BUITENLAND
Onschuldig veroordeeld
Tweede Blad
15 November 1922
De factoren van het bankroet der woningpolitiek,
HANDEL BI NIJVERHEID.
GEM. BUITENL BERICHTE
Wij moeten nog nader aangeven waar
om de rem tot afwering van het financieel
economisch niet-mogelijke, is komen
te vervallen.
Om niet te worden misverstaan, moe
ten wij vooraf eenige noodzakelijke be
merkingen maken.
Wij zijn er van overtuigd, dat debe
trokkenen die bij de tot standkoming
van den woningbouw medewerken, een
onbetwistbaar recht hebben op een re
delijke honoreering van den door hen
verrichten arbeid.
Men legge hierbij den klemtoon op
het begrip „redelijk", omdat ook daarbij
dient te worden rekening gehouden met
het financieel economisch mogelijke. Dat
deze honoreering altijd binnen de gren
zen van het redelijke en financieel eco
nomisch mogelijke is gebleven, zal wel
niemand durven beweren.
Laat ons categorie voor categorie
gaan bespreken.
Wij vangen dan aan met een bespre
king van de architecten-honoraria.
De architecten zijn in Nederland
zooals trouwens de meeste belangen
groepen georganiseerd in een ver-
eeniging. Deze vereeniging heeft een soort
tabel opgesteld en naar de cijfers van
deze tabel, verhoogd met een percen
tage voor de duurdere tijden, vragen en
vroegen deze heeren betaling voor hun
arbeid. Daar is een periode geweest,
waarin een toeslag-percentage van 45%
oirbaar werd geacht, in dezen tijd is en
wordt dit percentage tot 25% terug
gebracht. Nu is het voor bijzondere ge
vallen en omstandigheden denkbaar en
mogelijk dat deze tabel en het daarop
gelegde percentage de grenzen van de
redelijkheid niet overschrijdt.
Maar in het algemeen is deze tabel
en de daarop gezette percentages voor
volkswoningbouw zeker veel te hoog.
Men mag toch geenszins over het hoofd
zien, dat bij veel woningcomplexen de
eene woning slechts een copie is van de
andere, en dat alleen hoekoplossingen
voor den betrokkene eenige intellectueele
zorgen medebrengen.
Zeker, het is ons bekend, dat de be
trokkenen eenigszins met die omstandig
heid rekening hebben gehouden.
Maar zelfs ondanks dat, was de hono
reering te veel aan den hoogen kant.
Een zeer ter zake kundige persoon
lijkheid verzekerde ons dan ook herhaal
delijk, dat architecten die in den z.g.
gouden tijd zich op den volkswoning
bouw toelegden, een O. W.-ers positie
hebben gekend. Sonmmigen sloeg het
half in den kop en zoo werd bij hen de
gedachte gewekt, dat een dusdanige
goudadermijn maar altijd door kon
blijven vloeien.
Men deelde ons meerdere gevallen
mede, waarvan wij er slechts één zullen
noemen, hetwelk wel aangeeft op welke
wijze de volkswoningbouw in dien tijd
werd geëxploiteerd. Eén architect zag
kans bij zijn gewonen arbeid in één jaar
zooveel plannen voor volkswoningbouw
gereed te krijgen, dat, waren deze uit
gevoerd en gehonoreerd, hij in dat ééne
jaar de slordige duit van 45.000 alleen
aan volkswoningbouw had ontvangen.
Men zal allicht opmerken, dat dit alles
geen zuivere verdiensten zouden zijn
geweest en dat deze man ook zijn per
soneel had te betalen.
Men houde dan echter in het oog, dat
bovendien op elke kostenrekening voor
dezen bouw een post voor opzichters-
loonen voorkomt.
Wij hebben nooit bemerkt ook op
grond van practische waarnemingen
dat deze post onvoldoende moest wor
den geacht.
Eerlijk gezegd, hebben wij de over
tuiging, dat èn teekenaars-arbeid èn
opzicht daarin meer dan redelijk zijn
verdisconteerd.
Uit het vorengaande zal men begrijpen,
dat wij, eerlijk gezegd, van me ning
zijn, dat deze factoren spoedig en be
langrijk worden herzien.
Daarbij mogen dit soort vakvereeni-
gingen bedenken, dat het maatschap
pelijk ontoelaatbaar is dat hun groeps
belang wordt gesteld boven het algemeen
belang.
De regeering zal meten zoo het niet
zou gaan, zonder deze vakverenigin
gen uit overwegingen van algemeen be
lang paal en perk moeten stellen aan
dergelijke uitwassen.
Tot de tweede categorie, welke be
duidend en onredelijk heeft geprofiteerd
van den volkswoningbouw behooren de
aannemers. Wij erkennen, dat het niet
gemakkelijk is met concrete feiten een
en ander vast te leggen en evenzeer
dat er gelukkignog vele goede uitzonde
ringen zijn geweest.
