BUITENLAND.
BINNENLAND.
Onschuldig veroordeeld
Tweede Blad
21 Augustus 1922
Jan Adriaensz Leeghwater.
BIMNENL&KDSCH NIEUW?
NA DE CONFERENTIE TE
LONDEN.
Beieren en het Rijk.
FEUILLETON
Onder het vertellen had Etienne
voortdurend naar Georges gekeken om
te zien welke uitwerking zijn verhaal
op hem had en te onderzoeken of
wellicht herinneringen uit een ver
verleden zouden worden opgeroepen.
Georges had bedaard geluisterd.
Dat is vreemdzeide hij.
Men beweert altijd, dat de indrukken
van een kind onuitwischbaar zijn.
Dat schijnt bij mij niet het geval
te zijn.... Ik herinner er mij niets
«leer van. Hoe oud was ik toen
Drie en een half jaar.
Dat is dus een en twintig jaar
geleden
Ik weet er niets meer van.
Denk eens goed na.
Dat is gemakkelijk gezegd
Het is nacht.... absoluut duister.
Wel nu, hernam Etienne Castel,
Je hadt in den tuin, waar die scene voor
viel het houten paardje bij je, dat je
moeder je had gegeven en daar ik het
schilderij tot in onderdeden precies
wil hebben, zou ik dat paardje wil
len hebben, om het naar de natuur te
kunnen teekenen, want ik heb 't al
leen maar geschilderd, zooals ik 't mij
herinnerde.
- Ik zal 't laten brengen, vriend
of ik zal 't zelf brengen.
-— Ik dank je bij voorbaat.
Zooals je mij hebt gezegd, ging
Georges voort staan mijn moeder,
mijn oom en jij op het schilderij
En jij zelf
Heb je plan om dat doek te ver-
koopen
Waarom vraag je me dat
Omdat ik nog geen enkel stukje
van je in huis heb en ik dit doek van je
koopen wilde, dat voor mij meer dan
"een kunstwerk zou zijn.
Je schijnt dus rijk te zijn. Ik ver
koop mijn doeken duur, hoor
Dat weet ik. Maar ik weet ook,
dat je me als vriend zult behandelen.
Etienne Castel haalde de schouders
op.
Het is werkelijk kostelijk, mijn
jongen zeide hij luid op lachend. Heb
je dan niet begrepen, dat dat stuk van
mij is en ik het alleen ga bijwerken,
het je aan te bieden
O I Jieve voogd i
De stakingen in de Ver. Staten.
De Europeesche schulden.
De poststaking in Spanje.
Uit Perzië.
Ierland.
Uit Oostenrijk.
De werkloosheid in Engeland.
GEM. BÜITENL. BERICHTE!.
De motorlooze zeilvliegliiigen.
LASTER IN „HET VOLK."
Bezoek Itaüaansche oorlogs
schepen.
Een kolen transporteur ingestort
Een vakvereenlging een bedrijf?
De Karaperbinnenpoort te Amers
foort.
Staatscommissie Visscherij-
inspectie.
J. N. Hendrix.
Ik wilde er een verrassing van
maken.
Maar dat gaat nu niet meer. Als ik
't klaar héb, zal ik het hier brengen.
Maak er dus een goed plaatsje voor vrij.
Geestdriftig drukte Georges de han
den van den schilder.
Ge zijt erg goed voor mijzeide
hij, bij voorbaat mijn dank. Maar zeg
me eens, die vrouw, die bij mijn
oom werd gearresteerd en die de
hoofdpersoon op je schilderij vormt,
wat had die gedaan
Zij werd beschuldigd van een
drievoudige misdaad diefstal, brand
en moordantwoordde de artiest.
Hoe ongelukkigIs zij veroor-
deeld
Ja, tot levenslange opsluiting.
Dus, zij was inderdaad schuldig.
Ongetwijfeld, want de rechters
hebben voldoende bewijzen gevonden,
om haar te veroordeelen.
Kent gij haar naam.
Ik heb hem vroeger gekend, maar
ben hem vergeten.
Er werd gebeld Madeleine kwam
binnen.
Er is een heer, die mijnheer
wenscht te sprekenHij heet
t LucienLabroue.
Georges was verwonderd ^en ver
heugd tegelijkertijd.
Lucien Labroue, herhaalde de
schilder verbaasd.
Jaeen vroegere makker van
het collége een vriend, dien ik
in vijf jaar niet meer heb gezien
Kent gij hem
Ik geloof wel, dat ik hem bij
naam ken.
Mag ik hem ontvangen, terwijl
j e hier bent
Dat sta ik je niet alleen volgaar
ne toe, maar ik verzoek je zelfs hem
dadelijk binnen te laten komen.
Een oogenblik later stond Lucien
aan de deur van de kamer. Georges
stak hem beide handen toe.
Lucien!.... beste Lucien!
Heel aardig, dat je gekomen bent.
Wat ben ik blij je hier te zien.
Dat is wederzijdsch.. ..ant
woordde Lucien, terwijl hij voor den
schilder eert lichte buiging maakte.
Mijn voogd en vriend.... zeide
de jonge advocaat, mijnheer Etienne
Castel."
Een groot schilder, wiens talent
ik bewonder.... antwoordde Lucien,
opnieuw buigend.
