Uit het Sociale Leven.
BINNENLAND.
Derde Blad-
1 <3um i$22"
AALBERSE ONDER DE ZWEEP DER
KEACÏIË
>(In het rechtsche Ministerie,
„dat in 1918 aan het bewinu
1,'kwam, was Aalberse de „sociale
„Minister" de vertrouwensman
„der arbeiders."
Verkiezingsblad No. 5 van de S.D.
A.P.
Juist. In 1918 was Aalberse de „so
ciale Minister" in 1922 is hij méér
dan dat. In 1922 heeft hij een vier
jarige periode achter zich, waarin
hij aan gansch de wereld getoond
heeft, wat er in 4 jaar tijd kan ver
richt worden, wanneer maar een
krachtmensch als Aalberse het bewind
voert.
Het is waarlijk geen aanbeveling
^jor onze hedendaagsche beschaving,
«at men om politieke redenen niet
Schroomt, groote mannen als Aal
berse aan te vallen, terwijl juist hij
s5*o machtig veel deed om onze volks
kracht op peil te houden, om de so
ciale nooden te lenigen, om de ar
beiders datgene te geven wat h<yi toe
kwam, doch wat zij door eigen kracht
niet of niet voldoende konden vero
veren, ofwel dit door zwaren strijd
moesten verkrijgen.
Zonderling of eigenlijk weer
'niet zonderling dat we in de be
strijders van dezen grooten socialen
Minister, alle reactionairen in gezel
schap vinden van de S. D. A. P.
De Vrijheidsbonders het over-
gedoopte restant van de eertijds zoo
oppermachtige liberale partij, de par
tij wier beginselen noodwendig tot
verdrukking van de economisch zwak
kere moesten leiden stellen het
voor, alsof eenige sociale wetten in
ons kleine landje de oorzaak van de
geweldige economische crisis zijn, wel
ke ons werelddeel teistert.
Zooiets zou indien het oprecht
gemeend was een zoo volslagen
onkunde verraden, dat er bijkans
g£eu andere uitweg overblijft, dan
aan te nemen, dat we niet met on
kunde maar met speculatie op de
onkunde te doen hebben. Want heel
handig wordt ook de inderdaad zware
belastingdruk aan die sociale wetten
geweten.
De milliarden, verslonden door cri
sis-maatregelen van allerlei aard, wor
den niet geteld of hadden ook die
achterwege moeten blijven doch
eenige millioenen besteed voor sociale
maatregelen zijn het waartegen men
storm loopt.
Dat ook de S. D. A. P. meent
tegen Minister Aalberse te moeten
optornen toont opnieuw de weinig
verheffende strijdmethode van die
partij.
j Ik kan mij begrijpen, dat de Dres-
selhuizen, van Dorpen, van Houtens
te.d. op hun achterste beenen staan,
fwijl in de ideëen van die menschen
Inu eenmaal geen ruimte is voor so-
'ciale politiek; behoudens een enkele
bevlieging bij revolutiegevaar kennen
die slechts de behartiging van het
enge klassen-belang, van de klasse
der bezitters, waaraan in hun ver
beelding de meest vitale volksbe
langen ondergeordend zijn.
Intusschen, is het geen smaad voor
Minister Aalberse, dat de S.D.A.P.
hem even fel bestookt als de Vrij
heidsbond, hierin ligt het beste be
wijs, dat de sociale wetten en voor
zieningen toch niet bepaald socialis
tisch waren en dat Z.Exc. heel goed
het midden heeft kunnen houden tus-
schen de liberale en socialistische
|deëen.
Wanneer de S.D.A.P. "dus meent
Minister Aalberse te moeten bevech
ten, omdat hij niet overeenkomstig
de socialistische gedachte verschil
lende maatregelen heeft getroffen,
dan is dat volmaakt logisch maar
[als diezelfde partijdie zich warempel
nog wel als de arbeiderspartij aan
dient het doet voorkomen alsof
[Aalberse met de reactionairen heult,
althans hun richting kiest, dan lijkt
mij dat wel het meest onhoudbare
jyan wat zij ooit colporteerde,
f Zélfs van de S.D.A.P. mag een
weinig meer eerlijkheid in de be
strijding van tegenstanders gevraagd
Worden.
Op gevaar af, dat mijn artikel wat
lang uitvalt, meen iktoch wel op
eenige van de belangrijkste maat
regelen te mogen wijzen tijdens het
bewind van Minister Aalberse ge
troffen, en wie niet door de verkie
zingskoorts zoodanig verhit is,
dat hij de zaken niet meer kan zien
zooals zij zijn, zal moeten toege
ven, dat het werk van dezen grooten
Nederlander hoewel misschien niet
vrij van gebreken noch de ont
wikkeling, van onze industrie hin
dert, noch den middenstand, noch den
landbouw treffen, doch slechts de
toekenning: is van te lang onthouden
In Engeland werd de Prins van
Oranje door overwegende belangen
opgehouden, zoo luidde zijn verklaring.