Maar in het rapport, hetwelk indertijd
door een achtbare commissie ingesteld,
op verzoek van het gemeentebestuur
van Leiden, werd uitgebracht, werden
ontstellende feiten medegedeeld.
Dit rapport werpt zeker een eigen
aardig licht op de gesteldheid van dien
tijd. Wij zijn stellig in de verleiding
om uit dat rapport aanhalingen of
mededeeiingen te doen.
Echter het bestek van eenige couran
tenartikelen leent zich hiervoor uiterst
moeilijk.
Wij volstaan dus met het constateeren
van de algemeen bekende positie. Trou
wens buiten het gebeurde in Leiden
zou een minutieus onderzoek wel aan
het licht brengen dat het op meerdere
plaatsen ver en ver boven de grenzen
van het redelijke is gegaan.
Een derde categorie welke veel schade
aan de verdere uitvoering van den wo
ningbouw heeft bedreven, wordt ge-
vor d door de politici die getracht
hebben op den rug van den woningbouw
dierbare experimenten uit te voeren.
Al zal er in het Utrechtsche geval ook
wel eenige overdrijving schuilen, wij
voor ons hebben de stellige overtuiging
dat de socialistische wethouder v. Dijk,
juist door zijn experimenten, veel schade
aan den woningbouw, vooral voor wat
den financieel economischen kant be
treft, heeft toegebracht. En dit geval
staat niet alleen. De klaagtoon van den
heer de Miranda in zijn eerder genoemd
artikel (welk artikel, 'het zij herhaal',
getuigt van groote eerlijkheid en goed
inzicht), demonstreert wel terdege dat
de woningbouw hopeloos was vastge-
loopen. Wij houden het er voor dat zelfs
de heer de Miranda niet zal tegenspreken,
dat, hadden de plaatselijke Overheden op
dit terrein eerder en krachtiger ingegre
pen, althans dergelijke uitwassen niet
waren gegroeid.
De laatste categorie welke ongetwij
feld ook schuld heeft aan de buiten
gewone moeilijkheden waarin wij met den
woningbouw zijn geraakt, bestaat uit
meerdere groepen uit de bouwvak
arbeiderswereld.
Het moge waar zijn, dat hier en daar,
bij de besprekingen over dezen factor,
wel ietwat is overdreven, het kon niet
temin toch niet worden ontkend dat ook
hier uitwassen zijn geweest welke den
woningbouw in financieelen zin schro
melijk hebben geschaad. Dat arbeiders
70, 80 en meer verdienen in een vijf en
veertig-urige werkweek voor het bouwen
van woningen waarin straks arbeiders
met een inkomen van 30 per week moe
ten wonen, is in financieel economischen
zin niet meer of minder dan een dwaas
heid.
Immers mede daardoor werd de kost
prijs ongemotiveerd verhoogd en net
gevolg hiervan was wederom dat de ex
ploitatiekosten boven de grenzen van
het mogelijke kwamen.
Het was bij zulk een positie dat de
Overheid het huurbedrag moest bepalen
en het ontbrekende uit de Overheids
kassen bijpassen moest.
Het Rijk droeg dan drie vierde van den
last, de betrokken gemeente een vierde.
Naar de mate, dat de bouwkosten
hooger werden, stegen de bijdragen en
het gevolg is geworden, dat èn het
Rijk èn vele gemeenten de eerste 50
jaren een beduidend bedrag onder hunne
uitgaven vinden, waarmee zij de ver
huring van bestaande woningen mogelijk
moeten maken.
Te veel werd door onderscheidene
gemeenten en woningbouwverenigin
gen gelet op het uit idieele motieven
wenschelijkete weinig werd gelet op
het financieel economisch mogelijke.
Het kreeg soms den schijn dat men
dacht, als er maar woningen worden
gebouwd, ongeacht wat ook de gevolgen
zijn, dan is het goed.
Ware dit niet zoo, dan is het in finan
cieel economischen zin toch een dwaas
heid, dat men zelfs woningen tot prijzen
van 8000.—, 9000.—, soms 10.000,
durfde bouwen. Men moest toch hebben
berekend, dat hierdoor de financieele
positie hopeloos werd ontwricht en dat
de reflectanten nooit de huren, voort
spruitende uit de exploitatiekosten, zou
den kunnen betalen.
Dit alles en er is nog meer heeft
het schip van den woningbouw op een
klip doen loopen.
Er is slechts één ding waarover wij
ons thans verbazen, en dat is dat niet
eerder algemeen is gezien dat het mis ging.
Thans is dat voor het gros volkomen
duidelijk.
Laat ons thans geen verwijten gaan
richten wij hebben immers allen schuld.