U tast me in mijn zwak, mijn
heer zeide de schilder glimlachend,
Artiesten worden gaarne geprezen.
Woon je in Parijs, vroeg Georges
zijn aan vriend.
Ja, sedert twee jaar.
Je hadt vroeger altijd zin om in
de werktuigkunde te gaan. Sta je nu
aan *t hoofd van een inrichting
Helaas nog niet
Hoe dat En iemand met jouw
kennis
Die heeft me heden nog tot
niets gediend. Ik verdien zoowat
mijn brood met het maken van teeke-
ningen, en het eopieeren van machines.
Heb je moeite gedaan, om een
betrekking te vinden
Zéér veel, naar steeds vergeefs.
Ik ben nu eigenlijk een beetje ontmoe
digd en daarom kom ik je eens opzoe
ken.
Dat hadt je al eerder moeten
doen. Een jonge man als jij moet zijn
vleugels uitslaan en zijn vlucht nemen
maar niet vegeteeren. Het spijt me,
dat je zoo lang hebt gewacht, vóór
i je bij me bent gekomen. Morgen reeds
zal ik moeite voor je gaan doen
Heb je misschien iets in 't zicht?
Wat zotidt ge denken van de posi
tie van directeur in een groote fabriek
van spoorwegmateriaal
Dat zou mijn stoutste verwachtin
gen overtreffen.
Welnu, er bestaat kans, dat ik die
betrekking voor je kan machtig wor
den. Luister toe. Een Fransch inge
nieur mecanicien, die in Amerika een
groot vermogen heeft verdiend, is in 't
vaderland teruggekeerd, met de be-
doeling er soortgelijke fabrieken te
vestigen, als hij in de Vereenigde Sta
ten had. Die ingenieur is een cliënt van
me. Ik kan hem een grooten dienst
bewijzen en kan hem dus een gunst
vragen, die voor hem zelf van 't
grootste belang is. Op het oogenblik
is hij bezig enorme ateliers te bouwen
langs de Seine, bij Courbevoie en
weldra zal hij een oproep doen voor
bekwame mecaniciens, teekenaars.Jenz,
Hij heet Paul Harmant.
Paul Harmantherhaalde
Lucien. Zou dat de compagnon zijn
van James Mortimer in New-York
Dezelfde. Ik hoor, dat je zijnnaam
kent.
(Word vervolgd^
De Purmer zal, gelijk reeds gemeld is, mer en in 1635 bij de pas voltooide Scher-
30 Augustus a.s. met opgewektheid haar mer. Als naar gewoonte werden telkens
driehonderdjarig bestaan veiren. Geen feesten gevierd en maaltijden gehouden,
wonder, dat te dezer gelegenheid hulde maar of onze ingenieur weer de tafel
gebracht wordt aan een eenvoudig, maar mocht bedienen, meldt de historie njet.
groot man, die het vaderland onschat- AI watermolens stellende en plassen
bare diensten bewees door uitgestrekte droogmakende rijpte bijfden vermaar(jen
plassen in vruchtbaar land te herschep- waterbouwkundige een grootsch denk-
pen. De naam van Jan Adriaensz. Leegh- beeld, het temmen van dien waterwo|f
water zoo schrijft de heer C.G.J. Maas het vraatzuchtige Haarlemmermeer. Een
uit Zwaagdijk in de feestgids van de uitgewerkt plan beschreef hij in1 het
Purmer, zal op de feestdagen op ieders „Haarlemmermeerboeck", waarvan de
lippen zijn en 't is zeker niet ten onpas titel verder luidt„tot een remonstrae-
eenige woorden aan zijn nagedachtenis tie verklaaring end voorbereijdinghe om
te wijden. Of hij het leeg maken van de Haarlemmer- ende Leijtse-meer te
waterkommem-aan zijn naam verplicht bedijcken, alsook van de diepten,
meende te zijh, kunnen wij niet zeggen gronden ende nuttigheijt derselwe, mits-
maar zeker hebben weinigen hun naam gaaders van meest alle de meren, die in
grooter eer aangedaan dan hij. Noordt-Hollandt tegen den Huizdndijck
Jan Adriaensz. Leeghwater werd in en Saandam bedijckt en tot tand ge-
1575 in het dorp De Rijp geboren, dus te maakt zijn sedert het jaar 1608, geduren-
midden van het waterland, dat hij heeft de tot het jaar 1641." De oude druk van
helpen droogmaken, want aan de bema- dit werk verscheen in 1641, nadat Leegh-
ling van alle groote en tal van kleinere water zijn „Voorbereijdinghe tot het
wateren in Noord-Holland, heeft hij ijve- bedijcken ende droogmaken van de
rig deelgenomen. Hij noemde zich een- Haarlemmermeer" had aangeboden aan
voudig „Ingenieur en Molenmaker," de Staten van Holland, Frederik Hen
maar had bovendien „landmeter, tee- drik, de regeeringen van Haarlem, Leiden
kenaar, olieslager, timmerman, metse- Amsterdam en Gopda en de heemraad
laar, schrijnwerker, horlogemaker, klok- schap van Rijnland. Gedurende twaalf
kensteller, waterduiker, rijmer, oudheid- jaar had hij allerlei berichten ingewonnen
kundige en kroniekschrijver," achter zijn peilingen gedaan, berekeningen gemaakt'
naam mogen plaatsen. Reeds in 1570 was kaarten geteekend enz. Ofschoon reeds
een begin gemaakt met het bedijken van or 'u-j.
de Beemster, maar de oorlogsjaren, die
weldra volgden, hadden de voortzet
ting van 't werk voor onbepaalden tijd
doen uitstellen. De onrustbarende uit
breiding van den waterplas, die soms
25 morgen lands op eenmaal verslond,
was oorzaak, dat in 1607 opnieuw octrooi
voor de droogmaking werd verleend.
