LUCHTVERKEER.
Vliegen zonder motor.
Zeilvluchten.
Een nieuw Fokker-toestel?
STAATSBEGFOOTING 1923.
Vcorloopig verslag van Hoofdstuk
I (Algem. Beschouwingen).
KERK EN SCHOOL
Gedenkboek Eucharistisch
Congres.
Comité Nederl. Bedevaarten.
KUNST ER KENNIS.
Eere-diploma Mgr. van Stee.
HANDEL EN NIJVERHEID.
Uit de Schoen- en Leder
industrie.
#Flt*N00 N!*«WS.
Abnormale toestanden.
Wild Iii ons land.
Het geding tegen Mr. Troelstra.
De berooving van 'n Nederlander.
Inbrekers opgespoord.
Een veeg teeken.
De kwestie der gefuidsproeven.
K0RTF BERICHTEN.
Pacht en opbrengst
LANDBOUW EN VISSCNERM.
Aardappelen als veevoeder.
MARKTNIEUWS.
do minister neg vei der zal gaan, teneinde
onze sigarenindustrie te behoeden voor
ondergang.
De heer MARCHANT V. D. betoogt dat
de voordee'en van het ontwerp niet aan
den fiscus, doch alleen aan de fabr'kapten
zullen komen
De heer TROELSTRA S.D.A.P. verklaart
dat een belangrijke meerderheid zijner
fractie voor het ontwerp zal stemmen als
zijnde dit een compensatie voor den ta-
Kol? samins
De heer VAN VUUREN R.K. verklaart
zich tegen het amendement-Wintermans
om f 21 van 1000 sigaren te heffen om
dat het verder gaat dan de strekking van
ontwerp.
De heer COLIJN A. R. maakt het ont
werp geheel los van de kwestie van hel
valutarecht welke niet incidenteel kan wor
den beslist.
De heer SCHOKKING C. H. legt een
gelijke verklaring af.
Minister DE GEF.R betoogt dat het ont
werp uitsluitend een compensatie beoogt.
Daarom verklaart hij' het amendement-
Wintermans onaannemelijk.
De heer WINTERMANS trekt zijn amen
dement in.
Het ontwerp wordt aangenomen met 57
tegen 23 stemmen.
Voortgegaan wordt met de behandeling
van het ontwerp
beslechting arbeidsgeschillen
De heer SNOÈCK HENKEMANS C.H.
juicht de bedoeling van het ontwerp toe,
Het recht van enquête naar den toestand
van de bedrijven meet evenwel uit het
ontwerp verdwimen.
Mej. VAN DORP V.B. is tegen het ont
werp. Het zou de vrije concurrentie be
lemmeren.
'De heer SMEENK A.R. verdedigt het
ontwerp, waarin z.i. het enquête-recht niet
kan worden gemist
Bij de Kamer is ingekomen een voorstel
van wet van de hoeren Braat en De Boer,
tot intrekking van de Wet van 23 Maart
1918 tot tijdelijke afwijking van de wel
van 23 Juli 1908 tot invoering van een
wettelijken tijd.
De „Temps'' verneemt dat de
Franschman Gabriel Voisin een mil-
lioen francs beschikbaar stelt voor
het eerste vliegtuig dat zonder motor
een kringvlucht maakt van een kilo
meter te Issv-les-Moulineaux.
Bij de pogingen, die in den Rhön
worden aangewend om zeilvluchten te
volvoeren, vloog voor het eerst een
«kme, ingenieur Henlzen. Zij maakte
een nieuw vliegrecord, door hij zeer
sterken Oostenwind 40 minuten in de
lucht te blijven.
Volgens een Fransch blad heeft
fokker een nieuw verkeersvliegtuig
ontworpen met veranderlijk draag-
oppervlak. Het toestel zou als snelle
eendekker 6 passagiers kunnen ver
voeren. Wanneer men een grooteren
last wil vervoeren, kan men 'n klein
draagvlak toevoegen, terwijl na aan
zetten vane en grooter vTSk men 10
pass-giers vervoeren kan. Het toe-
s el zou worden uitgerust met een
motor van 400 en meer P.K,
Bij informa'ie bij de Fokker-fabrie
ken vernam de „Tel.", dat er inder
daad van een dergelijk toestel sprake
is, maar de plannen zijn nog slechts
in een eerste stadium van studie.
Verscheidene leden betoogden, dat de
uitslag der verkiezingen een onzuiver
beeld heeft gegeven van den volkswil.
Zij weten dit aan het kunstmatig in
standhouden van het verouderde anti
these a's politieke scheiding-lijn. terwijl
de vragen, welke deze verkiezingen be-
heerschten, feitelijk van financteelen en
oeconomisehen aard zijn. Ofsch~on ook
van Protestantsahe zi[de niets is nagela
ten om de overheerschende beteekenis
van het sociale en financieele element
zooveel mogelijk achter de theologische
elementen te verdoezelen, gold het be
zwaar van de hier aan 't woord zijn
de leden vooral het optreden van de
Katholieke geestelijkh id. inzonderheid
van het Episcopaat! Dit optreden be
stond in bet gebiedend voorschrijven
van het handhaven van de coalitie, 't
verbod tot het samengaan met de so
ciaal-democratie en het afkeuren van 't
optreden van de Nieuwe Katholieke
Partij. Aan den leider van laatstge
noemde partij heeft het Episcopaat zrifs
het voortzetten van de actie verboden.