Thans trad hij met den Engelschen
minister in bespreking omtrent Hol
land's herstel binnen de grenzen van
1792 als onafhankelijken staat, met
Maastricht en Venlo er onder begre
pen.
De Britsche politiek wenschte tot
hieerderen waarborg voor de onaf
hankelijkheid van ons Vaderland, dat
Antwerpen binnen ons grondgebied
zou getrokken worden. Hiermede ging,
zooals licht te begrijpen valt, de Prins
van Oranje volkomen accoord, maar
hij wees bovendien op de noodzakelijk
heid, om <je grenzen van zijn toekom
stig rijk uit te breiden tot aan de Moe
zel en de grenzen van Luxemburg.
Om dit doel te bereiken, had de
Prins zijn agent in Duitschland, baron
von Gagern opgedragen, om de groots
(mogendheden te overtuigen van de
rechten aan de arbeiders, ofwel voor
zieningen oetreffen, die men niei
ongestraft kan achterwege laten.
Ik wil mij hoofdzakelijk bepalen
iij de drie grootste en meest aange
vochten maatregelen n.l. de woning-
oouw, de voorziening bij werkloos-
ïeid en de 8 urenwet.
De woningbouw heeft schatten
verslonden zeggen de bezuinigings-
naniakken de woningbouw is totaal
onvoldoende zegt de S.D.A.P.
Natuurlijk heeft de woningbouw
schatten verslonden, en zooals bij alle
noodmaatregelen zullen er ook aan
ie wijze waarop die bouw plaats
vond voldoende aanmerkingen
misschien wel zeer gegronde te
maken zijn maar wie zou er zijn, die
noodmaatregelen nemen kan zonder
gebreken. Èn had men die tiendui
zenden gezinnen maar op straat moe
ten laten smakken
Als Aalberse d&t eens gedaan had,
ja waarlijk dan was zijn politiek een
onchristelijke politiek geweest. Bo
vendien welke Vrijheidsbonder of
geestverwant had dat aangedurfd
Er zijn dus schatten besteed, on
getwijfeld maar volgens de S.D.A.P.
nog niet genoeg want over het ver
minderen van den woningbouw is in
„het Volk" heel wat te doen geweest.
En toch zou het wel aardig zijn
van de S.D.A.P. als zij daarnaast
eens plubliceerde, in welk land méér
eedaan is in dit opzicht als in ons
land.
En wanneer thans de woningbouw
minder vlot gaat dan een paar jaar
terug, dan mogen we dat voor zoover
de woningnood op verschillende plaat
sen nog niet voldoende bestreden is,
betreuren, maar daarmede is zeker
nog niet het bewijs geleverd, dat we
met de sneltreinvaart 19191920
voort konden gaan. Wanneer we zien
dat in 1919 13652 woningen werden
gebouwd welke totaal ruim 92 mil
lioen kostten en in het eerste half
jaar van 1920 13841 die in totaal ruim
90 millioen kostten, dan kan toch niet
met een ernstig gezicht worden volge
houden, dat zulks een peulschilletje
is. In elk geval rust op de S.D.A.P.
de taak om ons eens te vertellen in
welk land in dit opzicht meer
gepresteerd is. Daarnaast kan toch
ook moeilijk worden ontkend dat er
behalve het kostenbezwaar nog ver
schillende misbruiken ontstonden, die
de geforceerde woningbouw verhin
derde en tot matiging drong.
Wat dus Vrijheidsbond c.s. en S.D.
A.P. tot de min edele bestrijding van
Minister Aalberse drong op dit ter
rein, is voor ons 'n reden te meer om
hem de hulde te brengen die hem op-
richtens deze zaak toekomt.
Volgt de werkloosheidsbestrijding.
Ook daaraan kleven gebreken en nie
mand zal dat volmondiger bekennen
als de kasbesturen zelf, maar wat
zegt dat alweer tegen de maatregel
als zoodanig De werkloozenuitkee-
ring is noodzakelijk. De bezuini
gingsmenschen mogen beweren dat
ve op een dergelijke wijze te gronde
gaan, zij hebben te bedenken dat er
van de uitkeeringen al reeds heel
wat af is, maar wie zich inbeeldt dat
de overheid tijdens een zoo geweldige
crisis de werkloozen maar aan hun
lot kan overlaten en toch de rust in
het land bewaren, snapt van heel
het maatschappelijk leven niets. In
elk geval mogen we van een christelijk
minister verwachten dat hij er tegen
waakt dat niet een bepaald deel
van ons volk dat zelf groote offers
bracht voor de verzekering tot on
dergang wordt gebracht. Wie zoo
weinig Christelijk gevoel heeft, dat
hem dat niet duidelijk is inderdaad
zoo iemand vindt in mej. van Dorp
een waardige gezellin.
