Z. H. Paus Benedictus XV*
44ste JAARGANG No. 14047
MAANDAG 23 JANUARI 1922
DE ABONNEMENTSPRIJS BEDRAAGT VOOR HAARLEM EN AGENTSCHAPPEN:
PER KWARTAAL3*25
PER WEEKf 0 25
FRANCO PER POST PER KWART. BIJ VOORUITBETALING f 3.57'^
ADVERTENTIËN 35 CENTS PER REGEL.
DIJ CONTRACT BELANGRIJKE KORTING.
HET AFSTERVEN VAN Z. H.
DEN PAUS.
h
- - V. "V''-, v' v
ö.v
BUREAUX:
NASSAULAAN 49, HAARLEM
Telefoon 1426, 2741 en 1748
-
Voorbarige berichten (waarover men el
ders in dit blad nadere bijzonderheden
vindt), meldden reeds Zaterdagmiddag den
dood van Z. H. den Paus. Het staat nu ech
ter vast, dat Z. H. eerst Zondagmorgen 6
uur is overleden.
Reeds van den heiligen Paus Pius X trof
het afsterven na een vrij kortstondige re
geering van elf jaar al3 iets ontijdigs, om-
dat zijn verheven voorgangers Pius IX en
Leo XIII samen meer dan een halve eeuw
den Petrusstoel hadden bezet. Maar het niet
hoog genoeg te schatten werk van inwen
dige reorganisatie der Kerk, door Pius X
zoo krachtdadig uitgevoerd, scheen bij het
uitbreken van den wereldbrand als het ware
afgesneden.
Te meer treft de dood van Benedictus XV
na een regeering van slechts ruim zeven ja
ren. En toch, zooals wij nu in de historie
duidelijk Gods Almacht en Leiding zien in
het leven en werken van de drie groote Pau
sen, die aan den nu ontslapen H. Vader
voorafgingen, zoo zullen wij ook weldra de
.Wijsheid der Voorzienigheid prijzen, die aan
de Kerk thans haar zichtbaar Opperhoofd
ontnam.
Buigen wij dus thans ons hoofd voor de
beschikking des Hemels, die de Kerk zoo
geheel onverwachts en wederom zoo spoe
dig in rouw dompelde, het is ons toch ver
gund ook nu reeds den lof te zingen van
den Vredespaus, dien God aan de Wereld
in Benedictus XV schonk.
De verkiezing van Paus Benedictus zal in
de geschiedenis altijd als een merkwaardige
gebeurtenis bekend blijven.
Een ieder had het toetreden van Italië
tot de strijd voerende mogendheden in 19X4
verwacht. Maar het land bleef in vrede, ter
wijl Pius X den 20sten Augustus stierf. On
danks de groote Europeesche catastrophe
konden de Kardinalen rustig te Rome bij
eenkomen; het conclave werd in allen vorm
gehouden en de Kerk had binnen eenige we
ken weer een nieuwen Paus.
Al aanstonds teekende deze man Gods zijn
werk af: herstel van den vrede. Maar het
klonk als een paradox bij het bulderen der
kanonnen. En toch heeft Benedictus niet af
gelaten Zijn stem boven het oorlogsrumoer
te verheffen en de vorsten en volkeren te
vermanen toch den oorlogshaat uit te roeien
er. tot de chrsteilijke liefde weer te keeren.
Zijn beroemde Vredes-encycliek, waarme
de Hij zijn pontificaat opende, za! ten allen
tijde als een der verhevenste geschriften uil
die rampzalige jaren bekend blijven. Nooit
zijn scherper aangegeven de oorzaken, die
tot een oorlog leiden en de middelen, die
noodig zijn, om tot den vrede te komen en
hem le bewaren.
Het Pausschap van Benedictus XV is we!
buitengewoon zwaar geweest. Zooals Zijn
verheven voorganger het oog gericht moest
houden op de vele afdwalingen en misstan
den, welke in de Kerk waren binnengeslo
pen, zoo moest Benedictus Zijn blik laten
gaan over de verstrooide kudde, die door
oorlogshaat en valsche vaderlandsliefde mis
leid en verblind, als vreemdelingen en vij
anden in plaats van als zonen ééner Kerk te
genover elkander stonden. De eenheid der
Kerk bewaren ondanks den tweespalt was
zijn groote taak.
