Derde Blad
KERK ER SCHOOL
13 October 1922
Hoe de groeien leven.
De Provinciaal der paters
Franciscanen.
Het moeielijke Staatsexamen.
échtste Algemeene Directeuren
dag der Mariacongregaties in
Nederland.
Mgr. J. Aelen.
Eucharistisch Congres en de
Derde Orde.
GEMENGD NIEUWS.
Het controleeren van legkippen.
Een valuta-tandarts.
De gedaante-verwisseling van
«Had ie me maar."
Zwendel met pseudo-rldderorden.
Een spoorwegongeluk bij Weesp.
Een klacht.
Door slechte raapolie.
Knoeien met banderolles.
De brand in de garage in Den
Haag.
Een dure wethouder.
KORTE BERICHTEN.
Ontsporing.
Kolossale aardappel.
KUNST EN KENNIS.
Iets over acoustiek.
Een electrische hamer.
ORDE EN ARBEID.
Het conflict in de Sigaren-
nijverheid.
LEGER EN VLOOT.
Bezuiniging bij het Marine-etablis
sement te Amsterdam.
LANDBOUW EN VISSGHERIJ.
Het opruimen van uitgediende
hoenders.
De bietencampagne bii Aalsmeer,
*Mi- I. -
De HoogEerw. Provinciaal der Min
derbroeders pater Simon Bennenbroek,
■wordt einde dezer week per s.s. „Gelria"
bier ter lande terugverwacht van zijn
lisitatiereis in de Franciscaner-missie
\n Brazillië.
Men schrijft aan het „Vad.":
Eenigen tijd geleden maakte het
„Vaderland" melding van de bevordering
aan de Leidsche universiteit tot doctor
in de rechtswetenschap van den heer C.
Kruyf, bloembollenhandelaar te Sassen-
heim. De heer Kruyf zag, ondanks zijn
drukke zaken en zijn gevorderden leef
tijd de heer was toen 50 jaar kans
zich op het staatsexamen toe te leggen
en 't diploma te behalen. Na 3 jaar studie
aan de Leidsche universiteit behaalde hij
daar toen den doctorstitel.
Teekenend voor het staatsexamen zoo
ongeveer schreef bet „Vaderland" naar
aanleiding van deze kranige praestatie,
was dat de heer Kruyf over het staats
examen niet alleen langer heeft moeten
doen dan over zijn universitaire studie,
maar ook, dat hij aan de universiteit over
alle examens maar eens heeft gedaan,
terwijl hij het staatsexamen meermalen
heeft moeten doen.
Naar aanleiding van een en ander
schrijft de „Tijd":
Bovenstaande kwam bij ons in herin
nering, toen wij vernamen, dat Donder
dag aan de Leidsche universiteit de heer
L. Weijl te Leiden met gunstig gevolg het
candidaatsexamen in de rechtswetenschap
heeft afgelegd. Genoemde heer was tot
zijn 28e jaar bij zijn vader, die een
broodbakkerij had, werkzaam en moest
iederen nacht - de nachtarbeid was toen
nog niet afgeschaft arbeid verrichten.
Nochtans de heer Weijl gevoelde zich
sterk aangetrokken tot de rechtsstudie
was de nachtarbeid voor den heer
Weijl geen beletsel om zich voor het
staatsexamen te bekwamen.
Doch jaar in, jaar uit werd de heer
Weijl afgewezen, verschillende keeren
alleen op grond van een onvoldoend cijfer
voor wiskunde, ofschoon aan de staats
commissie was overgelegd een attest rtm
prof. van der Hoeve, hoogleeraar in de
oogheelkunde te Leiden, waarin deze ver
klaarde, dat de zeer slechte toestand
van de oogen van den heer Weijl geen
studie van wiskunde, meer speciaal
meetkunde, toeliet. Dertien jaren lang
heeft de staatsexamencommissie den heer
Weijl het diploma voor bekwaamheid tot
studie aan de universiteit onthouden.
Eindelijk is de commissie, waarschijn
lijk mede tengevolge van de actie door
den heer Weijl tegen de steeds terug-
keerende rigoureuze beslissing der staats
examencommissie gevoerd, gezwicht en
heeft hem het diploma toegekend. En
ziet, nauwelijks een jaar later, namelijk
Donderdag, slaagt de heer Well aan de
Leidsche Universiteit ineens voor het
kandidaatsexamen in de rechtsweten--
schap.
Bij de uitreiking van het diploma zeide
de voorzitter der faculteit, prof. mr. J.
van Kan, dat het haar een genoegen was
den heer Weijl als canditatus juris te
kunnen begroeten.
Dinsdag li. werd in „Musis Sacrum"
(e Arnhem ide achtste algemeene Directeu
rendag der Maiiacongregatdes in Neder
land gehouden onder voorzitterschap van
den HoogEerw. heer M. Glaudemans. De
ken-Pastoor dier stad en Kanunnik van
het Metropoliteaii Kapittel van Uitrecht.
Reeds 3 Jutnii dezes jaars ontving de
voorzitter van Z. D. H. den Aartsbisschop
van Utrecht, Mgr. Henricus van de Wete
ring, een schrijven dat luidde:
De aanstaande Directeuren-vergadering
der Maxia-congregaties begroeten Wij met
groote belangstelling en Wij smeeken Gods
zegen over de vergadering en haar werk-
laamheden af.
