Sport en Wedstrijden
Van wet en wetgeving.1 Het leeuwendeel der uitkeerlngen,
Een letterkundig wonder.
ELCK WAT WILS.
Tweede Blad - 4 Maart 8022 ^re«gen Wijziging betrof, was er zoq-
Jjneew Diaa «8 snaai K veel verschil van oplnle> dat men on.
mogelijk tot resultaat kon geraken.
die jaarlijks krachtens voormeld
grondwetsartikel geschieden, komt
DE FINANCIEELE BAND TUS- nog ten bate der N. H. Kerk.
SCHEN KERK EN STAAT. i De begrooting van het Departe-
I ment van financiën voor 1920 geeft de
Na de opschudding der Spaanschevolgende cijfers,
heerschappij in 1581 werd de Nederl. De protestantsche kerkgenootschap-
Hervormde Kerk de Staatskerk vanpen genieten een totaal bedrag van
de Republiek der Vereenigde Provin-; 1400676.— waarvan o. m. 1160866
ciën. De N. H. Kerk werd door den aan traktementen der Hervormde
Staat onderhouden en wel uit de fond- predikanten, 41860.aan trakte-
sen der z.g. geestelijke kantoren. Deze meuten van Luthersche predikanten,
fondsen waren afkomstig van de R.Kf 11850.aan traktementen van
Kerk. Zij waren bijeen gebracht doorDoopsgezinde predikanten, 20000.
de vroomheid en de liefdadigheid der aan traktementen van Remonstrant-
Katholieken, behoorden vóór de her- Sche predikanten, 95500.— aan
vorming aan kerken, kloosters en lief- kinder-, school- en academiege'iden
dadige gestichten en waren bestemd bij de diverse protestantsche "kerk-
tot opluistering van den eeredienst, 1 genootschappen en 16000.voor
tot bezoldiging en opleiding der gees- bijzondere toelagen,
telijken, rot steun der armen en -tot j De R. K. Kerk geniet 577217.
het lezen van H.H. Missen voor de zie-' waarvan o. m. 21000.voor de Bis-
lerust der afgestorvenen. I schoppen, 21565.als onVerander-
De hiervoor bedoelde fondsen en lijke competentiën, 529542 voor
goederen werden krachtens de art. plaatselijk dienstdoende leeraren.
4 en 5 der additioneele bepalingen De oud-Bisschoppelijke cleresie
van de Staatsregeling van 1798 Na- (Jansenisten) geniet 11900.de
tionaal verklaard om daaruit op de israëiietische Kerkgenootschappen
eerste plaats de nog blijvende trakte-' f 14450.—
menten en pensioenen (der N. H. Aan totaal werd op de Staatsbe-
predika.nten) te voldoen, en overigens grooting van 1920 uitgetrokken
te worden aangelegd tot een vast J 2004244.
fonds voor Nationale opvoeding en Regel is, dat aan nieuw opgerichte
tot verzorging der behoeftigen. kerkelijke gemeenten geene subsidie
De Staatsregeling van 1798 heeft, wordt toegekend. Zoo moeten het de
zooals den lezers bekend is, slechts jn de latere jaren opgerichte. R. K.
drie jaren gegolden. Zij werd vervan- parochiën zonder rijksbijdrage stellen,
gen door de Staatsregeling van 1801, Dit is wel onbillijk, want juist deze
die in art. 14 bepaalde ,,De Hoog- parochiën zitten dikwerf voor feer
„leeraren, Leeraren en Kerkelijke Be- zware lasten, terwijl de oude paro-
„dienden der voormaals bevoorrechte chiën, die wel rijkssteun genieten
„Kerk blijven,-zoo verre die bij de 0yer 't algemeen niet onbemiddeld
„aanneming dezer staatsregeling in zjjn. Het is hier een waarheid, dat,
„dienst zijn gesteld, en uit eemge po wie het het hardst noodig heeft, het
„litieke Kassen worden gesalarieerd mjnst krijgt.
