BUITENLAND
Onschuldig veroordeeld
Tweede Blad
7 November 1922
Rond het Lager Onderwijs:
f
Edelachtbaar College wn
Ondergeteekende neemt bij dezen be
leefd de vrijheid het volgende onder Uwe
aandacht te brengen, vertrouwend dat
Uw college er zijn voordeel mede zal
kunnen doen en met volle o.vertuiging de
algemeene zaak dienstbaar te zijn.
Als lid der Com van Toez. op het O.
woonde hij j.l. Woensdag de vergadering
bij, waarin de Opheffing van Scholen ter
sprake kwam.
Het voorstel van B. en W. de scholen
No25 en 26 op te heffen kon niet gunstig
beadviseerd worden, omdat le de kinde
ren dier school blijkens de stukken reeds
meerdere malen "waren verplaatst2e
het verplaatsen van kinderen midden on
derden cursus altijd op zeer groote bezwa
ren moet stuiten 3e bedoelde scholen
nu juist toevallig een betrekkelijk groot
aantal leerlingen in de aanvangsklasse
hebben en 4e het onderwijzend personeel
er de dupe van zou worden. Gezwegen
De verkiezingsstrijd in Engeland; een rede van Chamberlain; Welis
over de kapitaalsheffing. De a.s. conferenties te Brussel en Lausanne.
De nieuwe eischen van Angora.
Onder de Telegrammen: De Geallieerden blijven zich tegen de eischen
van Angora tot ontruiming van Konstantinopel verzetten. De Britsche
politietroepen in botsing met de Kemalisten. De candidaatstelling in
Engeland; onzekerheid over het aantal candidaten. De meerderheid
der kiezers. Rhodesië beslist tegen aansluiting bij de Z. A. Unie.
Een mijnramp in de Ver. Staten.
FEUILLETON.
In plaats van heen te gaan, barstte de
dochter van den millionnair in snikken
uit. Zij liet zich op de knieën vallen en
hief hare handen smeekend naar Lucie
op en met een stem, door tranen bijna
niet te verstaan, bracht zij er uit
„Ik aanbid hem en ik zal sterven, als
hij mij niet bemint. Heb medelijden, ver
geef meIk vraag alleen te mogen le
ven
In 't gezicht dezer wanhoop van het
meisje, dat reeds door den dood was aan
geraakt, werd Lucie tot in 't diepst harer
ziel geroerd.
„Sta op," zeide zij, „de handen van
Mary nemende, „sta op, ik bid u er om
„Neen, ik wil u er om smeeken op de
knieën. Ik vraag u te mogen leven, ge
lukkig te mogen zijn."
„Ik beklaag u, juffrouw, maar ik zeg u
nog eens, ik verkoop mijn hart niet."
Mary bracht hare beide handen aan
haar voorhoofd, met een gebttar als van
eeQ dwaze en richtte zich op.
Ik zal mij wreken zeide zij vervol
gens.
En met vasten tred, bijna automatisch,
ging zij de kamer harer concurrente uit.
Lucie, alleen gebleven, vouwde de
handen en stamelde
„Wat zij ook doet, wat zij tegen mij
ook beproeft, vergeef het haar o mijn God
....Door het lijden heeft zij haar ver
stand verloren."
De deur van de kamer ging open.
J anne Fortier, de brooddraagster, trad
Liinnen. Zij zag Lucie, bleek, aangedaan,
roode oogleden, ontdaan gelaat. Zij liep
op haar toe.
„Lieveling, wat is er Er zijn tranen in
je oogen. Wat is er toch gebeurd
Lucie wierp zich in d-, armen van moe
der Lise en onder snikken en tranen ver
haalde zij de afschuwelijke scene, welke
zich eenige oogenblikken te voren in de
kamer had afgespeeld.
XIII.
Lucien Labroue werd door de ver
schrikkelijke onthulling, hem door Paul
Ha mant ged an, zoodan g aangegrepen,
dat hij een oogenbük zich zelf niet meer
meestér was.
„Dat is lasterbeet hij hem toe.
van de wachtgelden enz., waardoor zeer
weinig bezuinigd zou worden, wat toch
het doel (mede) is. Ook werd weinig aan
dacht geschonken aan het feit, dat bij
verplaatsing der kinderen het kan ge
beuren, dat kinderen uit één gezin op ver
schillende scholen werden onderge
bracht en ze te ver van huis zouden
verwijderd liggen. Deze laatste tegen
argumenten werden wel degelijk bespro
ken, doch er werd niet den nadruk op
gelegd ze aan B. en W. te doen toekomen.
Het advies was éénstemmig afwijzend.
Toch was er iets niet in den haak. Op de
217 klassen slechts 6085 kinderen 122
klassen met minder dan 30 leerlingen, gaf
te denken. Te meer daar de nieuwe wet
op het L. O. onmogelijk nu reeds haar
invloed heeft kunnen doen gelden' te
dezen opzichte.
Klassen met 20 kinderen en zelfs daaron
der is toch wel wat al te bar, gelet op de
s echte tijdsomstandigheden. Slechts één
lid was er, die iedere bezuiniging op het
onderwijs uit den booze achtte, maar ge
lukkig was verreweg de overgroote meer
derheid voor bezuiniging óók op het on
derwijs, als het maar niet gaat ten koste
van ditzelfde onderwijs of ten koste der
onderwijzers.
