BUITENLAND.
BINNENLAND.
DONDERDAG 5 JANUARI 1922
EEN AFSTRAFFING.
Ierland.
De Conferentie te Cannes.
DE CONFERENTIE TE
WASHINGTON.
SEM. BUITENL 1ERIGHTEN.
EEN WOLKENKRABBER TE
LEIPZIG.
ARBEIDERSWONINGEN VOOR
DEN MIDDENSTAND.
BINNENLANDSCH NIEUWS.
Samenwerking van Protestantsch-
Christelijke en Roomsch-Katholie-
ke organisaties van Boeren en
Landarbeiders inzake
Bedrijfsraden.
MINISTER VAN KARNEBEEK.
Reuter ontving te Londen bericht
uit Washington, dat minister van
Kamebeek Woensdag, dus gisteren
vandaar vertrokken is, teneinde be
langrijke werkzaamheden by te wo
nen in verband met het Internatio
naal Gerechtshof, dat binnenkort te
Den Haag bijeenkomt,
VERKEER EN POSTERIJEN.
VERTRAGING.
Wegens storing op de telegraaflijnen
is er groote vertraging in het verkeer
met het buitenland, uitgezonderd
Groot-Brittamiië.
Goederen moeten voor 25 Januari in het
betit van bet ,Cez>ü*al Bnrea* zite.
Tweede Blad.
De Ohristelijk-Historischo „Nederlan
der' heeft naar aanleiding van het op
treden van eenige ex-priesters een be
schouwing welke in wijden kring de aan
dacht verdient omdat zij zoo juist is:
Tegen Rome.
„De Tribune" men lette goed op de
bron bevat een advertentie, meldende,
dat dr. J. H. A. van dda Brink, ex-
priester, voor de Vrij denkers-Vereeni-
ging „Be Dageraad" zal spreken over.
liet pauselijk gezantschap in Nederland.
Wij zijn niet bevoegd om aan een an
dere groep, welke ook, voorschriften te
geven; dus ook niet aan „De Dageraad".
Maar wel mogen wij er op wijzen
wat hier geschiedt.
Een vrijdenkers-kiing komt samen;
men weet, wat doze menschen zelf onder
„vrije gedachte" verstaan! Het gaat daac
niet tegen Home, niet tegen het posi
tieve christendom zelfs. Maar tegen ieder
geloof, hoe vaag ook omtijnd en hoe
vaag ook gevuld. Alleen trekt men van
daag op tegen Home, morgen tegen het
rechtzinnig Protestantisme; overmorgen
tegen de religieuze Vrijzinnigheid.
Zoodat iemand, die nog eenigo waarde
ïecht aan eenig geloof, zulk een kring
iis bondgenoot moet weigeren en afstoo-
ten en bestrijden.
Een ex-priester treedt op. Men moet
vreezen, dat in hem de overtuiging om
trent geestelijke dingen is gestorven.
Andera stond hij niet in dien kring.
Men moet voorts vreezen, dat hem alle
fijnheid van gevoel ontvallen is. Anders
ware hij niet in staat, in zulk een gees
telijk antipathieken kring te spreken over
de kerk, die hij toch eenmaal met oar-
bied „zijn moeder" genoemd heeft.
Zoodat wie den geestelijken strijd wil
gevoerd hebben op ho<?g plan, zulk een
bondgenoot tot geen prijs kan aanvaar
•ïen.
Vlak voor Kerstmis heeft vanwege „De
Dageraad" de heer Kok, een gewezen
pater Franciscaan, gesproken over: „De
roman van een monnik". Ditmaal te Lei
den gelijk te voren reeds in andere
plaatsen.
Het verhaal doet smartelijk aan.
Afgezien van den inhoud. Door omge
ving en toon.
De indruk na zulk een lozing keert
•ach niet tegen Rome, maar togen don
upreker en de gansche atmosfeer.
Laat er in de Roomsche kerk bij de
behandeling van een jongen' ma%, die wura
monnik worden zou, die het geworden die Engelsche bladen dat de twee voorna-
- ,1!n n l'nrom +o TfDT— ma Irinrncrlioc ivolilr/k fA f-flTbnifc* hfthihndcJd
(van Scitvenof) legen de Ver. Ooalersche
republiek te steunen.
Het verdrag was door de delegatie van
de regoering van Tsjita gepubliceerd.In een
paragraaf van Ihet verdrag was gepubli
ceerd dat Ja panache onderdanen in Siberië
voorkeurrechten zouden hebben wat be
treft jacht, vissoherij, boschexploitatie en
mijnconces&ies.
Het duikbootenvraagstuk.
Uit Washington wordt gemeld: Frankrijk
lieeft in beginsel het Amerika ansche voor
stel nopens het verbod van een oorlogvoe
ring door duikbooten tegen koopvaaardij-
schepen aanvaard. De Fransdhe gedele
geerden behouden zich echter de defini
tieve goedikeuring voor totdat de bewoor
dingen dier verklaring geheel zullen zijn
vastgesteld.
