liiuis m
Willem van Liemt
pahlia-Veek
PELTERIJEN
BINNENLAND^
u
Ingezonden Mededeelingen.
HALFWEG.
CASTR1CUM.
ZANDVOORT.
HEEMSKERK.
ZAANDAM.
LISSE.
BEVERWIJK.
HEEMSTEDE.
Utrechtsshe Süissiswesk
(24 Sept.—1 Oef.)
Ned. Int. Missleeongres.
(25 tot 29 Sept.)
60 cent per regel
EXPOSITIE:
NIEUWE
DINES CONFECTIE NttlEIIS
AWECANG hoek WARM3ESSTRAAT
LANDBOUW EN VISSCHERIJ.
De nieuwe inzichten omtrent
hooihroei.
ROOKT HET BEKENDE MERK
PHILIP LOOTS
7, 8, 10, 12 Ct.
NAGEL, 0STADESTR. 14
Toestand van de bijenteelt.
KUNST EN KENNIS.
De muziek van het Mysteriespel
„Die Sevenste Bliscap van Onser
Vrouwen". (Gecomponeerd door
Joh. Winnubst).
RECHTSZAKEN.
Overtreding Arbeidswet.
B@ Millloenennofa.
ERNSTIG MOTOBONGELTte.
Zogdag heeft op den Amsterdamschen
straatweg, ter hoogte van de Liedebrug,
een ernstig motorongeluk plaats gehad,
■waar een ooggetuige ons het volgende
over mededeelt
Een motor met zijspan, met, behalve
den berijder, een heer op de duo en een
dame met een kindje in den aanhang
wagen, kwam vanuit de richting Am
sterdam den straatweg oprijden, toen ter
hoogte van de Liedebrug de aanhang
wagen, door het breken der verbindings-
stangen, los raakte. Door den schok vie
len de dame en het kind uit het bakje
en kwamen beiden in het water te
recht. De motor sloeg om. De bestuur
der verwondde zich ernstig aan zijn bee-
nen, de heer op de duo kwam er zon
der kwetsuren af. Het was een zeer
stille plek, maar gelukkig waren toch
spoedig eenige menschen bijeen om hulp
te bieden. Het gelukte de dame door
handreiking uit het water te helpen,
waarna bleek, dat zij zwaar aan het
hoofd gewond was. Intusschen was het
kind afgedreven, het zonk galukkig niet,
maar bleef drijven op de kleertjes. Het
duurde geruimen tijd eer ben bootje
was gehaald, waarmee men de kleine
kon redden, maar de moeite was niet
tevergeefs, ook het kind werd levend
uit het water gehaald. Intusschen wa
ren alle gewonden liefderijk opgenomen
en van droge kleeren voorzien. Dr.
Melchior, van Halfweg, was Bpoedig ter
plaatse en legde het eerste verband. Des
«aiddags werd het gezelschap per auto
naar Amsterdam vervoerd.
A.6. Zondag 24 September zal de St.
Joseph-Gezellenvereeniging, afd. Half
weg en omstreken, haar eerste lustrum
vieren. Te dien einde zal er 's middags
te twee uur een kinderfeest worden ge
organiseerd voor de kinderen der leden
vanaf ze3 tot zestien jaar. Des avonds
heeft de feestvergadering plaats voor de
leden en hunne huisgenooten.
Vakteekenschool. Door de Patro-
laatscommissie ,,St. Aloysius" is een ver
soek. aan het gemeentebestuur ingediend
tot het oprichten en instandhouden van
een avond-vakteekenschool voor am
bachtslieden. De bedoeling is dit ver
zoek in den eerst volgenden Baad, te be
handelen. Wij juichen dit voornemen van
het bestuur, dat daardoor toont op de
hoogte van zijn tijd te zijn, ten «eerste
toe. Te hopen is dat dezen winter nog
met den aanvang van het onderwijs kan
worden begonnen.
Bedrijven. Naar wij vernemen, is
het rapport over het eerste halfjaar van
het gas- en eleetriciteitsbedrijf ontvan
gen en wijst voor het electrischbedrijf
)9en winst aan van f 1000 en voor het
gasbedrijf een verlies van f 200. Dit
is voorzeker een mooi resultaat en toont
aan, dat het gasbedrijf uit de put zal
geraken en binnen niet al te langen
tijd rendabel zal blijken te zijn.
HET HAVENBEDBIJF.
Men meldt ons:
De haven- en transportarbeiders der
5 organisaties betrokken bij het stoom-
visseherijbedrijf te IJmuiden en omvat
tende de vischlcasers en vischpakkers,
hebben besloten Donderdag 21 Septem
ber in Is taking te gaan. Dien dag is
de collectieve overeenkomst met de ree-
der8vereeniging afgeloopen en de arbei
der» wensohen de verlaagde loonen niet
te aanvaarden.
De staking omvat niet het personeel
aan Duitsche stoomtrawlers die hoogere
loonen ontvangen, ook de zeelieden zijn
biet bij de staking inbegrepen.