Met andere woorden, de vergadering,
gaf toe, dat indien B. en W. kans zien
scholen op te heffen, zonder dat 't onder
wijs er onder lijdt, het onderwijzend per
soneel zijn belangen behoorlijk ziet be
hartigd en de ouders der leerlingen naast
het bezit van de vrije schoolkeuze, het
schoolgebouw zooveel mogelijk in hun
buurt hebben, er gunstig zou geadviseerd
worden.
Hoewel dit vraagstuk onmogelijk als
een eenvoudig deelsommetje, (zooveel
kinderen, dus zooveel scholer) valt op
te lossen, vooral als men weet, dat de 7e
klasse normaal een lager aantal leerlingen
telt, toch komt het ondergeteekende
De verkiezingsstrijd in Engeland.
Paul Harmant glimlachte.
„N.'en," antwoordde de millionnair,
„het is de absolfite waarheid."
„Bewijs he dan U hebt van bewijzen
gesproken mijnheer, wel nu waar zijn
ze
Jacques Garaud haalde zijn porte
feuille te voorschijn.
„Ik heb u gezegd," hernam hij, „dat
degene die In bemint in de registers van
het vondelingenhuis is ingeschreven on
der no. 9."
„Ja, mijnheer, dat^wist ik. Lucie zelf
heeft het me verteld."
,,Wel nu, weigert u geloof te hechten
aam het proces-verbaal, opgemaakt toen
Lucie daar is gebracht en vermeldende
den naam der moeder en die der pleeg
moeder, welke laatste het kind heeft ge
bracht na,Me veroordeeling der moeder."
Paul Hatmant opende zijn portefeuille,
haalde er het proces-verbaal uit en reikte
liet den jongen man over. Naarmate hij
verder las, nam zijn gezicht meer en meer
een uitdrukking van schrik en wanhoop
aan. De millionnair had nog nooit ge
logen.... Lucien liet het vreeselijke
document uit de bevende hand glippen.
„Het is waarmompelde hij
„Lucie is de dochter van Jeanne Fortier."
„Van Jeanne Fortier, die uw vader
voor, dat er rchooIgeDouwen kunnen vrij
gemaakt worden. Tijdige en doelmatige
verdeeling der nieuw in te schrijven leer
lingen kan ons geleidelijk bevolkte scho
len geven en enkele ledige gebouwen.
Deze wijze van optreden zal tevens het
personeel op wachtgeld binnen redelijke
grenzen houden, zoodat er metterdaad
veel kan worden bezuinigd zonder het
onderwijs te schaden. Een voorstel daar
toe van ondergeteekende werd met
slechts 3 stemmen tegen aangenomen.
Twee van deze 3 stemmen waren tegen
dit advies aan B. en W. uit te brengen,
omdat zij nimmer een openbaar school-
gebouwjaan het bijzonder onderwijs willen
afstaan; fnogen B. en W. een breeder
standpunt innemen wanneer nïen let
op de hooge kosten verbonden aan den
bouw en eerste inrichting van nieuwe
scholen, dan is het onverantwoordelijk
gelden voor dit doel te verteren, wanneer
het niet absoluut noodig is. Ondergetee
kende schat de te bezuinigen som in 5
jaren op rond f. 500000. Welke school
gebouwen hiervoor in aanmerking komen
hangt af van de plaats, waar zij gelegen
zijn en welke gebouwen vernieuwd of ver
beterd moeten worden. Dit is aan het be-
leid.van B. en W.jover tejlaten. Komt het
bijzonder onderwijs voor zoo een gebouw
in aanmerking, dan heeft men dit te aan
vaarden en moet ook het B. O. met iets
minder te vreden zijn. Wanneer niet al
les wordt opgehangen aan het formalisme,
men de soepelheid weet te betrachten,
men een offertje in het algemeen belang
weet te brengen, dan, aldus meent onder
geteekende,' kan er veel bereikt worden.
Dit hoopt ondergeteekende en hij durft
het vertrouwen te koesteren, dat ook B.
en W. deze meening zullen deelen en
er naar handelen.
Onder aanbieding zijner gevoelens van
hoogachting.
M. L. A. KLEIN.
Uit Ierland.
Uit de Italiaansche politiek.
De Conferentie van Brussel.
De crisis in het Oosten.
De toestand op Samos.
De verkiezingen in Polen.
ÊEM. BUITENL. BERICHTEN,
Een reusachtige „drankvloot"
gesignaleerd.
Storm in Transvaal.
LANDBOUW EN VISSGHERIJ.
Bloedaardappelen.
heeft gedood...." voegde lacques Ga
raud er bij.
Lucien hief het hoofd op.
„De misdaad wordt door niets bewe
zenhernam hij op korten toon.
„De justitie heeft uitspraak gedaan."
„De justitie dwaalt dikwijls. Ik geloof
aan de onschuld van Jeanne Forticr, ik
heb u dat reeds vroeger gezegd."
„Goed, maar zoo lang zij niet in eere is
hersteld, (als dat ooit gebeurt) is Jeanne
Fortier de schuldige.... Tot dien dag
blijft Lucie de dochter van den moor
denaar uws vaders."
„Mijn God.... mijn God!,...,, sta-
melde'Lucien in wanhoop.