Engeland had het Amemkaansche voor
stel reeds aangenomen; en ofschoon noch
de Italianen noch de Japanners reeds defi
nitieve instructies uit Rome en Tokio heb
ben ontvangen, waren er Dinsdagavond
^aanwijzingen, dat noch Italië noch Japan
eenig ernstig verzot zullen voeren, indien
Frankrijk het voorstel volledig goedikeurt.
De motie tegen Frankrijk.
Naar vcrliudit van de Londensche ochtend
bladen van gisteren, heeft hot
keinsohe lid van het Amerikaanse Hum
van Afgevaardigden Reavw bij dit Huis een
resolutie ingediend waarin wordt ver
klaard, dat Frankrijk ©en grootar leger be
zit dan Dnitschland vó6r den oorlog, dat
Frankrijk niet bereid is effectief van dat
leger te verminderen doch zich alle vrij
heid voorbehoudt om hot te vermeerderen
en dat wat do vlootuitgaven betreft deze
in de honderden miüioenen dollars ioopen.
Reavis voegt er aan toe, dat geen enkele
natie, welke zich in finantiiieel opzicht res
pecteert een dergelijk wapenprogram zou
kunnen overwegen. Het Amerikaansehe
volk is er van overtuigd, dat groote legers
oen oorlog verwekken. Het mag asehen
dat Fnankrijks ooriogsprogram met Fansoh
maar niet met Amerikaansch geld betaald
wordt.
De Matin verneemt uit Washington, dat
blijkens oen mededeeling uit Britsohe
bron de commissie voor de marine-
aangelegenhedien besloten heeft, de oor
logsschepen die bestemd zijn om van de
lijst te worden afgevoerd, te verbouwen tot
handelsvaartuigen, op een zoodanige ma
nier, dat zij niet meer als oorlogsvaartui
gen kunnen worden gebezigd.
Aan het einde van de vergadering van
de Bail van Dinsdagavond stelde Collins
voor de Engelsdh-Iersohe overeenkomst te
ratificeesren en daarna de voorloopige re
geering in te stellen.
De afgevaardigden, die dit wil-dien, kon
den dan de regeering over de kwestie van
de republiek blijven bestrijden.
De Dail werd verdaagd, zonar oen be
slissing over het voorstel genomen te heb
ben.
Ofschoon geen agenda van de bijeen
komst to Cannes beschikbaar is, denken
was, die in zwaren strijd kwam te ver-
kernen laat daar in een bepaald
reval ernstig togen do eischen van ernst
en van paodagogia zijn gezondigd door
enkele vertegenwoordigers van do kerk.
Kan dit ooit een reden zijn om hiet
geval in een spectakel-goval om to vor
men, er een reclame-geval van ta maken?
Kan het ooit verdedigd worden, als die
teére zaken wordon vergrofd doordat zij
worden neergeworpen in een publiek, dat
gnuift van pret bij zulk een tragedie
of dat generalisieerend oordeelt en nu
wel weet, koo het in die kerken en
kloosters toegaat!....
Wien het als geloovige te doen is om
ten bestrijding van Rome, hij zal klaar
moeten weten, waarom het gaat.
Geestelijke overtuiging togen geestelijke
overtuiging. 1
Geestelijke kracht tegenover geestelijke
tracht.
Zóó blijft de strijd nobel.
En zeer nuchter gezegd zoo is
do strijd alleen mogelijk. Anders slaat
',nen voortdurend langs elkaar heen.
Ex-priesters en ex-monniken, die ver
loren wat zij eens bezeten hebben en
die niet een voller Evangelie, een die-
por geloof daarvoor terug ontvingen
zii kunnen nimmer strijden tegen Rome.
Zij kunnen alleen strijden tegen het
geloof; het geloof zelf in den allorvaag-
6ten zin.
Rij kunnen alleen geestelijk verarmen.
Zij kunnen de sfeer hartgrondig be
derven.
Maar zij kunnen niet bouwenniet
geestelijk verrijken; niet harten zoo
toebereiden, dat daar een zaad van
Eeuwig Leven in kan vallen.
Op deze wijze tegen Rome? Nooit!
De onthullingen.
Uit Washington wordt hot volgende ge
mald: De secretaris van Staat Hughes
oeft goantwoond o.p dien brief van Sar-
S ZTZ f*e Hu«h<* verwit
tigde dal de documenten, door die regee-
nirng te 1 sjrta gepntolioeend, valsch waren.
Hughes aanvaardt gaarne deze verzeke
ring van Sarraut; hij schreef: „Het doet
ons genoegen te vernemen, dat de Fram-
sche regeoriing officieel ontikenlt dat tot een
overeenstemming is gekomen of onderhan
delingen zijn geveerd over dien status van
Siberië."
Ambtenaren van hot departement van
®t®at verklaren met beslistheid dot er zich
"oen documenten, als die welke jJ. Zondag
door de delegatie van Tsjita wanen gepu
bliceerd in het archief van het doparte-
anenit van Staat te vinden zijn.