„of gepensionneerd, hunne Trakte-i Zoover we weten geniet tenplatte-
„menten Jen Pensioenen genieten. iande een pastoor 400.—, een kape-
De Sti ltsregeling van 1805 en de laan 100.—van het rijk. In de steden
constitutie van 1806 zwegen over dit js deze bijdrage hooger. Indien wij ons
onderwerp. Onder de Regeering van g0ed herinneren is de Rijksbijdrage
Koning Lodewijk kwam echter een aan de geestelijken tijdens den oorlog
besluit tot stand, dat de grondslag een weinig, doch niet noemenswaar-
zoude worden van de tegenwoordige d|g verhoogd
Hnancieele verhoudingen tusschen óe Gereformeerde Kerk (ook wel
Kerk en Staat. Dit bes uit is het de- genaamd Doleerde of afgescheiden
ereet van 2 Augustus 1808. Het be- Kerk)> die hier ten ,and/
over een
vatte 0. m. de navolgende bepalingen: ZGer beduidend aantal lidmaten be-
le. de predikanten van den Her- schikt, geniet geen Rijksbijdrage. Wij
vormden godsdienst zullen in het ge- hebben wel eens een predikant dier
not blijven van hunne traktementen Kerk hooren beweren, dat de Gere-
en inkomsten. formeerden geen Rijksbijdragen willen
2e. de geestelijken van die g ind- aanvaarden, omdat dit tegen hun be-
heden, welker eeredienst tot nog toe gjnsej strijdt. In hoeverre dit juist is,
ten koste van den Staat met werd on- |unnen wJjj niet nagaan.
derhouden, zullen in den vervolge be-
taald worden, naarmate de schatkist
het zal toelaten. j
Gedurende de inlijving bij Frank I
rijk (18101813) worden de uitkee-
ringen niet gedaan.
De regeling van Koning Lodewijk
werd door den Souvereinen Vorst
en 1815 bestaat ten deze een kenmer
kend onderscheid. De Christelijk Her- VVJdr „3é
vormde Kerk zoude volgens de
grondwet van 1814 alles genieten
wat zij voormaals genoten had, terwijl
de andere kerkgenootschappen zou
den krijgen, wat hun laatstelijk was
toegekend. Aan de Hervormde Kerk
werd dus wederom een zeer bijzondere
bevoorrechting geschonken,, want al
les wat zij te eeniger tijd genoten had,
zoude zij behouden. Deze zeer bijzon:
dere bevoorrechting te doen ophouden,
was het doel der Grondwet van 1815.
De Grondwet van 1815 bepaalde het
volgende
„De traktementen, pensioenen en
„andere inkomsten van welken aard
„ook, thans door de onderscheidene
„godsdienstige gezindheden of der-
welver leeraars genoten wordende,
„blijven aan dezelfde gezindheden
„Verzekerd.
„Aan de leeraars, welke tot nog toe
uit 's Lands kas geen of een niet
„toereikend traktement genieten, kan
„een traktement toegelegd, of het be
staande vermeerderd worden."
Dit artikel is tot op den huidigen
dag onveranderd gebleven. Wel wer
den bij de grondwetsherziening van
1887 pogingen gedaan om het artikel
te wijzigen, er waren n.b. 8 of 9 wij
zigingsvoorstellen, maar het artikel
bleef zooals het was. Men was vrij
algemeen vaii oordeel, dat het artikel
niet goed was, maar wat de aan te
DJWEN.
KUNST EN KENNIS.
Uit boek en blad.
H.
N, V. B,
DE WEDSTRIJDEN VAN ZONDAG,
Een buitengewoon belangrijke wed
strijd heeft Zondag voor de Westelijke
le klasse plaats in Amsterdam, n.l.
de ontmoeting Ajax-Feijenoord De
strijd tusschen nol en no3 in de rang
lijst, de strijd tusschen Rotterdam en
Amsterdam, de strijd tusschen de lei
ders en de ernstigste concurrenten voor
het leiderschap. De positie der clubs
is als volgt
Feijenoord 13 8 2 3 32—14 18 1.38
Ajax. 12 5 6 1 18—11 16 1.33
Men ziet aan dezen stand, dat de
partijen elkaar niet veel ontloopen.
Opvaliend is alleen de veel-grootere
productiviteit van Feijenoord, maar
het is én blijft een heksentoer, om een
voorspelling te doen omtrent de beste
winstkans
Wij blijven erbij, dat partijen elkaar
niet veel ontloopen. De krachtige
voorhoede van Feijenoord zal geen
gemakkelijk werk hebben tegen de soli
de Ajax-verdediging en de volledige
Amsterdamsche aanvalkan heel gevaar
lijk zijn voor de Rotterdamsche verde
diging, die ondanks Hulsman niet tot
de sterkste des lands behoort.
Ajax heeft het belangrijk voordeel
van eigen terrein, maar toch verwach
ten wij een gelijk spel.
