Stadsnieuws.
vraöIrbus.
KORTE BERICRTEM,
ORDE EH ARBEiD.
KËRiËÜÖHÖÖL
LEBER EM WLQ8T»
LAHDB0UW EN VISSCHERU,
Ter waarschuwing deelt de „Lim
burger Koerier" het volgende mede
„Van hooggeachte zijde worden
wij er opmerkzaam op gemaakt, dat
zich op de Zuid-LimburgscheDuit-
sche grens, met name in de streek
van Aken, een beweging openbaart,
die sektarische vormen begint aan te
nemen.
Daar er ook in de richting van Vaals
c. a. propaganda-pogingen worden ge
daan, achten wij het zaak, de bevol
king en hare leiders tegen het daaraan
verbonden gevaar te waarschuwen.
Oorspronkelijk schijnt het onschul
dig, en zelfs goed, geweest te zijn
beoogd werd eene kerk te bouwen.
Maar al spoedig mengde zich een bij-
geioovig element erin beweerd werd,
dat de bouw van die kerk het uit
breken van een nieuwen oorlog zou
weerhouden, doch het niet totstand
komen ervan onvermijdelijk Gods
straf in den vorm van een weder-
loslaten van den oorlogsgeest zou uit
lokken. Toen werd de propaganda in
dezen vorm door het aartsbisschop
pelijk gezag te Keulen verboden.
De leden van den „Liebesbund"
zoo noemt zich de organisatie
stoorden zich daaraan echter niet en
zetten hun actie door, dwars tegen het
verbod van den kardinaal in. Een
afgevallen Fransch priester, die op
name en huisvesting vond bij de leid
ster der beweging, sloot zich er bij
aan, en aldus werd het onkatholiek
karakter ervan nog scherper gemar
keerd. Als ziel der beweging noemen
de Akener bladen zekere Frau Rom
pen, die volgens ons toegekomen in
lichtingen eene Zuid-Limburgsche,
eene weduwe, uit Geleen herkomstig,
moet zijn.
De Fransche priester is reeds over
leden. Als leider is thans een arbeider
gekozen op ingeving uit den Hooge,
heet het die zich-allang als een der
voornaamste woordvoerders van de
„Liebesbündler" heeft doen kennen.
Deze man leeraart, dat de opvolgers
van Petrus allen onwettig gekozen en
gewijd zijn hij noemt zich den eer
sten rechtmatigen opvolger van den
Apostel-vorst en heet zich dan ook
„Petrus li." Men deelde ons mede,
dat hij reeds zijn eerste „Apostel"
heeft „gewijd." Onlangs heeft hij, ge
huld in namaak-bisschoppelijke ge
waden, voor den eersten keer „ge
pontificeerd," en daarbij tweemalen
wat hij noemt „Mis gelezen." Ook
moeten zijn aanhangers, volgens de
Aachener Rundschau, daarbij „ge
communiceerd" hebben.
Men ziet, dat de beweging reeds
volop in het vaarwater der ketterij
boegseert.
„Petrus 11" zondert zich tijdens de
„godsdienstige ceremoniën" nu en dan
in een zijvertrek af, waar hij, naar hij
den geloovigen vertelt, gesprekken
met afgestorvenen voert, zoo o.a.
met de Pausen Pius IX en Leo XIII,
die volgens hem, beiden in de hel zijn,
de eerste omdat hij het dogma der
Onfeilbaarheids-verklaring heeft uit
gesproken.
Tot dusver worden de vergaderingen
gehouden in een huis, dat niet lang
geleden door een Schieber-proces in
opspraak kwam. Petrus II en zijn
aanhang verlangen echter van de
stadsregeering, dat deze hun een der
katholieke kerken te Aken ter be
schikking stelt
Een gedeelte hunner heeft in allen
vorm, volgens het Pruisische Staats
recht, aan het gerecht kennis gegeven
van zijn uittreden uit de Katholieke
Kerk en daarvan aan de Kerkelijke
autoriteit afschrift gezonden.
Wijl het niet onmogelijk is, dat bij
onze grensbewoners, of bij in Duitsch-
land werkzame landgenooten, pro
paganda wordt gemaakt, gecollec
teerd wordt of geschriften worden
aangeboden, achtten we het geraden
onze lezers te dezer plaatse van dit
nog meer treurig dan belachelijk ge
doe op de hoogte te stellen."
Voorstel van den Metaalbond
aangenomen?
Kapelaan F. H. Kimman t
Twee teruggevonden schilderijen
van Fnms Hais.
EEN TREURIGE REIS NAAR INÏDIë.
De imdisolie regoering heeft aan 't kan
toor van F.-eis wazen opgedragen, een on
derzoek in te stoften naar de gegrondheid
nan de klach ten, die ingebracht zijn over
de behandeling aan boord van bet s.s.
JDjambi" ran den RoMerdamschen Lloyd,
Useïk sahip half Juli in iniddë arriveerde.
