M
i
Dit nummer bestaat uit 8 bl adzijden. Eerste blad.
Woensdag 15 November 1922
45ste Jaargang No. 14299
16 NOVEMBER
Voor onzen eigen R.-K. weezen!
HET STELSEL VAN MALTHUS.
i.
Een bericht in een onzer Katholieke
dagbladen, waarin met klem gewaar
schuwd wordt voor de drukke propagan
da, die dezer dagen weer voor het Neö-
Malthusianisme, voornamelijk in arbei
dersbuurten wordt gemaakt, vestigde
op nieuw onze aandacht op het verfoei
lijk stelsel van kinderbeperking.
Echter, tot recht begrip van boven
staand opschrift, deelen wij onzen le
zers bij voorbaat mede, dat wij in de
volgende beschouwingen niet het verder
felijk Nieuw-Malthusianisme gaan be
handelen. Dit onderwerp toch is, bij
eenigszins diepgaande beschouwing, niet
geschikt tot bespreking in de kolommen
van een dagblad, dat met gerustheid in
elks handen, ook van aankomende jon
gelieden, kan gegeven worden.
Ouders, voogden, opvoeders en vol
wassenen, die de leer der Katholieke
Kerk begeeren te kennen aangaande
een kwaad, dat wij niet aarzelen als
het moderne kwaad te brandmerken,
verwijzen we naar het duidelijke en
populair geschreven werkje over het
Neo-Malthusianisme van wijlen Prof.
Forstmann, professor aan het seminarie
Rijsenburg en Dr.Ausems, arts te Utrecht
Wij stellen ons ten doel, een beknopte
uiteenzetting te geven van het sociaal-
economisch stelsel van Malthus, waar
uit zoovelen zijner vereerders, minder
nauwgezet dan hun meester, het mensch-
onteerend systeem dat Nieuw-Malthu
sianisme heet, hebben gedistilleerd.
Aan deze uiteenzetting zullen wij een
critische beschouwing verbinden, waar
uit o. m. zal blijken, dat op den eeretitel
van menschenvriend bij uitnemendheid,
door bijna al zijn volgelingen aan Malthus
verleend, niet weinig valt af te dingen.
De vermeerdering der bevolking mag
een weldaad voor den Staat worden ge
noemd. Immers, door die vermeerde
ring wordt de Staat machtiger en sterker.
Die macht, die sterkte spiegelen zich
scherper, juister en meer bij voortduring
af in een talrijke bevolking dan in een
uitgestrekt grondgebied.
Een reuzenrijk in uitgestrektheid,
maar met weinig bewoners, heeft niet
veel bij de melk te brokkelen in den
schotel, waaruit de verschillende rijken
hun invloed en aanzien putten op het
wereldtooneel.
Het is dan ook niet te verwonderen,
dat de hoofden van meer dan één lands
bestuur, uit vrees voor afname der bevol
king, een belooning toekenden op het
aangaan van huwelijken, dus het tot
stand komen van huwelijken bevorder
den.
Onder de regeering van keizer Augus
tus, in het begin onzer jaartelling, kwam
in Rome een wet tot stand, waardoor de
vaders van ten minste drie kinderen,
geen belasting behoefden te betalen.
In de tweede helft der 17e eeuw vaar
digde koning Lodewijk XIV van Frank
rijk een ordonnantie uit, welke verbood
aan diegenen openbare lasten op te leggen
volgens de usantiën van dien tijd, die
vóór hun twintigste jaar in 't huwelijk
traden.
De bekwame Engelsche staatsman
William Pitt diende bij het Parlement
een bill in, ten einde de vaders van een
talrijk kroost te beloonen, en zijn tegen
stander keizer Napoleon I, wilde, dat de
zevende zoon uit 't gezin op staatskosten
zou worden opgevoed.
Of genoemde staatshoofden en bestuur
ders deze maatregelen troffen, èl dan
niet bezield door hooger beginsel, doet
hier weinig ter zake. Zij behoorden allen
tot hen wier krachtig, vooruitstrevend,
bijwijlen geniaal-regeeringsbeleid, diepe
voren in de staatkundige en economische
organisatie v. hun land hebben geploegd.
Zij zagen met de hun eigen practischen
blik, ïn een sterk bevolkt, tevens een
machtig rijk.
De eerste die in een afgerond systeem
over de bevolking in boven aangeduide
beteekenis schreef, was de Engelschman
Thomas Malthus (17661834), Angli-
caansch geestelijke en godsdienstleeraar,
later' hoogleeraar in de Volkshuidhoud-
kunde te Haileyburg in Engeland.
Ten jare 1798 zag te Londen de eerste
druk van zijn beroemd werk An Essay
on the principles of population (een studie
over het bevolkingsbeginsel) het licht.