De Aartsbisschop
t HENRICUS.
Het doel van dezen Directeurendag zou
volgens een in Maastricht 1921 met alge
meen© stemmen aangenomen voorstel
zijn: „een sterke propaganda voor de Ma
riacongregaties te voeren in het Aartsbis
dom Utrecht.''
De inleiders moesten daarmede reke
ning houden en nog eens de meest alge
meene princiepen belichten en verklaren,
omdat er auog velen zijn, die de heilzame
werking der Mariacongregatie niet ken
nen of daarover de meest scheeve voor
stellingen hebben, zooals onlangs weer
bleek op het R.K. Jeugdcongres.
Pastoor H. van Ruth S. J., de grond
legger van het Algemeen Secretariaat, was
hier wel de meest aangewezen inleider,
Idie na het welkom- en openingswoord van
den voorzitter en na het jaarverslag van
den olg. secretaris nog eens uitlegde in
«en bezielend en overtuigend betoog: „We
nen, Doel, Werking der Mariacongregatie''
en daarbij de volgende stellingen bewees:
1. De Mariacongregatie is een vereeni-
ging, waarin hoogstaande katholieke man
nen en vrouwen van eiken leeftijd en
stand zich toewijden aan Maria, om door
bare hulp in zichzelf en in anderen haar
verheven deugden aan te kweefken to ge
heel hun leven, volgens den leefregel
,(Tit- VI) der Mariacongregatie.
2. Haar doel is dus: het vormen van
loekenapostelen, die nit innige liefde tot
Gods Moeder het Marda-ideaal in zichzelf
en in anderen trachten te verwezenlijken
en zoo in alle rangen, staten en leeftij
den een kern vormen van volmaakte chris
tenen en echt-ka Iholieke werkers.
3. Hare geschiedenis- bewijst, dat zij
niet het minst in onze tijden volkomen in
Staat is <fit tweevoudig doel te bereiken.
Om voort te bouwen op de grondregels
door het R.K. Jeugdcongres aangegeven,
behandelde de tweede inleider, Kapelaan
W. de Jong te Hilversum: „Jeugdorgani
satie en Jeugdcongregatie" en ontwikkel
de en bewees de volgende stellingen:
1. Er bestaat tusschen onze tegenwoor
dige jeugdorganisatie en de goed-georden-
de Mariacongregatie eeni drievoudig we
zensverschil:
a. de Jeugdorganisatie wil massa-orga
nisatie de Mariacongregatie wil kern
vorming.
b. die Jeugdorganisatie is daarom losser
Opgebouwd, opdat er plaats zij voor allen
de Mariacongregatie is het streng-ge-
daseiplineerde keurkorps;
c. de jeugd-organisatie strekt hare werk
zaamheid uit over geheel het jeugdleven
in ai zijn geledingen de Mariacongre
gatie bemoeit zich per se alleen met de
godsdienstig-zedelijke belangen.
2. Uit het bestaan dezer verschijnselen
volgt, dat Jeugdorganisatie en Jeugdcon
gregatie zich vrij en onafhankelijk van
elkaar moeten kunnen bewegen en ontwik,
kelen. Er worde dus tusschen deze twee
niet een physiiek .verband gelegd: de Con
gregatie. worde niet een onderdeel yan dg
Jeugdorganisatie, noch worden Congre
gatie en Jeugdorganisatie vereenzelvigd.
5. Wel worde tusschen Jeugdcongrega
tie en Jeugdorganisatie een moreel ver
band gelegd en wel in dezen zin, dat de
Jeugdcongregatie zich plaatse midden in
de Jeugdorganisatie, om daar door voor
beeld en apostolische daad haar heilzamen
invloed te doen gelden.
4. Wat nu de practische uitvoering dezer
ideeën betreft: gezien het groote nut, dat
het lidmaatschap eener Mariacongregatie
voor de schoolvrije jeugd beeft, richte
men, voor zoover zulks mogelijk is, in
iedere parochie een of meerdere Congre-
Congregaties staan los van ieder vereern-
gaties op voor de schoolvrije jeugd. Deze
gingsv erband; de leden echter der
Congregaties zijn lid der betreffende
Jeugdvereeniging en zujlen juist to en
door de Congregatie leeren, van die ver-
eenigingen de kracht en de ziel te zijn.
De Jeugdorganisatie zal het zich tot
plicht en eer rekenen te bevorderen, dat
hare leden zooveel mogelijk lid der Con
gregatie zijn.
5. Het is wenschelijk en in overeenstem
ming met de Statuten der Mariacongrega
tie (art. 4), dat men verschillende Congre
gaties heeft voor de verschillende standen
en leeftijden.
Na elke inleiding werd in een hóóg-
slaand debat vruchtbaar van gedachten ge
wisseld en kwam men tot zeer practiscne
besluiten.
Uit alle deelen des lands waren de Eer
waarde hoeren Directeuren en belangstel
lende Geestelijken opgekomen, onder wie
tot aller leedwezen gemist werden de
HoogEerw. heeren Mgr. Bosman, Mgr.
Starink, Mgr. Dr. Aniens, Deken Rath,
Plebaan Adelmeijer, die o.a. kennis ga
ven verhinderd te zijn.