Te Washington is ©en afschrift gepubli
ceerd van een beweend verdrag tusschen
het Japamsohe leger in Siberië en Russd- w
30he officiereu, die in verbinding staan naar aanleiding van het West-Hongaar
met generaal Sememof. scthe geschil nogal heeft geleden, weer be-
In dat verdrag stemmen de Japanners er 'cr zou wordén. De entente-vertegenwoor-
fa1 toe, met wapens en odd het offensief dagers ondersteunen de pogingen om tus-
me kwesties, welke te Cannes behandeld
zullen worden, de schadevergoeding en
het economisch herstel zijn. Britsohe des*-
kundagen zullen bij de hand zijn, om den
eerrte-miinister en zijn collega's van raad
te dienen over alle financieel© kwesties en
men hoopt dat met beróde voorname
kwesties aanmerkelijke voortgang ge
maakt zal worden.
Sir John Bradbury en andere leden van
de Britsohe groep van de commissie van
herstel zijn te Cannes aangekomen en on
der de andere Britscho autoriteiten op fi
nancieel gebied is ook Sir Robert KAn-
dersley, een van de commissarissen van
de Banik van Engeland.
De correspondent van de Times te Ro
me verneemt, dat Italië ter geallieerde
conferentie wellicht zal voorstellen een
voorloopige bijeenkomst der groote fno-
gendhoden in Italië bijeen te roepen voor
bespreking van de kwestie der betrekkin
gen met Rusland.
De Italiaansehe minister-president Bo-
nomi is, vergezeld van tal van deskundi
gen, naar Cannes vertrokken. Markies
della Toretta zou gisterenavond vertrek
ken. Solen, minister van financiën gaat
later.
Goenaris, de Griefesohe minisler-ipresir
dent, is ook uit Rome naar Cannes ver
trokken, waar hij gedurende de conferen
tie denkt te verblijven, om daarna weder
naar Parijs te gaan.
Goenaris heeft te Rome niets bereikt.
Volgens oen telegram uit Parijs zou
Walter Rathenau aan een medewerker van
de Ghieago Tribune hebbfen verklaard dat
het voorstel 't welk de Opperste Raad te
Cannes zal behandelen «en jaariijksche
betaling door Duitschland ran 1 y2 mil
liard goudmark in waren voorziet. Dit
plan zou echter eerst over drie jaar in
werking kunnen treden. Gedurende deze
drie jaar zou Duitschland uitstel van. be
taling hebben.
Beriijnsche bladen meenen dat men dit
bericht met het noodige voorbehoud moet
aanvaarden. Reedis meer don eens heeft
Rathenau uitlatingen, die hem werden
toegeschreven, gelogenstraft.
OOSTENRIJK EN HONGARIJE
Schober, die Oostenrijkische bondskan
selier, zal binnenkort een bijeenkomst
hebben met dien Hongaarsohen minister
president. Na dé volksstemming van Oe-
denburg heeft de regeering van Boeda-
post onmiddellijk getracht een dergelijke
ontmoeting te döen plaats hebben. Ze is
onder meer noodzakelijk, omdat nog ver
schillende verkoers-vraagstukken aan dé
hand der overeenkomst van Venetië moe
ten wondien geregeld. Te Weenen beweert
men, dat de Hougaarsche minister-presi
dent van de gelegenhejid gebruik zal ma
ken om tevens een aantal ecconomisohe
kwesties te berde te brengen. Voor het
overige zou men te Boedapest wensohen,
dat de verhouding tot Oostenrijk, welke
sohen de beide landen onderhandelingen'
mogelijk te maken.
Te Leipzig zal op de Fieischerplatz een
„Messetoren'' worden gebouwd, aldus
wordt aan de „N.R.Ct." gemeld- De ge
meenteraad heeft de plannen reeds goed
gekeurd. Zij zijn het werk van den archi
tect Haimovici en van den Baurat
Tschammer. Het gebouw zal 120 M. hoog
werden, een gemiddelde doorsnede van
6o M. hebben en 30 verdiepingen tellen.
De kosten, die in het najaar van 1919 op
30 millioen mark waren geraamd, waren
in Januari 1921 reeds tot 75 millioen
mark gestegen. Het noodige geld voor den
'bouw is oog niet bijeen; de onderne
mers zijn echter overtuigd dat zij het zul
len krijgen.
Het huidige Weenen, ofschoon de
hoofdstad van een zooveel kleiner gewor
den Oostenrijk en ofschoon in groote ar
moede verkeeremi, had nog altijd zijn
groote aantal couranten van voorheen.
Maar daar schijnt toch ook een einde aan
te komen. Trouwens, sedert x Januari
kosten te Weenen de tweemaal per dag
verschijnende kranten 1200 kronen per
maand. Losse nummers van enkele bla
den kosten 40 kronen. Een advertentie
van een geheele bladzijde kost een half
millioen kronen. Met die prijzen is geen
groot afzetgebied in Oostenrijk meer mo
gelijk. Het goeikoopste blad is de com
munistische „Rote Fahne". Dat kost 230
kronen per maand.
Er staat dan ook een groote inkrim
ping van de dagbladpers te Weenen te
wachten.
Op het oogenblik hebben de middag
editie van het „Neue Wiener Journal"
en de „Wiener Abendpost" opgehouden te
verschijnen.
