BINNENLAND.
Chamotte-fabrfek afgebrand.
Vloekverbod.
Een mooie vangst.
Onveilige treinen.
Tragisch ongeval te Arnhem.
De Bella-Donna-vergiftiging.
KORTE BERICHTEN.
HANDSLAG.
EINNENLANDSCH NIEUWS.
Burgerlijke rechtsvordering.
Het Koninklijk bezoek aan
Scandinavië.
De Kabinetscrisis.
Vreemde werkkrachten in
Limburg.
Uit de textielindustrie.
De benoeming der nieuwe Zuider-
zee-commissie.
Het regeeringsprogram.
Bezoek van den Franschen gezant.
LUCHTVERKEER.
Deensche watervliegtuigen naar
de I. C. A. R.
KUNST EN KENNIS.
Wespengangen door loodgaten.
Huldiging Louis Bouwmeester.
LANDBOUW EN VISSCHERIJ.
De landbouwtentoonstelling te
Alkmaar.
HANDEL EN NIJVERHEID.1
Prijzen vóór 1921.
Stilstaan van Nederlandsche suU
kerfabrieken.
RECHTSZAKEN.
Een vroegere Duitsche vlieger.
SPORT EN SPEL.
AUTO- EN MOTORSPORT.
ZWEMSPORT.
KAATSEN.
MARKTNIEUWS.
Woensdagmorgen is door onbekende
Gorzaak op de chamottefabriek te Gelder-
malsen in het vlamovengebouw een groots
brand uitgebroken, die zeer snel om zich
heen greep. Het hoofdgebouw is geheel
vernield. Vertrouwd wordt, dat het be
drijf met de machines, welke in bijge
bouwen stonden, kan worden voortgezet.
De gemeenteraad van Aalsmeer heeft
de Algemeene Politieverordening aange
vuld mot een artikel, krachtens hetwelk
het verboden is den naam Gods vloe
kende in het openbaar te gebruiken;
en in het openbaar onzedelijke taal te
bezigen.
De Dordsche politie heeft in den
nacht van Dinsdag op Woensdag, een
mooie vangst gedaan. Omstreeks 3 uur
ontdekte de inspecteur van politie Brak
ker licht in de villa van den heer Kie
vit», aan den Burgemeester de Baadt-
singel, die een paar dagen tevoren aan
het hoofdbureau kennis had gegeven,
voor eenigen tijd op reis te gaan. Bij
onderzoek bleek, aan de achterzijde een
ruit ingeslagen, terwijl bij aanbellen het
licht verdween. De inspecteur liet de
villa afzetten en zond om den sleutel,
waarna de villa werd doorzocht. In ver
stellende kamers vond men sporen van
inbraak en van baldadige vernielzucht.
De kasten leeggehaald, en den inhoud
over den grond gespreid, clubfauteuils
stukgesneden enz. Ben Lips brandkast
hadden de heeren niet kunnen open krij
gen. Op «en aan de kast bevestigd pa
pier vroegen zij waar de sleutel was.
Het bleek voorts dat zij zich te goed
hadden gedaan aan whisky enz. Na het
geheele huis doorzocht te hebben vond
men eindelijk in een dienstbodenkamer
op den zolder onder een bed verborgen
den 24-jarigen revolver-draaier W. J.
M., den 23-jarigen varensgezel H. A.
v. d. H. en den 19-jarigen loopknecht
C. J. A. v. d. B. allen te Dordrecht.
Op hen werd voor ongeveer f 500 aan
geld gevonden, terwijl een van hen een
paar gouden manchetknoopen van den
heer K. reeds in zijn efgen overhemd
had gedaan en een ander een paar nien-
we schoenen van den bewoner had aan
getrokken. De aangehoudenen werden
naar het hoofdbureau van politie over
gebracht, waarheen heden ook nog zijn
getransporteerd de 19-jarige koopman G.
C. S., de 16-jarige slagersknecht H. 8.
en de 17-jarige koopman J. S. allen te
Dordrecht. Woensdagmorgen is ook in
braak ontdekt in de woning van den
president van de arrondissementsrecht
bank mr. K. Meyer Wiersma, aan den
zelfden Singel, terwjjl eenige dagen ge
leden ook inbraakpogingen zijn waar
genomen aan de villa van den heer
van Oldenburgh aan den Singel. Ver
moedelijk weten de gearresteerden daar
van ook wel iets af, terwijl men meent in
hen ook de daders te moeten zien van
den inbraak bij mr. Bens eenige we
ken geleden en bij de familie Vriessen-
dorp in het voorjaar. Den inspecteur
Braker komt voor zijn activiteit wel
een pluimpje tce.
Een reiziger op het traject Den Haag
Leiden zegt in de Tel.:
Het komt sedert geruimen tijd her
haaldelijk voor, dat studenten en vis-
echers den laa'sten trein van den Haag
naar Leiden onveilig maken door hun
hinderlijk optreden tegenover medereizi
gers. De visschers zijn Hagenaars die
's nachts in Leiden gaan hengelen en
meestal ander invloed van sterken drank
verkeeren.
Zaterdagavond gaf het optreden van
deze menschen aanleiding tot een vecht
partij. Een aanmerking van een reiziger
op de brute gedragingen der hengelaars
had tot gevolg, dat een hunner op den
man toesprong en hem en andere reizi
gers te lijf ging. Het gevecht herhaalde
zich bij het uitstappen te Leiden en
op den Stationsweg aldaar, tot de politie
er een eind aan maakte.
