LEOIA'S ERFENIS
UIT DE PERS.
Uit onze Oost.
De R.-K. StaatspariTT.
Oud-minister Van IJsselsteyn te
Kaapstad.
Penisoenea per giro.
Nederlandsche Bond tot het
Redden van Drenkelingen.
zfjri «SVfeTïaïéu ISffl653rle!?j? ftfe-JF#
Het Arnhemsche pers-incident.
Bezuinigingsmaatregelen bij de
Amsterdamsche Bank.
Prinses Juliana bij Tuschinsky.
Financieel commissaris voor
Albanië.
Van droog Amerika.
Geheime teekens.
Pastoor Verbraak.
«EBSF^ÜD NIEUWS.
Brand in Den Haag.
Lijk gevonden.
Het gevonden lijk.
Duïtsch'e geHeesfieerefl én Ïan3-
artsen in Nederlandsche grens
gemeenten.
De ontploffing te Oldebroek.
Stervende Stadshoek.
KOR TE BERICHTEN.
Een zware druiventros.
MOT EN KENNIS.
Kalidasa's Cakuntala.
RECHTSZAKEN.
DE ZAAK-AGSTERIBBE.
JAN DUIJS GAAT HEEN.
MARKTHIEUWS.
Zaterdag werd in hotel „Terminus"
ts Utrecht eon vergadering gehouden
van het Bondsbestuur met afgevaardig
den van sociale vereenigingen, welke
reeds eenigen tijd geleden werd aan
gekondigd. (Centr.)
Men schrijft aan de „N. R. C." uit
Kaapstad, d.d. 6 dezer:
Op Maandag 2 October kwam met de
„Armadale Castle" te Kaapstad aan de
Nederlandsche oud-minister van IJssel
steyn in gezelschap van zijn echtgenoote
en particulieren secretaris De Nederland
sche consul, mr. F. H. E. Groenman en
zijn echtgenoote waren aanwezig om de
gasten te begroeten, evenals vice-consul
Loopuyt en eenige anderen.
Reeds denzelfden dag werden eenige
bijzonder mooie gedeelten van den om
trek van Kaapstad bezocht en eenige be
zoekers ontvangen. Dinsdagavond was er
een officieele receptie ten huize van den
Nederlandschen consul.
De administrateur van de Kaap, sir Fre
deric de Waal, was, met echtgenoote,
tegenwoordig, evenals de burgemeester
van de vereenigde municipaliteit van
Kaapstad en mevrouw Verster. Woensdag
gaf het Algemeen Nederlandsch Verbond
een groote receptie. Antwoordend op een
begroetingsrede van mevrouw Loopuyt,
kwam de heer van IJsselsteyn te spreken
over de stoombootverbinding tusschen
Nederland en Zuid-Afrika. Hij zeide dat
men allicht grootsche voornemens kon
hebben als men het ambt van minister
aanvaardde, maar na vier jaren dienst
gedaan te hebben, volgt allicht de teleur
stelling en de vraag: „Is dat alles, wat ik
tot stand heb kunnen brengen?" Zoo was
het hem ook gegaan, doch tevens had hij
met een zekere mate van genoegdoening
kunnen zeggen, dat hij medegeholpi had
om de brug te bouwen, die thans Neder
land met Z.-Afrika verbindt: De Holland-
sche Stoomvaart-lijn. Het was thans de
taak van degenen, die er het meest be
lang bij hadden, de bevolking van Zuid-
Afrika, er voor te zorgen, dat deze koste
lijke verbinding een succes zou worden
en gevolgelijk in stand zou blijven. Re-
geeringsondersteuning was, niet zonder
moeilijkheid, verstrekt, doch kon niet al
tijd duren en men moest trachten de lijn
op eigen beenen te laten staan.
Het bal ten stadhuize, mede ter eere
van den Nederlandschen gast, gister
avond, was een volkomen succes.
Morgen gebruiken de heer en mevrouw
Van IJsselsteyn een maaltijd op
Highdere, als «-fficieele gasten van den
administrateur van de provincie.
Naar wij vernemen, is de Regeering
voornemens, vooraan de pensioenen per
giro uit te betalen, welke maatregel een
belangrijke verbetering zal inhouden voor
de pensioenhouders. (Rsb.)
De Ned. Rond tot het Redden van Dren
kelingen, heeft op 17 September j.l. in den
Haag op waardige wijze zijn te Lustrum
herdacht; gehouden werden Nationale
wedstrijden in zwemmend redden en het
verieenen van Eerste hulp aan drenkelin
gen en verstikten.
De Bond werd opgericht 16 September
1917, door de toen bestaande Brigades:
Amsterdam, Haarlem, Den Bosch, den
Haag en Breda en telt thans 16 atdeetin-
gea. Door den Bond werden Brigades ge
sticht m Zwolle, Heemstede, Middelburg,
Utrecht, Leiden, Amersfoort, Noordwijk
aan Zee, Zaandam, Maarssen, Gcada en
Zaadvoort.
De Bond verheugt zich in het feit dat
thans reeds 3 Brigades: den Haag in Sche-
veningen, Noordwijk en Zandvoort hulp
willen en kunnen bieden aan hen die ge
vaar toopen te verdrinken aan de kust.
Ons waterrijke land met zijn bonderden
rivieren, meren, vaarten, kanalen en sloo-
ten en lange kustlijn van Doliard tot aan
de Zeeuwsche stroomen, plus het Zuider
zee gebied, heeft jaarlijks ongeveer
duizend gevallen van dood door verdrin
king te betreuren. De Bond werkt samen
met den Nederlandschen Zwembond om
het zwemmen te bevorderen en streeft er
naar Reddingsbrigades te stichten in ons
ganscbe Vaderland om het aantal gevallen
van dood door verdrinken zooveel moge
lijk te beperken.
