Tweede Blad - 24 Jani 1922
Van wet en wetgeving.
RECHTZAKEN.
ELCK WAT WILS
MEDISCHE PRAATJES.
:o:
Dementia Paralytica.
Het spoorwegongeluk bij Weesp.
H1EWWS.
Goedkoop rooken.
Het Jongetje met den gnJden.
De kosten der Krankzinnigen
verpleging.
Men kan niet zonder meer een k; n -
zinnigenjesticht op gaan rich.n.
Voor" de oprichting van een 1 r~nk-
zinnigen-gesticht wordt een speci le
Koninklijke vergunning vereiscut.
Bij de vergunning worden bepaalde
voorwaarden gesteld, waaraan het op
te richten gesticht moet voldoen. In
't algemeen moeten de krankzinn'gen-
gestichten voldoen aan de navolgende
eisch en
le een ruime gezond gelegen wo
ning, met voldoende gelegenheid tot
beweging in de open lucht
2e De afscheiding van seksen, behalve
voor kinderen beneden de tien jaren
3. Voldoende gelegenheid tot afzon
dering naar den aard en het getal der
krankzinnigen
4e voldoende geneeskundigeverzerging
De eischen vermeld sub 2. en 3
spreken voor zich zelf.
Wat betreft de eischen gesteld sub.
1: en 4, deze plegen bij de Koninklijke
Besluiten, waarbij vergunning wordt
verleend tot oprichting var krank
zinnigengestichten te wort n uitge
werkt op eene manier, die vraag
doet rijzen of ten deze niet eenige
matiging ware te betrachten. Vooral
in dezen tijd, nu de overgroote meerder
heid der ingezetenen op hun budget
moeten gaan bezuinigen, willen zij het
sluitend maken, dient de krankzin-
nigenverpleping niet me" gel 1 te kos
ten, dan in het bel ng eener behoor
lijke verpleging absoiuui noodzakelijk
is.
Bij het nagaan der diverse koninklij
ke Besluiten, waarbij vergunning tot
oprichting van een krankzinnigenge
sticht werd gegeven, krijgen wij den
indruk dat de eischen die aan ruimte
enz, worden gesteld, wel wat hoog
worden opgevoerd, wat natuurlijk
aanleiding geeft tot hooge bouwkosten,
die op hun beurt de verplegingskosten
duurder maken, lntusschen schijnt
te dezer zake van Rijkswege al eeniger
mate aan bezuiniging te worden mede
gewerkt, door dat men hier en daar
toelaat, dat meer patiënten in een
gesticht worden opgenomen, dan
waarvoor aanvankelijk in verband
met de ruimte toestemming was ver
leend.
Ook het groote aantal doktoren, dat
van Regeeringswege aan de krankzin
nigengestichten wordt geeischt, moet
noodwendig op d^ verplegingskosten
drukken. Zoo wordt op elke 175 pa
tiënten een dokter vereischt. Deze
dokters moeten zijn gehuisvest op het
terrein van het gesticht en mogen
geen particuliere praktijk uitoefenen.
Waar deze eischen worden gesteld,
is de geneeskundige verzorging van
een gesticht uiteraard zeer duur. En
als men nagaat hoe hulpeloos de of
ficieele wetenschap staat tegenover
de krankzinnigheid, dan stelt men
zich de vraag of door inkrimping van
het aantal doktoren de kosten der
geneeskundige verzorging in de krank
zinnigengestichten niet eenigzins kun
nen woruen beperkt.
Dat de verplegingskosten in krankzin
nieencestichten inderdaad niet voor
de poe zijn,kon de lezer zelf beoordee-
len. als hij kennis neemt van onder-
Staande bedragen.
Die kosten bedragen voor armlastige
derde klasse patiënten. In het St. Jo-
ris-gasthuis te Delft f880 in het ge
sticht Oud Rosenburg" te Loosduinen
1930., in het gesticht „Endegeast" te
Oegstgeest f950 in het geneeskundig
gesticht voor krankzinnigen te Utrecht
(met buitengesticht Willem Arntshoe-
ve te Zeist) f 10.50in hzt gesticht,
„Bloemendaal" te Loosduinen of een
der overige gestichten van de Vereeni-
ging to+ Christelijke verzorging van
TREKJES CCXXXXVII.
Hel vegetarisch verbond.
Ze waren met hun vieren en pen
sion bij de weduwe van Duuren en
haar twee dochters, waar ze een „ge
meenschappelijke tafel" hadden.
Dit was niet altijd zoo geweest.
Dikhof, zwaarlijvig celibatair en
commies aan de Rijks-belastingen,
en van Zanting, journalist en mager
(dikke journalisten zijn zeldzaam
heden) hadden er vroeger „in aparte
bediening" gewoond. Later namen
bij de weduwe van Duuren en doch
ters hun intrek twee artisten
Klisser, 'n kunstschilder met 'n flu-
weelen buis, 'n slierten-das en 'n ge
weldigen haardosen Strooberg,
'n musicus met 'n toekomst en 'n zee
van idealen.