Dat een dergelijk optreden in strijd is
met de democratie gaat feitelijk alleen
de leden dier partij zelf aan. Maar ook
voor het land is dit optreden bedenke
lijk, omdat hierdoor de uitslag der ver
kiezingen wordt gedenatureerd.
Andere leden kwamen tegen deze be
schouwingen op. Enkelen gaven te ken
nen, dat het optreden van het Episco
paat geenszins aanleiding tot critiek
kon geven.
Vrij algemeen was men van meening,
dat
de oplossing van de poli
tieke crisis
na de ontslagaanvrage van het vorige kabi
net in overeenstemming was met de door
de verkiezingen geschapen nieuwe samen
stelling der Kamer.
Verscheidene leden merkten op, dat,
hoezeer ook een formatie van het kabinet
nit de groepen der rechterzijde gerecht
vaardigd mocht heeten, het allerminst
voor de hand lag, dezelfde personen met
de leiding der regeering te blijven belasten.
Een krachtig ingrijpende bezuinigings-
politiek was naar hun meening niet te
verwachten van deze regeering. Inzonder
heid de ministers van arbeid en van onder
wijs, kunsten en wetenschappen hadden,
naar de meening dezer leden, voor andere
personen behooren plaats te maken.
Vele andeTe leden verdedigden het aan
blijven van de genoemde ministers onder
zoo geheel veranderde omstandigheden en
juichten het toe als een bewijs van zede-
lijken moed.
Verschgidene leden opperden bezwaar
tegen de geheimzinnigheid, waarmede de
kabinetsformatie omhuld is geweest
Verscheidene leden betreurden het, dat
de regeering zoo weinig heeft medegedeeld
over
haar plannen ten aanzien
van het regeeringsbeleid
fn de aangebroken parlementaire periode.
De voornaamste politieke vraagstukken
als de defensie, het buitenlandsch beleid,
de womngpolitiek worden zelfs niet aange
roerd.
Door vele leden werd de houding der
regeering verdedigd. Zij gaven toe, dat de
tot heden verstrekte inlichtingen karig
zijn, maar het onmogelijke mag niet wor
den gevergd. De soberheid van uitdruk
king behoeft geen ongerustheid te wekken.
Op daden en niet op woorden komt het
aan. Uit de openingsrede valt in ieder
geval af te leiden, dat het kabinet in de
komende driejarige; periode het herstel van
het verstoorde financieel evenwicht als
zijn hoofdtaak beschouwt.
Sommige leden betoogden, dat er, voor
zoover over de plannen van het kabinet
licht verschaft is, alle aanleiding bestaat
tot groote bezorgdheid. Zij betreurden het,
dat het geheele program der regeering
schijnt te worden samengevat in de
veiligstelling van den gulden
die blijkens een uitlating in de Nota den
toestand van 's lands financiën op het
oogenblik „het grootste cultureeele hygië
nische, sociale en stefensieve belang"
wordt geacht Daaruit kan worden opge
maakt, dat vele cultureele en sociale be
langen in het gedrang zullen komen.
Hiertegen werd door zeer vele leden op
gemerkt, dat de meening als zou de veilig
stelling van den gulden in strijd zijn met
de beginselen, door de rechterpartijen in
den verkiezingsstrijd op den voorgrond ge
steld, geheel onjuist is.
Volgens verscheidene leden moet wor
den aangenomen, dat de middelen
vermoedelijk 12 millioen te hoog zijn
geraamd.
Daar komt bij, dat het al te optimis
tisch om het verlies op de spoorwegen
als opgeheven te beschouwen, al valt het
streven om dit doel te bereiken, zeer te
waardeeren.
Voorts is geen rekening gehouden met
de annuiteit, welke eerlang zal zijn vast
te stellen in verband met de vrijwillige
ouderdomsverzekering, waarvan bet be
drag wellicht op 15 millioen is te stellen.
Ook zonder met het tekort op de spoor
wegen rekening te houden, zou alzoo het
tekort 27 millioen hooger moeten worden
geschat en op 69 millioen moeten worden
aangenomen.
De regeering stelt zich voor, zoo merk
ten deze leden op, dat in volgende jaren
het tekort met 37 K millioen zal dalen
tengevolge van bezuinigingen, waarvan
het perspectief thans wordt geopend. Zij
zagen daarin weinig heil. Dat de regeering
voor de dekking van een gedeelte van het
tekort gebruik wil maken van een bedrag
van 10 millioen uit de overschotten van
het Ieeningsfonds, achtten de hier aan het
woord zijnde leden niet geoorloofd.
Het beoogde doel n.l. vermindering van
de openbare schuld kan ook worden be
reikt door het overschot van het ieenings
fonds te d ien strekken tot dekking van
buitengewone uitgaven.
Sommige leden waren van oordeel, dat
de toestand van 's lands financiën heel
wat minder zorgelijk zou zijn geweest, in
dien de regeering destijds niet zóó af-
keerig was geweest van de in de Kamer
herhaaldelijk aanbevolen heffing-in-eens.
