Tweede Blad.
Onschuldig veroordeeld
1 Asagusftws 1922
BUITENLAND.
BINNENLAND
Brieven ui
Frankrijk.
r IN ELZAS-LOTHARINGEN.
Een verblijf in deze door Frank-
ïijk veroverde gebieden heeft mii
nog eens duidelijk doen zien, wel
ke groote moeilijkheden, welke in
grijpende vraagstukken vooral, 'n
dergelijke omkeer in 's lands toe
standen, met zich meebrengt. Het
klinkt zoo eenvoudig. Elzas-Lotha
ringen behoort opnieuw aan
Frankrijk, alsof er in al die jaren
na 1870 niet een andere geest was
gaan heerschen, alles bii het oude
was gebleven. Zeker, in Lotharin
gen waar de bevolking zoo goed
als gieheel Fransch gezind was ge
bleven onder Duitsch regime,
werd vrii algemeen de terugkeer
tot het oorspronkelijke moederland
met vreugde begroet, maar in den
Elzas vertoonden zich de toestan
den eenigszins anders. Ook daar
erkennen velen met blijdschap en
dankbaarheid dat zii' onderdanen
zijn geworden van het Fransche
Rijk, er staat echter een niet te on
derschatten partij van Duitsch-ge-
zinden tegenover, en een nog veel
invloedrijkere partij van hen, die
van den Elzas een op zichzelf
ptaand gebied willen maken.
Het is mij gebleken, hoe dat ver
hangen, zelfstandigheid, eigen lands
Organisatie, in één woord Elzas
voor de Elzassers, ver uit gaat
boven alle andere; zelfs overtreft
1de tevredenheid der Franschgezin-
den, en de Duitsche sympathieën
door anderen gekoesterd. Terwijl
in Lotharingen steeds de Fransche
taal. hoewel niet de officieele, in
eere werd gehouden, verkreeg de
jDuitsche in den Elzas verreweg de
Overhand en is slechts een betrek-
keliik klein gedeelte der bevolking,
beide talen machtig. Dit draagt er
yeel toe bit den overgang niet te
Vergemakkelijken en billijkt hét
verlangen om in den Elzas naast
het Fransch als officieele taal ook
de Duitsche taal als zoodanig te
erkennen. Vergeten wit bovendien
niét dat de Elzassers door familie
banden zeer aan DuitsdhTand zijln
Verbonden, dat zii in den groeten
Oorlog voor het meerendeel "aan
[Duitsche zijlde hebben gestreden
en dat, wat zelfs door de vrien
den van Frankrijk erkend wordt,
iDuitschland ontzaggelijk veel
heeft gedaan om Straatsburg groot
tte maken en den vooruitgang op
ieder gebied te bevorderen.
Zoo heerscht er dan in deze ge
bieden ongetwijfeld een verschil
,van meening, die slechts door den
loop jgler tijden, kan worden weg
genomen. Deze Duitsche gezind
heid, die meer heimelijk dan in het
openbaar aan het licht treedt,
wordt nog gevoeld door velen, die
bij .gemis aan kennis der Fransche
faal', uit hlun ambt zijn ontzet, en
door hen die gelijk ik reeds zeide,
in het Duitsche leger hebben ge
diend. Toen de oorlog uitbrak, wa
ren de Elzassers vellicht aan
Duitsche zijde te strijden, en de
meesten voldeden daaraan. Een
aantal' echter, trouw gebleven aan
de liefde voor Frankrijk, over
schreed de grenzen en nam dienst
in het Fransche leger. Het spreekt
van zelf dat nu nog een zekere
naijver daarover is blijven bestaan
en tot uitino-.komt, te sterker, waar
zi' die van den beginne af aan,
Frankrijk hebben gesteund, thans
op alle mogelijke wijzen worden
bevoordeeld.
Hoe men echter in ETzas-Lotha-
'rmgen ook over deze punten denkt
aan welk land men ook den voor
keur geeft, in het Katholieke kamp
is men het hierover algemeen eens
'dat men eensgezind waken moet
tegen de invoering der Fransche
wetgeving., waar deze de kerkelij
ke belangen der bevrijde gebieden
betreft. Zeer belangrijk was het
onderhoud dat ik hieromtrent niet
den katholieken leider te Metz, den
onverdacht Franschgezmden Abbé
Ritz, mocht hebben.
Duitsdrfand, zeide hij, heeft na
f1870, de wetten in stand gehouden,
idie de confessioneele sdhool waar
borgden en de rechten der kerk
erkenden, de Fransche wetgeving,
(die hier uiterlijk 1924 moet zijn in
gevoerd, 'levert gevaar op dat deze,
fïeilige rechten worden aangetast,
en de strijd om daartegen te wa
ken dient nu reeds aangebonden.
Er is alle reden, ging hit voort,
te vertrouwen dat de Fransche Re
geering die in de laatste tijden
reeds bleek heeft gegeven, minder
vijandelijk te staan tegenover den
katholieken godsdienst rekening zal
houden met den uitgesproken
wensch, van Elzas-Lotharingen.
