BUITENLAND
Onschuldig veroordeeld
Tweede BSact
ié November 1922
WMEILSPELLENDÊ- CIJFERS.
ciat de Muzelmansche bevolking van
Mytilene een beroep heeft gedaan op
Moestafa Ketnal Pasja om tussc'nen
beide te komen tot het doen eindigen
der wreedheden, waaronder zij te lijden
heeft.
Een nieuwe bankierscon
ferentie
De Parijsche correspondent van de
D. A. Ztg. maakt gewag van geruchten
dat reeds tegen 20 dezer een nieuwe
bankiersconferentie zal worden bijeen
geroepen, daar Morgan besloten heeft
den 26en naar de Ver. Staten terug te
keeren.
Een officieele verklaring
over het siabiliseerings-
program der Duitsche re
geering.
Natuurlijk ontstaat thans voor de
Entente de vraag, of de Duitsche nota
nog als bindend moet worden beschouwd,
of dat zij voorloopig onbesproken ter
zijde moet worden gelegd. Zoolang Wirth
de'zaken nog leidt, is de nota, die bo
vendien door een meerderheid in den
Rijksdag is goedgekeurd, weliswaar ,nog
geldig, maar de nieuwe regeering zal
'toch eerst moeten vefklaren, of zij zich
daardoor gebonden acht. In elk geval
ontstaat er dus tijdverlies en dat juist
gedurende de beslissende zitting van de
C. v. H. te Parijs, die heden met de be
handeling van de Duitsche nota wilde
beginnen. Intusschen doet het ministerie
van buitenlandsche zaken een verklaring
publiceeren, die op deze quaestie be
trekking heeft. Zij luidt als volgt
„Het aftreden van het ministerie tast
op geenerlei wijze het in de nota van
14 dezer aan de C. v. H. neergelegde
stabiliseeringsprogram aan. De rijksre-
geering heeft de nota eerst verzonden
nadat zij met de leiders der tegenwoor
dige coalitiepartijen, de Duitsche Volks
partij en de Beiersche Volkspartij uit
voerig was besproken. Elke komende
regeering, hoe zij er ook moge uitzien,
zal daarom achter dit program moeten
Staan."
DE DUITSCHE REGEERINGS-
KRISIS.
Over de krisis wordt nog gemeld
In de Dindagmiddag gehouden bijeen
komst verzocht de rijkskanselier de
socialisten met ja of nee'n te antwoorden
op de vraag of zij in een uitbreiding der
regeeringscoalitie met de volkspartij toe
stemden.
Toen de socialistische Rijksdaggroep
daarop met 150 tegen 20 ste men
neen!" had geantwoord, besloothet
rijkskabinet af te treden.
Over de voorgeschiedenis deelde df.
Wirth 's avonds om tien uur in de voor-
hal van het Rijksraad-gebouw aan de
wachtende journalisten mee: De bur
gerlijke arbeidsgemeenschap had mij,
in verband met de nota aan de commis
sie van herstel en de daaruit voort
vloeiende regeeringspolitiek, op de nood
zakelijkheid van een breederen regee-
ringsgrondslag gewezen. De Duitsche
volkspartij had de nota uitdrukkelijk
Van 1 Januari tot en met>13 October 1922 j goedgekeurd en de burgerlijke partijen
Een verklaring der Duitsche regeering over de jongste nota aan de
Commissie van Herstel. De verkiezingen in Engeland. Groote dief
stal bij de Duitsche Rijksbank.
Onder de Telegrammen: De eerste verkiezingsuitslagen in Engeland;
de conservatieven schijnen zich te handhaven; de arbeiderspartij beiiaait
enkele merkwaardige overwinningen; Bonar Law en Asquith gekozen.
Ismet pasja te Parijs. Betere verhouding tusschen Parijs en Londen.
De toestand in Konstantinopel verbetert. De kabinetscrisis in Duitsch
land; naar een zakenkabinet? Mijnongeluk m Bergen (België).
Geen vreemde Inmenging o ficieuse mededeeling, dat de gealli-
van het burgerlijk bestuur.
rieden zal Refet Pasja aan de hooge
geallieerde commissarissen uit naam
tijner regeering een nota overhandigen
waarin gezegd wordt, dat de groote na
tionale vergadering geenerlei inmenging
toelaat in tie burgerlijke bestuurszaken.
De Britsche hooge com
missaris te Konstantinopel
naar Lausanne.