Zoo heeft de Congregatie-idee weer
meer veld gewonnen en zullen ongetwij
feld in korten tijd vele Congregaties wor
den opgericht, vooarl voor de jeugd, daar
de vergadering eenstemmig van gevoelen
was, dat de Mariacongregatie „de" gods
dienstige wereeniging is, voor de rijpencre
jeugd, die door Maria's navolging moet
gebracht worden tot Christus: „Per Ma-
riam ad Jesum."
De toestand van Z. D. H. Mgr. J.
Aelen, Aartsbisschop van Madras, die
thans bij de Zusters op Mariënburg te
's-Hertogeribosch vertoeft, is de laatste
dagen wat beter.
Het Centraal Bureau der Derde Orde
te Weert verzoekt opname van het vol
gende:
In zeer vele onzer Derde Orde-veree-
nigingen in het Bisdom Haarlem is het
een vroom gebruik, dat de tertiarissen
tijdens Veertig-urengebed of Aanbid-
dingsdagen -een bloemenhulde brengen
aan het H. Sacrament des Altaars
Nu de wensch is uitgesproken dat tij
dens de dagen van het Eucharistisch
Congres bij elk tabernakel een schat van
bloemen prijke, roepen wij alle bij on
ze Federatie aangesloten tertiarissen-ver-
eenigingen jn het bisdom Haarlem op
om door hare krachtige medewerkingen
deze grootsche bloemenhulde te doen
«lagen op schitterende wijze. Waar een
dergelijke actie begonnen is, behooren
de talrijke tertiarissen op de eerste plaats
ijverig mede te werken .terwijl zij on
der leiding van den ZeerEerw. direc
teur elders wellicht het initiatief kun
nen nemen.
Een in alle opzichten krachtig me
dewerken tot welslagen van dit heerlijk
Congres moeten alle tertiarissen zich tot
eereplicht rekenen. Dit vraagt van hen
hun heilige Vader Franciscns, wiens bni-
tengemeene liefde tot de H. Eucharistie
door allen wordt erkend. Dit vraagt van
hen de geest der D*>rde Orde, welke
door de groote mannen „een school der
Eucharistie-vereering" is genoemd. Dit
vraagt van hen hun beroemde mede
broeder Sint Paschalis Baylon, die tot
Patroon werd verheven van alle Eucha
ristische Congressen.
Tijdens het Eucharistisch Congres mo
gen de tertiarissen toonen, dat zij in 't
bisdom Haarlem een grootmacht zijn ge
worden, die werken wil voor alles, wat
goed en edel is, en wel heel bijzonder,
wanneer bet geldt den Christus Eucha-
risticus.
Naar de Tel. meldt, heeft de heer
Middelman, fokstationhouder der Pluim-
veefokkers-vereeniging „De Barnevelder"
te Barneveld, een methode gevonden,
waardoor de controle der zoogenaamde
valnesten in buitengewone mate wordt
vergemakkelijkt. Moesten voorheen alle
nesten om het uur worden geïnspecteerd,
om te onderzoeken of ook een der kippen
had gelegd, na toepassing van bedoelde
methode is het voldoende slechts eens
per dag, en wel des avonds, een rondgang
langs de nesten te maken. Op eenvoudige
wijze heeft de heer M. op den rug der
kippen een garnituurtje aangebracht,
waarin zich een stukje gekleurd "krijt be
vindt, dat, wanneer de hen een bezoek
aan het nest brengt, automatisch een
streepje zet op een aan de valklep aan
gebracht stukje wit papier. En aange
zien, terwijl de klep, nadat de kip het
nest heeft verlaten, niet voor de tweede
maal door de beesten zelf kan worden
geopend, is uit de kleur der krijtstreep
op te maken, welke hen heeft gelegd.
Hoewel deze uitvinding, waarvoor
reeds octrooi is aangevraagd, uitstekend
voldoet, is het toch de bedoeling haar nog
te volmaken. De heer Middelman ds na
melijk van plan, in plaats van krijt, op
den rug der dieren een stempeltje aan te
brengen, dat het eigen nommer der kip
op het papier afdrukt, waardoor de mo
gelijkheid van een vergissing geheel is
uitgesloten.
Te Beek bij Nijmegeh wordt 's Woens
dags om de 14 dagen door een Duitsch
tandarts zitdag gehouden. Dat het daar
druk loopt blijkt uit het feit, dat volg
briefjes worden afgegeven. Op een dag
bedraagt het aantal patiënten soms meer
dan 50. Van heinde en verre komen de
mensohen naar Beek om zich door den
Duitscher te doen helpen.
Goed gekleed, den baard verminderd
tot een mooie, puntige kinbedekking, kon
men „mijnheer Had-je-me-maar" dezer
dagen des avonds in een der straten van
Amsterdam zien loopen, terwijl hij van
huis tot huis ging en in elke bus een
brïeï wTerp, Wahrirf zrjri VeeEewbgen
levensgeschiedenis stond vermeld en hij
zioh veroorloofde den volgenden dag
terug te komen met het verzoek, of men
een heerlijk stuk zeep van hem wilde
koopen.
Dat ds dus de nieuwe carrière van den
heer C. de Gelder, in wien men den „Had-
je-me-maar" van vroeger nauwelijks
terugkent.