Maar er is te kort gedaan, zeggen
weer de socialisten en natuurlijk ook
de z.g. „vrijen."
Het gaat er alweer niet om of er
wenschen onvervuld bleven, maar
zoolang deze bestrijders niet kunnen
aantoonen in welk land beter voor
de werkloozen is gezorgd, zoolang
is er ook aan deze bewering een iet
wat verdacht luchtje.
Ten slotte de 8 urendag.
Ik kan mij indenken dat voor de
S.D.A.P., die met de zucht om voor
het groote publiek „de mooie man"
wil men de mooie vrouw wil
zijn, niet gemakkelijk is de grootheid
van een handeling als door Minister
Aalberse vlak voor de verkiezing
verricht, te begrijpen. Het is zeer wel
mogelijk dat zij niet begrijpt wat
het zeggen wil, vlük voor de verkie
zing eigen werk, waarvoor men hard
heeft gewerkt en waarvoor men zoo
veel smaad heeft ondergaan, te cor-
rigeeren en van gebleken fouten te
ontdoen, vooral als vooraf reeds vast
staat, dat door het wegnemen dier
fouten men aan weerszijden ontstein-
•nThg~trm {T v cf\ve>*Trfn7TTé~iVerkg ev er~
wilden in dezen crisistijd gaarne meer
dere vrijheden de arbeiders wilden
aarne behouden wat zij reeds hadden.
En afgezien van de vraag of Aal
berse precies het juiste punt heeft
evonden wat wel en wat niet moest
worden prijsgegeven, kan toch geen
sterveling volhouden, dat die wijzi-
ingen in een reactionair teeken staan.
En de huidige Arbeidswet is al
thans nog een hemeltje vergeleken
bij de hel die het kamerlid Duys
voor de arbeiders bereiden wil wan
neer we het socialisme eens over oris
hebben neergehaald. Wie daarom
trent iets meer wil weten doet ver
standig de handelingen van de tweede
Kamer maar eens na te slaan waaruit
voor ieder die lezen wil duidelijk
wordt, dat het de heer Duys is die
in de Afdeelingen verkondigde dat
in een socialistische maatschappij 12
of 16 uur per dag zal worden gewerkt
als dat noodig is.
De socialisten konden dus waarlijk
met hun critiek wel wat spaarzamer
zijn.
In elk geval zal hun critiek op de
katholieke arbeiders een andere uit
werking hebben, dan zij zich voor
stellen.
Wij blijven Aalberse vereeren als
een gróót man wij zouden niets lie
ver willen dan dat de stembusstrijd
voor zijn aanblijven zou getuigen.
Wij vreezen geen Christelijk bewind
en behoeven dat niet te vreezen, om
dat verreweg de meeste sociale maat
regelen onder Christelijk bewind tot
stand kwamen.
En daarom hebben dan ook de
tegenstanders van Minister Aalberse
geen kans, dat zij Roomsche arbei
ders met hun zeurpraatjes van streek
zullen brengen.
Zij stemmen Roomsch, zij stem
men vóór ons Christelijk bewind, zij
stemmen vóór Aalberse, de groote
sociale Minister.
En mocht het ons niet beschoren
zijn de overwinnig te bevechten dan
zal het ons een voldoening zijn te
kunnen getuigen, dat althans de
Roomsche arbeiders getoond hebben,
voor een groote zaak, voor een groot
man in het strijdperk te zijn getreden.
Het gaat. zoo 't gaatmaar Aal
berse blijft onze groote sociale werker,
die zooveel vermocht om de Christe
lijke gedachte ook in het maatschap
pelijk leven te doen doordringen voor
en tijdens zijn Ministerschap.
A. J. LOERAKKER.
BEDR1JFSRADERIJ.
Volgens Bartjes van de S.D.A.P.
hebben de R. K. arbeiders zich vier
jaar lang laten bedriegen met „de
Bedrijfsraderij en toebehooren".
Nu kan worden toegegeven dat
deze tijd van malaise nu juist niet
de gunstigste tijd is om hervormingen
in te voeren.
Maar we zijn er toch iets verder
mee, dan de S.D.A.P. met haar socia
lisatie. En ik kan de gedachte niet
van mij afzetten, dat er niemand min
der om treurt dan de S.D.A.P. zelf.
Daargelaten nog, dat als het gros
van de arbeiders wist wat socialisa
tie voor hen beteekende, zij zich nog
wel eens een keer bedenken zouden,
voor zij daarvoor te vinden waren.
Bepaald aanmoedigend is b.v. de
Russische proef niet en ook het socia-
lisatierapport is niet v-an dien aard
dat we ons daarop nu moeten lekker
maken.