Hiertegenover werd gewezen op de hef
fing van de Verdedigingsbelastingen en
van de Oorlogswinstbelastingen, die min
of meer het karakter van een heffing-in
eens bezitten.
Andere leden merkten op, dat in de
nota betreffende den toestand van 's lands
financiën wel degelijk lichtpunten zijn aan
te wijzen. Voor de beoogde versobering
is noodig de wijziging van wetten, die
zoolang ze nog niet gewijzigd zijn, uitge
voerd moeten worden. Dat vele bezuini
gingen dus in perspectieven moeten be
staan, achtten deze leden dan ook zeer
verklaarbaar. Deze leden waren van oor
deel, dat de regeering lof verdient voor
hetgeen zij nu reeds heeft bereikt.
Sommige leden waren van oordeel dat
de toestand van 's lands financiën, hoe
slecht dan ook, niet uitsluiend het uit
gangspunt behoort te zijn bij de vast
stelling van de politiek der toekomst.
Nevens de versobering van den staats
dienst legden zij den nadruk op een re
constructie van het bedrijfsleven, tenein
de dit tot meerdere productiviteit op te
voeren. Deze leden konden met de verso
bering instemmen, doch niet met de mid
delen. waarmede deze zal moeten worden
bereikt. In dit verband werd herinnerd
aan het streven tot verlaging van den le
vensstandaard der arbeiders, o.a. tenge
volge van de pensioenkorting.
Dergelijke maatregelen brengen een
grooten slag toe aan de volkskrach
ten en aan de koopkracht van de
natie. Gelet op de kosten der eerste
levensbehoeften is een verlaging van
salaris niet gemotiveerd.
Vele andere leden waren met de
regeering van oordeel, dat het groot
ste cultureele, hygiënische sociale en
defensieve belang op dit oogenblik
is celegen in de veiligstelling van den
gulden.
Dit belang overtreft alle andere en
daarom moeten die andere belangen
er voor wijken.
Een'ge leden vroegen, of de regee
ring wel voldoende aandacht schenkt
aan hetgeen in de pers omtrent wen-
schelijke bezuinigingen wordt opge
merkt.
Sommige leden waren van oordeel,
dat nog steeds te veel hooge amb
tenaren worden aangesteld.
Een lid wilde afschaffing van het
gedwongen stelsel van verzekering,
terwijl een ander lid zich voor af
schaffing van de sociale wetten ver
klaarde.
Verscheidene leden hadden
bezwaar tegen de opheffing van
het departement v. L., N. en H.
Andere leden h"-'den tegen de
voorgenomen wijz minder be
zwaar. Enkele ledr loogden, dat
inplaals van genoemd departement, dat
van Arbeid hsd moeten worden op
geheven. Vele andere leden verdedig
den het bestaan van een departement
van Arbeid. De benoeming van een
nieuwen minister van Marine gaf ver
scheidene leden aanleiding tot critiek.
Andere leden konden met die be
noeming wel medegaan.
Hoofdstuk II (Hooge Colleges).
Eenige leden waren blijkens het
eindverslag van oordeel, dat dit
Hoofdstuk niet had moeten zijn uit
geschakeld bij de bezuiniging van 17
pet. Immers niet alle hierop voorko
mende posten zijn door de wet of
de Grondwet voorgeschreven.
Hoofdstuk Vila (Nationale Schuld).
Blijkens het eindverslag werd ge
vraagd of de regeering bedacht is op
de mogelijkheid van conversie van
staatsleeningen zoodra daarmede voor
deel is te bereiken.
Hoofdstuk XI (Koloniën).
Mocht het de bedoeling zijn den
dienst van het inlichtingsbureau vor
den Indischen dienst in te krimpen,
dan meenden, blijkens het eindverslag,
eenige leden bezwaar daartegen te
moeten maken, omdat hierdoor de
werving van personeel voor den Indi
schen dienst voor langen tijd zal
worden geschard ook nadat bij het
intreden van gunstiger economische
verhoudingen de behoefte aan per
soneel voor 's lands dienst zal zijn toe
genomen.
Bij genoegzame deelname zal binnen
kort vanwege het dagelijksch bestuur van
het Eucharistisch Congres een officieel
geïllustreerd gedenkboek worden uitge
ven, hetwelk een waardevolle gedachte
nis zal zijn aan het voor de Kerkge
schiedenis van Nederland zoo belang
rijke feit van het Eucharistisch Congres
te Amsterdam gehouden.
De prij3 van dit boek, dat van groo
teren vorm zal zijn dan het program
maboek, zal niet hooger worden gesteld
dan op f 1.
Om teleurstelling te voorkomen ver
zoekt het bestuur onmiddellijk de be
stellingen te willen opgeven aan de druk
kerij „het Kasteel van Amstel," te Am
sterdam.
De H. E. Heer M. Bauduin, Deken van
Venlo, heeft ontslag genomen van het
Comité tot samenstelling van Nederl. Be
devaarten- waarvan hij twintig jaren lid
en tien jaren voorzitter is geweest.
In zijn plaats werd door het Comité tot
president benoemd Mgr. A. Mutsaerts,
Pastoor te 's-Bosch, en op voordracht van
dat Comité tot lid benoemd door Z. D. H.
den Bisschop van Roermond, de W. E.