De „Maasb." ontving van bevoegde
zijde de volgende waarschuwing:
Wij waarschuwen voor een zoogenaam
de Ridderlijke Orde, die thans in Italië is
opgetreden. Het is eenvoudig een vereeni-
ging zooals het Roode Kruis, het Gouden
Kruis, de Militaire Broederschap in Italië,
of zooals het Roode Kruis, het Witte
Kruis, het Oranje Kruis, het Groene
Kruis in Nederland, maar die zich thans
bovendien zelf den titel van Ridderlijke
Orde heeft gegeven, zonder daartoe het
recht te hebben. Deze nieuwe vereeniging,
die zioh Legioen van Eer dell 'Imma-
colata Concezione noemt, is niet tevreden
met het ridderschap, maar heeft in zich
vereenigd de namen van twee beroemde
Ridderorden, n.l. .het Legioen van Eer van
Frankrijk en de Conception van Portugal
en geeft als insignes uit het Malta-Kruis
met hemelblauw emaille en een zwart
lint.
Men zij dus op zijn hoede, want het
Malta-Kruis of Kruis van St. Jan kan al
leen worden gegeven door de Souvereine
Orde van Malta, in ons land vertegen
woordigd door J. J. G. Baron van Voorst
tot Voorst, voorzitter van de Eerste Ka
mer, de Orde van' St. Jan, Balije van
Utrecht, waarvan Prins Hendrik voorzit
ter is, of door het Kapitel der Nederiand-
sche Malleser Ridders.
Wij wijzen in dit verband op de circu
laires, die af en toe door zekeren Doucet
of ook wel de Ghermont genoemd, van
Parijs uit worden verzonden en waarin
deze de onderscheidingen van verschillen
de vereeniglngen van soherpscbutters e.d.
„onderscheidingen" te koop aanbiedt.
Van een van de wagens van trein nr.
106, die om negen uur 's morgens uit
Groningen vertrekt en die om 12.46 te Am
sterdam moest aankomen, is bij Weesp
een as gebroken. Het eerste gedeelte van
den trein kon, meit vertraging, de reis
naar Amsterdam voortzetten. De laatste
vier wagens moesten achterblijven. De rei
zigers waren overgestapt in de voorste rij
tuigen. Het verkeer ondervond ter plaatse
vertraging doordat slechts één spoor be
reden kon worden.
Er is een trein met arbeiders en matera-
lien uit Amsterdam naar Weesp vertrok
ken om de spoorbaan vrij te maken.
(Hbld.)
Door de Nedorlandsche Apothekers-ver-
eeniging ia bij den minister van Arbeid
©ene klacht ingediend over don heer
A. H. van de Velde, inspecteur van
de Volksgezondheid te Brrila, door wiens
optreden het apothekers (en hun perso
neel) onmogelijk wordt gemaakt over
eenkomstig de bedoeling der regeering
en volksvertegenwoordiging gebruik te
maken van het bij de wet verleende
recht van Zondag-, avond- en nacht
sluiting van apotheken.
Na het nuttigen van gebakken visch
is de familie H., vertoevende in een
woonwagen aan de Binckhorstiaan te
's-Hage, plotseling onwel geworden. Door
den dadelijk gewaarschuwden Gemeente
lijken Eersten Hulpdienst zijn eenige le
den van het gezin ter observatie naar
het ziekenhuis, Slijkeinde, vervoerd.
Dadelijk werden de resten van <1®
viseh in beslag genomen voor het on
derzoek. De toestand van de patiënten
is bevredigend.
Naderhand werd ook zekere S. onge
steld.
Gebleken is, dat al deze personen met
raapolie bewerkte spijzen hadden ge-
nuttigd. In verband daarmee zijn bij
van der B., filiaalhouder van de firma
M., uit de Spaamestraat in de Resi
dentie, 2 vaatjes raapolie in beslag ge
nomen, terwijl gelast werd dëa overigen
voorraad ter beschikking van de Justitie
te houden.
Maatregelen tegen de knoeierijen.
Wij lezen in de „Msb.":
Naar aanleiding van de berichten
in de pers over het verhandelen en;
om de sigaren plakken van reeds ge
bruikte banderolles om aldus de ta
baksbelasting te ontduiken, hebben wij
eens te bevoegd er plaatse geïnfor
meerd welke maatregelen tegen deze
knoeierij zullen worden genomen.
Men wees er op, dat de Tabaks
wet reeds hierin voorziet. Artikel 64
dier wet bepaalt, dat hij, die opzette
lijk gebruikte zegels (banderolles) te
koop aanbiedt, aflevert of verkoopt,
gestraft zal worden met 3 jaar ge
vangenisstraf. De overtreder kan er
dus niet met een enkele boete, afko
men. Verder bepaalt art. 45 van de
Tabakswet, dat reeds het in den win
kel voorbanden hebben van gebruik
te zegels, strafbaar is. De boete
daarvoor bedraagt ten minste f 100
tot ten hoogste f 1000.
Wanneer de koopers en verbande-
laars van gebruikte banderolles zich
deze strafbepalingen herinneren, zullen
ze zich wel tweemaal bedenken, voor
dat zij voor een in verhouding kleine
winst zulk een groot risico willen be-
loopen.
Toen de Tabakswet pas in werking
was, heeft men wegens onbekendheid
der betrokkenen met deze nieuwe wet,
het toezicht op de naleving ervan niet
zoo heel scherp uitgeoefend.