En al komt het woord „Bedrijfs-
raad" op ons Staatsprogram niet voor,
het is toch niet te ontkennen, dat het
geen we ten dien aanzien nastreven,
er wèl op voorkomt.
De scherpslijters aan weerszijden
kunnen wel veel kwaad doen, maar
willen we op sociaal economisch ter
rein wat bereiken, dan zullen zoowel
de conservatieve werkgevers, als de
politiekers in de S.D.A.P. moeten
doen, wat wij met ons autonoom be
drijfsleven voorstaan, n.l. de handen
in één slaan.
En de klassenstrijd bij de andere
afgedankte leuzen. Misschien is daar
nog een plaatsje voor de socialisatie
en „geen man en geen cent" te vinden.
A. J. L.
DRANKBESTRIJDING.
De Kruisbanier maakt van de ver-
kiezingsdrukte gebruik door daar
mede overeenstemmende propaganda
te maken. Zij beveelt de Sobriëtas
biljetten aan die werkelijk voor dat
doel heel goed getroffen zijn
KIEZERS
Geen drank! dat zij uw leus,
Dan doet gij uw beste keus.
ofwel
KIEZERS
Neemt geen glas of borrel aan,
Nuchter moet ge stemmen gaan.
KIEZERS, STEMT RECHTS.
Jenever
Likeur
Wijn
Bier
Melk
Koffie
Thee
Cacao
ALS ALLE BESTUURDERS VAN
PATROONSORGANISATIES
ER EENS ZOO OVER DACHTEN..
De Nederl. Banketbakkersvereeni-
ging hield onlangs hare jaarvergade
ring en, zooals gebruikelijk is, sprak de
voorzitter, de heer van Breda, bij die
elegenheid de openingsrede uit. Daar
aan ontleenen wij het volgende
„De werkzaamheden van het hoofd
bestuur hebben zich behalve tot de
gewone vereenigingszaken, nog meer
speciaal moeten bepalen tot de ver
schillende sociale wetten.
Aangezien de voorontwerpen op de
wet van winkelsluiting, die op het
werktijdenbesluit voor winkels en
kantoren en de Zondagswet nog geen
verdere behandeling hebben gehad,
heeft 't H.B. zich uitsluitend moeten
bepalen tot het voorstel wijziging der
Arbeidswet.
Het verkregen succes, dat door ons
optreden bij de behandeling dier wet
is verkregen, n.l. in de eerste dagen
van December, drie dagen, waarin
16 uren per dag gearbeid mag worden,
zal zeker, daar twijfel ik niet aan,
door U allen met genoegen zijn ver
nomen. Ik wil er echter direct aan
toevoegen, dat wij deze gunstige be
palingen niet zouden hebben gekre
gen, wanneer de werknemers-organi
saties, waarmede wij collectief con
tractant zijn, niet mede ons verzoek
hadden geteekend.
Was dit niet gebeurd, dan wil ik
hier wel verklaren, dat succes op ons
beroep bij den minister van Arbeid
en de Tweede Kamer en de overige
autoriteiten tot de vrome wenschen
had behoord. Dank aan den minister
voor de wijze, waarop hij aan onze
wenschen is tegemoet gekomen.
Wij zitten nu eenmaal met deze so
ciale wetgeving in een overgangstijd
perk, waaraan wij ons moeten aan
passen.
De sociale wetten kunnen verdwij
nen, zoodra de sociaal-economische
politiek zooals die op de verschillende
programma's is vastgesteld, zal zijn
verwezenlijkt.
Laten wij dus als werkgevers, die
de leiding in deze sociale, economische
aangelegenheden hebben, vooral toch
zorgen, dat die leiding zoo is, dat ze
niet alleen tot tevredenheid van ons,
maar ook tot overtuigende tevredenheid
der werknemers zal zijn.
Dit is eene verantwoordelijkheid,
die elke werkgever op zich móet ne
men, hetzij individueel, hetzij in ver-
eeniging en aangezien wij indenN.V.B.
goed zijn georganiseerd, zal het ons
gemakkelijker en dankbaarder zijn,
mede te kunen werken aan de op
lossing der sociale economische vraag
stukken".
ONS VAKBLAD.
GEEN ZWARTGALLIG HEID.
~DE~DWERGPARTIJTJES.
8IMPPMI PIF.UWS*
De lijst Arts-Arts.
De reis der Koninkl. familie.
Herziening wet L. O.
VERKEER EN POSTERIJEN.
Rljwielvervoer.
0RBE EN AR8EID.
Uit de Bouwvakken.
Bureau voor de R.-K.
Vakorganisatie.
GEMENGD NIEUWS.
De verduistering bij de
Oranjebank.
De malversaties bij de Haagscha
Coöp. Voorschotvereeniging.