Heer K. Windhausen, Kapelaan te Venlo.
Aan Mgr. W. van Stee werd bij zijn
afscheid als voorzitter van het E. K.
Juvenaat in het Bisdom Haarlem bet
eere-voorzitterschap van deze diocesane
jeugdorganisatie aangeboden.
Dit ging gepaard met de overhandi
ging fan een diploma, waarvan op de
onlangs te Leiden gehouden 18e jaar
vergadering echter nog slechts het ont
werp kon worden getoond.
Thans is de uitvoering gereed geko
men. Het is werk van den kunstenaar
G. Wiegman.
De overheersohende kleuren zijn goud,
rood en bruin, waaruit een aange
name eenheid van toon is ontstaan.
De tekst, in fraaie gothisehe letter
vormen, luidt als volgt:
„Diploma van het Ee. e-Voorzitter- hap
aan den Hoogeerw. Heer Monseigneur
Wilhelmus van Stee, den grooten or
ganisator van het patronaats werk in
Haarlem's Bisdom, den voorbeeldigen en
weisprekenden ij veraar voor de belan
gen der jeugd, den bezielenden leider
van het B. K. Juvenaat,, bij zijn af
scheid als voorzitter op de 18o door hem
geleide jaarvergadering, dankbaar aan
geboden door het bestuur van het Juve
naat: past. J. Ruhé, vice-voorzitter, rec
tor N. H. M. van Beysen le secr.,
past. J. G. van Kelckhoven penningm.,
rector W. L. van Adrichem lid, M. H.
Boekelaar lid, W. van Schaik 2e secr.
en de 149 aangesloten patronaten en
jongeling8vereenigingen in het Bisdom
Haarlem, waarvan er 130 onder zijn
auspiciën zijn opgericht. 11 October 1922.
Leiden."
Deze tekst is aan twee zijden in een
figurale omlijsting gevat met versierings
motieven in licht bruin en rood op een
fond van donkergroen. In het boven
deel zijn in een drietal medaljons de
wapens aangebracht van Z. H. den
Paus, van Z. D. H. den Bisschop, van
Amsterdam als zetelplaats van het Juve
naat met Voorburg als woonplaats van
Mgr. van Stee. Deze wapens zijn als
penteekeningen fijn en kleurig uitge
voerd.
Aan den voet van de omlijsting sluit
een voorstelling van Christus, Die de
kleinen tot Zich laat komen, de oor
konde zinrijk af.
Advies to*, stopzetting van den invoer.
Dinsdagmiddag vergaderde te Tilburg
de commissie van overleg uit de Schoen
en Lederindustrie, Schoenfabrikanten-
bonden Leerfsbrikanten en R. K. Leerbe-
wertkersbond die naar aanleiding van
de op 4 October met den minister van
Arbeid gehouden bespreking, rapport had
uit te brengen, hoe zij wenschte, dat de
industrie geholpen zou worden.
Zij stond voor de groote moeilijkheid,
uit de twee passende systemen, n.l. alge-
heele sluiting der grenzen, of, heffing van
een nivelleerend valutarecht, een keuze te
doen.
Besloten werd den minister voor te stel
len, als crisismaatregel, algeheele stopzet-
zetting van den invoer van schoenen en
Ieder, enkele ledersoorten welke hier te
lande niet voldoende gefabriceerd worden
uitgezonderd, te bepalen.
Deze maatregel werd aanmerkelijk be
ter geacht dan het heffen van een nivel
leerend valutarecht omdat dan de vele
moeilijkheden, aan tiet laatste verbonden,
voorkomen .werden, en de regeering het in
handen houdt, de grenzen te openen als
zij dit om de een of andere reden noodig
acht, zooais b.v. bij prijsopdrijving.
In de „Tijd" komt een relaas voor van
den ZeerEerw. heer W. A. Rademaker,
pastoor te 's-Heerenberg (Geld.) over de
toestanden aldaar. Reeds zijn, aldus de
pastoor, in diverse bladen ingezonden
stukken geplaatst ovqr wantoestanden, die
sinds geruimen tijd langs onze Oostelijke
grenzen een gevaar voor ons volk zijn ge
worden.
Zondag op Zondag wordt al gedurende
maanden de grens opengesteld voor 30 of
40 Mark. Als lokaas dienen kermissen,
zwemwedstrijden, bokswedstrijden, dans
partijen enz.
Bij honderden, ja bij duizenden trekt
men dan de grens over en zooals genoeg
bekend is, door velen wordt er op erger
lijke wijze huisgehouden. Maar het droe
vigst van alles is hel misbruik van sterken
drank,* dat op onrustbarende wijze in de
hand wordt gewerkt door bet z.g. goed-
koope van den borrel. Het drankmisbruik
en de dronkenschap hebben een omvang
aangenomen, die het ergste doet vreezen
voor de toekomst. Er wordt op het oogen
blik een heel geslacht van dronkaards ge
kweekt.
Naar onze meening mogen de Neder-
landsche autoriteiten niet lijdelijk toezien.
Sommige gemeentelijke overheden treffen
reeds maatregelen, maar deze zijn niet
doeltreffend gebleken.