De secretaris van den Bond, de heer A.
J. Meyerink te Haarlem, verschaft gaarne
alle gewenschte inlichtingen.
De Bond heeft, daarbij krachtig finan-
tieel gesteund door het Camegie-Hekien-
fonds (Den Haag) een verzekering geslo
ten voor de gediplomeerde leden, bij de
Algemeene verzekering Maatschappij „Pro-
videntia", Amsterdam, voor bedragen van
3000 bij overlijden in verband met een
redding, 3000 bij algeheele invaliditeit
en 3 per dag voor tijdelijke ongeschikt
heid. Het Carnegie-Heldenfonds betaalt
voor de 100 gediplomeerde leden de ge-
heele premie.
De Maatschappij tot Redding van Dren
kelingen, opgericht in 1767 te Amsterdam,
steunt het streven van den Bond met een
jaarlijksche subsidie, terwijl verschillende
Brigades eveneens gelden ontvangen.
Door de Technische Commissie van den
Bond, wordt vijfmaal per jaar gelegenheid
geschonken proeven van bekwaamheid in
zwemmend redden af te leggen voor leden
van aangesloten Brigades. Het eerstvolgend
examen vindt plaats in Utrecht op 12
November in de overdekte zweminrichting
Biltstraat 4; de heer J. van Gemen, Lin-
naeuskade 25, Amsterdam, voorzitter T. C.
verschaft desgewenscht de noodige inlich
tingen. De Medische Commissie, secretaris
Dr. Max Juda, Amsterdam, neemt dien
zelfden dag het Medisch examen, volgens
de Bondseischen, af.
De Bond wijdt ook zijn aandacht aan de
verbetering van het reddingsmateriaal,
reddingshaken, reddingslijnen, ijsladders
enz. De Bond wekt gemeentebesturen en
particulieren op modern reddingsmateriaal
ter beschikking te stellen.
Op het voorbeeld van Haarlem heeft
Aalsmeer, Heemstede, Schiedam, Leiden,
Middelburg, Amersfoort en zoo we hopen
binnen korten tijd Utrecht, reddingshaken
aan de bruggen geplaatst, die door elk
voorbijganger gehanteerd kunnen worden
om hulp te bieden. In Haarlem zijn met
deze reddingshaken reeds ongeveer 90
menschen, mannen, vrouwen en kinderen
gered, dit resultaat moest alle gemeente
besturen van ons land er toe brengen deze
nuttige, practische, weinig kostbare haken
aan te schaffen.
In verband met de meermalen uitge
sproken vrees, dat de baldadige jeugd, de
reddingshaken zal blijven vernielen, is on
derstaand rapport van beteekenis, uitge
bracht door den Inspecteur van den Ge
meentelijken Haven dienst te Haarlem.
„In voldoening aan uw mondeling ver
zoek, u wel te willen mededeelen de resul
taten van het toezicht op de aan de brug
gen geplaatste reddingshaken, kan ik u tot
mijn genoegen mededee'en, dat het verlo
ren geraken en het breken daarvan, thans
in veel minder mate voorkomt dan eertijds.
Hoewel den eersten tijd, trots de con
trole van het havenpersoneel en politie,
vele haken verdwenen of door de balda
dige jeugd in het wateT werden gegooid,
geworden, hetgeen ook moet worden toe
geschreven aan het optreden van het pu
bliek, hetwelk meer en meer het groote
nut van reddingshaken op en nabij de
bruggen beseft.
De havenambtenaren voor de controle
over de scheepvaart, zijn mede belast met
het toezicht op bovenbedoelde haken en
maken na elke ronde rapport over hunne
bevinding; zij zorgen tevens, dat indien
er iets mankeert, dit weder zoo spoedig
mogelijk in orde komt, ook wanneer er
rapport gemaakt wordt door een surveil-
leerenden agent van politie.
Voor verwisseling van verloren of in het
ongereede geraakte haken, zijn steeds re
serve haken in voorraad. De brugwachters
in het algemeen hebben opdracht om in
dienst zijnde, te zorgen, dat de reddings
middelen op en nabij hun brug steeds voor
direct gebruik gereed liggen, de contro
leeren de ambtenaar heeft eveneens op
dracht toe te zien, dat alles behoorlijk in
orde wordt gehouden.
w.g. De Inspecteur,
J. KRAMER.
Het bestuur van den Bond bestaat uit
de heeren; Mr. L. H. Fescholte, voorzitter;
A. J. Meyerink, secretaris, Haarlem; J. van
Gemen, penningmeester, A. A. Bieriee,
commissaris en J. H. A. Bos, commissaris.
Het bestuur van den Nederlandsch on
Journalistenkring heeft zich tot burge
meester en wethouders van Arnhem ge
wend in verband met het tusschen dat
college en de „Nieuwe Arnhemsche Cou
rant" plaats gehad hebbende incident.
Ook het Arnhemsche Raadslid, de heer
N. Rademakers zal aan het eind van
de raadszitting op 6 November a.s. in-
Derpelleeren over de houding van B. en
W. ten opzichte van de redactie der
.„Nieuwe Arnhemsche Courant".
Het conflict tusschen de .Nieuwe Arn
hemsche Courant" en B. en W. van
Arnhem betreft de lgende aangelegen
heid.