BOKSEN.
noodzakelijkheid, Holland in staat te
stellen tot de rust en handhaving van
het staatkundig evenwicht in Europa,
op afdoende wijze bij te dragen. Zulks
was slechts mogelijk door den nieuw
te vormen staat machtig genoeg te
maken, om zóó lang tegenweer aan
Frankrijk te bieden, totdat de Ver
bondenen zonder overhaasting hadden
gemobiliseerd.
De voldoening, waarmee Prins Wil
lem, de uit het opgestane Holland aan
gekomen missie ontving, laat zich
dus eerder denken dan beschrijven.
Reeds den 22sten November scheep
te kolonel Robert Fagel zich in voor
den overtocht naar Holland.
Hij was in het bezit van een uitvoe
rig schrijven van den Oranje-vorst aan
den graaf Van Hogendorp. Door
stormweder werd de kolonel in het
gezicht der kust, gedurende twee da
gen verhinderd om te landen, ben
stoutmoedig visscher aanvaardde de
opdracht, den brief aan de voorloopige
regeering in Den Haag ter hand te stel
len. En aldus geschiedde.
De brief van den Prins van Oranje
aan den voornaamsten promotor der
onafhankelijkheidsbeweging in ons
vaderland, was in de Fransche taal
gesteld t
Wij vertalen
„Mijnheer, ofschoon kolonel Fagel
U meerdere inlichtingen namens mij
mondeling zal geven, zoo wil ik hem
toch niet laten vertrekken, zonder
schriftelijk mijn vreugde te uiten
over de verblijdende gebeurtenis
waardoor mijn Vaderland opnieuw den
hem toekomenden rang onder de lan
den van Europa gaat innemen.
De wijze, waarop dat Vaderland
zijn wensch te mijnen opzichte heeft
te kennen gegeven, vervult mij met
dankbaarheid en vermeerdert, zoo
mogelijk, nog de verplichtingen die op
mij rusten om te arbeiden.aan de
verwachtingen, die van mij worden
gekoesterd, als ook om mij aan het ge
luk en de welvaart van Holland te
wijden. Fagel zal u zeggen, welke
gunstige uitwerking het gedrag der
Hollanders hier heeft veroorzaakt.
De Prins-Regent (van Engeland) en
de ministers hebben al de noodige
maatregelen genomen, om ons in on
ze onderneming te steunen. Daarvan
zult gij, op uwe beurt, de gelukkige,
gevolgen ondervinden. Zelf hoop ik
binnen enkele dagen te komen, want
ik verlang vurig mijn landgenooten
weder te zien na een scheiding van 19
jaren. De uitnoodigingjyan de heeren
Fagel en de Perponcher heeft mij dan
ook geen geringe vreugde veroorzaakt.
De wijze waarop alles in zijn werk ge-
gaanis, alsook het voorloopig landsbe
stuur, keur ik volkomen goed. Daar
van kunt gij, mijnheer, alsook zij die
met U onder zoo moeilijke omstandig
heden hebben samengewerkt, verze
kerd zijn. Gij allen hebt u een onver
vreemdbaar recht op mijn dankbaar
heid verworven 1"
Deze missive was te Londen geschre
ven en gedateerd op den 22 sten
November 1813.
Op den zelfden dag schreef de
Vorst aan Baron von Gagern
„Gisteren ontvingen wij de tij
ding van de tegen-revolutie in Hol
land. Ge zult U kunnen voorstellen,
wat ik daarbij gevoelde. Fagel ver
trekt nog vandaag om mijn komst te
melden. Ik vertrek na twee dagen
op uitnoodiging van mijn volk. Hier
in Engeland is men vol vreugde, i roe
pen "wapens, munitie en geld zullen
ons worden verstrekt, om het werk
der bevrijding tc voltooien, De Prins-
Regent en het ministerie zijn zeer op
mijn hand. Onze Willem is uit Spanje
teruggeroepen."
Deze Willem, de oudste zoon van
den Prins van Oranje, die opJiet
Pyreneesche Schiereiland met roem
tegen de Franschen had gestreden,
was onze latere, ridderlijke koning
Willem II, de grootvader onzer Ko
ningin.
Een der eerste maatregelen, die het
Voorloopig Bewind in ons Vaderland
noodig oordeelde, was, zich in verbin
ding te stellen met de bevelhebbers
der verbonden legers.
Aan generaal van der Plaat werd
de opdracht gegeven, om over Arnhem,
von Billow op te zoeken, terwijl een
ander vaderlander, van der Hoeven,
zich met het zelfde doel dwars door de
Veluwe naar Zwolle en van daar uit
over de grenzen begaf.
De Franschen hadden den 23 sten
November, Arnhem bij verrassing ge
nomen en wanneer zij beter op de hoog
te waren geweest van de positie der
Geallieerden, dan zouden zij aan de
Hollanders, hun opstand duur heb
ben laten betalen.