De Italiaansche staathuishoudkundige
Pellegrino Rossi moge naar aanleiding
van deze pennevrucht, vol bewondering
uitroepen„de naam van Malthus is
aan de leer der bevolking verbonden,
zooals die van Gallileï aan de beweging
der aarde, als die Harvey aan den
bloedsomloop," wij daarentegen veroor
loven ons te zeggen, dat die naam ver
bonden is en zal blijven aan een leer,
die het merkteeken van den Godsvloek
»p het voorhoofd draagt.
Men versta ons echter wél.
Tusschen het stelsel van Malthus en
het onzedelijke hedendaagsche Neo-
Malthusianisme bestaat een essentieël
verschil. En het ligt allerminst in onze
bedoeling den Engelschen geleerde met
de aanhangers en verspreiders van
laatst genoemde leer in hetzelfde gelid
te plaatsen.
Deze schande verdient Malthus niet.
Maar evenmin valt te ontkennen, dat
het pad, door hem op economisch gebied
met zijn leer betreden, voor velen onder
hén, die als einddoel van al hun streven
op aarde, uitsluitend stoffelijke welvaart
voor oogen hielden, uitgeloopen is op den
breeden, maar verderfelijken weg van
het Nieuw-Malthusianisme.
In 't kort kan de leer van den Anglic-
aanschen geestelijke worden samengevat
als volgt
„De wezens die op aarde leven, hebben
in zich zeiven het streven om zich zon
der eenige beperking voort te planten.
Binnen enkele eeuwen zou de geheele
aarde kunnen worden bedekt door een
enkele plantensoort. Voorwaarde daar
toe zou slechts zijn, dat al haar zaden
tot ontwikkeling geraakten. Zulks is
ook het geval met de redelooze dieren.
Door gebrek aan voedsel, tallooze
oorzaken van vernietiging, door het feit,
dat de planten, tot spijs der dieren en de
dieren tot voedsel dienen van hooger be-
werktuigden onder hen, wordt die voort
planting beteugeld en beperkt. Bij den
mensch bestaat een zelfde produceeren-
de kracht. 1).
Volgens Malthus streeft het mensch-
dom er naar om de wezens meer in aan
tal te doen toenemen dan door de toena
me der bestaansmiddelen mogelijk is.
De verhouding nu, waarin de twee ver
meerderingen, die van het menschdom
en van de bestaansmiddelen tot elkander
staan, wordt door hem volgenderwijs om
schreven
„Naar de tafel van Euler, berekend
op een sterfte van 1 op 36 personen en
wanneer de geboorte tegenover de sterfte
staat als 3 tot 1, zou de verdubbeling na
slechts 12 4/5 jaar geschieden. Het is
een feit dat in korten tijd werd waarge
nomen. Ik verwijs slechts naar de Ver-
eenigde Staten van Noord-Amerika,
waar zonder de immigranten, de bevol
king meermalen in 25 jaar verdubbeld is.
Men kan derhalve vaststellen, dat, wan
neer zij door geen enkelen hinderpaal
wordt tegengehouden, de bevolking elke
25 jaren verdubbeld wordt, dus toe-
toeneemt in een (meetkundige) geome
trische reeks, derhalve als 1, 2, 4, 8, 16,
32, 64 enz.
„Soortgelijke toename zoo gaat
Malthus voort geschiedt niet met de
bestaansmiddelen. Wel is hun aangroei
niet gemakkelijk te bepalen, maar het is
zeker, dat deze veel langzamer is
In aanmerking nemend, dat het voort
brengend vermogen der aarde door uit
putting achteruit gaat in plaats van toe
te nemen, kunnen wij dus vaststellen, dat
de middelen van onderhoud in de voor
de menschelijke werkzaamheden voor-
deeligste omstandigheden, slechts kun
nen toenemen in een rekenkundige reeks,
dus volgens de getallen 1, 2, 3, 4, 4,6,
enz." 2)
Bovengenoemd verschil in progressie,
aldus in cijfers uitgedrukt, wordt door
Malthus genoemdhet beginsel der be
volking.
1) An Essay on the principles of po
pulation, deel 2, hoofdstuk 1.
2) Het aangehaalde werk, deel 1,
hoofdstuk 1.
STADSNIEUWS.
AGENDA
Doodelijk Tramongeluk.
Nederl. Maatschappij voor Tuinbouw
en Plantkunde.
Tweede Bachconcert.
Haarlemsche Or chest-Vereeniging.
Tentoonstelling Frans Masereel.
Uitzetting.
Christ. Hist. Kiesvereeniging.
Jubileum.
LANGS DEN WEG.
Een Bezuinigingsrapport van het
Gemeentepersoneel.
Eert zaak, die uwe aandacht verdient
J. J. WEBER ZOON
Opticiens Fabrikanten
Koningstraat 10 Haarlem
De abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per Kwartaal 3.25
Per Week0.25
Franco per post p. kwartaal bij
vooruitbetaling 3.31%
Bureaux: Nassaulaan 49,
Haarlem.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
COURANT
Advertentiëc 35 cents per regel.