Hoe dit viertal zoo in solied-hechte
vrijgezellen-vriendschap was geraakt
Zouden ze misschien zelf op het oogen
blik moeiliik meer kunnen uitleggen.
Maar op 'n avond, dat Strooberg in
de ruime voorkamer, die meer en meer
als gemeenschappelijke conversatie
plaats voor de weduwe van Duuren
en dochters en de vier heeren werd
gebruikt, aan zijn viool de zoetst-
vloïiende klanken ontlokte, waarbij
de oogen van Dikhof, die toch al
tranerig waren, nog vochtiger werden,
en waarbij v. Zanting en Klisser in
eenige bekende Dante-houdingen van
hun diep-voelende artistieke waar
deering blijk gaven, werd er een be
sluit genomen.
ftet voorstel kwam van den jour
nalist. Hij vond het gewoon onzin,
dat er in 'n pension als dit, waar men
zoo zoetjesaan bijna als broers met
elkaar omging, een aparte bediening
moest worden op na gehouden. Was
't niet veel gezelliger als men aan één
tafel at Was 't voor mevrouw en dc
juffrouwen ook niet een boel gemak
kelijker Dat geloop van de eene ka
mer naar andere was allesbehalve
prettig v or de dames. De drie vrien
den gingui cr direct enthousiast op in,
vonden het zelfs komiek, dat daar
niet eerder aan was gedacht. Doch
mevrouw van Duuren (ze was de we
duwe van een cavallerie-officier) maak
te wel eenige bezwaren. De heeren had
den nogal een verschillende smaak en
om nu bij een gemeenschappelijke ta-
kranl zinnigen in Nederland f850,
in het gesticht „Vrederust" te Bergen
op Zoom f8 50.;in het gesticht voor
katholieke mannen ut. Bavo te Noord-
wijkerhout 1600.—in het gesticht
voor Katholieke Vrouwen. „St. Anna"
te Venray f615.in het gesticht voor
Katholieke mannelijke zwakzinnigen
„Huize Assisië te Uden.out f600.
In deze kosten is alles inbegrepen,
dus ook kleeding der patiënten.
De lezer kan aan bovenstaande
cijfers zien, dat de krankzinnigenver
pleging heel wat gelu kost!" Deze
cijfers leeren ons echter nog meer. Zij
leeren ons dat de kosten in de katho
lieke gestichten verreweg het laagst
zijn. De christelijke liefde, die daar in
de Gestichten door onze broeders en
z isters in toepassing wordt gebracht,
Komt niet alleen aan de patiënten,maar
ook aan de maatschappij ten goede.,
voor de patiënten, in katholieke ge
stichten verpleegd, behoeven de be
lastingbetalers het minst op te bren
gen.
Bovenstaande cijfers betreffen
slechts de verpleegkosten in enkele
krankzinnigen gestichten, want derge
lijke gestichten zijn er in ons land 34,
waaronder 2 rijksgestichten n.l. te Gra-
v en te Woensel.
Bij de meeste gestichten staat een
geneesheer-directeur aan het hoofd.
In de katholieke gestichten is echter
gewoonlijk de overste (Vader- of Moe
der-overste) met de algemeene leiding
van het gesticht belast, terwijl aan
het hoofd van de medischen dienst de
eerste geneesheer staat. Het is niet
onwaarschijnlijk, dat ook deze omstan
digheid een gunstigen invloed heeft
op de verplegingskosten, immers een
geneesheer-directeur is allicht geneigd
de medische belangen te overschatten
ten koste der economische belangen.
Deskundigen plegen in den regel
duur te zijn, speciaal als de kosten,
die zij maken op de publieke kas kun
nen worden verhaald.
Zeer vele krankzinnig Nederlan
ders worden verpleegd in de kolonie
voor krankzinnigen te Gheel (België)
De verpleging aldaar geschiedt bij
particulieren aan huis.
Aan het hoofd der kolonie staat een
Geneesh.-Directeur en op de verpleeg
den bij de diverse particulieren wordt
natuurlijk regelmatig toezicht gehou
den. De verpleegkosten te Gheel zijn
beduidend lager dan in de gestichten
hier ten lande. Zij beloopen lieden ten
dage ongeveer 1600 francs, d.i. be
rekend naar den huidigen koers f350
Is het wonder, dat onlangs een inzen
der in „De Gemeentestem"
den Gemeentebesturen adviseerde om
zoo mogelijk de krank zinnigen, die
voor rekening der Gemeente worden
verpleegd uit zuinigheid overwegingen
in de kolonie Gheel over te brengen
Voor zooverre niet op ander wijze
in de behoeften aan krankzinnigenge-
s ichten. wordt voorzien zorgen de
provinciale besturen voor de oprich
ting en instandhouding de benoodigde
gestichten. Nagenoeg overal is echter
het particulier initiatief sterkf genoe
gebleken, om in de krankzinnigenver
pleging te voorzien. Ons is dan ook
slechts één provinciaal gesticht be
kend, t.w. het gesticht der provincie
Noord-Holland te Cas ricum.