Thans is hierin echter verandering
gebracht; de ambtenaren hebben op
dracht gekregen nauwlettend op de
naleving der Tabakswet toe te zien
en bij overtreding pro ces-verbaal op
te maken. Zoo zijn reeds eenige pro
cessen-verbaal opgemaakt wegens het
verkoopen en afleveren van gebruikte
banderolles. Ook zal er tegen het ver
handelen van gebruikte banderolles
op het Waterlooplein te' Amsterdam
krachtig worden opgetreden. Mm ver
wacht dan ook, dat de gesignaleerde
knoeierij spoedig (uit de wereld zal
zijn.
In verband met den brand van Woens
dagavond in de „Mercurius" garage te
's-Hage, deelt men mede, dat de beide
directeuren, de heeren K. en E. nog in
politie-arrest blijven, totdat het onderzoek
naar de oorzaak van den brand zal ziin
afgeloopen,
Ben Eacfiï ha den brand was 'de o'fiïclër
van justitie ter onderzoek aanwezig, met
den scheikundige dr. Blomberg, die ver
schillende voorwerpen, vloeistoffen enz.
in beslag liet nemen.
Donderdagmorgen werd het onderzoek
voortgezet, nu met den Rechtercommis
saris mr. Rueb. .Dit onderzoek is nog niet
geëindigd. In verband daarmede is het
perceel voorioopig onder politietoezicht
gesteld.
Uit Leeuwarden wordt gemeld, dat het
rapport in de veelbesproken kwestie van
den Leeuwarder socialistischen oud-wet
houder Schaafsma, waarvan, toen het nog
geheim was een gedeelte in een der plaat
selijke bladen is verschenen thans is
ter visie gelegd.
In dat rapport wordt o.a. gezegd, dat
de heer Schaafsma als wethouder 'in ge
zelschap van anderen, te vele zeer dure
reizen voor rekening der gemeente heeft
gedaan dat hem een paar malen voor
schotten uit de gemeentekas zijn ver
strekt, die klaarblijkelijk niet geheel voor
de gemeentelijke uitgaven besteed wer
den; dat hij menigmaal zonder machtiging
van B. en W. zeer belangrijke bestellin
gen heeft gedaan die groote uitgaven voor
de gemeente tengevolge moesten hebben,
dat ten opzichte van den aan hem en den
heer Kieiman toebehoorenden polder te
Echten handelingen zijn verricht, die aan
de gemeente geld hebben gekost, en aan
de eigaren van den polder ten goede
kwamen.
Omtrent gemaakte reizen wordt o.a.
vermeld, dat van 12 Januari 1920 tot 23
April 1921 voor reizen in totaal een be
drag van 3469 is in uitgaaf gebracht;
daaronder trekken vooral de volgende
reizen de aandacht: 16, 17 en 18 Februari
1920 Schaafsma en Bottinga naar Am
sterdam voor de zaak der vuilverbranding
282.65 6 Maart 1920 samen naar Ech
ten, 78.70; 3, 4, 5 en 6 April samen met
hun vrouwen naar Amsterdam, 433.52; 1
en 2 Juni 1920 samen naar de Veenkolo
niën 338.76; 16 tot 24 Augustus 1920,
eerst samen en later met den heer Nop
pen naar Dusseldorf, Keulen, Frankfort
en Berlijn, 675.95. Herhaalde malen
zijn autotochten gemaakt van 50, 65
en zelfs 100.
In Berlijn werd in een van de aller
eerste hotels gelogeerd en dikwijls na
kleine reisjes in de provincie zonder
eenige noodzaak in restaurants gedineerd
en vele grove verteringen gemaakt.
Te Amersfoort is Donderdagmorgen ten
gevolge van verkeerden wisselstand een
locomotief met palkwagen uit de rails ge-
loopen. De schade is vrij groot en het
goederenvervoer ondervond vertraging.
S.s. Leerdam beschadigd. Het Ne-
derlandsch stoomschip Leerdam van de
Holland-Amerikalijn, werd op weg van
Rotterdam haar Vera Cruz tengevolge
van een aanvaring licht beschadigd en
bevindt zich thans te Havana.
Te Wijk bij Duurstede is een aardap
pel gerooid van een gewicht van niet
minder dan drie pond.
Het Polytechnisch Wkbl. van 6 Oct.
publiceert een artikel van Prof. Stürzen-
acker uit Karlsruhe over het vraagstuk
der acoustiek zooals zich dit bij concert
en schouwburgzalen voordoet. Stürzen-
acker is de bouwmeester van het nieu
we Kurhaus te Karlsruhe en heeft vóór
het ontwerpen van dit gehouw een on
derzoek ingesteld naar acoustiek van ver
schillende bouwwerken van den laats ton
tijd. Wij ontleenen er het volgende aan:
In de kerk van Schomdorf, de Mar-
ouskerk te Stuttgart, de Evangelische
kerk te Wiener-Neustatt, de Reinoldi-
kerk te Dortmund -was de oorspronkelijk
slechte acoustiek opgeheven door beklee
ding met kurk.
In een concertzaal te Hessen werd
een goede acoustiek verkregen door tegen
de wanden een bepleistering met olieverf-
beschildering aan te brengen en de ach
terzijde van de zaal, tegenover het too-
neel met draperieën van stof te be-
kleeden. Dat laatste werd dan ook toe
gepast bij het Neue Gewandhaus te Leip
zig.