Rumbold, de Britsche hooge commis
saris te Konstantinopel is gisteren naar
Lausanne vertrokken.
De quaestie der ontruiming
van Konstantinopel.
Reuter verneemt, dat de Ital'iaansche
eerden bereid zijn Konstantinopel te
ontruimen, vooropgesteld, dat de re
geering van Angora zich onthoudt van
overijlde handelingen, in Britsche ge
zaghebbende 'kringen onjuist wordt ge
acht, eerstens daar de geallieerde com
missarissen niet bevoegd zijn een ont
ruiming van Konstantinopel' te beloven
zonder instructies van hun regeeringen,
welke zeker niet gegeven worden ten
tweede is de geallieerde houding ten
aanzien der ontruiming gebaseerd op de
voorwaarden van Moedania, welke dui
delijk aangeven, dat Konstantinopel
niet zal ontruihid worden voordat een
definitief vredesverdrag is gesloten.
Een beroep op Kemal pasja.
Een B. T. A.-bericht uit Smyrna meldt,
zagen daarin een goede basis voor het
tof stand komen der groote coalitie.
De nota was ook feitelijk de uiting van
den politieleen wil der nog niet tot stand
gekomen groote coalitie. Met name
het Centrum had aangedrongen op om
zetting van deze samenwerking in een
vaste coalitie.
Aan dezen aandrang heb ik gevolg
gegeven en dén socialisten verzocht zich
ondubbelzinnig uit te spreken.
De rijkspresident heeft gisterenoch-
tehd den rijksdagpresident Loebe ont
vangen en daarna de leiders der ver
schillende partijen. Of de rijksdagzitting
van gisteren zou doorgaan, niettegen
staande er geen kabinet meer is, zou het
seniorenconvent 's middags om 2 uur
beslissen.
In parlementaire kringen «meent men
dat er een overgangsministerie gevormd
zal worden, dat niet op een meerderheid
der partijen steunt, doch dén rijksdag
een program zal voorleggen. Verschillen
de personen worden genoemd als leider
van eén dergelijk kabinet. Ip, sociaal
democratische kringen noemt men den
tegenwoordigen vice-kanselier en vroe-
geren. rijkskanselier Bauer, die den rijks-
president persoonlijk na staat, terwijl
anderen het waarschijnlijk achten, dat
een met de burgerlijke arbeidsgemeen
schap in relatie staande persoonlijkheid
met de vorming van een kabinet zal
worden belast. Dit zijn echter alles slechts
vermoedens, die te minder waarde heb
ben, daar de rijkspresident nog niet
met alle partijleiders den toestand heeft
besproken.
De Berlijnsche correspondent van
het „Hbl." telefoneerde om 1 uur giste
renmiddag uit den Rijksdag.
Het Centrum heeft zooeven een uit
voerige verklaring bekend gemaakt,
waarin het constateert, dat het kabinet-
Wirth in zijn politiek het volle vertro-uwen
van het Centrum heeft gehad. Daaraan «s(
niets veranderd. Aon het Centrum kan in
geen enkel opzicht en dat is wel het
belangrijkste van deze verklaring
het initiatief tot het vermen ven een nieuw
kabinet, dat niet onder leiding van dr. Wirth
staat, worden toegeschreven.
Tenslotte wordt liet vertrouwen uit
gesproken, dat de door de partijen, van
de D. ^V. P. tot dé sociaal-democraten
j goedgekeurde laatste daad in de buiten
landsche politiek van het kabinet-Wirth
n.l. het verzenden van de nota aan de
C. v. H., door de binnenlandsche crisis,
waaraan het Centrum geen schuld heeeft,
niet geschaad zal worden.
Toen enkele dagen geleden de Duitsche
Volkspartij het denkbeeld van den rijks
kanselier om een verkapte groote coalitie
te vormen door toevoeging aan zijn mi
nisterie van eenige leidende personen
uit de industriewereld afwees, werd het
duidelijk, dat het begon te spannen,
daar hij in de gegeven buitenlandsche
politieke omstandigheden den invloed
van de Volkspartij niet kon missen en de
soc. dem. partij niet met de Volkspartij
wilde samenwerken. Er moest dus
door den rijkskanselier een keus worden
gedaan, zooals blijkt uit het schrijven
van de fractie der D. Volkspartij, waarin
het denkbeeld van een verkapte groote
coalitie door haar werd afgewijnpeld.