Is dus de provincie belast met de
zorg, dat er voldoende gelegenheid
is ot verpleging van krankzinnigen,
voor de kosten van verpleging dier
patiënten zijn in hoofdzaak de ge
meenten aansprakelijk. De ko ten van
verpleging van een krankzinnige moe
ten worden betaald door de gemeente,
waar de krankzinnige wettelijke woon
plaats had op 't oogenblik, dat de rech
terlijke machtiging om hem in een ge
sticht te plaatsen, werd aangevraagd.,
fel met voor ieder verschillende scho
teltjes aan te komendat nam de
heele gezelligheid weg., dat zouden
de heeren toch moeten toegeven..
Meneer Dikhof bijvoorbeeld, hield erg
van asperges en meneer Klisser was
gek op
Maar meneer Dikhof liet haar niet
uitspreken. „Mevrouw" zei-ie op
'n toon van gezag daar heeft u'dan
niks mee te maken. Al wij aan één
tafel eten, dan eten we allemaal wat
de pot schaft., en als de heeren dat
niet goedvinden, dan gebeurt 't niet,
tenminste voor zoover 't mij betreft,
excuseerMaar aan 'n gemeenschap
pelijke tafel worden geen apartejscho-
teitjes gegeven, da's te dwaas."
„Wie verlangt dat dan vroeg
de musicus dood-nuchter, terwijl hij
z'n instrument stemde. Dikhof zweeg
en keek de anderen aan, die ook zwe
gen.
Na nog een korte bespreking werd
het voorstel aangenomenbesloten
werd, dat noch mevrouw de weduwe,
noch haar dochters ooit zouden vragen
aan de heeren, wat ze 't liefst zouden
willen hebben. Dit moest geheel aan
hen worden overgelaten
En nu was dit al 'n half jaar zoo ge
daan, tot aller tevredenheid. Alleen
Klisser had soms onder 't dineeren
het gesprek op het vegetarisme ge
bracht, waarmee hij zeide te willen
gaan dweepen. Dikhof en v. Zanting,
de eerste vooral, zaten hem dan ge-
noegelijk uit te lachen en tartten hem
zijn portie vleesch aan hen af te staan
wat nooit gebeurde. De musicus hield
zich bij dergelijke discussies neutraal,
daar hij zijn broeder in de kunst niet
wilde afvallen en hij daarnevens niet
zeker wist, of in zijn idealen-zee geen
stukje vegetarisme meezwom.
Aan een der gemeenschappelijke
maaltijdenhet was op een guren
Apriidagmet vee regen, die de stem
ming wat drukte deelde de jour
nalist mede, dat hij 's avonds een ver
slag moest maken van een lez ng
over.... het vegetarisme. De man
met de sl erten-das keek hem met z'n
smelt-oogen aan en vroeg of hij mee
kon, waarop de heer v. Zanting ant
woordde, dat de toegang vrij was voor
iedere belangstellende. „Dan ga ik
mee" zei de schilder gedecideerd,
zonder te eageeren op het buik-gelach
van Dikhof, die een verstikking nabij
was. De musicus met toekomst en
idealen-zee, die z'n broeder in de kunst
nooit afviel, ontdekte nu in meerge-
Is die woonplaats niet aan te wijzen,
b.v. voor een zwerver, die nergens
domicilie heeft, dan betaalt het Rijk
de kosten. Ook de kosten, van een pa-
tiënt, die op last van den strafrechter
in een gesticht is geplaatst, worden
voor rekening van het Rijk genomen.
Het vorenstaande geldt natuurlijk
uitsluitend voor de personen, die de
kosten der verpleging zelf niet kunnen
betalen.
Bemiddelde krankzinnigen, die in
hun eigen onderhoud kunnen voor
zien, zijn er echter zeer weinig Ook
kunnen derden voor de verplegings
kosten van krankzinnigen aansprake
lijk zijn, zoo is de man verplicht voor
zijne vrouw, zijn de ouders voor hunne
kinderen en de kinderen voor hunne
ouders te zorgen.
In dergelijke gevallen bepaalt de
kantonrechter op verzoek van het
betrokken Gemeentebestuurhoeveel
de onderhoudsplichtigen in de ver
pleegkosten van den krankzinnige
moeten bijdragen, tenzij natuurlijk
de onderhoudsplichtigen de kosten ge
heel voor eigen rekening willen nemen.
De overgroote meerderheid der ver
pleegden komt echter geheel ten laste
der Gemeenten. En dat de gemeente
lijke budgetten daardoor zwaar wor
den gedrukt moge blijken uit de vol
gende cijfers. De diverse gemeenten in
Noord-Holland gaven daaraan over
1919 uit f 1.310.468. of ruim fl—per
inwoner in Zuid-Holland f 1.758.319.
of ongeveer f0.36 per inwoner. Het ver
schil tusschen Noord-en Zuid-Hol
land is wel zeer opmerkelijk.