Een lijkwagen door een tram aangereden.
Naar aan de Tel. uit Arnhem gemeld
wordt, heeft zich Dinsdagmiddag aldaar
omstreeks halfdrie op den Apeidoorn-
schen Weg het volgende afgespeeld. Van
een lijkstoet, die zich langs den Apeldoorn-
schen Weg in de richting van het kerkhof
Moskowa begaf, werd de lijkwagen door
een tramwagen van lijn 3, welke met groo-
te snelheid uit de Sint-Peterlaan kwam
aansnorren, dermate aangereden dat het
linkerachterwiel bezweek en de wagen om
kantelde. De kransen en bloemen, welke
aan het rouwfloers bevestigd waren, wer
den door den geweldigen schok over den
grond geslingerd. Wonder boven wonder
bleef de kist onbeschadigd. De familiele
den, die evenals de omstanders danig on
der den indruk van het gebeurde waren,
vonden bij den portier van het park Sons-
beek onderdak, totdat met een inmiddels
gearriveerden lijkwagen de weg naar het
keikhof kon worden vervolgd.
Van den tramwagen werd hek voorbal-
con gedeeltelijk vernield. De politie, die
onmiddellijk na het ongeval ter plaatse
was, constateerde dat de bestuurder van
den tramwagen te hard gereden had.
Tegen hem werd proces-verbaal opge
maakt, zoodat hij zich voor zijn roefceloo-
ze daad zal hebben te verantwoorden.
Berooving in een bekend restaurant.
Thans is het in de residentie zeifs reeds
Zoo ver gekomen, meldt de „Tel.", dat de
Bella Donna-experts openlijk in bekende
eafé's hun bedrijf uitoefenen.
Aan het blad kwam het volgend zeld
zaam brutale staaltje ter oore, dat door
den digenaar van het betrokken café werd
bevestigd. De Eerste Hulpdienst werd de
zer dagen opgebeld, om een heer naar
het ziekenhuis over te brengen die plot
seling onwel was geworden. Nadat hy weer
opgeknapt was, bleek hem, dat hij beroofd
was voor een bedrag van circa f 500. Di
rect werd de recherche gewaarschuwd, die
een uitgebreid onderzoek heeft ingesteld.
Gebleken is, dat de bewuste heer in ge-
zeischap van enkele „dames" en een jong-
mensch in «en bekend restaurant gerui
men tijd heeft vertoefd. Er werden ver
schillende dranken genuttigd en veel siga
retten gerookt Na dit restaurant verlaten
te hebben, is men getogen naar een even
eens zeer bekend café, waar het slachtof
fer zich niet wel begon te gevoelen en
besloot zich op te knappen door het drin
ken van een kopje kofSe. Hij voelde zich
evenwel zoo ziek worden, dat hij naar de
toilette snelde, waar het zweet hem van
alle kanten ontgutste en hij plotseling in-
eenzeeg. Hier werd hij door een in allerijl
toegesenlden bedienden gevonden dien hem
door den Eersten Hulpdienst bet opnemen.
Van h'eï gezelschap wak naïuurlijk geen
spoor meer te vinden.
Het is zeer waarschijnlijk, dat de beroo-
viing in het laatste café heeft plaats ge
vonden en vermoedelijk in dé toiletten.
Evenals bij vorige Bella Donna-slachtoffers
was zijn herinneringsvermogen danig in
de war en wist hij niet meer in finesses,
hoe zich de zaak heeft toegedragen. Hij
schrijft zijn onwel worden toe aan het
rooken van met Bella Donna vergiftigde
sigaretten tijdens zijn oponthoud in het
restaurant, maar het is ook mogelijk, dat
men ongemerkt aldaar wat in zijn glaasje
heeft gedaan.
In ieder geval schijnt vast te staan, dat
men de brutaliteit heeft geha ddn een be
kend restaurant, op een moment, dat het
gezelschap door anderen kon worden ga
degeslagen, den aanslag te plegen. Doch
juist dez omstandigheid wettigt het ver
moeden, dat men sigaretten heeft gebezigd
om 't slachtoffer te bedwelmen.
De recherche is ijverig in de weer om
het complot op te sporen.
Ernstige val. De heer H. Spoon te
Hellevoetsluis, had het ongeluk, terwijl
hij bezig was de dakgoot schoon te ma
ken, van een ladder te vallen. In bewus-
teloozen toestand werd hij opgenomen.
De dadelijk ontboden geneesheer con
stateerde gebroken ribben en een ernstige
longbloeding. Zijn toestand is hoogst
ernstig.
Bot/aal! De rijwielbewaarder D. aan
het spoorwegstation te Almelo vond een
damestaschje met f 5464. Het verlorene
kreeg een veilig plaatsje, totdat de
eigenares zich zou aanmelden. Deze liet
niet lang op zich wachten. Met een:
dank je wel! nam zij het verlorene in
ontvangst.
Naar aanleiding van het bericht, dat
tusschen de 3 rechtsche fracties, over
eenstemming verkregen is op het re-
geeringsprogram van den Kabinets-for-
mateur schrijft het „Centr." onder bo
venstaand opschrift:
„De pers van links en de pessimisten,
die er ook in onze kringen waren, heb
ben dus ongelijk gehad.
Al zijn natuurlijk moeilijkheden te
overwinnen geweest, ze zijn dan ook
overwonnen. Juist door den dieperen
grondslag van eenheid, welke de partijen
van rechts en de hier en daar uiteen-
loopende stroomingen in die partijen zel
ve verbindt.