Immers, op den zelfden dag dat
Arnhem hun in handen viel, bevond
von Bülow zich nog te Munster. Op
aandringen van van der Plaat, rukte
de Pruisische generaal nu snel in de
richting van Arnhem op. Ook van der
Boeven, die aan gene zijde van den
KERK EN SCHOOL
Bisschopswijding van Mgr. Dr. J!,
Smit.
'k.
IJsel, slechts op een 200 300 Koza
ken onder majoor Marklay was gestoo*
ten, slaagde er in, den Rus te bewegen
onverwijld voorwaarts te trekken.
Met de wegen in ons land vertrouw*
de gidsen, geleidden de Kozakken dooi
Gelderland en Utrecht. Vervolgens
slaagden deze er in, door een omtreke-
kende beweging, de vesting Naarden,
die nog door de Franschen bezet was,
te vermijden. Reeds in den ochtend
van den 24sten November, reden de
krijgslieden van keizer Alexander I
op hun kleine, magere maar sterke
paarden, Amsterdam, binnen.
Onmiddellijk na hun aankomst,
lieten Melchior Kemper en Fannius
Scholten, van de tinnen van het Stad
huis, de proclamatie afkondigen, waar
door de voorloopige regeering was
ingesteld, en de vaderlandsche drie
kleur ontplooien. Drie dagen daarna
was de Fransche generaal Molitor,
die de gelegenheid, om zich opnieuw
van de hoofdstad des Rijks meester
te maken, had laten ontglippen,
met zijn troepen op den terugtocht
naar Gorcum. De Fransche garnizoen
nen van Deventer en Naarden waren
nu voor goed aan eigen krachten over
gelaten.^
VMMUWl&Jhl
TIEN JAREN UIT ONZE VADER-
LANDSCHE GESCHIEDENIS.
(1806—1815)
door Jos. P. H. Hamers.
25.
Is er werkelijk zulk een groote apa
thie, zulk een onverschilligheid eener
zij ds, zulk een ontevredenheid ander
zijds bij ons kiezersvolk als wel eens
wordt beweerd?
Het „Centr." ontkent dit.
„Natuurlijk heeft de malaise, de
teruggang en slapte in zaken met de
daarmee gepaard gaande werkloosheid
een ernstig gevoel van gedruktheid
veroorzaakt.
En hoog opgevoerde belastingen zijn
ook niet het aangewezen middel, om
de stemming blijder te maken.
Maar steeds duidelijker begint men
in te zien, hoe ongegrond en onre
delijk het is daarvan de Rechtsche
Regeering een verwijt te maken, en
ook hoe men de paarden achter den
wagen zou spannen, door aan het zit
tend Kabinet de voortzetting van zijn
taak onmogelijk te maken.
Wel verre van onverschilligheid en
ontevredenheid is er dan ook ijver en
toenemende belangstelling voor het be
houd van het ministerie.
Nederlanders plegen niet uitbundig
te zijn, en de mopperaars en critici
spreken by ons doorgaans nog het
luidst."
Maar de klachten, die zij tot uiting
brengen, gaan nagenoeg alle langs het
Kabinet heen, en bij de stembus van 5
Juli zal ongetwijfeld blijken, hoezeer in
de breede kringen van ons volk de on
der zoo moeilijke omstandigheden ver
richte arbeid onzer ministers wordt ge
waardeerd.
De teekenen zijn er reeds, en berich
ten uit alle deelen en uit alle kringen
des lands stemmen tot vertrouwen en
logenstraffen bij voorbaat sommiger pes
simisme.
Maar.er moet gewerkt worden, en
hard gewerkt worden, zoolang het dag
Over de dwergpartijtjes is in den laat-
sten tijd veel gcsctireven en aan waarschu
wingen tegen de verbrokkeling en ver
snippering, welke zij met zich brengen,
heelt het niet ontbroken.
Men slaat hier voor een schaduwzijde
van het stelsel der evenredige vertegen
woordiging, waardoor het ste,sel als zoo
danig natuurlijk niet veroordeeld wordt,
maar aie het wellicht nog geruimen tijd
zal bijblijven.
De „Brov. Gron. Crt." zet nog eens dui
delijk uiteen, welke eigenaardige begrip
pen er op dit punt bestaan en welke be
zwaren en gevaren de partijversplintering
voor het staatkundig leven met zich
brengt.
Het blad schrijft: j
Wie meent zoo even een, twee, drie een
partij uit den grond te kunnen stampen,
vergist zich, zijn moed is Overmoed, zijn
strijdlust een vergissing. En de kiezers,
die hem volgen, zullen in 99 van de 100
gevallen (te laat) merken, dat zij op dood
spoor zijn, dat hun stem geen invloed
heeft bij de bepaling van dc richting der.
politiek in dc eerstvolgende wetgevende
periode.
Bij dit alles komt nu nog een ander be
zwaar tegen de kleine partijen, dat wij ook
elders al hebben hooren noemen, dat ons
niet het grootste lijkt maar toch stellig
wel overweging verdient: hel bezwaar van
de een- of twee-man partijtjes.