Zoude de factor dat men in Noord-
Holland meer voelt voor provinciaal
beheer, in Zuid-Holland daarentegen
meer voor particulier initiatief, ook
hier hebben geïnfluenceerd
Komen de lasten der krankzinnigen
verpleging dus in hoofdzaak neder op
de gemeenten, ook de gemeente ont
vangt eenige tegemoetkoming in deze
kosten en w el van het Rijk en de Pro
vincie.
Het Rijk betaalt voor eiken armlasti
ge patiënt f40.—, onverschillig hoe
iioog de verpleegkosten zijn. Dit was
vóór den oorlog al f40.en dit is f40.
gebleven, ofschoon in de laatste jaren
de verplegingskosten minstens zijn
verdubbeld.
Het bedrag, dat door de Provincie's
in de kosten van verpleging van arm
lastige krankzinnigen wordt bijge
past, loopt in de diverse provinciën
nog al uiteen.
Zuid-Holland restitueert aan de
gemeenten een derde der verpleeg
kosten van eiken armlastigen krank
zinnige. Eene zeer eigenaardige rege
ling houdt er de provincie Noord-Hol
land op na. Deze vergoedt aan de ge
meenten het bedrag, dat de verpleeg
kosten van een armlastige Krankzin
nige de f640. te boven gaan. Praktisch
komt dit hierop neder, dat de provincie
Noord-Holland met uitsluiting der ge
meenten profiteert van de betrekke
lijke goedkoopte der Katholieke in
stellingen. Immers de verplegings
kosten in de Katholieke gestichten be
loopen f650.die in neutrale en
protestantsche gestichten enkele
honderden guldens meer. In de ver
pleging der Kath. patiënten draagt
de provincie Noord-Holland dus zoo
wat niets bij, in de kosten van verple
ging van andere patiënten geeft zij een
vrij belangrijke bijdrage. Een Katho
lieke gemeente in Noord-Holland,
die hare krankzinnige inwoners naai
katholieke gestichten zendt, heeft aan
de provincie nagenoeg niets te decla-
reeren, ofschoon hare inwoners toch
ook in de provinciale belastingen bij
dragen. Bovendien hebben bij bet
stelsel van Noord-Holland de ge
meenten er geen belang bij om te be
vorderen, dat Krankzinnigen bij voor
keur naar de goedkoopste inrichtingen
worden gezonden. Het wil ons daaroir
voorkomen, dat het subsidiestelsel van
Zuid-Holland veel redelijker is en ver
re de voorkeur verdient boven dat van
Noord-Holland.
noemde zee iets, dat eveneens naar'
het vegetarisme neigde en zeide ook
mede te zullen gaanDikhof lach
te zóó, dat 'n leek zich angstig zon
hebben gemaakt.... zei, dat ze gek
waren en nam 'n extra schijf „ros",
die hij onder zachte snik-lachjes ver
orberde.
Te elf uur dien avond kwam het
drietal van de vegetarische lezing
terugen was blijkbaar diep onder
den indrukStil-praktiseerend gin
gen ze zitten, gaven voorloopig geen
antwoord op den vragen-overal des
heeren Dikhof, die daarop zijn pijp
stopte en rustig afwachtte.
„Wat 'n lezing" zuchtte de slier
ten-das een kwartier na de thuis
komst, en verviel weer in z'n denkers
houding
„Schitterend" zong de slappe
stem van den man met de toekomst
en de zee.
„Bijzonder mooi" bevestigde de
verslaggever, die z'n stenogram ging
uitwerken„Wat heeft die vent
met overtuiging gesproken."
,,'n Man om van te houden"
fluister-murmelde de eerste weer.,
en begon na te propageeren.
Maar toen Dikhof in de smiezen
kreeg, dat ze hem met het oog op de
gemeenschappelijke maaltijden, die
al te gezellig waren geworden om ze
af te schaffen vegetariër wilden
maken, sloeg ie in z'n schommelstoel
gierend achterover en zou 'n looping
the loop gemaakt hebben als een fraaie
bloempot zich niet voor hem had op
geofferd
En of de drie onder den indruk zijn-
den al beweerden, dat 't veel gezonder
was, afgezien nog van de principieele
overwegingen, Dikhof wilde er niets
van weten".tegenhouden wilde hij
hen absoluut niet, maar als ze er toe
overgingen, dan zou hij onmiddellijk
weer in aparte bediening gaan. En
omdat men Dikhof niet graag mis
schien niet zoo direct wilde afstoo-
ten kwam men tot het besluit nog
'n week de kwestie te overwegen.
In die week gebeurde er iets.
Dikhof werd ongesteld.... liep
met hevige snij-krampen in z'n om
vangrijken buik door 't huis te piep-
kreunen en bleef den daarop volgen
den dag in bed.