Interessant is vooral de geschiedenis
van de Trocaderozaal, te Parijs. In 1878
door Davioud en Bourdam gebouwd, was
het gedeelte vanwaar de muziek uitging
volgens streng wetenschappelijke regelen
als 'n schelp geconstrueerd met de be
doeling daardoor de krachtigste stralen
bundels en dus de luidste muziek te
verkrijgen. Het resultaat was afschuwe
lijk en 30 jaren lang was bet een be
proeving daar muziek te hooren. Toen
besloten de directeur en een kundig mu
sicus Lion de fouten van de zaal gron
dig te bestudeeren. Zij besteedden daar
bijna een jaar aan en gebruikten alle
dankbare hulpmiddelen.
Een volledige verbetering werd ver
kregen door prijs te geven hetgeen juist
bet streven der architecten was geweest:
het refleoteerend vermogen van de schelp
vormige archestruimte. Door deze geheel
met stof te bekleeden -werden de zoo
hinderlijke indirecte geluidsgolven uitge
schakeld.
Uit het voorgaande is af te leiden, dat
de dikwijls voorkomende opvatting alsof
Igoede acoustiek louter toeval en we
tenschappelijk onderzoek ervan waarde
loos zou zijn, onjuist is, al valt het
niet te ontkennen, dat de vroegere theo
rieën het vraagstuk te eenzijdig stelden.
De sehrijver komt aan het eind van
zijn artikel tot eenige conclusies, waar
bij hij aandringt op het oprichten van
afzonderlijke leerstoelen voor acoustiek
aan de technische hoogesoholen.
Deze week vierde Richard Kralik, de
Oostenrijksche schrijver, zijn zeventigsten
verjaardag.
Wie Richard Kralik is? „Ons Noorden"
teekent hem als volgt:
„Geen „venerabel bokser" zooals Car-
pentier in wie de cultuur van het
onbeschaafde Europa Is ondergegaan te
genover hl zoon van de onbeschaafde
Kaffers maar 'n Intellectueel en artiest,
meer niet.
Zoon van zeer rijke ouders, was hij
niet verplicht te levensberoep te kiezen.
Toch werd hij geen parasiet, *n niets-
doend conventie-mensch gelijk Benson ze
zoo satiriek weet te teekenen.
Hij werkte harder als de armste bedel-
stndent en werd door zijn alomvattende
ernstige studies en de ontwikkeling van
zijn diepe veelzijdige kunstenaarsziel een
trouw en ijverig zoon der Katholieke kerk
een apostel: „Freier Beamter Gottes".
Hij, de charmante gasthear, .werd het
middelpunt van een illtfsfren Kring idea
listische werkers en heeft zoo ontzaglijk
veel voor den Katholieken opbloei gedaan.
Maar ook door zijn eigen beroemde
werken op allerlei gebied.
Hij is een levenwekker.
Waardoor dat? Door zijn artiestenziel?
Door zijn universeelen en genialen geest?
Zeker, dat geeft veel invloed, maar den
grooten invloed dankt hij aan zijn vol-
katholieke persoonlijkheid".
In „De Tijd" stond een prachtig artikel
over hem van Hein Hoeben. We ontleenen
daar het volgende aan:
„Groote denkers en dichters konden
vaak ontstellend-kleine menschjes zijn
en zwartgallige misanthropen, maldoene-
rige bluffers of norsehe despoten, die
prat gingen op hun zelf-verworven gees-
tesautonomie Zoo menigeen, die door het
publiek op de handen wordt gedragen,
is op den keeper beschouwd een erbar
melijke nieteling of een groote bel
hamel. Want dit is juist het groote in
Kralik, ook als mensch groot te zijn. Het
Roomsch geloof inspireert niet Heen zijn
gedachten en denkbeelden, maar be-
heerscht machtig gerust zijn leven. Pas
teur zei van zich zelf „dat de weten
schap hem tot het geloof der Bretonsche
boeren gebracht had": ditzelfde kon Kra
lik ook van zich zelf getuigen. Geen mor
gen zonder gebed en hymnengezang, geen
dag zonder zijn rozenkransgebed, geen
Zon- en geen feestdag zonder kerkgezang
en H. Communie dat is Kralik's devies
en hij beschouwt dit onafscheidelijk ver
bonden aan zijn levensplicht.'
En nu moge ik u hier een persoonlijk
voorval verhalen, dat ten voeten uit tee
kent den godsdienstigen mensch in Kralik.
Want levendig staat nog to mijn herinne
ring die Zondagochtend, toen wij door
den aanbleekenden morgen opgingen ter
vroegmis. Het wilde dat wij beiden in ge
dachten verdiept zwijgend voortwandel-
den en in die groeiende stilte viel het mij
op naast mij de zachte rinkeling van een
rozenkrans te hooren. Op het einde van1
de groene esschenlaan voelde ik een
zacht kloppen op mijn arm en met een
vochtigen gans in zijn ontroerde oogen
vertelde my Kralik, in kinderlijke blijheid
hoe hij zooeven reeds zijn tweede rozen-
kransgroet gebracht had aan zijn hemel-
sche Moeder. Sinds jaren reeds had hij
zich gewoon gemaakt iederen dag zeven
rozenkransen te bidden en hij meende
dat gansch zijn levensweg nu wel om
strengeld zou zijn met rozenkransen. En
met grooten eenvoud wees hij mij een
eenzame esch, die vochtig glinsterde in
de herfstzon, waar hij op zijn dagelijk-
sche wandeling even een kleine medita
tie placht te houden over de geheimen
aan den dag.