Bij contract belangrijke korting
Advertentiën tusscben den tekst
als ingezonden mededeeling: 60 ct.
per regel. Vraag- en aanbod-ad-
vertentiën 14 regels 60 cent per
plaatsing; elke regel meer 15 cent
bij vooruitbetaling.
Sociëteit ,jit. Bavo" Postpersoneel half
9 Esperanto 8 uur Schaakclub
8 uur Propagandaclub Vrouwenbond
8 uur Bestuur Spoor en Tram 8 uur
Onderling Belang 8 uur Bestuur
Jongevrouwenbond 8 uur.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat, Dage
lijks, uitgenomen Zaterdag, Zon- en Feest
dagen, toegankelijk.
R. K. Leeszaal en uitleenbibliotheek Jans
straat 49 Eiken dag geopend van 10—
12%, van 25 en van 710 uur. behalve
des Maandagsochtends en op Zon- en Feest
dagen.
Uitleen van boeken van half 39 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor mannen Jacobij-
nestraat 15 Alle werkdagen, voorm. van
912 uur, n.m. van 25 uut. Zaterdags al
leen van 912 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen des nam.
van 3 tot 4 en van half 8 tot half negen.
Martha-vereeniging Bloemhofstraat 1
Betrekkingbureau voor vrouwen Alle
werkdagen van 1012, van 24 en van
89 uur.
Museum van Kunstnijverheid Tentoonstel
ling van binnenhuiskunst Geopend van
104 uur gedurende de maand November.
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat 49
Van 12 uur aanvraag om versterkende
middelen voor arme zieken der S. E. V.
Gem. Concertzaal, „Oost en West" Voor
dracht met lichtbeelden 8 uur
Bloemendaal Gemeenteraad 2 uut.
Er heeft zich thans een klein comité
gevormd met het doel, giften in te zame
len, om de weeskinderen in het St. Ja
cobs Godshuis een prettige St. Nicolaas
te verschaffen. De tijd van voorbereiding
is echter kort en daarom is het zeer wel
mogelijk, en zelfs zeer waarschijnlijk, dat
niet iedereen, die een gift voor dit doel
wil schenken, door een der oommissie-le
den zal bezocht worden. Dit is echter
geen bezwaar, want diegenen kunnen toch
wel tot het goede doel bijdragen. Zij kun
nen nl. hun gaven sturen aan den bin
nen-vader van het Weeshuis, die elke
week de bij hem ingekomen giften in dit
blad verantwoordt. Ook giften in natura
zullen dankbaar aanvaard warden. Ook die
moeten gezonden worden aan den binnen
vader.
Tot op heden is al aardig wat binnen
gekomen, maar natuurlijk lang niet ge
noeg.
Wie wil meewerken om de arme wee
zen eens een genoegen te verschaffen?
Iedereen natuurlijk. Vele kleintjes ma
ken een groote en daarom allen wat bij
gedragen! Dan heeft men een dubbel pret
tige St. Nicolaa3 bij de gedachte ook iets
voor onze arme weesjes te hebben gedaan.
Gisteravond omstreeks 5 uur heeft nabij de
Liedebrug een ernstig ongeluk plaats gehad.
Een naar schatting 50-jarig man week, toen
een tram van Amsterdam naderde, plotseling
naar de trambaan uit. Hij werd door de tram
gegrepen en op slag gedood. Het lijk is naar
het lijkenhuis te Halfweg overgebracht. Het
is nog niet herkend.
Nader vernemen wij nog het volgende:
Vermoedelijk is de man, die een houten
been had, uitgeweken voor een fietsrijder,
waardoor hij over den wegberm struikelde en
op de rails der tram viel op een oogenblik,
dat de tram nit Amsterdam aankwam en de
conducteur niet meer op tijd kon stoppen.
Het lijk is nog niet herkend, doch de man
had een kaartje in den zak waarop stond,
Amsterdam, Leidsche Dwarsstraat H.
De aangeredene werd totaal verpletterd.
Het lijk is vreeselijk verminkt. Het lichaam
werd nog wel een dertig meter door de
tram voortgesleurd.
Hieruit blijkt alweer hoe gevaarlijk de Am-
sterdamsche straatweg is. Door het struikelen
over den wegberm, kreeg deze man een on
geluk.
In de achterzaal van café Brinkmann
hield gisteravond de heer C. Sipkes een
lezing met lichtbeelden, daartoe uitgenoo-
digd door de Maatschappij voor Tuin
bouw en Plantkunde.
De zaal was geheel en al met belang
stellenden, deskundigen uit de tuinbouw-
wereld en plantenliefhebbers gevuld toen
de heer Sipkes met zijn voordracht aan
ving.
