BINNENLANr
Tweed® Blad
22 Juli 1922
Van wet en wetgeving.
INGEZONDEN.
ELCK WAT WILS.
Het stelsel van evenredige ver
tegenwoordiging.
De toewijzing der zetels aan de di
verse candidaten.
Wij hebben de vorige maal gezien,
op welke wijze de zetels over de di
verse lijsten worden toegekend. Thans
zullen wij nagaan, hoe de toewijzing
der zetels aan de diverse candidaten
geschiedt.
Wij nemen daartoe als voorbeeld
de R.K.Staatspartij. Zooals wij weten
werden haar bij de jongste verkie
zing 32 zetels toegekend, verdeeld
als "volgt
'iist 6 Dordrecht 1 zetel
lijst 25 Rotterdam-Amsterdam 3
zetels
lijst 33 Leiden, Haarlem, den Helder
lijst 39 Zwolle 2 zetels
lijst 42 Arnhem, Nijmegen, dei Haag,
Utrecht, Leeuwarden, Groningen en
Assen 7 zetels
lijst 50 's-Bosch, Tilburg, Middel
burg en Maastricht 14 zetels.
Zooals wij vroeger al hebben uit
eengezet, dragen de lijsten, die tot een
groep zijn verbonden, hetzelfde num
mer en worden bij de verdeeling der
zetels als één lijst beschouwd. Vóór
wij tot de toewijzing der zetels aan de
candidaten overgaan, moeten wij dus
nagaan op hoeveel plaatsen elke afzon
derlijke lijst recht heeft.
Voor lijst 16 Dordrecht is dit ge
makkelijk genoeg. Deze is niet met
andere verbonden geweest en Dord-
rech krijgt dus 1 zetel.
Lijst 25 bestaat uit twee lijsten
Rotterdam en Amsterdam. In Rot
terdam zijn op deze lijst uitgebracht
35151, in Amsterdam 46090 stem
men. De kiesdeeler is, naar wij weten
29293.28. Zoowel het aantal stemmen
m Rotterdam als in Amsterdam is
boven den kiesdeeler. Beide kies
kringen krijgen dus voorloopig één
zetel. De derde zetel is voo de lijst
die het grootste overschot had, dat
is dus Amsterdam. Amsterdam krijgt
derhalve 2 en Rotterdam 1 zetel.
Lijst 33. Zooals wij weten, 'waren
de te Haarlem en te Helder ingediende
lijsten van candidaten gelijkluidend.
Deze beide lijsten blijven dus, ook
bij de onderlinge verdeeling der ze
tels in één partij, als één lijst be
schouwd. Op lijst 33 waren uitge»
bracht 117302 stemmen en wel in den
kieskring Leiden 39402 en te Haarlem-
Helder 67900 stemmen. Bij de eerste
teokenning krijgt dus Leiden 1 zetel
en Haarlem-Helder 2 zetels. Beide
lijsten hebben dan nog een overschot,
doch er zijn ook nog twee zetels te
verdeelen over, zoodat voor het over
schot op elke lijst nog 1 zetel wordt
toegestaan. Haarlem-Helder krijgt
dus 3 zetels en Leiden 2.
Lijst 39 Zwolle. Evenmin als de
Jijst te Dordrecht, was de lijst Zwolle
met andere verbonden, zoodat de
twee zetels aan lijst 39 toegekend
beide voor Zwolle zijn.
Lijst 42. Wij hebben hier met eene
heele combinatie van kieskringen te
doen.
Gelijkluidende lijsten waren inge
diend te Arnhem, Nijmegen en Ut
recht. Hierop waren uitgebracht
J41342 stemmen of ruim 4 maal den
kiesdeeler. Direct werden dus toege
kend 4 zetels en er bleef een over
schot van 24168.88.
Eveneens waren gelijkluidend de
lijsten ingediend te Leeuwarden,
Groningen en Assen. Hierop werden
uitgebracht 24406 stemmen, dus min
der dan de kiesdeeler, zoodat voor
loopig hier geen zetel werd toegekend,
doch het stemmenaanta! als over
schot werd beschouwd.
Dan krijgen wij nog de lijst den
Haag, waarop 34491 stemmen werden
uitgebracht (dus ruim 1 maal den kies
deeler). Aan den Haag werd derhalve
aanstonds één zetel toegekend en er
bleef nog een overschot van 5197.72
stemmen. Van de 7 zetels voor lijst
42 zijn er dus aanstonds 5 toegekend.
De twee andere zetels komep aan de
grootste overschotten, dat is dus aan
Arnhem e.a. en Leeuwarden e.a.
Lijst 50. Deze bestaat uit de kies
kringen 's-Bosch, Tilburg, Middel
burg en Maastricht.
Te 's-Bosch zijn uitgebracht
130556 stemmen. Hier krijgt men dus
aanstonds 4 zetels, te Tilburg 109483
stemmen of 3 zetels, te Maastricht
139456 stemmen of 4 zetels. Te Mid
delburg waren uitgebracht 19562
stemmen, of minder dan de kiesdeeler.