De andere Amsterdamsche kam
pioenspretendent, Blauw-Wit, zal
thuis ook nog niet zoo gemakkelijk
werk hebben met H. B. S., al staan
de Haagsche zwartjes op de tiende, en
de Amsterdammers op de tweede
plaats. Het staat o.i. nog niet vast,
dat Blauw Wit wint.
Haarlem, de minst serieuze kam-
pioenscandidaat, ontvangt de Dordt-
sche club, en kan dezen wedstrijd ge
makkelijk winnen. Want een volledig
Haarlem-elftal is o. i. sterker dan het
Dordtsche team. Als de andere leiden
de ploegen gelijk spelen, en Haarlem
wint, dan komen de roodbroeken er
mooi voor te staan. Laat Haarlem
voor zóó'n verrassing nu eens zorgen
De beide degradatie-candidaten
zullen Zondag hun positie verslechterd
zien. R. C. H. moet naar V. O. C. en
hoe wisselvallig de Rotterdammers
ook spelen, zij zullen van de Racing
v/el winnen. V.V.A. gaat naar Wasse
naar, waar de strijd wel niet veel
fraais beloven zal. Als de Haagsche
de tegenpartij echter niet onderschat,
ontvangt V. V. A. de achtste neder
laag. U. V. V., dat de negende plaats
bezet, krijgt bezoek van Spartaan,
dat op de achtste sport van de com
petitieladder staat.
Dit beteekent, dat er in de Domstad
een strijd van gelijke partijen gespeeld
zal worden, waarbij het voordeel van
eigen huis en omgeving waarschijnlijk
dén doorslag geeft ten bate van
Utrecht.
Resumeerende luidt het program
in de Westelijke le klasse, met de aan
wijzing der scheidsrechters
Blauw-Wit H. B. S. W. Eijmers Jr.
HaarlemD. F. C. W. S. Boas.
AjaxFeijenoord J. Mutters.
V. O. C. R. C. H. A. Romeijn.
U. V. V.Spartaan L. Casteleijn.
H. V. V. V. V. A. J. J. F. v. Gessel,
In de overgangsklasse ontvangt D.
E. C., de hekkensluiter, die verleden
week nog met 30 van Hermes
D. V. S. won, Sparta uit Rotterdam.
Normaliter wordt dit een Rotterdam
sche overwinning endus versterking der
Spartaansche kans, om in de eerste
klasse terug, te keeren, maar dan moe
ten de Spartanen zich geheel geven.
Stormvogels heeft nog niet zoo ge
makkelijk werk in Schiedam, tegen H.
D. V. S., naar toch verwachten wij,
dat er gewonnen wordt. De IJmuide-
naar moge bedenken, dat men er met
gelijke spelen als van de vorige
week tegen 't Gooi niet komt, en dat
A. D. O. en Z. F. C. er ook altijd nog
zijn Deze beide clubs, uit den Haag
en Zaandam, moeten intusschen Zon
dag juist elkaar bekampen, wat in
Zaandam een spannenden strijd be
looft. Natuurlijk hebben de Zaandam
mers hier de beste kans.
Voor de res le klasse A. moet Haar
lem 2 naar de V. V. A. reserves.
Beide staan onderaan met gelijke
cijfers, en met H. F.C. als derde lotge
noot, zoodat er aan geen der partijen
veel verloren is. Als de reserves van
Haarlem nog van de laatste plaats
willen afkomen, moeten ze beginnen
met flink te winnen van V. V. A.
H. F. C. II, dat vorige week zoo
kranig won van U. V. V. II,' moet naar
Blauw-Wit 2, wat een zware partij
wordt. Het zal wel uitdraaieri op een
normale Amsterdamsche overwinning.
Verder ontvangt A. F. C. 2U. V V.
2 en 'tGooi 2Spartaan 2.
In de tweede klasse A. de strijd tus
schen Schoten en H.F.C., op het terrein
van Schoten. H. F. C. zal verstandig
doen, zich te waarborgen tegen even
tualiteiten, en moet hier dus beide
puntjes veroveren. Wij hebben dan-
ook vertrouwen in een H. F. C. over
winning. W. F. C. verliest van Z. V.V.
V. S. V. speelt gelijk met Hortus en
Aictnaria wint op eigen veld wel van
Purmersteym
E. D. O. ontvangt Hollandia en
hier hebben wij niet veel hoop op
een Haarlemsch succes. Bij uiterste in
spanning kunnen de Haarlemmers
echter wel één puntje in de wacht
sleepen.