De verschillende beelden, die achter
eenvolgens op het doek kwamen en
waarbij de heer Sipkes uitleg gaf, waren
naar fotografische opnamen door hem
zelf op een reis in Mei en Augustus in
Zuid-Duitschland, Tirol, Salzburg, Wie-
nerwald en Hongarije vervaardigd. Be
halve enkele zeer fraaie berglandschap
pen, die de toeschouwers o. a. een indruk
gaven van de schoonheid van de Alpen
wereld met haar gletschers, schuimende
beken en steenige bergpaden en een en
kel beeld uit de Hongaarsche poasta, be
stond de meerderheid der lichtbeelden
uit opnamen van merkwaardige plan
ten. Hieronder waren vertegenwoordigers
van de prachtige bergflora, onchideeën-
soorten, rotsplanten enz. Vele van deze
die de spreker op zijn reizen had ge
vonden, achtte hij ook voor ons klimaat,
geschikt en waren dan ook reeds door
hem met goed gevolg geteeld.
Dat de heer Sipkes succes had mei
zijn voor plantenliefhebbers belangwek
kende voordracht, opgeluisterd met zoo
talrijke goed verzorgde lichtbeelden,
bleek wel uit de opkomst van de talrijke
aanwezigen en het dankbaar applaus,
dat hij aan het slot van den avond mocht
ontvangen.
In de pauze waren nog enkele merk
waardige planten en talrijke platen van
alpenbloemen (van de Deutsche Bücher
Import) ter bezichtiging gesteld.
De vereerders van Saint-Saëns kunnen te
vreden zijn. Hun afgod heeft gestraald in een
luisterrijk licht, en dat is niet voor een ge
ring deel te danken aan de „Danse macabre"
die met algeheele virtuositeit werd uitgevoerd.
Die vereerders hebben ook weer Saint-Saëns'
mesterschap over den vorm kunnen genie
ten in een werk uit de zeventiger jaren, maar
waarin een innerlijke verheffing ontbreekt.
In het schitterend spel van den solist Paul
Loyonnet klonk het tweede klavierconcert als
een behaaglijke rethoriek, evenwichtig, lo
gisch, en vóór alles dankbaar voor den speler.
Men kan de melodie een eigen karakter niet
ontzeggen, de instrumentatie is bijzonder wel
luidend en, een voorname factor voor den
tijd. Het concert is hoogst dankbaar voor de
uitvoerenden. En al luislerend kan men zich
behaaglijk voelen, men weet de goede zorgen
van een ijverige hospita om zich heen, maar
men merkt ondertuschen dat de tijd aardig
opschiet, kijkt om zich heen, de symphonie
loopt ten einde.
„Gij prediker daar in de lucht,
„Hebt gij dan niet een woordje voor mij?"
Wanneer was het ook weer dat Saint-Saëns,
wiens chauvinisme zelfs een Beethoven niet
onaangetast liet, die merkwaardige woorden
schreef over César Franck, waarmee hij zich
zoo oneindig blameerde? Het boekje zal niet
in ieders handen zijn, het is van 1919 en is
een kritiek op een standaardwerk van een
van Franck's volgelingen. Voor den dag er
mee:
„Franck était plus musiden qu 'artiste:
„Ce n' était pas un poètel" Geen dichter!
Want, zoo gaat hij voort, men vindt in zijn
werk niet die latente warmte, die onweer
staanbare charme, die u alles doet vergeten,
die u voert „dans une region inconue e'
surnatunelle."
Men zal mij zeker het goed recht niet wil
len ontzeggen, tegenover M die heftige Saint-
Saëns-adoraties ook mijn eigen idee over zijn
muziek neer te schrijven, waar de geestvolle
en altijd veerkrachtige Franschman, die toch
ook wel het uiterlijke, het formeele van an
deren overnam, zelf zóó weinig dichter was,
dat hij tot de geestelijke diepte van een Gesar
Franck niet vermocht door te dringen. Zoo
schroomde hij ook niet, de sonate van Gabr.
Fauré te stellen boven die van den père
angelique. En wie wil welen wat hij van het
„Prélude, choral et fugue" zegt, mag het in
het werkje over Vincent d'Indy zelf opzoe
ken.
Het werk van zijn leerling Eauré, de
suite over muziek uit, „Pelleas et Mélisan-
de" heeft in zijn bei le middendeelan in
teresse genoeg kunnen wekken om er met
aandacht naar te luisteren.
De dirigent Dr. Peter van Anrooif had
evenals bij Saint-Sa 'ns zijn Haagsch or
kest uitnemend in de vingers en het was
een heerlijkheid om hem de metriek van
elk toonstuk dat leven te zien geven, dat
het geheel als bij tooverslag doortrekt. In
dit opzicht was „Fileuse", t tweede stuk
uit de suite, een waar meesterstuk van
directie.
Er was nog als soliste de hoog-begaaf-
de harpartiste Bosa Spier. Het was heel
jammer dat het instrument niet aan de
temperatuur was aangepast. De aanvanke
lijke onreinheid mocht irriteeren, ten slot
te raakte het geheel ontstemd en wij ook.