En thans staan we er veel beter voor,
dan wanneer men over die meeningsver-
schillen ware heengegleden om een spoe
dig uiterlijk succes te bereiken.
Thans weten we, wat we aan elkaar
hebben en dat we op elkaar kunnen
rekenen in de moeilijke regeeringspe-
riode dié wacht, doch die met Gods
raad en hulp dan ook tot een goed
einde kan worden gebracht.
We kennen natuurlijk het program nog
niet, waarop de handslag werd verkre
gen, doch we weten reeds met zeker
heid, dat het een goed, een christelijk
en practisch program zal zijn.
Hulde aan den Premier voor zijn vol
harding en wijs beleid."
Een wetsontwerp ingediend.
Bij de Tweede Kamer is een wetsont
werp ingediend tot wijziging van eenige
artikelen van het Wetboek van Burger
lijke Rechtsvordering.
Hiermede worden beoogd aanvullingen
en wijzigingen welke, behoudens kleine
wijzigingen van de Staatscommissie-Lim
burg zijn overgenomen.
In de eerste piaals bedoelt het ont
werp den rechter meer invloed te ver
schaffen op den gang van het proces; hem
in staat te stellen ook aan de partijen zel
ve iedere inlichting te vragen, die hij
meent te behoeven en de mogelijkheid van
nauwere aanraking tusschen hem en de
partijen te openen.
Wordt het voorstel tot wet verheven,
dan zal voortaan niet meer uit art 144
Rv. kunnen worden afgeleid, dat de rech
ter alleen bij gelegenheid van de plei
dooien inlichtingen kan vragen; laatstbe
doelde bevoegdheid zal, naast de thans
uitdrukkelijk vastgestelde, blijven bestaan
zij het dan in den beperkten zin, dat van
de partij slechts dan bij gelegenheid der
pleidooien inlichtingen kunnen worden
gevraagd indien de partij overeenkomstig
art. 30 Rv. haar eigen zaak bepleit.
Het voorstel regelt slechts voor het ge
val verschijning is bevolen tot het geven
van inlichtingen, wat rechtens is, indien
aan het bevel niet wordt gevolg gegeven.
Is verschijning bevolen teneinde een schik
king te beproeven, dan zijn partijen vrij,
weg te blijven of te weigeren op
vragen in te gaan, zonder dat daaruit na-
deelige gevolgen voor haar kunnen ont
staan. In navolging van het ontwerp der
Staatscommïssie-Gratama, wordt verder
voorgesteld de mogelijkheid te openen,
dat deskundigen ook mondeling worden
gehoord. Hieraan bestaat in het bijzonder
behoefte, wanneer het deskundigen be
treft, wier ontwikkeling hen tot het op
maken van een behoorlijk met redenen
omkleed schriftelijk rapport niet in staat
stelt, hoewel zij desniettemin bij uitstek
deskundig kunnen zijn.
Gevolg van de voorgestelde wijziging zal
ook zijn, dat in vele gevallen de noodza
kelijkheid om nieuwe deskundigen te be
noemen wordt vermeden, daar immers de
rechter bij het mondeling verhoor zoolang
kan vragen tot hij voldoende is ingelicht.
Zoowel schriftelijke aanvulling of toe
lichting van een mondeling verslag als
mondelinge aanvulling of toelichting van
een schriftelijk verslag zal kunnen worden
gevraagd. De talrijke verhooren op vraag
punten kosten thans aan de rechtbanken
zeer veel tijd, die beter tot het houden
van pleidooien kan worden besteed. Voor
gesteld wordt, het mogelijk te maken,
bedoelde verhooren voor een rcchter-com-
missaris te doen houden.
Een groote besparing van tijd en
werkkrachten zal van de voorgestelde wij
ziging het gevolg zijn en een tweede niet
minder belangrijk gevolg zal daarin zijn
gelegen, dat het bezwaar om dergelijke
zaken, waar dit mogelijk en wenschelijk
is, door den „unus judex" te doen be
handelen, zal zijn opgeheven.
Rede van den Koning van
Denemarken.
Uit Kopenhagen wordt d.d. 5 dezer ge
meld:
Hedenavond werd een gala-diner ge
houden in het paleis Amaliënberg, waar
toe de heele Koninklijke familie, de Ne-
derlandsche minister van buitenlandsche
zaken, de Nederlandsche gezant, de Deen-
sche ministers en de hoogste burgerlijke
en militaire autoriteiten waren uitgenoo-
digd.
Koning Christiaan leidde Koningin Wil-
helmina naar tafel en Koningin Alexandra
werd door Prins Hendrik naar tafel ge
leid.
Tijdens het diner hield de Koning in
het Fransch de volgende rede:
„Mevrouw,
„Na de warme ontvangst, die de Deen
sche hoofdstad Uwe Majesteit heden be
reid heeft, danken de Koningin en ik U
zoo hartelijk mogelijk voor het vriende
lijke bezoek, dat Uwe Majesteit ons wel
heeft willen brengen en wij willen daarbij
tevens uiting geven aan onze dankbaar
heid voor de beminnelijke gastvrijheid, die
ons door Uwe Majesteit is verleend tijdens
ons verblijf in Nederland.