In de derde klasse A. luidt het
programa als volgt
AmstelZandvoort.
BlcemendaalWilhelmina Vooruit.
Helder—H. S. V.
d: W. S.—D. W. V.
Assendelft—Steeds Voorwaarts.
In de Oostelijke le klasse zijn de
wedstrijden de volgende i
TheoleHengelo.
Go aheadBe Quick.
HeraclesQuick.
Z. A. C.—U. D.
VitesseEnschedé.
In de Zuidelijke le klasse:
M. V. V.—Dosko.
WilhelminaNoad.
Willem II—N. A. C.
VelocitasPhilips.
BredaniaV. V. V.
TREKJES CCXXXI.
den 19den Jfn. 1614 hersteld. Mme, zelfingenomen, over het paard ge-
Tusschen de grondwetten van 1814 (iM *,,fthd<L
Het „Soer. Hbld." schrijft:
De heer Louis Couperus heeft zich aau
de bestuursleden van den Kunstkring
doen kennen als een bijzonder onaangc-
tilde persoonlijkheid.
Waar over dezen schrijver meestentijds
Kerk zoude - Volgens de 111 sympath.eke, «J het soms raiUeerende
bewoordingen wordt geschreven, waarbij
men hem het geaffecteerd doen gaarne
vergeeft terwille van zijn litteraire talen
ten, daar lijkt het ons niet ongewenscht
thans, door eenvoudig en zonder opsmuk
weer te geven, wat achter de schermen
passeerde, te doen uitkomen hoe en wat
de auteur in werkelijkheid is, ontdaan
van het laagje geaffecteerde beschaving,
dat hem bij vele vereersters en vereerders
tot zulk een charmant type maakt. Het
moge tevens dienen ter leering en tof
waarschuwing van instellingen, die zich
ook gaarne „de eer" zouden zien te beurt
vallen Couperus voor haar leden te doen
lezen.
De heer Couperus was geindigneerdt
Ten zeerste geindlgneerd. Hoogst onte
vreden over de ontvangst, welke hem
ten deel viel.
De heer Couperus, die twintig minuten
later arriveerde dan het tijdstip voor den
aanvang van de lezing vastgesteld, werd
in de vestibule van het theater ontvan
gen door het bestuur van den Kunst
kring en, wijl de zaal reeds geheel gevuld
was, door een der bestuursleden, buiten
om naar achteren geleid.
Dat men achter de schermen, vooral in
Indië en speciaal te Soerabaja, dat geen
behoorlijke zaal rijk is, geen luxueus©
omgeving aantreft, mag genoegzaam be
kend worden geacht en van den heer
Couperus, die lang genoeg in Indië heeft
vertoefd, tnag wel worden verondersteld,
dat hij op de hoogte is van zulke toe
standen en dat hij voldoende begrip moet
hebben om te weten, dat, voor wat ach
ter de schermen is, een vereeniging, die
de zaal huurt, niet kan en mag worden
aansprakelijk gesteld, evenmin als voor
het ontbreken van een behoorlijke en
bruikbare kleedkamer.
De heer Couperus meende dit wel te
mogen doen en den bestuursleden van
den Kunstkring op hoogst ongepaste wij
ze zijn verontwaardiging over de vuile
banken en spuug-kringetjes op den vloer,
kenbaar te maken.
„Weet u dan niet, wie ik ben?" aldus
klonk de niet van verwaandheid ontbloo-
te vraag van den auteur.
Zeer zeker wist het bestuur van den
kring wie hij was. Het was de heer Louis
Couperus, die dien avond tegen een ho
norarium van 500 (zegge vijf honderd
gulden) eenige van zijn eigen stukken zou
voorlezen, daarvoor door den Kunstkring
betaald!
Dat die vijfhonderd gulden voor den
artist wel degelijk hoofdzaak waren,
mag blijken uit het feit, dat dit honora
rium gedurende de pauze op hoogen toon
werd opgeëischt, met de mededeeling,
dat dit in open couvert behoorde te wor
den overhandigd.
Het bestuur van den Kunstkring had
uit égard tegenover den spreker juist ge
meend, dat het wenschelijker was om
hem, afwijkend van de gewoonte, het be
drag den volgenden dag te remitteeren.
aldus de idee van handelstransactie zoo
veel mogelijk wegnemend.