Tja, die concertstukken! Waarom niet lie
ver een harpsolo, waar met tegen 't or
kest behoeft opgetornd te worden. Eigenlijk
was deze solo ook niet noodig; wij waren
toch door het niet te overtreffen spel van
Paul Loyonnet in onze solistische aspira
ties toch reeds voldoende bevredigd.
Maar wij smachten naar ziel, naar de
vervoering van rythme, kleur en melos.
En wat er aan geheime onbewuste krach
ten mag verscholen liggen in het diepet
van het menschelijk gemoed, is hier ge-
réaÜ3eerd in Ravel's „La Valse". Daar wa
ren, die bewonderend toehoorden naar zóó
veel virtuositeit van conceptie en van re
productie. Maar daar waren ook, die het
gelaat in de handen verborgen bij een zoo
hevige reflex van hun eigen diepste we
zen. Dezulken mogen Peter van Anrooij
en dit tweede Bachconcert dankbaar ge
denken. G. J. K.
Door de Roomsch Katholieke Oratorium-
Vereeniging te Amsterdam, wordt op
Woensdag en Vrijdag a.s. uitgevoerd de
„Messias" en de Haarlemsche Orchest-Ver-
eeniging verleent daarbij hare medewerking.
In den kunsthandel van J. H. de Bois,
Kruisweg 68, zal van 15 November 15
December werk van Frans Masereel ten
toongesteld worden. Deze tentoonstelling zal
gehouden worden in de prentkamers. In de
andere kamers 2?jn in dienzelfden tijd
houtsneden van een jongen Hollander, Hans
Beers te zien, terwijl parterre nieuwe gra
fiek van Rassenfosse en de geheele serie
„Sieg der Faroe" (uitgaaf van de Pho-
tqgraphische Gesellschaft) geëxposeerd zijn.
Gisteren is het gezin J. S., bestaande
uit man, vrouw en 4 kinderen, gerechte
lijk uit de woning Bakkerstraat 17 gezel-
De inboedel is op heft trottoir voor het
huis geplaatst.
In de Octobervergadering der Christel.
Hist. Kiesvereeniging was met algemeen®
stemmen besloten, het eere-voorzitterschap
der vereeniging aan te bieden aan den
burgemeester, den weled.achtbaren hoer C.
Maarschalk.
In de Vrijdag gehouden ledenvergadering
deelde de voorzitter, de heer H- Bijkerk,
mede, dat de burgemeester het eere-voor
zitterschap had aanvaard. In een hartelijke
toespraak wanschte hij daarop den heer
Maarschalk geluk met deze beuoeming en
de vereeniging met haren eere-voorzitter.
Hij wees daarbij op den band, die hierdoor
gelegd was, waardoor de leden steeds meer
aan hunne plichten jegens de overheid
werden herinnerd. Plichten, die niet alleen
bestaan in gehoorzaamheid maar ook in het
steunen van de overheid en wel voorna
melijk door het gebed.
Hierna bood hij den heer Maarschalk
een d lorna aan, vervaardigd door den heer
G. A. Luitingh.
Nadat de burgemeester den voorzitter,
de leden en den vervaardiger van het di
ploma had bedankt, werd gelegenheid ge
geven den burgemeester persoonlijk geluk
te wenschen eu het prachtige werk van
den heer Luitingh te bewonderen.
Hierna werd overgegaan tot het afwer
ken van de agenda.
Vandaag herdacht de heer J. Mooirihioff
den dag, dat hij 25 jaar geleden hij de
firma Karthaus als magazijnknecht in
dienst trad.
Van morgen werd hij per rijtuig van
zijn woning gehaald en naar de zaak
gebracht, waar de pakafdeeling met
groen en bloemen was versierd. De ju
bilaris werd namens het personeel toe
gesproken door den directeur en den
boekhouder. Hem werden door den di
recteur, den boekhouder en het perso
neel cadeaux geoffreerd. .Vender had de
.jubilaris vrijaf, om het feest in huise-
lijken kring te vieren.
Opgepast,
Het is een treurig, maar desniettemin
al te waar feit, dat zelfs van de droe
vige omstandigheden, waarin de mensch
individueel of de maatschappij in haar
geheel gedompeld is, door gewetenlooze
individuen gebruik gemaakt wordt, zich
te bevoordeelen. Een do- grootste ellen
den van onzen tijd is wel de algemeen
heerschende werkloosheid. Ontzettend
velen loopen gedwongen leeg, alles in
het werk stellend, toch maar iets te kun
nen verdienen, doch vergeefs! En de ar
moede doet bdj menigeen haar intocht.
Treurig beeld van droeve werkelijkheid!
Maar hoe triest ook, de onmenschen,
die er partij van willen trekken, vindt
men ook hier. Hoe het feit te bestem
pelen ran iemand in Zandvoort, wien
een mooie betrekking voorgespiegeld
wordt, doch die eerst f 50 moet stor
ten. Het geld wordt gegeven en, naar
later blijkt, van de betrekking is geen
woord waar. Voor zoo'n daad is geen
scherp genoeg zijnde afkeuring te vinden.