Hoe ongerept heeft de figuur van den nu
ontslapen Paus boven de woelingen der
hartstochten uitgestaan, Hoe heeft men ge
tracht hem mee te sleepen in het oorlogs
rumoer, hoe drong men van alle kanten om
een beslissing uit zijn mond ten gunste van
een der partijen. Maar hoe groot heeft hij
het Pausdom gehouden door zich aller Va
der te blijven toonen, de mee-lijdende Va
der der geheele christenheid.
Zijn stem veroordeelde in aigemeenen zin
ile bnrbaarschheden, maar hij bleef buiten
politieke en nationale geschillen.
En hoe trok hij juist door die onpartij
digheid de strijdende machten hoe langer
hoe meer naar zich toe. De rots van Petrus
was nog het eenige, wat ongeschokt staan
bleef, terwijl alles omver viel. Staatshoofden
strekten de handen naar den Paus van Ro
me uit; men zond gezanten naar hem en
sinds vele, vele jaren genoot het Pausschap
niet zulk een belangstelling buiten de Room-
sche Kerk zelf. Het Pausschap was de eeni
ge groote, zedelijke macht, die in den alles
ontredderenden oorlog nog was overeind ge
bleven.
Dit werd door vriend en vijand open
lijk erkend.
Zoowel in als na den oorlog heeft Bene
dictus XV zijn vredeswerk onvermoeid
voortgezet Het meeste van dien arbeid is
thans nog voor de wereld verborgen. Als
later de archieven mogen spreken, zal naar
onze overtuiging het vredeswerk van Bene
dictus XV in een stralenkrans naar voren
Voorbarige berichten.
Zoowel het Reuter- als het Wolffbureau
seinde Zaterdagmiddag, dat Z. H. de Paus
was overleden. Het Wolffbureau nog wel
met de toevoeging „officieel". Later in den
avond moesten beide bureaux melden, dat
het bericht voorbarig was geweest. Hel bul
letin over den toestand van Z. H. Zaterdag-
raiddag half zes luidde:
De toestand van Z. H. is nog verergerd.
De ademhaling is moeilijk. Het hart wordt
steeds zwakker. (Geteekend) Battistini,
Marchiafava, Bignami, Cherubini.
Een toespraak in den Duit-
schen Rijksdag.
Ook in den Rijksdag werd het ontijdige
bericht ontvangen. Even na twee uur ont-
nvtvmOrt
komen; want deze zwijgzame Paus was met
groote diplomatieke talenten door God be
gaafd. En daarin zien wij weer de leiding
Gods in Zijn Kerk, dat moeilijk een geschik
ter hoofd der Katholieke gemeenschap denk
baar was in de troebele tijden, welke ach
ter ons liggen, dan juist de scherpzinnige en
voorzichtige Paus, welke nu aan de Kerk
ontyallen is.
Ons Katholieken rest vooral te .gedenken
het* groote voorbeeld, hetwelk Benedictus
ons heeft nagelaten: geheel zijn hart ging
voortdurend uit naar de lijdende mensch-
heid, zonder te vragen van welken stam of
ras of godsdienst de ongelukkigen waren.
Met ruime hand zond hij voortdurend groo
te giften naar de hongerenden In Duitschland
Oostenrijk, Hongarije en Rusland, tot her
stel van de verwoestingen in Frankrijk en
België. Den vrede door de liefde dienen was
zijn leus en, wanneer de wereld dal van
hem wilde leeren, zou de verwarring, waar
aan thans de geheele maatschappij ten prooi
is, spoedig voorbij zijn.
Laten wij den Heiligen Vader, die zooveel
deed tot verzachting van het lijden in den
bewogen tijd, welke achter ons ligt en die
zooveel nieuwen luister aan God's Kerk bij
zette, in onze gebeden gedenken, 't Is een
bewijs van dankbaarheid, dat iedereen kan
geven, maar dan ook niemand verzuimen
mag. Hg, die zeven jaren den last der lei
ding van zoovele millioenen zielen op de
schouders droeg, verdient zeker wel, dat de
gezamenlijke christenheid zijne ziel door
een vurig gebed ten Hemel helpt stijgen.
ving de voorzitter een telegram, meldende
het overlijden van den Paus.