Hier kon dus bij de eerste toekenning
geen zetel verleend worden. Toen deze
zetels waren toegikend kreeg men de
Volgende overschotten, 's Bosch
13382.88, Tilburg 21603.16, te Maas
tricht 22276.8 en te Middelburg 19562
Aan lijst 50 waren toegewezen 14 ze
tels. 11 Zetels werden 'aanstonds toe-
gek nd. De 3 overblijvende komen aan
de grootste overschotten dus aan
Maastricht, Tilburg en Middelburg
Resumccrende zien wij, dat de ver
deeling der zetels over de diverse
kieskringen is als volgt
Dordrecht 1 zetel
Rotterdam 1 zetel
Amsterdam 2 zetels
Haarlem-Helder 3 zetels
Leiden 2 zetels
Zwolle 2 zetels
Arnhem, Nijmegen, Utrecht 5 zetels
Leeuwarden, Groningen, Assen 1 zetel
Den Haag 1 zetel
's-Bosch '4 zetels
Tilburg 4 zetels
Middelburg 1 zetel.
Wij weten nu op hoeveel plaatsen
elke kieskring recht heeft en kunnen
tot de toewijzing der zetels aan de
candidaten overgaan.
Daartoe zoeken wij eerst de lijst-
kiesdeeler. De lijstkiesdeeler is gelij!
aan het quotient, dat verkregen
wordt bij deeling van het totaal aan
tal stemmen, op de lijst uitgebracht
door hei„aantal plaatsen, aan de lijst
toegekend. B.v, aan de R.K. lijst
Zwolle zijn toegekend 2 zetels. Uit
gebracht zijn op die lijst 49678 stem
men. De lijstkiesdeeler is dus 24839.
De candidaten, die de lijstkies
deeler hebben behaald, worden di
rect verkozen verklaard. Heeft een
candidaat meer stemmen bchaah
dan de lijstkies eeler, dan wordt het
overschot overgebracht op een of
meer andere candidaten der lijst en
wel in de volgorde waarop zij op de
lijst voorkomen, van boven af te be
ginnen.
In het door ons gegeven voorbeek;
van den kieskring Zwolle had de heer
Engels, de eerste candidaat der lijst,
behaald 48548 stemmen. De lijstkies
deeler was 24839. De heer Engels had
dus 48548 24839 23709 stemmen
over. Deze werden overgebracht op
den volgenden candidaat den heer ba
ron van Voorst tot Voorst. Deze
had 265 stemmen op zich verzameld,
hij kreeg er 23709 bij van den heer
Engels, in totaal dus 23974. Dat is
minder dan de lijstkiesdeeler. Maar
aangezien er nog één getal beschik
baar is en geen enkele candidaat bui
ten den heer Engels den lijstkiesdeeler
verkregen heeft, wordt deze laatste
zetel toegekend aan den candidaat.
di het meeste stemmen heeft behaald,
dat is de heer van Voorst, die met
inbegrip van de stemmen van den
heer Engels 23794 stemmen had, terwijl
de andere candidaten der lijst n.l. de
lieeren Mr. Aalberse, prof. Veraart,
Mr. Arts en Bloemen respectievelijk
slechts 505, 19, 21 en 220 stemmen
hadden.
Nu nog iets over voorkeurstemmen
Als meespreekt van een candidaat,
die met voorkeurstemmen gekozen is,
dan wil men daarmede zeggen, dat
hij gekozen is, niettegenstaande een
of meer candidaten, die hooger dan de
gekozene op de lijst stonden, niet
gekozen zijn.
Wij hebben gezien, dat op de eerste
plaats gekozen is degene, die den lijst
kiesdeeler heeft behadd. Heeft een
can idaat dien behaald, dan is hij ge
kozen, ai staat hij ook onder op de
Wij.hebben voorts gezien, dat de
s' emmen die no. 1 te veel heeft worden
overgedragen op de onder hem staan
de candidaten, en dat wanneer er
zetels zijn, die niet irect kunnen
worden toegekend, deze beschikbaar
zijn voor die candidaten, die hoewel
ze den lijstkiesdeeler niet hebben be
haald, het grootste aantal stemmen
op zich hebben vereenigd. Bij de toe
kenning der overschietende zetels
staan echter niet alle candidaten ge
lijk. Betreft het een candidaat, die
krachtens zijn plaats op de lijst, het
eerst voor een zetel in aanmerking
komt, dan komt hij steeds in aanmer
king voor een overschietenden zetel
als "zijn overschot maar et grootst
is.Betreft het echter een lager op?de lijst
staanden candidaat, dan moet hij, om
bij de veredeling der overschietende
zetels in aanmerking te komen, lin-
stens een aantal stemmen op zich
hebben vereenigd, als gelijk is aan de
helft van den lijstkiesdeeler.
Wij zuilen dit met een voorbeeld
verduidelijken.
Op een willekeurige lijst zijn uit
gebracht 40600 stemmen, terwijl 2
zetels zijn toegekend. De lijstkies
deeler is dus 40600 2 20300
Op no. één zijn uitgebracht 28000
stemmen op nummer twee 2000 stem
men op nummér drie 600 stemmen
en op nummer vier 10000 stemmen.
Na overdracht van de stemmen,
die nummer één meer heeft dan de
lijstkiesdeeler bedraagt, krijgen wij
dan het volgende stemmenaantal.
4. 10000.
De eerste zetel is direct aan nummer
1 toegekend. De overschietende stem
men (28000-20300=7700) gin en over
p nummer twee, die daardoor 2000
4-7700 9700 stemmen verkreeg.
Jok nu heeft nummer 4 nog de meeste
stemmen, maar desniettegenstaande
krijgt no. 4 den tweeden overschietende
zetel niet, omdat hij niet de helft van
den lijstkiesdeeler (20300 2 10150)
heeft bereikt. Den tweeden zetel krijgt
no. 2, omdat deze naar de volgorde
van de lijst het eerst in aanmerking
komt.
Het is dus niet gemakkelijk, om met
voorkeurstemmen gekozen te worden.