De landelijke overheid kan wellicht in
overleg treden met de Duitsche autoritei
ten, opdat er van beide zijden pogingen
in het werk worden gesteld, om dezen
noodlottigen toestand zooveel mogelijk te
verbeteren. Noch de Duitsche, noch de
Hollandsche bevolking wordt door derge
lijke excessen gediend.
Waar is het toch goed voor, dat men
voor een gewoon ernstig bezoek over de
grens allerlei bezwarende formaliteiten
heeft te vervullen, terwijl men voor elke
onbenullige „vermakelijkheid" zonder
moeite passeeren kan? 't Lijkt er wel naar,
dat het volk op een draf ten onder moet
gaan.
Inderdaad, de abnormale grenstoestan-
den verdienen de volle aandacht der Ne-
derlandsche autoriteiten.
Naar aanleiding van berichten om
trent het voorkomen van veel wild
in sommige deelen van het land deelt
men aan het „Hbld." mede:
Niet overal blijkt in 't Oosten van
ons land overvloed van wild te zijn.
Het toenemende eierenrapen dreigt,
naast de groote droogte van verle
den jaar den stand van 't waterwild
met vernietiging. Zelden zijn er zoo
weinig eenden geschoten.
In enkele goed verzorgde jachten
liet tot nu toe de hazenstand niet te
wenschen over, maar overigens zijn
er minder hazen dan verleden jaar
en is de tusschenhandelsprijs dan ook
Het vroegtijdig maaien van de wei
den, dezen voorzomer, heeft vele
jonge hazen en faisanten-legsels ver
nietigd, terwijl 't onoordeelkundig af
geven van permissies om zoogenaamd
schadelijk gedierte te schieten de
strooperij zeer in de hand heeft ge
werkt.
In streken waar anders vele faisan-
ten werden geschoten, was de uit
komst tot nu toe bedroevend,, in en
kele beter.
Houtsnippen zijn er nog weinig
geschoten, terwijl watersnippen zeer
talrijk zijn! Konijnen, niet tot het
wild behoorende, zijn in vele streken
talrijker dan verleden jaar en ver
tegenwoordigen een marktwaarde van
f 0.80, wat men niet goedkoop kan
noemen. Wel een bewijs hoe 't als
volksvoedsel begeerd wordt.
Er is, zegt de Tel., rechtsingang ver
leend en de instructie geopend in de zaak
tegen mi. Troelstra, in verband met het
incident ten kantore van een verzekerings
maatschappij te Amsterdam, waarbij mr.
Troelstra een polisafschrift, omtrent welks
inhoud meeningsverschil was gerezen, ter
inzage vroeg en plotseling verscheurde.
Eenigen tijd geleden is getracht in een
slaapwagen van LeipzigRotterdam, een
Nederlandsch student na bedwelming met
chloroform, zijn kostbaarheden en geld af
handig te maken. De toeleg gelukte slechts
ten deele, ten gevolge van het ontwaken
van den student uit de bedwelming. De
verdachte, die in Hannover ter beschik
king van de politie zou worden gesteld,
zag echter door de slappe houding van
den conducteur, die hem moest bewaken,
op het station kans te ontvluchten.
In verband met het ernstige karakter
van het feit heeft de Duitsche justitie een
nauwkeurig onderzoek ingesteld en thans
is de verdachte gearresteerd. Hij heeft een
volledige bekentenis afgelegd en zal voor
de rechtbank te Hildesheim zich te ver
antwoorden hebben.
Het is de Dordtsche politie gelukt, de
hand te leggen op de daders van den in
Augustus gepleegden inbraak met diefstal
bij mr. Reris, aan de Wijnstraat aldaar.
Het rijn J. W. D. te Amsterdam en A. v.
d. R. te Rotterdam. Zij hebben het gestolen
zilver te gelde gemaakt in Den Haag bij
G. B., die wegens heling is gearresteerd.
Bij het onderzoek is verder gebleken, dat
de dieven, nadat zij zich in Den Haag van
het gestolene hadden ontdaan, hun roof
tocht hebben voortgezet en achtereenvol
gens hebben ingebroken bij ds. Van der
Brugh te Tiel, te Baarn, te Oosterbeek en
te Nijmegen. De dieven ziin opgesloten.
De Hilversnmsche commissaris van po
litie ziet den toestand gedurende den ko
menden winter blijkbaar donker in. HTj
neemt aan, dat de criminaliteit dan zai
toenemen en deelt in een communiqué
mede, dat hij reeds, bijzondere maatregelen
heeft getroffen om te trachten, dit drei
gende gevaar zooveel doenlijk te beper
ken, waarbij hij hoopt op de medewerking
der ingezetenen.
Verschillende wenken worden gegeven,
zooals behoorlijk afsluiten van deuren en
blinden, voor afgelegen villa's en fabrie
ken het aanschaffen van een goeden waak-
of politiehond, enz.
Aangeraden wordt geen geld of gelds
waardige papieren in de woning te bewa-
Ten, hetgeen te gemakkelijker is nu de
girodienst en bankinstellingen zoo gemak-
keli'k de zorg daarvoor op zich nemen.