Het onderzoek omvatte, volgens de
„Javabode" in hoofdzaak de boedanigheid
der voeding aan boord, voorts het gedrag
en het optreden van den scheepsdokter
aan boord van dat schip, en ook naar de
juistheid van de verhalen, die in omloop
wonen aangaande het in zee werpen van
een lijkje van een kind, dat aan boord
Bras overleden.
Uit het onderzoek biedk, dat hot as.
wDjambi" niet in bet minst vcfldoet aan de
eésëhen voor personenvervoer in de tropen.
De aooomodatie was er treurig, slecht
en schadelijk voo de gezondheid. Reeds
hierdoor ontstond bij hot begin der reis
de grootste ontstemming.
De voeding, maar vooral ook de be-
leiding daer voeding, moeten zeer onvol
doende worden genoemd: de «ardappeèen
b.v. waren niet alleen slecht, doch wéér
aleoht, ja, nieL te eten.
Merkwaardig is, dat ariakeien, waarop de
passagiers contractueel recht hadden, niet
werden verstrekt, zoo b.v. wijn.
De scheepsdokter bleek met wemdg takt
Ie zijn opgetreden. De behandeling aan
boord was verre van naar aller genoegen,
maar vooral was de ontstemming groot
legen dien medicus door zijn niet scherp
genoeg te gispen zorgeloosheid inzake bet
toevertrouwen aan de banen van bet lijkje
Ban een aan boord gestorven kind.
Dit kindje stierf in een atmosfeer van de
grootste ergernis, misnoegen en van de
toherpste verwijten. Dadelijk werd dot
overlijden geweten «au de slechte aocoow-
datie van het schip. Het Hjkje nvoest ou te
water gelaten worden. <k>di het kistje was
«ziet bezwaard, zoodat toen de Joveniooae,
maar daardoor niet minder kostbare in
bond in zee ging, het kistje niet zonkl De
onthutste en ontstelde passagiers, bovenal
natuurlijk de diiep getroffen ouders, zagen
bet kistje dobberen op de polven, totdat
bet gehate schip het verder volgen van het
kistje belette. De stemming jegens den
scheepsdokter steeg ten top en werd er «en
van positieve vijervfighead.
De gevcdgtrridiiiig van het onderzoek
luidde, dat het sa „Djamhi" geheel moet
worden afgekeurd voor personenvervoer.
Van rewericgseijde is het voorstel gedaan,
om dit onderaodk onder de aandacht te
brengen van den nrimsler van koloniën,
teneinde bet gewraakte schip met meer te
gebruiken voor passagiersvervoer. Het
departement op het Plein hooft óf te Echt-
vaardig tiet schip aangenomen voor ver
voor van gouverneTnentspaosagiers, ver-
ttnd ais het was door dien prooien drang
van verlofgangers voor terugkeer naar
tndfé óf het heeft te tichtvaaxdig over de
groote bezwaren heengezien.
Aan de Itofierdamsche Lloyd is thans
het verzoék gedaan, om alsnog restitutie
te verleenen van bet te min genotene aan
boord Lc. van den wijn en <S* bedrag «R
te keeren aan de p&sagiers. Maar de
dooden worden de armee le niet an bot loven
temageroepen, bet richtleed wordt met
*dd niet verzacht!
VROUWELIJKE POSTAMBTENAREN
Op vragen door het „Hbld." ge-
cteld aangaande de prestaties van aan
de Post werkzame vrouwelijke amb
tenaren. heeft de Directeur van het
Postkantoor te Amsterdam als zijn
rieenimg te kennen gegeven, dat voor
de hoogere rangen van den Post
dienst het vrouwelijk geslacht in *t
algemeen, heel wat minder geschikt
U, dan de lieeren der schepping.
Het postbedrijf, dat, behalve op
enkele uren des Zondags, nooit stil
•taal, noodzaakt de ambtenaren tot
een ongeregeld leven. Het verrichten
van late avonddiensten, nachtdiensten
en vrocgposten is uit den aard der
zaak voor het vrouwelijk geslacht niet
zonder bedenking. Voor het dienst
doen in de postrij tuigen der spoor
treinen (den zoogenaamden ambulan-
ten dienst) is het vrouwelijk perso
neel niet wel bruikbaar.
Voor opleiding tot „commies" uit
welke categorie de hoogere titularis
een voor dit dienstvak voortkomen,
worden slechts enkele vrouwelijke
Candida ten toegelaten, waarvan het
aantal telkens door den Minister
wordt bepaald. Deze beperking is
in. i. zeer terecht gemaakt Het zou
niet goed zijn. haar te verzachten.
Ik ken echter ook voorbeelden
van vrouwelijke commiezen, die alle
rangen hebben doorloopen en thans
in de functie van hoofdcommies
•oor de beste mannelijke ambtenaren
van dien rang geenszins behoeven
onder te doen. M.i zijn rij uitzon
deringen. Veel meer zijn er, die bij
het klimmen van de jaren voor de
zeer verantwoordelijke betrekking van
hoofdcommies niet de vereischle ge
schiktheid bleken te hebben verkre
gen.