Nader meldt men ons dat de reeders
hun voorstellen tot loonsverlaging heb
ban ingetrokken, zoodat de staking nog
is uitgesteld.
Het conflict zou dus heden, Donder
dag, ingaan. Door den Centralen Bond
waren de zusterorganisaties in Duitsch-
land en België reeds gewaarschuwd, met
verzoek te zorgen, dat daar te lande geen
IJmuider trawlers gelost ^zonden worden.
Het is echter niet tot een conflict ge
komen. Op 't laatste moment heeft de
Eeedersvereeniging do voorstellen terug
genomen.—
Door de Beedersvareeniging is n.l. gis
terenmiddag aan de vakorganisaties het
volgende schrijven gezonden.
Wij berichten u de ontvangst van uw
schrijven, waaruit ons blijkt dat, niet
tegenstaande van Beedersrijae al het mo
gelijke wordt gedaan om het noodlijdende
visscherijbedrijf staande te houden, de in
het visscherij- en havenbedrijf werkzaam
zijnde arbeiders willen medewerken
aan de noodzakelijke en in verhouding
tot den sleohten toestand zeer billijke
wijzigingen in de arbeidsvoorwaarden.
Wij stellen derhalve hier vast, dat
waar van arbeiderszijde geen medewer
king wordt verleend om verbetering aan
te brengen in het bedrijf, waarin wij
werkzaam zijn, de verantwoordelijkheid
voor de slechte gevolgen op hen rust,
daar zij daarmede blijk geven blind voor
de behoeften van het bedrijf te zijn.
Met et oog op de noodlottige ge
volgen, die een stilleggen vaS de vloot
voor geheel IJmuiden en in het bij
zonder voor de opvarenden thans zon
hebben, moeten wij er van afzien thans
een geschil over de loonsvoorwaarden op
de spits te drijven en zullen wij nood
gedwongen in de verschillende vakgroe
pen op de oude voorwaarden laten door
werken, tenzij u nog tot inkeer komt
en metterdaad toont te willen medewer
ken, om verbetering in de toestanden
aan te brengen, in welk geval wij uwe
daartoe stakende voorstellen nader te
gemoet zien.
I>e Hoop. Het hospitaal-kerkschip
De Hoop is Dinsdag van zijn derden
kruistocht bij de haringvisschers op de
Noordzee alhier teruggekeerd. Het schip
beeft op deze reis zeer slecht weer
doorstaan.
Vijf patiënten werden medegebracht,
die alhier aan land gingen, om thuis
verder behandeld te worden. Er waren
geen ernstige patiënten bij. Verder was
alles wel aan boord.
Verkooping. Bij ,je gisteren ten
overstaan van -„taris Dolleman gehou
den verkooping der schepen, pakhuizen
enz. van de N. V. Zeevisecherij Mij.
,De Elf Provinciën", in liquidatie, werd
de stalen logger Zuid-Holland IJ M.
295 gekocht door de firma Groen q.q.
benevens twee woonhuizen en een pak'
huis aan de Middenhavenstraat werden
opgehouden.
Een partij haringvisscherijgoeierea
bracht ruim f 10.000 op.
Geen valseh geld. Op het politie
bureau was een gulden gedeponeerd, die,
wat afwerking betrof, geheel op een echt
geldstuk geleek, maar aan den klank te
hooren valsch was.
Het munsluk is opgezonden naar
Utrecht, waar bij onderzoek is gebleken,
dat het geldstuk wel echt was, maar een
technische fout had.
Een ander geldstuk is er voor in de
plaats gezonden.
Diefstal. Van een villa aan de Brede-
rodestraat wordt door diefstal vermist een
kist en eenige kleedingstukken.
I>e „Staatscourant" bevat de statuten
van de B. K. Coöp. Boerenleenbank, al
hier. i
Alhier hebben zich in de week van 10
tot 18 September 2 gevallen van rood
vonk en 1 van diphtheritis voorgedaan.
Alhier heeft zich in de week van 10
tot 16 September 1 geval van rood
vonk voorgedaan.
Woensdag 20 Sept. vergaderde de Ma-
ria-verEeniging en Kruisverbond ter be
spreking der wintercampagne. Even 8
uur opende de voorzitter, de heer van
Zutphen, met een toepasselijk woord, en
op de gebruikelijke wijze de vergadering.
Na de notulen voorgelezen te hebben,
werden eenige huishoudelijke meiedeelin-
gen gedaan, waarna spreker het doel
van den bloemendag en den drankbe
strijdersdag uiteenzette. Hieruit bleek
dat a.s. Zondag 24 September een Natio
nale bloemendag zal gehouden worden,
waarvoor in iedere gemeente en ook
in Beverwijk en omstreken een zeker
aantal dames zich disponibel gesteld heb
ben de speldjes en bloempjes te ver-
koopen. Daarvan zal de grootste helft
benut worden voor ©en te stichten fonds
van de B. K. Beclasseering. De voor
zitter spoorde de .leden aan voor dit
bij uitstek prachtige doel propaganda ta
maken. Ook werd bekend gemaakt dal
een groote propaganda-vergadering in 't
verschiet is waar verschillende attracties
aan verbonden en zeer interessant zul
len zijn.