Wanneer er is ingebroken, wordt in
overweging gegeven, zelf geen onderzoek
in te stellen en geen der voorwerpen op
de plaats des misdrijfs te betasten. Niet in
de vertrekken of gangen, waar het mis
drijf is gepleegd, te loopen, doch onmid
dellijk do politie te waarschuwen. Aan te
bevelen voor bejaarde of hnlobehoevende
menschen is een telefoonverbinding op de
slaapkamer. Geboden door de noodzake
lijke verdediging van eigen of eens anders
lijf of goed tegen oogenhliUkelijke, weder
rechtelijke aanranding, mag de aanrander
straffeloos neergelegd worden. Zelfs at
beeft men de grenzen van de noodzake
lijke verdediging overschreden, dan nog is
men niet strafbaar, indien dit het onmid
dellijk gevolg is geweest van hevige ge
moedsbeweging, door de bedoelde aanran
ding veroorzaakt.
De commissaris gelooft niet, dat het in
Hilversum noodig zal bliiken van dit recht
gebruik te maken, doch acht het nuttig
èn voor den aangerande èn voor den boos
wicht. dit te vermeiden.
Omtrent deze kwestie vernemen wij
het volgende van 't Kon. Ned. Meter.
Instituut te De Bildt:
Zooa's men weet. zijn onlangs te 01-
debroek proeven genomen met ontnlof-
fingen van 2-501009 K.G. ontnlofhare
stof .(ftfkomjj'ig van gedemonteerde aan
gedreven mijnen) ter voorbereiding van
een grootere ontploffing, waarbij men
aanvankelijk ongeveer 10.000 Kg. hal
willen laten ontploffen op een vooraf-
bepaalden en bekend gemaakten tijd,
teneinde de voortplanting van het geluid
in de atmosfeer tik kunnen bestudeeren
voor een geval, waarbij de toestand van
de atmosfeer zoo volledig mogelijk be
kend zou zijn en het oogenblik der ont
ploffing tot qp een seeonde nauwkeurig.
In verband met de ongerustheid in
de omgeving van Oldebroak gewekt door
de trillingen door het zware geluid op
sommige plaatsen veroorzaakt (van een
eigenlijke aardbeving is geen sprake) zijn
de voorbereidingen eor.i en tijd gestaakt.
Thans, nu door een herhaald onderzoe
ken de geschiedenis van vroegere op
zettelijke of toevallige ontploffingen de
overtuiging is versterkt, dat geen eigen
lijke beschadiging buiten den cirkel van
2 K.M. straal, waarbinnen niets te be
schadigen valt, mogelijk is, heeft het
Departement van Oor'o; toestemming ge
geven om althans met 5000 Kg. do
proef te laten doorgaan.
De belangstelling voor deze proefne
ming is ook in het buitenland zeer
groot, zoodat op een groote deelneming
aan de waarnemingen gerekend mag
worden. De datum van de proafneming
kan niet lang van te voren worietn
vastgesteld, omdat het gewenseht i3 van
een bepaalden weerstoes'and gebruik te
maken, waarbij ons lani en een groot
Jeel van zijn omgeving ander den in
vloed van hooge barometerstanden zijn.
Tendeele is dit gewenscht om op hel
der weer voor de meteorologische waar
nemingen (in onderheid v.o" e7iwaarne
mingen en peilingen van loodsballons)
te kunnen rekenen; tevens is er dan
meer kans op een temperatunrsverdee-
ling in - de atmosfeer, waarbij de tem
peratuur in enkele dagen stijgt bij toe
nemende hoogte en in de grenslagen
sprongen vertoont, die voor de geluids-
voortplanting van groot belang zijn. Het
zijn vooral de invloeden van tempera
tuur en wind, die vele van de eigen
aardigheden in den vorm der hoor-
baarh f idsgebieden verklaren, althans
qualitatief. Naast een gewoonlijk onre
gelmatig begrensd gebied van hoorbaar
heid onmiddellijk om de geluidsbron,
wordt dikwijls een tweede, abnormaal
hoorbaarheidsgebied aangetroffen tot op
veel greotere afstanden (120200 K.M.)
van het eerste gescheiden door een
stiltegordel. O.a. bij het beleg van Ant
werpen in 1914 en herhaaldelijk daar
na tijdens den oorlog, zijn zulke stilte
gordels hier te lande waargenomen.
Zelden of nooit is echter op die da
gen of die van toevallige groote op
offeringen do toestand van de atmosfeer
voldoende bekend geweest om de geluids
wegen, geheel overeenkomstig de ver
schillende theoriën, die opgesteld zijn
te kunnen berekenen.
Toch zijn er een aantal gevallen,
waarin men geneigd is tot de slotsom
te komen, dat de invloed van wind en
temperatuur niet voldoende is om alle
of zelfs de voornaamste bijzonderheden
te verklaren en heeft men 'n andere
theorie ter verklaring te hulp geroepen,
die onderstelt, dat de geluidstralen tot
zeer groote hoogte (100 K.M.) in de
atmosfeer omhoog stijgen en dan ten
gevolge van den geleidelijken overgang
naar een atmosfeer, waarin waterstof in
plaats van stikstof en zuurstof 't hoofd
bestanddeel is, naar de aarde worden
teruggebogen.