Stel, zoo zegt men tegen de oprich
ters der kleine partijtjes, dat gij onver
wacht succes hebt, dat een of twee uwer
in de Kamer komen, wat hebt gij dan
nog? Tenslotte is toch het einddoel van
den kiezer te bepalen, hoe het land gere
geerd zal worden. Zeker kan de kiezer
met zijn partij in de minderheid blijven.
Doch ook een krachtige minderheid re
geert indirect mee, terwijl er 'och
een redelijke kans is, dat de kiezer in de
meerderheid komt. de regeeringsmannen
kiest en daarmee direct den hem toeko
menden invloed op het staatsbestuur uit
oefent.
Bij de kleine partijtjes bestaat de rede
lijke kans niet. Daar werkt men in 99 van
de 100 gevallen mee aan het vormen van
een „slem eens roependen in de woestijn".
En gelukt het den vertegenwoordigers der
kleine partijtjes in een of andere combi
natie te komen, dan moeien daarbij ge
woonlijk zooveel concessies gedaan wor
den, dat er in die combinatie van de
stemmen van den kiezer gewoonlijk niets
meer te vinden zal zijn.
i
Er valf op deze redeneering niet veel
af te dingen en ook is het waar, dat, zoo
als het blad zegt, de kleine partijtjes de
stem der kiezers niet in de regeering bren
gen.
Gelukkig toont men dit alles ter Rech
terzijde beter te hegrijpen dan Links.
En met name zullen de katholieken
straks het bewijs leveren, dat zij niet
slechts in het belang hunner partij, maar
ook in dat des lands hartgrondig afkeerig
zijn van eene verbrokkeling en versplin
tering, welke aan de stem der kiezers
geen recht doet wedervaren en aan de
vorming van een goede regeeringsmeer-
derheid vierkant in den weg staat.
Het Bestuur van de R. K. KiesvereenA-
ging in den Rijkskieskring „Tilburg" heeft
het volgende schrijven gericht tot den
heer A. H. Arts:
„Uw besluit om tegen de lijst der Katho
lieke Staatspartij van anderen eene eandi-
dafuur te moeten aanvaarden, betreuren
wij ten zeerste, omdat gijzelf u schuldig
maakt aan het ingaan tegen eene schrifte
lijke door u afgelegde verklaring, maar
vooral ook omdat daardoor aan de een
heid der Katholieke Partij schade, berok
kend wordt en stemmen voor ons verloren
kunnen gaan.
„De verantwoordelijkheid hiervan moet
u zwaar drukken, vooral nadat het Door
luchtig Episcopaat van Nederland onlangs
op den Katholiekendag te Nijmegen ver
klaard heeft dat eene scheuring in de Ka
tholieke Pnrtii niet mocht plaats hebben.
„Hoewel deze woorden zeer zeker ge
bruikt zijn in verband met het optreden
der Nieuwe Katholieke Partij, bestaat er
bij ons geen twijfel aan, of, ook de scheu
ring in -de Partij, door de indiening van
eene liist Arts is door die woorden ver
oordeeld.
„We durven dan ook het vertrouwen
uitspreken dat door u in deze het voor
beeld der Nieuwe Katholieke Partij zal
worden gevolgd en eene verklaring afge
legd, dat alle actie uwerzijds zal worden
stopgezet en eene benoeming niet zal wor
den aanvaard."
De Koninklijke familie wordt Zaterdag
ochtend van haar reis naar Noorwegen te
Rotterdam terugverwacht.
NaaT wij uit Den Haag vernemen, is de
volgende week de indiening te verwachten
van het ontwerp inzake technische her
ziening der Lagere Onderwijswet.
De Nederlandsche spoorwegen hebben,
evenals het vorige jaar, ook voor dit zo-
merzeizoen 100 gesloten goederenwagens
ingericht om uitsluitend voor rijwielver-
voer te worden gebruikt.
Naar wij vernemen, zijn dc onderhande
lingen tusschen de patroons- en wcikne- j
mersorganisatics in de bouwbedrijven zoo-
ter gevorderd, dat ïussefien de hoofdbe-
sturen overeenstemming is verkregen. D<
organisaties zelf zullen aan het overeen,
getkomene hun sanctie nog moeten verlce-
nen. Hetgeen men verwacht dat uiterlijk
de volgende week geschieden zal. Den 10-
den Juli stelt men zich dan voor, zal het
nieuwe contract ingaan. De looncijfers var»
dit contract zullen in de verschillende
plaatsen 2 4 5 cent per uur minder be dra*
gen dan in 't vorige.
Het 12e jaarverslag van het Bureau voor
de R.K. Vakorganisatie is verschenen.