De officieete „Wiener Zeitung" ver
schijnt voortaan 's avonds en niet meer
zooas te voren 's ochtends. Hierdoor zijn
de kosten, die aan het uitgeven van dit
blad verbanden zijn, geringer geworden.
Drie groote Weenscre bladen verkeeren
in zoo moeilijke economische omstandig
heden, dat zij reeds maatregelen treffen
om een einde aan hun verschijnen te ma
ken. Het deficit van enkele dezer bladen
bedraagt maandelijks millioenen kronen,
Over de zwarte troepen, die dee uit
maken van het Framsche bezettingsleger
in de Palts is de laatste jaren heel wat
geschreven. Vaak werden er „van Duit-
sche zijde" klachten tegen hen ingebracht,
die bij nader onderzoek dan meestal niet
veel te beteekenen hadden. Een katholiek
blad uit de Palts, de „Christtiche Pilger",
vertet, dat er de laatste twee jaar 783 sol-
laten van Maragaskar in de St. Josef's
kerk te Spiers door den Franschen militai
ren aalmoezenier, pater Charbonnet, ge
doopt zijn. Van hen hebben er 320 'hun
eerste communie gedaan, 500 hebben er
het H. Sacrament van het Vormsel ont
vangen. Volgens de „Christtiche Pilger"
heeft pater Charbonnet de zwarte troepen
verzocht de kerk niet te vergeten, waar
hun dit geluk is ten deel gevallen en, daar
de katholieke bevolking geen grenzen
kent te bidden voor de bevolking van
Spiers. De katholieken van Spiers, zoo
vervolgt het katholieke blad uit de Palts,
zuten ziöh long de roerende pechtisheid
van Kerstmis 1919 herinneren toen er 7°
zwarte soldaten uit handen van twee bis
schoppen van verschillende nationaliteit
len doop ontvingen. De men
schen, die Zondag gelegenheid haddien de
Fransche mis bij te wonen konden vast
stellen met hoeveel waardigheid en devo
tie deze zelfde soldaten tot de Heilige
Tafel naderden. In hun eigen land terug
gekeerd zullen ze kunnen vertellen hoe
vriendeijk zij door de bevolking van
Spiers ontvangen zijn.
Te Chicago is een groote enquete be
gonnen naar het bedrijf der z.g. „massa-
ge"-inrichtingén, waar heeren van eenigen
leeftijd plegen hun uiterlijk schoon te la
ten verzorgen, en zich tot wat jeudiger
uiterlijk te laten retoucheeren.
Anonieme brieven hadden de politie er
van verwittigd dat in deze inrichtingen
de zedelijkheid wel eens danig in het ge
el rang kwam. Deze beschuliging bleek bu
onderzoek in vele gevallen juist te wezen.
Volgens het Praagscbe blad „Tri-
buna", wordt er te Praag gedacht over
een reis van president Masarijk naar Pa
rijs, Benesj zal meegaan. Te Parijs zou
aan beiden een doctoraat honoris causa
verleend worden.
Het Russische blad, „Krasnaja Ga-
zeta'' meldt, dat de invoering van het
stelsel der gracxn bel as ting in natura in
Rusland, ondanks de vele pogingen, nog
maar weinig succes heeft gehad. Iuplaats
van de geraamde 243 millioen poed ziin
nog slechts 143 millioen poed koren in
geleverd.
In het paleis van justitie te Elber-
feld is een niet alledaagsche inbraak ge
pleegd. De dieven hebben namelijk een ka
mer van het parket doorzocht en alle daar
bevindende akten meegenomen. Later
hebben zij die in de rivier geworpen,
waaruit een dieel weer is opgevischt. Blijk
baar heeft men hier te doen met een p°~
ging om zich in het bezit te stellen van
bepaalde akten, waarbij de dieven of hun
lastgevers belang hadden.
Ofschoon <ïe prijs van een tramrit te
Berlijn vermoedelijk weldra tot 2 mark
zal worden verhoogd, voorziet de Berlijn-
sche trammaatschappij voor 1922 een te
kort van 77 millioen mark.
Het is gebleken dat dé amokmaker
die Zondagavond den Kurfürstendiamm te
Berlijn in rep en roer bracht cn een agent
van de Schupo doodde, 'n epilepticus 1®
die bovendien aan vervolgingswaanzin
lijdt.
Dé Berlijnsche chauffeurs hebben
besloten het werk heden te hervatten, hoe
wel hun edsdhen door het gemeentebestuur
niet zijn ingewilligd. Zooais voorheen
zullen zij de vastgestelde gemeentelijke
belasting moeten betalen zonder de prij
zen voorloopig opnieuw te mogen ver-
hoogen. De eigenaars der taximeters be
weren met verlies te werken.
De bestuurder van het Berlijnsche
hotel „Am Tiergarten'' wordt wegens
woeker vervolgd, omdat hij voor een glas
thee 10 mark heeft berekend.
In West Duitschland zijn voor 't
erst sedert vele maaudfan de rivieren
door den aanhoudenden rgen- en sneeuw
val sterk gezwollen. Het Roerdal staat op
tail van plaatsen blank.