Ten slotte nog een opmerking om
trent de candidaten, die tweemaal
gekozen zijn. V/ij hebben b.v. in de
couranten kunnen lezen dat L. baron
van Voorst tot Voorst tweemaal is
gekozen n.l. te Zwolle en te Arnhem
e.a. Vroeger kon een Candida t, die
dubbel gekozen was, zelf bepalen,
welke candidatuur hij wilde aanvaar
den, doch in het stelsel der evenredige
vertegenwoordiging is dit anders. Nu
wordt er op het C.entraal Stembureau
geloot, voor welke plaats men ge
kozen is. De heer baron van Voorst
tot Voorst lootte voor Zwolle,
krijgt deze voor dezen kieskring zit
ting en derhalve valt zijn plaats in
den kieskring Arnhem e.a. open en
wordt ingenomen door den heer C.
(nigge.
MEDISCHE PRAATJES*
QNDERWIJS-BEZUINIGING.
Welnu, een der eerste belangrijke be
zuinigingsmaatregelen, die blijkbaar gaat
genomen worden, is de technische her
ziening der Lager Onderwijswet, waarvan
het ontwerp reeds werd ingediend.
ËKfINENLAÜDSCS? NIEUWS.
Herwonnen Levenskracht.
Vacantie.
TREKJES CCLI.
krijg k n week vacantiedan kom 'k
tenminste 'n schandaal voor 'n getrouwde
en daar ga je niet op z'n Zondags heen.
Da's veertig.en drie maal acht is
G. N.
•4
'S 7PtPlS
Maastricht 5 zetels
lijst.
1. 20300
2. 9700
3. 600
:v.
Men zou onwillekeurig denken dat der
gelijke patiënten die aan grootheidswaan
zin lijden en alles en nog wat verzame
len, ook zeer onrustig in hun bewegingen
zijn. Dit behoeft echter geenszins het ge
val te zijn. Integendeel De patiënt kan
naar het uiterlijk z.ich zeer rustig gedra
gen. Omgekeerd ontmoeten wij patiënten,
waar de geschetste verschijnselen ontbre
ken!, maar die daarentegen buitengewoon
onrustig zijn en alles vernielen wal in
hun bereik komt. Zij zijn ook t.o.z. voor
hun medemenschen zeer wreedaardig.
Voorts moet ik U er nog op attent ma
ken, dat wij ook'vormen van dc Demen
tia Paralvtica kennen, waarbij een toe
stand van „de.pressie" optreedt. De lijders
worden in dat geval door waandenkbeel
den gekweld, zooals wij die kennen bij de
zwartgalligheid of melancholie. Zij mee-
nen dood te zijn, hun hart staat stil, hun
armen en beenen zijn afgehakt etc. IJ
zult mij moeten toestemmen, dat de eene
vorm (n.l. de deprêssie) al even erg is als
de andere (n.l. de manie). Niet alleen
geestelijk gaan de zieken ten onder, doch
ook tegelijkertijd lichamelijk. Een typisch
kentecken, dat ik hier slechts terloops
kan aanroeren is de z.g.n. lichtstijfheid
van de pupillen. De pupil is, zooals U
weet het middelpunt als ik het zoo noe
men mag, van dat deel van den oogbol
dat voor ons zichbaar is. Deze is geheel
zwart hij ieder mensch. Het is n.l. niets
anders dan een defect in het regenboog
vlies dat er cirkelvormig om heen loopt,
waardoor de kleur van ons oog bepaald
wordt. Is n.l. het regenboogvlies of iris
bruin dan zegt men dat iemand bruine, is
het daarentegen blauw gekleurd dat hij
blauwe oogen heeft enz. De pupil reageert
op de lichtindrukken. Bevinden wij ons
n.l. in een sterk verlichte ruimte dan
wordt de pupil kleiner, zijn wij daarente
gen in den schemer dan vergroot zij zich.
De spieren die in hef regenboogvlies loo-
nen, bepalen de grootte en worden op
hun beurt weer beïnvloed door de zenu
wen, die met onze hersenen in verbinding
staan. Een en ander zal U duidelijk wor.
den door de proef te nemen. Men plaatst
den proefpersoon het liefst tegenover een
lamp, houdt hem de hand voor ziin
oogen en verwijdert deze dan fluks. Ook
kan men, gemakkelijk de proef nemen
met een electrische zaklantaarn. Edoch
moet ik U er opmerkzaam pp maken, dat
de proefpersoon onmiddellijk in de verte
moet kijken, omdat bij het zien naar een
dichtbij voorwerp, de pupil zich eveneens
vernauwt. Dit proces nu blijft bii den lij
der van Dementia paralvtica achterwege.
Ook komen oogspierverlammingen,
waardoor de bewegingen van het oog ten
zeerste beperkt worden, niet zelden voor.
Zooals uit deze voorbeelden blijk.t. is niet
alleen in figuurlijken zin. maar ook in de
letterlüke beteekenis van *t woord het oog
de spiegel van de ziel. Buiten dit ver
schijnsel wordt het ruggemerg aangetast,
waardoor verschillende processen als
stoornissen in de blaasfunctie, hef Iqopen,
schriiven, etc. optreden. Het soreken is
voorts zeei eigenaardig. Alle lettergrepen
worden m,et een korten stoot uitgespro
ken a.h.w. afgebeten zooals ook nog al
eens voorkomt bii personen, die geruimen
tijd in Indic vertoefd hebben. Het .schrij
ven op zieb zelf gaat zeer gebrekkig; de
bier besproken lil'ders maken de eene let
ter zeer veel grooter dan de andere, ter
wijl verschillende lettergrepen duh'-M
fieereesybreven wordgn.