In het collectief oontract tusechen
werkgevers en werknemers in de bouw
bedrijven is de acht en een half urige
arbeidsdag vastgelegd; bij aanbesteding
van gemeentewerk schrijven B. en W.
echter den achtnrigen werkdag voor. De
„Nieuwe Arnhemsche Courant" is daar
tegen opgekomen en heeft geschreven,
dat „de gemeentegelden op slinksche
wijze dienstbaar worden gemaakt aan het
doorvoeren van maatregelen, welke het
college van B. en W. of den Raad na
aan het hart liggen."
Namens het college van B. en W.
is de Nieuwe Amhemsche Courant" nu
gesommeerd om „deze beleediging aan
het adres van B. en W. in te trekken",
„zullen de wij (B. en W.) anders genood
zaakt zijn elke relatie met uw blad
(Nieuwe Amhemsche Courant") in te
trekken."
De Nieuwe Arnhemsche Courant" ziet
geen beleediging in haar eerste opmer
kingen, stelt prijs op het behoud ha-
rer zelfstandigheid, weigert „te kwispel
staarten voor het Stadhuis", zegt „dat
de journalisten geen gemeenteambtena
ren zijn" en dat de kranfl uiefc is „een
spreekhuis van het Stadhuis."
De Amsterdamsche Bank heeft met
ingang van 1 Jan. 1923 de salarissen
van niet-tantième-gerechtigde beambten
aan het h oofdkantoor en de bijkanto
ren verminderd en wel die der gehuw
den met 5 pet. en die der ongehuw-
en met 12V| pot., aldus verneemt het
„Hbld."
Voorts heeft genoemde instelling zich
thans genoodzaakt gezien 65 beambten
der hoofdbaak te ontslaan aangezien do
hoop, dat het gewone verloop onder de
beambten het klaarblijkelijk overtollig
aantal zou doen verdwijnen, ijdel i# ge
bleken.
Er is getracht bij dezen maatregel zoo
veel mogelijk rekening te houden met
de maatschappelijke omstandigheden der
beambten. Aan de ontslagen beambten
zal een bedrag gelijk staande met drie
maanden salaris van 1 Nov. 1922 tot
1 Febr. 1923 worden uitbetaald.
Prinses Juliana heeft, gelijk gemeld is,
vergezeld van haar vader Prins Hendrik,
Maandag een gedeelte van de namiddag-
bioscoopvoorstelling bij Tuschinsky bijge
woond. De groote theaterzaal was tot den
nok toe gevuld. Toen de Prins en de Prin
ses binnentraden en in de voor hen gere
serveerde loge plaatsnamen, stond het
publiek op, en onmiddellijk daarna wer
den de lichten gedoofd en het program
verder afgedraaid. Vertoond zijn eenige
films van leerzamen aard, betrekking heb
bende op ontginningen van groote water
werken in de Far West, en een kleine
komedie, waarin de jongste film-actrice
ter wereld, een drie-jarige, de harten van
alle toeschouwers stormenderhand ver
overde: daarop volgde de Intocht van de
Koningin en Prins Hendrik in Stockholm
en Kristiania bij het officiëele bezoek, aan
beide Skandinavische hoven gebracht; de
plechtige onthulling door de Koningin van
het marine-monument, in den Helder op
gericht; en eindelijk de intocht van de Ko
ninklijke Familie in de hoofdstad op
Maandagmorgen j.l.
Volgens het „Vad." heeft de Volkenbond
door middel van onzen minister van bui-
tenlandsche zaken den heer R. Zuyderhoff,
lid van de Rekenkamer, gepolst over het
financieel commissariaat voor Albanië. De
Luxemburgsche professor Calmès heeft,
eveneens op verzoek van den Volkenbond,
reeds een rapport over den economischen
toestand in het genoemde land opgesteld,
van welk rapport de heer Zuyderhoff in
zage heeft gekregen.
De heer Zuyderhoff heeft eenigen tijd
geleden te Genève de rekening van den
Volkenbond gecontroleerd.
De Amerikaansoh© legatie te 's-Gra-
venhage heeft een bericht ontvangen van
het Departement van Buitenlandsche Za
ken te Washington hetwelk de volgende
mededeelingen bevat:
Op 25 October heeft de Minister van
Financiën van de Vereenigde Staten een
beschikking uitgegeven waarbij tot na
dere aankondiging van kracht bleven
verklaard de tegenwoordige regelen van
het Departement van Financiën betref
fende het binnenbrengen van sterken
drank in de territoriale wateren door
vreemde schepen, krachtens welke zoo
wel sterke drank tot de lading hehoo-
rende als sterke drank bestemd voor
de offioieren en de schepelingen mo
gen werden binnengebracht ia de Ame-
voorwaarde dat sterke drank tot de la
ding behoorende moet zijn verzegeld en
verzegeld blijven zoolang zij zich bin
nen de territoriale wateren bevindt, ter
wijl de sterke drank voor gebruik aan
boord moet worden verzegeld bij het
binnenkomen in de territoriale wateren
en verzegeld moet blijven behalve wan
neer die zegels moeten worden geopend
om daaruit sterken drank te halen, voor
het gebruik uitsluitend van de officie
ren en de bemanning, terwijl elke ver
koop en toediening daarvan aan pas
sagiers is verboden.
Naar aanleiding van de beroering in
het Djokja'sche gewekt door het voor
komen van geheimzinnige teekens op
hoofddoeken en kleedingstukken, zonder
dat de dragers voelen, hoe die teekenen
er op kwamen, schreef de „Oosthoek
Bode":
„In verband hiermede willen we even
in herinnering brengen, wat een kleine
dertig jaar geleden plaats had in deze
streken. Plotseling verschenen op het
aardewerk geheimzinnige, onleesbare
teekens, die niets goeds heetten te voor
spellen.