„Talrijk zijn de bladzijden in de Deen-
sche geschiedenis, waarop de naam van
Nederland voorkomt, niet alleen naar aan
leiding van daden van vriendschap in de
gebeurtenissen, die ons nationale leven
beroerden, maar ook bij vele bewijzen van
samenwerking voor de ontwikkeling der
economische betrekkingen tusschen onze
landen, door scheepvaart en handel. On
langs nog heeft de mooie Nederlandsche
tentoonstelling te Kopenhagen ons het
bewijs gegeven van de hooge ontwikke
ling der beschaving en van den geest van
initiatief der Nederlandsche natie, van de
veelzijdigheid en het belang der landen,
die onder de Kroon van Uwe Majesteit
zijn vereenigd. Ook is het ons een zeer
buitengewoon genoegen, hier de Koningin
der Nederlanden te kunnen begroeten en
jegens Uwe Majesteit de hoop uit te spre
ken, dat wij in de toekomst de hartelijke
betrekkingen, die sedert eeuwen Dene
marken en IJsland met de Nederlanden
hebben verbonden, zich nog zullen zien
versterken.
„Uit naam der Koningin en uit de Mijne
dank ik Uwe Majesteit nogmaals voor het
bezoek, dat de Koningin, ik en het Deen-
sche volk zoo op prijs stellen. Ik verhef
mijn glas op de gezondheid van Uwe Ma
jesteit, van den Prins der Nederlanden en
van de Koninklijke familie en ik drink op
den voorspoed en het geluk der Neder
landen en van het Nederlandsche volk."
Rede van onze Koningin.
Bij de ontvangst in het stadhuis heeft
Koningin Wilhelmina met de volgende
eveneens in het Fransch uitgesproken
rede geantwoord.'
„Wij zijn bijzonder gevoelig, mijn echt
genoot en ik, voor de welsprekende woor
den, waarmee Gij ons uit naam van den
gemeenteraad hebt welkom geheeten in dit
monumentale gebouw, dat de hoeder is
der eeuwenoude traditie van Kopenhagen.
Ik ben zeer gelukkig hier mijn hooge
waardeering en zeer oprechten dank te
kunnen uitspreken voor de warme ont
vangst, die de bevolking der hoofdstad
ons heeft bereid. Ik zie daarin een getui
genis voor de gevoelens van vriendschap,
die de Deensche natie ten aanzien van de
Nederlandsche bezielen. Het is niet alleen
overeenkomst in smaak en gewoonten, het
is misschien nog meer de gemeenschappe
lijke liefde voor vrijheid, recht en onaf
hankelijkheid, die den grondslag vormt der
goede betrekkingen tusschen beide naties.
„De schitterende geschiedenis van De
nemarken is ons niet onbekend en wij
zijn er trotsch op, dat verscheidene blad
zijden uit de Nederlandsche historie daar
mee verbonden zijn.
„Mijnheer de voorzitter, gij hebt in uw
toespraak gezinspeeld op den economi-
schen toestand, waarin Europa zich be
vindt en gij hebt de hoop uitgesproken,
dat de rust in de wereld zou terugkeeren,
waardoor geest en hand zouden kunnen
werken aan den vooruitgang der mensrh-
heid. Met ontroering sluit ik mij aan bij
deze verheven gedachte, die beantwoordt
aan de diepste gevoelens van mijn volk.
In denzelfden geest spreek ik den vuri-
gen wenseh uit, dat Kopenhagen voor
spoedig en zijn bewoners gelukkig mogen
zijn."
Onderscheidingen.
Een bericht uit Kopenhagen meldt:
De Koning heeft aan Koningin Wilhel
mina de onderscheidingsteekenen van de
orde van den Olifant verleend.
Koningin Wilhelmina schonk aan kroon
prins Frederik en aan prins Knud het
Grootkruis der orde van den Nederland-
schen Leeuw.
Koning Christiaan verleende aan den
Nederlandschen minister van buitenland-
sche zaken, Van Karnebeek, het groot
kruis der orde van Danebrog en de IJs-
landsche orde van den Valk.
Nader wordt nog gemeld:
Na de ontvangst ten Stadhuize te Ko
penhagen hebben de Koningin en de Prins
het slot Rosenborg bezocht en het daar
gevestigde museum van historische schat
ten bezichtigd.
Het weder houdt zich uitstekend en de
stemming der bevolking is zeer sympa
thiek. Men ziet bijna iedereen getooid
met speldjes, met de Nederlandsche vlag.
Een telegram uit Kopenhagen van
Woensdagavond meldt verder:
Het programma van heden was niet zeer
uitgebreid, althans niet voor zoover het
publiek er iets van bemerkt. Te 10 uur
hedenmorgen heeft Koningin Wilhelmina
de verschillende vertegenwoordigers der
vreemde mogendheden, die bij het Deen
sche hof zijn geaccrediteerd, in gehoor
ontvangen op het slot Amaliënborg. Daar
na werd in familiekring het dejeuner ge
bruikt.
Na afloop hiervan begaven de Koningin
en de Prins vergezeld <jpor Koning Chris
tiaan en zijn gemalin, zich naar het
Kunstmuseum waar werken van oude
meesters, o.a. verschillende oud-Holland-
sche schilderijen werden bezichtigd.
Later in den namiddag begaf het ge
zelschap zich in auto's naar het slot Fre-
deriksborg, in de Westelijke voorstad van
Kopenhagen. Dit voormalige slot van den
Koning van Denemarken, thans ingericht
tot museum, ligt te midden van een prach
tig park in een heuvelachtige omgeving.
Langs anderen weg keerde men naar Ama
liënborg terug.
Het weer is er niet beter op gewor
den, maar op de stemming van het pu
bliek heeft dit geen invloed.