Maar laat ons eendrachtig de handen
ineenslaan om uit de moeilijkheden te
komen.
Daarover willen wij onze meening
ten beste geven in een volgend artikel.
's-B. m. K.
De wrijving tusschen Londen en Parijs. Verklaringen van Ismed
pasja. De Commissie van Herstel vergadert officieus. Prof. Cassel
over de schadevergoedingen. De berichten over de aardbeving in Chili
luiden steeds ernstiger.
Onder de Telegrammen: Ontspanning tusschen Londen en Parijs.
De voorbereiding der Conferentie te Lausanne. Amerika benoemt twee
waarnemers. De Duitsche regeering afgetreden. De inhoud der
nieuwe Duitsche nota aan de Commisie van Herstel.
De spanning tusschen
Frankrijk en Engeland.
Gisteren-ochtend waren, zooals een
Havas-telegram reeds meldde, de be
richten over de spanning met Engeland
over de Levant-kwestie beter, al zijn er
geen feiten om dit te rechtvaardigen.
Van weerskanten spant men zich echter
in om tot een oplossing te komen. Deze
zal waarschijnlijk daarin bestaan, dat
de diplomatie verder met de besprekingen
tusschen Poincaré en Curzon belast
wordt. Naar het heet, verzocht deze een
Fransch tusschenpersoon naar Londen
te zenden. Daartoe komt Barrère in de
eerste plaats in aanmerking. Curzon
blijft, volgens de Fransche correspon
denten te Londen, van meening, dat,
indien er deze week geen overeenstem
ming bereikt wordt, de conferentie nog
eens moet uitgesteld worden. In het
andere geval komt hij te Parijs om daar,
te Nice, Genève of Lausanne voorbe
reidende besprekingen te houden.
Naar luid van een telegram uit Lau
sanne in de Echo de Paris, wil Ismet
Pasja niets weten van een groep beslis
singen, door de groote geallieerden te
treffen, die de Turken en bloc zouden
moeten aannemen. Zij zijn, aldus Ismet,
gekomen om over voorwaarden te onder
handelen.
Op voorbeeld van de Belgische re
geering, die op haar verzoek ten ant
woord kreeg, dat haar gedelegeerden ter
conferentie over alle België rakende
kwesties zullen gehoord worden, hebben,
naar men zegt, Zweden, Spanje en De
nemarken verzocht in die gevallen daar
aan te mogen deelnemen. Te Parijs hoopt
men vooral op een goeden uitslag van de
besprekingen tusschen Londen en Parijs,
daar beide de overeenkomst van Moe-
dania en de vrijheid van de Engten, met
beveiliging van Konstantinopel gewaar
borgd wenschen.
De Londensche draadlooze
dienst geeft als volgt de
Engelsche meening weer
De Britsche regeering blijft wat Lau
sanne betreft op het standpunt staan,
dat het hoogst gewenscht is, dat er voor
de opening van de conferentie een per
soonlijke gedachtenwisseling plaats vindt
tusschen de geallieerde ministers. Er
zijn nu teekenen, dat de Fransche opvat
ting over deze aangelegenheid de Engel
sche een heel eind genaderd is en dat het
zeer waarschijnlijk is, dat de bijeenkomst
zal plaats hebben.
De opvatting te Londen is, dat zulke
gesprekken onvermijdelijk zijn, niet om
dat verdeeldheid waarschijnlijk is de
houding van de Turken in de Levant,
zooals reeds in Jiet licht is gesteld, er
aanzienlijk toe bijgedragen heeft de een
heid der geallieerden te versterken -
maar omdat deze Iaatsten te Lausanne
moeten komen met opvattingen, die uit
gedrukt zijn in een gemeenschappelijke
en samenhangende politiek.
De bladen hechten beteekënis aan de
verzekering, die de Fransche regeering
in een officieuze mededeeling gegeven
heeft, volgens welke indien de Turken
de conventie van Moedania schenden en
de geallieerde troepen in de neutrale
zones aanvallen, de Fransche regeering
dat niet zou dulden. De Times neemt
aan, dat dit beteekent, dat indien de
Kemalisten te Konstantinopel geweld
mochten willen gebruiken tegen de ge
allieerde troepen te Konstantinopel of
op een ander punt, dat in de overeen
komst van Moedania erkend wordt, een
geallieerde bezetting te hebben, Frankrijk
gemeene zaak met Engeland zal maken
bij het keeren van de Turken met ge
weld. De Times ac'.t d it de hachelijke
toestand, die kortgeleuen tusschen Lon
den en Parijs ontstaan was, ontspannen
zal zijn door deze verzekering en dat de
weg nu mogelijk geopend is voor een de
finitieve en stellige overeenkomst over
de politiek van de geallieerden te Lau
sanne.