Na nog verschillende zakén besproken
te hebben volgde een geanimeerde rond
vraag, waarna de vergadering met een
opwekking, op gebruikelijke wijze werd
gesloten.
Scholenbouw. Voor de afdeeling van
den Raad van State voor de geschillen
van bestuur, is gisteren behandeld het be
roep van het bestuur der Vereeniging
Bijzondere Protestantsche School te
Heemstede tegen een besluit van Gedep.
Staten van Noord-Holland tot handhaving
van het besluit van den raad der gemeente
Heemstede, waarbij afwijzend werd be
schikt op de verzoeken van de vereeniging
voornoemd om uit de gemeentekas de be-
noodigde gelden beschikbaar ta stellen
voor de stichting van een bijzondere
school voor gewoon lager onderwijs en
een voor uitgebreid lager onderwijs. Ged.
Staten overwogen hierbij, dat noch de
woorden, nooh de geschiedenis, noch ook
het zinsverband van art. 72 der Lager On
derwijswet steun geeft aan de opvatting,
dat een vereeniging, die eene bestaande
lagere school wenscht rit te breiden, ge
rechtigd is met terzijde stelling van andere
oplossingen, uitsluitend de voor de stich
ting van een nieuw gebouw benoodigde
gelden te erlangen en dat ook art. 75, 2de
lid, bepalende, dat de medewerking van
den gemeenteraad slechts wordt gewei
gerd, wanneer niet aan de in art. 73 om
schreven vereischtcn is voldaan, geenszins
eischt, dat die medewerking in geen an
deren vorm wordt verleend dan in dien
van inwilliging der gedane aanvrage.
Nadat staatsraad mr. Cort van der
Linden, het verslag over deze zaak had
uitgebracht, heeft de secretaris der ge
meente Heemstede het beroep bestreden
namens het gemeentebestuur.
De Missiin.
Het tweede tijdperk der Missiën is
dat der volksverhuizingen.
Heerlijk bloeide Gods Kerk. Er be
stonden Christen-gemeenten aan de
oevers van den Rijn en den Donau,
alsooK aan den Euphraat en den Nijl,
zoowel in Colchis als in Engeland,
in Griekenland als in Spanje en in
Portugal. Wolkgevaarten echter re
zen langzaam aan den horizon en
voorspelden een verwoestenden storm:
de volksverhuizing. Het eene volk joeg
het andere op en bij den val der al
oude wereldheerschappij scheen alle
maatschappelijke orde en beschaving
te verdwijnen. De Kerk begreep haar
roeping: „Gaat en onderwijst alle vol
keren". Zij richtte zich tot de bar
baren en verkondigde hun de leer
van Jezus. De barbaar leende hieraan
het oor. West-Gothen, Bourgondiërs
en Longobarden bekeerden zich tot
het Christendom. Een blijde, schoo-
ne dag was het, toen Clovis, koning
der Franken, zich door den H. Remi-
gius liet doopen. De doop van Clovis
was de oorzaak en het begin ten le
van de vernietiging van het Arianisme
en ten 2e. van het ontstaan van het
Christelijk Germaansche wereldrijk.*)
De Angelen en Saksen- waren in
450 naar Engeland overgestoken en
hadden de oude Christelijke bevolking
naar het Westen verdrongen. De H.
Paus Gregorius de Groote zond den
Benedictijner monnik, den H. Augus-
tinus, met 40 gezellen naar het eiland.
Zij hadden het geluk de Angelsak
sen te bekeeren. (596)
De H. Patricus had reeds een eeuw
vroeger met het beste gevolg onder
de Ieren gewerkt en de H. Colum-
banus de Oudere had door zijn ijve
rige prediking de Schotten voor den
Heiland gewonnen.
De H. Kerk vierde schoone triomfen
in het Westen, maar leed door dien
dweepzieken Mohammed groote ver-
Mohammedanen beroofden de Kerk
van volken en landen, die eertijds
haar kroon en sieraad waren. Met
nieuwe paarlen zou zij verrijkt wor
den door de onvermoeide prediking
van de zendelingen uit Engeland en
Ierland met recht „het Land der
heiligen" genoemd.
De bewoners der Rijnstreken heb
ben in Duitschland het eerst de ver
kondiging van het H. Evangelie -ge
hoord. Toen de H. Athanasdus van
Alexandria naar Trier verbannen werd,
vond hij tot zijn groote vreugde in
de landen langs den Rijn vijf bis
dommen. Ook in andere gewesten van
Duitschland was de leer van Christus
bekend.