Er moest een dokter komen., en
ar-ngezien meneer D khof bij z'n we
ten nog nooit medische hulp had
behoefd werd aan den man met 't
fiuweelen jasje overgelaten een dokter
te kiezen.
De penseel-ridder ging er op uit
belde aan bij 'n arts, dien hij heel
goed kende en vertoefde in 't spreek
kamertje langer, dan voor zoo'n een
voudige boodschap noodig was.
's Middags stond de dokter voor
's heeren Dikhof's ziekbed., onder
zocht hem en keek ernstig.
„Wat is 't, dokter vroeg de
zieke bang.
„nnnn-Jau heeft ingewands-
aximariflecita
„Allemachtig, Wat 'n vloek is dat
hoe zei u
„Och, op stuk van zaken komt 't
er maar op aan, dat u beter wordt,
niewaar Ik zal u poeders geven en
u mag voorloopig geen dierlijk voed
sel gebruiken."
„Wat zegt u Geen dieHij keek
den dokter wantrouwig aan, maar
diens gezicht bleef zóó strak-ernstig,
dat hij verder niets vroeg en 'n zucht
van berusting slaakte.
„Dus, dokter, dan zou ik zoo on
geveer moeten leven als een vegeta
riër
„Ja, dat zegt u heel juist."
„En-ne.. hoe lang moet dat du
ren
„O, niet zoo lang, hoogstens drie
maanden."
„Drie maa..? En is dat noodza
kelijk
„Ja, anders zou ik 't niet voor
schrijven. Als u nauwkeurig rn'n raad
opvolgt kunt u direct uw gewone
bezigheden weer hervatten, beweging
is zelfs heel goed. Maar denk er aan,
meneer., absoluut geen vleesch of
vleesch-productenalléén plantaar
dig voedsel., anders sta ik er niet
voor in, dat het geen chronische kwaal
wordt."
Dikhof belegde zoo spoedig moge
lijk een conferentie van vier. Toen ie
het dokters-advies meedeelde keken
ze hem aan alsof hij 'n voorwereldlijk
dier was.
„Ja, hoe vinden jullie 't Niks
geen dierlijk voedsel.. Of heeft een
van jullie *m opgestookt, om....
nee tóch
„Wat opgestookt werd er ver
baasd ge-trio'd
„Om dat voorschrift te geven., om
dan zelf jullie vegetarische ideeën.."
„Ten eerste" loog de journalist
voor alle drie „zijn bij mij., en :k
ge'oof ook bij Klisser en Strooberg,
die vegetarische ideeën ai hee wat
tezonken, dat was maar zoo'n drang
van 't oogenblik.. en ten tweede acht
ik er geen enkelen dokter toe in staat
zich voor zulke praktijken teleenen..
je hebt zeker nog nooit 'n dokter ge
had
Dacht 'k weldoen ze niet
staan zulke menschen te hoog voor..
Maar ik neem je niet kwalijk dat je
ons verdenkt., 't bewijs, dat je ons
niet onderschat."
„En hoe moet 'n nu in Godsnaam
met het eten veinsde 't fiuweelen
jasje wanhopig.. „Moeten wij nu óók
of gaat Dikhof apart eten?"
Er werden vier bedenkelijke gezich
ten getrokken. De weduwe van Duu
ren en dochters werden er als deskun
digen bijgehaald., verklaarden, dat
vegetarische kost dikwijls heel lekker
kon zijn en mevrouw haalde tot bewijs
een kookboek voor den dag, waaruit
een zeer aantrekkelijk vegetarisch
hoofdstuk werd voorgelezen.
„Ben je mal., laten we 't maar es
probeeren voor een poosje" stelde
de man van de krant voor.„Dan
allemaal maar es vegetariër. Verleden
week waren we haast kwaad, dat Dik
hof ons uitlachte en nu zou hij ons
haast moeten smeeken hem ter wille
te zijn
„Volkomen juist" viel de toe
komst-zee-man bij,'t Is in elk
geval te beproeven."
Zoo kwam het vegetarisch verbond
tot stand en reeds den volgenden dag
werd het eerste plantaardige diner op
gediendBruine boonensoep was
't eerste., toen aardappelen met
bieten en uiensaus., daarna 'n paar
dingen, waarvan niemand kon zeggen
wat het was, maar wat toch lekker
smaakte en rijst met bessensap toe.
Dikhof zei, na afloop, dat ie z'n
stukje vleesch had gemist, maar dat
ie voor z'n gezondheid alles over had.
De drie vegetariërs beweerden, dat
ze verrukkelijk hadden gegeten.
De eerste paar weken kon Dikhof
er nog maar niet aan wennen,voelde
zich magerder worden, zei-ie. De jour
nalist en artisten zeiden, dat 't wel
beter zou gaan., gezonder levenswijze
bestond er niet. Dat ze 's avonds ver
schillende malen even apart gingen,
om eens lekker uit te gapen, verteiden
ze elkaar niet.