Met 't vorenstaande meen ik u te
hebben aangetoond, dat ik ten aan
zien van tfc hoogere functies bij den
Postdienst geen verandering zou wen-
Bchen.
Voor het lagere personeel, op de
kantoren dienst doende, wordt van
vrouwen ruimschoots gebruik gemaakt.
Voor schrijfwerk, de bediening van
schrijf- en telmachines, rijn zij bdj uit
stek geschikt. In de administratie van
den Postcheque- en Girodienst en in
die van de Quitantiën zijn vrouwen
op 't kantoor te Amsterdam in groe
ten getale werkzaam. DaAr voldoen zij
en kunnen ze de vergelijking met man
nelijke werkkrachten best doorstaan.
In andere onderdeden van den
dienst zijn vrouwelijke ambtenaren
minder op hun plaats. Zij komen hier
dan ook slechts bij uitzondering voor.
Op de bijkantoren te Amsterdam
z^jn vrouwelijke ambtenaren werk
zaam aan de loketten, derhalve voor
de bediening van het publiek, dat
veelal tegenover hen een welwillender
houding aanneemt, dan tegenover de
mannelijke ambtenaren .Toch venneen
ik aan deze laatste de voorkeur !te
moeten geven, wijl zij meestal meer
tact in den omgang bezitten en aan
groote drukte beter het hoofd we-'
ten te bieden.
Meermalen kon worden opgemerkt,
dat vrouwelij ke ambtenaren haar be
trekking als een voorloopige beschou
wen en deze daardoor niet met den
zelfden ernst waarnemen als de meeste
mannelijke leden van liet personeel.
Deze zien in de eens gekozen loop
baan een levenspositie en trachten
vooruit te komen,
EEN NIEUWE SECTE.
MILITAIR OURIOSUM.
Waarschijnlijk als indirect gevolg van
het in verschillende bladen (ook in ons
blad) vermelde artikel j,Een militair cu
riosum", is de functie van sergeant van
de week bij het lie bateliaa 19e rog.
infanterie te Deventer opgeheven. Deze
functie had feitelijk ook geen zin meer,
nu de manschappen bij dit bateljon de
kazerne te Deventer bobben verlaten.
.VERDUISTERING DOOR EEN
NOTARIS-KLERK.
In verband met het bericht omtrent
verduisteringen van bedragen aan geld,
vermoedelijk gepleegd door zekeren G.,
wanende in do Dibbetefcraat te 's-Hage,
kan volgens de „Msb." nader worden
medegedeeld, dat deze verdachte geen
candidaat-notaris is, zooals bij voorgaf,
doch eerste klerk op een notariskantoor.
Da politic heeft in Den Haag bij de
Gemeente Bank van Loening en bij ver
schillende banken, effecten en gelden in
beelag genomen, gezamenlijk ter waarde
van ongeveer f 3500, door de verdachte
gedeponeerd, on tocbebooronde aan esn
te Amersfoort wonendo dame.
EEN GESTOORDE
KAHERBIOSOOOP-VOORSTELLING.
Het is weer eens gcbloken, hoo ge
vaarlijk h!et gebruik van huisbipscoop-
apparataa kan rijn, ais rij door ondes- 1
kundigen worden bediend en niet alle
veiligheidsmaatregelen in acht worden
genomen.
Dinsdagavond waren bij de familie O.
A. Klink, wanende Rustenburgerstraat
157 1ste etage, te Amsterdam, een twin
tig kinderen op bezoek, voor wie met
een kamerbioecoop een voorstelling ge
geven werd.
Tegen 11 uur werd de vreugde ech
ter plotseling verstoord, doordat een der
films in aanraking kwam met den z.g.
verhitten weerstand en in brand vloog.
De groote vlam, die rich onmiddellijk
„n bet toestel en de tafel meedeelde,
bracht, zaooals te begrijpen is, zoowel on
der de kinderen als onder do ouderen
oen paniek te weeg.
In allerijl verlieten allen het vertrek,
waar de brand reeds een dreigend aan
zien kreeg. De brandweer, die zeer
spoedig na de alarmeering ter plaatse
was, wist evenwel uitbreiding te voor
komen.
Het bioeoooptoestel en de films zijn
vrijwel geheel vernield, maar ook eenige
kleedingstukken en het tafelkleed heb
ben danig van het vuur te lijden gehad.
DIEFSTAL IN EEN POSTKANTOOR.
Woensdagmorgen liet een loopjongen,
die in 't hoofdpostkantoor te Amsterdam
een postwissel inde, een biljet van f25
vallen, dat door een achter hem in de
rijstaanden man ODgemerkt werd o. geao -
men en in den zak gestoken. Bij het na
tellen van rijn geld miste de jongen
de f 25 en kreeg argwaan tegen den man,
wiens bukkende beweging hem wa3 op
gevallen. Hij waarschuwde den zaalwach
ter, die den man verzocht op het bureau
„postwissels" de komst van do inmiddels
ontboden politie af te wachten. Bij fouil
leering bleek de man inderdaad het bil
jet van f 25 in den r/nk te hebben en
tegenover den rochel ir be :cnde hij
het geld ten eigen bate te hebben wil
len behouden.