Maar toch, wit kunnen niet ge
noeg er op wijzen, dat het behoud
Ider confessioneele school een
rechtmatige en gebiedende eisch
is. Niet slechts het geestelijk be-
FEUILLETON
Box drukte Jacques hartelijk de
hand en ging weg, terwijl hij een ver-
jchtelijken blik wierp op Ovide, die
met gebogen hoofd tegenover Jacques
stond.
„Aldus," zeide deze laatste op som
beren toon tot hem, „gij, dien ik bij
toeval hier op deze boot ontmoet, gij,
die verwant zijt aan de Harmant's
die steeds een vlekkeloozen naam heb
ben gehad, gij blijkt een schurk te
zijn, een misdadiger, die door de poli
tie gezocht wordt, een dief van beroep!'
Jacques was ongemerkt luider gaan
spreken.
„Niet zoo luid, neef, ik bid je,"
stamelde Ovide. „Hoe kun je nu zoo
te keer gaan Ik ben een arme drom
mel. Ieder heeft wel eens een zwak
oogenlik. Ik had het goud en de
bankbiljetten in de tasch gezien..
Van af dat oogenblik had ik geen rust
.m SfcJL
lang van Elzas-Lotharingen is er
mee gemoeid, ook voor de gunsti
ge gezondheid tegenover Frank
rijk, is dit vraagstuk van de hoog
ste beteekenis: de invoering der
anti-godsdienstige Fransche wet
geving zou ongetwijfeld de sympa
thieën naar Duitsche zijde doen
overslaan en een gevaar voor ons
moederland opleveren.
Zij, die dan ook aandringen op
een spoedige gelijkstelling van
Frankrijk en deze gebieden in
wettelijk opzicht, zijn voor het
grootste gedeelte de heimelijke
vrienden van Duitschland. Zii wen
schen niets liever dan verdeeldheid
te zaaien en op deze wijze in de
kaart der Duitschers te spelen.
Bedriegen wii ons niet door hun
uiterlijk 'mom, hun innerlijke ge
zindheid is slechts al te doorzich
tig. Dit vraagstuk is, ondanks de
vele economische die eveneens e'in
groote rol' spelen, verreweg het
meest belangrijke en houdt de
gemoederen het meest bezig. Een
zelfde meening werd mij door
meerderen in deze gebieden ver
kondigd en duidelijk bleek mii
hoe deze katholieke bevolking
boven de materieele belangen stelt
het geestelijk belang en de rechts-
Êositie der kerk in haar landstreek.
'aarnaast neemt ook de invoering
'van het Fransche wetboek van
koophandel ëen voorname plaats
in; zijn de valuta moeilijkheden
van groote beteekenis, daar zeer
velen de nadeehge gevolgen op fi
nancieel' gebied "door den over
gang naar Frankrijk ondervinden,
maar zij wegen niet op tegen de
vrees dat de Katholieke belangen
eventueel' zouden worden aange
tast. Over deze valuta nog een
enkel1 woord.
Birna alle inwoners van den El
zas hebben hun kapitaal belegd
in Duitsche fondsen en ondervin
den daarvan door aansluiting bij
Frankriik, den financieelen achter
uitgang. Wet heeft Clemenceau in
1918 bii den wapenstilstand, met
een al' te breed gebaar van enthou
siasme, de toenmalige marken-be
zitters, deze vergoed tegen een
waarde van 1.25 fr„ wa» "door de
Fransche schatkist een aderlating
van 5 milliard onderging, maar de
bezitters van fondsen zijn er niet
door gebaat. Bovendien moest
deze wijze van schadevergoeding
al spoedig een einde nemen, bii
gebrek aan de noodige gelden.
Nog onderzoekt men voortdurend
hoe het mogelijk zal zijn een gun
stige oplossing te vinden,maar
tot nu toe is men daarin niet ge
slaagd. Zeer sterk doet deze kapi
taalsvernietiging zich gevoelen en
zijn de sporen er van in het za
kenleven duidelijk 'te bespeuren.
Als overal ter wereld zijn het
slechts enkelen en lang niet altijd
1 de besten, die geprofiteerd hebben
van de door Clemenceau in het
leven geroepen, overgangsmaatre
gel'. Tot troost, zii net dan ook
een schrale, kan dienen dat ook,
als de Elzas Duitsch was gebleven,
de bezitters van Duitsche fondsen,
de droeve gevolgen van de mark-
daling hadden ondervonden.. Een
minder sdhraie, dat het feven in El-
zas-Lotharingen, hoewel' zeer duur
en duurder dan in het oude Frank
rijk. toch steeds nog billijker is en
minder verontrustend dan in het
Duitsche Rijk.
Vat ik in enkele woorden samen
de stemming geTijik zii thans in
de heroverde gebieden heerscht en
zii mij duidelijk bleek uit de ge
voerde gesprekken met bekende
persoonlijkheden, dan is zij deze:
In Lotharingen is men gelukkig,
bij'na zonder uitzondering, bevrijd
te zijln van het Duitsche juk; in
den Elzas zijn de meening'en ver
deeld en komt vooral de begeerte
tot uiting, eigen meester te, zijn
op eigen gebied. Zit 'ontveinzen
zich echter niet dat dit verlangen
wel' tot de vrome wensch'en zal
blijven behooren.