Dikhof begon langzaam-aan den
smaak te pakken te krijgen en be
weerde na 'n paar maanden, dat ie
tusschen de schildpadsoep itgn vroe-^
ger en die van nu geen onderscheid
meer wist., hij prees bij den dag meer
spontaan de kookkunst van mevrouw
van Duuren en dochters.
Op z'n kantoor begon ie propaganda
te maken voor 't vegetarisme en toen
collega Pieters hem uitlachte, werd ie
kwaad.. ,,Kom dan zelf proeven, uil,
voordat je zegt, dat 't eten van niks
is.'
Pieters zei top en Dikhof nam hem
na kantoortijd mee
„Heeren, mevrouw," riep ie reeds
in de gang., „ik heb 'n gast, hoor!
'n Tegenstander, die zich van de voor
treffelijkheid der spijzen wil over
tuigen
Pieters maakte kennis en zat mee
aan tafel. Bij de eerste lepel soep keek
ie ze alle vier aan, nam 'n tweede en
zei, dat 't vleesch-soep was
„Nou triumpheerde Dikhof
„Wat heb ik je gezegd Geen verschil
te proeven, hè Zoo keurig maken ze
dat klaar
„Ze mogen klaar maken hoe ze wil
len, maar hier zit vleeschnat in"
zei Pieters koppig., en vischte onder
algemeene verbazing 'n vezeltje pou-
let uit de terrien op
Dikhof werd woest.... brulde om
alle drie de vrouwen tegelijk.
„Dames" zei hij zóó hard, dat
de buren 't konden hooren „direct
antwoord.... hier ligt 't bewijs..wie
heeft dat gedaan
„Ik, meneer.." zeiden ze alle
drie tegelijk., en begaapten elkaar
in hoogste verbazing, waarop het ve
getarisch verbond hetzelfde deed.
Toen kwam uit, dat mevrouw stïe-
kum voor meneer v. Zanting, dochter
nummer een stiekum voor meneer
Klisser en dochter nummer twee stie
kum voor meneer Strooberg reeds
weken lang 'n onsje poulet in de soep
deed, om 't er tegen etenstijd weer
stiekum uit te halen.
't Vegetarisch verbond werd meteen
opgeheven.
G. J
I.
Bovengenoemde ziekte, die niet zoo
zeldzaam is» als u wellicht bij het hoo-
ren op het eerste gezicht zoudt vermoe
den, behoort thuis onder de rubriek van
de „Zielsziekten". In het dagelij ksehe le
ven zien wij dan ook deze lijders al
leen in het beginstadium der ziekte in
de latere stadia vinden wij don patiënt
opgenomen in een krankzinnigengesticht.
Alvorens nader op de merkwaardige
verschijnselen, die deze aandoening ken
merken, in te gaan, willen wij aller
eerst een oogenblik onze aandacht be
palen bij het ontstaan dezer ziekte. Lan
gen tijd heeft men naar de oorzaak ge
zocht totdat men het feit vaststelde dat
de patiënten bijna zonder uitzondering
aan geslachtsziekte n.l. de „syphilis" had
den geleden. Hoewel dit verband niet
bij alle gevallen aan te toonen is, mo
gen wij do Dementia paralytica onder
de naziekte van de geslachtsziekte rang
schikken. Op de vraag waar deze ziek
te zetelt, kunnen wij antwoorden dat
deze te zoeken is in het centrale zenuw
stelsel, dus in de hersenen en het rug-
gemerg.
De Dementia para'ytia openbaart zich
uit den aard der zaak het meest op
den jeugdigen en middelbaren leeftijd.
Vrouwen zoowel als mannen gaan onder
haar geesel gebukt, hoewel zonder twij
fel onder de laatsten het aantal slacht
offers veel grooter is dan onder de eer
sten.
Vcorts heeft het onderzoek geleerd, dat
het juist die groep van mannen is, wier
beroep veel van het zenuwstelsel vergt.
Zoo vinden wij het grootste percentage
onder de kooplieden, beursspeculanten,
artisten c.d.g. Vervolgens kunnen wij
ook hier, evenals bij alle andere zonuw-
ziekten, de erfelijke vcorbescbiktbeid niet
geheel en al uitschakelen en zal iemand
die op een of andere wijze in deze
richting belast is. meer kans loopen dan
een ander die iu dit opzicht vrij is.
Iloe dit ook zij, wij moeten wel voor
oogen houden dat erfelijke belasting, be
roepsbezigheden etc. op zich zelf geen
oorzaak der ziekte is maar het uitbre
ken in de hand werken.
Wij willen thans het verloop dezer
aandoening nader met. elkander in
oogensckouw nemen. Het tijdstip waarop
deze ziekte is begonnen, is zoer moei
lijk aan te geven. Het eigenaardig .ge
drag van den lijder dat eerst als nukken
beschouwd werd, bleek later 'n symp
toom te zijn gewce t der zicktevers-hijn-
te'en. Buitengcw on larg aam ontwikke t
zich dan ook deze ziekte en hoewel
vaak misduid; beginnen do verschijnselen
meer het psychisch terrein te naderen.