Drie menscheen verdronken. Door
het omkantelen van een bootje zijn
Maandag in het Aduarderdiep bij Oosum
(Gr.) drie personen om het leven geko
men. De moeder van de 18 en 20-jarigo
meisjes Eitens werd gered, de dochters,
zoomede de 27-jarige J. Bolt, verdronken.
Verzakkingen. Met het sloopen van
een doel van het hoofdgebouw van Staats
mijn Hendrik te Rumpen-Brunssum (L.)
is een aanvang gemaakt. De toestand in
het gebouw was op sommige p oatsen
levensgevaarlijk. Onder Nuth rijn in den
provincialen weg verzakkingen waarge
nomen, de scheuren en reten hebben
een diepte van 5 meter en moer.
Oliehollen-hakken. Op Oudejaars-
avoond was een brievenbesteller to fe teen-
wijk in rijn woning bezig met het bak-
keu van oliebollen. Een hoeveelheid sterk
bruisende olie vloog hem daarbij in het
gezicht, tengevolge waarvan beide ooien
ernstig gewond werden. Men vreest, cat
do man het gebruik van een der oogen
zal moeten missen.
De laatste dag. Tijdens de gods-
dienstoefening op Oudej aaravond in de
Ned. Herv. Kerk te Kapelle, overleed
plotseling do heer A. L., <p rijn plaats
in de bank gezeten.
Gezonken. Door den hevigen storm
der laatste dagen is de melksckuit van
Schil psr De Bruin, geladen met 90 kan
nen melk voor de melkfabriek Hollandia
te Vlaardiagen nabij den Gatweg onder
Vlaardingen-Ambacht gezonken.
Branden. Te Oude-Pekcla (Gr.) is
door onbekende oorzaak de winkelbehui
zing van den heer H. Houvast, mede be
woond door den beer L. Spieart afge
brand. Een deel van den inboedel ver
brandde mede.
Te Hengelo (O.) is Maandagnacht
de coiffeurszaak van den heer M. Tim
mermans in de Nieuwstraat geheel uit
gebrand. ,,ii
Overreden. Te Sprang is de land
bouwer W. v. d. S. door de stoomtram
overreden en onmiddellijk gedood. Hij
laat vijf kinderen achter.
De sleeptros gebroken. Het vuur
schip Terschellingerbank, dat door den
hevigen storm verdreven is, en door een
sleepboot op sleeptouw werd genomen,
is van de sleepboot losgebroken.
Er bestaat veel gevaar, dat het vuur
schip zal stranden. („lek
Naar de „Tel." verneemt, is in een
Dinsdag te Utrecht gehouden huishou
delijk congres van den R.K. Metaalbe-
werkorsbond „St. Eloy" besloten om ue
voorstellen van den Metaalbond in zake
loonsverlaging te aanvaarden. De ünan-
cieele steun die de stakende katholieke
metaalbewerkers uit RK. kringen ont
vingen, moet totaal onvoldoende rijn ge
weest, waardoor een volhouden van dem
strijd gedurende langen tijd onmogelijk
werd geacht.
DE STAKING IN DE METAAL
INDUSTRIE.
Te Breda.
'Hot kantoorpersoneel der machinefa
briek „Breda" is, op twee man na, geheel
ontslagen.
Het loon der werkmeesters is voor-
'Ioopig teruggebracht op 70 pet.
Met ingang van 1 Februari a.s. is thans
ook door de Kon. Ned. Machinefabriek
voorheen E. H. Begeman te Helmond tot
loonsverlaging besloten. De verlaging be
draagt 10 pet. voor die gehuwden en 15
pet. voor <te ongehuwde arbeiders.
Aande Tïdsdhe Machinefabriek, die on
geveer 100 werklieden telt, is de bekende
loonsverlaging aangekondigd met ingang
van 16 dezer.
STAKING TE VRIEZENVEEN.
Bij die firma Jansen en Til an us te Vrie-
zerrveen hebben 97 spoelsters bet werk
neergelegd. Zij eischen hooger loon. Ten
gevolge hiervan staat pok de weverij stil.
WerkloozenJcassen. Bij 'dien Meubel-
in akersbond is van den Minister van Ar-
beil bericht ontvangen, dat besloten iis
ooik die werfaloozen'kas van den Meubel-
makersbond in de regeling voor steun
aan noodlijdende werlkloozenkassen op te
nemen. De voorwaarde hiervoor is echter
oen verdubbeling van de bijdrage aan de
wenkloozenkas. Reeds tevoren was de be
reidverklaring de contributie op 20 een1'
te brengen aan den Minister gegeven.
BELASTINGBILJETTEN IN ARBEIDERS
GEZINNEN.