Het ledenaantal bedroeg op 31 Decem
ber 1920 158,052 (28 vakbonden) en op 31
December 1921 151,644 (29 vakbonden.)
Wat de financiën betreft, de inkomsten
en uitgaven van het Bureau bedroegen
f 453.595.33.
De inkomsten der Werikloozenkassen zijn
vrijwel gelijk gebleven, terwijl de uitgaven
mei 1 millioen toenamen. In totaal werd
door aangesloten verbonden het beteeke-
nendc bedrag van f 4.039.046.39 uitge
keerd.
Uit het weerstandsfonds werd bij de op
richting In 1910 f 11,267,75 uitgekeerd ett
in 1921 f 144,083.58.
Naar de „Resb." verneemt, zou uit hel
voorloopige onderzoek in de bescheiden
wan de Oranjebank te 's-Gravenhage zijn
gebleken, dal de verduisteringen reeds een
bedrag van twee nvillioen zouden te boven
gaan, terwijl niet uitgesloten is, dat dit b«»
drag nog overtroffen wordt.
De directeur die reeds vier welken voort»
vluchtig is, zou in Amerika verloeren.
Het bestuur van de Haagsche Coöpera
tieve Voorschotvereeniging heeft tot de le
den en spaarders een circulaire gericht,
waarin verschillende mededeelingen wor
den gedaan in verband met de gepleegd®
malversaties door den penningmeester Z.
Behalve hetgeen te dezer zake reeoa
vroeger is medegedeeld, vermeldt de circu
laire, dat terstond na het ontdekken vaat
de fraude maatregelen genomen zijn om
het roerend en onroerend goed, op naam
van Z. staande, ten voordeele van de ver.
eeniging te veikoopen.
Daartoe is reeds Zaterdag 17 dezer ten
overstaan van notaris Loder een acte ge
passeerd.
Keeds thans rijn ter uitvoering hiervan
te Hilversum ten opzichte van Z.'s bezit
tingen aldaar de noodige maatregelen ge
troffen. Met den meeslen spoed zal het
zelfde worden gedaan te Leiden, Loosduï-
nen, Woubrugge, Gouda, Laren bij Lo-
chem en te 's-Gravenhage, waar Z. ver
schillende onroerende goederen ten zijnen
name heeft.
Het spreekt vanzelf dat verkoop met het
noodige beleid dient te geschieden.
'tengevolge van de malversaties had da
rereenuging den laatsten tijd voortdurend
gebrek aan contanten. Z. was er in geslaagd
het toestuur te doen gclooren, dat dit ge
brek aan contanten een noodzakelijk ge
volg was van de thans heerschende moei
lijke omstandigheden en het daarmede ge
paard swande terugvragen van spaargel
den. Hij heelt verscheidenen van het be
stuur welen te bewegen tot het afstaan
van gelden, waaronder zeer aanzienlijke,
om opgevraagde gelden te kunnen terug
betalen.
Het onderzoek, dat niet ten einde kan
worden gebracht, vóór de door de Justitie
in beslag genomen boeken weder kunnen
worden geraadpleegd, heeft reeds doen
blijken dat Z. op buitengewoon slunme
wijze gelden, aan de spaarbank toebehoo-
rende, ten eigen bate heeft aangewend en
zulks tot een zeer aanzienlijk bedrag.
Teneinde de controle afdoende te maken,
verzoekt het bestuur aan de spaarders, die
hun saldo te goed op hun spaarbankboek
je nog niet lieten verifiëeren dit alsnog te
doen door spoedig op te geven het thans
op r.un boekje voorkomende sa Ho mei
vermelding van naam en adres. Het be
stuur verzoekt daarom de boekjes te wil
len komen vertonnen voor zoover dit nog
r.iet Is geschied.
Het bestuur kan, zooals uit het voor
gaande blijkt, niet meer positieve mede lee-
lingen doen, doch stelt zich voor deze ZOO
spoedig mogelijk te laten volgen.
BATTLING SIKI-NILLES.
Zoooals over het algemeen werd ver
wacht heeft da bekende Senegalees Batte
ling Siki den Franschen zwaargewicht-
kampioen Marcel Nilles na 20 ronden
op punten overwonnen.
Donderdag is te Deventer Mgr. Dr. Jan,
Smit, benoemd tot Apostolisoh Vicaris van.
Noorwegen en Spitsbergen, door Z. D. H.
Mgr. H. van de Wetering tot bisschop
gewijd. Assisteerende bisschoppen waren
Z. D. H. Mgr. A. J. Callier en Z. D. H.
Mgr. A. F. Diepen.
Op de receptie, welke te Deventer in
het St. Josephgebouw plaats had, heeft
geheel Katholiek Deventer mgr. dr. Jan
Smit bij gelegenheid van zijn bisschops-,
wijding gehuldigd. De feestvergadering in
de groote concertzaal der Buitensociëteil
is schitterend geslaagd.