De Daily News schrijftDe diploma
tieke kant van den toestand in de Levant
is nu aanmerkelijk helderder geworden.
Poincaré en Mussolini, schijnen nu ten
slotte te deelen in de algemeene opvat
ting van Curzon over de noodzakelijkheid
van een eensgezind front der geallieerden.
De Morning Post vreest, dat de con
ferentie te Lausanne bij het ontbreken
van een gemeenschappelijk en vast plan
van de geallieerden geen definitieven
uitslag zou opleveren. Op de basis van
de overeenkomst van Moedania is het
zeker mogelijk voor de geallieerden met
een eensgezin,i front op de aanstaande
conferentie te verschijnen. Te Genua
had men de verrassing van Rapallo, te
Lausanne mag er geen bom ontplof en.
De Manchester Guardian Iaat uitko
men, dat Frankrijk van alle mogendhe
den het meest te verliezen heeft. Niet
alleen zijn zijne financieele en handelsbe
langen in Turkije veel grooter dan de
Britsche of die van eenige andere mo-
genheid maar het heeft bijzondere ver
plichtingen tegenover de mogenheden
van de Kleine Entente.
De toestand in Konstanti
nopel.
De Fransche consuls te Mersina en
Adana zijn te Konstantinopel aange
komen. Zij zijn door de kemalistische
autoriteiten verdreven. Zij waren aan
gesteld onder het verdrag, door Frank-
Ïin-Bouillon indertijd gesloten, ter be
scherming van de christelijke minder
heden. De Fransche consul te Broessa
is een week geleden verdreven.
Op een groote bijeenkomst van lei
dende Fransche kooplieden is een krach
tig gestelde memorie opgesteld, gericht
aan de Fransche regeering, waarin ge
zegd wordt, dat de Fransche economi
sche belangen te Konstantinopel met
ondergang bedreigd worden, indien men
de Turken ongehinderd hun huidige
politiek laat bedrijven.
Uit betrouwbare bron wordt uit Char-
poet gemeld, dat de Kemalisten alle
mannen onder 45 jaar die in aanmerking
komen voor militairen dienst oproepen
en naar Mossoel zenden.
De Turksche douane-administratie
heeft besloten de volle invoerrechten te
heffen op goederen, die op verscheping
wachten.
Verklaringen van Ismed
pasja.
Ismed pasja heeft in een intervieuw
gezegd De Turksche delegatie is hier
met vredelievende bedoelingen aange
komen. Hij ontkende dat Turkije vij
andig tegenover vreemdelingen gestemd
is. Er zijn geen aanslagen op het leven
van vreemdelingen gedaan. Ismed noem
de de scheiding van chalifaat en sulta
naat een voordeel voor den godsdienst.
De gedelegeerden zouden het Turksche
vaderland, gegrondvest op vrijheid en
onafhankelijkheid, verdedigen.
De Commissie van Herstel.
De Petit Parisien schrijftDe leden
van de commissie van herstel, die uit
Berlijn zijn teruggekeerd, deelen met de
opvatting van hen, die meenen, dat
Duitschland niets betalen zal of van hen,
die zeggen, dat men Duitschland niet
tegen moet houden op de helling naar het
failliet. Uit een nauwkeurig onderzoek
van Duitschlands toestand blijken twee
waarheden: le. Duitschland is solvent.
Dat is de gegronde overtuiging van de
Commissie van herstel. 2e. Duitschland
zal slechts betalen wanneer het niet an
ders doen kan. Om hun landgenooten
te overtuigen geven Duitschers van
goeden wil of zij, die eenvoudig belang
hebben bij de opleving van Duitschland,
te verstaan, dat zij behoefte hebben aan
pressie van buitenaf. Deze kan hun dan
als beslissend argument dienen.
De nieuwe Duitsche nota.
De Duitsche rijksregeering heeft be
sloten een nieuwe nota aan de C. v. H.
te zenden, zulks naar aanleiding van
een brief, door Havenstein aan den rijks
kanselier gericht, waarin wordt uiteen
gezet onder welke voorwaarden de Rijks
bank voor de helft (500 millioen goud
mark) wil deelnemen aan de stichting
van een mark-stabiliseeringsfonds van
1 milliard.
Naar Duitsche bladen melden zal de
nieuwe nota aan de C. v. H. ook plannen
der rijksregeering aankondigen tot be
perking van het gebruik van weelde
artikelen en van het alcoholverbruik,
alsmede tot regeling van den werktijd.
Deze regeling zal, bij principieele hand
having van den achtuurschen werkdag,
gericht zijn op vermeerdering der pro
ductie.
