» brandstof werd gebruikt,
leest.
ESPERANTO.
In de Maandag gehoud-en vergadering
der Taal- en letterkundige afdeelmg van
de Kon. Academie van Wetenschappen
was ingekomen een schrijven van het
bestuur der Nederlaudsche Esperantisten-
vereeniging. waarin aan de afdeding ver
zocht werd advies te geven omtrent üe
waarde van het Esperanto. Op verzoek
van den voorzitter verklaarden prof. dr.
J. II. Kern en dr. J„ van Ginneken zich
bereid ook advies uit te brengen.
DE OPVOERINGEN VAN
„VRIJHEID".
De voorstelling van het expressionis
tisch drama „Vrijheid" door het Haarl.
Schouwtooneel, welke tegen Donderdag
i." Ltreejis aangekondigd^
u- -ai int hi'Vó vörboiea wor
den.
Omtrent de voorstelling aangekondigd
oj) Dondex-dag 22 December in den Stads
schouwburg te Amsterdam, verneemt d«
(-,rb dat die wèl verboden zal
worden.
kappen OM AUTO-LANTAARNS.
Ieder dio zich te voet of 0p da fiota
ues avonds op een niet voriichten straat
weg buiten de stad bevond, heeft zich
weieens goergerd over do lantaarns van
vele auto s, welker het licht tegenover
het halfdonker voor en na oogverblin
dend werkt en hierdoor gevaarlijk is.
Um uit bezwaar te ontgaan, zijn in hot
Laboratorium van de National Electrio
Lamp Association te Cleveland in Ohio
proeven genomen met kappen over da
lantarens, dia dit bezwaar tofc een mini
mum terugbrengen. De voorkeur is daar
gegeven aan een kap van W. G. Wood
die den stralenbundel zoodanig omhult)
dat voorwerpen op den weg niet hoogor
dan ongeveor een Meier boven den "rond
verlicht worden.
Zou het niet op den weg der regeo-
ring liggen, zoo wordt in Wet. Blader,
gevraagd, om proeven met deze kapoen
te kennen en, om geen privilege te schëp-
epn, ook met andere kappen, van wolke
de makers beweren, dat s,ii aan de
zelfde eischen voldoen, en ai dezo kan-
pen voldoen het gébruiken er van voo,
te schrijven?
Alleen zou men -misschien in steden
met verlichte straton, waar eon beperkte
snelheid is voorgeschreven, auto's met
lantarens die slechts een betrekke
lijk zwak licht verspreiden, van deze
verplichte demping van licht kunnen vrij
stellen.
RUGBY VERBODEN.
De „Prov. Geld." en Nijm. Courant"
spreekt het bericht tegen, dat de burge
rmester van Nirmegen een voorstelling
van „Rugby" door de N.V. Oomcedia al
daar zou hebben verboden.
Naar aanleiding dezer tegenspraak be
richt „Comcedia" ons, dat het den 5ei»
December 1.1. telefonisch bericht om
ving van den administrateur van dtin
Stadsschouwburg te Nijmegen, dat d«
burgemeester „bezwaar maakte tegen d«
voorstelling.".
Ten overvloede ontving „Comosdia*
eenige dagen geleden het ter bcoordee-
ling gezonden manuscript terug, voor
zien van dertien strookjes papier, wel
ke de pagina's aanduidden, waarop „iets
onzedelijk:,, .onbehoorljjks en iets ontoe
laatbaars" stond.
DE NEDERLANiDSGHE WINKELIER B»
HET NEDERLANDSCH FABRIKAAT
„VALUTA-MOEILIJK HEDEN."
Men schrijft ons:
De stand der buitenl-andsche valuta,
maakt 'het „zakendoen" er niet gemakke
lijker op. Speciaal liebben wij hier bet
oog op DuitscMand. Voor den reeëAen
zakenman, die niet speculatief wil hande
len, vormt de schommeling der koersen
een bron vam zorg en onrust. Hij weet
niet, wfiér hij aan toe is. Vooral geldt
zulks -voor hen, die op de seizoenAnkoopen
zijn aangewezen. Nu is het daarvoor do
tijd, nu moeten de voorjaarsAnkoopen ge
schieden. Aanbiedingen, men krijgt ze bij
de vleet, maar de afleveringen, die ge
schieden niet zoo vlot. 't Is voor hel
meerendeel „vrijheid", dat de aankoopen
moe tien geschieden en hoe moet men nu
caleuleeren, als de mark vandaag 2.85
staat, morgen op 1.52 en overmogen op
1.60? Daar is immers geen pijl op te trek
ken? Iedere vaste basis voor heit „zaken
doen" ontbreekt en slechts zij kunnen in-
koopen, die over een „huis vol" geil be
schikken. Is zulks het geval, dan wee' men
zeker zijn inkoopen gestand te kunnen
doen ook al zijn de marken „gewddag om
hoog gegaan", om het nu eens populair uit
te drukken. De Nederlandsdie fabrikant
vindt misschien nu een gelegenheid, om
zich relaties te scheppen. Wel zal hij
uiterst scherp moeten oonourreeren, maar
de winkeliers die van hem koopen. weten
w44r zij aan toe zijn.
Voor de winkeliers, die speculatie
schuwen, kunnen Nederiamdsohe aanbie
dingen missdhien een weikome gelegen
heid zijn. Wij herhalen evenwel, dat de
Nederiamdsohe fabrikant scherp zal moeten
concurreeren, een laak, die hem bij een
•achturigen werkdag niet Edit zal vallen.
Wij vertrouwen even-wel, dat men van
hoogerliarul met o-verwerkvergunningen
toesehiete'"' 'Tet interna-
tion- geeft eeK
eir - „ezwaren aan den
achturen .g >e;uonden. België achtte het
oogeriblik slecht gekozen om den 8-nren-
dag in te voeren: Frauikrijk achtte dezen
dag niet gewenscht voor de verwoeste ge
bieden; Italië heeft den werktijd nog niet
toegepast; ZwïLserltuwi is niet aangesloten-
bij de conventie vau Washington; Enge-
larag beschouwt den achturendag als een
ramp en de Nederlaudsche afgevaardigde,
hoewel erkennende, dat men hier te lande
de wet stipt toepast, schonk de voorkeur
aan hot Zwitsersche systeem, daar dit
soepeiter en practischcr i.<
Nu geven wij onnv '-'cUiik toe, dat dez<
uitlaitiiigen Slechts den woningbouw en
openbare werken betroffen, maar vele fa
brikanten zullen van meening zijn, dat
deze bezwaren ook op ander gebied dan
woningbouw van toepassing kunnen zijn.
Wanneer de Nederlandsche fabrikanten
momenteel in staat gesteld worden ge
noegzaam te produceeren en zij kunnen
met de Nederlandsche winkeliers een re
geling treffen, waarbij de goederen tegen
scherp concurreerende prijzen aan de
markt komen, dan gelooven wij, dat Ne-
derlandsch fabrikaat juist in deze dagen
van valuta-onzekerheid een goede kans
maakt.
Een ding moeten beide partijen evenwm
in het oog houden. Treub's moorden die
nen «enigszins gewijzigd te worden ©.re
past. Groote omzet en zeer kleme.winst,
moet het narool ziin. Wanneer nu de Ne
derlandsche consumenten beseffen, dat ZIJ
door Nederlandseh fabrikaat te steunen,
de werkeloosheid buiten onze landsnalen.
houden, dan is door deze samenwerkin
,T„r pr;„ n-oen-n J" bereikt.