Een volgende maal over hét land
zelf, de wonderschoone natuur, de
belangrijke steden Metz en Straats
burg met hun eeuwen oude Kathe
dralen die getuigen van den Katho
lieken geest die in deze landstre
ken heerscht.
Parijs, 26 JulTi, 1922.
Mr. E v. S.
ORDE EN ARBEID.
Langer arbeidsdag.
„Heb je spijt, van hetgeen je gedaan
hebt
Ovide aarzelde met zijn antwoord.
„Gij wilt, koste wat het kost, rijk
worden. Dat bewijst je aarzeling."
„Kerel.... rijk zijn, dat is alles."
„De tasch van dien passagier be
vatte maar zeventig duizend fran
ken. Dat kan men toch geen fortuin
noemen. Als gij naar mij wilt luis
teren, zal ik je vertellen, hoe ge fortuin
kunt maken."
„Waarachtig
„Op mijn woord."
„Ik behoor je toe met lijf en ziel,
neef
„Inderdaad? Eerlijk, zonder ne
vengedachte
„Maar, ben ik nu niet geheel en
al van je afhankelijk Denkt ge, dat
die René Box niet er over spreken
zal, als gij hem daartoe verlof geeft
En zoudt gij zelf mij niet kunnen laten
arresteeren, als dat in je hoofd op
kwam
„Dat is waar, maar zulke dwaas
heden zal ik niet begaan."
„Tenzij die oude niet een man van
zijn woord is. Verbeeld je, dat hij er
I,.et mijn patroon over praat."
„Dan waart ge verloren.* James
De conferentie tusschen Polncaré
en Lloyd George,
De Engelsche arbeiders en de
schadevergoedlngsquaesfie.
De voorbereide aanslag op
Poincaré.
Engelands politiek tegenover
Turkije.
De Grieksche actie.
1 Mortimer zou je niet alleen op staan-
den voet wegjagen, maar je bovendien
uit het land laten zetten. Heb daar
over echter geen vrees. Ik blijf er je
borg voor, dat René Box er niet over
spreekt en ook van de welwillendheid
van James Mortimer kunt ge verze
kerd zijn. Daar zorg ik voor...."
„Gij," riep Ovide uit, terwijl hij
zijn vermeenden neef met stomme ver
bazing aankeek.
„Luister," zeide Jacques, op fluis
terenden toon en zich tot hem over-
buigende. „Ik ken je door en door,
alsof wij al jaren met elkander hebben
geleefd. De diefstal van de tasch
was niet je eerste vergrijp, aangezien
René Box reeds een bevel tot arres
tatie tegen je in handen heeft gehad."
„Nutteloos om te ontkennen!..
Mij maak je niets wijs. Ik geloof stel
lig, dat ik je naam verschillende malen
zou aantreffen, als ik het strafregister
van de rechtbank in Dijon zou na
zoeken. Is dat niet zoo
„Voor kleinigheden misschien.."
„Kleinigheden., die je in 't bagno
brengen. Ik ben er zeker van, dat 't
René Box niet veel moeite zou kosten,
als iemand hem dat zou vragen, om
Slagschepen of vliegmachines?
De crisis in Italië.
zeer bezwarend materiaal tegen je te
verzamelen. Ik zal zwijgen en René
Box zal ik beletten er over te spreken,
maar gij moet doen, wat ik je zal gaan
zeggen."
„Ik ben tot je dienst."
„Eerst en vooral zult ge in 't pu
bliek en altijd als er iemand bij ons
is, doen alsof ge mij niet kent. Ik
wil niet, dat men kan zeggen, dat ik
een dief in de familie heb. Dat is
toch duidelijk, niet waar en dat zal je
nog duidelijker worden, als ik je ver
tel, dat ik sinds gisteren de compagnon
van je patroon, James Mortimer, ben."
„Gij, de compagnon van Mortimer
zeide Ovide. „Wat vertel je me nu
„Ik zal je nog meer zeggen," her
nam de gewezen meesterknecht. „Be
halve dat ik zijn compagnon ben,
stel ik mij voor binnen twee of drie
maanden zijn schoonzoon te worden,
misschien nog vroeger."
„Ik feliciteer je, zeg 1 Dat noem ik
je nog eens zaken doen
„M'jne positie bij de familie Mor
timer zal mij geheel en al in staat stel
len, om je van dienst te zijn of., om
je te loozen. Dat zal afhangen van je
gedrag. Doe je, wat ik je zeg, dan hebt
ge het volgende te wachten s na een
De crisis in Polen.
DE TOESTAND IN IERLAND.
DE ARBEIDSCONFLICTEN IN
DE VER. STATEN.
Een nederlaag van de Indische
regeering.
GEM. BUITENL BERICHTEN.
Een bergongeluk.
De verschrikkelijke voorspelling.