Aan Leeghwater droeg men het toezicht
over het werk op en het stelien der wa
termolens.
Op Nieuwjaarsdag van 1608 werden de
molens aanbesteed in de herberg van
Anna Francken op den Nieuwendijk te
Amsterdam en den lOen April het dijk
werk op het kasteel te Purmerend. Zoo
Ijverig toog men aan den arbeid onder
66 jaar oud, toen het merkwaardige
boek verscheen, beleefde de schrijver
nog drie herdrukken ervan. Na zijn dood
werd het 'telkens opnieuw uitgegeven,
het laatst in 1838, dus kort vóór men
eindelijk tot de uitvoering van den om
vangrijken arbeid overging.
Te midden van zijn veelvuldige bezig
heden vond Leeghwater nog den tijd,
alles op te teekenen, wat hem merkwaar
dig voorkwam, zoowel wat hem medege
deeld werd, als wat hij zelf ondervond.
Die merkwaardigheden gaf hij uit onder
den tiaam^ van „Kleijne Chronijcke" en
„Kleijn Chronijckjen" en vielen zoo zeer
in den smaak, dat ook deze boekjes meer
malen herdrukt werden.
Toen Frederik Hendrik 's Hertogen-
leiding van den voortvarenden Leeghwa- bosch belegerde en daar last van 't water
ter, dat reeds in den zomer van 1612 de had, werd de hulp van Leeghwater inge-
Beemster droog lag, zoodat de wegen roepen, om 't water uit het leger te ma
al te gebruiken waren. Het is te begrijpen, len. Volijverig kweet hij zich van die
dat er van alle kanten belangstellenden opdracht, en, wij weten, met veel succes,
en nieuwsgierigen kwamen opdagen, om De faam verbreidde den naam van den
een kijkje te nemen, en dat er duchtig
feest Werd gevierd. Dit feest had den 4en
Juli plaats en werd vereerd met de tegen
woordigheid der Prinsen M'aurits en
Frederik Hendrik, uitgenoodigd door
de „Edele Heeren bedijkers van de Beem
ster."
Een deftige stoet van Amsterdamsche
en Noordhollandsche, zelfs Haagsche en
Rotterdamsche heeren wachtte de hooge
gasten op. Nadat men de schoone ver
overing, op 't natte element behaald door
samenwerking van wind, geld en 't ver-
verdienstelijken waterbestrijder tot ver
over de grènzen. Geen wonder dus, dat
men ook elders van zijn bekwaamheden
partij wenschte te trekken. In België,
Frankrijk, Duitschland, Engeland werd
hij geraadpleegd over waterstaatszaken
telkens vond men hem dan ook in. 't
buitenland aan 't droogmaken of land
meten. Bovendien maakte hij verschil
lende soorten van sluizen en v'ond hij
een nieuwen oliemotor uit. Nu eens werk
te hij als metselaar aan 't stadhuis te
Amsterdam of aan den toren van de Nieu-
nuft van den ingenieur, in oogenschouw we Kerk, dan weer vervaardigde hij het
had genomen, ging men aan tafel. Na
tuurlijk was Leeghwater ook van de par
tij, alleen niet in de kwaliteit van vol-
brenger van 't groote werk, maar in die
van tafelbediende. En gevoelde hij zich
door die bejegening niet uiterst gegriefd ?-
Integendeel37 jaar later dacht de
nederige man nog met genoegen aan dit
feest. Is er meer noodig om den geest
van dien tijd te kenmerken
In 't eerste jaar leverde de Beemster al
een rijken oogst op van kool- en raap-
klokkenspel voorden Wester- en den
Zuidertoren aldaar, terwijl de vrije uren,
die hem overbleven, gebruikt werden
tot het maken van fraaie voorwerpen
van hout, ivoor, marmer en koper.
Eindelijk nog verstond hij de kunst
onder water te duiken en daar geruimen
tijd te vertoeven. Hij verkreeg voor zijn
uitvinding octrooi van de Staten-Gene-
raal, maar heeft daarvan slechts twee
maal gebruik gemaaktin 1605 te
's Hagerin tegenwoordigheid van den
zaad, tarwe, gerst en haver. Leeghwater Stadhouder en in 't volgend iaar ter ge-
TOfirf Hoortron Ua4 C~4- 1 i. jr -
zegt daarvan „Het Coolzaat was soo-
veel en overvloedrijk gewassen, dat alle
de olymolens in Noordt-Hollandt in dien
tijd wel een jaar lanck daerop mochten
gaande blijven ende ghenoech hadden om
te wercken." En zoozeer nam de Beemster
jaarlijks in bloei en welvaart toe, dat ze
het groote „lusthof van Noord-Hollandt"
mocht heeten.