„U ziet nu, dat ik gelijk had ging
Jacques Garaud voort. U ziet nu wel. dat
de zoon van het slachtoffer zijn naam
niet kan verbinden aan de dochter van
de moordenares."
„O zwijg, mijnheer
„Wees flink. Doe afstand van eene ver-
eeniging, die iedereen zal veroordeelen.
Lucie Fortier mag niet langer bestaan
voor u. U bent vrij.... red mijn doch
ter...."
„Mijnheer, mijnheer.riep Lucien
uit, overmand door smart, heb medelij
den De vereeniging, die ik van plan was
aan. te gaan, is "mijn beele leven en nu
stort alles ineen.... Laat mij tot rust
komenIaat mij weenenIaat mij
lijden
En de ongelukkige jonge man, het ge
laat in de handen verbergende, barstten
snikken uit.
„Zeker, ik beklaag u, hernam Jacues
Ga aud. Maar terzelfder tijd spreek ik u
moed inIk heb u een grooten dienst
bewezen, ik heb u behoed voor de schan
de, die een onwaardige vereeniging op u
zou doen terugvallen. In ruil voor dezen
dienst vraag ik u, mijn dochter te red
den Ik bied u het geluk aan.
„En als ik dat niet kan aannemen
„Waarom zoudt u het niet kunnen
Uwe weigering beteekent den dood van
Mary, het kind, dat u bemint, aanbidt.
Neen, dat zult u niet doen, voegde hij er
bii, smeekend zijne handen naar Lucien
uitstrekkend. Hét zou een misdaad zijn.
Straks ben ik misschien wreed geweest,
door uwe illusies te bre"ken, maar ik heb
gehandeld als de heelmeester, die het mes
in de wonde zet, om haar te genezen. U
bent mij dank schuldig."
„Die dankbaarheid voel ik, mijnheer,
want ondanks mijn leed, ben ik niet on
billijk. De afgrond lag vóór mij -.u hebt
er mij opmerkzaam op gemaakt •i» «M daar
voor dank ik u.'i
Tegelijkertijd stak de jonge man den
ellendeling de hand toe. Het gelaat van
Jacques Garaud lichtte als in triomf.
„Maar u moet in aanmerking nemen,
dat de wonde te diep is, om dadelijk te
kunnen heelen. Wil mij dus bij juffrouw
Mary excuseeren, als ik voorloopig geen
gebruik maak van haar uitnoodiging.
Wat zal ik nu bii haar komen met een
somber en bedroefd gezicht, dat haar ver
drietig zal maken...We moeten even
wachten
„Het is juist die hoop en teleurstelling,
die Mary dooden. Het wachten is moor
dend voor haar mompelde de million
nair.
Lucien raapte het document op, dat
hem een oogenbük vroeger uit de handen
was gegleden en bood het Paul Harmant
aan.
„Laat haar dat zien, mijnheer," zeide
hij- „Juffrouw Mary zal begrijpen, dat
ik niet met de dochter van de moordenares
mijns vaders kan trouwen."
„D s," zeide hij na eenige oogenblikken
met bevende stem, mijn red-eneeren, mün
smeeken zal niet jn staat zijn u tot an e e
gedachten te brengen en "het geluk van
mijn kiad te verhaasten."
.Wordt seryolgd,
(Ingezonden)'.
Openbaarheid is de vijandin van wan
verhoudingen, zeide onze tegenwoordige mi
nister van Binnenlandsohe Zaken reeds in
het jaar 1908.
Deze stelling zal voorzeker worden onder
schreven door de democraten onzer dagen
en niet het minst door de meerderheid der
comjsiissie van Plaatselijk toezicht op het
Lager Onderwijs te Haarlem; welke haar
vergaderingen trouwens publiekelijk houdt.
Onze Haarlemsche burgerij heeft er recht
op te weten, wat er gedaan wordt en hoe
ar gewerkt wordt in hei algemeen belang.
Ook ten opzichte van het onderwijs, het
troetelkindje onzer samenleving. De kosten
voor het ondei-wijs moeten even goed. door
da belastingen gedekt worden als b.v. do
vacantietoeslag, welke blijkens de raadsver-
slagen door mij een onderdeel van het sa
laris worden geacht te zijn. Kan er dus,
zonder het onderwijs te schaden, bezuinigd
worden, wat verlaging der belasting betee-
kent, dan moet het, al vinden enkele oud-
palstaanders het iets vreeselijks.
De technische herziening der wet op het
Lager onderwjjs, neergelegd in een ontwerp
De Visser wordt een „ramp" genoemd voor
onze Nederlandsche natie, ik onthoud mij
daarover een oordeel te vellen, daar ik
het ontwerp niet voldoende ken en mij
gaarna bij deskundigen neerleg, al mag ook
hier misschien van overdrijving gesproken
worden. Terzelfder tijd wordt bekend, dat
B. en W. van Haarlem twee scholen (een
gebouw) willen „leeg" maken om het bou
wen van een school (met den bijbel) onnoo-
dig te maken en daardoor een belangrijke
som te besparen. Hoewel slechts in het
begün-stadium en nog lang geen definitief
voorstel, toch staan direct de criticasters
gereed den strijd aan te binden. Wat de
minister wil en wat blijkbaar B. en W.