Overigens zal de rijksregeering be-
toogen dat de verleening van een lang
durig moratorium een snelle en afdoende
vaststelling der Duitsche verplichtingen,
vermindering van de bezettingskosten,
geleidelijke opheffing van de anti-dum-
pings-invoerrechten in het buitenland
en toekenning van het recht van meest-
begunstiging aan den Duitschen handel,
noodig zijn voor het welslagen van de
mark-stabiliseering.
DE CRISIS IN DE DUITSCHE POLI
TIEK.
Over de onderhandelingen, Maandag
tusschen de politieke partijen gehouden,
kan nog worden gemeld
De groepsvergadering van het centrum
werd door Wirth en Hermes bijgewoond.
Beiden hebben in uitvoerige betoogen hun
standpunt uiteengezet.
De brief van de Duitsche volkspartij
werd in de groepsvergadering dezer partij
opgesteld en na afloop der vergadering
door enkele vertegenwoordigers dezer par
tij aan den rijkskanselier overhandigd.
Er wordt o. a. nog in verklaard dat
de Duitsche volkspartij steeds bereid is
geweest haar krachten in dienst te stellen
van elke positieve samenwerking mits
er een gemeenschappelijke basis voor de
buitenlandsche politiek, voor de noodige
economische maatregelen en voor de
binnenlandsche vraagstukken werd ge
vonden.
De Duitsche volkspartij verlangt dat de
partijen die op haar steun willen rekenen
uitdrukkelijk verklaren bereid te zijn
met de Duitsche volkspartij mede te wer
ken opdat een einde kome aan den on
gezonden tegenwoordigen toestand. De
Duitsche volkspartij kan niet verantwoor
delijk zijn voor het tot stand komen van
een kabinet dat niet aan deze vereischten
beantwoordt. Een afschrift van den
brief is aan alle parlementaire groepen
gestuurd. Rijkskanselier Wirth verklaar
de na er kennis van te hebben genomen,
dat hij deze houding van de volkspartij
verwacht had.
De rijkskanselier ontving dan nog
de vertegenwoordigers van het centrum
en van de democratische partij die hun
meening over de brief uiteen kwamen
zetten. Beide partijen gaven duidelijk
te kennen dat zij voorstanders van
een officieele toetreding der Duitsche
volkspartij tot de regeeringscoalitie wa
ren.
Dr. Wirth richtte zich daarop met
toestemming van deze partij tot de
sociaal democraten en verzocht hun hem
zoo spoedig mogelijk het oordeel hunner
partij over Hen brief van deDuitsche volks
partij te wi !en mededeelen. De sociaal
democraten namen daarop na lang
durige besorekingen 't reeds medegedeel
de besluit, dat onmi Idellijk ter kennis van
rijkskanselier dr. Wirth werd gebracht.
In parlementaire kringen meent men
dat de mogelijl he'd tot'vermijding van
een crisis nog bestaat.
Men wijst in dit verband op de werk
zaamheden der tweede commissie waar
in alle partijen van de sociaal-democrat e
tot deDuitsche volkspartij vertegenwoor
digd zijn, en waarin men het o. a. ook
over de kwestie der stabilisatie van de
mark vrijwel eens is geworden. De be
slissing zou vermoedelijk gisteren wor
den geveld, Wordt men het eens dan
komt de rijkskanselier heden in den Rijks
dag aan het woord wellicht zal hij dan
tevens zijn nieuwe ministers reeds aan
het parlement kunnen voorstellen.
PROF. CASSEL OVER SCHADEVER
GOEDING EN MARK-STABILISEE
RING.
Prof. Gustaf Cassel te Stockholm
schrijft over mark-stabiliseering en inter
nationale kredieten
De financieele toestand waarinDuitsch-
land verkeert maakt het volstrekt doel
loos te rekenen op schadevergoedings-
leeningen, d. w. z. leeningen ten laste van
Duitschland, wier opbrengst aan de
Geallieerden zou komen. Poincaré, die
niet in staat lijkt zich de meest eenvou
dige ekonomische inzichten eigen te ma
ken, eischt dat Duitschland internationa
le leeningen zal sluiten, op wier opbrengst
Frankrijk een recht van voorkeur zal
hebben. Hij vergeet echter ten eenen male
dat niemand de internationale geldmarkt
kan bewegen, voor dat doel geld ter be
schikking te stellen.
Indien Poincaré weigert toe te stemmen
in de voorwaarden, waaronder Duitsch
land met buitenlandschen steun tot
stabiliseering van de mark zou kunnen
overgaan, dan zal Duitschland in het ge
heel geen leening kunnen sluiten en zal
elke kans op latere schadevergoeding
verkeken 'zijn. Zonder mark-stabilisee
ring kunnen de Duitsche rijksfinanciën
niet in evenwicht komen en zonder dat
evenwicht kan er geen sprake zijn van
eenige schadevergoeding van beteekenis.