Tn een dorp bij. Dortmund heeft een
mijnwerker na een woordenwisseling zijn
i8jardgen zoon doodgeschoten. Toen
diens 20-jarige broer later thuis kwamen
het lijk zag, heeft hij met 'n hark op zijn
vader ingeslagen en hem zwaar gewond.
Van verschillende zij-den, schrijft het
„Handelsblad", is de laatste jaren gere
geld aangedrongen op het bouwen van
ruime arbeiderswoningen; kamer, keu
ken, drie slaapkamers, zolder.
De overheid is voor den aandrang be
zweken; heeft zelfs door 't verleeraen van
financieelen' steun dé stichting van derge
lijke huizen in de band gewerkt, met liet
gevolg, dat ze over het geheele land bij
duizenden zijn verrezen.
Ze zien er dikwijls uiet onaardig uit,
zijn praclisch ingedeeld, maar ondanks
den steun bij den bouw verleend, moeten
ze in grootere plaatsen van 5.50 tot
7-SO 8 huur per week opbrengen-
In de weeldejaren van 1918 en 1919 heet
te dat geen bezwaar, maar op het oogen
blik zijn de loonen. zeker at lang niet
meer voldoende voor zulke huren; In de
bouwvakken wordt door de arbeiders nog
ruim goïd verdiend, maar in de meeste
bedrijven be Ioopen de loonen van het ge
schoolde personeel in 't algemeen niet
moer dan 33, 35, hoogstens 40 per
week en de fiscus vraagt ook van derge
lijke loonen esn niet onbelangrijk deel.
De gevolgen? Schrijver dezes woont
in een onzer grootste provinciesteden,
waar in den loop van dit jaar ongeveer
700 nieuwe arbeiderswoningen gereed zijn
gekomen, waarvan de wekelijksche huur
prijzen liggen tusschen 5 en 7.30. De
goedkoopste zijn inderdaad door arbeiders
betrokken, maar de luurdére, die het
grootst percentage ervan vormen, worden
thans reeds gevraagd door leeraren, on
derwijzers, ingenieurs, ambtenaren bij
rijk, gemeente of provincie, menschen met
een inkomen van 4000 4 5000, waar
van in totaal 12 4 14 procent aan belas
ting moet worden opgebracht, weshalve
't hun welkom is, dat ze tegen 350 4
375 pér iaar een huis kunnen 'krijgen,
dat voor de vrouw dies huizes niet al te
bewerkelijk is."
En intusschen blijven- de huurcommis-
sies overstelpt met werkzaamheden, daar
er steedis maar weer verlenging van huur
wordt aangevraagd door menschen met
zoo'n 30 4 35 weekloon, die in veel
vroeger gebouwde woningen zitten van
3 4 3.50 per week, en van wie niet
gevergd mag wordien om een huis te be
trekken, waarvoor een bedrag aan huur
betaald zou moeten -worden, dat in geen
verhouding staat tot het wekelijksch in
komen.
„Hierdoor ontstaat de d-waze toestand,
dat er tegelijk woningnood is en woning-
overvloed: er is groote behoefte aan hui
zen, die aan huur doen een wekelijksch
bedrag van 4 A 4-5" hoogstens, er
komt eten overschot aan huizen in de prij
zen van 6,50 4 7.50 paar lang niet
alles, wat in dit genre gebouwd is, wordt
gevraagd door middenstanders en dé
best gesitueerden onder dé arbeiders.
Zou het daarom thans, na het absoluut
spaak loopt met het bouwen van arbei
derswoningen, die èn om de inrichting èn
om den huurprijs, niet bij de arbeiders ge
wild zijn, geen tijd worden dat men op dit
gebi-ed de bakens gaat verzetten? Op
't platte lamd is men er al druk mee bezig,
geholpen door de bepalingen in de ar
beidswet; laat men in de steden ook, hoe
eerder hoe liever ertoe overgaan. Met
goeden wil kan dat gebeuren, zonder dat
aan de eischen der hygiëne te kort wordt
gedaan .en zoowel aan den arbeidenden
stand als aan do gemeenschap zou daar
mee een dienst worden bewezen."
Op Donderdag, 22 December j.l. had to
Utrecht eene 'vergadering plaats, georgani
seerd door den Aigemeenien RjK. Land-
bouw-Bodrijfsraad, teneinde de mogeiijik-
heid lie besjrreken om le komen 'lot sa
menwerking tusschen do ProteisitanAsoh-
Glwistelijike en dé Roomsch-Katholiefke
organisaties van werkgevers cn werkne
mers in Ihet land- en tuinb auwbedrij f in
zak© Lamdbouw-Bedrijfsraden. Uitgenoo-
digd tot deze vergadering waren de vol
gende organisaties, die allen aan dé uit-
moodjigimg gevolg gegeven hadden'. De Ne
derland sch-e Boerenbond, de Christelijke
Boeren- en Tuiindersbomd, de Ned. R. K.
Landarbeidersbond, de Nod. Ghristeliyke
Landiarbeidersbomd', de iR. K. Gewestelijke
Landlbouw-Bedirijfsiraden.