Het doel van de proefneming is nu,
zoo mogelijk, in deze vragen klaarheid
te brengen. Daartoe zal, zoodra er
voldoende grond is om een gunstigen
weerstoestand te verwachten, de dag der
ontploffing, die te 5.20 n.m. Amster-
damschen tijd, zal plaats hebben, (o.a.
van den Eifeltoren) worden bekend go-
maakt. De Meteor. Instituten zorgen
voor een uitvoerig onderzoek van de at
mosfeer. De vrijwillige waarnemers en
allen die zich voor deze gelegenheid
daarbij willen aansluiten, worden uitge-
noodigd de geluidswaarnemingen te ver
richten volgens onderstaand programma
en de uitkomsten dier waarnemingen
aan het Instituut in te zenden, dat
later een voorloopig verslag van de uit
komsten zal samenstellen en bekend
maken.
Men wordt verzocht waar te nemen
le. Het juiste oogenblik, zoo mogelijk
tot in seconden nauwkeurig, waarop het
geluid werd vernomen. Om dit te be
reiken, is het noodig een goed loopend
horloge voor en na de waarneming te
vergelijken met een klok, die den
juisten tijd aangeeft of met een tijd
sein (bijv. radiotelegr. tijdsein Eiffel-
toren).
Het radiostation Vossegat zal waar
schijnlijk op den dag van de ontploffing
te 4 uur n.m. precies een tijdsein ge
ven. Nadere bijzonderheden hieromtrent
worden tegelijk met den datum bekend
gemaakt.
Het zal zeer worden gewaardeerd, in
dien men (bij de waarneming opgeeft,
welke nauwkeurigheid naar schatting in
de tijdsopgave werd bereikt
2e. De richting, waaruit het geluid
schijnt te komen ten opzichte van de
windstreken en de helling van den ho
rizon, indien het van boven schijnt te
komen.
3e. De kracht van het geluid volgens
onderstaande schaal
1. Nauwelijks hoorbaar voor iemand,
die goed luistert. 2. Voldoende hoor
baar voor iemand die goed luistert. 3.
TToorbaar zelfs voor iemand die niet
onlet: 4. tamelijk krachtig; 5. krachtig
en verontrustend: 6. s-hr'kwekkend7.
vergezeld van trillingen (vensters, deu
ren) 8. den indruk van een aardbe
ving makend.
Hierbij moet ongemerkt, worden, dat
in het buitenste (abnormale) hoorbaar
heidsgebied de trillingen, onder 7 en 8
verme'd kunnen ontreden zonder merk
baar g hlnid.
4e. Aard van Let geluid (meervoudig,
langdurig, rommelend, bij onderbreking
den duur daarvan opgeven).
5e. Den plaatsel'"ken wears'ce'tand
bij de waarneming: richting en kracht
van den wind bewolking (richting van
waar de wo'ken komen, bewolkt gedeel
te van den hemel) temperatuur der bui
tenlucht.
Ook de mededeeling dat ondanks goret
luisteren niets werd gehoord, zal zeer
nn prijs worden gesteld.
Nan- wij vernemen is het h°el wel
moge'ijk. dat. de oroe'oemieg re-xls bin
nen enkele dagen plaats vindt.
Een landbouwer te Westerwolde (Gron.f
die voor een lap grond een huur van 400
per jaar moest opbrengen, oogstte van dat
veld.... voor 330 aardappelen!
De aardappelen brengen dit jaar weinig
op en voor de consumptie is er over
vloed van. Nu brachten de bladen oqw
verleden week het bericht, dat de ve»
houders hier en daar in het land de aard
appelen opkoopen, om deze als veevoa.
der aan te wenden. Dat is nog zoo do»
niet gezien.
Dezen winter is er in de meeste strekag
weinig hooi en zal men veel ruw voer
moeten vorderen. Nu vormen alle knol-
en wortelgewassen echter door hun hoog
watergehalfe een voeder, dat in te groote
hoeveelheid en gedurende langen tijd ga.
geven, verslappend werkt op de spijsver-
teering der dieren. Toch zijn de wortel
en knolgewassen een zeer smakelijk ea
goed verteergaar voedsel voor het vee,
maar wij dienen er krachtvoeder bij ta
geven. Aardappels en rapen munten hier
bij nog wel uit in verteerbaarheid, de
stikstofvrije extractiestoffen worden tot
voor 96 pCt. verteerd, en de verteerbaar
heid van het eiwit in 't ruwvoeder wordt
door bijvo.edering dezer knolgewassen
slechts weinig verminderd.
De samenstelling der aardappels hangt
van de vriateit en ook van diverse uit
wendige invloeden af, doch wij kunnen
zeggen, dat zij bevatten van 18 tot én
meer dan 30 pCt. droge stof, van 1,3 tot
4.5 pCt. ruweiwit, en van 12 tot 272 pCt.
zuiver zetmeel. Hoe rijker een aardappel
aan zetmeel is, des te armer is hij ge
woonlijk aan stikstofverbindingen; hoe
meer water hij bevat, des te armer is hij
ook aan zetmeel, maar des te grooter is
in den regel zijn gehalte aan ruw eiwit ên
meestal ook aan aschbestanddeelen.
Opgemerkt dient te worden, dat do
aardappel rijk is aan kali en ook tame
lijk veel phosphorzuur bevat, maar dat
daarentegen zijn kalk- en zijn natroaange-
halte zeer laag zijn. Hieraan moeten wij
denken met het oog op de melkproduc
tie en nog meer, als wij aardappelen voe
deren aan jonge, snelgroeiende dieren.