DE VLOOTWET.
maand maak ik je een der eerste op
zichters van de fabriek en het salaris,
dat Mortimer je beloofd heeft, zal ik
verdubbelen. Maar je bent mijn man,
je zult geen anderen wil hebben dan
de mijne. Aangenomen
„Natuurlijk neem ik aan," antwoord
de Ovide, „en wat graag. Ik behoor je
geheel en al toe, met lijf en ziel. Wat
moet ik meer doen
„Vóór onze ontscheping te New
IJork, niets. Alleen, ik herhaal het,
doet ge, alsof ge mij niet kent. Wan
neer ik je moet spreken, zal ik bij je
komen. Zoudt ge je ooit aan mijn in
vloed willen onttrekken, dan ga ik
René Box opzoeken en ik zal hem op
dragen naar het parket in Dijon en
in Parijs te schrijven."
„Waarom te dreigen, waar ik be
loofd heb, te doen wat gij zegt."
„Ik dreig niet, ik waarschuw je
alleen. En nu geloof ik, dat we klaar
zijn met deze aangelegenheid. Laten
we over iets ander spreken."
..„Niets is me aangenamer."
„Hoe is 't daar in de tweede klas
,,'t Gaat nog al."
Jacques haalde een tiental louis te
voorschijn.
„Ziedaar," zeideJtij, hem de goud-
RtNNFMIAMDSCN NIEUWS.
De staking in het sleepvaart-
bedrijf.
Hef nieuwe post- en telegraafkan
toor te Rotterdam.
Van het Hof.
Bedrijfsraad drukkersbedrijf.
stukken ter hand stellend, „daar kan
je 't een en ander voor koopen."
„Dank je wel, neef!"
„Dat is de laatste maal, dat je me
zoo moet noemen, behalve wanneer
we absoluut alleen zijn."
Jacques Garaud ging weer naar be
neden, waar hij in den salon Mortimer
en zijn dochter terugvond.
René Box had een goed geheugen.
Ovide was inderdaad en reeds gerui-
men tijd een schavuit van de ergste
soort. De gewezen politieman zei
waarheid, toen hij sprak van een bevel
tot aanhouding wegens diefstal met
inbraak, in een klein hotel, waar hij
gewoond had. Het was Ovide gelukt
de politie te ontloopen, door zich
schuil te houden bij een kameraad
van het atelier, die niet veel beter
was dan hij. Na verloop van een jaar
werd over de zaak niet meer gespro
ken.
(Wordt vervolgd^
Bij informatie te bevoegder plaatse is
het „U. D." gebleken, dat hef. bericht van
de „U. C." inzake uitbreiding van den
werktijd van het treinpersoneel absoluut
onjuist is. Ten bureele der Spoorwegen,
afdeeling treindienst, was van een zooda
nige beslissing der directie hoegenaamd
niets bekend.
De „Daily Telegraph" meldt: De Fran
sche gezant had Zaterdag een onderhoud
met Balfour, waarin Poincaré's antwoord
op de Britsche nota betreffende de inter-
geallieerde bijeenkomst werd medegedeeld
De gezant deelde mede, dat Frankrijk de
besprekingen tusschen Frankrijk en
Groot-Britlannië voor 15 Augustus in Pa
rijs als gebiedend noodzakelijk beschouw
de, opdat de Commissie van Herstel tegen
dien datum in staat zou zijn Duitschlands
verzoek om een moratorium te beant
woorden. Poincaré betreurde de moeilijk
heden, die voortvloeiden uit de Italiaan-
sche crisis, maar bovengenoemde kwestie
kon niet wachten. Hij stelde voor de Bel
gische ministers en bijvoorbeeld den Ita-
liaanschen gezant tot deelneming aan de
conferentie uit te noodigen, doch vóór
alles was een gcdachtenwisseling tusschen
Lloyd George en hemzelf, als vertegen
woordiger van Duitschlands grootsten cre
diteur, noodig.
Tot zoover de gezant. Het blad voegt
hieraan toe, dat het Brilsche antwoord
vandaag of morgen wordt verwacht. Van
Franschen kant hoopt men, dat de da
tum der conferentie kan worden vastge
steld in den loop der volgende week. De
vrees bestaat, dat Italië zich onbillijk be
handeld zou voelen, indien hel slechts
door een waarnemer zonder volmacht
werd vertegenwoordigd.
De „Daily Telegraph" meldt dat de ar
beiderspartij Woensdag in het Lagerhuis
de kwestie der schadevergoeding en inter-
geallieerde schulden zal te berde brengen,
Lloyd George zal antwoorden, alsmede
een verklaring afleggen over de Brilsche
politiek ten aanzien dezer kwesties.
Het Wolff-agentschap heeft medege
deeld, dat de Duitsche regeering van het
z.g. complot van Duitsche zijde tegen
Poincaré geen mededeeüngen aan de
Fransche regeering zou hebben gedaan.