in meerderheid wil, verschilt nog al eventjes,
maar men doet het voorkomen alsof bei
den hetzelfde willen. Dit verschilwordt
heit beste gedemonstreerd met cijfers. De
minister wil volgens zijn ontwerp klassen
mot een minimum-leerlingental van 37 en
een maximum van 49. terwijl B. en W. het
gemiddelde leerlingental op 36 willen stel
len. Er heerecht, ontsteltenis in bepaalde
kringen; belanghebbenden woiden opgeroe
pen om te ageeren tegen liet ontwerp De
.Visser en zoo en passant tegen de meerder-
meerderheid wil, verschilt nog al eventjes,
maar men doet het voorkomen alsof beiden
hetzelfde willen. Dit verschil wordt het bes
te gedemonstreerd met cijfers. De minister
wil volgens zijn ontwerp klassen met een
minimum-leerlingen tal van 37 en een maxi-
xmum van 49, terwijl B. en W. het gemid
delde leerlingental op 36 willen stellen. Er
heerecht ontsteltenis in bepaclde kringen;
belanghebbenden worden opgeroepen om te
ageeren tegen het ontwerp De Visser en
zoo en passant tegen de meerderheid van
B. en W. te Haarlem, die met zullco snoo-
de plannen rondloopen. Uit welk wethou-
derüjk brein het moge zijn voortgekomen,
ie mij totaal onverschillig. Ik houd mij
aan de feiten en dan durf ik te zeggen,
dat hot in overweging nemen om twee, zelfs
meerdere scholen op te heffen eerder lof
verdient, dan onbillijke critiek, hetgeen ik
zal bewijzen.
Het openbaar Lager Onderwijs telt mo
menteel 127 klassen met 6085 leerlingen.
Het gemiddelde aantal kinderen bedraagt
dus 28 per klasse, terwijl de thans vigee-
rende wet, het cijfer 36 toelaat. Neemt ïnen
voor de 7e klasse het aantal leerlingen op
24, dan is er alsnog plaats voor 1455 leer
lingen, waarvoor 6 scholen noodig zouden
zijn. Het aantal leerlingen op de R.K. tBijz.
scholen bedraagt volgens mijn inlichtingen
gemiddeld 40 per klasse, wat een grooter
terschü maakt.
Nu staan op het Leidsche plein twee
openbare scholen vlak tegenover elkaar en
wil men in die buurt een school met den
Bijbel gaan bouwen, is het nu wonder, dat
B. en W. hun oogen op het bedoelde plein
gevestigd houden en over opheffing van
een school zijn gaan spreken? De vier aan-
vangdsklassen zijn 1 September j.l. begonnen
met respectievelijk 29, 24, 83 en 34 leer
lingen en daardoor zouden deze scholen le
vensvatbaarheid hebben getoond. De hoog
ste cijfers behooren aan de scholen, die
men wil doen verdwijnen. Wij durven die
levensvatbaarheid in twijfel te trekken op
de volgende gronden:
le. waren de roomsche scholen „vol"; al
leen de Si Bavoschool moest 6 jongens af
wijzen. Waar zijn deze gebleven?
2e. ie er geen Christelijke school in die
buurt en geldt voor de protestansche men-
eohen hetzelfde als voor alle andere rich
tingen, dat men zijn kinderen zoo dicht
mogelijk bij huis tracht onder te brengen,
vooral kleine kinderen, zoodat bet geen ge
waagde veronderstelling is, dat er kinde
ren op die scholen zijn geplaatst van ouders,
die een andere school wenschen, doch... er
nu heen moesten.
Se. wil ik er op wijzen, dat het midden-
cijfer 40 voor de roomsche scholen het nor
male cijfer is, on dus aan drie scholen ge
noeg heeft
Het bouwen van een nieuwe school kost
met de geheele installatie ver over de
f 150.000. De Raad etend voor de
met den bijbel f 133,500 toe, welk bedrag
nog met enkele slordige duizenden guldens
dient te worden vermeerderd voor het meu
bilair f 130.000 werd voor de school in het
Elorapark goedkoop geacht. Er zijn dus
nogal cijfers of liever guldens voor noo
dig.
Komt men tot de opheffing van b.v. een
viertal scholen, dan kunnen deze vrij ge
komen lokaliteiten dienen voor het bijzon
der onderwijs en ook ter vervanging van
die schoolgebouwen, die om vernieuwing roe
pen of waaraan veel zou moeten worden
ten koste gelegd, willen zij aan de ge
wone eiscken beantwoorden. Het schoolge
bouw in de Bakkerstraat is zeer onvoldoende,
een der scholen aan het Leidsche plein
komt lokaliteiten te kort en er moeten
vanwege de splitsing nog andere werkzaam
heden aan verricht worden. Welnu door
vermindering van het aantal 6cholen kan
men zonder het onderwijs te schaden de
noodige verbeteringen verkrijgen. Men sluite
eenvoudig de inschrijvingen aan die scholen
en ze komen op den duur vrij. Over 4
of 5 jaren zouden zij kunnen worden op
geheven, door het overbrengen naar andere
scholen, welke verplaatsing slechte een keer
behoefde te geschieden.