Waar de spreker op onmiddellijke uit
betaling aandrong, werd hem een chèque
tot het overeengekomen bedrag overhan
digd, hetgeen opnieuw de verontwaardi
ging des grooten mans opwekte, die vroeg
of hij, Couperus, die chèque zou moeten
gaan innen, en die, nu op ruzie-achtigen
toon uitbetaling in contanten eischte, zeg
gende anders niet verder te willen lezen.
Hei feit, dat deze mededeeling door de
aanwezige bestuursleden met de grootste
kalmte werd opgevat en zij zich bereid
verklaarden dit te annonceeren, kalmeer
de hem, hoewei hij zich niet ontzag één
der bestuursleden aan te zeggen zich on
middellijk van het tooneel te verwijderen
en daarbij zelfs een vechtlustige houding
aannam. Dit, omdat bedoelde bestuurder
even dorst te glimlachen, wat wij hem
in het geheel niet kwalijk nemen, omdat
de heer Couperus gisteravond achter de
schermen werkelijk belachelijk was!
Het aanbod van één der aanwezigen,
een niet-bestuurslid van den kring, om
de chèque voor den geweldige te verzil
veren, werd afgewezen met de mededee
ling, dat de bestuursleden van den kring
dat konden doen: „daar zijn ze voor!"
Het is duidelijk, dat dit nu niet zal ge
schieden, hoewel men daartoe eerst gaar
ne bereid was, en tevens is het logisch,
dat na afloop geen der op zoo onhebbe
lijke wijze behandelde bestuursleden, zich
verder iets aan den spreker gelegen liet
liggen.
Quantum pettos tantum aude Quia major
omni laud©. Oyriel Voreohaove. God
met ons. God in ons. J. Alberdingk
Thym, S. J. Et Verbum caro factum
est. Zr. Jozefa. Eucharistie en maat
schappelijk vraagstuk. Gerlaeus Hoste, O.
Praem.
Mededeelingen:
Decreten: over 't voortgeven van misin-
tenties. Eucharlstisohe beweging.
Overzicht van Tijdschriften Boeken
nieuws.
DE KATHOLIEKE ILLUSTRATIE
bevat deze week het volgende:
PLATEN: Uit Oberammergau (14 fo
to's). De hongersnood in Rusland (3
foto's). Een ernstig verkeersvraag-
stuk 2 foto's). Een indrukwekkend
bouwwerk. Schouwburgbrand te Baarn.
„De kleine LordEen tamme ek
ster. In 't schilderachtige Japan.
Mr. Paul J. Reymer. De zesde Neder-
landsche Jaarbeurs te Utrecht. De
Roomsche drankbestrijding te Amsterdam
Judas bij de priesters. Uw eigen
tuin. Een voorstel. Zoekplaatje.
Rebus.
TEKST: Een olifant cadeau, door H.
Visser van Wouw. De kroning des Pau
sen. door Civis Romanus. Aviateurs-
öptimisme. Oberammergau en de Pas
siespelen. Heimwee, door Sabina Ma
ria. Mijn slechte smaak, door P. W.
Wilskracht. Uw eigen tuin, door
Philadelphus. Uit de blikken trommel.
Rebus.
Verzoeke alle correspondentie deze ru
briek betreffende te zenden aan den
Damredacteur P. J. van Darteten, Roos-
veldstraat 70, Haarlem.
OPLOSSINGEN PROBLEMEN.
No. 136: 23-18, 30-93, 47-21, 44:11
36:47 en wint.
No. 137: 27-21, 36-81, 47-41, 46-41,
37-31, 38-33, 33-29, 39:10, 35:24, 40-36
45:1 en wint.
No. 138 28-23, 29-24, 40-34, 39-33,
38-32, 35-30, 86:27, 26:10, 30-24, 25-3 cn
wint Zwart steeds gedwongen.
Den auteur ons compliment!
Wij ontvingen correcte oplossingen van
de heeren:
W. J. A. Matla, P. Mollema, J. v. Looy,
H. G. Tcunisse, W. J. Teunisse en Jan
Kunst Jbz. (no. 136—137) allen te Haar
lem. A. Slinger en P. J. Eype te Schoten.
CORRESPONDENTIE.
Jan K. Jbz. te H.: Probleem no. 138 is
niet goed opgelost, Zwart moet bij een
probleem steeds gedwongen spel hebben.
D ebenaming Fantasie-probleem heeft al
leen betrekking op den -stand,
UIT DE TWEEDE KLASSE COMPE
TITIE.