In 1622 vinden wij Leeghwater bij de
Leege Purmer, in 1626 bij de droge Wor-
legenheid van de kermis te Amsterdam.
Het sterfjaar van den buitengewonen
man is niet juist bekend, alleen weet men,
dat hij nog op 74-jarigen leeftijd rijmde
„Oock somtijds met de Pen te speelen,
Te Teycken en Kercken en Kasteelen,
Daerbij te schrijven, grof en fijn,
Dat kan (Godt lof) noch heel wat ziin."
Duitschland en de Commis
sie van Herstel.
Een uitweg mogelijkt
De delegatie, die door de commissie
yan herstel naar Berlijn gezonden wordt,
is Zaterdagavond met den trein van 7 uur
40 naar Berlijn vertrokken.
De Parijsche correspondent van de
„N. R. Ct." meldt: Men verwacht hier
niet veel van de zending van Mauclère en
Bradbury door de Commissie van Herstel
naar Berlijn. Weliswaar betreft het niet
slechts een poging tot het inwinnen van
nieuwe inlichtingen, wat overbodig ware.
Beide heeren hebben opdracht met de
Duitsche regeering onderhandelingen aan
te knoopen, in den loop waarvan ze haar
hopen te bewegen productieve panden aan
te bieden in ruil waarvan haar een mora
torium kan toegestaan worden. Dit zou
een succes voor Brandbury zijn, al schijnt
hij niet veel voor zulke panden te voelen.
De bedoeling is, nu het onmogelijk bleek
het Fransche en het Engelsche standpunt
naast elkaar te stellen, een schikking tus-
schen beide ontwerpen, waarmee bij voor
baat Duitschlands instemming zal wor
den gevraagd. Aldus hoopt de commissie
voor de geallieerde conferentie, die in
November over de kwestie van de geal
lieerde schulden wordt verwacht, de taak
te vergemakkelijken. Om deze reden
worden de Duitsche deskundigen dan ook
niet hier (te Parijs) gehoord. Daarbij
komt, dat de commissie zoo weinig mo-
gelijk personen bij de aanstaande bespre
kingen wil betrekken en minister Hermes,
die voor zulke gesprekken aangewezen is,
het bed houdt. Begin volgende week zal
Wirlh gehoord worden.
De Petit Parisien onderstelt, dat dit
onderzoek tot het eind van deze week zal
duren en het antwoord der commissie
pas over tien dagen te wachten is.
Intusschen komt er kritiek tegen deze
procedure los. De Echo de Paris meent,
dat zij evenals het waarborgcomité zoo
doende haar prestige zal verspelen en be
spreekt de mogelijkheid de Duitsche re
geering te dwingen de goudreserve, die
n°g in de Duitsche Rijksbank is, ter
waarde van een milliard goudmark, naar
den Linker Rijnoever over te brengen Van
militaire sanclies wordt niet gerept,,
daarentegen wordt gewaarschuwd tegen
economische bezetting van Duitsch ge
bied met ijzermijnen, daar de geallieer
den Frankrijk het overwicht dienaan
gaande toch al benijden.
Links juicht men die beslissing toe, daar
Pomcaré, als hij na de beslissing der
commissie, in strijd daarmee zelfstandig
tegen Duitschland zou optreden, het ver
drag van Versailles zou schenden, dat hij
aldoor zegt te wilen uitvoeren. Aan dien
kant ook worden hem de concessies
voorgehouden door hem sinds Londen ge-
daan, daar hij eerst slechts van een mora
torium voor zes weken wilde hooren, ter
wijl 't nu tot 't volgende jaar zou duren,
natuurlijk alleen tegen stevige waarbor
gen, als hoedanig hij zich" echter met
een heffing van 26 procent van de waar
de van den Duitschen uitvoer en de in
beslagneming van de i douane opbrengst
ten behoeve van de kas der vergoeding
schijnt te willen vergenoegen.
De Matin spreekt over een mogelijke
schikking, volgens welke Duitschland ge
durende de eerstvolgende maanden zijn
verplichtingen zou volgen, nadat de be
trokken sommen,voor België bestemd door
Engeland voorgeschoten zijn, welk land
met België een rekening heeft, zoodat het
daarop niet verliezen zou. De geallieer
den moeten echter eerst nagaan of er al
dus niet een nieuwe prioriteit geschapen
wordt, waaronder Frankrijk in de eerste
plaats zou lijden.
De meening te Berlijn.
Zaterdagmiddag om zes uur hebben de
vertegenwoordigers der verschillende de
partementen op de rijkskanselarij te Ber
lijn een bespreking over het vraagstuk
van herstel gehouden. Tevens is ook de
nieuwe crisis van de mark ter sprake ge
komen. De bespreking had verder tot
doel het programma te ontwerpen voor
de aanstaande onderhandelingen met de
vertegenwoordigers der commissie van
herstel. In Berlijnsche officieele kringen
wordt aan deze onderhandelingen met
Bradbury en Mauclère een buitengewoon
groote beteekenis gehecht.
De te Berlijn vertoevende vertegenwoor
digers van de Beiersche regeering zijn uit
genoodigd de besprekingen bjj te wonen.
De rijksregeering wil hierdoor bewijzen,
dat het haar wensch is ook de regeerin
gen der bondsstaten op de hoogte van den
toestand te houden. De Berlijnsche ver
tegenwoordigers der overige bondsstaten
zouden waarschijnlijk de bijeenkomst
ook bijwonen.