Wii willen niet eindigen zonder te
melden dat bet ziekteverloop momenten
vertoont dat het proces als het ware tot
staan is gekomen en zelfs er een geringe
verbetering te constaeeren valt. Ongeluk
kigerwijze laat een verergering belaas niet
lang op zich warhlen. Het spreekt van
zelf dat de verpleging voor een derseiii-
ken patiënt moeib'k thuis kan geschie
den. In geval er zich eens verschiinsolen
openbaren, die op deze ziekte wijzen, doet
men goed niet te lang ie wachten met een
medicus te raadplegen alleen om het feit
dat reeds in bet beginstadium de patiënt
groote moeilijkheden kan veroorzaken.
MEDICUS.
Mr. A. baron van Wijnbergen schrijft
in „De Maasbode":
Op elk terrein er valt nu eenmaal
niet aan te ontkomen zal rekening
moeten worden gehouden met den nood.
waarin 's Rijks financiën verkeeren, ook
op het terrein van het onderwijs. Dienten
gevolge zal mogelijk aan het licht komen
dat zaken, tot dusverre onontbeerlijk ge
acht, best gemist kunnen worden, maar
ook zullen we misschien dingen moeten
prijsgeven, die we gaarne hadden behou
den, en die we stellig zouden behouden,
als we 't nog betalen konden. OI we nu
daarom aanstonds moeten uitroepen, dat
gaat worden „afgebroken", wat zoo moei
zaam werd daar gesteld? Och neen, zoo
tragisch behoeft de zaak nu ook niet te
worden voorgesteld, noch hier, noch op
ander terrein, We hebben ons eenvoudig
in het onvermijdelijke te schikken en de
gelegenheid te benutten, die ons nu ruim
schoots blijkt te gaan geschonken wor
den om van den nood een deugd te ma
ken.
En gelijk de huisvader, die zich ge
noodzaakt ziet allerlei wenschelijke uit
gaven achterwege te laten, daarin niet
herust zonder meer, maar zich tevens be
ijvert zijn inkomen te vergrooten tenein
de voor zijn gezin betere tijden te doen
aanbreken, mag ook, wat den Staatsdienst
betreft, met recht worden gevraagd, dat
volle aandacht worde geschonken aan de
zoo uiterst belangrijke vraag, welke maat
regelen er toe kunnen leiden het tijdvak
zoo kort mogelijk te doen wezen, waarin
in het algemeen belang nuttige uitgaven
wegens geldgebrek niet kunnen worden
gedaan. Inmiddels zullen we het bezuini
gingstijdperk moeten zien door te komen
met zoo min mogelijk nadeel voor de
groote volksbelangen. En dan moet zeer
zeker in de eerste plaats de aandacht ge
schonken aan de geestelijke belangen, in
't bijzonder aan de opvoeding en aan het
onderwijs der jeugd.
Gingen materieele voordeelen een tijd
lang te loor, het leed ware aanstonds ver
geten, zoodra betere dagen aanbraken;
ontving echter het opgroeiend geslacht
niet de opvoeding, niet het onderwijs, dat
hot behoeft tientallen jaren lang zou
den de bedroevende moreele gevolgen
er van worden gevoeld.
Zoo ergens, dan is het derhalve juist
op het terrein van het onderwijs, waar het
bezuinigingswerk buitengemeen gevaarlijk
is, en met de grootste omzichtigheid zal
moeten worden uitgevoerd.
't Is daarom, dat we op een paar pun
ten meenen te mogen wijzen, die niet uit
het oog mogen worden verloren wil de
volvoering van die taak niet tot zeer on-
gewenschte toestanden en verhoudingen
leiden.
Vooreerst dan: Hier te lande is de nood
nog niet zóó hoog gestegen, dat het
„nood breekt wet" toepassing vinden
mag. Toen de 45-urige arbeidsweek los
gelaten worden moest is eerst de wet ge
wijzigd; toen men op het gebied der Ar
beidswetgeving meer in andere richting
wenschte te gaan, en aan maatschappij
organen geheel of ten deele wilde opdra
gen, wat tot dusverre Staatstaak was, zijn
de artikelen, die daartoe konden leiden,
in onze Arbeidswet aangebracht; en ten
einde straks op sociaal gebied een gansch
anderen koers te kunnen inslaan, is de
fundamenteele wijziging in de Grondwet
voorgesteld, die, naar we vertrouwen
mogen, weldra gaat worden afgekondigd.
Welnu, op gelijke wijze handele men op
t terrein van het onderwijs. Moeten daar
maatregelen worden getroffen, die zich
met de bestaande wet niet verdragen
men stelle voor de wet te wijzigen. Zoo
lang die wijziging niet is tot stand geko
men, blijve toegepast de bestaande wet.
Deze eisch moet zoo beslist mogelijk
blijven gesteld.
Vervolgens: De schoolstrijd ligt nog
kort achter ons; zij, die in dien strijd
tegenover elkaar hebben gestaan, zijn nog
voor een goed deel in leven, Onnoodig
dan uiteen te zetten dat juist bij het ten
uitvoer leggen van het bezuinigingswerk,
de kans groot is, dat het wantrouwen van
vroeger zou gaan herleven tot groote
schade van de zaak, die slechts in weder-
keerig vertrouwen tot goed einde zal
kunnen worden gobracht. Van het aller
grootste belang derhalve voor een vreed
zame totstandbrenging van het onderwijs-
bezuinigingswerk is wel, dat de Overheid
zelfs den allerminsten schijn vermijde
als zoude aan de eenmaal verkregen ge-
'ijkstelling maar in de minste mate wor
den getornd.