In de plaatselijke ontmoeting tusschen
het tweede tiental van ,,-de Haarlemsche
Damclub" en het eerste tiental van de
„Damclub Haarlem" kwam onderstaande
stand voor: I
Wit: A. Slinger (Haarl. Damclub.)
Zwart: W. v. Daaten (Damclub Haarlem.)
V//////A
Wit aan zet speelt 22-17 en wint altijd
één schijf of forceert dam als volgt:
Wit 22-17. Zwart 24-30. De bestel op
7-12 of 8-12. Zou volgen 23-18 enz. op
16-21 volg 40-35 en 23-18 enz.
Wit 40-34. Zwart 30:39.
Wit 33-44. Zeer sterk, door 17-11.
Zwart 30-35 ene. wiint wit wel 2 schijven,
echter is de voortzetting met 40-34 de
sterkste, omdat zwart nu gieen dam krijgt
en wit nu een schijf wint of dam forceert.
(Zie bovengenoemde varianten.)
P. J. VAN DARTELEN.
Probleem no. 139.
Auteur: A. H. v. d. Geest, Lisse.
Ie Publicatie:
Stand
Zwart 14 schijven op: 4, 7, 8, 9, 12, 14, 17,
18, 19, 20, 21, 22, 23 en 27.
Wit 14 schijven op: 26, 29, 30, 31, 34, 35,
36, 38, 40, 41, 42, 43, 47 en 48.
Probleem no. 140.
Uit „Het Damspel".
BOEKENSCHOUW. Kritisch-
letterkundig Maandschrift 15 Fe
bruari 1922.
Een Gouden Peest. A. B. H. Gielen
S. J. Het Roode Lampje. A. B. H.
Gielen S. J. Een paar woorden over
Molière. Vlugmaren. Elanor
Wat anderen schrijven. Nieuwe Let
teren. Nederlandse!:. Fransch.
Varia. In eigen Kring. De Laatste
Lichting. Oorrrespondcntie.
HET SCHILD. Apologetisch
Maandblad, 3e Jaargang no. 9.
Fr. Andreas Mctz, O. Oist: Tu es Pe-
rus A. J. Schaars: De Pauskeuze in
den loop der eeuwen. W. Boerma: De
grondwaarheden van het Katholiek Ge
loof. D. Huurdeman: Uit Tijdschriften.
ORGAAN. Uitgegeven van
wege den Nederlandschen R. K.
Bond van Ziekenverpleegsters,
no. 2.
Zuigelingenzorg. Vrouwenwerk.
Missie-actie. Goeden nacht. Een
leiding in den strijd tegen de zuige
lingensterfte in Noord-Brabant Lo-
terijnieuws. Afdeelingsnieuws Haag.
-Ingezonden. Gebed tot Maria.
8-Maandeljjksch overzicht. Voorjaarsre
traite. Politieke voorlichting.
EUCHARISTISCH TIJD
SCHRIFT. Ie Jaargang, no. 1.
Waarom! Wat willen wij! Redactie.
S tand
Zwart 8 schijven op: 6, 8, 9, 10, 12, 13, 15,
22 en d'am 50.
Wit 10 schijven op: 11, 23, 24, 32, 33, 37,
39, 41, 44 en 49.
Voor beid© problemen geldt: „Wit speelt
cn wint".
Oplossingen worden gaarne binnen acht
dagen ingewacht.
ONZE PROBLEMEN.
Wij plaatsen dit keer weder 2 mooie
problemen.
Van no. 139 is de stand zeer goed, die
oplossing echter mdet diep.
No. 140 ontfeenen wij uit een oud num
mer van het Officieel© orgaan van den
Neder?. Dambond, omdat wij momenteel
gteen problemen vai Haarlemsche problei-
misten in portefeuille hebben.
„Liefde voor de kunst."
't Is vol en heet in 't kleine Bondsge-
bouwtje.
De voorstelling van de tooneelvereeni-
ging „Liefde voor de kunst" is nog niet
begonnen. Toch hangt er reeds 'n bijna
ondoordringbare rook-mist, die oogen
en keel pijn doet.
Er loopen twee „kelners" rond met vol
gepropte bladen consumptie. De eene
is in z'n boezeroen de andere ook, doch
heeft er een groen jasje over, dat zwart
geweest is draagt paarse sokken en ge
bloemde pantoffels.
'n Jongen van twaalf, die „geregeld"
uit z'n neus „zweet",verkoopt program
ma's.