Toen om half drie de vergadering van
den Rijksdag werd geopend, hield de voor
zitter, Loebe, de volgende toespraak, die
door de aanwezigen staande werd aange
hoord: V.
Het rijkspresidium heeft zooeven het be
richt ontvangen, dat Paus Benedictus ont
slapen is. Benedictus XV werd op 3 Novem
ber 1914 toen de eerste groote veldslagen
van den 'wereldoorlog werden geleverd, tot
Paus gekozen. Hij 1* heengegaan voordat
Europa den werkelijken vrede mocht bele
ven Tijdens den oorlog heeft hij de moreele
macht van zijn functie en al zijn krachten
gebruikt, om het menschelijk lijden te ver
zachten, den haat tusschen de volkeren te
doen verdwijnen en een verzoening moge
lijk te maken. Van alle zijden werd zijn
hulp ingeroepen. In de eerste plaat» moest
hel lot der krijgsgevangenen worden ver
zacht en aan het lijden der burgerlijke ge
vangenen een einde worden gemaakt Daar,
waar het er op aankwam, aan hun marte
lingen een einde te maken, is hij nooit in
"cbreke gebleven. In de laatste dagen heeft
hij het nog als een innige vreugde onder
vonden, van de Fransche regoering te ver
nemen dat de laatste Duitsche krijgsgevan
genen Frankrijk hadden verlaten.
Wij allen herinneren ons zijn actie voor
den vrede in 1917. Toen deze oorlog door
een gewelddadigen vrede ten einde was ge
voerd, en nieuw lijden Duitschland wacht
te heeft de Paus opnieuw getracht verzoe
ning tusschen de volkeren tot stand te doen
komen. De laatste maal is dit nog op de
conferentie van Washington het geval ge
weest Nooit heeft hij bij zijn hulpactie re
kening gehouden met verschil in godsdien
stige opvattingen. Hij heeft getracht, zoo
spoedig mogelijk een einde te maken aan
de hongerblokkade van Duitschland. Door
zijn bemiddeling rijn duizenden Duitsche
kinderen van warme kleederen voorzien en
gevoed en nog onlangs is hij er in geslaagd.
Duitsche tuberculoselijders in het Zuiden te
doen verplegen.
Ik meen wel le mogen verklaren, dat het
Duitsche volk diep getroffen zal zijn door
den vroegen dood van dezen groolen en
verdienstelijken man.
Het sterfbed.
Over het sterfbed van den Paus wordt
nog het volgende gemeld:
De „Messagero" deelde mee, dat de Paus
Zaterdag om 2 uur 30 ('s-nachts) nog vol
komen bij kennis was. De „lempo zegt,
dat de laatste verstaanbare woorden van
den Paus, die waren, waarbij hij om water
vroeg,, waarvan hij enkele teugen dronk.
Dr. Cherubini, de dienstdoende geneesheer,
had geconstateerd, dat de linkerlong was
aangetast, hetgeen weinig hoop meer over
liet. Om 3 uur 25 begon de Paus zinnelooze
woorden te spreken. De geneesheer liet twee
buizen zuurstof in de kamer brengen, maar
volgens de „Tempo", zou hij aan een kardi
naal hebben verklaard, dat het waarschijn
lijk was, dat de Paus ze niet geheel zou ge
bruiken. Toen kreeg men den indruk dat de
katastrofe onvermijdelijk was.