Eindelijk: Mag van de Overheid ge
vraagd worden, dat zij bij het vervullen
dezer teere taak, de belangen van het
Hijzonder Onderwijs ook ten deze in het
°°g houdt zij mag harerzijds er aan
spraak op maken met de wenschen uit de
kringen van het Bijzonder Onderwijs
tijdig en volledig op de hoogte te wor
den gebracht. De voorbeelden liggen voor
net grijpen om aan te toonen, dat bij het
tot stand komen van verschillende maat
regelen aan de wenschen van belangheb
benden geen gehoor gegeven werd, omdat
uit die kringen de meest tegenstrijdige
adviezen de Overheid bereikten.
Welnu, èn van Katholieke èn van pro-
'estantsch-christelijke zijde is, wat het
onderwijs betreft, de noodige voorziening
getroffen, teneinde dat gevaar af te wen
den.
Wat ons betreft, wij hebben, gelijk ws
weten, ons R.-K. Centraal Bureau voor
Onderwijs en Opvoeding, door het Epis
copaat daargesteld Dat Bureau heeft tot
'aak de Schoolbesturen enz, te dienen
van advies en voorlichting, maar ook
on dat is zeker niet de minste taak
Reg.eering °P de hoogte te brengen
't bijzonder omtrent hetgeen voor ons
Bijzonder Onderwijs van noode is, terwijl
do Minister van Onderwijs bij de plech
tige opening verklaard heeft juist langs
dien weg gaarne alle gegevens, wen-
schen, verlangens, te zullen ontvangen.
Van het hoogste belang is het nu
men zal 't gemakkelijk inzien dat be
zwaren, die daartegen zouden kunnen
worden aangevoerd, of wenschen, of ver
langens, die naar aanleiding of ter ge
legenheid daarvan zouden kunnen worden
geuit, hetzij door de Pers hetzij langs
anderen weg, tijdig en volledig ter ken
nis worden gebracht van het Centraal
Bureau, opdat ze, daar verwerkt, in e e n
stuk den Minister kunnen worden aange
boden, die er dan ongetwijfeld het ge
zag en de waarde aan zal toekennen,
door hem op den dag der opening toe
gezegd, dat toegekend zou worden aan
mededeelingen door bet Centraal Bureau
te zijner kennis gebracht.
Verschenen is het jaarverslag 1921 van
de K. K. Vereeniging tot bestrijding der
Tuberculose, Herwonnen Levenskracht.
Blijkens het verslag vroegen in 1921 359
menschen om hulp, terwijl er op 1 Januari
1921 nog 388 op hulp wachtten. Hiervan
werden in 1921 door „Herwonnen Levens
kracht" uitgezonden 126 personen, door
R. v. A. en derden uitgezonden 81 perso
nen, afgewezen omdat geen recht op hulp
aanwezig was, of omdat men ongeschikt
bleek voor Sanatoriumbehandeiing 80
menschen, overleden voor de beurt van
uitzending 53, hersteld voor de beurt van
uitzending 34, wenschten geen verpleging,
toen het oogenblik daar was, 71 men
schen, afgewezen als zijnde niet tubercu
leus 8 en omdat men de organisatie had
verlaten, dus geen rechthebbende meer
was 12 menschen, zoodat in totaal 465
van de wachtlijst werden afgevoerd.
Uitgezonden werden hiervan 126 men
schen, terwijl op 1 Januari 1921 reeds 76
in verpleging waren, is samen 202 pa
tiënten. Deze hadden te zamen een aantal
verpleegdagen van 21860, waarvan natuur
lijk het grootste deel n.l. 14179 in Berg
en Bosch, terwijl de andere 7000 verpleeg
dagen over een aantal andere Sanatoria
vërdeeld zijn.
Van deze 202 patiënten zijn 104 patiën
ten verbeterd, veel verbeterd of hersteld,
11 niel verbeterd, 18 om verschillende re
denen uit de verpleging ontslagen en 69
nog op 31 December 1921 onder behande
ling.
Verschillende statistische gegevens geven
nog een overzicht over verpleegden per
organisatie, per provincie, per Sanatorium
enz.
Blijkens het financieel verslag werd aan
verpleging over 1921 68.622.914 uitge
geven.
Het bestuur onderging eenige wijziging.
Thans is voorzitter de heer P. J. S. Serra-
rens, terwijl de heer J. Th. v. d. Laan de
functie's van sect.-penningmeester vervult,
de heer H. Brouwer is 2e voorzitter, H. J.
Grundmeyer 2e secretaris en de heeren B.
Lammers. J. Th. Nijkamp en J. van Rijze-
wiik leden.
Er werd ingesteld een Commissie voor
plaatselijk werk, gevormd uit 7 vertegen
woordigers, waarvan 1 uit elk Bisdom en
2 uit het Bestuur van „Herwonnen Levens
kracht."
In 1921 werd een vergadering gehou
den met die leden der Raden van Arbeid,
die op voordracht van het R. K. Vakbu
reau dor de Regeering daarin zijn be
noemd.
Op deze vergadering zijn inleidingen ge
houden over de werking der Invaliditeits
wet en meer speciaal ten opzichte van art.
99 dier wet.