Zwitserland vereert den H. Beatus,
die in 112 gestorven is, als zijn Apos
tel, en reeds in de eerste lijden van
't Christendom waren hier bisschops
zetels. Door de invallen van vreemde,
lieidensche volkeren ging de Kerk in
dit bergland, evenals in Duitschland,
voor een gróót deel ten gronde. Door
het gebed en den zegenrijken arbeid
van de H.H. Valentinus, Severinu.s Gal
lus, CcliimbanuS den Jongere, Ruper-
tus en Kiliaan, werden de volkeren
van Tyrol, Oostenrijk, Zwitserland en
Beieren voor den Heer gewonnen.
Duitschland beschouwt den H. Boni-
facius, die ook in ons land gewerkt
heeft, als zijn Apostel.
Men beweert, dat in ons Vaderland
een leerling van den H, Petrus, de
H. Matcrnus, het geloof heeft verkon-
»'gd aan de oevers van de Maas en
dat hjj in Maastricht is geweest. Zeker
is het, dat de H. Servatius in deze-
stad. een bisschopszetel vestigde (355).
Omstreeks 650 predikten in het Zuiden
en ook in het land der Friezen de
H. Eligius, de H. Amandus cn vele
andere Frankische zendelingen. De
Friezen hadden een %afkeer van de
Franken en luisterden daarom ook
niet naar de Frankische priesters, die
trouw door de Fransche koningen en
hofmeiers gesteund werden. Het Noor
den van ons land dankt zijn bckeering
aan den onvermoeiden arbeid van' En-
gelsche kloosterlingen: den H.Willi-
brordus en zijn staf.
Door de goede zorgen van Karei
den Grooten had de H. Kerk zich
gevesligd in het- land der Saksen. Ver
der noord- en oostwaarts zou zij haar
zegenrijk werk uitbreiden. De H. Ans-
gar predikte het geloof in Denemarken
en Zweden en wRrdt met recht „de
Apostel van het Noorden" genoemd.
Denemarken had weldra een heilige
tot koning: Kanut IV, die als marte
laar gestorven is (1035). Zweden werd
geheel voor het Christendom gewon
nen door zijn vorst Erich den heilige
(1160). Engelsche geloofsverkondigers
strooiden het zaad des Evangelies in
Noorwegen, dat overal heerlijk bloeide
onder het bestuur van den heiligen
koning Olaf. Vanuit Noorwegen ver
spreidde de leer der zaligheid zich
over IJsland en Groenland.
De Slavische stammen werden door
de. prediking der gebroeders Cyrillus
en Methodeus voor de Kerk gewon
nen. Uit Moravië drong het Christen
dom in Polen door. De Duitsche kei
zer Otto I ijverde voor de verkon
diging van het H. Geloof bij de Wen
den, terwijl de H. Koning Winceslaus
bezorgd was voor de verbreiding en
bevestiging er van in Bohemen.
Grootvorst Wladimir. de groote
Apostel, maakte een einde aan het
heidendom in Rusland en liet zijn
onderdanen zelfs geen vrijheid. Ste
phanas de Heilige stond bij de ver
kondiging van het Christendom de ge-
loofsgenooten zoo ijverig ter zijde, dat
de Paus hem en zijn opvolgers in
Hongarije den titel verleende vpn
„Apostolisch Koning".
Van Rome ging alle godsdienstig
leven uit. De geloofsverkondigers be
gaven zich allen naar Rome en vroe
gen den zegen en de volmachten voor
hun apostolischen arbeid aan het Op
perhoofd der Kerk.
Het Christendom droeg in de
nieuwbekeerde landen, vooral in En
geland, zijn overvloedige vruchten.
Als frisch groen en schoon gebloemte
ontkiemden en ontsproten bovendien
overal kunsten en wetenschappen
Langs dien vruchtbaar makenden
stroom.
Het tweede Missietijdvak kenmerkte
zich: 1. door het scheppen van le
vensbronnen voor de volkeren, die
men bekeerde en 2. door het oplei
den van geschikte personen voor het
priesterschap.
In deze landen was daardoor spoe
dig welvaart en de volkeren voor
zagen in hun eigen geestelijke belan
gen. We zullen in een ander artikel
zien, dat men dit in onze dagen ook
tracht te bereiken.
U. J. B.
Zie hierover uitvoeriger de „Klei
ne Kerkelijke Geschiedenis" inge
leid en aanbevolen door Mgr. H. v.
Wetering door J. A. Buil en J.
i: c
Hoe ontstaat Hooibroei
Dat is -de vraag, waarover van weten
schappelijke zjjde al heel wat disoussie
is gevoerd. De moeilijkheid van de op
lossing heeft altijd gelegen in de ver
klaring van het eerste begin der warm-
te-ontwikkeling in de vochtige hooi-mas
sa. Die warmte-ontwikkeling heeft niet
plaats gelijkmatig in den geheelen hooi
berg, maar is geconcentreerd in bepaalde
min of meer in de massa verspreid lig
gende broeihaarden. Langen tijd is door
velen aangenomen, dat dit begin der
warmte-ontwikkeling moest worden ver
oorzaakt door bacteriën. Een tweetal Ne-
derlandsehe onderzoekers, dr. W. F. I.