Te Eindhoven zijn, naar het „Hbld" ver
neemt, dezer dagen de belastingbiljetten
dienst 1921-1922, over de inkomsten van
het kalenderjaar 1920 voor Rijk en Ge
meente uitgereikt.
De aanslagen hebben vooral in arbeiders
kringen groote beroering verwekt. Er zijn
belastingbedragen onder van 300900,
hetwelk geen bevreemding behoeft te ver
wekken, daar er lal van gezinnen zijn waar
cte totale inkomsten per jaar van f 6000
f 11.000 uiteenliepen.
In de meeste dezer arbeidersgezinnen is
geen cent bespaard, en zal de belasting in
het gunstigste geval gezien de huidige
werkloosheid slechts met kleine afbeta
lingen op langen termijn kunnen binnen
komen.
Woensdagavond is plotseling over
leden de Weleerw. Heer F. H. Kim
man. ZijnEerw. werd in 1871 te Uit
geest gebaren, priester gewijd in 1903,
was vervolgens kapelaan te Boskoop,
Berkenrode (Heemstede) en 's Graven-
hage (II. Hart van Jezus). 13 Augus
tus 1921 werd hij door Z. D. H. den
Bisschop belast met de stichting van
een nieuwe parochie te Oterlcek.
Een privilegie voor den Priesler-Missie-
bond. In de jongste aflevering van dien
Acta ApostaHca Sedis wordt melding ge
maakt van een nieuw privilegie, door Z.
H. «ten Paus verleend aan de leden van
den Priester-Mi ssiebond
Iedier priester, die lid is of lid wordt
van dezen bond kan die Metten en Lauden
van den volgenden dag anticipeeren van
12 uur af (vel a meridie), mits het offi
ce van den dag afgebeden *s.
Vervolgonderwijs. De Minister van
Onderw., heeft in overeenstemming met 't
gevoelen van den Onderwijsraad beslist,
dat een cursus voor vervolgonderwijs niet
voldoet aan de wettelijke vereischten in
zake de 150 lesuren, indien dat getal uren
niet wordt behaald dan mei bijtelling van
de unen van die Kers.tvaean.tte,
De nieuwe Icgerorganisatie. Naar de
„Tel." verneemt, zullen bij de tot stano-
koming van de nieuwe leger-organisatie
van de bestaande 12 infanterie-brigades vier
worden opgeheven, zoodal het wapen der
infanterie zal bestaan uit 8 brigades, doch
elk bestaande uit 3 regimenten (thans be
staat elke brigade uit 2 regimenten), zoo
dat het aantal regimenten gelijk blijft.
Aan beroepspersoneel zal bij elk regi
ment, infanterie ingedeeld worden: 1 luite
nant-kolonel, 2 majoors, 6 kapiteins, 10 le
of 2e luitenants, 2 adjudanten-onderofficic-
ren-administrateurs, 5 sergeanten-majoor
instructeur, 5 fouriers, 36 sergeanten en 28
korporaals, hetgeen gerekend over de 34
regimenten infanterie een vermindering
geeft naar de thans bestaande organisatie
van 24 majoors,, 144 kapiteins, 120 luite
nants, 72 adjudanten-onderofficieren-admi
nistrateur, 24 adjudantcn-onderofficicr-rn-
slructeur, 120 sergeanten-majoor-admi-
strateur, 168 sergeanten-majoor-instrucleur,
192 fouriers, 984 sergeanten en 768 korpo
raals.
DE VOGEL-GHOLERA.
Op de vragen van don hoer Ter Hall
over het nemen van maatregelen tegen
de thans hesNchendo vogeleholera heeft
do Minister van L., N. en II. bet vol
gende geantwoord
Hoewel met vrij groote zekerheid kan
worden aangenomen, dat te Rolde onlangs
vogeleholera werd binnengebracht door
uit Polen ingevoerde ganzen, is de moe-
ning, als zoude bet voorkomen van voor
noemde ziekte in Nederland aan den in
voer van Poolsche ganzen zijn toe te
schrijven, in het algemeen niet juist. Zij
komt namelijk geregeld op verschillende
plaatsen voor, waar nimmer Poolsch
pluimvee werd ingevoerd.
Het is mij bekend, dat nog korten tijd
geleden over Oldenzaal drie wagons Pool
sche ganzen, bestemd voor een firma te
Goor, zijn ingevoerd. Vogeleholera is al
daar evenwol niet waargenomen.
Hc-t is juist, dat uit de uit Polen aan
komende transporten ganzen soms die
ren voor lagen prijs worden verkocht.
Dit betreft dan gekneusde of verwande
exemplaren, in bet algemeen dieren, welke
door de reis hebben geleden.
Deze verkoop geschiedt evenwel nimmer
te Oldenzaal, daar de betreffende wagons
uit het buitenland onder douanesluifing
direct naar het stafion van bestemming
doorgaan.