Door uitsterving dezer scholen houdt men
het onderw ijzend personeel zoo lang mogelijk
in dienst en zal men gelet op de telkens
wederkeerende benoemingen, dit personeel
zoo min mogelijk schade berokkenen. Bij han
dige manoeuvreering behoeft het personeel
heel geen schade te lijden, daar men door
tijdige overplaatsing het op wachtgeld slellen
geheel kan voorkomen.
In gevallen, dat het openbaar onderwijs
word t omgezet in bijzonder brenge men Den
Haag maar eens goed onder het oog, dat het
hier een zeer billijke en ook voor het Rijk
voordeelige transactie is en zij daar dus de
soepelheid hebben te betrachten. Het bijzon
der onderwijs, dat nog moet beginnen zij
tevreden met één lokaal, het volgende jaar
Iwee enz. todat het geheele lokaal beschik
baar is. Op mijn vraag of het bijzonder on
derwijs dan gesubsidieerd zal worden, kreeg
ik een bevestigend antwoord, zoodat het al
leen aankomt op onderling vertrouwen.
Dit onderling vertrouwen of heeft men
liever welwillende medewerking, moet pok
uitkomen bij het vaststellen der gebouwen, die
men voor het bijzonder onderwijs wil aanwij
zen, want even. goed als ik mij begrijpen kan,
dat de voorstanders van het Openbaar On
derwijs het met leede oogen aanzien, dat liet
Bijzonder Onderwijs over eenige jaren in het
algemeen beter gehuisvest zal zijn, even goed
acht ik het afkeuringswaardig en daarom on
verantwoordelijk in dit geval, de slechtste
scholen ledig te maken en dan ze nog goed
genoeg te vinden voor het Bijzonder Onder-
wijs.
Dit onderling vertrouwen dient ook te be
staan bij het personeel en richtingen, welke
toevallig enkele jaren bijéén zouden ver-
keeren.
Met bovenstaand voor oogen zal men be
grijpen, dat ik, nu men alom van bezuini
ging gewaagt, men zelfs aan de arbeidsvoor
waarden van het gemeenlepersoneel wil gaan
tomen, ik het bouwen van nieuwe scholen
voor -het Openbaar Onderwijs onnoodig aclil
en daar er nog fe, de laatste raadszitting voor
het bouwen van nieuwe scholen gepleit werd,
ik een andere stem wil laten hooien.
Hier kan, du hier moet bezuinigd worden.
De politiek laat het misschien haast niet
toe, doch een geleidelijk en tactisch optreden
vermag veel. De politiek als zoodanig late
men er buiten, die kan hier slechts werken
om wantrouwen op te wekken. Wil men de
gemeentelijke schoolgebouwen niet aan het
Bijzonder Onderwijs afstaan, ook goed, in
ieder geval kan worden bewerkt, dat er voor-
hands geen nieuwe schoolgebouwen voor het
Openbaar Onderwijs noodig zijn. Die piëteit
kost ons dan ettelijke duizenden guldens,
maar ach, als men de slechtste gebouwen
neemt, dan behoeven die niet vernieuwd te
worden, dat bespaart ook veel geld.
Ik wil besluiten met de publicatie van on-
derstaanden brief, die ik aan B. en W. heb
gezonden om niet geacht te worden, tot de
duisteriingen te behooren.
Ik durf gerust deze quaestic in liet open
baar te behandelen.
Dé gemeente heeft 31 scholen met 217
klassen, waarvan 122, hijgevolg nog meer dan
de helft, onder de derlig leerlingen tellen; 60
zelfs onder vijf-en-twinlig, waarvan 17 7e
klasse zijn. Deze cijfers werden in de ver
gadering der Schoolcommissie zeer abnor
maal genoemd, zonder dat er op gereageerd
werd.
Dadelijk verkozen verklaard.
De jongste cijfers van het aantal bij enkele
candidaatstelling gekozen parlementsleden
zijn: 42 conservatieven, 5 liberalen, 5 natio-
naal-iiteralen, 4 Labour-mannen, 10 Ierscke
unionisten en 1 nationalist.
Een rede van Thomas.
De Labour-lei-der Thomas heeft, te Cardiff
bet woord voerend, gesproken over de bewe
ring, dat Labour voornemens was de ver
plichtingen des lands te réfu-teeren. Hij zeide,
dat de Labour-parlij niet zou trachten aan
eenigerlei verplichtingen te ontkomen, waar
toe het land zich had vérbonden.
De verkiezingskansen.
Het blad de „Observer" meldt, dat da mee
ning inzake de verkiezingen in zaken- en
finandeeje kringen, door Lloyds genoteerd,
is, dat de unionisten de grootste kans hebben
le overwinnen, dan de nationaal-Iiberalen, in
do derde plaats de oonafh. liberalen en in de
vierde Lateur.
Een aanval van Chamberlain op
de nieuwe regeering.
Na Lloyd George heeft Zaterdag in dezelfde
vergadering Chamberlain het woord gevoerd
en er daarbij zijn vreugde over uitgesproken,
dat mannen als Lord Salisbury en de heer
Ronald McNeill, die aan conservatieven als
Lord Balfour, Lord Birkenhead en spreker
zelf hadden verweten dat zij als klei waren
geweest in handen van den po tienbakker uit
Wales, die hen tot vreemde schier onherken
bare revolutionnaire gedaanlen had gekneed
en die hen hadden aangevallen wegens hun
ondertcekening van het Iersche verdrag, nu
zeiven als leden dei- regeering dit verdrag
moeien ratificeeren. Het was volgens spr.
goed. dat het Iersche ras de zekerheid kreeg,
dat de laatste en bitterste Die-hard van allen
zich in zijn loopgraaf had overgegeven.