Boekhout en dr. J. J. Otto de Vries
van het Bijklandbonwprce fsa' ion te
Hoorn hebben de kwestie, of inderdaad
het gevaarlijke broeiproces in d?n aan
vang door micro-organismen wordt in
geleid, aan een nader onderzoek onder
worpen en zijn daarbii tot de conolusie
gekomen, dat die bacteriën-theorie niet
juist kon wezen. Zij meenden een an
dere oplossing van het raadsel naar vo
ren te moeten brengen.
Een uitvoerige publicatie van hun ar
beid in deze voor iederen landbouwer
zoo belangrijke zaak, is destijds versohe
nen in de door het Département van
Landbouw uitgegeven „Verslagen van
Landbouwkundige onderzoekingen"
Pogingen om in hcoi dat een begin
van broei vertoonde, mioro-organismen
in eenigszins belangrijke hoeveelheid aan
te toonen, leverden een negatief resul
taat. Nooh direct met 't microscoop, noch
door kweeking uit de hooimassa, lie
ten zich bacillen in massa vinden. Maar
ook het microscopisch onderzoek van
reeds eenigszins bruin gebroeide hooi-
stengels leverde aanwijzingen tegen bac
teriën-werking. Van de plantencellen vond
men de inwendige celstof, het protoplas-
m, geheel of ten deels zwart gekleurd
maar de eelwanden gaaf en hoogstens
pas lichtgeel gekleurd. De kleuring was
dus niet veroorzaakt door invlosden van
buiten, maar door inwendige werkingen
in de cel.
Reeds dit geeft grond tot het ver
moeden, dat het gansche broeiproces van
den aanvang af een scheikundig proces
is.
Onderzoekingen van de samenstelling
der lucht in het broeiende hooi gaven
eon verdere aanwijzing. 'Daar viel een
belangrijke vermindering on ta merken
van het gehalte aan zuurstof, terwijl een
storke ontwikkeling van koolzuur hact
plaats gehal. Bovendien kon de aanwe
zigheid worlen aangetoond van mieren-
zuur, dat ook bij het broeien moet ziin
gevormd en dat den zuren reuk geeft
aan het broe'ende hooi. Een onderzoek
van 't gebroei !e hooi zelf too ode, dat dit
in vergelijking met versch hooi een ver
lies had geleden aan zetmoe'aohtige en
suikcrochtig© bestAnddeelen.
Dat allee wijst op een verbinding der
zuurstof uit'de lucht met bepaalde be-
standdee'en der plantenvezels; oxylalia
dus van organische stof.
Nu is dat oxydatienroces iets zeer ge
woons bij roei» verhoogde temperatuur,
Bij die o-'ydatie wordt verder warmte
ontwikkeld. Maar rij meet al heel krach
tig en snel plaats hebben, wil die
warmte-ontwikkeling voldoende zijn om
een massa vochtig hooi in temperatuur
sterk te doen 6tijgen. En het proces
moet bij de gewone, oorspronkelijke tem
peratuur der lucht al een aanvang ne
men. Dat was juist de moeilijkheid,
waarom voor de inleiding van het pro
ces tot dusver de medewerking van bac
teriën was aangenomen.
De heeren Boekhout en OttodeVrias
onderzochten nu eerst in het laborato
rium of hooi onder algeheele buiten
sluiting van bacteriën soortgelijke ver
bindingen met zuurstof khn aangaan als
bij broei optreden. Daartoe werd hooi
in een met zuurstof doorstroomde buis
urenlang op 100 graden verhit gehou
den. Bij die temperatuur worden alle
bacteriën gedood. IJni resultaat was dat
de veranderingen in het hooi, de ont
wikkelde gassen en de reuk geheel
overeenkomstig werden bevonden met
hetgeen bij hooibroei gebeurt. Alleen
men begon nu direct bij 100 graden.'
Om die reden werd de proef her
haald, ook onder zooveel mogelijke bui
tensluiting .van bacteriën, bij een tempe
ratuur van 33 graden en bij doorvoe
ring van gewon© lucht (dus niet meer
van zuivere stuurstof). En ook bij
die proef bleken zij het ook
langzamer dezelfde omzettingen te
geschieden als bij hooibroei.In lucht
ledig gepompte glazen buizen hadden
bij gelijke temperatuur de omzettin
gen niet. plaats. Aanwezigheid van
vocht daarentegen bevorderde de om
zetting.
De mogelijkheid van het oxydatie-
proces bij gewone lucht-temperaturen
zonder eenige bacteriënmedewerking,
was hiermede aangetoond.
Voor de verklaring van de heftig
heid, waarmee in de practijk hooi
broei kan optieden zoodat een snelle
temperatuurstijging plaats heeft, die
het proces zelf weer bevordert, is
verder van belang de aanwijzing der
beide onderzoekers dat in hooi
steeds sporen aanwezig zijn van twee
stoffen, die batalytisch werken, d.w.z.
stoffen, welker aanwezigheid ver
snellend werkt op bepaalde scheikun
dige verbindingen. Die stoffen zijn in
dit geval: ijzer, dat een bestanddeel
is van het bladgroen, en verder man
gaan. Zij wijzen er op, dat men uit
de practijk reeds prist, dat de aan
wezigheid van weégbree, hondstong
en klaver in het hooi het broeien be
vordert en dat die planten daarbii
nog eerder verkolen dan het gras.