„De angst en vrees was destijds zoo
sterk, dat alle breekbare waar er aan
werd opgeofferd. Liever kopjes en
schotels op straat en aan gruzelementen
gesmeten, dan die onheilspellende zaken
nog een minuut langer in huis te houden.
„De manie van kapot-gooien werkte
aanstekelijk. Het aardewerk vloog in het
rond en aan stukken op een manier, zoo
als zelfs de vroolijke keuken op de kermis
die niet kent.
„Wegen, gangen en sloppen lagen be
zaaid met eet- en drinkgerei.
Den menschen, die dwaasheid uit het
hoofd praten was natuurlijk vruchteloos.
Het bombardement, dikwijls gepaard met
gevaar voor rustige wandelaars, werd
voortgezet, tot er denkelijk niets meer
over was om offers te brengen aan dom
bijgeloof.
„Wat bleek nu later.
„De teekens waren er, en dit ligt voor
de hand, te Maastricht door de firma
„Regout" in gebakken, het scheen een
nieuw of voordien niet opgemerkt han
delsmerk te zijn. Handige Arabieren nu,
die met een reusachtig groote partij aar
dewerk waren blijven zitten, hadden het
praatje in de wereld gebracht. Hadjies
en anderen, die er voordeel in zagen,
hielpen het verbreiden, ziedaar de ge-
heele oplossing van het geheim, die even
eenvoudig is, als de bedoeling duidelijk.
„Prachtige truc om van de Üchtgeloo-
vigheid van het volk te profiteeren.
„Zijn we nu te Djokja een herhaling te
wachten van de dwaze comedie, die des
tijds in deze streken werd opgevoerd?
„De kans daarop bestaat. Inlandsche
importeurs van kains, die met een al te
grooten siock aan goederen zitten, heb
ben niets anders te doen dan de dragers
van de onheilspellend gemerkte kleeren
ten sterkste aan te raden het lijfgoed
maar te verbranden en het niet te be
waren tot de ra apen en ziekten hen tref
fen."
De „Java Post" bevatte het volgende
verzoek:
Met de hooge goedkeuring en aanmoe
diging hunner geestelijke overheid hebben
de amlbtgenooten van pastoor Verbraak
het plan gevormd, een uitgebreide levens
schets van den gevierden en betreurden
soldaten-pastoor in het licht te geven. Een
hunner, de Z. E. Heer F. van Hoeck,
leeraar in de geschiedenis aan het beken
de Jezuïeten College te Nijmegen, op
wiens naam reeds verschillende geschied
kundige publicaties staan, heeft zich gaar
ne belast met de taak, die levensschets
samen te stellen. Hij heeft daartoe echter
veler medewerking noodig, om alle gege
vens te verzamelen, die hij voor het schrij
ven van een volledige levensschets be
hoeft.
Gelukkig is het getaJ dergenen, die
pastoor Verbraak hebben gekend en met
hem hebben omgegaan, nog groot. Onder
dezen zijn er zeker niet weinigen, die bij
zondere gebeurtenissen uit zijn leven heb
ben meegemaakt, bijzondere herinneringen
aan hem bewaren, misschien foto's, brie
ven of andere documenten bezitten, welke
op pastoor Verbraak betrekking hebben
of van zijn hand afkomstig zijn.
Maandagavond omstreeks negen uur is
in het perceel Kooungkade 16 te 's-Hage
bewoond door het eerste Kamerlid Baron
O. J. van Wassenaer van Catwijck, een
zwaa binnenbrand uitgebroken, veroor
zaakt door het niet brandvrij plaatsen van
een haard. Toen de brandweer aanrukte,
werd zij verwezen naar de 3e etage, waar
de haard stond. De brand had zich reeds
over de eerste en de tweede verdieping
verspreid, zoodat een gedeelte van de vloer
en het plafond moest worden uitgebroken.
Daarna kon het vuur gemakkelijk worden
gebluscht.
De inboedel kreeg geen noemenswaar
dige schade.
Maandagochtend hebben eenige burgers
in een sloot langs den Nieuwen Binnenweg
te Rotterdam het ljjk gevonden van een
ongeveer 35-jarigen man. In een zijner
zakken vond men een kaartje Rotterdam
Delft, alsmede een spiegeltje, waarop re
clame voorkwam van een firma te Dieft,
zoodat het vermoeden bestaat, dat de man
urt deze plaats afkomstig is. Voorloopig
kan nog niiet worden gedacht aan misdrijf,
daar het lijk geen sporen van geweld ver-
toorfcle. Het vermoeden (lastaat, dat de
man onder invloed van sterken drank te
water is geraakt en verdronken.
De recherche stelt een onderzoek in.
Omtrent het lijk, dat in het bosch Stou-
tenburg gevonden is, wordt nog uit
Amersfoort gemeld:
De vorige week werd in het bosch
Stoutenburg, een driehonderd meter van
den weg, het lijk gevonden van een on
bekende in verregaanden staat van ont
binding. Sectieonderzoek der justitie gaf
geen aanleiding tot andere gedachten,
dan algemeen was, n.l. een geval van zelf
moord, daar een borstwonde wees op het
schot, dat uit de nevenliggende browning
was gelost en waarop nog 7 patronen
zaten. Thans echter heeft de justitie het
lijk weer laten opgraven, daar gedachten
van misdrijf zijn gerezen.
Op het lijk werd geen ander papier
gevonden dan een kaart van Gelderland.
In de zakken was voor ruim 20 aan
wezig benevens veel lichtartikelen, zak
lantaarn, afzonderlijke batterij, waxi
nelichtjes.
Het ondergoed droeg het merk v, d. M.
De kleeding was niet van een land-
looper. Goed burgerpak, gele schoenen
en beenstukken, rugzak enz.