De verantwoordelijkheid voor zulk een
gang van zaken zou vallen op de politiek,
die verhindert dat het internationale kre
diet, 't welk noodig is voor de stabili
seering van de mark, tot stand komt.
Rusland en Roemenie.
Aan de Times wordt uit Riga gemeld
In een nota aan de regeering te Moskou
heeft Roemenië zich bereid verklaard
onderhandelingen met Rusland te be
ginnen ten aanzien van Bessarabië, in
dien Rusland de Djnester als Russisch-
Roemeensche grens erkent. Tsjitsjerin
heeft geantwoord dat Rusland de Proeth
als Russisch-Roemeensche grens be
schouwt. Hij eischt ontruiming van Bes
sarabië door Roemenië. Rusland, zeide
hij, zou nimmer toestemmen in annexatie
dier provincie door Roemenië. Alle over
eenkomsten tusschen Roemenië en an
dere landen ten aanzien van Bessarabië
zijn volgens Tsjitsjerin van nul en van
geener waarde.
:aj
Bulgarije en zijn buren.
In Sofia wordt groote voldoening uit
gesproken over de^vriendelijke ontvangst
door Roemenië en Zuid-Slavië aan den
Bulgaarschen premier Stamboeliiski ge
geven op zijn reis naar Lausanne. De
goede verstandhouding tusschen B<
garije en zijn buren, na tien jaar wrijvin
vernieuwd, zal naar men hier vertrouw!
waarborgen verschaffen voor een over*
eenstemming tusschen de Balkanstatea
waarin de animositeit zal verdwijnen e(
Bulgarije's rechtmatige aanspraken zu
Ien worden erkend.
De aardbeving in Chili.
De Times verneemt via Buenos Ay»
dat in Chili nieuwe aardbevingen hèi
reddingswerk verhinderen. Het aantal
dakloozen als gevolg van de aardbeving
wordt op 35.000 geschat.
Uit Santiago wordt gemeld, da
indien de vertraagde berichten, die tha*
aldaar binnenkomen, niet overdrevt
zijn, het aantal slachtoffers van de aard
beving op Zaterdag te Coquimbo en A
tacama aanzienlijk hooger zal weze»
dan duizend.
De berichten uit Valenar leeren, dai
daar slechts drie huizen overeind zijn
gebleven, terwijl er 600 dooden zijn ge
teld. Bovendien gelooft men daar, dal
er nog vele lijken onder het puin liggen
Het aantal dooden in Valenar zou daat
wel tot duizend klimmen. Uit tal var.
dorpen is nog in het geheel geen berichi
ontvangen. Op vele plaatsen is er gebrek
aan medische hulp. Tal van vluchtelinger.
blijven vertoeven in het gebergte, daat
zij vreezen voor een herhaling der aard
schokken.
De laatste maanden zijn in dt
buitenlandsche pers herhaaldelijk ge
ruchten verspreid over een aanstaandt
bijeenkomst te Kopenhagen van Rus
sische grootvorsten met de keizerin
moeder van Rusland. Een bericht van
recenten datum stelde de bijeenkomst
op Kerstmis en gewaagde van uitnoodi-
gingen aan tal van bekende Russische
monarchisten.
Te Kopenhagen wordt thans van be
voegde zijde verklaard dat al deze ge-
ruchten verzinsels zijn.
Te Beaune, de oude stad van Bour-
gondië, heeft Zondag de verkooping
plaats gehad van de beroemde wijnen,
die er groeien in het gebied van het kloos
ter, dat er meer dan vier en een halve
eeuw geleden door Nikolaas Rollin, kan
selier van Bourgondië en Gu onne de
Salins, zijn vrouw, gesticht is. Deze ver
kooping, die elk jaar eenigermate een
feestelijke plechtigheid is ditmaal was
minister Dior er voor overgekomen
had wederom een groot aantal wijnlief
hebbers naar de kleine provinciestad ge
lokt. In een der oude kloosterzalen, waar
de beroemde vaten op rijen liggen, wordt
's ochtends de wijn geproefd dit proeven
geschiedt uit oude koppen van gedre e
zilver. In den namiddag heeft de ver
kooping plaats gehad. Dit jaar zijn er
verkocht 450 hectoliter roode en 176
hectoliter witte wijn, verder nog 6 hec
toliter brandewijn. De opbrengst was
341,448 frank.
Zuid-Frankrijk heeft nog steeds
zijn stieren-gevechten, al is er sinds lang
een beweging gaande om een eind aan dit
wreede en schilderachtige vermaak te
maken. Zondag heeft er te Arles een
groote betooging vóór het instandhouden
van het stierengevecht plaats gehad.
Twintig duizend menschen uit vele stre
ken van de Midi hebben er aan deel ge
nomen.