Hedenavond zal er in den Koninklijken
Schouwburg een galavoorstelling worden
gegeven. De Nederlandsche Kolonie te
Kopenhagen zal daarbij waarschijnlijk niet
aanwezig zijn, daar reeds vroeger voor
dezen avond een feestelijke bijeenkomst
was vastgesteld.
Oplossing deze week nog niet te wachten.
Verschillende teelkcnen wijzen erop, dat
de oplossing van de kabinetscrisis niet
deze week, doch eerst de volgende week le
verwachten is. (Msb.)
Te Heerlen zal Vrijdag a.s. een bijeen
komst gehouden worden van Katholieke
Kamerleden en de leiders der R.K. arbei
ders-organisaties in Limburg ter bespre
king van de kwestie omtrent de vreemde
arbeidskrachten in Limburg,
Loonsverlaging of verlenging van werktijd.
De besturen van de Fabrikantenvereeni-
ging te Enschedé, Bond van Textielonder
nemingen in en buiten Twente, Twentsch-
Geldersche Fabrikanten veneeniging en
Vereeniging van Hengelosche Textielfabri-
kan-en, hebben gezamenlijk aan de Gecom
bineerde Besturen der Textielarbeiders-
organisaties het volgende schrijven gericht:
Wij hebben de eer U mede te deelen,
dat de omstandigheden in de textielindu
strie, van dien aard zijn, dat de werkge
vers, aangesloten bij de hieronder genoem
de vereenigingen, genoodzaakt zullen zijn,
in de naaste toekomst tot eene belangrijke
loonsverlaging over te gaan, tenzij de ar
beiders bereid mochten zijn, met eene ver
lenging van den werktijd genoegen te ne
men ,in welk geval de tegenwoordige week
iconen,, bij een volle werkweek, voorloopig
gehandhaafd zouden kunnen worden.
Met het oog op het bovenstaande zal
het ons aangenaam zijn, vóór 15 Septem
ber 1922 van U te vernemen, of U bereid
zoudt zijn, tot een zoodanige verlenging
van den werktijd mede te werken, dat de
tegenwoordige eindloonen gehandhaafd
kunnen worden.
Door den heer Wedtkamp zijn aan den
Minister van Waterstaat de volgende vra
gen gesteld:
Zijn de loopende geruchten juist, als
zoude de Minister van Waterstaat de nieu
we Zuiderzee-commissie hebben benoemd,
zonder de landbouworganisaties, die van
de door bedoelde commissie te beobrdee-
len zaken diepgaande studie maakten,
daarover te hooren?
Zoo ja, welke is de reden dat Zijn Ex
cellentie dit standpunt innam?
tl pCt. bezuiniging per departement
In aansluiting op vroegere mededeelin-
gen in zake de bezuiniging en het nieuwe
regeeringsprogram, meldt het Gentrum nog
het volgende:
„De bezuiniging is voor alle departe
menten gelijkelijk voorgeschreven en zal
per departement 17 pCt. bedragen.
Waar de salarieering van ambtenaiV
een groot deel van de uitgaven van een
departement uitmaakt, zal het waarschijn
lijk niet kunnen uitblijven, dat, waar 17
pCt. bezuinigd moet worden, dit ook voor
een deel zal moeten gevonden worden in
de salarissen.
Naar ons verder ter oore kwam, zal de
kwestie van het processieverbod in het re
geeringsprogram buiten geding blijven.
Zeker is dat het departement van han
del, landbouw en nijverheid verdwijnt; nij
verheid wordt ondergebracht bij minister
Aalberse, terwijl het zoo goed als zetter
is, dat landbouw bij Bmnenlandsche Za
ken komt. Het Ministerie van Financiën
blijft onder minister De Geer.
De Fransche gezant, de heer Benoist,
vergezeld door den heer Glaser, bracht
Dinsdag, onder begeleiding van den in
specteur van het Zuivelwezen, den heer
Dr. A. J. Swaving, een bezoek aan het
Bijkszuivelstation te Leiden en aan de
kaasmerkenfabriek van de Vereeniging
„Het Kaasmerk" aldaar.
Aan het Bijkszuivelstation werden de
heeren door den directeur, den heer Dr.
Van Sillevoldt, ontvangen, die bij de
bezichtiging van het chemisch labora
torium inlichtingen gaf omtrent de bo
ter- en kaascontrolestations.
Aan de fabriek, alwaar onder Bijkstoe-
ziebt de kaasmerkeu worden vervaardigd,
ontving de directeur, de heer De With
het g z 1 chap. Achtereenvolgens werden
de lokalen bezichtigd, waar de grond
stof (caseïne) door lebstremming uit me'.k
afgescheiden, wordt opgekookt, door wal
sen tot breede elastische strooken wordt
uitgetrokken, welke na geleidelijke dro
ging, automatisch in smallere reepen wor
den gesneden, die de stempelmachine3
passeeren, waarin zij worden bedrukt,
van een doorloopende nummering voor
zien en ten slotte worden geperforeerd.
De perforatie van de merken is noo-
dig om ze beter op de kaas te laten
hechten en om de wei door te laten.
Ongeveer 25 millioen kaasmerken wor
den op deze wijze jaarlijks vervaardigd
en aan de kaascontrolestations onder
Rijkstoezicht, ten behoeve van hun aan
geslotenen uitgereikt.
Met veel belangstelling nam de ge
zant tot in de kleinste bijzonderheden
van een en ander kennis.