Een tijdelijke grenssluiting zou voor
den exporthandel, waarvoor dit buiten-
landsche pluimvee groofcndoels bestemd
is, vèr strekkende gevolgen hebben en
is ook, ter voorkoming van het besmet
tingsgevaar voor onzen pluimveostapol,
niet absoluut noodzakelijk. Een keuring
aan de grens en voorschriften ten aan
zien van pas ingevoerde dieren, speci
aal afzondering gedurende een bepaalden
tijd, zou dit besmettingsgevaar grooten-
deels kunnen ondervangen. Aangezien vo
geleholera evenwol niet onder de l>epa-
lingen der Veewet valt, kunnen zoodanig
maatregelen, evenmin als sluiting van de
grens, voor het oogenblik worden toege
past.
De Minieter zal echter overwegen, in
hoeverre er aanleiding bestaat om, met
gebruikmaking van artikel 48 van de
nieuwe Veewet, voorschrift n ten aanzien
van do vogeleholera in het leven te roe
pen. In afwachting daarvan zal het par
ticulier initiatief tegen hot besmettings
gevaar van ingevoerd pluimvee hebben
te waken, waarbij do Rijksseruminrichting
en de Vceartaenij kundige dienst, hiertoe
bereids door mij aangezocht, gaarne be
hulpzaam zullen zijn.
In „Oud-Holland" schrijft tir. Hofstede
de Groot, dat het merkwaardig is, dat er
in de laatste 15 jaar in Engeland verschei
dene omvangrijke familiegroepen, geschil
derd door Frans Hals, aan het licht zijn
gekomen.
Dr. Hofstede de Groot schrijft dan:
Het begon met het gezin van vier perso
nen, een neger en een poedel, een stuk,
dat van omstreeks 1750 af in het bezit is
geweest der familie Warde in Squerries
Court bij Westerham, in 1906 op de winter-
tentoonstelüng in de Royal Academy gewel
dig opzien maakte en kort daarop door be
middeling van Duveen Brothers aan Olto
Kahn te Nieuw-York werd verkocht. On
langs prijkte het ook op dc Nedcrlandsche
tentoonstelling te Parijs.
Twee jaar hierop ontdekte men op het
landgoed Malahide in Ierland bij Lord Tal
bot een tafereel, bestaande uit de ouders,
zeven kinderen en een kindermeid, waarop
door de National Gallery te Londen beslag
werd gelegd.
In den herfst van 1920 mocht het mij
gelukken op een buiten in het Noorden van
Engeland een groep van negen personen
in een landschap terug te vinden, dat in
mijn Bescr. u. Krit. Verzeichnis vermeld
wordt onder nr. 444, als voorkomende in
de veiling J. A. Bennet te Leiden, den lOen
April 1829, toen het voor f 45 werd opge
houden.
Ik kwam dit stuk door een merkwaardi-
gen loop der omstandigheden op het spoor.
Eigen tijd geleden verwierf' ik van den
heer J. A. Frederiks de reeks van vijf met
zwart en wit krijt geleekende koppen op
grijs papier, waarvan de afbeeldingen deze
regels vergezellen.
Hoewel zij uit het laatst der XVIIIe eeuw
afkomstig zijn, vali het niet moeilijk te zien,
dat zij naar werken van Frans Hals gevolgd
zijn en dat zij het dichtst staan bij het
tcckenwerk van Abram Delfos (17311820)
een Iteidsch graveur, teekenaar en kunst-
koopcr.
Natuurlijk zocht ik terstond naar dc origi
neel-en dezer teekeningen en toen deze onder
de bekende werken niet te vinden bleken,
bracht de omstandigheid, dat Delfos te Lei
den werkte, mij van den aanvang af op het
denkbeeld, dat het bovenvermelde doek uil
een Leidsche veiling wel eens het oorspron
kelijke stuk zou kunnen geweest zijn.
De vraag bleef evenwel, waar was dit
heengekomen, waar bevindt het zich thans?
Bij het nasporen van een verloren gegaan
meesterwerk denkt men natuurlijk in de
eerste plaats aan Engeland, en toen ik zeer
toevallig en zeer ter loops den naam van
een Engelschen Lord als eigenaar van eenen
grooten, onbekenden Hals hoorde vermel
den, ging zijn onderzoek in deze richting.
Who is who? verschafte mij den naam van
zijn familicgocd. De gids voor Engeland,
die na den oorlog de plaats der Baedekers
inneemt, bracht mij op dc hoogte der ligging
hiervan en gaf bovendien nog aan: the
castte contains pictures bij Hogarth, Jor-
daens and Frans Hals.
Een bezoek aan de plaats, wier eigenaar
vooralsnog liever niet heeft, dat zijn naam
in het openbaar wordt verhield, gaf mij tie
zekerheid, dat ik het gezochte had gevonden
en groote verrassing, dat het stuk niet
vijf doch negen Icvensgroote figuren, ten
voeten uit, in een landschap bevat. De af
metingen (150 X 165 c.M.), die slechts
weinig verschillen van die van het in 1829
verkochte stuk, maken de identiteit hier
mede zoo goed als zeker.