En men tracht zich nog op andere
manier te verrijken. Er komen steeds
meer, die zich arm voordoen. Is dat
geen wreede spotternij voor hen, die wer
kelijk arm zijn?
In Scholen is het nog dezer dagen
voorgekomen, dat een aan de deur ko
mend „koopman" klaagde, dat hij „werk
loos" was en een lange lijst van klach
ten uitte. Uit medelijden kocht men eeni
ge artikelen. De huisvrouw had echter
geen gepast geld, doch de „koopman"
zou wel even den rijksdaalder in de
buurt gaan wisselenhij moet nog
terug komen.
Nog een ander staaltje heeft zich in
dezelfde gemeente voorgedaan. Een net
gekleede vrouw bood haar koopwaar
eveneens aan de deur aan en wist door
haar ellenlange jeremiades de vrouw des
huizes, die het toch heusch niet breed
had, te bewegen, wat van haar te koo-
pen. Het arme mensch betaalde zelfs
nog iets meer, dan gevraagd werd, uit
medelijden met de „arme' vrouw en
haar gezinEn eenige dagen later ont
dekt de huismoeder, dat de „koopvrouw"
die het dan zoo „hard" heeft, lekker
nijen inslaat, welke de bedoelde huis
moeder niet kan bekostigen.
Er zouden meer uitwassen op te noe
men zijn, maar we willen het hierbij
laten. Het is al te treurig, dat men de
werkloosheid en de daarmee gepaard
gaande armoede uilbuit, om zich te be
voordeelen. Het doodt het vertrouwen
in den mensch, want bdj de ontdekking
van gevallen, als boven geschetst, gaat
men langzamerhand den moed verliezen,
verder nog wel te doen, uit vrees, een
onwaardige te helpen. Het benadeelt
daarenboven de werkelijk in armoede
verkeerenden. Laten hier dan toch de ex-
verkeerenden. Laten hier dan toch de
excessen achterwege blijven: het leed is
te schrijnend.
Betreffende de post voor vernieuwing en on
derhoud gereedschappen wordt de vraag ge
steld of well voldoende gebruik wordt gemaakt
van de gelegenheid om het onderhoud van
gereedschappen, wagens, schuiten enz. te doen
geschieden aan de Gemeente-reiniging of het
Gemeente-Gasbedrijf, welke bedrijven bedde
werkplaatsen hebben.
Sommige Directeuren zijn van meening, dat
het goedkooper is de reparatiën bij particu
lieren te doen verrichten. De organisaties moe
ten tegen deze meening opkomen, daar het
meestal betreft kleine reparatiën waarvoor
geen uitbreiding van personeel noodig is en
waarbij toch in ieder geval het geld, dat an
ders wordt uitgegeven, in de gemeentekas
blijft.
Voor vervoer van materialen enz. wordt de
raming ad f20.000 zeer hoog geacht.
Onderhoud en vernieuwing van scholen bui
ten aanneming is gerekend op 6000 of per
school f 375. Voor de buitengewone school is
dit 200, doch deze is kleiner. Voor de M.O.
scholen is dit f 400, maar deze zijn veel groo-
ter. Een raming van dezen post op b.v. f 4500
zou zeer wel te verdedigen zijn.
De raming voor schoonmaakartikelen op
2000 schijnt vrij hoog, te meer daar de uit
gaven over 1921 slechts f 1815 bedroegen. Me
de in verband met de mededeeling van den
Directeur, dat, door instelling van een eigen
magazijn van en meerdere controle op de
schoonmaakartikelen, daarmede thans zuini
ger wordt omgegaan, zou een raming van
100 per school of 1600 wel voldoende
zijn.
Wat betreft de Gemeente-reiniging geven de
organisaties het volgende in overweging.
Het ledigen van beerputten wordt verricht
dcor 1 machinist en 4 a 5 man. Beerputten
liggende vóór de perceelen, worden evenals
die liggende achter de perceelen, kosteeloos
geruimd. Voor die, liggende voor de per
ceelen, kost het ledigen weinig werk
en tijd; hoewel een vergoeding
hiervoor niet onbillijk zou zjjn, daar de kos
ten tengevolge van den lagen prijs der mest.
niet meer worden gedekt.
Zulks is niet het geval voor die liggende
achter de perceelen, waarbij slangen van 8 tot
somtijds 40 meter lengte moeten worden ge
legd, hetgeen dus veel arbeidsloon kost
In 1921 werden plm. 700 putten, gelegen
achter de perceelen geledigd.
Het verwisselen van privaattonnen geschiedt
kosteloos.
De gemeente levert daarbij kosteloos de ton
met trechter; onderhoud en schoonhouden is
voor rekening der gemeente.
De tonnen worden 1, 2 of 3 maal per week
gewisseld naar gelang de grootte van het ge
zin.