Bij het. geven van inlichtingen, mede
omtrent de controle op de boekhouding
der Rijksmerken, werd o.m. gewezen op
de omstandigheid, dat de doorloopende
nummering van het Bijksbotermerk toe
laat ten allen tijde de oorsprong van de
betrokken boter, den naam en de plaats
van het betrokken bedrijf op te sporen
en tevens ten naaste bij de samenstelling
van de boter aan te geven. Tot op
zekere hoogte geldt een en ander ook
voor de kaas met Bijksmerk.
Voor de Nederlandsche Zuivelbereiding
is het, met- 't oog op den export naar
Frankrijk, ten zeerste te waardeeren, dat
de hooge representtant van het Fran
sche gouvernement zich wel de moeite
heeft willen geven zich persoonlijk van
een en ander op de hoogte te stellen.
Zulks kan slechts dienstig wezen voor
een juiste beoordeeling in zijn land,
van de waarborgen omtrent zuiverheid
en echtheid, welke door onze Rijksboter-
en kaasmerken aan den buitenlandschen
afnemer worden gegeven.
Drie Deensche watervliegtuigen zullen
zoo spoedig mogelijk naar Nederland ver
trekken om deel te nemen aan de wedstrij
den op de Icar.
Het is een bekend feit, dat de larven
van vele insecten door knagen veel
schade aan bewerkt hout toebrengen.
Minder bekend is het wat de Beuzen-
houtwesp of Sparrenhoutwesp (Sirex gi-
gas) in dit opzicht presteert.
Hierover deelt G. v. H. in Weten
schappelijke Bladen het volgende mede.
De wijfjes dezer dieren, die in Juli
en Augustus vliegen, leggen hun eieren
in pas gevelde stammen van dennon la-
rix en sparren. De larven maken ge
durende twee tot vier jaren hun gan
gen in het hout en verpoppen zich dan.
Bij het ontpoppen en het zoeken naar
vrijheid nemen de dieren steeds den
kortsten weg en wijken van de een
maal ingeslagen richting piet af, ook
niet wanneer het hout ïntussehen ver
werkt is en hun zelfs een loodplaaft
in den weg staat. Ook in de laatste»
knagen zij verder. Volgens Harts
heeft de houtwesp voor het doorkna
gen van een loodplaat van 4 m.M. wel
uren noodig. Hoe nauwkeurig de die
ren den rechten weg volgen, bewijzen de
proefnemingen van Pax, waarbij de
gang juist aan de grens van een
loodplaat uitmondde en deze voor een
deel doorboord werd. Door een afwij
king van slechts enkele mM. van den
rechten weg zou het dier zich het
doorknagen van het lood hebben kunnen
besparen.
Nieuw gebouwde zwavelzuurfabrieken
ondervinden dikwijls grooten hinder, om
dat door de doorboorde loodkamers het
zwavelzuur wegstroomt. Ncoit is de
schade zoo groot geweest als in een
zwavelzuurfabriek bij Saurau (Silezië).
Toen men n.l. in den zomer van 1921
de loodkamers onderzocht, op hun
bruikbaarheid, vond men ze niet dicht,
doordat zich tal van vlieggaten van de
houtwespen gevormd hadden. Het pas
ingerichte bedrijf kon niet geopend wor
den, zoolang men vrees kon hebben voor
het weer geopend worden der wanden.
Wilde men wachten tot de laatste wesp
zich bevrijd zou hebben, dan moest de
fabriek tot 1923 stil liggen. De gebrui
kelijke middelen als blauwzuur, ereosoot,
enz. waren niet te gebruiken, daar de
dieren zich zeer dietp in het hout op
houden. IJzerplaten, die de fabriek toen
100.000 Mk. kostten, werden aangebracht
Uit technische overweging moesten zij
wederom verwijderd worden, nadat het
gevaar voor vlieggaten voorbij was. Daar
bij kwamen nog de vele duizenden ton
nen zwavelzuur, die weggevloeid waren;
de houtwespen brachten dus hier een
jtroote schade teweeg.
Bij het bouwen van zulke fabrieken
mag dus wel zeer nauwkeurig op de
kwaliteit van het hout gelet en slechts
hout gebruikt worden van boomen, die
in den winter zijn geveld en wegge
voerd voor het uitvliegen der wespen.
Louis Bouwmeester, die den leeftijd,
van 80 jaren heeft bereikt, is Dinsdag
avond op de meest enthousiaste wijlze
gehuldigd. In zijne rol van Shylock
heeft hij overigens het talrijke publiek,
dat den Stadsschouwburg te Amster
dam, tot den nok vulde, ruimschoots
de gelegenheid gegeven, hem herhaal
delijk ovaties te brengen. Minutenlang
duurde telkens het applaus, als Bouw
meester bij elke scène in „De Koop
man vian Venetië" zijne talrijke ver
eerders door zijne komst in verruk
king bracht. Na afloop der voorstel
ling had de officieele huldiging plaats.
Te midden van de leden van het co
mité verscheen Bouwmeester met zijn
.zuster Doortje voor het voetlicht,
geestdriftig toegejuicht door het pu
bliek.
Namens het gemeentebestuur voerde
het eerst de wethouder voor kunst-
Kaken, de heer W. H. Vliegen, het
woord. Hij huldigde den grooten kun
stenaar, dien hij den meest populairen
man van alle Amsterdammers noemde.
Iedereen kent hem, waardeert hem en
houdt van hem. Duizenden heeft hij
door zijn kunst verrukt door het hoog
ste te geven, wat in tooneelspeelkunst
bereikbaar is. Spr. eindigde met den
wenseh, dat, wanneer wij op 5 Sept.