Er aan herinnerend, dat Ingevolge de re
solutie in de Carlton Club de coalitie werd
verworpen, doch samenwerking werd. welkom
goheeten, wees de heer Chamberlain er op,
dat er in Schotland volledige samenwerking
is, maar in Schotland weet de unionistische
partij, dat zij slechts met een minimaal aan
tal zetels zou terugkeeren. die men haast op
de vingers van één hand zou kunnen (ellen,
tenzij ze den steun genoot van die liberale
invloeden, welke Lloyd George haar bezorgt.
Een hefligen aanval deed de heer Cham
berlain op den oud-minister van landbouw,
Sir Arthur Griffith Boscawen, (minister van
gezondheid in het nieuwe ministerie) die,
naar hel heette reeds vóór de vergadering in
de Carlton Club zou zijn afgetreden wegens
oneenigheid met de oude regeering over zijn
landbouwpolitiek, terwijl spr. juist een brief
van hem had ontvangen, waarin hij uiteen
zette, waarom hij niet aftrad. Voorts had Sir
Arlhur aan spr. 1e kennen gegeven, dat hij
vóór de bijeenkomst in de Carlton Club nog
niet wist, hoe hij daar stemmen zou.
De Manchester liberalen
Naar men weet gaan coalitie-liberalen en
onafhankelijke liberalen te Manchester samen.
Eerstgenoemden hebben daarbij de voorwaar
de gesteld, dat Lloyd George zal worden ge
steund bij alle liberale maatregelen, die hij
eventueel voorstelt en dat er tijdens de li
berale verkiezingscampagne niet op bittere of
nadeeltoebrengende wijze over hem zal .wor
den gesproken.
De heffing van kapitaal. Fas
cisme in Engeland.
De bekende schrijver H. G. Wells, die naar
men weet door de Labour-partij candidaat is
gesteld voor het parlement, heeft dezer dagen
over de door zijn partij aanbevolen heffing
van het kanitaal gesproken en die benaming
heel ongelukkig genoemd.
Kapitaal was volgens hem een beel twee
slachtige term. Hij wou, dat hij de wereld
kon hypnotiseeren om niet het woord „ka
pitaal" te gebruiken, maar er een ander
woord voor in de plaats te stellen. Kapi
taal kon alles beteekenen van een schuld
af tot een of andere machine toe, onmis
baar voor productie-doeleinden. Wat bedoel
de nu die heffing van groote vermogens?
Niet een last, waarbij geen onderscheid
werd gemaakt en niet een, die opgelegd
zou worden aan industrieel© bedrijvigheid.
Het was zuiver een belasting op personen,
een belasting op gezwollen particuliere ver
mogens, die grootendeels zou neerkomen op
vermogens, tijdens den oorlog gezwollen.
Deze groote elementen van toevailigen rijk
dom zouden een waren last vormen in ons
nationale leven. Bijna al die groote en
nieuwe vermogens waren in handen van
onverantwoordelijke menselien, die geen tra
ditie hadden van openbaar goed gedrag.
In veel gevallep hadden zij geen erva
ring van bet leiden van eerlijke industrie
en geen kennis van economische werkelijk
heden. De Labour-partij had, zeide Wells
nog, geen ruzie met „business' met een
behoorlijke winst gedreven.
Mrs. Snowden zeide in diezelfde verga
dering, dat zij niet geloofde, dat er eenige
vrees was voor links-bolsjewisme in Enge
land, maar er was, naar haar meening,
een groot gevaar voor rechts-bolsjewismo
n.l, het fascisme.
Het postkantoor van Dublin in
brand gestoken.
Zondagmorgen drongen een veertigtal
mannen het postkantoor te Dublin binnen,
overmanden den ooncierge en twee politie
agenten en staken daarop het gebouw in
brand, dat met wat zich er in bevond
geheel vernield werd.
De strijd tegen de rebellen.
Een afdeeling vrijstaters heeft O'Malley
den commandant van het garnizoen in de
Four Courts gedurende het beleg en chef
van den staf van het rebellenleger, ge
vangen genomen en ernstig gewond.
Juffrouw MkSwiney, do zuster van den
overleden lord-mayor van Oork', is eveneens
gearresteerd.
Volgens een bericht uit Milaan heeft de
Italiaansche gedelegeerde in de Commissie
van Herstel, Salvage Baggi, Zondag met
den nieuwen Italiaanschen minister van de
schatkist de schadevergoedingsquaestie uit
voerig besproken. Omtrent de politiek, die
hij denkt :te volgen, zeide de minister,
dat hij zou beginnen met het kapitaal te
beschermen, om langzamerhand wear vreemd
kapitaal naar Italië te trekken, dat de
Italiaansohe volkshuishouding dringend noo
dig heeft. Omtrent de plannen van Mus
solini in verband met het deficit in de
openbare bedrijven, verklaarde hij, dat Mus
solini allereerst het beheer over de telefoon
aan de particuliere industrie zou overdra
gen.
De finantieele conferentie te Brussel
schijnt weldra werkelijkheid te worden. De
premiers van Engeland, Frankrijk, Italië
en België zouden zelfs een onderhoud heb
ben om de onderhandelingen voor te berei
den.