De patient kan niet meer zoo volhardend
werken en hersenarbeid vermoeit hem
spoediger dan voorheen- i}f en too wordt
hij betrapt op een verregaande noncha
lance en vergeetachtigheid, terwijl hij
vroeger nauwgezet en correct zijn werk
zaamheden deed. Meestal wordt dit alles
aan overspanning toegeschreven en op
den breeden rug van den drukken werk
kring van den patient geschoven. W an-
neer de financieele omstandigheden zu ks
toelaten, wordt niet zelden in dit sta
dium een tijdje rust genomen, hetgeen
echter geenszins het gewen-chto resul
taat oplevert. Langzamerhand wordt de
patiënt wat onverschillig t.o.z. voor z.ch
zelf. Was hij eertijds zeer punctueel op
zijn lichaam en kleeding, z o verwaarloost
hij thans deze zorg in meerdere of min
dere mate. Nog altijd verkeert zijn fa
milie in de meening, dat zulks toe te
schrijven is aan overspanning en dat
dientengevolge de betro -kene weinig u t
gevoelt zich op dit punt druk te maken.
Niemand uit de omgeving van den
patiënt krijgt het vermoeden, dat deze
eigenaardigheden symptomen zjn van 'n
zeer ernstige ziekte. Maanden lang kan
deze toestand stationair blijven.
De spoorwegmaatschappij veroordeeld.
Heden heeft de Amsterdamsclie recht
bank uitspraak gedaan in dc zaak legen de
Hollandsche Spoorweg-Maatschappij, waar
tegen door 32 per.onen 'n procedure ge
voerd is tot het betalen van schadever
goeding naar aanleiding van 't spoorweg
ongeluk in September 1018 op den dijk bij
de spoorbrug over het Merwedekanaal bij
Weesp.
Het vonnis, waarvan de voorlezing door
den president mr. Eekhout, ongeveer een
uur duurde, ging breedvoerig na hetgeen
namens de spoorwegmatschappij en van de
zijde der eischers aangevoerd was.
Overwogen overd, dat de oorzaak van de
ramp, blijkens het rapport der bekende
commissie van onderzoek, vaststaat.
Nagegaan werd yervolgens, of de ge
daagde (d.i. de spoorwegmaatschappij) aan
deze afschuiving van den dijk schuld had,
al dan niet, en of gedaagde al hetgeen van
haar redelijker wijze gevergd kon worden^
om deze afschuiving te voorkomen ,Jiad ge
daan.
Gebleken is dat de spoorw.mij. nagelaten
had te onderzoeken hoe de stand van 't wa
ter in het dijklichaam was. Al was de dijk
een kunstwerk, door coripheëen op water
bouwkundig gebied aangelegd, dan nog
had op haar de plicht gerust op den dijk
toezicht tc houden. In dezen is de gedaag
de in haar plicht tekort geschoten. Een
stipte waakzaamheid had moeten worden
betracht, ten einde te waken tegen overver
zadiging van den dijk, in het bijzonder bij
dezen dijk in de nabijheid van het Mcr-
wedekanaal, vcoxal ook hij grooten regen
val.
Gedaagde had zich rekenschap moeten
geven van den waterstand in het dijk
lichaam. Dan had de ramp voorkomen
kunnen worden.
Gedaagde is er niet in geslaagd, te be
wijzen, dat 't ongeluk buiten baar schuld
heeft plaats gehad. Haar schn'.d s^aat vast
en zij is verplicht de geleden schade te
vergoeden.
De rechtbank verklaarde ten slotte den
eisrh tot schadevergoeding toegewezen.
Ten opzichte van den eisch der Holland
sche spoor, om den Staat in vrijwaring op
te roepen, werd de spoor eveneens in het
ongelijk gesteld en haar deze vordering
ontzegd.
llit het zeer uitgebreide vonnis, heden ge
wezen, hebben wij bij het voorlezen boven-
a taan de overwegingen geno'eord.
Wat de afzonderliike acties aangaat,
dor nagelaten betrekkingen van de slacht
offers op de gewonen gevoerd, ter verkrij
ging van schadevergoeding of uitekeerin-
gen, kan nog worden vermeld, dat het
meerendcel der 32 personen hun schade
vergoeding toegewezen kreeg; een aantal
zal nog het bewijs van eenige kwesties
moeten leveren, en de schadevergoedingen
voor het betalen van het begraven der
slachtoffers en het vervoer der lijken wer
den afgewezen.
't Zal 'n dag of acht geloden zijn,
dat ik onderweg werd aangesproken door
een parmantig oud heertje, zoo op t
gezicht een renteniertje of 'n gepension
eerde. die me allervriendelijkst om een
weinig vuur verzocht.