1932 des ochtends de courant krijgen,
wij daarin slechts dien eenen regel
zullen lezen: „Heden viert Louis Boiïw-
meesler zijn 90en verjaardag".
De heer Vliegen bood daarop den
jarige namens het gemeentebestuur
eene krans aan. Vervolgens werden
tal van kransen en bloemstukken van
prachtige oranje dahlia's, gladiolussen,
roode en witte rozen, chrysantemums
aangeboden vanwege het Tooneel ver
bond, de leden der Koninklijke Ver
eeniging „Het Nederlandsch Tooneel",
de Directie en de leden van „Het
Schouwtooneel", het Gezelschap Louis
Bouwmeester Jr., het Hofstadtooneel,
Max van Gelder, het Haarlemsch Too
neel, de Nieuwe Directie „De Nation.
Opera", dr. Royaards, de Nederland
sche Tooneelkunstenaarsvereenigjng en
de Amsterdamsche Politie van het Bu
reau Leidsche Plein.
Verder waren tal van telegrafische
en schriftelijke gelukwenschen inge
komen, w.o. van de Koningin, den Mi
nister van Onderwijs, den burgemees
ter van Den Haag, den burgemeester
van Middelharnis (Bouwmeester's ge
boorteplaats), en vele anderen.
De ovatie, door het publiek ge
bracht, duurde verscheidene minuten.
Bouwmeester dankte diep bewogen het
publiek, dat in zoo grooten getale was
opgekomen en hem dus nog niet ver
geten had en vervolgens allen, die hem
gehuldigd hadden.
In „Trianon" begon tegen midder
nacht de receptie, die druk bezocht
was en waarbij behalve generaal Kolle-
wijn, wethouder Vliegen en de leden
van het eerecomité, ook wethouder
Vos en vele vereerders van Bouw
meester tegenwoordig waren.
Omtrent deze tentoonstelling wordt nog
het volgende medegedeeld:
Het Hoofdcomité der Landbouwtentoon
stelling heeft gemeend de ochtenduren
der tentoonstellingsdagen te benutten door
korte excursiën in den omtrek te maken.
Op 14, 15 en 16September zullen er uit
stapjes tusschen 's morgens 8.30 en 11.30
uur gemaakt worden.
De eerste dag zal de reis gaan naar de
Langedijker Groentenveiling te Broek op
Langendijk. Aldaar zal de veiling, welke
met een automatisch afmijn-systeem ge
schiedt, in vollen gang zijn. Tevens zul
len de pakloodsen en laadplaatsen worden
bezocht alsmede het betaalkantoor.
Den tweeden dag komt de duinbebos-
sching nabij Schoorl aan de beurt. Onder
leiding van den bekende^ opperhoutves
ter Steijn belooft dit een tocht van echt
natuurgenot te worden.
Tot slot den derden dag een bezoek aan
de moderne zuivelfabriek de „Neerlandia"
te Stompetoren welke tijdens de bezoek
uren in volle werking zal zijn.
Een ieder zal van de geboden gelegen
heid om het nuttige met het aangename
te paren gebruik kunnen maken, mits
vóór of op 12 September zulks met op
gave van den tocht welken men wenscht
mede te maken, men mededeeling doet
aan den heer Jb. Swaag Jr., Koogerdijk,
te Bergen,
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
heeft uitgegeven de prijzen van een aan
tal artikelen in de jaren voor 1921. Het
eerste jaar is 1901, het laatste 1920.
Wij doen hier en daar een greep.
Bruine boonen (per H.L. van 80 K.G. ia
1902 f 9, in 1913 f 13,67, in 1915
24,99, in 1916 35,50, in 1919 31,15,
in 1920 27.
Eieren (per 100 stuks): in 1901 3,2714»
in 1914 4,66% in 1916 7,94, in 1918
13,77, in 1920 14.02JL
Java-koffie per pond: in 1901 0,32,
in 1914 f 0.42, in 1916 1,06, in 1918
0,70, in 1920 0.56%.
Inlandsche rogge (per H.L. van 70
K.G.): in 1901 4,53 in 1914 5,67%, ia
1916 9,10, in 1917 13,30, in 1918
18,20, in 1919 17,85, in 1920 15,53.
Rijst (Java-type) per 100 K.G.: in 1914!
16,50, in 1916 29, in 1917 37,50, ia
1918 18,25, in 1919 70,50, in 1920
86,98.
Boter per K.G.: in 1901 1.37, in 1914!
1,49, in 1916 1,64, in 1917 2,37, ia
1918 3,69, in 1919 3,32, in 1920 2,87,
Rundvleesch per K.G.: in 1901 0,61
in 1914 0,81%, in 1915 0,93, in 1916
1,16, in 1918 1,54, in 1919 1,81$^
in 1920 1,78.
Manchester broeken: in 1913 1,90, ia
1919 7,00% in 1920 7,35.
Zooileder per K.G.: in 1901 1,50, ia
1914 3, in 1916 3,90, in 1918 4,75,
in 1919 5, in 1920 3,42%.
Eindhovensche lucifers (per 1000 doos-
jes): in 1913 5, in 1919 en 1920 19,90.
Krantenpapier (per 100 K.G.): in 19011
12, in 1914 11,33, in 1916 f 17,83,, ia
1917 f 27,83, in 1918 40.90%, in 1919
f 35,49 ,in 1920 f 65.37K.