Men schrijft aan de „N. Venl. Ct.':
Ook de Duitsche geneesheeren en tand
artsen beginnen te azen op onzen Neder
landschen gulden. Het aantal Duitsche
geneesheeren en tandartsen aan de Ne
derlandsche grens neemt met den dag toe,
hetgeen voorzeker niet strekt tot hoog
houden van het geeeskundige peil. Wij
vernemen van betrouwbare zijde, dat hier
aan spoedig een eind gemaakt zal wor
den, omdat het tractaat van 1876, vol
gens hetwelk Duitsche geneesheeren en
tandartsen in Nederlandsche grensgemeen
ten mogen praktizeeren, begin volgend
jaar ten einde loopt. Het ligt zelfs in de
bedoeling om dit tractaat te doen ver
vallen, zoodat het verieenen door Duit-
schers van genees- en tandheelkundige
hulp in Nederlandsche grensgemeenten to
taal onmogelijk zal worden, of althans
slechts bij hooge uitzondering zal worden
toegelaten.
Volgens een bericht uit Londen heeft
men op tal van plaatsen in Engeland ge
luisterd naar de „big bang" in Holland
maar niets gehoord, noch te Londen, noch
in verschillende kustplaatsen. Alleen te
Ripley zou een zwak geluid gehoord zijn
op het tijdstip der ontploffing te Olde
broek, 5 uur Gr. Tijd evenzoo te Hastings
„4 minuten 10 sec. lang" een donderachtig
geluid.
Het is duidelijk dat dit laatste bericht
geen betrekking heeft op Oldebroek, en het
eerste vermoedelijk ook niet. Uit Frank
rijk ook negatieve berichten tot dusver.
Te Brussel en Antwerpen is evenmin iets
gehoord; te Nijvel (Nivetles) zou op 30
K.M. ten Zuiden van Brussel het geluid
duidelijk gehoord zijn. Dat is niet onmoge
lijk, daar alleen in de richting van Wa-
geningen het geluid zich goed hoorbaar
voortgeplant schijnt te hebben.
Overigens moeten natuurlijk vollediger
berichten uit De Bildt, waar alle samen
komen, ingewacht worden.
Merkwaardig is 't zeker, dat zelfs in het
stille De Bildt (Meteor. Instituut), op
slechts 60 K.M. van de plaats der ontplof
fing, wèl het seismografische instrument
de aard trillingen heeft geregistreerd, maar
de waarnemers niets gehoord hebben.
Misschien is dat alles toch niet zoo on
verklaarbaar als het lijkt. In een verslag
lezen wij dat de 5000 K.G. ontplofbare stof
(niet ammunitie!) van gedemonteerde mij
nen afkomstig, in den bijna 3 meter diepen
trechter, door de vorige ontploffing ge
slagen, vrijwel ingegraven was. Om het
breken van ruiten té voorkomen? Maar
indien dat zoo is, wie verwondert zich dan
nog, dat ook het geluid recht de lucht in
vliegt? Wij gelooven gaarne dat burge
meester Sweerts de Landas, die bij Oorlog
geprotesteerd had, nu „best te spreken"
was, zooals de verslaggever van het
„Hbl." zegt, maar wij denken dat de hee
ren van het instituut er niet best over te
spreken zullen zijn. Zouden we waarlijk
op slecht-Hollandsche wijs. de moeder van
de porseleinkast weer te veel ontzien heb
ben? Maar men maakt geen omelette zon
der de eieren te breken, zeggen de Fran-
schen.... Dan had men de proef maar
liever moeten nalaten; we worden nu de
risee van 't buitenland.
Een draadloos telegram uit Londen
meldt van 30 October: De luchtdrukin
richting van het arsenaal te Woolwich
heeft zeer duidelijke waarnemingen ge
daan omtrent de ontploffing op Zaterdag
door Nederlandsche geleerden te Olde
broek, ten einde vast te stellen, welke
uitwerking wind en temperatuur hebben
op het geluid. De geluidgolven hadden
twintig minuten noodig om Londen te
bereiken en de waarnemingen hier ge
daan, moeten van zeer groot weten
schappelijk belang zijn, als de resultaten
der proef worden onderzocht
Wij lezen in het „Hbld.":
Weinig is er meer over van het oude
Uilenburg te Amsterdam. De bewoners
zijn getrokken naar luchltiger, fkjisscher
huizen in de Transvaalbuurt, veel oude
knotten zijn gevallen onder den sloopers-
hamer.
„Oude krotten", ja, ct valt moeilijk een
ander* woord voor die bouwvallige huizen
te gebruiken, ook niet voor de weinige,
die er nog staan en dra zullen verdwijnen.
Wij zouden niet graag voor het behoud
pleiten, maar toch stemt het een beetje
weemoedig, te weten, dat van een histo
risch stukje stad er spoedig niets meer zal
over zijn.
Want een stukje geschiedenis is hier ze
ker te vinden. Wie daaraan mocht twij
felen, moet maar eens spoedig gaan kij
ken. De blokken tusschen Batavierstraat
en Uilenburgerstiraat zijn, van Oostersche
kade tot Houtkooper^burgwal, geheel ver
dwenen, zoodait de nog overgebleven hui-
ren nu aan een groot open „plein" liggen.
De geveltjes, welke in de nauwe straatjes
lang niet tot hun recht kwamen, zijn nu
goed te zien, en er is veel moois bij.
ondanks de verregaande bouwvalligheid.
Een aantal topgevels zijn nog goed be
waard in den oorspronkelijk en stijl. Eén
ervan, draagt, op een breeden lintvormigen
steen, het jaartal 1632.