Het komt ons billijk voor, dat de eigenaars
der perceelen eenigszins in de kosten hiervan
bijdragen, vooral voor het verwisseten der
tonnen, hetwelk het gevolg is van een incon-
veniënt der woning, waarvoor de eigenaar der
halve aansprakelijk is.
Het aantal te verwisselen tonnen bedraagt
per jaar plm. 3000.
Bij eene zeer lage vergoeding van f 5 per
jaar voor het in gebruik hebben van een ton
en f 5 voor het ledigen van een beerput, ge
legen achter het perceel, zouden de inkomsten
daarvan bedragen 3700 Xf 5 is 18Ó90.
Zulk een klein bedrag van 5 per
woning per jaar kan voor een eigenaar niet
bezwarend genoemd worden, terwijl de billijk
heid naar onze overtuiging voor de hand ligt.
In verschillende gemeenten wordt dan ook
eene dergelijke vergoeding gevraagd, zelfs be
duidend hoogere bedragen.
Bij het Gemcentelijk-Electriciteitsbedrijf
troffen we het volgende aan: Wij meeneen.
dat het aanbeveling verdient op een of andere
wijze den ongemeten stroom op de verbrukers
le verhaten.
Dit zou mogelijk zijn bij consumenten, weke
zg. schel transformatoren gebruiken. Hiervoor
zou een vast bedirag per jaar in rekening kun
nen worden gebracht, wat eene niet onbelang
rijke som aan inkomsten zou bezorgen, zon
der dat daartegenover bepaalde kosten zouden
ontstaan.
Na bespreking is door den Directeur toege
zegd dienaangaande voorstellen bij B. en W. te
zuilen indienen.
Bij het hoofdstuk Lichamelijke opvoeding
wordt ojn. opgemerkt: Ons dunkt, dat hoe
wel de uitgaven van de gelegenheid van kin-
derspeten op Woensdag- en. Zaterdagmiddag
niet anders dan nuttig kan warden genoemd
bij den toestand der gemeeniefinanciën wel
mag worden gevraagd of de uitgave noodzake
lijk is en eene vergelijking met andere, even
eens nuttige doch niet noodzakelijke uitgaven,
wellicht de overtuiging zich opdringt, dat, al
is het tijdelijk, ook deze uitgave achterwege
kan blijven.
Bad- en Zweminrichtingen. Geraamd is een
post van f 400 .reclame". Wij vinden dezen
post te hoog, daar het een proef betreft en
het resultaat niet valt te schatten.
Eene vermindering tot de heflft komt ons
gewenscht voor.
Bij de begrooting Geneeskundige Dienst,
komt voor de post 1000 voor bureaubehoef
ten en kleine uitgaven, waaronder naar de
interpretatie van den Directeur pl.m. f 700
is begrepen voor drukwerken.
Daar het de bedoeling is zooveel mogelijk
drukwerken ter secrelarie te doen vervaardi
gen en de dienst niet van zulk een grooten
omvang is, zou een lagere raming wel mo
gelijk zijn.
Ten aanzien van de ontvangsten meenen
wij, dat een bedrag van f 21.000 voor bij
dragen van particulieren in de kosten van
ziekenhirisverplegang, ook met het schrikbeeld
der werkloosheid voor oogen, waarmede de
Directeur bij zijne raming rekening hield, eene
zeer sobere raming is, vooral in verband met
de ontvangsten over 1922 onder het nieuwe
tarief, waarnaar de bijdragen worden bere
kend. Wij hebben den Directeur voorgesteld
dit bedrag te verhoogen.
Tot nu toe werden de opgelegde bijdragen,
welke niet vrijwillig werden betaald, niet in
gevorderd.
Wij hebben de aandacht van den Directeur
daarop gevestigd en er op aangedrongen, dat
deze desnoods gerechtelijk worden ingevor
derd, zooals geschiedt bij de bijdragen voor
krankzinnigenverpleging, niet hoofdzakelijk
uit een financieel! oogpunt, doch om niet den
indruk te vestigen, dat weigering van betaling
zonder gevolgen blijft.
Op ons voorstel verminderde de Directeur
den post kosten van vaccinatie ad f 500 tot
f 100 en den post „onderhoud ziekentrans
portmiddelen van 300" tot f 200.
Hout en plantsoenen.
Voor aankoop en onderhoud van gereed
schappen e.d. worden bedragen geraamd van
f 3300, f 500 en 200, totaal f 4000.
Deze post zon te verminderen zijn met
f 1000.
Voor onderhoud van rijwegen en voetpaden
in den Hout en de plantsoenen wordt geraamd
f 2300. Voor zooverre kon worden nagegaan
,zijn de wegert en voetpaden in goeden staat
Het gaat ons goed in de Roomsche Sport-
beweging, d.w,z. deze geweldige beweging
neemt zijn loop, zooals wij het ons hadden
voorgesteld. Steeds beter wordt het besef
bij vele katholieken, die de sport in al haar
deelen beoefenen willen, dat R-oomsche or
ganisatie noodig is. Steeds beginnen ouders
te begrijpen, dat hun zonen en dochters
ook bij het beoefenen van sport niet thuis
hooren in neutrale clubs of bonden.