De Ekonomitsjeskaja Sijsn maakt
zich ernstig ongerust over den achteruit
gang van de medische hulp in Rusland
In vergelijking met 1921 is het aantal
ziekenhuizen in de steden gedaald tot
92 procent en in de dorpen tot 86 pro
cent. Ook de door de ziekenfondsen
verleende geneeskundige hulp is met 38
procent verminderd, hetgeen in hoofd
zaak is toe te schrijven aan de armoede
der bevolking, die niet in staat is het
fondsengeld te vol oen. In verscheidene
ziekenhuizen is het aantal bedden te
ruggebracht tot 74 procentsommige,
voorheen rijke, zijn geheel verdwenen.
Het aantal sanatoria is van 144 tot 13P
gedaald.
Men weet dat ten behoeve van
OJd-strijders enz. in Engelsche steden
zoogenaamde Klaproosdagen (een herin
nering aan de klaprozen op de slagvelden
van Vlaanderenland) worden gehouden.
Vrouwen en jonge meisjes gaan dan rond
om klaprozen te verkoopen en met bus
sen geld op te halen. Te Glasgow was het
Zaterdag Klaproosdag, en toen de ver
koopsters'savonds hare bussen in kwamen
leveren, werden er veertien in hechtenis
genomen. Het bleek dat de politie arg
waan had opgevat ten aanzien van de
eerlijkheid van sommige meisjes die ook
aan vroegere inzamelingen vrijwillig
hadden deelgenomen. Zaterdag werd
daarom het oog gehouden op vele ver
koopsters. Men beweert dat, ofschoon
de politie vele zilverstukken in bussen
heeft zien doen, deze later bijkans uit
sluitend koperstukken bleken te bevatr
ten.
De New Yorksche bankier E. P.
gjutton heeft bij de scheepsbouwwerf
van Burmeister en Wain te Kopenhagen
een zeil-motorjacht van 800 ton besteld.
Het jacht dat binnen zes maanden klaar
moet zijn zal een zeil-snelheid van 14
en een motor-snelheid van 12 knoopen
moeten bereiken. De zeilen, ter opper.
FEUILLETON.
De gewezen agent der openbare vei
ligheid bewoonde een net huisje bij den
ingang van het dorp aan den oever der
Seine.
Aan de deur dier woning leverde de
dokter den tachtigjarige aan de zorgen
zijner dochter en kleindochter over. Daar
nam hij afscheid.
Hij volgde den weg langs de Seine en
ging het hotel voorbij, waar Ovide ka
mers besproken had.
De waardin stond op den drempel.
Zij groette den dokter en vroeg
„Mijnheer, hoe is het met mevrouw
uwe zuster 1"
„Veel beter, goede madame. Ze is
Vijna hersteld."
„Dan zult gij ons spoedig verlaten."
„Binnen enkele dagen zal ik mijne
werkzaamheden te Parijs gaan voort
zetten."
De dokter groette en zette zijn weg
voort.
Ovide was op zijn stappen terugge
keerd. Nog steeds dacht hij er over "na
wie toch wel de beide personen mochten
zijn, die hij aan den voet van den ouden
eik ontmoet had. Toen hij langs hetzelfde
plekje terugkeerde waren zij verdwenen.
Een langgerekt en scherp gefluit ver
kondigde hem, dat de trein Bois-le-Roi
naderde. Ovide liep wat sneller.
De coupeuse van Madame Augustine
stapte uit een coupé eerste klasse, bij
zonder koket gekleed.
De aangekomene had een vrij groot
koffer bij zich, dat in het bagagebureau
werd gedeponeerd.
„Hebt gij iets geschikts gevonden
zoö vroeg zij aan den gewaanden baron
de Reiss.
„Een oogenblik Dan kunt gij er zelve
over oordee'en."
Het diner
"Wacht ons."
"Het bootje?"
"Het hotel heeft er zes. Gij hebt slechts
te "kiezen."
Na eenige minuten kwamen Ovide en
zijne gezellin in het Rendez-vous der
Jagers aan.
De tafel was gedekt.
Ovide liet een knecht roepen, die de
koffer van Amanda aan het station moest
halen.
Hoe vindt madame hare kamers?"
vroeg de waardin.
„Goed, zeer goed."
„Dat dacht ik wel. Gij hebt een vroo-
lijk uitzicht. Geen buren dan aan de
achterzijde, waar een zieke dame woont,
de zuster van dokter Richard."
„Een dokter," hernam Amanda la
chend. „Als ik ziek word, dan roep ik
maar even over het muurtje heen."
„Hij zou u niet hooren. Het is een zeer
groote tuin en de woning staat aan de
overzijde."
Ovide luisterde aandachtig en prentte
zich alles goed in het geheugen.
„Kunnen wij dineeren vroeg Aman
da.
„Wij wachten slechts op madame,"
hernam de waardin.
„Wel laat ons dan opdienen."