En nu werd voor mij ineens ontraad
seld het geheim van zijn onverpoosde
werkzaamheid en wonderbare veelzijdig
heid je mehr ich Gott loben kann, Je
rnehr ich produziere, zei hij nog op dien
roerloozen Zondagmorgen zijn voort
durend gebedsleven was de ondergrond,
waarop geleidelijk aan zijn geestesgebouw
werd opgetrokken.
Het zou waarlijk een wonder zijn, in
dien zulk een dagelijksche gebedspractljk
den mensch niet in al zijn belangen ver-
edelde.
Want hieruit kan men afleiden zijn
ontroerende bescheidenheid; zijn innig
meegevoelen voor de eenvoudige dienst
bode en waschvrouw, zijn ascetisch of
ferleven in dienst van de goede zaak, zijn
warme vriendelijkheid en toeschietelijke
voorkomendheid jegens iedereen. Hierin
ligt wel het geheim van zijn ongebroken
heid te midden der wereldstormen en
der ontzinde kreten eener verwordende
eeuw van zijn verheven zijn boven alle
materiale belangen en successen!"
Eiken dag zeven rozenhoedjes! zegt
„O. N."
't Is bekend, hoe ook Pasteur
wiens eeuwfeest dit jaar door heel de ge-
loovige en ongeloovige geleerde wereld
op grootsche wijze gevierd zal worden
dagelijks dit „leekenbrevier" bad.
Groote heiligen en groote geleerden, zij
hebben dat eenvoudige gebed gebeden, ze
werden er moedig en machtig door „In
mij is de genade van alle wijs- en waar
heid, bij mij alle hoop op leven en deugd:
gelijk een rozenstruik, aan waterbeken
geplant, heb ik bloesems voortgebracht",
zoo bad de Kerk Zondag op 't Rozen-
kransfeest in het offertorium.
Uit Stockholm wordt gemeld:
De ingenieur Sand'blam heeft een
electrischen hamer uitgevonden voor het
afbikken van soheepswanden enz. De toe
passing dezer vinding zou een groote be
sparing van tijd, geld en arbeid met zich
brengen.
Bij proefnemingen bleek, dat 5 Sand-
blomhamers bij het afbikken van een
schip meer en beter werk verrichten dan
70 man.
Engelsche deskundigen hebben Zwe
den bezocht, om het patent te beshide©.
ren. Dit bezoek leidde tot de oprichting
van de Electric scaling Hammers Ltd.
te Londen, om het patent te explodteeren.
De bemiddeling.
De commissaris der Koningin in Noord-
Brabant heeft, gelijk we reeds meldden,
aan de bij het conflict, in de sigaren-
nijverheid betrokken partijen zijn bemid
deling aangeboden. Hij denkt zich de
bemiddeling zoodanig, dat de organisa
tie hem alle noodige gegevens zullen
verstrekken ter beoordeeling van het ge
schil, waarna uiterlijk aan 't eind van
deze maand een bemiddelingsadvies zal
volgen. De commissaris neemt aan, dat
bij aanvaarding van zijn bemiddelings
voorstel de strijd wordt opgeschort en op
de thans geldende arbeidsvoorwaarden tot
30 dezer zal worden voortgewerkt.
De commissaris heeft het plan tot be
middeling opgevat, omdat hij het uit
breken van economische conflicten in
dezen tijd ten zeerste betreurt en de
strijd in de sigarennijverheid, welke tak
van industrie een zoo belangrijke plaats
in Noord-Brabant inneemt jijn bijzon
dere aandacht heeft.
De Nederl. R.K. Tabaksbewerkersbond
heeft het bemiddelingsaanbod van den
Commissaris der Koningin in Noord-
Brabant inzake het conflict in de ei-
garenindustrie aanvaard.
De werkgeversorganisaties in de ta
baksindustrie zullen gezamenlijk haar
houding bepalen.
Volgens naider bericht den Commissa
ris gisteren uit Amsterdam geschreven,
dat zij de aangeboden bemiddeling Pp
zeer boogen prijs stellen, maar dat zij
toch geen positief antwoord kunnen ge
ven, omdat het conflict in een stadium
verkeert, waarop voorioopig van 't voor
stel tot bemiddeling geen gebruik kan
worden gemaakt Zij hop«u echter dat
de Commissaris aan eenige door de ver
bonden aangewezen leden een andiontia
zal willen toestaan.
Naar het „Hbld." verneemt, zullen ter
versobering van de exploitatie-kosten der
marine, de navolgende maatregelen, groo-
tendeels door den vorigen minister van
marine a.i. voorbereid, zoo spoedig moge
lijk worden uitgevoerd:
lo. het overbrengen van het torpe
do-atelier van Amsterdam naar Willems
oord;
2o. het terugbrengen van de afd. .Ar
senaal" te Amsterdam tot een ontvang
en verzendbureau voor de uit het buiten
land voor de marine h. t. 1. en in Ooet-
Indië bestemde aangevoerde goederen en
c. q. ontvang- en verzendbureau vooor
de overige door het dep. naar Oost
en West-Indië te verzenden goederen.