De groote inkrimping van den suiker*
aanplant in Nederland, van 73,000 tot
57,000 hectaren, zal volgens een mededee-
ling in het maandbericht der firma Theo*
door Gilissen, aanleiding geven om enkele
Nederlandsche suikerfabrieken in het jaar
1922/23 niet in werking te stellen, doch!
de door haar gecontracteerde beetworte
len door andere ondernemingen te doen
verwerken.
De Rechtbank te Amsterdam heeft uit*
spraak gedaan in een oplichtingszaak,
waarin twee Duitschers betrokken waren.
Een vroeger Duitsche oorlogsvlieger had
bij Fokker een betrekking gekregen als
monteur. Hij gaf zich uit, als iemand, die
bij de firma veel te zeggen had, en hij
beloofde een jongmensch een plaats aan
deze vliegtuigenfabriek. Op deze wijze
wist hij en een andere Duitscher in het
complot, van een dokter geld los te krij
gen. De vroegere vlieger kreeg 6 maanden
gevangenisstraf met aftrek van 4 maanden
preventief; de andere Duitscher 9 maan
den.
DE HOLLAND—ENGELANDRIT AFGE
LAST.
De secretaris-penningmeester van de
Kon. Ned. M o torwiel rijders vereeniging
heeft uit Engeland een telegram ontvan
gen, waarin de Autocycle Union mededeelt,
tot haar leedwezen niet in staat te zijn een!
Engelsch team samen te stellen voor den
HollandEngelandrit, welke van 15 tot
18 September in ons land zou plaats heb
ben.
Voor de K.N.M.V. is dit wel een teleur
stellend bericht, want zij had alles in het
werk gesteld om dezen wedstrijd in iedefl
opzicht te doen slagen en. zich zelfs dn
medewerking verzekerd van vele gemeente
besturen.
Inmiddels kan nog worden medegedeeld,
dat de wedstrijden om de kampioenschap
pen der K.N.M.V., welke tegelijkertijd met
den HollandEngelandrit zouden plaats
hebben, toch doorgang zullen vinden ea
dus 16 en 17 dezer worden gehouden over
het reeds vastgestelde traject.
OVER 'T HOLLANDSCH DIEP.
Zaterdagmiddag zwommen mej. R. L. en
de heer C. v. H. uit Brasschat (bij Ant
werpen) van Willemsdorp naar Moerdijk
over 't Holandsch diep in den tijd van 1
uur en 7 minuten.
BEKERWEDSTRIJD.
Zondag 10 Sept. a.s. zal op het Gent,
Speelterrein aan de Kleverlaan een beker
wedstrijd worden gehouden.
Frisia en vereenigingen uit andere plaat
sen nemen aan den strijd die om 12 uuN
een aanvang neemt deel.
wen van bier gehalte te chetaoinshrdlctn,
GOUDA. Bloemenveiling 6 Sept.
Dahlia's 5—20 cent; Delphinium 5—IQ
cent; Gladiolen 10 cent; Rozen 10—2Q
cent; Anjers 5—15 cent; Pyrethruml
5 cent per 10 stuks.
LANGENDIJK, 6 Sept.. In de heden'
gehouden veilingen werd betaald voor:
Bloemkool I Leoerf 3.307.80; id,
1 Langed. 23.80 per 100 stuks; Roode
kool I0.60—1.90; Gel ekool I 1.10
—1.70 per 100 K.G.
Aardappelen: Schotsche muizen, f 2.20
3.90; Schoolmeesters 1.703.40;'
Blauwe 2.703.70; Eigenheimers 1.40
—2.30; Kleine 1.50; Due 1.50—2; Bie
ten 1.201.30; Zilvemep f 8.30; Gelet
nep 3.904.30; Drielingen 2.803.20
Uien I 3.10—4.20; id. II 190—1; Los
se wortelen 0.90—1; Slaboonen f 5—
10.10 alles per 100 K.G.
Aanvoer 32250 stuks bloemkool, 14650Ö
K.G. roode kool, 73000 K.G. witte kool,
45300 K.G gele kool; 4700 K.G. losse wor
telen, 56800 K.G. aardappelen; 365 K.G-
slaboonen; 700 K.G. bieten, 23500 K.Git
uien, 1865 K.G. nep.
Amsterdam, 6 September. Vee. Ter vee
markt waren heden aangevoerd: 227 vette,
kalveren le kwal. 1,401,50, 2e kwaL
1,20, 3e kwal. ,1 per K.G.; 56 nuch
tere kalveren 1425 per stuk; 589
vette varkens le kwal 1,401,50 1,26,
2e 1,-22, spekvarkens 1,20 per K.G.,
schoon gewicht.
AMSTERDAM, 6 Sept. Aardappelen,
(Bericht van Jac. Knoop). Zeeuwschfli
bonte 2,703; blauwe 2,502,60;
eigenheimers f 1,80—2; blauwe eigen
heimers 2,102,20; Friesohe borgers
1,60—1,80; N.-Holl. blauwe 2—2,10;
bonte 22,10; IJpolder eigenheimers
ƒ1,50—1,60 blauwe 1,80—2; Hillegom-
mer zandaardappelen 35, school
meesters 2,40.
ENSCHEDE, 5 September. Eieren.
Aanvoer 30,000 stuks. Prijzen 810 peit
100 stuks.
WOERDEN, 6 Sept. Kaas. Ter markt
waren 417 partijen, le soort 42—46, 2a
3740. rijksmerk 40—48, Handel
matig,