Onderzoek wees uit, dat het ijzer-
gehalte dier plantendeelen D/s k 2y?
maal zoo hoog is als van gras.
Tegen deze theorie van den hooi
broei is door den Oostenrijker Hirmke
aangevoerd, dat uit vele waarnemingen
is gebleken, dat het broeiproces bij
de stijgende temperatuur zich niet
gelijkmatig versnelt, maar tusschen
35 en 55 gr. integendeel vertraagt en
eerst daarna weer sneller plaats heeft.
De heeren Roekbont en Otto de
f»
MANNENKOOR
Fabr. P. HEMS Co., EINDHOVEN
AGENT VOOR HAARLEM <3 O
de temperatuur ook wel zou kunnen
samenhangen met een wijziging in de
sterkte der katalyseer ende werking
van het int de plantenstoffen vrij
komende ijzer bij die temperatuur. Die
mogelijkheid is in elk geval niet bui
tengesloten en waar het onderzoek
naar bacteriën zoo sterk negatief uit
viel, lijkt het eenigszins gewaagd nog
langer aan bacteriën .een belangrijke
rol in het broeiproces te willen toe
kennen.
Over het algemeen is, volgens made-
deeling der bijenteelt-consulenten, de ho-
nigdracht der bijen beneden het middel
matige. De heide leverde op de Veluwe
een matig© dracht; in oostelijk Noord
brabant was de dracht vrij goed, in
midden Noordbrabant goed, dooh plaat
selijk slecht, en in Limburg sleoht.
Men zal in deze muziek niet villen
hooren de inspiratie van een modernen
geest, maar een trachten naar een stijl,
leunende aan die der klassieken (oud-
Nederlandsche School), teneinde zooveel
mogelijk Vin de kleur en sfeer van dit
mysteriespel eene samensmelting te ver
krijgen.
Geen geweldige, dramatische ontboeze
mingen, maar eene reine, jubelende stem
ming zullen deze gezangen brengen, on
danks den eenvoud van gedachten, be
werking en uitvoering.
Een simpel Marialledeke zal terstond
ècne stemming verwekken.
„Het was een maghet uytenkoren,"
klinkt het ter inleiding, voor sopraan, alt,
tenor en bas, bewerkt met een uitgespro
ken melodische lijn der primitieven.
Eerste b e d r ij f. Na de klacht van
Maria heft een vierstemmig koor aan
„Sanctus", onmiddellijk door een ander
koor overgenomen in hooger ligging. Af-
v. isseiend en samengaand bereiken zij bij
„Dominus Deus Sabaoth" een climax. Uit
deze klanken treedt de stem van God den
Vader. Na het Godsbesluit wordt dit koor
herhaald.
Tweede bedrijf. Terwijl St. Jan
voor de Epbesiërs predikt dalen Engelen,
teneinde hem naar Maria's woning te voe
ren. De Engelen begeleiden dezen tocht al
spelend op violen en orgel. De melodische
lijn van dit stukje is gehouden in vage
contouren, meer bedoeld voor omlijsting
dézer acèpe.
Derde b e d r ij f. Nadat de Apostelen
in huldigende bewoordingen afscheid van
Maria hebben genomen en St. Jan in
hoogste ontroering uitroept: „Gebcnedijt
'is dinen name", stemmen de Engelen,, jn
een stijgend rythme en tempo, vierstem
mig aan: „Ave Maria gratia plena Domi
nus tecum benedicta tu in mulieriibus".
Vierde be dr ij f. Voordat God de
Vader melding maakt van zijn besluit, om
het lichaam van Maria ten hemel op te
nemen, zingt een koor: „Plena est omnis
terra, gloria ejus". Ofschoon voor drie
stemmen geschreven, maakt dit stukje
door het slotstretto grooten indruk. Ter
wijl Maria liaar einde voelt naderen, hoort
zij haar lof reeds bezingen in het gezang
„Benedicta es tu Virgo- Maria", Sopraan
een en twee, alt en tenor heffen aan,
sopraan twee en tenor vervolgen „a
Domini Deo excelso", overgenomen door
het vrouwenkoor, en gezamenlijk zingen
zij in lichtende-'accoorden: „prae omnibus
mulieri'bus super omnem terram."
Na het sterven van Maria wordt haar
ziel door de Engelen begroet met „Veni
Sponsa Christi", in teere en lichte stem
ming geschreven. Op bevel van God dra
gen de Apostelen het lichaam naar het dal
van Josaphat, zingende den Gregoriaan-
schen psalm „In exitu Israël de Egypto".