Do voorzitter van dleni AUgcmeensen
R.K. Landbouw-Bedirijifsiraad, Prof. 'L. v.
Aken, wees in zijn openingswoord op het
groote gewicht dezer vergadering. Doel
was te k-ouiei* tolt uitbouw van het Be-
dbn daitgene, waarop de Katholiek geor
ganiseerde landbouw werkzaam was. S>pr.
•toonde aan, dlat tegenover de sociaal-de-
mocraitie en de liberale economie, die vij-
aniüdg en velen, die zich sceptisch toondten
ten aanzien van ons streven naar bedrijfs
organisatie, ons Christelijk volksdeel in t
algemeen, sympahiek staat tegenover het
beginsel, dat aan do BedHjfsradlen -ten
©"Midtslag ligt Dieniteng-eYolge is nu dé ge
legenheid gezocht en gevonden tot ruimer
overleg cm broeder godachtemvisseliing.
Spr. hoopt© dut deze bijeenkomst weer oen
stap nader tot den socialen vrede, het doel
van de Bedrijfsraden, zou brengen.
Daarna verkreeg do adj. secretaris van
den Aigemeenien R.-K. Landbouw-iBödtrijfs-
raodi, Mir. H. van Haastlemt hét woond om
een kortte uiteenzetting te geven van dé
hoofdzaken van' het BedrijifsradcnistólsitiaL
Na een langdurige heerschappij van het
Airiiviritiialisme, aldus spr., ook en niet
minst jn heit sociaal-economisch leven,
begint allerwegen weer dé gemeenschaps
idee door te breken. Ons eenenzijds afwen,
denid van het MbaraJisme met rijn tot
systeem verheven egoïsme en o/ndierzijds
van het socialisme met zijn dogma van dén
klassenstrijd, huldigen wij de getmeen-
sehiapsxdee, belichaamd in het sociale air-
bei'desysleem. Arbe-idssysitecm, omdat wij
lo. den menchelijken arbeid als voor
naamste actieve oorzaak der volkswelvaart
beschouwen en 2o. den arbd'd'enaen
memsdh, den persoonlijken productiefactor
vertoeven achten, sociaal aTboiidssy-
steem, omdat dit het eooaomisoh 'hande
len wil gericht zien op de bevordering van
het gemeensohaipsbelam-g naast hot onmis
bare eigenbelang en omdat hot steunt op
de 'Samenwerking vain geheel het sociale
organisme door al zijn organen. De door
voering van het sociale arbeidssysleem,
dait dus den arbeid met hoofd en hand' be
schouwt als den voornaamsten, want per
soonlijken productiefactor en verkondigt
de solidariteit van alle klassen en standen
der maatschappij loidit tot dén ongani-
sahén wederopbouw dor samenleving. 'Bij
idien organisdien. opbouw dier samenleving
zijn de bedrijven ('d.w.z. complexen van
ondernemingen in eenzelfden tak van pro
ductie of distributie) gedacht als sociale
organen met oen eigen zelfstandige functie,
maar samenwerkend met den bewushen wil
het belang van bet sociale origan,isme (dus
het gemeenischaps'bedang) te dienen en
door en in het organisme zich
zelf. In Iret georganiseerd1 bedrijf werkt de
zelfstandig georganiseerd© werkgevers
groep in nauw overleg samen met de zelf
standig georganiseerde werknemersgroep.
Dit overleg, dat uit dien aard der zaak aan
de werknieanons-groep medezeggenschap ver
leent in de sociaile aangelegenheden van
het bedrijf (arbeidsvoorwaarden, hygiëni
sche maatregelen enz.) en dat permanent
behoort te zijn. oan de handhaving van den
bedrijfsvrad© te waarborgen, wordt ge
pleegd iu Bedrijfsnaden. Deze Bedrijfsra
den wonden volgens het beginsel van pari
teit gevormd uit de zelfstandig zijnde en
blijvende vakorganisaties van werkgevers
en werknemers. Zij bevorderen de haind-
1 raving van dien bedrijfsvrode en vinden
om. vooral hun taak in a/het .permoinerit
in contact Ivouden van de werkgevers- met
de werknemers-groepen, b/het uitbreiden
van de heerschappij der Collectieve Ar
beidsovereenkomst en hare werkingssfeer
c/het optreden ails vast scheidsgerecht in
bedirijfsgeschitlen en aks hoogste rechts-
college in arbeidgeschilleir, voortspruitend
uit hot C.A.O. Door de voorwaarden, welke
aan de vokvoreenigingen van werkgevers
en werknemers worden gesteld, ten einde
aan do vorming van Bedrijfsraden te lawi
nen deelnemen, zal bét mogelijk zijn de
toepassing van machts- en gewddnvkkkden
(staking en uitsluiting) blijvend te voor
komen.
Een aeer levendige discussie volgde op
deze uiteenzetting van Mr. Van Haastari,
waarnam zoowel werkgevers als werkne
mers déél narnenL De gedbohle, waarop het
BedrijfsnadensteilseJ is gebouwd, vond al
gemeen© instemming. Toch werdén cr
meerdere bezwaren inaar voren gebracht.