De tafel was gedekt in het kokette
zaaltje van het paviljoen dat Amanda
reeds besloten had geheel en al voor
eigen gebruik in te richten.
Er 'werd eer gedaan aan de keuken
van het Rendez-vous der Jagers.
Wij zullen dag voor dag niet nagaan,
hoe de twee hun tijd doorbrachten, maar
ons alleen bepalen bij het beschouwen
der feiten, die in eenig verband staan
met de geschiedenis, die wij onzen lezers
verhalen.
Amanda verheugde zich zeer in de
landelijke genoegens, die de streek haar
bood. Wel wantrouwde zij nog steeds
baron Arnold de Reiss.
Wat kon Ovide toch wel geleid hebben
om haar voorstel aan te nemen en naar
buiten te gaan.
Wellicht hebben onze lezers zich reeds
deze vraag gesteld.
Reeds vier dagen waren de gewaande
baron en Amanda te Bois-le-Roi.
De tochtjes te water, de wandelingen
in het bosch, de bezoeken aan schilder
achtige plaatsjes volgd n elkan ier ge
regeld op en waren vol afwisst.ing. En
vaak kwam men aan zeer vermoeid
thuis om aan den voorzienen disch weer
nieuwe krachten op te doen.
Des avonds had Amanda, vermoeid
door dit afmattend leven, de gewoonte
zich reeds vroeg in hare kamer terug te
trekken, doch Ovide zocht zijne vertrek
ken gewoonlijk veel later op.
Wel vroeg Amanda, wanneer zij al
leen op hare kamer was, zich nieuws
gierig af, of zij den baron niet zeer slecht
beoordeelde. Hij was steeds zooveel
mogelijk aan hare zijde, gereed aan al
hare wenschen te voldoen, en zefbegon
zelfs te gelooven, dat hij er niet aan dacht
van de declaratie gebruik te maken
die hij te Joigny had weten meester te
worden.
Ovide dacht dat het tijd was te han
delen.
Amanda stelde na het tweede ontbijt
een tochtje te water voor.
Ovide, die een bijzonder plan had
opgevat klaagde over hoofdpijn en ver
ontschuldigde zich.
„Ik wil geen misbruik maken van uwe
goedheid, beste baron," zeide zij. „Ik
ga dan alleen, met mijn vischtuig ge
wapend. een uurtje varen. Rust gij ïn-
tusschen wat uit. Een paar uur slapens
zullen u wel weer herstellen."
Ovide begaf zich naar zijne kamer, ter
wijl Amanda haar hengelroede greep,
met al hetgeen zij overigens noodig had.
Op den oever der Seine gekomen, sprong
zij vlug in haar bootje en ging in de
schaduw van een grooten wilg een uit
stekend plaatsje kiezen.
Zoodra Amanda weg was, toonde
Ovide geen teekenen van hoofdpijn meer.
„Een en twintig jaar geleden," dacht
hij, „heb ik willen vernemen wat de val-
sche Paul Harmant dachh en ik heb het
vernomen. Heden wil ik weten wat
Amanda van mij denkt en dat zal ik ook
vernemen. Ik zal alles, alles wzten.'
Uit zijn valies dat zorgvuldig in een ge
sloten kast stond, haalde hij een fjeschje
te voorschijn, dat hij met een glimlach
op de lippen een tijd lang beschouwde.
Dit likeurtje zal mij even als vroeger
een volkomen succes opleveren," dacht
hij.
Zorgvuldig stak hij dit fleschje m den
zak, na zijn valies weer te hebben opge
borgen, en ging dan naar beneden, waar
hij het zaaltje binnen ging, dat hun tot
eetvertrek diende.
Soliveau wierp een oog op het geschil
derd buffet, waarop verscheidene likeur-
flesschen hare plaats vonden, char
treuse curagao, anisette, enz.
Ee i dezer flesschen droeg een etiket
met de woordenChartreuse verte, en
b'-H nog slechts vier vijf kleine glaas-
j 9 in.
.Maar wat Amanda steeds na de
koffie gebruikt," sprak Ovide tot zich
zelf. .Hedenavond ook weer zal zij er
gebruik van maken en het resultaat zal
niet op zich doen wachten."
UIT DE DAME800NEEOTIE-INDUS-
TRIE.
Het bestuur van de Nederlandsche B.K.
Vereeniging van Kledingfabrikanten beeft
zich telegrafisch tot minister Aalberse ge
wend, om kennis te geven van den steeds
dreigender wordenden toestand in de da-
mesconfectie-industrie tengevolge van de
buitenlandeche valuta-concurentie; daarbij is
het zeer dringend verzoek om een spoe
dig onderhoud, dat reeds geruimen tijd ge
leden werd aangevraagd, herhaald.
127
CWordt vervolgdA j