Onder de eersle prelaten, die Zaterdagoch
tend waren toegesneld naar het ziekbed van
den Paus, bevond zich mgr, Pizzardo, den
substituut-secretaris van staat. Toen de
Paus hem zag, hief hij de hand op om hem
te zegenen, en zeide: wij gaan vooruit, wij
gaan vooruit. Even na kwart over 6 had de
Paus echter een nieuwe crisis. Men liet on
middellijk markies Joseph della Chiesa ha
len, die om half 7 kwam. De Paus scheen
zeer te lijden door moeilijkheden met de
ademhaling. Kardinaal Giorgi bad de gebe
den voor de stervenden. Om half 8 kwa
men de professoren Marchiafava en Big
nami op het Vaticaan aan. Batlistini en Che
rubini waren reeds aan het bed van den
Paus. Tijdens het bezoek van de doktoren,
toen alles reeds verloren scheen, trad er een
lichte verbetering is 's Pausen toestand in,
en, volgens zijn gewoonte, begon hij vragen
te stellen aan de aanwezigen.
Om 3 uur in den ochtend heeft Mgr. Mi-
gone de Mis in articulo mortis in de par
ticuliere kapel, die eenige schreden van het
ziekbed van den Paus verwijderd is, gele
zen..Zittend en met gevouwen handen hoor
de de Paus toe.
Om 4 uur verloor Z. H. het bewustzijn.
liome, 22 Jan. (Middernacht). Dr.
Oherubini verklaart, dat er geen hoop op
herstel meer bestaat. Wel kan volgens
hem de Paus nog eenigen tijd in leven
blijven, indien er geen voortdurendo be
wusteloosheid optreedt. De zieke is hel
der van geest.
ROME, 22 Jan. Tegen kwart voor
één hedennacht droeg Mgr. Migone, de
Mis op in de aan de kamer van Z. H.
grenzende kapel.
De Paus ontving de H. Communie
Hij was zeer uitgeput door het voort
durendo lijden en zijn gehoor was zeer
zwak geworden.
Na da eerste H. Mis celebreerde kar
dinaal Giorgi een tweede omstreeks kwart
over één
Dr. Battistini verklaarde na zijn be
zoek, dat hij den dood ieder oogenblik
verwachtte.
(Twee uur na middernacht). Dr.
Battistini, die zoo j'uist van een bezoek
bij den Paus terugkeert, heeft verklaard,
dat de toestand van uur tot uur kritie-
ker wordt. Er schijnt geen hoop meer
to bestaan.
Om 3 uur (Italiaansche tijd) begon
men bij den Paus een verstijving der on
derste ledematen waar te nomen, ter
wijl de handen een doodskleur aanna
men. In de kamer van den Paus be
vonden zich dr. Oherubini, kardinaal Gi
orgi, de neef van den Paus en eenige
prelaten. De Paus scheen veel pijn te
hebben.
Do doodstrijd van den Pans begon om
5 uur 20.
Na de Mis, welke in de Kapel naast
do kamer van Z. H. werd geoelebreerd,
gaf kardinaal Giorgi voor de laatste maal
do Heilige absolutie aan den Paus. De
dood trad precies om zes uur in.
Bij het sterven waren o.a. aanwezig
do kardinalen Gasparri, Vjci en Giorgi,
do Pauselijke Opper-Kamerheer, do Ce
remoniemeester kardinaal Gampini ea
graaf Persico
De correspondent van de „Tijd"
seinde Zaterdagavond nog het vol
gende:
Allen, die het ziekbed van den Paus
hebben, mogen naderen, verlieten het,
gesticht en. getroost, door het ont
roerende schouwspel van een volko
men overgave aan Gods H. Wil.
Terwijl de catharre in de longen
steeds nieuwe vestingshaarden verwek
te, en de geneesheeren oij hun lief
devolle zorgen om den hoogen lij
der tot hoesten te brengen en hei|
verwijderen van den slijm uit de ba-
oillennesten, hem aanspoorden om
hun zuurstof-inhalaties, kamfer-inspui-
tingen en andere geneeskundige mid
delen geduldig te verdragen, antwoord
de Hij: „Doet uwen plicht, gelijk ik
den mijne tracht te doen en God
zal in alles voorzien. Ik ben even
bereid, om nog langer voor Zijn II.
Kerk te werken, als het leven to
verlaten, indien Hij meent, dat de
loopbaan van een onnutten dienst
knecht volbracht is."