Het aantal Comitë's breidde zich in 1921
uil van 116 lot 165. In verschillende Co-
mitë's is gedurende 1921 op vergaderingen
een liehtheeldenavond gegeven, waarin
over de t. b. c. haar werking
de bestrijding daarvan door „Herwon
nen Levenskracht" alsmede de werking in
en van „Herwonnen Levenskracht" werd
besproken. toegelicht met lichtbeelden.
Er ziin ongeveer 30 dergelijke avonden
gehouden die door ongeveer 5000 men
schen ziin bezocht.
Voor de propaganda voor en in de Co-
mité's werd een ambtenaar, de heer .1.
D. Verzuu aangesteld.
Dc Speldjesdag bracht in totaal op
f 61.630.75 teTwijl einde 1921 een loterij
werd opgezet van 50.000 loten a f 1 per
lot. Deze loterij was in hoofdzaak be
doeld om meer dan tot nu toe kinder-
veroleging mogelijk te maken.
De Provinciale Staten van Noord-Hol
land, Noord-Brabant, Limburg, Overijssel
en Drenthe kenden een subsidie toe aan
„Herwonnen Levenskracht", teirwijl ïm
Friesland een deel van het subsidie even
eens aan „Herwonnen Levenskracht" ten
goede kwam.
Een aantal gemeenten, vereenigen, coo-
neraties enz., gaven subsidiën of giften.
De contributies brachten een totaal be
drag van f 67.112.64 bijeen.
Uit de financieele berichten blijkt, dat
de rekening van ontvangsten en uitgaven
sluit op een bedrag van f 1.460.750.45.
Het verslag van den Geneesheer-Direc-
leur van Berg en Bosch dat we na het
verslag van Herwonnen Levenskracht
aantreffen, en dat een overzicht geett
van dat Sanatorium vanaf 1 Augustus
1920, den dag waarop het in gebruik ge
nomen werd, tot 31 December 1921,
wijkt belangrijk af van verslagen, zooals
we die van H.H. Sanatorium-directeu
ren gewoon zijn. Het is in 3 hoofddee-
len verdeeld: het beredeneerd gedeelte,
algemeen statische gegeven en het finan-
fieel gedeelte.
Uit het eerste hoofddeel hebben we
weer verschillende onderdeelen, zooals
het voor gebruik klaarmaken van het Sa
natorium, personeel, gebouwen, techni
sche, administratieve en huishoudelijke
dienst, de verpleging, de geneeskundige
verzorging de geestelijke verzorging en ont
spanning.
We zien hierin verwerkt, dat alles degelijk
voorbereid was, alvorens met verplegen te
beginnen, zoodat zelfs de eerste patiën
ten den indruk moesten krijgen, alsof het
bedrijf reeds geruimen tijd in regelma
tige werking was.
Er zijn aan de inrichting verbonden 4
doktoren 1 rector, 3 man administratief
personeel, 42 zusters Dominicanessen en
1 leeken-verpleegster, 19 man dienstper
soneel en 52 dienstboden. Inwonend zijn
84 personen, opwonend 5 en uitwonend
14 personen. De reden dat relatief veel
personeel noodig is, ligt vooral hierin,
dat het heele bedrijf in ruim 20 gebouwen
en gebouwtjes over een oppervlakte van
10 II.A. gebouwd, uitgeoefend wordt, en
daarbij het onderhoud van houten bouw
veel zorg vereischt.
De arbeidsvoorwaarden zijn gunstig en
zeer goed geregeld. Voor de doktoren is
een rechtspositieregeling vastgesteld, die
als een model mag worden aangemerkt.
De 8-urendag wordt overal toegepast
waar dit mogelijk is.
Voor de electriciteits- en watervoorzie
ning enz. zijn thans weikzaam 20 P.R,
gasmotoren en een 40 P.K. Dieselmotor
en 2 waterpompen. De gronderservoirs
hebben een capaciteit van 30 M3 water.
Er is thans een absolute bedrijfszeker
heid verkregen.
De desinfectieoven heeft uitstekend vol
daan.
De waterleidingen leverden bij strenge
voist vele moeilijkheden op. Eiken avond
moeten dan de leidingen in 22 gebouwen
worden afgetapt.
Door de goede functioneering van den
administratieven dienst onder leiding van
den heer Houzer is de Directeur Ge
neesheer van veie dagelijksche beslom
meringen ontlast en kan hij meer tijd aan
het geneeskundig werk wijden.
De huishouding staat onder leiding van
de Eerwaarde Priorin.
Voor de verpleging der volwassen pa
tiënten is op elk paviljoen van 60 bed
den een gediplomeerd hoofdzuster, bijge
staan door 3 zusters, waarvan meerdere-
ervaren verpleegsters zijn. Voor de on
ervaren wordt een geregelde cursus
gegeven.
Voor het kinderpaviljoen zijn voor elke
al'deeling van 20 kinderen (een paviljoen
heeft 3 afdeelingen) 3 zusters noodig. Om
dat niet over voldoende zusters beschikt
kon worden, is het kinderpaviljoen in
1921 nog niet geheel in gebruik genomen
kunnen worden.
De geneeskundige verzorging is ver-
dled ovear 4 doktoren, n.l. den Geneesheer
Directeur Dr. Bronkhorst, den lsten ge
neesheer Dr. Jongmans en de beide as
sistenten Dr. Bouwman en Mej. Dr. de
Vink.