Zoo meende men o.a., dat het BedHjfs-
radenstelsel inbreuk zou maken op het
eigendomsrecht. Daartegenover merkte de
inleider op, dat de Bodrijfsraadi geen, be
slissingen neemt (tenzij dan als scheidsge
recht) en geien voorschriften te geven
hoeft, maar uitsluitend tot het doen van
voorstallen aan die vakorganisaties bevoegd'
is. Van andere zijde werd gevreesd, dat
ook in den Bodirijfsnaad evenzeer als i.n
toanoomiimissies, de partijen hgénovér el
kander .zouden staan ©n er van toenade-
rmg aaiets zou komen. De inleider merkte
op, dat liet voortdurend beraadslagen over
de bedrijfsbelangien en de wederzijdsdhc
noocden en behoeften dé vertegenwoordi
gers der werkgevers- en we rkincme rs -orga
nisaties aioodizakelijiketrwijs nader tot el-
klaar moest brengen, onafwijsbaar tot rnmi-
ger verstandhouding en juister begrip van
en opzicht in elkamdians behoeften zou
voeren, zoodat men ook gemaikiMijker tot
overeenstemming zou kunnen komen.
Weer anderen warén van moering, dat de
vorming vam vrije Bedtrijfsradon, waarvoor
zij alles voelden, een eerste stap zou zijn
naar de publiek rechtelijke bedrijf sorgani
satie, waarvoor ©enig© vrees werd ge
to oud, omdat dan idwaing in plaats va-i
vrijheid' komen zou. De voorzitter en de
inleider stelden het ijdele van deze vrees
diudddtijk iin het licht en wezen daartegen
over op dé groote voorbeelden, die dc
puhlie'krech'Mtijke bedrijfsorganisatie zon
kunnen buengem Dat daardoor de vrijheid1
al te zeer in It gedlrang zou 'komen, word
door beiden ten sterkste bestreden.
'Nadat over déze en amdere zaken lang
en breed was gediscussieerd, stelde de
voorzit ter de door bet bestuur van den Ai
gemeenien Landhauw-Bcdrijfsraad gefor
muleerde vraagpunten aan de arde. Deze
werdén allen ia bevestigenden zin beant
woord, nadlat hot eerste vraagpunt ©enigs
zins gewijzigd was. Dene vraagpunten
Juiddlen:
1. (Organisatie.) Is de vergadériug
von moaning, dlat hot bedrijfaradenstelsel,
in hoofdzaak zooals dit door de IR. K.
Vakbeweging is uitgewerkt, ©en vorm van.
verwezenlijking dér sodadöriteiitsgedachte
is, die overweging en bestudeeming diooir
dte gezamenlijke Pnotestantsoh-Ghristelijke
en Roomsoh -Katholieke organisaties vam
werkgevers cn werkimcmors dm het lamd- en
tuinbouwbedrijf verdient?
2. (Taak.) Ia die vergadering vam
meening, dlat dé 'taak dier Bedlrijfsnadén nl-
lereenst en in hoofdzaak te zoeken is in:
le. geregeld plegen van overlleg tusschen
dé vemtrouwenismaminem der werkgevers- en
der werianetneragnoepenl betreffende de be
langen wam heft bedrijf en van dé bedrijf®-
g-enooten); 2e. streven maar uitbreiding en
uitbouw vam het MiaBtiuut der Collectieve
ArfteidrijOveaéénikoirnist; 3e. vcrieenén van
bemiddeling ter voorkoming en oplossing
vam geschillen; 4©. streven maar het tot
stand komen vam Bedrijfsrad'en in geheel
bet bedrijfsleven?
3. (Medezeggenschap.) Acht de ver
gadering hot gewenscht aam de organisa
ties der werknemers medezeggenschap te
geven in de sociale aangelegenheden vam
het bedrijf complex vam ondernemin
gen in eenzelfden talk wam1 productie)?
4. Samenwerking) (beginsel). Adht dé
vergadering samieniweirlkinjg inzake diet Be.
drijfsradénJstelsieU taissclhert dé Protos-
tointsch-Christelijke en de Roomsoh-Kaitho-
liake Vakbeweging gewenlscht, noodzake
lijk en m-ogdlijk?
Wat vraagpunt 6 (betrekking hebbende
op dén vorm vam. samtenweaking) betreft de
beantwoording daarvan word' 'tot later uit
gesteld.
Tenslotte weid besloten om aam eene ge-
menjjjdé ooprauissia, bestaands uit 2 vente-
genweordigars van ieder der Roomsdi
Katholieke en Protestamtech-Christelijke
Boeren- en Lamidi-arbeAdersbomden, waar-
aam de adjunct-iseartearis vam dien Aüg. RjK.
Lamdbouw-Bedrijfsraad, Mr. H. van Hams
tert, als secretaris werd toegevoegd, op te
dragen 'bet viaagistuk der samenwerking in
studie te nemen en aam de vergadering te
zijner tijd een concreet plan vam samen
werking voor te leggen. Indien dom de ver
gadering zich mot dit plain, al dain niet ge
wijzigd, kam vereenigém, zal aam de orga
nisaties zelf, die dus de eindbeslissing in
handen 'houden, het voorstel worden ge
daan, de samenwerking definitief tot stand
te brengen.