Volgens berichten uit welingelichte Brit-
sohe bron zal de Britsche regeering het
initiatief nemen voor een onderhoud tus-
schea Poincaré en Bcnar Law vóór de finai-
oieele conferentie te Brussel, welke op 5
Dec. bijeen moet komen. De datum van dit
onderhoud is nog niet vastgesteld, maar de
bijeenkomst kan eerst plaats hebben na de
Britsche verkiezingen.
De conferentie te Lausanne.
Het is mogelijk, dat de opening der con
ferentie te Lausanne enkele dagen uitge
steld wordt. In goed ingelichte kringen
denkt men, dat in verband met de laat
ste gebeurtenissen in Turkije* en Italië, 't
van belang zou zijn, om niet vóór den 20
November te beginnen.
De Turken eischen ook Tsjanak
en Gallipoli op.
Gemeld wordt, dat Refet Pasja het
recht heeft opgeëischt om een Kemalistisdh
burgerlijk bestuur te vestigen te Tsjanak,
te Gallipoli en op de Aziatische kust van
den Bosporus.
Engelsche persstemmen.
Terwijl nadere ophelderingen over Ango
ra's voornemens ten aanzien van het Sul
tanaat met spanning warden tegemoet ge
zien, leggen de Londensche bladen van gis
teren den nadruk op den ernst van den
toestand.
De „Daily Telegraph" weigert te goloo-
ven, dat de Zuidelijke Mohammedanen den
nieuwen toestand zullen aanvaarden. Het
blad meent, het pleidooi besprekend dat
de kalief moet worden gekozen door de
gansche Mohammedaansche gemeenschap, dat
van een dergelijke verkiezing geen sprake
kan zijn. Haar te beproeven zou de poli
tieke tegenstellingen tusschen de twisten
de secten, voor wie het erfelijk kalifaat
de eenige vereenigende band was, ver-
grooten.
De „Times" beziet de kwestie voorna
melijk van het geallieerde standpunt en
■zegt dat -het zwakke bruggetje, te Moedania
gebouwd, gebroken is, voordat Lausanne kon
worden bereikt. Het blad stelt tegenover
elkaar de actie der geallieerden en Grie
kenland om conscientious de Moedania-con-
ventie uit te voeren en de actie van An
gora, dat er in slaagde een der belang
rijkste clausules te omzeilen en blijkbaar
reeds bezig is de overblijvende bepalingen
te schenden, maar het blad is van mee-
ning, dat groote gevaren kunnen verme
den warden indien de geallieerden ter
stond besluiten krachtig en eensgezind op
te .treden.
In een vorig nummer is melding ge
maakt van een pp herstel van de autono
mie gerichte beweging op Samos. Ter ver
duidelijking van dit bericht schrijft het
„Hbld." het volgende:
Lang maakte het eiland Samos, sedert
1832, als schatplichtig vorstendom deal uit
van het Turksche rijk. Wel hadden de
Grieken in 1824 de Turken van het eiland
verjaagd, doch dit werd ingevolge het Lon
densche protocol in 1830 aan Turkije terug
gegeven. Behoudens het opbrengen van 'n
jaarlijksche schatting en de benoeming van
den vorst, die een Griek moest zijn, door
de Parte, konden de bewoners van het
eiland geheel naar eigen goeddunken het
bestuur inrichten, waartoe in lateren tijd
een soort parlement, Kamer en Senaat, in
het leven was geroepen. In het begin van
deze eeuw reeds begon het woelig te wor
den op het eiland, In 1912 kwam zelfs
de vorst André Kopassis Effendi, door 'n
revolverschot te vallen. Dit was wel het
werk van voorstanders van de aanhechting
bij Griekenland. In den grooten Balkan
oorlog bezetten Grieksche troepen, ondanks
de tegenwerking van Engeland en Frank
rijk, twee der 't kleine vorstendom bescher
mende naties, het eiland, dat bij den vre
de aan Griekenland werd toegewezen.
Wanneer op Samos het verlangen te-
staat van terugkeer naar het oude regime,
zal dit natuurlijk alleen betrekking heb
ben op tevoren genoten autonomie en niet
op de oude verbinding met het Turksche
rijk.
Een P.T.A.-bericht uit Warschau verzekert dat
voor zoover bettend Zondag in goede otrde druk
voor den Poolschen Landdag is gestemd. Re
sultaten zijn nog niet bekend.
Schijnen volgens bovenstaand officieus
bericht de verkiezingen zelf rustig ie verkro
pen, bij den voorafgaanden verkiezingsstrijd
is het in ieder geval minder vredelievend
toegegaan.
Het gaat bij deze uitspraak van de stem
bus ten slotte voor een goed deel om de be
slissing tusschen de anti-Russische politiek van
het staatshoofd Pilsoedski, die, naar binnen
een federatief samengaan met Litauen (Wilna)
en Oosl-Galicië voorstaat en naar buiten oriën
tatie naar Duifschlanld. terwijl hij in Rusland
den grooten vijand ziet, waartegen hij als be
scherming gaarne een Baltischen statenbond
gevormd zou willen zien, anderzijds de sterk
pro-Fransche politiek der nationaal-democra-
ten h la Korfanty.