Een koor, bestaande uit sopraan, alt en
tenor begeleidt den stoet al zingende „Ave
Maria" tot raulieribus, in een rustig ge
dragen rythme, terwijl een tweede koor in
een bewegolijker rythme Alleluja Alleluja
aanheft, dus hier drie stemmingen tegen
elkander.
V ij f d e b e d r ij f. Nadat het graf is
geopend en de Apostelen God danken voor
de eer, aan Zijne Moeder bewezen, zingen
de Engelen achtstemmig „Hodie Maria
Virgo Maria coelos ascendit", beurtelings
in twee koren gedeeld, in steeds stijgende
beweging, totdat zij door gezamenlijk op
gaan bij „gaudetc quia cum Christo reg-
nat in aeternum" een grooten en machti
gen climax bereiken in lange en galmende
accoorden.
C. v. H.
923%
'430e NED. STAATSLOTERIJ. -J
Trekking van Woensdag 20 Sent
5e Klasse 2e Lllst.
Hooge nriteen:
6257 17133 elk 1000.
13798 ƒ400.
228 14791 22195 elk 200. ,v
456 11988 elk ƒ100.
Priizen van 70:
135 200 569 707 716 790
1027 1159 1532 1631 1669 1737
2013 2387 2402 3022 3130 3283
3787 3894 3918 4234 4246 4307
4353 4503 4731 4755 5130 5653
5796 5931 6166 6530 6701 6732
6812 6894 6967 7084 7230 7363
7588 7793 7963 8141 8199 8357
8840
8886 8903 8929 8935 9094 9214
9343 9514 9592 9693 10133 10183 1058»
10614 10647 10820 10990 11017 11034 11209,
11265 11285 11400 11545 11715 11782 120971
12161 12210 12305 12421 12483 12592 127.33)
12760 12843 13252 13533 13585 13618 13712!
13746 13808 13811 13986 14161 14198 1423U
14397 14454 14493 14683 15073 15265 15406!
15672 15740 15911 16026 16128 16293 16461
16613 16991 17004 17196 17259 17495 17694)
17610 17706 17839 18278 18354 18579 186131
18791 18907 18913 18985 19092 19102 191031
19109 19292 19584 19615 19633 19681 19P17
19924 20044 20350 20504 20795 20839 20900
20933 20984 21046 21061 21111 21256 214668
21613 21659 21877 22089 22100 22223 22399!
22489 22499 22529 22619 22616 22722 22726)
NIETEN:
110 138
448 482
725 807
1071 1072
1362 1368
1813 1861
2045 2109
2491 2516
2763 2920
3255 3267
56
318
688
1066
1351
1701
1991
260
558
825
1120
1484
1883
2239
2529
2987
3317
288
606
1015
1146
1511
1891
2253
2555
3035
3333
29
301
687
1051
1340
1668
1914
2326 2378
2623 2631
3052 3110
3357 3358 3410 3458 3483 3521
3668 3730 3747 3964 4012 4022
4061 4169 4265 4326 4342 4352
4584 4594 4601 4659 4677 4726
4933 4990 5034 5102 5199 5319
5344 5450 5463 5537 5654 5659
5762 5821 5874 5S76 5900 6033
6239 6241 6315 6322 6428 6475
6527 6537 6551 6616 6745 6773
6793 6851 6927 6959 6975 7189
7232 7265 7300 7354 7441 7455
7538 7579 7638 7661 7667 7683
7797 7823 7842 7906 7918 8027
8360 8421 3477 8517 8559 8584
8613 8649 8669 8855 8874 8905
9104 9106 9107 9111 9142 9171
9274 9292 945S 9478 9541 9578
9704 9722 9757 9793 9830 9840
30Ö
63i;
103»
1193
1647,
1898
2255
2609:
3044
3341(1
3581F
4057!
4506
4733
5337,
5666
6165
6484
6774
7207i
7484
7786
8089
8602
8925
9201
9614
9858
In hooger beroep stond voor de
RotterdamSche Rechtbank terecht de
33-jarige C. A. S., directeur eener
Naaml. Venn., te Gouda, wegens over
treding van de Arbeidswet. Hij had
van den Minister een overwerkver-
gunning voor een jaar gekregen om
iederen dag 11 uur te laten werken.
Op 9 September evenwel heeft hij
nog langer laten werken, althans niet
belet en goedgevonden dat er langer
gewerkt werd.
Bekl. deelde mede, dat hij voor een
tentoonstelling, waarvan hij zelf in het
comité zat, drukwerk had. Het werk
viel tegen, want het nam meer tijd
in beslag, dan gerekend was. Toen
bekl. zag, dat hij niet klaar zou ko
men, heeft hij het personeel één voor
één gevraagd, of zij tegen een behoor
lijk salaris langer wilden werken.
Sommige arbeiders weigerden, de
meesten stemden toe.
U haid er geen bezwaar tegen?
vroeg de President, mr. W. F. Ra-
moordt, aan een arbeider-getuige.
Welnee, Edelachtbare, ik was blij,
dat ik nog wat werk had, in dezen
duren tijd.