De rijksregeering deelt mede, dat zij
vanwege de tegenwoordige omstandig
heden van eiken aankoop van deviezen
heeft afgezien en in de eerstkomende tij
den ook wel geen deviezen zal koopen,
daar zij voor de betalingen voor de com
pensaties voorloopig vier weken uitstel
heeft gekregen en ook de betalingen voor
het herstel voorloopig zijn uitgesteld.
Een persbureau meldt hog, dat op
buitenlandsche zaken en op de departe
menten van finantiën en economische za
ken hard wordt gewerkt aan de voorbe
reidingen voor de aanstaande onderhan
delingen met de vertegenwoordigers der
commisie van herstel. De kwestie der
panden, die de Fransche regeering met
het oog op een eventueel moratorium zal
eischen, wordt door de rijksregeering zeer
ernstig overwogen. De rijksregeering staat
echter op het standpunt, dat als panden
slechts voorwerpen in aanmerking kun
nen komen, die het economische presta
tievermogen van Duitschland niet nog
meer zouden verzwakken. Dit is trou
wens ook in het belang der entente,
want elke vermindering van prestatie-Ver
mogen van Duitschland kan met een ver
mindering der prestaties voor het herstel
worden gelijk gesteld. De Duitsche re
geering zal zich bovendien niet kunnen
vereenigen met de maatregelen, die de
soevereiniteit van Duitschland zouden aan
tasten. Deze overwegingen zullen bij de
aanstaande onderhandelingen als basis
voor het Duitsche standpunt dienen.
De Engelsche pers over den toestand.
De Times schrijft over de geruchten, In
de Fransche pers, dat Frankrijk tot on
verwijlde krachtige actie besloten zou zijn.
Het blad betoogt: „Die organen van de
Fransche pers, die onmiddellijke bezetting
van het Roergebied en andere drastische
maatregelen door Frankrijk voorspellen,
bewijzen een slechten dienst zoowel aan
hun eigen land, als aan de kansen die nog
altijd mochten bestaan op een anderen
afloop, dan een rampspoedigen."
Allerwegen wordt in de Engelsche pers
verademing betuigd, dat de commissie
voor de vergoedingen besloten heeft tot
het zenden van de nieuwe enquete-com-
missie naar Duitschland vóór beslist wordt
of een moratorium zal worden toegestaan.
Op deze manier zal naar men denkt
een oneenigheid in de commissie zelf
worden vermeden en zullen de staatslieden
der entente den tijd hebben eens goed na
te denken over de alleronaangenaamste
gevolgen, die een breuk of een onafhan
kelijk optreden zouden hebben.
De Parijsche correspondenten van de
Engelsche bladen melden, dat er aan het
departement van buitenlandsche zaken te
Parijs een veel verzoenender geest aan het
licht treedt. Van Fransche zijde ziet men
geen bezwaar meer in het houden van
besprekingen te Berlijn over de waar-
borgkwestiie en er zijn ook van Fransche
zijde voorstellen gedaan met betrekking
tot die besprekingen.
De Westminster Gazette drukt dan ook
de hoop uit, dat de commissie van her
stel een uitweg zal kunnen vinden uit het
slop, waarin men op de conferentie te
Londen geraakt was.
Schweyer, de Beiersche minister van
gezonden Beiersche ministers, hebben
Zaterdag een eerste onderhoud met den
rijkskanselier en met eenige rijksministers
gehad. De besprekingen, die onder voor
zitterschap vani Wirth werden gevoerd,
duurden tot twaalf uur 's middags.
Schweyer, de Beiersche ministed vatt
binnenlandsche zaken, overhandigde den
rijkskanselier een brief van graaf Ler-
clienfeld. Hierin geeft de Beiersche mi
nister-president een overzicht van de jong
ste politieke gebeurtenissen te Munchen,
gebeurtenissen, die het zenden van deze
nieuwe delegatiie noodig hébben gemaakt.
Graaf Lerchenfeld hoopt, dat men er
«thans in korten tijd in zal slagen het de
finitief eens te) worden. In den loop van
den middag heeft Radbruch, de rijksmi
nister van justitie, een onderhoud gehad
met zijn Beierschert collega Gurtler. Na af
loop van dit onderhoud zou een nieuwe
algemeene bijeenkomst plaats vinden. De
besprekingen hebben over het algemeen
een gunstig verloop. Gisteren zou een
nieuwe bijeenkomst onder voorzitterschap
van den rijkspresident plants vinden.
V-
55
De Beiersche' ministers zijn van plan
reeds in het begin der volgende week
naar Munchen terug te keéren. Bij de
verschillende gesprekken was vandaag
ook von Preger, de Beiersche gezant ie'
Berlijn, tegenwoordig.
De rijksminister van verdediging heeft
aan de Beiersche rijksweer verboden aan
de huldebetooging voor Hindenburg deel
te nemen, hetgeen te Munchen veront
waardiging gewekt heeft. Onmiddellijk
nadat het verbod te Munchen bekend
was geworden is in telefonisch gesprek
mgt Berlijn tegen dit verbod geprotesteerd.