Daarin verklaarde de Volkspartij nooit
twijfel erover te hebben gelaten, bereid te
zijn de krachten der partij voor een posi
tief samenwerken op breeder basis ter
beschikking te stellen, indien overeen
stemming kon worden bereikt over de
grondslagen van de buitenlandsche poli
tiek,de thans noodige economische maat
regelen en de binnenlandsche qaesties.
Op dezen grondslag zijn de onderhande
lingen binnen de arbeidsgemeenschap en
met de soc.-dem. gevoerd. In verband met
de verklaring van d,e^ „Vorwarts", dat
door de soc.-dem. een gemeenschappelijk
program met de Volkspartij en daarmede
de groote coalitie onmogelijk werd ge
acht, deélt de Volkspartij aan den rijks
kanselier dan mede, dat zij de benoeming
van door haar voor te stellen personen
in de regeering moest afwijzen, indien
die personen daarbij geacht moeten wor
den feitelijk buiten de Volkspartij te
staan. „Wij verlangen,"' heet het dan
in den brief, „van de partijen, waarmede
wij moeten samenwerken, de nadrukke
lijke verklaring, dat zij bereid zijn met
de Duitsche Volkspartij samen te werken,
opdat eindelijk licht kome in den huidi-
gen onduidelijken toestand, welke zon
der schade voor het rijk niet langer kan
voortduren.Het doen ontstaan van duide
lijke verhoudingen is een onvoorwaar
delijke noodzakelijkheid. Wij kunnen
daarom niet de verantwoording aan
vaarden voor de vorming van een mi
nisterie,dat niet voldoet aan deze eischen.
In de daarop volgende conferentie met
de soc.-dem. deelde de rijkskanselier
mede, dat hij thans ook van meening
was, dat de Volkspartij officieel in de
regeerings-coalitie moest worden op-
gmomeri. Hetgeen een zwenking betet-
icende ten opzichte van zijn vroegere
houding.
Nadat Centrum en democraten na
drukkelijk verklaard hadden, het met
den kanselier eens te zijn over de nood
zakelijkheid van opneming der Volks
partij in de coalitie, en de kanselier te
kennen had gegeven, zoo meldt de
Frankf. Zt., dat een mislukking van het
plan de groote coalitie ook formeel te
vormen, het einde van het kabinet
Wirth zou beteekenen, verklaarden de
soc.-dem. in de houding tot dusver door
de Volkspartij aangenomen ten opzichte
van de voorstellen tot stabiliseering van
de Mark geen waarborg te kunnen zien
voor de doorvoering van een stabilisatie
actie en daarmede voor de voorbereiding
van een wérkelijke herstelregeling. Waar
bij er op werd gewezen, dat men vast
hield aan den eisch der stabiliseering
als de dringendste taak der Duitsche
politiek, zoodat men geen kabinet zou
kunnen steunen, dat zich niet onvoor
waardelijk daarvoor verklaart.
Door deze houding van de soc-dem.,
waartoe ongetwijfeld de invloed van
de vroegere onafh&nkelijken heeft mee
gewerkt, en den eisch der Volkspartij
was liet: feit beslecht en werd een aftre
den van de regeering het eenige alter
natief.
DE VERKIEZING IN ENGELAND.
De stembureau's zijn gisteren in som
mige districten ai om zeven uur geopend
en zouden ten gerieve van de werklieden
in de stad tot negen uurdes avonds
open "blijven. Men hoopt dat het optrek
ken van den mist in den middag bevor
derlijk zal zijn voor de opkomst van de
kiezers en kiezeressen.
Er zijn uitgebreide maatregelen ge
troffen voor het bekend maken van de
uitslagen. Voor de krantenbureau's zijn
groote borden opgericht en de stand zal
ook aangegeven worden door middel
van lichtprojecties op schermen in bios
copen, schouwburgen en restauraties.
Te Londen is de regeling het uitge
breidst en verwacht men dat de menigte
in groote drommen naar het West End
zal stroomen, om de uitslagen te verne
men.
De voornaamste winkels hebben ook
toebereidselen getroffen voor het pro-
jecteerejn van uitslagen op schermen pn
op Trafalgar Square zal er tusschendoor
muziek gemaakt en een bioscoopvoor
stelling gegeven worden.