Zoo dachten alle andere werklieden-
getuigen er ook over. Het mocht even
wel niet. Het kantongerecht te Gouda
heeft bekl. veroordeeld tot f 10 boete,
subs. 10 dagen hechtenis.
j 9967 100S9 10066 10114 10115 10118 10239
10311 10326 10414 10445 10468 10556 10560
10603 10624 10654 10669 10745 10S31 10851
11002 11013 11018 11079 11126 11150 11229
11260 11278 11372 11374 11416 11542 11543,
11591 11666 11699 11747 11824 11908 11982
12035 12052 12090 12094 12110 12139 12141
12217 12227 12293 12397 12455 12477 12522
12553 12555 12646 12719 12778 12796 12903*
12985 13021 13060 13082 13156 13185 13187:
13244 13247 13275 13321 13378 13388 13454*
13532 13596 13697 13718 13755 13757 13903
•<3903 13918 13923 13936 14032 14040 14041
14067 14091 14133 14156 14192 14211 14307
14349 14378 14440 14461 14486 14533 1454Z
14556 14584 14646 14699 14796 14807 14850
14905 14923 14963 14978 14993 15042 150511,
15100 15162 15269 15270 15303 15353 15401'
35402 15659 15660 15756 15778 15780 15043
15901 15996
16049 16055 16113 16121 16212 16234 l6247i
16337 16410 16451 16488 16517 16526 1654ÖÏ
16565 16596 16601 16652 16712 16747 16762
16796 16868 16897 16905 17037 17064 17067:
17078 17103 17112 17190 17224 17262 17267j
17278 17346 17420 17423 17464 17485 17518
17632 17653 17789 17833 17844 17931
17957 18041 18078 18193 18200 18253 18265,
18293 18309 18377 18392 18408 18426 18474
18482 18503 18511 18589 J8602 18620 18637.
18665 18692 18700 18723 18724 18752 18769
18807 18827 18841 18852 18860 18894 18909
18924 18951 1S9S0 18991 19053 19140 19143(
19158 19177 19248 19293 19328 19363 19364,
19399 19445 19447 19515 19566 19586 19686
19753 19772 19774 19802 19804 19805 19829:
19857 19897 19904 19911 19931 19936 19937-
20004 20204 20283 20344 20363 20382 203951
20402 20450 20457 20468 20702 20792 20816,
20823 20878 20913 21039 21107 21134 21228.
21236 21253 21259 21280 21298 21334 21383.
21415 21477 21498 21508 21535 21578 21595'
21614 21672 21675 21703 21719 21765 21766.
21802 21865 21913 21916 21918 21943 22027,*
22046
22048 22130 22168 22184 22275 22295 22347,
22422 22446 22458 22518 22674 22688 22772P
22866 22898
5e klasse le lijst: 7039 m. 70 m.z. 7069 nu
70: 8863 m.z. 9863; 8868 m.z. 9868: 8S73 m.i
9873: 8890 m.z. 9890: 10508 m.z. m. 70; 124^
m. ƒ.70 en 16344 m. 70 nut. met niet.
„Het Centrum" constateert als nieuw
feit in onze politieke geschiedenis van
den tateren tijd, dat de regeering een
stelsel van rantsoeneering heeft totw
gepast en aldus naar een vast es*
gelijk percentage de uitgaven heeft
besnoeid.
Iets willekeurigs ligt hieraan on-1
tegenzeggelijk ten grondslag en het
door den minister aangevoerde argu
ment lijkt niet geheel afdoende.
Zwaar zal toch altijd wegen het
verschil tussöhen nuttige en produc
tieve uitgaven en andere, die, laten wijl
zeggen: in mindere mate noodig zijn.
Maar toegegeven moet worden, dat
heir een ouder elk opzicht juiste grens
te trekken, onmogelijk is, terwijl de
toestand van het oogenblik en de verre
van gunstige financieele vooruitzichten
meebrengen, dat ook ten opzichte van
nuttig en noodig geachte uitgaven de
versobering zich doe gelden.
Maar de minister is er dan ook in
geslaagd, het tekort op die uitgaven
voor '23, dat, volgens de raming meer
dan 52Vj millioen zou bedragen, te
verlagen tot ongeveer 5 millioen, ter
wijl de mogelijkheid bestaat, dat het
geheel verdwijnt.
Dat is bemoedigend.
Maar daartegenover staat, dat wij,
naar alle waarschijnlijkheid, nog niet
spoedig het einde der depressie en
der daarmee gepaarde daling van in
komsten zullen zien.
De minister verwacht een verdere
vermindering der inkomsten in de
eerstvolgende jaren.
En wjj staan nog altijd tegenover
begrootingen, welke de zware bui
tengewone en crisis-uitgaven buiten
rekening gelaten ook verhoudings
gewijs belangrijk zijn gestegen boven!
die van de jaren vóór den oorlog. I
De noodwendigheid van verdere be
zuiniging en inkrimping is dus geensH
zins uitgesloten.