Dat is inderdaad een verheugend teeken,
en we zijn er erg blij om!, al zijn we nog
lang niet voldaan. Inderdaad vertoefen nog
verschillende joagelui in clubs in één waar
van openlijk beweerd werd, dat het toch
van geen beteekenis is, dat men aan zijn
hartstochten toegeeft, en dat men zijn na
tuurdrift toch volgen moet Zulk een club
is er hier in Haarlemi en telt helaas vele
Roomsche leden, ook jongeren.
Ja men staat, als men niet katholiek
is nu eenmaal op een ander standpunt,
en de gevolgen daarvan blijven niet uit.
De uitbreiding nu, het grooter worden van
de Roomsche sportbeweging brengt echter
mee, dat voor dien grooteren „mensch" ook
grootere kleeren noodig zijn, en dat hij
niet in de kinderwindsels kan blijven rond-
loopen.
Dat grooter worden dus brengt ook zijne
onkosten met zich mede, en zij die deze
beweging moeten leiden zijn niet in staat
die grootere onkosten te bestrijden als niet
heel Haarlem meehelpt.
Daarom gaat de R. K, Commissie voor
Lichamelijke Opvoeding een beroep doen op
die hulp van Roomsch Haarlem. Zij vraagt
hun geld, doch in den meest aangename®
vormzij vraagt iets, maar wil ook iets
teruggeven, althans U de kans bieden iets
voor Uw gift terug te krijgenzij heeft
nl. met Bisschoppelijke en Koninklijke goed
keuring een Verloting op touw gezet, die
naast vele aangename en praetische prijzen,
zooals fietsen, horloges, en naaimachines etc.
als eersten prijs aanbiedt een piano of oen
ameublement ter waarde van acht honderd
gulden voor de somma van één gulden
heeft men dus de kans zich zulk een heer
lijk bezit te zien toegewezen.
Wie kan niet hier aan meedoen? Zich
zelf verzekert hij misschien een lang ge
wenscht bezit, en ons doet hij een buiten
gewoon genoegen, door het koopen van een
lot.
Deze loting met znlk een sympathiek doel:
de bescherming van de sport jeugd moet
6lagen. Men kan en mag niet weigeren,
wanneer u znlk een lot wordt aangeboden
ten verkoop.
Wat zou er een kreet van verontwaardi-
ging opgaan, als de krant u moest melder
dat de Roomsche sportbeweging moest wor
den stop gezet bij gebrek aan geld. Dan
zoudt ge terecht zeggen: „Hadt maar ge
vraagd en we hadden n geholpen," de meest
prettige wijze: door de aanbieding van onzo
loten. I
Overal zullen ze verkrijgbaar zijn, en we
rekenen alvast hierop op de hulp van vele
goede winkeliers, die ze voor ons willen
verkoopen.
Op één ding willen we nog wijzen: het
gaat hier niet aVem om de voetbalspart
maar om de bevordering van alle takken van
sport, dat dit geld gevraagd wordt; wart
vooral ook onze Gymnastiekclubs moeten
we instandhouden, clubs, waar zooveel nut
uit voorkomt van de lichamelijke gezond
heid onzer jeugd.
Als slechts een zevende gedeelte van
Haarlems katholieken een lot koopt, zijn
we dubbel en dwars tevreden, maat we
rekenen er op dat velen het niet bij "sa
lot zullen laten, het moet zóó worden, tiet
we machtiging moeten aanvragen om een
tweede 12000-tal loten nit te geven.
God moge dit bij uitstek zoo nntt' i
en goede werk zegenen, en de milde ge
vers beloonen.
De R, K. Oommissie voor L.O.
W. J. SPELLER, voorz.
O. A. P. DOUWES. secr.
G. PASTOOR, penningm.
Baromeierstand 785. Vooruit.
OPGAVE VAN:
en is een vermindering met f 500 wei gemo
tiveerd.
Voor gewoon jaariijksch onderhoud en het
verrichten van bepaalde vertnieuwingen aan
afzettingen, banken, borden enz. en verfwer-
ken wordt geraamd f 1300 en 1200. Ge
zien den toestand waarin een en ander zich
bevindt, kunnen deze posten wel met icsp.
f 300 en 400 worden verminderd. Eene ver
mindering in totaaï van f 3000.
Openbare Leeszaal en Bibliotheek.
Ofschoon de cijfers van de ontwerp-be-
grooting niet voor wijziging vatbaar zijn bij
de huidige organisatie van dezen dienst, kan
toch niet worden ontkend, dat eene uitgave
van bijna 40.000 in verband met het ge
bruik, dat van de inrichting wordt gemaakt,
abnormaal hoog is en wel zoodanig, dat wij
Uw College in overweging meenen te moe-