Verdere jaarcijfers zijn «r niet, maar de
meeste huisjes zullen wel uit denzelfden
tijd dateeren.
Een paar kroongeveltjes staan etr nog,
maar zij zijn zeer verwaarloosd. Een goede
uitzondering althans uiterlijk, want het
boirdje „onbewoonbaar verklaard" hangt
aan de deur maakt het perceel Bata-
viefstraat 32. Geheel gaaf is de kroon wel
niet meer, maar de vormen zijn nog goed
te onderscheiden. De gevel is sierlijk en
uiterst slank. Een steen in den top herin
nert aan betere dagen. Een dik jongetje,
geflankeerd door twee planten prijkt er
op: een „moiriaan" tusschen „toeback-
planten?"
Aan de overzij de, in de Uilenburgerstraat
ook een steen bewaard, een niet goed
meer te onderscheiden wapen, gedragen
doorr een leeuw en een griffioen. Een bij
schrift ontbreekt.
Verder in de Uilenburgerstraat staan de
oude, nog altijd zeer solide Compagnie
pakhuizen: „De Sltad Coeln", „De stad
Koblenz", „De Stad Mainz'' en „De Stad
Ftrancfuirt" met de rijk gebeeldhouwde top-
gevelsteenen. Van de beide andere pan
den, „Bonn" en „Mannheim", is het beeld
houwwerk verdwenen.
Zeer mooi doöt de groote steen in het
pand „De Witte Leeuw" thans in gebruik
bij het Nederlandsche veem.
Wij stipten maar zoo enkele dingen aan.
Wie de oude herinneringen aan de 17e
eeuw nog wil zien moet spoedig gaan kij
ken, wanit de bouwvallen natuurlijk niet
de oer-solide pakhuizen zullen spoedig
verdwijnen.
De hoek is ai gedeeltelijk gemoderni
seerd door het gebouw, waarin de „Bata
vier-school" en de „Oude-Schans-sehool"
zijn gehuisvest. Naast den ingang van
laatstgenoemde school is de oude siteen
„De Witte Olifant" ingemetseld. Ongetwij
feld een daad van piëteit, maan- is hier het
doel niet schooner, dan de uitvoering? Het
olifantje, dat op zich zelf heel merkwaar-
Vrij bewerkt naar den prachtigen roman
van de n bekenden Engelschen auteur Gar-
vice. Circa 370 bladz. druks in handig
formaat.
Prijs f 1.50, franco per post f 1.60.
Verkrijgbaar bij den Boekhandel en bij de
N.V. DRUKKERIj „DE SPAARNESTAD",
Nassaulaan 49, HAARLEM.
dig is, doet wel wat vreemd aan in den
modernen bouw.
Wij spraken van een „plein" tusschen
de beide straten. Het is geplaveid met de
fundeering der oude huizen. Maar die fun-
deering zal ook verdwijnen. Een gedeelte
van het „plein" is door een hooge schut
ting omgeven en daar binnen wordt ge
graven en gehakt. Oude riolen worden stuk
geslagen, kelders weggeruimd.
De laatste stuiptrekkingen van Uilenburg!
De zwaarste druiventros, die ooit in het
Westland geoogst is, is Vrijdag te Hon-
selersdijk ter veiling gekomen. Zij woog
8 pond op 14 ons na en was onberispelijk
van vorm en kleur.
Het tooneelspel „Cakuntala of bet Her-
kenningsteeken," door den dichter Kali-
dasa ongeveer 100 jaar vóór Christus in
het Sanskrit en prakrit geschreven, zal
voor het eerst in Nederland worden ver
toond op Dinsdag 7 November a.s. in den
Stadsschouwburg te Amsterdam.
De leden der Amsterdamsche Vrouwe
lijke Studentenvereeniging zullen ter ge
legenheid van het vierde Lustrum dezer
vereeniging, dit werk ten tooneele voe
ren, onder leiding van Frank Luns. Een
bewerking, in 12 tafereelen naar de tekst
vertalingen van prof. dr. H. Korn en prof.
dr. E. Meier heeft dit oude drama een
vorm gegeven, die ook voor ons modern
publiek de opvoering boeiend kan doen
zijn van dit zoo belangrijke overblijfsel van
de rijke, oud-Indische dramatisch let
terkunde.
Heb bet uitstekendste aan te bieden dat
iemand wenschen kan, hoe zal de wereld
het weten, indien gij niet adverteert.
JOHN P ROCKEFELIER.
Nadat op 19 en 20 September 1.1. de Zes
de Kamer der Rechtbank twee dagen be
sleed had aan het onderzoek in de den
koopman Herman Agsteribbe ten laste ge
legde heling, verklaarde de rechtbank een
nadere instructie noodzakelijk. Een onder
zoek werd gelast naar het feit, «f de he
ling door bekl. gepleegd zou zijn tijdens
zijn militairen diensttijd, of de gebroeders
Groolveldt inbraken pleegden in de per-
ceelen, waaruit verschillende afkomstige
goederen bij bekl. zijn gevonden. Ook
werd het onderzoek gelast naar de her
komst van verschillende bij bekl. gevon
den goederen, als een zilveren hengsel en
een bontmantel.
Aan het verzoek der verdedigers de mrs.
Kokosky en Pauwels om bekl. uit de pre
ventieve hechtenis te ontslaan, werd uit
vrees voor ontvluchting door de rechtbank
niet voldaan.