Naar verluidt, hebben bemiddelaars aan
dé besturen der spoorwegmannen een
compromis Voorgesteld ter regeling van
de staking in de werkplaatsen, waarbij hel
werk var- stakers en nieuw-aangenomen
arbeiders zal zijn verzekerd, gedurende de
begin-periode van de hervatting van het
werk in de kolenmijnen.
Uit Halifax (Nova Scotia) wordt gemeld,
dat een speciaal tijdelijk politiecorps is ge
organiseerd om de pompinstallaties in de
mijnen te besehermen. In Glace-bay is uit
gebreide schade in de mijnen teweegge
bracht door het stijgen van het water.
D, autoriteiten zijn van oordeel dat drie
dief mijnen nooit meer zullen kunnen wor
den geopend.
Johnston, de president van do Chemical
National Bank, is ha zijn terugkeer uit
Europa geïnterviewd over de oörldgssehul-
den. Hij verklaarde, dat er onder de hui
dige condities in de wereld geen stabiele
toestanden bunnen bestaan. Het is nood
zakelijk en behoorlijk, dat de Ver. Stalen
van den stand van zaken kennis nemen.
„Doof nauwkeurige bestudeering van de
toestanden die aan dit alles ten grondslag
liggen ben ik or Zeide Johnston van
overtuigd dat Europa meer schuldig is dan
het betalen kan. Indien, door het zwaaien
met een tooverstaf deze verpletterende
schulden van de regeeringen Onderling
bonden worden uitgewdscht, zouden in de
wereld als met één slag de normale toe
standen hersteld zijn. De wereld ziet op
naar de Ver. Staten om de leiding te ne
men. Er is voor ons een groote kans weg
gelegd. De dag der afrekening is onver
biddelijk. Er moet spoedig een regeling
worden getroffen. Hoe spoediger een nieu
we régeling wordt getroffen, hoe beter het
zal wezen. Zoo lang wij zooals thans
geschiedt dé zaken maar op hun be
loop laten, zal de wereld In opschudding
en onzekerheid blijven verkeeren.
De postbeambten te Madrid, die weer
aan het werk zijn gegaan, hebben dit al
leen gedaan onder voorbehoud van het
toepassen der reglementen in volle kracht,
zonder dat djt echter tot ernstige vertra
ging in den dienst mag leiden. De regeering
zou geneigd zijn, van de post-beambten
een rendement te vragen, overeenkomstig
de eischen van den dienst.
De Madrileensehe bladen hebben verno
men, dat politic-agenten en gendarmen
plaats zouden nemen in de postrijtuigen,
om het personeel tot aan het eindpunt van
de lijn te begeleiden, hebben alle leidende
postbeambten en die van het centrale bu
reau het werk in den steek gelaten ma
vooraf alle postzakken te hebben geledigd
en den inhoud ervan te hebben door de
war gegooid. Een kapitein en twee offi
cieren van de burgerwacht hebben van
nacht de centrale postkantoren bezet, die
hun door den administrateur werden over
gedragen. Geen enkele postbeambte is aan
wezig. De zalen zijn volkomen uitgestor
ven, zoozeer, dat de postbeambten, die
met geldswaarden naar het platteland zijn
vertrokken, niet konden worden gedechar
geerd.
Een afdeeling Perzische troepen, die van
Ispahan naar ATabistan onderweg was, is
door mannen van een stam der Koeghela's
aangevallen. Meer dan honderd soldaten
zijn gedood. Alle wapenen en uitrustings
stukken zijn verloren. De overblijvenden
zijn naar Ispahan teruggeweken. De reden
van den aanval is tot nu toe onbekend.
De opstandelingen te Dublin zijn Za
terdag voortgegaan met uit hinderlagen té
schieten, maar door de waakzaamheid
Van de vrijstaters werden alle plannen der
opstandelingen om tot een georganiseer-
den aanval over te gaan verijdeld.
Een aideeling der vrijstaat-troepen, die
in automobielen van Tipperary naar Thur-
hes reed, werd te Kilfaecle, in de buurt 1
van Tipperary uit een hinderlaag over-
vallen door opstandelingen. Gedurende
twee uren werd er wederzijds met machi
negeweren geschoten. Twee vrijstaters
werden ernstig gewond.
De bondskanselier Seipel heeft de ver- j
tegenwoordigers van de entente ontvangen
om hun aandacht te vestigen op den toe
stand die geschapen is doordat de con
ferentie te Londen de kwestie der kre
dieten aan Oostenrijk naar den Volken
bond verwezen heeft en door de vertra
ging, die hierdoor veroorzaakt wordt wat
betreft de stichting van de nieuwe emis-
siehenk.
Seipel zou Zondagavond naar Praag
vertrekken om er een bespreking te hou
den met Benesj. Dinsdagavond zal hij van
Praag naar Berlijn gaan om er met Wirth
te spreken. Deze beide besprekingen zul
len betrekking hebben op de regeling van
de kwestie van midden-Europa, welke
regeling door de ostenrijksche regeering
zeer nabij geacht wordt.
Ter toelichting van eeo motie, waarin
ontevredenheid wórdt betuigd over de
gedragslijn der regeering inzake de W.erk-
löösheid. heeft Ber Tillett in dé ie Lea--
mingtofl gehouden conferentie van deti HA-
tionalen arbeidersbond gezegd, dat hij de
toekomst donker Inzag. Hij voorzag een
tijd van kwade praktijken, bankroet en
chaos. Zoolang de midden-Europeesche
kwestie niet is geregeld, is er weinig
kans op herleving van handel en bedrijf.