De Rijks Werf te Willemsoord zal wor
den belast met het aanschaffen der ar
tikelen, tot dusver aan genoemde af
deel ing opgedragen;
3o. opheffing van den magazijndienst
te Amsterdam, behalve die voor kleeding
en levensmiddelen;
4o. het samenvoegen van alle op het
Marine-etablissement te Amsterdam over
gebleven administratieve bureaux, uit
gezonderd dat van kleeding en levens
middelen, tot één geheel.
De overbrenging van de opleiding tot
kustwachter naar Leiden is in voorbe
reiding.
Met het departement van Financiën
is in overleg getreden omtrent de wijze
van bestemming van het niet voor de
marine benoodigde terrein en woonhui
zen te Amsterdam. Een der woningen
aan de Marine-werfkade zal worden toe
gewezen aan den inspecteur van het
Loodswezen.
In de „Veldbode" schreef de heer Va/
Asperen Vervenne (hoofd-assistent by d«
dienst van den Rykspluimveeeonsulenh>.
een artikel over het opruimen van uit
gediende hoenders, waaraan wij het vol
gende ontleenen:
In ieder geval ruime men op alle
hoenders, ouder dan twee jaar, daar de
meeste oude kippen in hun derden leg
weinig of geen winst meer afwerpen
in het eerste legjaar legt het hoen het
meest, het tweede geeft al een belang
rijke vermindering en elke volgende leg-
periode gaat het aantal eieren, dat een
kip legt,, achteruit. Van de één- en
tweejarige hoenders moeten verder war
den opgeruimd alle vette kippen. Een
feit is ml., dat een goed leggende kip
gewoonlijk weinig vet aanzet, zoodat het
lichaam soepel blijft en niet stijf wordt
en opgezet van het vet. Het vet hoopt
zich voornamelijk op aan het achterlijf,
eigenlijk de buik; bij een goed leggende
kip is de buikwand (dat is het gedeelte
van het lichaam, dat zich onder den
staart bevindt en met dons is bedekt}
beweeglijk en slap, bij een vette kip
daarentegen bevindt zich tusschen het
vet en de darmen een soms centimeters
dikke laag vet, zoodat de buikwand d«m«
strak omheen staat en absoluut niet plooi
baar is. Het zal ieder duidelijk zijn, dat
een kip, die nu reeds overvloedig vet
heeft aangezet, in de rust-periode, die
vrijwel iedere overjarige kip in de win
termaanden doormaakt, zoo ongeveer zal
dichtgroeien en dat van een behoor
lijken leg onder die omstandigheden het
volgend seizoen niets kan komen. Alle
vette kippen dus onherroepelijk de l«*n
uit; verder houde men niet aan kippen
of hanen met pootgebreken, veroorzaakt
door mijt (kalkpooten) of jicht Hoen
ders, die aan kalkpooten lijden, hebben
misvormde pooten, de schubben staan
rechtop, inplaats dat zij glad aangesloten
liggen; onder de schubben hebben zich
n.l. de uitwerpselen opgehoopt van kleine
diertjes, mijden genoemd, die onder die
schubben leven en zich voeden met de
weefsels, die zich onder die schubben
bevinden. De hoenders lijden ernstig an
der die kwaal, soms wordt het zelfs zoo
erg dat ze haast niet meer loopen kun
nen; aan den leg doet een en andatf
natuurlijk geen goed. Jicht komt zeer
veel voor bij hoenders,, zij vertoonen
in het eerste stadium verdikkingen van
de teengewrichten. Oude hanen vooral
lijden er vaak aan; ook zulke dieren
bestemme men voor den pot.. Verder
houde men niet de hoenders, welke heel
langzaam ruiën en toch niet leggen; dat
zijn ook de besten niet. Een goede leg
kip behoudt bij een langzaam verloop
van den rui zijn frisschen, rooden kam
en legt door. Alleen by hoenders, die
plotseling sterk in den rui vallen, krimpt
de kam in. 't Is nu tijd om te verkoo
pen; heel veel oude kippen hebben het
leggen al gestaakt en iederen dag, dat
men die aanhoudt, is verlies.
In een tijd, waarin voor de slachtidp-
pen een goede prijs te maken is, zon
den wij zelfs durven aanraden de hennen
na den eereten leg voor de slacht te
verkoopen, zoodat meü> alleen het fók-
materiaal overhoudt. Hierbij mag °°k
twee- en driejarig goed zyn, als het
bewezen heeft, dat het zeer productief
is. Als men hoenders opruimt, dan doe
men het zooveel mogelijk vóór de opening
der jacht.
Sinds esnige dagen liggen in de Ring
vaart bij het Geniekanaal een ««ntaT
Duitsche schepen, welke alle geladen
moeten worden met beetwortelen die
men per vlet aanvoert uit den paid ar.
Er zijn schepen bij die een inhoud
hebben van 200 Last (400 ton) en hun
bestemming is, na geladen te zijn,
Duitschland, waar de beetwortelen zullen
verwerkt worden, 't Zijn de coöperatief
georganiseerde boeren, di« hun bisten
aldus doen verwerken. Met het rooien
van het product gaat het niet zoo vlot
als vorig jaar; de grond is zeer nat en
de biet zit vast. Thans is het wat beter
geworden en gaat men geregeld door
de groote schepen te laden. Toch zal
men dit seizoen, hetwelk zioh andere
jaren door zoo groote drukte kenmerkte,
niet veel vertier hebben; er zijn maar
weinig bieten geteeld en velen, die an
ders om dezen tijd nog aardig wat kon
den verdienen, staan er nu bui tan.