Melkvee mag hoogstens voor de helft,
jongvee slechts hoogstens voor een derdo
met aardappelen gevoederd worden. Ge
kiemde aardappelen, rauw gevoederd, zijn
altijd schadelijk en werken het verwerpen
in de hand Voor rundvee is het niet noo
dig, de aardappelen vóór het voederen te
koken of te stoomen. De dieren eten ze
zóó wel en kauwen ze ook goed fijn.
Toch is het in ieder geval noodig, indien
de aardappelen tamelijke spruiten dragen,
dezen te verwijderen. De dieren krijgen
anders het vergif, de solaline, naar bin
nen.
Nimmer zal men melkvee met aardap
pelen voederen, zonder daarbij een flinke
portie eiwitrijk voeder te geven. Door
voedering met enkel aardappelen, waarbij
wat hooi en stroo, lijken de dieren zoo
op het oog soms héél wat, maar inwen
dig worden zij voos en slap. Voor melk
productie is veel eiwit noodig, en dat be
vatten de aardappelen niet genoeg. Voe
derbieten. suikerpulp en lijnmeel dienen
we er bij te geven.
Voor mestvee zijn aardappelen uitste
kend, vooral met wat meel als bijvoer.
Het verdient aanbeveling de aardap
pels schoon te geven, dus ze eerst te
wasschen. Zand en klei er aan maakt ze
niet alleen minder smakelijk, maar het
kan ook schadelijk zijn voor de dieren.
Voor varkens en paarden zijn aardap
pelen ook een best voeder, mits wij het
den dieren in gekookten toestand ver
strekken. De jonge dieren voeren we
sekopkte aardappelen, met water en goed
eiwitrijk voedermeel. Paardeboonen of
haverhooi als bijvoeding is ook goed.
Voor oudere paarden komen wij met
aardappelbrei plus hooi en haksel al een
heel eind.
De varkens eten de aardappel graag,
gelijk algemeen bekend is, en voor deze
dieren zijn aardappelen, natuurliik ook
weer met eiwitrijk bijvoeder, uitstekend.
Grondnotenmeel, sesammeel en vleeseh
en vischmeel is als büvoeder best. In een
verhouding van 1:10 gegeven, voldoen
deze meelsoorten bij aardappelen goed.
Hebben we erwten als bijvoeder, dan doen
we het daarmee, wij kunnen ze rauw of
geweekt geven en beginnen de dieren er
aan te wennen, als ze jong zijn. Voeren
we aardappelen met erwten, dan dienen
we ongeveer een verhouding te nemen
van 100 K.g. aardappelen met 30 Kg.
erwten. Voederkalk. beendermeel of ge
wone muurkaik dienen wij den dieren,
wegens de katkarmte der aardappelen, er
bii te verstrekken.
Ook eiwifriik groenvoeder is uitstekend
bij aardappelen te geven. Boonen lusten
de varkens minder graag en soms zelfs irt
't geheel niet.
Bij den tegenwoordigen malaise-tijd is
het dus een gelukje te noemen, dat wij
in den aardappel zoo'n betrekkelijk goed
koop voeder bezitten voor onze landbouw
huisdieren. Laat ons er dan ook, met in
achtneming van do wenken in dit artikel
gegeven, een nuttig gebruik van maken.
AMSTERDAM, 25 Oct. Vee. Ter markt
waren aangevoerd 246 vette kalveren, la
qua! f 1.60—1.70, 2e qual. f t.40, 3e qnal.
1.20 per K.G.; 41 nuchtere kalveren
f 1824 per stuk; 427 vette varkens. Ia
rraal. 1.18—1.21, 2e qual. 1.16—1.19,
3e qaul. 1.101.12 per K.G.. schoonge-
wicht.
AMSTERDAM, 25 Oct. Aardappelen.
(Bericht van Jac Knoop). Zeeuwscha
Bonte 3.30, dito Blanwe 2.80—3. dito
Eigenheimers 1.701.90, dito Blauwe
Eigenheimers f 22.10, dito Eigenheimers
ooters 1.7080, Anna PaUiowns
aardappelen 2, Hillegommer Zandaard-
appeleen 4.20 per H.L.
ENSCHEDE, 24 Oct. Eieren. Aanvoer
12.000 stuks. Prijzen 1213 per 100
stuks.
ZALTBOMMEL, 2d Oct., Vee. Op de ge
houden najaarsveemarkt waren aange
voerd 90 runderen en 19 kalveren. In
kalfvee was vlugge handel voor 't buiten
land. Kalfkoeien 425550; kalfvaarzet»
f 280350; 2K-jarige ossen 250340;
hokkelingsossen 1602Ó0; hokkelings-
vaarzen 130 "S0- guste koeien f 140
190; graskalveren 5070; stieren 150
200: nuchtere fokkalveren 2025,
WOERDEN. Op de alhier gehouden na-
jaarsmarkt voor runderen zijn aangevoerd
1695 stuks vee. De prijzen beliepen voort
stieren f 150350; vaarzen 125275;
pinken 80150: melkkoeien 120—
430: kalfkoeien 175400; kalveren 35
85. Handel redelijk. Vette koeien 259
tot f 475.