De correspondent van het „Beri. Tag.'' te
Warschau meBdt, dat o.a. in verschillende
provinciesteden drukkerijen van partijbladen
zijn vernield door tegenstanders, dat te War
schau een rechtsslaand journalist op straat
haif dood geslagen is; dat de bureaux van
Pilstedski's orgaan door studenten zijn ver
woest In OostGalicië daarentegen is het de
laatste c'agen rustig geworden (zooals men
weet is daar géneraal Halter als dictator op
geschreven) hier werden n.l. die Oekrjien-
sclie kiezers bij troepjes in de gevangenis ge
stopt. Een a r beid ersdel eg a tie uit Lemberg is
te Warschau komen protesteeren tegen deze
arrestaties in massa; in hun stad zouden piet
minder dan 1200 Oekrajieners in bet gevang
ziju terechtgekomen.
Van rechltsche zijde wordt het staatshoofd
Pilsoedski verweten, dat hij gedurende een
reis in de Oostelijke districten propraganda
heeft gevoerd voor links, en wordt de eisch
gesteld, dat hij gerechtelijk zal worden ver
volg i wegens schending van zijn constutio-
neele positie.
Blijkens bericht uit New-York verspreiden
de Amerikaansche „drankverbods ambtena
ren in de pers sensationeele verhalen over de
aanwezigheid van een drank vloot van meer
dan honderd schepen ter hoogte van New
Yersey juist buiten de driemijlsgrens. De auto
riteiten zijn van meening dat de schepen ge
bruik maken van de bepaling, onlangs gepubli
ceerd, waarbij den ambtenaren wordt verbo
den, zich met schepen buiten de driemijlsgrens
le bemoeien.
Het heet dat de vloot onder bekwame lei
ding staat van een goedbeschermde internatio
nale organisatie van smokkelaars, die er in
slaagt whiskey-voorraden aan land te brengen
in kleine booten op onbeschermde punten der
kust. De autoriteiten mobiliseeren honderden
kleine booten te New York, Atlantic City
en elders, om de smokkelaars te kunnen
vangen voor zij het land bereiken.
Uit Kaapstad wordt gemeld, dat storm en
overstroomingen plaats hadden in uitgestrek
te gebieden van de Kaap en Transvaal. Te
Port Elizabeth' waren de schepen verplicht
te vertrekken. De regen was welkom in ver
schillende deelen van het land, waar hij
hoognoodig was.
Toen Lloyd George Zaterdag zijn reeds
vermelde rede hield in een bioscoop en juist
de nieuwe regeering had gegeeseld, wegens
haar pleidooi voor rust, werden zijn woor
den plotseling overstemd door een krachtig
zoemend geluid. De ex-premier keek verbaasd
rond evenals zijn hoorders, tot hij glimlachend
opmerkte: „Het is bet orgel''. Het bleek, dat
een der hoorders, moe van het staan, zonder
het te weten op een pedaal van het orgel
was gaan zitten, zoodat een orgeltoon weer
klonk. Eerst toen de schuldige door perso
neel van zijn muzikale zitplaats was verwij
derd, kon de heer Lloyd George verder gaan
Onder hiid gelach merite hij op: „Nu heb
ben we rust."
De communist Marty, veroordeeld wegens
muiterij in de Zwarte Zee, is tot gemeente
raadslid voor het district Santé te Parijs ge
kozen. Daar Marty niet verkiesbaar is, zal de
verkiezing geannuleerd worden.
Minister Reibel, de Fransche Minister
voor de verwoeste gebieden, heeft op een
diner, gegeven door de republikeinsche partij,
een rede gehouden over den toestand der ver
woeste gebieden. Hij zeide o.m. dat de ellende
aldaar verlicht moest worden door de Duit-
sche betalingen. De regeering was vast beslo
ten, die te eischeft. Zij miskent de moeilijkke-
denv waarin Duitschland verkeert niet, maar
zal niet toelaten, dat deze toestand steeds
Frankrijk zal worden voorgehouden om aan
de verplichtingen, die Duitschland steeds
weer op zich neemt, te ontkomen. De accoor-
den van Wiesbaden en Berlijn moeten worden
toegepast, terwijl ook door betalingen in na
ture en door het gebruiken van Duitsche ar
beidskrachten het herstel der verwoeste ge
bieden kan worden bevorderd.
Het komt soms voor, dat aardappelen,
waaraan van buiten niets bijzonders op le
merken valt, bij het doorsnijden in het
vleesch róode of helder-paarse vlammen
verloonen, die zich over grootere of kleinere
uitgestrektheid verspreiden.
Zulke „bloedaardappelen" lijden niet aan
een of andere ziekte, doch de roode kleur is
een gevolg van de vorming van rood celsap
in volkomen gezonde cellen. Men behoeft rich
in zoo'n geval dus niet ongerust te maken.
Over de omstandigheden, die op het optre
den van dit verschijnsel invloed hebben, is
niets bekend, de neiging tot het vormen van
roodesap schijnt erfelijk te zijn. Er komt
zelfs een aardappel variëteit voor, waarvan
het vleesch geheel donkerpaars is gekleurd.
Daar echter inwendig roodgekleurde aard-
aipjiclen voor de consumptie zijn, pote men
de knollen niet uit, waarbij rich dit verschijrv
sel voordoet.