Daarop staat vermeld: „De onschuld
Han 't licht", of „Wat kinderliefde ver
mag drama in zes bedrijven en een
voorspel. Na de pauze: „De landverhui
zing klucht In één bedrijf.
Voor het tooneel zit een fanfare-korps,
en n w9'wlllende opluistering verleent,
door nti'oer,wachts een ontstellend lawaai
Dan h *leine ruimte jaagt.
traPje, dat edt een meneer het krakende
ongeveer h«?aar tooneel voert en zegt
„Daomes J°Lgende
sn nalren en begunstigers.
Het is 't bestuur 'n graut genoegè 3n u
te kenne maidedaile, alsdat onze tenail-
vereeniging deze aovond voor 't alrst
'n drematies stukkle zal daorstelle. Tot
nog Sn toe hadde me 't nog stais gehouwe
met stukkies Sn de lollige kant en ik kan
u wel zegge asdattc we vanwaiges om de
mense, die dat nog stais 't mauiste vinde,
daorvaur dan ank nou wair hebbe ge
zorgd. Dat .ziet u dan auk op 't pogram,
dat vaur de liefhebbers vaur 'n stuiver
te kaup is. Na de pause kan er dus wair
gelache worde, zau hard as je wilSn de
spailders zal 't niet legge. En we haupe
dan auk, asdatte we op daize aovond
weer de onderlinge vriendschap en sa
menwerreking maggein stand houwe, die
me in saomewerreking met „Liefde vaur
de kunst" al zauvail jaore hadde ge., ge
be., gehandhaofd en bestendigd..
en dan wensch ik de aonwaizige 'n genot
volle aovond. O jao.... en dan wou 'k
u nog naomes de teneelmannen zegge,
asdat 't airste stuk niet om te lache is,
of u daor raikening mai wil houwe".
Er wordt hard geklapt en de spnker
gaat gewichtig naar de aarde terug.
Achter het schreeuwend-beschilderde
doek klinkt een bel, die veel beroering in
't zaaltje brengt.
Het doek gaat rimpel-plooiend en pie
pend, met schokjes omhoog, blijft nog
even steken. (Eerste lachsucces).
Het voorspel speelt In de ontvang
kamer van Baron du Chatinel, staat er
op 't-programma. De meeste zolderslaap
kamertjes "zijn mooier. Het behangsel
papier-decor wiebelt en gloft reeds voor
dat 'n speler 'n voet op de planken heeft
gezet.
De deur bibbert open., 'n Heer met
'n snor tot aan z'n jukbeenderen komt
op. Hij kijkt woest rond. 'n Kind in de
zaal begint te huilen. (Tweede lachsucces)
De meneer houdt een lange alleen
spraak.. (voor uitspraak leze men de
openingsrede). Hij zwaait met z'n armen,
bonkt met een reuze-knoerst van 'n vuist
op het gammele café-tafeltje, dat erg
angstig doet onder die operatie., en
schelt om 'n bediende. Deze iaat nog even
op zich wachten, van welke stilte het pu
bliek gebruik inaakt, om grinnekend
elkaar te vertellen, dat Kees van Hep-
scheuten de meneer met de snor is. De
bediende komt op en zegt„Wat winscht
uwe genaode?"
De meneer zegt„Wie slaup daor straks
in den tuin hain en wair Was dat 'n
spiejon, of, wie is het
„Dat is pa," roept een jongetje van
vijf in de zaal en wijst naar den lakei.
(Derde lachsucces. Thans bulderend en
bijna onbedaarlijk). De openingsredenaar
staat op en gebiedt stilte.
Het „spel" wordt voortgezet. De man
met de snor, die den b^ron „vertolkt",
galmt „roerend" anderen zijn niet te
verstaan, weer anderen zeggen heel
kinderlijk naïef hun lesje op. Zoo eindigt
het voorspel.
Van de tooneelverandering maken
verschillende acteurs gebruik om ge
schminkt en gekleed de zaal door te loo
pen naar het buffet, teneinde hun dorst
te lesschen. Ze worden door veel kennis
sen en magen begroet en bewonderd.