Aan de gewone kuur is een z.g. arbeids-
kuur van 4 tot 8 weken aangesloten. Dit
is vooral voor patiënten van beteekeni»
die bij hun ontslag weer spoedig lichame
lijk en arbeid moeien verrichten
Voor de wetenschappelijke ontwikke
ling van de geneeskundigen is in een van
de vertrekken van het Hoofdgebouw een
geneeskundige bibliotheek ingericht. Op de
maandelijksche referatie avonden doen de
geneeskundigen mededeelingen van de pu-
blictaie's in de laatste verschenen tijd
schriften.
De geestelijke versorging voor de R.K.
patiënten is thans toevertrouwd aan den
WelEerw. heer Rectoi Naber. De protes
tante patiënten ontvangen geregeld bezoek
van een predikant, die ook al eens in de
14 dagen een bijeenkomst houdt, n.l. Ds.
Hattink.
Voor de ontspanning is een vrij uitge
breide bibliotheek aanwezig, terwijil meer
malen een feestje werd georganiseerd
voor patiënten en personeel.
Dit deel sluit met een woord van dank
vooral aan God, die door zijn rijken zegen
aller werkzaamheid vruchtbaar maakte.
In de algemeen statistische cijfers zien
we, dat werden opgenomen 548 patiënten
waarvan 342 voor 1 Januari 1922 ver
trokken. Op 31 December waren in de
beide mannenpaviljoens 109 patiënten in
verpleging in het vrouwenpaviljoen 58 en
in het kinderpaviljoen 39 patiëntjes. Het
totaal aantal verpleegden was 74317, waar
van 32775 voor rekening der Raden van
Arbeid. Van de ontslagen patiënten ten ge
tale van 331 waren er 272 die een vol
doende behandelingsperiode meemaakten.
Hiervan werd in 228 gevallen is 83.8
een positief resultaat ln'reikt, in 44 ge
vallen, is 16.2 geen resultaat. De ge
middelde gewiohtstoena-men was 745 K.G.,
de gemiddelde verpleegduur 161 dagen per
patiënt.
Uit de balans zien we, dat over deze
eerste periode een nadeelig saldo is van
f 1.580.21. Dat is, vooral bij een inrich
ting van dezen omvang, met een omzetcijfer
van 317.422.02 voor het in bedrijf zetten
een zeer gunstig resultaat.
Aan verpleegkosten werd ontvangen
een bedrag van f 294.178.104.
Een zeer gedetailleerd overzicht, ook ten
opzichte van alle financieele zaken, verge
makkelijkt het nazien.
Voor don inhoud dezer rubriek «telt él
Redactie zlob niet aansprakelijk.
De groote vacantie voor onze kinderen
is wederom in aantocht. Voor velen van
hen zou het goed zijn, wanneer zij eens
zouden gezonden kunnen worden naar
een oord, waar zij eens flink op verhaal
konden komen. Nu weten we, dat voor de
niet betaalkrachtigen, over het geheele
land comité's zijn gevormd, die zich be
lasten met de taak, de kinderen uit die ge
zinnen uit te sturen naar kindervacantic-
kolonies.
Hoevelen echter van de kinderen van
hen, die wel een kleinen prijs zouden
kunnen betalen om hunne kinderen het
zelfde genot te verschaffen en eenzelfde
gelegenheid voor hunne kinderen zouden
wenschen, moeten er van afzien, omdat zij
niet weten waarheen of omdat zij niet be
kend zijn met een betrouwbare gelegen
heid..
Door relaties mocht het ons gelukken,
een betrouwbaar adres machtig te wor
den, waar men gedurende de vacantie-
maand genegen zou zijn een honderdtal
jongens op te nemen tegen een vergoeding
voor verpleegkosten van 1,50 per dag.
Het toezicht zou uitgeoefend worden door
Eerwaarde Heeren Paters en Broeders van
dezelfde orde.
De inrichting op zich zelf is prachtig;
hare ligging is in een der schoonste stre
ken van Zuid-Limburg; geheel omgeven
door bosschen. schoone wandelwegen en
gelegenheid om uitstapjes te maken in de
omgeving.
Waar de tijd dringt, zouden wij aan de
ouders die van deze gelegenheid willen
prn^'-^ren, om hunne jongens gedurende
de vacantie een, wat de Duitsclier noemt
„Erholungskiir" te laten meemaken,
willen verzoeken om zoo spoedig
mogelijk aan het Bijkantoor voor de R. K.
Vakorganisatie, Tongerschestraat 56 Maas
tricht, hunne opgave in te sturen. Ge
plaatst kunnen worden jongens tuschen
de 7 en 14 jaren. J. C.
Sneeuwbal.
Wel, alle deksels, Truus, hoe maak
jij 't? In geen eeuw gezien, zeg!
N'.v, maar, óók toevallig.... dag
Theo. Hoe gaat 't?
Als kip, hoor; merci. Thuis alles
goed? Waar zit je toch? Na dat partijtje
van Jo hebben we je geloof 'k niet meer
gezien?
Chut, man, ik heb 't zoo druk tegen
woordig.... ja, 't is zoo, ik had al lang
weer es bij jullie moeten komen, maar
telkens moest 'k 't weer uitstellen. Je
vrouw zal wel denken: Truus is ook 'n
mooie, we zien d'r ip geen heg of steg,
aar nou koin 'k toch gauw weer es.
'I?' 'aik moet 't eerst nog zien,
,e' heusch.de andere maand
es n heele middag, vast! Hoe maakt Ma
ilt t anders?
Fijn, hoor.
En Wimpie? Hoe oud is die nou al
weer?
n Jaar zoowat.dat wordt 'n aap,
hoor. 'n reuze-kwajongen.