Dezer dagen is tc Londen opgericht de
„Near and Middle East Association",
waarvan ook verscheiden parlementsleden
lid zijn. Deze vereeniging heeft als voor
naamste doel de instandhouding van een
sympathieke houding ten aanzien van de
Maliomedaansche gevoelens in het Brit
sche rijk en de Mahomedaansche wereld
in het algemeen. Zij bepleit een nieuwe
politiek tegenover Turkije, welke op het
volgende neerkomt: teruggaaf van Kon-
stantinopel, Oost-Thracië en Anatolië, met
inbegrip van Smyrna, aan het Ottomaan-
sche rijk; de hernieuwing en bevordering
van vriendschappelijke betrekkingen met
het Ottomaansche rijk; het recht van het
Ottomaansche volk om volledige souverei-
niteit uit te oefenen binnen zijn eigen
grenzen; en de verleening van gelijke
waarborgen aan de Turksche minderhe
den, die wonen in de gebieden, welke van
het Ottomaansche rijk zijn losgemaakt.
Voorts steunt de vereeniging de onafhan
kelijkheid van Albanië en de vaststelling
van zijn grenzen. De vereeniging legt er
den nadruk op, dat vriendschappelijke
betrekkingen met het Ottomaansche rijk
den Britschen belastingbetaler zal onthef
fen van een zvvaren last en van dreigende
zwaardere belasting in de toekomst.
Vrijdag bood de vereeniging haar le
den een noenmaal aan, waar hel parle
mentslid luitenant Aubrey Herbert critiek
leverde op de regeering. Hij zeide, dat
wat er thans in Klein-Azië gebeurde, het
gevolg was van de politiek der regeering.
De politiek van Lloyd George, en van de
regeering, zoo zeide hij, was de politiek
van het gebruik van minderheden als
een wapen in Klein-Azië; dit wapen was
in de handen van den premier gebroken
en had rampspoed gebracht over de min
derheden en duurzame verachting van
Engeland. Engeland diende zijn belofte,
dat Klein-Azië in het bezit zou komen van
en bezet zou wordendoor de Turken, In
te lossen.
De actie der Grieken besprekend, zegt
de Daily Chronicle". Wij hebben her
haaldelijk opgemerkt, dat nieuwe vijande
lijkheden in den Levant slechts te vermij
den waren indien de geallieerden krach
tige maatregelen namen voor het herstel
van den vrede tusschen Turkije en Grie
kenland. De crisis is 't recht streek sch ge
volg van de werkloosheid der Geallieer
den. Wij kunnen niet toelaten, dat deze
actie ernstige gevolgen heeft. Wij kunnen
geen hervatting van den oorlog dulden.
Het is dringend noodzakelijk, dat de Ge
allieerden gezamenlijk ernstige maatrege
len nemen, teneinde het evenwicht tus
schen de tegenstanders te handhaven, en
den vrede te herstellen.
Uit Smyrna wordt gemeld dat een pro
clamatie, voortvloeiend uit een besluit der
Grieksche regeering, de instelling van zelf
bestuur in de bezette gebieden van Klein-
Azië aankondigt in overeenstemming met
de beginselen, door de geallieerden tij
dens den oorlog erkend, en wel onder de
bescherming en voogdij van Griekenland.
De bevolking in de bezeite gebieden
wordt uitgenoodigd aan het bestuur des
lands deel te nemen door de instelling
van plaatselijke raden. De proclamatie
kondigt de in he leven roeping aan van
een burgerwacht, die het handhaven var»
de orde tot taak zal hebben, terwijl het
Grieksche leger de verdediging en de be-
„Neef.."
scnerrnmg van ner land Tegen den vijand
op zich neemt. Maatregelen zullen worden
getroffen om de belangen der vreemde
lingen te beschermen.
De politieke correspondent van de
„Daily Mail" meldt, dat het plan tot
samensmelting van de Admiraliteit, het
departement van Oorlog en het Luchtmi-
nisterie tot één groot ministerie van Ver
dediging, waartoe de commissie-Gedes had
geadviseerd, thans defenilief als van de
baan mag worden beschouwd. De kabi-
nets-commissie, die zich met deze zaak
bezighield, ziet geen kans om het plan
te verwezenlijken, niettegenstaande het
feit dat de strijd tusschen de Admiraliteit
en hel Luchtministerie wat betreft de voor
ziening in de verdediging uit de lucht
dezer dagen opnieuw de aandacht heeft
gevestigd op het voorstel.
Heden zou de rijksverdedigingscommis-
sie een bijeenkomst houden om te trach
ten middelen te vinden om een einde
te maken aan den strijd. De „Daily Mail"
geeft in overweging dat de Admiraliteit
een deel der gelden, voorkomende op de
begrooting van dit jaar, afstaat om er
vliegmachines voor te koopen. Het blad
zegt, dat naar het meent, de rijksverdedi-
gingscommissie voor dit voorstel is, doch
dat de Admiraliteit zich hardnekkig verzet
tegen een dergelijk plan-.