De lezer bespare mij een beschrijving
(voor zoover dit nog mogelijk zou zijn)
van de zes bedrijven, die op het voorspel
volgden. De meeste speelden in het
zelfde decor, nu en dan iets anders
„gestoffeerd". In 't eerste kreeg de lakei
'n gierende ovatie voor het afzakken
van z'n pantalon in 't tweede kwam 'n
stilte van een volle minuut, afgewisseld
door wanhoopskreten uit het souffleurs
hokje in 't derde vielen twee lijken,
waarvan ereen onder het dood-zijn
hoestte, waarmede hij uitbundig „succes
inoogstte" in 't vierde liet de kelner
met de paarse sokken en trijp-pantof
fels, onder 'n „zeer drematieze" scène
'n blad met leege glazen 'vallen, wat 'n
ruzie uitlokte tusschen hem en dengene,
die de oorzaak er van was.
Na dat bedrijf zijn we weggegaan,
verbaasd dat we 't zoolang hadden uit
gehouden.
Over het kluchtspel na de pauze
heb ik 'n paar dagen later het volgende
mondelinge verslag gekregen van de
vrouw van den kennis, die ons had ult-
genoodigd.
„O, meheer.. wat jammer dat u niet
gebleven bent., 'n lol dat me gehad heb
ben.. nee, vreeselijk, hè.. Dat eerste
stuk was wel aardig.maar toch langena
niet zoo leuk als dat laatste., o, niet
dat meg een lol gehad hebben onder dat
eerste, maar dat andere, o, inensch
't aflee, hè.."
Landverhuizers",
Ik dacht da 'k
„Dat heette „de
is 't niet
„Ja, dat geloof ik wel. Die Wim de
Grsen had 'n baard tot &n z'n bulk te
met. En waarachies, ze konden 'm niet,
hoor., ze konne 'in beslist niet., en die
Jaap van Oarsen had me toch 'n neus
'n Neus!! Als 'n biet zoo groot., ne-
tuurlijk van bordpapier, hè., met 'n
blauwe bril d'r 3n vast., en haren, tot
over z'n schouwers heen. En 'n hooge
hoed Nee.zoo hoog heb ik er nog nooit
een gezien., en daar ging de bodem
van op en neer., gebruld hebben we.,
gebruld En van alles hadden ze bij der-
lui.. 'n kinderwagen., 'n vogelkooltje
met een levendig vogeltje d'r in, maar
dat was 'n mossie.. dat ha'k dalek ge
zien, maar evengoed aardig., en een
had 'r 'n bezemsteel met 'n potje d'r Sn."
„Wat voor 'n potje
„Nou, 'n afijnu begrijpt me wel
'k Docht dat 'k wat kreeg van 't lachen
en daar liep ie mee te zwaaien. En 'n
ander had weer 'n wieg bij 'm. Ja, mot
u hooren die wieg daar konne ze eerst
niet Sn komme, hè.'t heele dorp hebben
ze afgesjouwd om'n ouwe wieg, maar nie
mand had er een. Maar de rissesjeur,
zoo hiet toch de man, dle't ze leert,niet
die had gezegd „Die wieg mot en zal
d'r komme.. die hoort 'r bijHebben
ze twee uur ver 'n wieg gehaald. Nou,
en 'rlag 'n kindjeinen schreeuwen,
meneer! Schreeuwen dat dat kind déé..
maar dat ging met zoo'n toetertje..
dat dee er een stiekum, dat niemand het
zag. Gus-gus, wat hebben we ge
lachen.. de zaal barstte mekant. U had
er bij motte jyezen...."
„Zoo, dus 't is 'n prettige avond
geweest."
„Ja, hoor, 'n echt lollige avond De
jongens hebben beslist hun best gedaan,
hoor.... afijn, 'n iedereen had 't er
over., in geen jaren hebben ze zoo leuk
gespeeld. Zondagavond geven ze 't zelfde
nog es, maar ik ga d'r vast wéérheene.
daar gaat niks van
lacht nog es."
af.
'n mensch
Dit is geen fantasie.
Ook geen beschrijving eener tooneeluit-
voering uit de dagen van Justus van
Maurlk, die er verschillende van dat soort
zoo geestig heeft naverteld.
Maar 't is geschied in den jare negen
tienhonderd en twee cn twintig, en niet
eens in 'n dorp, dat, zooals wel eens ge
zegd wordt, met kranten is dichtgeplakt.
'n Poosje geleden had ik 't over de ver
edeling van den volkssmaak, die ten hul
digen dage nog steedsbewust en onbe
wust op velerlei manieren wordt
bedorven.
En toen had 'k de uitvoering van
„Liefde voor de kunst"(!) nog niet eens
meegemaakt
O. N.