Aangezien er geen afbeelding van het
schilderij bestaat en het in den legenwoor-
digen tijd moeilijk kan worden gefotogra
feerd, zal ik trachten het zoo goed mogelijk
te beschrijven.
De hoofdpersonen, dc ouders, zijn onge
veer zóó geplaatst ats op het vergenoegde
echtpaar in het Rijksmuseum, waarmede
het ook wat tonaliteit der kleuren aangaat,
vrij veel overeenkomst vertoont, hoewel het
in de in hoofdzaak zwarte klccdcren, in de
gezichten en in het bijwerk (mand met
roode appels) aanmerkelijk rijker van kleur
is.
De vrouw legt de rechterhand op de knie
van haar man, die zijn handschoenen in dc
rechterhand houdt. Met de linker wijst zij
naar rechts: Achter de ouders staan de drie
oudste kinderen: dc dochter, met openge
werkte roode mouw tusschen twee zoons,
houdt dc rechterhand voor de borst.
Deze drie koppen zijn ongeveer in een
horizontale lijn gecomponeerd, terwijl zich
rechts drie personen bevinden, die loodrecht
boven elkaar zijn geplaatst.
Het laagst het jongste kind op den grond
en glunder lachend achterover kijkend naar
haar broertje achter haar. Een oudere zus
ter. of waarschijnlijker de kindermeid,
houdt in voorovergebogen houding de uit
gestrekte armen gereed, 0111 't kleine kind op
te vangen, als het mocht omduikelen.
In den linker benedenhoek zit nog een
jong kind in 't donker paars bij een omge
vallen mand met schitterend roode appelen,
die veel tol den kleurigen indruk van liet
schilderij bijdragen.
Aan deze zijde staat ook in het terrein
liet bekende monogram F. H. (in elkaar).
Het geheel is buitengewoon aantrekkelijk
als beeld van een echt oud-Hollandsche bur
gerfamilie, wier geluk de schilder ons op
meesterlijke wijze voor oogen toovert
Dc groep draagt den naam van de „fa
milie van Jan de Bray" doch dit is ten
eenenmalc onmogelijk, aangezien deze eerst
na 1625 geboren werd, eerst den 2! Oct.
1068, dus na den dood van Frans Hals,
voor de eerste maal huwde en van geen
zijner drie jong gestorven vrouwen volwas
sen kinderen in 't teven gehad kan hebben
tijdens hel teven hunner moeders.
Onze groep is blijkens de drachten een
vrij vroeg werk van den meester. Ik zou
de het uiterlijk omstreeks 1635 tot 1840
willen dateeren.
Hierop wijzen de vrij smalle geplooide
pijpkragen van de beide ouders, de snit van
snor en kinbaard en de vorm van den
hoed bij den vader en het mutsje me; af
staande zijkleppen bij de moeder. Komen
deze bijzonderheden uiteraard ook voor en
11a deze jaren voor, vereenigd vindt men
ze het meest omtrent dit tijdstip.
Gaarne zoude ik deze dateering ook door
details van de wijze van schilderen beves
tigen, maar hiertoe mis ik op het oogen
blik de noodige gegevens. De duur van mijn
bezoek was te kort, om uitvoerige aantee-
keningen te maken en het vergelijkingsma
teriaal was niet bij de hand.
Op hetzelfde builen als liet vorige schil
dcrij bevindt zich een tweede van nog iets
grooteren omvang, eene levensgrooto frtrtf-
verkoopster voorstellend in blauwen! rok,
grijs lijfje en met een grijze schort. Zij staat
links bij een uitstalling van fruit, vooral
gele appels en grijpt met de rechterhand
naar haar koopwaar om deze af te wegen
in een schaal, die zij in de linkerhand heeft.
Dit doende, kijkt zij naar den beschouwer
om. Dit schilderij wordt toegewezen aai
Frans Hals voor de vrouw en Gheyssen
voor het frnit. Het stuk hangt zeer hoog
en was niet van nabij te zien. Van beneden
af bekeken kan de vrouw zeer goed voor
het werk van den meester doorgaan. W'j
„Gheyssen" lijn kan, durf ik niet te zeggen.
Misschien is «r Pieier Gijsels of Gijsens mee
bedoeld, maar deze Vlaata, die van 1621
1590 leefde, kan moeilijk met den Haar
lemmer hebben saamgewerkt en zijn uitvoe-
rig-peuterïgen stijl herken ik in de breed ge
schilderde vruchten allerminst.
Thuis gekomen, zag ik dat ook dit schil
derij reeds in mijn Beschr. u. krit. Ver
zeichnis is opgenomen en wel onder na.
12!c: „Eine Obslfrau, die einige Früchle ab-
wiegt, Fcrner auf Tischcn und in Körben
eine Menge Früchle von Frans Hals und P.
Gijsels. Meisterhaft behandelt". Doek 60
maal 74 c.M. Dit laatste moet een vergis
sing zijn, ontstaan doordat duimen voor
centimeters genomen zijn. Zijn met de ge
tallen duimen bedoeld, dan komt men met
1.50 maal 1.85 M. ongeveer op de grootte
van het door mij geziene stuk.