Vrijdag j.l. werd voor de Zesde Kamer
de op 20 Sept. geschorste behandeling
voortgezet
De eerste verdediger mr. F. Kokosky
uitte zijn verwondering, dat het O. M. geen
verontschuldigingen aan de rechtbank aan
bood dat deze zaak haar bij vergissing
was voorgesteld, want 't O. M. had moeten
weten, reeds vóór de behandeling in Sept.,
dat bekL tijdens de misdrijven, waarvan
men onderwijl geen schijn van bewijs
heeft kunnen voortbrengen, dienstplichtig
was. PI. liet een krachtig protest hooren
tegen de wijze, waarop men deze beki.
martelde, want zelfs toen het O. M., zoo
als uit de door den griffier voorgelezen
stukken bleek, wist op 22 Sept., dat bekl.
destijds in dienst was, wachtte het O. M.
heel rustig tot op heden 27 October om
de zaak voor te brengen en verlengde dus
maar zonder een zweem van schaamte
thans te toonen, beklaagdes preventieve
hechtenis met een goede maand, wat niet
te billijken is.
Vervolgens uitte mr. Kokosky zijn ver
ontwaardiging, dat na de zitting de politie
de gebroeders Grootveldt opnieuw in ver
hoor heeft genomen om te trachten hen
terug te doen komen op door hen onder
eede afgelegde verklaringen, terwijl men
dit bovendien geheel buiten de verdediging
om deed. „Het is eenvoudig schandelijk,"
aldus riep pi. uit, „zooals in deze zaak
tegenover een bekl. wordt gehandeld. Men
wordt als strafpleiter moedeloos, want het
blijkt, dat de rechtbank geen middelen
schuwt."
PI. wees er op, hoe men dezen man vol
komen vernietigd heeft, terwij] zijn zaken
geheel te gronde zijn gericht. „Een schan
delijk misbruik wordt hier gemaakt van
de preventieve hechtenis." PI. verwachtte
nu weer een maandenlang onderzoek voor
den militairen rechter, waar wederom niets
tegen te doen is. Hoewel zonder eenige
hoop, vroeg pl. toch ontslag uit de preven
tieve hechtenis.
De tweede verdediger mr. F. Pauwels
betoogde de wenschelijkiheid, dat de prev.
hechtenis aan een wettelijke regeling zal
worden onderworpen, want dit geval staat
niet op zichzelf. Het nieuwe Wetboek
van Strafvordering biedt een mogelijkheid
op vergoeding na onrechtmatige prev.
hechtenis.
Mr. dr. P. van Heynsbergen protesteerde
tegen de uitlatingen van de verdediging.
De verdediging wist. dat bekl. destijds in
dienst was. De verdediging had de recht
bank hierop opmerkzaam kunnen maken.
De opdracht om de Grootveldts nog eens
te hooren was aan 't O. M. onbekend.
Mogelijk achtte de rechter-commissaris
zulks wenschelijk, doch het O. M. past in
dezen geen verwijt.
Mr. F. A. Kokosky zeide geen woord te
rug te nemen, van wat door hem is ge
zegd. Hij richtte de verwijten niet tegen
dezen officier, doch uitte ze in het alge
meen, opdat men eens weten zou, welke
practijken plaats hebben.
De president jfar. mr. Lewe van Nyen-
steln: De rechtbank bemerkte terstond bij
de behandeling, dat deze zaak haar niet
behoorde, maar zij kon er niets aan doen.
Bekl.: „Ik heb direct tegen den rechter
commissaris gezegd, dat ik destijds te
Kaatsheuvel in dienst was."
Pres.: „Wenscht de verdediging terstond
een beslissing in zake de invrijheidsstel-
ling, of de volgende week, na beraad over
de uitspraak?"
Mr. Pauwels: „We willen het de recht
bank niet moeilijker maken, dan ze hel al
heeft gehad en vragen een onmiddellijke
beslissing."
Na overleg in raadkamer achtte de
rechtbank geen termen aanwezig bekl. uit
de prv. hechtenis te ontslaan en bepaalde
de uitspraak op 3 November.
JAN DUUS GAAT HBEN.
De „beminnelijke" heer Duys heeft z'a
wethouderschap van Zaandam er aan ge
geven, en is thans Hagenaar geworden.
Hij heeft den tijd gekomen geacht, van
de stad zijner glorie afscheid te nemen.
Hij doet dit met de aangenaamste her
inneringen. Immers na zijn wethouder-
lijken tijd te hebben uitgediend, zal hem
thans levenslang 'n pensioen worden toe
gekend van f 1600, dat dezen man, die
zich nqg in de kracht van zijn leven
bevindt, dagelijks in de gedachten zal
terugroepen den tijd, toen hij aan d»
Zaan de 'lakens uitdeelde, snoepreisjes
naar het buitenland organiseerde, enz.
Het drama is uit, schrijft de Zaan-
landsche Courant.
Als een held is hij te Zaandam inge
haald. Als veelbelover was op hem alle
aandacht gevestigd. Hij zou alles beter
en eerlijker doen als een ander. Ja,
vooral eerlijker.
En men heeft hem geloofd, doch de
burgerij van Zaandam is wel bedrogen
uitgekomen en blijft met de gebakken
peren zitten.
Het is waar, dat voor ongeveer 20
jaar in den Zaandamechen gemeenteraad
nog vele zoogenaamde conservatieve men
schen zaten, die, laat ons zeggen poli
tieke fouten gehad of begaan hebben,
vast staat, dat zij uit de raadszaal en uit
het publieke leven van Zaandam ver
dwenen zijn, onbevlekt, als eerlijke man
nen, die hun moeite en tijd de ge
meenschap gaven zonder daarvan ook
maar een cent beter te worden.
Nu Duys vlucht, kan een zelfde bre
vet van eerlijkheid aan het huidige re
giem niet worden uitgereikt.