Hij (B. T.) gaf daarom de arbeiders der
geheele wereld in overweging, een staking
te beginnen, die zou moeten duren totdat
de financiers hun geschillen hebben gere
geld en den wisselkoersen gestabiliseerd.
Clynes verklaarde zicb vierkant tegen
de door Fillett aanbevolen methode van
een internationale staking, waarvan niet
het minste heil is te wachten ter bestrij
ding' van werkloosheid. De arbeiders
partij weet een geneesmiddel, maar kan
het aan de gemeenschap of de regeering
niet opdringen, tenzij ze daarvoor den
steun krijgt van de zakenwereld en voor
al ook van de plaatselijke autoriteiten.
Op den wedstrijd voor motorlooze zeil-
vliegtuigen in de Rhoen (Midden-Duitsch-
land) heeft de gediplomeerde ingenieur
Martens van de technische hoogeschool te
Hannover met een motorloos zeilvliegtuig
45 minuten gevlogen op een hoogte van
ongeveer 100 M. Bij een nieuwen vlucht
van de Wasserkuppe at landde hij op
13 K.M. afstand na een vlucht van één
uur en 6 minuten. Hij heeft hiermee den
uitgeloofden prijs van 100.000 mark ge
wonnen,
De Duitsche bladen zeggen, dat het
probleem van de zeilvlucht door deze
praestaties, die van de grootste beteeke
nis voor de toekomstige ontwikkeling van
het vliegwezen zijn, opgelist is.
Vanwege het gebrek aan arbeids
krachten in het Kaligebied in het Werra-
dal (Midden-Duitschland) zijn een groot
aantal studenten van alle Duitsche uni
versiteiten gedurende de vacantie in de
kalimijnen aan het werk gegaan.
Uit Frankfort aan de Main wordt ge
meld, dat de stakende typografen gisteren
besloten hebben de arbeiderspers te doen
verschijnen, zoodat thans de sicaal-demo-
cratische en communistische bladen
weder verschijnen. Als reden van dit be
sluit wordt opgegeven, dat op deze wijze
opgekomen kan worden tegen de on
juiste geruchten, die verspreid worden
door de aan de arbeiders vijandig gezinde
bladen van buiten.
In de magazijnen van het Tsjechische
theater in Pilsen heeft een geweldige
brand gewoed. De schade bedraagt onge
veer vier millioen Tsjechokronen. De
gemeenteraad heeft onmiddellijk 500.000
kronen ter beschikking gesteid en zal
verder een beroep doen op banken en
particulieren.
Bij de Rheinische Elektrowerke te
Knappstadt bij Keulen heeft een ernstige
ontploffing plaats gehad, waarbij drie
arbeiders zoo ernstige brandwonden
hebben opgeloopen, dat zij daaraan be
zweken zijn. Twee van hen waren gehuwd.
Verscheiden anderen jrijn licht gewond.
In St. Petersburg stijgen de prijzen
weer onrustbarend. De voorraden van de
St, Petersburgsche centrale coöperatie
zijn uitgeput. De arbeiders zijn ontevreden
in verband met het feit, dat sommige
rantsoenen reeds geheel of gedeeltelijk
worden ingehouden.
Uit Las Palmas wordt gemeld:
Negen Duitschers, komende van kaap
Juby, hebben verklaard, oud-soldaten te
zijn, die door de Franschen in Turkije
krijgsgevangen waren gemaakt. In Alge-
rië waren zij geinterneerd. Zij, wisten
naar het binnenland van Marokko te ont
vluchten. Daar zijn zij door stammen aan
de westelijke kust gevangen genomen en
verkocht aan den bevelhebber van de
Spaansche post Juby. Volgens deze man
nen zijn er nog andere Duitschers in de
macht van dezelfde stammen.
Het Duitsche rijkskabinet heeft,
zooals wij reeds meldden, besloten de sa
larissen der beambten met 38 pet. te ver
hoog en.
De loonen der rijksarboiders zullen met
12 mark per uur worden verhoogd. Deze
verhoogingen zullen het rijk jaarlijksch 125
milliard papiermark kosten. Het gevolg zal
een nieuwe verhooging der tarieven bij de
spoorwegen en de post zijn.
Na 7 weken te hebben geduurd, is
de tramstaking te Stettin met de neder
laag der stakers geëindigd.
Hef vliegtuigverkeer tusschen Ko
ningsbergen en Moskou is thans officieel
toegelaten. Reizigers zullen alleen 's Zon
dags worden vervoerd. De reizigers die
Berlijn 's avonds met den sneltrein van
6.32 verlaten, vertrekken per vliegtuig om
half negen den volgenden ochtend uit
Koningsbergen om na een landing te
Kowno en te Smolensk al om kwart over
6 's avonds te Moskou aan te komen. Men
wint op deze wijze vier dagen tijd. Sinds
1 Mei zijn door de vliegtuigonderneming
114 vluchten uitgevoerd. Afgelegd werden
82.070 kilometer, vervoerd 358 passagiers
en 649 kilogram post.