Hol werd in een anonieme veiling te Am
sterdam den 6 Aug. 1810 no. 41 voor 60
aan Roos verkocht en den 25 Aug. 1870
mede aldaar, onder no. 33 der veiling E.
M. Engelberts voor f 47 aan den Engel
schen kunsthandelaar S. Woodburn.
Veroanif/uig ,/ie Narcis". Op de
vergadering dezer vereenig'.ng, 30 De
cember te Lisse gehouden, was on
geveer e«a 100-ta.i vakgenooLen aan
wezig. narcissen kweekers uit de Zuid
en vertegenwoordigers van handelaars
ia dit artikel, meldt het „VVbkid. v
Bi.-Cit,"
In zijn openingswoord merkte de
voorzitter, de heer II. Bader van Sas-
senlieim, op, dat men gaal inzien, dat
bescherming moet worden gezocht in
een gezamenlijke, «eeon enlreerile ac
tie. Spr. memoreerde voorts, hoe deze
vergadering moest leiden lot de herle
ving van de in 1914 opgerichte vereeiu-
ging „de Narcis" en hoe op inilialicl
van den heer H. v. Zonneve.d bestolen
was. dat een commissie zou trach
ten. de vcreeniging op nieuwen, uil-
gebreiden grondslag te zetten «1 een
vergadering zou voorbereiden van alle
belanghebbenden bij de Narcissencul
tuur om zoo mogelijk daar Le kornet
tot een heroprichting van een aar
den nood der Üjden aangepaste ver-
eengiirag.
Spr. gaf daarvoor eenige lijnen en
sprak als zijn meening uil, dut de
tijd is aangebroken, dat de geheele
Narcisseneultuur en -handel zich aan
eensluit in een krachtige, groote or
ganisatie. die zich tot taak stelt de
zakelijke zoowel als de meer interne
belangen van cultuur en handel le
behartigen.
De vergadering betuigde in prin
cipe hare intsemnüng met de oprich
ting van een dergelijke organisatie.
i>© voorgestelde stittutüu werden
ongewijzigd aangenomen.
Uit deze statuten stijipen we aan.
dat de vereenigiiig zich ten doel stel»
de belangen van de Narcissen teelt za
kelijk zoowel als wetenschappelijk U
behartigen. Zij tracht dit doel le be
reiken door middel van een achttaf
werkzaamheden, waarvan de voor
naamste zijn: Het inrichten en ii
stand houden van een Proeftuin vooi
Narcissen, het bevorderen en doev
houden van broeiproeven, het bon
den van tentoonstellingen daarvan etc.
Verder stelt de Vereeniging zich tea
doel: het tegengaan van den handel i»
afgesneden bloemen, het instellen van
een cultiiur-conlröle-dienst op d«
kweekerijen. het samenstellen van eer
statistiek van het met Narcissen be-
teclde oppervlak.
Het bestuur bestaat uit 9 leden-
waarvan elk jaar 3 aftreden.
Door den heer J. Pereboom werd
een door de voorloopige commissi*
ontworpen onderlinge keuringsdienst
behandeld.
In het kort kwamen de plannen
hierop neer:
De Narcissen-kweekers stellen in
een onderlinge culluur-conlröle-dienst.
Daartoe geven alle leden op de daar
voor verstrekte lijsten, nauwkeurig op>
hun beplant oppervlak, verdeeld ovei
de verschillende variëteiten. Deze op
gaven komen in bij het Bureau der
Yereeniging, waarvan aan hel hoofd
staat een administrateur, onpartijdig
en onzijdig.
Deze laat door ouder zijne bevelen
slaande controleurs deze opgaven na
gaan en de partijen inspecleeren te
velde. Het resultaat van zijn inspectie
meldt de controleur aan bet Secre
tariaat. Dit gekist na eenigen tijd eer
herhaalde controle over dc zieke partij
voor welker behandeling de contro
leur voorschriften heeft gegeven. TeD
slotte reikt het Secretariaat certifi
caten uit voor de gezonde partijen
en deze moet de kweeker-verkooper
kunnen toonen ïan den handelaar-
kooper. Wellicht zou er een verbod
van koopen kunnen komen, wanneer
niet het gezondheidscertificaat kaD
worden getoond.
Het secretariaat beschikt nu over
de gegevens van alle Narcissenkwee-
kerijen en kan dus een statistiek aan
leggen van de geheele teelt.
Met de instelling van een dergeüjken
dienst kon de vergadering zich even
eens in principe vereenigen.
Vr. Hoo is do naam on hot adres van
den vertegenwoordiger van den ,,Nedor-
londschen „Kond voor Lichamelijke Op
voeding" in do stad Haarlem?
Antw. Er bestaat kior in Haarlem een
afdeoling, waarvan voorzitter ia do hour
Dr. G. Adrian en secretaris do lieer Mf.
P. E. Barbasj Jansweg 39.