Het blad heeft een onderzoek ingesteld
naar de verdeeldheid in de Rijksverdedi-
giugscommissie en is tot het resultaat ge
komen, dat acht leden zijn vóór den bouw
van de twee slagschepen en dat zeven
leden meenen, dat het ten koste leggen
van de 16.li00.000 pond aan den bouw,
verspilling van geld zou zijn. De eerste
groep bestaal uit zeven burgerlijke ,eden
Bonar Law, Churchill, Long, Erric Ged-
des, Robert Horne, Lee, Amary en één
zee-officier Beatty de tweede groep
bestaat louter uit admiraals.
De voorstanders betoogen o.m.: dat het
noodzakelijk is, de schepen le bouwen om
een een - m ogen d li o -1 - no rm in stand te
houden (d.w.z. om Britannië in slaat te
stellen opgewassen te blijven tegen den
sterksten staat); een gezaghebbende
commissie heeft uitgemaakt dat
in weerwil van de rol, die nieuwe wapens
spelen, 't groot schip nog altijd de basis
en kern is van een gevechtswaardige vloot;
dat een slagschip het eenige type schip is,
dat een ander slagschip op den oceaan
kan bevechten; dat de jongste ervaringen
niet hebben aangetoond, dat het groote
schip niet in staat is, zichzelf te verdedigen;
dat het groote schip in de toekomst de
zelfde nuttige rol zal spelen als het in het
verleden heeft gespeeld.
De oppositie verdedigt haar standpunt
als volgt: In een toekomstigen oorlog ligt,
evenals in den jongsten oorlog, het gevaar
in de interruptie van Britanniës handel ter
zee. De handelswegen kunnen worden be
schermd door snelvarende lichte kruisers
en torpedo-jagers, die Engeland niet kan
bekomen, zoo het zijn geld aan slagsche
pen uitgeeft. Deze slagschepen vormen
niet meer de basis van een één-mogend-
heid-norm. Zij wijzen er op, dat alleen Ja
pan en Amerika slagschepen bouwen,
Frankrijk slechts lichte kruisers, torpedo
jagers en duikbooten, die in vereeniging
met een luchtmacht, naar de meening der
admiraals voldoende zijn. Verder meenen
zij dat Engeland zich niet moet laten lei
den, door de actie van twee vreemde mo
gendheden, doch de leiding moet nemen.
Zij beschouwen bovengenoemde commis
sie niet als „gezaghebbend", daar geen en
kele de leden de technische kennis bezat,
die noodig was voor een beslissing in het
vraagstuk, waarmede zij zich bezig hield,
en stellen zich op het standpunt dat se
dert zij zitting nam, Januari 1921, groote
vorderingen zijn gemaakt op het gebied
der wapens, die tot taak hebben schepen
aan te vallen. De oppositie bestrijdt dat de
slagschepen zich tegen een aanval uit de
lucht of van onder water kunnen verdedi
gen. Het was de taak van het slagschip om
oorlog te voeren in vijandelijke wateren,
's vijands vloot op te zoeken en te vernie
tigen, de kolenstations, havens en fortifi
caties te vernielen, en zoo noodig, de capi
tulatie af te dwingen van belangrijke kust
steden. Het slagschip, betoogt de oppositie,
kan geen van deze dingen meer doen,
waarom het verouderd is en geen geld
meer mag worden verspild met den bouw
van deze schepen.
Na de mislukking van verschillende po
gingen tot kabinetsformatie is men weer
teruggekeerd tot Orlando. Deze zou ook de
Nava, die pas voor een opdracht als for-
mateuT bedankt heeft, een belangrijke por
tefeuille aanbieden, waarschijnlijk die van
Financiën.
Intusschen heeft, volgens den Romein-
schen correspondent van de „Matin" de
Socialistische Kamerfractie zich op zekere
voorwaarden -bereid verklaard om aan de
Regeering deel le nemen, en wel op over
weging, dat de fascisten eveneens een aan
bod tot deelneming zou worden gedaan.
De socialisten zouden nu een verbreeding
van de Regeeringsbasis alleen naar links
en naar rechts beide willen. Een en an
der zou de kans van slagen voor Orlando
vergrooten.
Nader verneemt de „Times-correspon-
dent, dat Orlando na een audiëntie bij
den Koning opnieuw voor de opdracht
bedankt heeft, blijkbaar omdat hij er niet
toe wil meewerken, de liberalen uit te
sluiten, terwijl de socialisten zich even
min wenschen teurg te trekken. Giolitti is
nu uit Vichy ontboden; vermoedelijk zal
De Nicola of Tittoni nu de opdracht weer
knjgen,
Algemeene staking
Naar de Romeinscbe correspondent van
de „Matin" verneemt, heeft een congres
van vertegenwoordigers van Italiaansohe
arbeidsbeurzen te Rome een motie aange
nomen, waarbij het proletariaat wordt uit-
génoodigd, over het geheele land een pro
teststaking tegen de onlusten van Ravenna
te beginnen. De fascistische leiders zou
den terstond maatregelen hebben geno
men, om deze staking krachteloos te ma
ken.