Gaarna zee; ik, en de oude heer krijgt
uit z'n binnenzak den sigarenkoker, die,
o schrik, blijkt ledig te zijn! 's Mans
consternatie doet me vragen, of ik de
vrijheid mag hebben... „Nu, met ^genoe
gen," is 't antwoord, „als ik u niet dé-
rangeer," en blijkbaar met smaak wordt
een mijner rookertjes opgestoken.
Daar stevent gisteren dezelfde oolijke
oude baas weer op me af. „Meneer,
astublief een beetje vuur?" En weer
graait hij naar den sigarenkoker... en
weer is deze even troosteloos lodig, en
weer staat de goedige vrager oven be
teuterd te kijken!...
Ik heb me nu een paar klapsigaren
aangeschaft voor 't geval het me ver
gund wordt ten derde male een blik
te slaan in zijn leiigen koker....
(„VacL")
Leo schrijft in de „Tel.";
De snijdende huilkerm van het jon
getje vulue gansell hel plein en voor
bijgangers keken otilslcld en vragend
op uil hun onuoozcle, daagsche over
peinzingen. Het jongetje zocht iets
tusschen de ongelijke slraalsteeuen van
de fonkelnieuwe huurt, die nauw
droog was, en slonk naar versche verl',
menie en witkalk. Het zocht e:.
vond niets. Een werkman kwam lang
met pet, pruim, haard en boezeroen
.Wa-zoek-ie? vroeg hij, stilstaand
Me cent, meheer! Me cent bin
ik kwijt. Ik mos voorre cent vuur hu-
le van moeder Bijoei-oei-éééé!
Hou je klap dicht, jonge. Bei-jj
nou n haartje om zoo le schreeuw,;
voor 'n cent. Daar hei-je d'r een.
Uit de grove hand ging, niet zon
der moeite, een cent over in het kle
vend klauwtje van het jongetje. Zijn
behuilde snuit klaarde op, zonni
lachten de bruine oogen. De werk
man ging heen, met boezeroen, baard,
pruim en pet. En toen hij uit het ge
zicht was, begon dat jongetje opnieuw
te huilen. Het huilde prachtig. Het
huilde volkomen natuurlijk en zoo bc-
driegelijk, dat wederom voorbijganger
opkeken, even remmend hun sjofei
gedachtengangetje.
Om 'n hoek dicht bij het kermend
jongetje siste de stem van een on
zichtbaar schepsel:
V'ruit! Grien op! Dar komp d'r
weer eenl
Het jongetje deed zijn best en loeide
overtuigend. Een oude juffrouw liep
er in en gaf den komediant een cent.
Toen ze weg was, werd het jongetje
als bij tooverslag omringd door vier
anderen. Die hadden om den hoek
toegeloerd, den acteur gesouffleerd.
Hoeveel hei-je d'r nou? vroeg
een groote en magere jongen.
Net zes!
Geef op dan ik heef het lial-
levie.
An me hak! weerde de kunste
naar des Gemeenen Levens af. Ik hep
ze gekregen ik ga de winkel in
ik ga kaupe
De lange jongen raadpleegde met
den blik zijn kameraden. Zijn boefjes
instinct waarschuwde hem, dat zijn
voorstel niet gesteund zou worden.
Met een kwaad gezicht gaf hij het
halfje. Gevijven togen nu de jongens
naar een gammel winkeltje. Allen tra
den binnen en de acteur stak over de
toonbank heen zijn smerig vlerkje met
de zes centen en een halve, en kreeg
daarvoor een reep chocola.
Onmiddellijk brak hij die reep door.
Vier halzen rekten zich.
Een schreeuw klonk.
Er zat een bonnetje in. Het was
er een van i 'n gulden. De jongens,
waren bleek. Dat had niemand durven
verwachten. Visioenen van walgelijke
slemppartijen teekenden zich aan
stonds voor hun verhit brein af. De
winkeljuffrouw betaalde dadelijk het
bonnetje en in een hand die trilde
gleed zwaar en massief een zilveren
gulden. Huilend en gillend sloof de
bende den winkel uit.
Koosie heit 'n gulden! krijscMe de
lange jongen.
Als een loopend vuurtje deed die
mare de ronde. Van alle kanten, of
ze uit den grond opschoten, kwamen
de kornuiten aanhollen. Een optocht
schreed over het plein, achter den
Blinkenden Gulden aan, als achter het
Gouden Kalf. Het werden er tien, het
werden er twintig, dertig, die werden
aangelokt, aangestoken door den dorst
naar genot. Zij gingen winkeltje in,
winkeltje uit en overal was twist.
De gulden slonk en haat en nijd
wieschen.
Een uur nadien strompelde Koosie
naar huis, een wrak, met een stuk
achter uit zijn broek, een blauw oog,
een bloedenden neus en zijn elleboog
door zijn mouw.
Maar met een breeden grijns van
chocoladebruin om zijn lippen.
„Nee.
(Nadruk verboden.)