EEN CANDIDAAT-KEIZER VAN
INDIË.
In de desa Sleman, gelegen 12 K.M.
ten Noorden van Djokja, werd, in tegen
woordigheid van den president, den rijks
bestuurder en andere autoriteiten een
geestdrijver gearresteerd, die zich uitgaf
voor den ratoe adil en reeds verschei
dene volgelingen had.
Bij informatie ter plaatse is gebleken,
dat een zekere Soemodikoro uit de tieea
Watochadeg regentschap, Sleman, een
nieuwen ratoe adil voorstelde.
Hij verzekerde, dat al zijne volgelin
gen onkwetsbaar zouden zijn en dat bin
nenkort alle Europcesche en Ohineesche
tegenstanders zouden worden uitgeroeid
door zonc-n van de legendarische Njai
Loro Kidoel. (De godin van het Zuider-
strand). Donderdag werd hij met 25 aan
hangers gepakt en Zaterdag verhoord in
hot bijzijn van den resident, den rijks
bestuurder, den assistent-resident, den re
gent en den controleur. Na het verhoor
werden de volgelingen weder vrijgelaten.
De bedrieger had reeds pangerans en een
rijksbestuurder benoemd.
Soemodikoro moet, naar het ,Soer.
Hbl." vernam, een gewezen koeli-con-
tractant zijn, die onlangs uit Deli terug
keerde, waarheen hij vijftien jaar gele
den was gegaan, na op Java eenige ïnalen
wegens diefstal te zijn veroordeeld ge
weest. Acht maanden geloden in zijn desa
teruggekeerd hield hij zich onledig met
het geven van lessen in selawatan, het
bespelen van een terbang, een Ja vaan scha
tamboerijn, ter geleiding van godsdien
stige liederen bij huwelijken, enz.
Gesteund door het vertrouwen, dat de
desa-bevolking stelde in zijn vader Amat-
kasan, een doekoen, die ziekte heette
te genezen met water, waarbij gebeden
gepreveld vierden, kreeg Soemodikoro
spoedig twintig leerlingen.
Dezen vertelde hij, dat hij door Njai
Lolo Kidoel, de godin van het Zuider-
strand, aangewezen werd, als ratoe adil
op te treden. Zijn kraton zou gebouwd
worden te Sambiloto in het regentschap
Kalassan. Hun, die hem volgden, zou
geluk deelachtig worden en zij, die wei
gerden, zouden gedood worden. Zijn vol
gelingen bood hij een betrekking aan
in zijn a.s. koninkrijk.
Te koop was de positie van eerste»
rijksbestuurder, welke verkocht werd aan
zekeren Kariadi, die daarvoor f 250 be
taalde. Daarvoor had deze twee koeien
te gelde gemaakt.
Kroonprins zou worden een zekere Pa-
wiroedjo, die daarvoor den titel ontving
van pangeran Adipatiano en daarvoor f 66
moest betalen. Zijn gemalin zon worden
zijn handlangster. Somaningroen, die den.
titel verkreeg van raden ajoe.
Zijn twintig leerlingen zouden prad-
joerits worden om een vijand, die zich
niet wilde onderwerpen, te bestrijden. Zij
die den ratoe adil volgden, zouden f 1
per hoofd moeten betalen, zich daarmee
vrijwarende voor alle ziekten
De geschiedenis, die zich in do inland-
scho maatschappij steeds herhaalt.
R.-K. HUISVESTINGSCOMITÉ
Het Centraal Bureau van bet R.-K. Huis-
vestings-Comité deelt ons het volgende me
de omtrent de eerstvolgende transporten:
Vertrek naar Breslau 13 Jan.
Aanvragen voor Breslauer kinderen moe
ten voor 8 Januari in het bezit zijn van
het Centraal Bureau.
Op 28 Jan. zal een trein met kinderen
uit Oostenrijk arrivceren.
Aanvragen om kinderen met dit transport
mede te doen komen moeten uiterlijk 12
Jan. in het bezit zijn van het Centraal Bu
reau.
Teruglransport 7 Februari.
Goederen moeten voor 31 Januari in het
bezit zijn van het Centraat Bureau.
Circa 25 Jan. zat een trein met Hongaar-
sche kinderen aankomen.
Aanvragen voor Hongaarsche kinderen
moeten voor 5 Jan. ontvangen zijn.
Het terug transport is bepaald op 30
Jan.
Installatie Internationaal Gerechts-
hof'. Het ligt in de bedoeling van
het Pujk en het Gemeentebestuur
van 's-Gravenhage de installatie van
het Internationaal Gerechtshof daar
ter stede op luisterrijke wijze te vie
ren. terwijl zoowel het Rijk als het
Gemeentebestuur het Hof een cadeau
zullen aanbieden. (Rsb.)
NIEUWE UITBARSTINGEN TE
VREEZEN?
De kruier van den Bromo ver
toont waarneembare verhoogde wer
king. De krater van de Kloet even
eens, terwjjl het kratermcer ver
stopt is.