De centrale commissie uit den Poolschen
La: 'ag heeft het besluit, waarbij Korfanty
tot minister-president benoemd was, met
220 tegen 202 stemmen ingetrokken. Daar
op heeft president Pilsoedski den profes
sor Nowak opdracht gegeven tot het vor
men van een nieuw kabinet, wat deze
heeft aangenomen.
(Professor Nowak is rector van de uni
versiteit te Krakau. Zijn candidatuur voor
het premierschap werd door den Landdag
met 240 tegen 164 stemmen goedgekeurd.)
De Valera nog steeds in Ierland
Het blijkt dat De Valera zich nog al
tijd in Ierland bevindt en niet, zooals ge
meld is, naar Amerika is vertrokken. Ge
meld wordt dat hij den rechtervleugel der
republikeinen commandeert, doch dat zijn
positie van verscheidene kanten wordt be
dreigd.
De mijnwerkersstaking.
De regeermg verzoekt den scheepvaart
maatschappijen den schepen slechts bun
kerkolen mede te geven tot de eerstvol
gende anleghaven. Zij zal na 1 Augustus
van alle buitenlandsche schepen eischen,
die geregeld op Amerika vaart, dat zij vol
doende kolen in buitenlandsche havens in
nemen, om ook de terugreis te kunnen
aanvaarden.
De spoorwegstaking.
Ingewijden beweren dat de vredesvoor
waarden voor een regeling van de spoor
wegstaking reeds zijn goedgekeurd en dat
ze nog slechts de formeele goedkeuring
van de vergaderingen behoeven der spoor-
directies en de stakingleiders, welke re
spectievelijk morgen te New York en le
Chicago plaats zullen hebben.
In den Wetgevenden Raad van Bombay
leed de regeering een nederlaag in zake
de kwestie van speciale behandeling van
politieke gevangenen. De raad nam met
31 tegen 30 stemmen een resolutie aan,
welke er op aandringt, dat politieke mis
drijven, die niet met geweld gepaard gaan,
op een bijzondere wijze zouden worden
behandeld. De regeering had zich tegen
deze resolutie verzet.
Bii de beklimming van de Jungfrau
zijn drie personen uit Bern, o. w. een
dame, naar beneden gestort naar een
B. T. A.-berieht meldt. Ben kolonne is
uitgetrokken om de lijken te zoeken.
Dezer dagen hebben wij curiositeits-
halve melding gemaakt van de voorspel
ling van een Amerikaanschen geoloog,
dat dezer dagen Zuid-Europa, Nooid-Af-
rika en geheel Azië door een uitbarsting
van 70 vuurspuwende bergen zouden wor
den weggevaagd. Een Hongaarsch pro
fessor, genaamd Koersligethy, die deze
hypothese aan een onderzoek heeft onder
worpen, noemt ze, aldus meldt een tele
gram uit Boedapest aan de„Matin" „fan
tastisch."
Volgens berichten uit Baroelona
wordt de beweging voor autonomie van
Oatalonië heviger. Ten gevolge van ge
vechten zijn vele dooden en gewonden
gevallen.
Het postbestuur neemt in Thurin-
gen een proef met speciale postwagens,
z,g. „Klubsesselwagen", voor gezelschaps-
tochtén door de Thuringer bo3schen. Er
moet reeds veel gebruik van worden ge
maakt.
De koeten van de militaire be
zetting van Danzig bedragen ongeveer
700 millioen goudmark. De Danziger se
naat heeft tegen deze hooge kosten ge
protesteerd bij de gezantenconferentie.
Met 1 Oct. zal groot aantal
officieren van de intergeallieerde mili
taire contröle-oommissie naar huis gaan,
meldt de „Morgenpost". De commi sie zal
na dien datum nog beschikken over 20
officieren en ongeveer 30 onderofficieren
en manschappen.
De staking bij' de telefoon in Zwe
den is geëindigd.
Er schijnt daling gekomen te zijn in
anti-revolutionnaire kringen ten aanzien
der Vlootwet.
De heer Colijn wilde er voorloopig niet
veel meer van weten uit financieele over
wegingen en de marine-specialiteit der
fractie, de heer v. d. Voort van Zijp, be
streed het ontwerp om technische rede
nen.
In tegenstelling hiermede komt het Chr.-
Historisch Kamerlid de heer J. R. Snoeck
Henkemans het ontwerp verdedigen; hij
wil zelfs, niet zooals de heer v. d. Voort
van Zijp, eerst met den Eoliw van ïïe viool
beginnen om dan later, na een nieuw des
kundig onderzoek, een beslissing te nemen
omtrent de kostbare steunpunten.
„In „De Nederlander" schrijft hij;
De regeering denkt zich dit steunpunt
te Tandjong-Priok. De heer Van der Voort
van Zijp meent aan de Zutphen-eilanden
de voorkeur te moeten geven.
Ik zal mij er wel voor wachten het op te
nemen voor het één of voor het ander
plan. Trouwens, mijne meening is, dat in
dergelijke gevallen de gelden kunnen wor
den toegestaan met vrijheid voor de
regeering in zóó technisch punt zelfstandig
te beslissen.