Aldus de aanwezigen ontroerend
door zijn godvruchtig afsterven, was
Hij nog steeds vol vaderlijke bezorgd
heid jegens de leden der pauselijke fa
milie, zijn onderhoorigen en al de
genen, die hem omringden. Aan zijn
neef markies Della Chiesa verzocht
hij, voor hem te bidden en ook an
deren te vragen dit te doen. Tot dr.
deze moest gaan slapen en zijn eigen
gezondheid in acht nemen, daar hij
nog voor de verzorging van zooveel
zieken noodig was. Maar de genees»-
heer ging niet heen, alvorens een
nieuw onderzoek te hebben ingesteld.
Nog tijdens dit onderzoek kreeg de
H. Vader een aanval van zoodanige
kortademigheid en benauwdheid, dat
hem de verstikkingsdood bedreigde.
Dergelijke crisisvlagen kwamen meer.
voor, doch telkens herstelde zich de
hooge lijder en had dan weer zulke
heldere ©ogenblikken, dat hij nog vrij
geregelde gesprekken voerde mjet
den nieuwen aartsbisschop van Bo
logna. welks zetel ook Z.H. eenmaal
bekleedde, en met Mgr. Menzani, zoo
dat beide prelaten zich verwonder
den over de luciditeit van een zieke,
van wien de geneesheeren hadden gen
zegd, dat hij waarschijnlijk den avond
en zeker niet den nacht halen zou.
Intusstchen traden er nu en dan
'bewusteloosheden in.
TE ZES UUR IN DEN OCHTEND GAF
Z. H. DEN GEEST.
Na den dood van Z. H.
Zondagmorgen had de eerste bijeenkomst
van het Heilige College plaats. In deze zit
ting werden de verschillende bestuursfunc
ties onder de kardinalen verdeeld. De Apos
tolische Kamer is onder voorzitterschap van
kardinaal Gasparri bijeengekomen om in
het beheer van de bezittingen der Kerk te
voorzien, zoolang er nog geen Paus zal zijn
gekozen.
's Pausen testament.
De volgende bijzonderheden worden over
's Pausen testament gemaakt: Aan den neef
van den Paus zijn alle bezittingen en goede
ren te Pegli nagelaten. Omtrent de eigen
dommen, die zich op het Vaticaan bevin
den, heeft de overledene gedecreteerd, dat
geen zijner verwanten hierop aanspraak zal
kunnen maken.
Het testament is in de voltallige vergade
ring van kardinalen voorgelezen.
Het stoffelijk overschot van Z. 'H.
Het stoffelijk overschot van Z. H. den
Paus is, gekleed in de witte toga met
da roode mantelette, de roode muts en
de roode, met goud geborduurde schoenen,
op het doodsbed neergelegd. De wacht
werd betrokken door de pauselijke Edel-
wacht en de Penitenciers.
Al de kardinalen kwamen ongeveer half
tien op het Vaticaan, nadat het H. Col
lega kennis had genomen van het over
lijdensbericht der geneesheeren. Kardi
naal Gasparri, de kardinaal-Kamerling,
verrichtte de officieele vaststelling van
den ingetreden dood. Do kardinaal werd
hierbij omringd door (ken secretaris der
Congregatio van het Consistorie en an-
dero waardigheidsbeklseters van het Va
ticaan.
Ontvangen door de ceremoniemeesters
klopte de Kardinaal-Kamerling volgens
do gebruiken op de gesloten deur der
sterfkamer en riep den naam des Pausen.
Na opening der deur raakte hij met een
zilveren hamertje even het voorhoofd van
den doode, en stelde daarna het over
lijden officieel vast.
Het lijk des Pausen is gebalsemd. Het
werd overgebracht naar de Troonzaal en
heden naar den St. Pieter, waar het
in de crypte is gezet.
De indruk in Parijs.
Uit Parijs werd Zaterdagavond aan „Do
Maasbode" geseind:
Onmiddellijk, nadat do karnin .al-aart.;-
bisschop van Parijs de gebeden had ver-
verricht voor Zijne Heiligheid hadden in
alle parochiekerke a g meens - happs ij e
gebeden plaats. Vooral heden waren ia