Beslacht ie z'n vader wat. Waar
moet jij zoo netjes naar toe?
O, 'n brokkie bestuursvergadering
van de loodgieterspatroons.
Dan hou 'k je misschien op, niet?
Wel nee, ze komen altijd 'n half
uur te laat. Moet je ook die kant uit?
Ja, ik ga naar huis.... loop je 'n
eindje mee op?
3a, dat wou 'k net' zeggen.. Enne.,
hoe maakt Jan 't.... gaat ie nog niet
trouwen?
V;;n najaarhij zal eindelijk 'n
huis krijgen.. daar is ie door 'n boffie
aangekomen. Ja, 't is toch wat.... drie
jaar naar n huis gezocht.
Da s tegenwoordig nog niet eens erg.
En jij.... Was jij ook niet zoo'n klein
beetje an de scharrel, zeg?
O, chut, ha-ha-ha.... dat heeft
nog geen veertien dagen geduurd, man.
Ga nou gauw wegis 't werkelijk?
Al lang weer af hoor. En dat is zoo
komiek gegaan. Moet je hooren..,.
In druk, geanimeerd gesprek loopt Theo
Puiiers 'n kwartiertje op met Truus Hom-
kes, de boezemvriendin van z'n vrouw
Bij het afscheid vraagt ze hem, vooral de
hartelijke groeten aan haar te doen en te
zeggen, dat ze beslist met de vacantie nog
es 'n middagje komt.
In 't groentenwinkeltje van julfrouw
Klabbes heerscht geheimzinnigheid.
Buurvrouw Lasters betast bloemkool-
:ps, andijviestruiken en heeft 't woord
Buurvrouwen Jansen en Timmermans
wachten op hun beurt en luisteren,
Wa' kost zoo'n blomkooltje?
Twee dubbeltjes, buurvrouw.'k
heb 'r nog maar 'n paar hoor,
Twee dan.... en dan maar drie
pond spinazie... Ja, hoor, 'k heb 't met
mc eige goeie oogen gezien.... anders
zou 'k 't heusch niet zeggen.... Met 'n
meid van 'n dertig jaar liep ie.... zoo'n
zwarte.... en 'n lol datte ze hadde, 'n
lol.... misselijk gewoonik von 't
manen dan zoo'n knap, lief vrouwtje
as ie heb.
Nou, ja.... dat zegt allegaar nog
niks't ken wel kennis weze.
Met 'n gewone kennis loop je niet zoo
mal te ginnegappen. En waarom wou ie
dan mijn niet zien? Waarom draait ie in-
sprès z'n kop om als ik er an kom? Dat
deugt niet buurvrouw.dat getuigt niet
van 'n goed gewete.je mag zegge wat
ie wil. 'k Zal de laaste zijn om 'm van ge-
meenigheid te beschuldigen, maar ik ga
m'n eige gedachten maar zoo na.... En
dan, wat mot ie met zoo'n merakel in
zoo'n stille straat, waar ie anders nooit
komt? Dat deugt niet nou u!
Ja, 't is allesbehalve eigenaardig,
buurvrouw, Nou mot ik je eerlijk zeggen
dat ik 't nooit erg op 'm gehad heb.
Ik heb 'm nooit vertrouwd.... en
dat durf 'k m in z'n gezicht te zeggen
't Is altijd 'n meidengek van 't eerste wa
ter geweest, En nou vraag 'k: Wat mot
hij in z'n besté pak daar doen? Z'n kar-
rewei's zijn allegaar afgeloopen na zessen
Hoeveel krijgt u?
vier en twintig.... da's vier en zestig,
buurvrouw. En juffrouw Jansen?
Drie kilo muizen, maar niet van die
weeke as gisteren... 't Zou anders wat
wezen voor die vrouw, zeg.met zoo'n
jong kindje nog.
Schei uit. mensch 't is te naar
om d'r an te denken. De wereld hangt
van slechtigheid ammekaar. Zoo'n stak
kerd weet netuurlek nergens van. Hier-
zoo, precies gepast.vier en zestig cen-
te. Nou, dag hoor!
Buurvrouw.
Buurvrouwen Jansen en Timmermans
verlaten samen 't winkeltje als 'n nieuwe
klant binnenkomt.
Juffrouw Klabbes blijft alleen met die
nieuwe klant en zegt onder 't kruisbes
sen wegen: „Da's toch ook wat met die
Theo Pullers.... je ken 'm toch zeker
wel.... die loodgietersbaas daar uit de
Brugstraat?
Ja.wat is daarmee?
Ze zeggen dat ie.
Buurvrouwen Jansen en Timmerman»
ontmoeten in 'n straatje juffrouw Babbels,
die doovig is en op 'n hofje woont.
Ze wordt door de twee, zoo goed en
zoo kwaad als 't lukt ingelicht.
Juffrouw Babbels brengt haar handjes
vele malen van de gretige ooren naar het
puntige wip-kinnetje en schudt dan in
groote verbazing en diepe verontwaardi
ging het hoofd.
Ze gaat bij de buurvrouwen vandaan en
verdwijnt, steeds hoofdschuddend in '1
kruidenierszaakje van de weduwe Rijst,
waar ze meerdere klantjes afwacht, om
t ontzettende nieuws te vertellen.
Buurvrouwen Jansen en Timmermans
blijven nog 'n half uurtje aan de deur
praten en raken alzoo met diverse ken-,
nissen in „gesprek".
Den volgenden morgen „w e e t" de hal-
ye stad, dat Pullers de loodgieter er mef
'n ander vandoor is.
(Nadruk verboden).