Wij zeggen: als Duys vlucht, want
feitelijk is het vertrek van den eens
zoo aangebeden leider der S. D. A. P»
met een vlucht gelijk te stellen.
Het is ons bekend, dat vele leden
der „partij" openlijk verklaren, dat hoe
eerder Duys en Ter Laan van Zaandam
gaan, hoe beter het voor da S. D. Ai.
P. zou zijn. Als dat in de partij ge
zegd wordt, dan behoeft men niet te
vragen, wat de groote massa der Zaan-
damsche bevolking daaraan toevoegt.
Want die bevolking is tot in haar
ziel overtuigd, dat de heeren S. D. A. P«
ers haar hebben bedrogen en dat het
Leitmotiv van hun handelingen niet an
ders is geweest dan over de ruggen dec
arbeidere heen de baantjes in te palmen,
en ééns op het kussen gezeten, die baan
tjes zoo vet mogelijk te maken.
Zaandam heeft zijn les te pakkan.
Duys gaat heen. Levenslang mag de
arbeidersklasse hem zijn zestien honderd
gulden pensioen naar Den Haag opzen
den. Twee en twintig honderd gulden
wachtgeld heeft hij al van de Rijks
verzekeringsbank.
Ter Laan, die zoo allerbeminnelijkel
met de gehate bourgeoisie om kau gaan
au haar onder zijn voorzitterschap zoo
allerhartelijkst kon laten belasteren _en
uitvloeken, Ter Laan blijft Hij sal ach
de vrijheid veroorloven om twee baantjes
tegelijk in de wacht te slepen en daar
voor elf jduizend vijfhonderd gulden (bui
ten de bijbaantjes) op te strijken, de
proletariër.
Ja, wel is Zaandam er tusschen ge-
nomen. Jammer, dat de burgerlijke raads
leden soms niet wat meer ruggegraat
tegenover dit stelletje regeerders heb
ben gehad!
Duys exit! Days goat heen!
Eerst hebben ze hem toegejuioht. Na
is het voorbij.
Br zal getracht worden dit te verbloe
men, maar de over-over-groote meerder
heid van Zaandam weet wel, hoe laat
het is.
het is.
De glorie van weleer b voorbij.
Het einde ia wèl droevig."
ROTTERDAM, 30 October. Vee. Hedeö
waren aangevoerd: 331 vette runderen,
245 vette grasalvkeren, 2322 schapen of
lammeren, 948 varkens. De prijzen waren
als volgt: Koeien, le kwal. 1.32 H—
I.3714, id. 2e f 1.25—1.15, id. 3e 1.05—.
0.95; Ossen le kwal. f 1.30—1.35, id. 2a
f 1.20110, id. 3e f 10.90; Kalveren
le kwal. f 1.35—1.50, id. 2e f 1.20—1.05,
id. 3e 0.95—0.85; Schapen le kwal,
0.75—0.85. id. 2e 0.65—0.60 id. 3«t
f 0.500.40; Lammeren f 0.800.95;
Varkens le kwal. f 1.02—1.04 id. 2e ƒ0.98
0.94, id. 3e f 0.900.86, licht soort
0.900.95 per K.G.
Zaden: Lijnzaad voer f 1921, id. zaai
f 2327, Mosterdzaad bruin f 4550»
id. geel f 3034, Blauw Maanzaad 50—t
51, Karwijzaad f 104106, Kanariezaad
f 18—19 per 100 kilo.
Vet vee en vette kalveren over het ge»
heel met matigen handel, prijzen iets min
der dan de vorige week. Schapen en lam
meren met redelijken omzet; voor het
buitenland was er echter minder vraag.
Varkens ia den aanvang met redelijken
handel, afloopende prijzen.
Vlas. Aangevoerd 2700 K.G. blauwi
f 1.60—2, 15000 K.G. Groningsch f 1.40—.
II.85, 8770 K.G. Hollandscb geel 1.40—
I.85, 200 K.G. wilt 1.20—1.30.
Aardappelen; Zeeuwsche blauwe f 2.60—
2.80, eeuwische bonle 2.70—2.90, Poters
f 11.40, Zeeuw. Eigenheimers 1.56—
II.70, Blauwe id. f 1.7011.90, Brie!scha
1.70—2, Bravo's 2.50—2.80.
Eieren: Zeeuwsche en Overmaasche niet
aangevoerd.
AMSTERDAM, 30 Oct Aardappelen.
(Bericht v. Jac. Knoop). Zeeuwsche Bonte
3—3.10, id. Blauwe f 2.70—2.80, id.
Eigenheimers f 1.702, id. Blauwe Eigen
heimers f 2—2.10, Noord HoUandscha
Blauwe f 1.80190, id. id. Bonte f 2,
Zeeuwsche Eigenheimer poters 1.70—
1.80, Hillegommer Zandaardappelen f 4.20
per H.L.
AMSTERDAM, 30 Oct Vee. Ter vee-
marik waren heden aangevoerd: 273 velte
koeien waarvan de prijzen waren: le
kwal. f 1.15—1.25, id. 2e 0.85—1.00, id.
3e f 0.50—0.75 per K.G.; 120 melk- en
kalfkoeien 350—550 per stuk; 23 nuch
tere kalveren f 1614, 185 schapen f 30
46 per stuk. Handel stug. 466 vette var
kens le kw. 1.20—1.22, id. 2e f 1.16—
1.18, id. 3e 1.101.14 schoongewicht
GOUDA. Bloemenveiling 30 Oct
Chrysanten 5—25 cent; Troschrysan
ten 5—15 cent per stuk.
Te beginnen Dinsdag 7 November
2 maal per week veiling, n.l. Dinsdagi
en Vrijdag*.'