Waarom echter moet ten zeerste wor
den ontraden wèl te besluiten omtrent
het vlootfonds en niet tegelijkertijd om
trent het vlootbasisfonds, alleen op grond
der mogelijkheid van een nadere keuze
tusschen Tandjong-Priok en de Zutphen-
eilanden? Omdat men, zóó handelend, bij
na zeker kan zijn later noch het één noch
het ander te verkrijgen en dus mede te
werken aan den bouw van schepen zon
der steunpunten, d.i. van een bijna waar-
delooze vioot.
De heer Van der Voort van Zijp is te
ervaren parlementariër, om mij dit te be
strijden. Wat is toch steeds de ervaring bij
aanvrage van gelden voor marine-doelein
den? Vele leden beweren om strijd gaarne
gelden te willen toestaan voor het noodza
kelijk materieel, alleen aan hetgeen voor
gesteld wordt kunnen zij niet medewer
ken, een ander type zou hunne instem
ming hebben, maar tegen het type schepen,
door de regeering aanvaard, hebben zij
overwegend bezwrlir.
Zóó is het vóór 1922 steeds gegaan met
de schepen. Zóó zou het na 1922 gaan met
de steunpunten.
Aan het stelselloos bouwen moet een
eind komen. Het verlamt het overleg tus
schen regeering en Staten-Generaal, het
verslindt milüoenen en het demoraliseert
de marine. Daarom moet- de wet een plan
voorstellen voor de verdere ontwikkeling
onzer marine. Dit plan moet ons waarbor
gen den bouw van een waardevolle vloot
en dus tevens den aanleg van de onont
beerlijke steunpunten. Omtrent technische
onderdeelen, kan de regeering nader on
derzoek toezeggen; maar de fondsen v.or
vloot en voor steunpunten moeten, bij de
zelfde wet, worden ingesteld. Het gevaar
van den bouw van een vloot zonder
steunpunten moet worden afgesneden.
Mogen daarom allen, die mede .villen
werken tot het noodige ter handhaving
onzer onzijdigheid en ter bevestiging onzer
waardevolle positie in den Oost-Indischen
Archipel, afstand doen van eigen inzichten
omtrent onderdeelen, om mede te wer
ken tot verkrijging van het onmisbaar ge
heel."
Wij voor ons gelooven, dat dit dispunt
thans niet anders dan een academische
beteekenis heeft.
Op dit oogenblik, nn de Regeering ge
dwongen wordt uit financieelen nood
krachtig te gaan bezuingen op de sociale
wetgeving en onderwijs, zou een millioe-
nenuitgave voor de vloot, hoe noodzake
lijk en gewenscht dit overigens ook zii,
niet door den beugel kunnen.
Met reden herinnert de „Resb." aan het
woord van den heer Idenburg, wiens
vaderlandsliefde toch zeker onverdacht is
en die onlangs in de Eerste Kamer be
toogde, dat, wanneer bezuinigd moet wor
den op onderwijs en sociale wetgeving, de
militaire departementen niet ongemoeid
kunnen blijven.
Wij zijn ervan overtuigd, dat de Regee
ring en de meerderheid van de Kamer dit
standpunt zullen deelen.
Van werkgeverszijde wordt medege
deeld, dat de groep werkgevers, die on
derhandelingen met de stakers tracht aan
te knoopen, bestaat uit particuliere sleep
booteigenaars en kleine firma's die profijt
willen trekken van de hooge sleeploonen.
De groote ondernemingen zijn echter vast
besloten in geen geval, ook al wordt door
deze groep overeenstemming met de sta
kers bereikt, hun booten door hen te la
ten wegsleepen. (-N. Crt.)
„Het Hbl." verneemt, dat het voor de
post bestemde gedeelte van het nieuwe
post- en telegraafkanoor aan den Coolsin-
gel te Rotterdam einde December zal ge
reedkomen. Waarschijnlijk zal de post
wachten met zich te installeeren, tot de
Nieuwjaarsdrukte voorbij is. De telegraaf
zal zeker nog wel een jaar voor installa
tie noodig hebben, nadat het voor dien
dienst bestemde deel van het gebouw is
afgeleverd, terwij] de telefoon, naar ver.
luidt, eerst half Juli 1923 zich gaat instal
leeren, een werk dat allicht 1 m jaar
vordert. Het wordt dus bijna 1925 voor
het geheele bedrijf van het Beursplein
naar den Coolsingel zal zijn overgebracht.
Per gewonen trein, waartusschen da
salonwagen van de Koningin-Moeder, ar
riveerde dezen Maandag met eenige ver
traging circa 1 uur aan het station Apel
doorn, waar bij aankomst ter begroeting
waren aangekomen de Koningin, de Prin
ses en de Prins.
Door de koninklijke wachtkamer bega
ven zich de vorstelijke personen naar de
auto's, die onder vreugdekreten van het
publiek naar het Loo reden.
Het „Centrum" deelt mede, dat de R.-K.
Vereeniging van Nederlandsche Drukkers-
patroons, uit den Bedrijfsraad is getreden.