Bij de tusschentijdsche Lagerhuisver
kiezing in Zuid-Hackney (Londen) in de
vacature-Borromley, is de coalitie-unio
nist Dolst verkozen met 9118 stemmen te
gen den arbeiders-candidaat Knight, die
9046 stemmen verwierf.
Het dept. van Staat te Washington
heeft goedkeurend beschikt op een ver
zoek van de Western Union Telegraph
Cy. tot Hef mogen leggen van een tele
graafkabel tusschen de Ver. Staten ea
Duitschland over de Azoren.
De „Leidscbe Crt' schrijft:
In „Het Volk" wordt het R. K. Wees
huis aan de St. Jacobsgracht te Leiden
belasterd.
Reeds enkele maande* geleden werd in
genoemd blad een verhaal opgedischt van
twee jongens, J. N. en G. V., wj«i bij
hun ontslag „hun spaargeld" zou zijn
achtergehouden.
Bij informatie bleek ons toen, dal hier
werd gelasterd. De regenten van het
weeshuis meenden echter, dat het laster
lijke in de gegeven voorstelling zoo be-
slist-gewild en bovendien zoo duidelijk-
waarneembaar was, dat een weerlegging
te veel eer bewezen en bovendien allen
goedvillenden overbodig zou zijn. Wij
hebben ons toen naar deze meening ge
schikt!
Doch nu er wederom dezer dagen in
„Het Volk" een zelfde verhaal wordt op
gedischt en wel van zekere J. A. L. en
C. U. en nu ook buiten Leiden de
„Volk" verdichtsels aandacht trekken
en men er daar op reageert, meenen wij
een enkel woord naar aanleiding daarvan
te moeten schrijven.
Wat de verhalen betreft over de rede
nen van ontslag van bedoelde jongens
naast héél veel verzinsels is er een kern
van waarheid in. Alleen één van de
vier is niet ontslagen; hij. had den regle-
menfairen leeftijd om heen te gaan!
Doch niemand van dezen heeft ook
maar één cent van zijn spaargeld moeten
missen! -i
Wanneer de jongens in het Weeshuis
geld verdienen, ontvangen zij een zesde
deel van hun weekgeld (als zij b.v. 12 gld.
verdienen 2 gld.) als zakgeld. Hun wordt
voorgehouden daarvan e sparen op een
eigen spaarbankboekje, in persoonlijk be
zit. En dat spaargeld blijft te allen tijde
hun eigendom, wat er ook gebeure.
Het overige gedeelte van het loon wordt
eigendom var. het Weeshuis, ter bestrij
ding der kosten voor huisvesting, voe
ding, kleeding (die natuurlijk voordat" de
weezen gingen verdienen geheel door het
Weeshuis moest worden bekostigd). Zot»
geschiedt het ook in een gezin. Maar na
sparen de regenten van dat overige loon,
hetwelk men vergete dit niet dus
geheel eigendom Is geworden van het
Weeshuis, een reglementair bepaald ge
deelte op, om dit later als belooning uit
te keeren, wanneer de betrokkene in het
Weeshuis en daarna zich tot zijn 23ste
jaar behoorlijk heeft gedragen.
En die be'ooning nu zal hoogstwaar-
schijnnlijk aan de vier jongens, die in
„Het Volk" worden ten tooneele gevoerd,
als zij 23 jaar zijn geworden, niet worden
uitgekeerd.
Hierbij zij nog opgemerkt, dat zéér zel
den dit als belooning bedoelde geld wordt
ingehouden. Ziedaar de waarheid over
het ingehouden „spaargeld".
Hoe men ook overigens over het hier
geschetste systeem moge denken ieder
een, ook iedere „Volk"-Iezer, zal moeten
erkennen, dat het bedrog is en laster,
wanneer er geschreven wordt, dat ontsla
gen verpleegden van het R.K. Weeshuis
te Leiden „hun spaargeld" wordt onthou
den.
Wij hebben hiermede het zooveelst#
„Volk"-lasterpraatje ontmaskerd."
Thans is bepaald dat het Italiaansehe
opleidingsschip „Ferrucio" en de Italiaan
sehe torpedojager „San Martino" den
llen September ons land zullen bezoe
ken waarbij echter, in afwijking van een
vroeger voornemen, uitsluitend de haven
van Amsterdam zal worden aangedaan.
Vier ton schade.
Aneta seint uit Weltevreden d.d. 18
Augustus:
De geweldige kolentransporteur van de
Steenkoolhandelsmaatschappij te Tand-
jong-Priok is ingestort De schade be
draagt vier ton, maar wordt door verze»
kering gedekt.
Wethouder Wibant van Amsterdam
heeft aan de Tel. medegedeeld, dat de
aanslag van den Algem. Nederl. Diamant-
bewerkersbond in de zakelijke belasting
op het bedrijf waarschijnlijk op een ver
gissing berust.
Men meldt ons
De uitvoering van het raadsbesluit tot
afbreking van de Kamperbinnenpoort te
Amersfoort, is door de regeering ge
schorst tot 1 April 1923.
Bij Kon. besluit is onder dankbetui
ging de Staatscommissie voor do Vjv*
scherij-inspectie ontbonden.
Naar wij vernemen, zal de heer J. N.
Hendrix, lid van Gedep. Staten, zioh.
verplicht rien, met het oog op de voort
durende toeneming zijner werkzaamhe-