Alles wees erop dat de late avond voor
Londen een groot feest zou worden. Er
zouden treinen, trams en omnibussen op
latere uren loopen dan anders, in som
mige gevallen tot twee uur in den och
tend.
Het nieuwe parlement zal 615 leden
tellen,1 van wie reeds 57 bij enkele can-
didaatstelling zijn gekozen. Er zijn 1387
canaidaten "voor de overblijvende 558
zetels.
Bij de ontbinding van het Lagerhuis
hadden de conservatieven ongeveer 390
zetels, Lloyd George's nationale libera
len 120 zetels, de arbeiderspartij 76 en
de Asquith-Iiberalen 32.
Alle partijen zijn vol vertrouwen.
De eerste minister heeft Dinsdag
avond de overtuiging geuit dat de nieu-
we regeering een bruikbare meerder
heid zou krijgen. Deze verwachting
klopt met die van de meest verspreide
waarnemers, die voorspellen dat de Con
servatieven, al zullen, zij minder talrijk
zijn dan in het oude Lagerhuis, onge
twijfeld de bovenhand zullen hebben.
De Asquith-Iiberalen zullen vermoede
lijk aanmerkelijk in aantal toenemen
en ook met de arbeiderspartij denkt men
dat dit het geval zal zijn. Hun winst zou
dan ten koste van Lloyd George's libe
ralen komen.
Er zijn ruim 20 millioen kiezers in
Groof-Britannië en van dezen zijn 9
millioen vrouwen.
Hedenochtend verwacht men dat on
geveer 200 uitslagen bekend zullen zijn
en tegen morgenavond zullen de meeste
openbaar gemaakt kunnen worden
Vrijdagochtend zal een volledig over
zicht mogelijk zijn.
UIT GRIEKENLAND.
Generaal Fallis, voormalig hoofd van
den generalen staf iij Klein-Azië, is door
den voorzitter der enquête-commissie
verhoord en in staat van beschuldiging
gesteld.
In de ochtendzitting van het hoogver-
raadsproces op gisteren is ex-generaal
Papoelas gehoord, die de verantwoorde
lijkheid voor de gebeurtenissen op de ou
de regeering en ex-koning Konstantijn
wierp.
De regeering heeft met de Nationale
Bank een overeenkomst gesloten betref
fende een voorschot van hoqderd milli
oen drachmen.
GEM. BUITENL. BERICHTEN.
De aanslag op den Londenschen hoofd
commissaris.
Nader wordt omtrent de poging tot
vergiftiging van den Londenschen hoofd
commissaris van politie nog gemeld,
dat Sir William Horwood een brief van
een naaste bloedverwante had ontvangen,
waarin zij meedeelde, dat zij naar de
stad kwam en hem een doosje pralines
zou zenden. Inderdaad is dit doosje ook
aangekomen en Donderdagmiddag be
steld nadat Sir William ziek was ge
worden. Het ligt ongeopend op zijn les
senaar. Dit verklaart waarom de hoofd
commissaris zonder argwaan van de
hem toegezonden vergiftigde pralines at.
10 Millioen mark aan de rijksbank ge-
7 stolen.
Bij de Duitsche Rijksbank is een groo
te diefstal ontdekt, die Maandagavond
is gepleegd. Bij de verzending van een
groot geldtransport is een zak met
10 millioen mark, in biljetten van 10.000
mark, ontvreemd.
De aardbeving in Chili.
Officieel wordt meegedeeld, dat het
aantal slachtoffers der aardbeving tot
gisteren 1800 dood en en meer dan" 2000
gewonden bedroeg. In vijf districten is
meer dan de helft der huizen vernield.
Treindlefstal.
Een Londensch wolhandelaar de heer
Greenberg, is Maandag het slachtoffer
geworden van een brutalen treindiefstal.
Hij reisde des middags van Londen naar
Huddersfield en had in ,een bruin le
deren valies een som van 4000 aan
bankbiljetten bij zich. Onderweg heb
ben dieven kans gezien het valies tegen
een ledig om te ruilen, vermoedelijk toen
de- trein te Leicester stopte. Daar zijn
een man en een vrouw, die in den zelfden
coupé zaten, uitgestapt en dit tweetal
wordt thans door de politie gezocht. Men
vermoedt met een paar behendige trein-
dieven te maken te hebben.
De communistische fractie heeft bij
den Landdag een voorstel ingediend,
waarbij algemeene amnestie wordt ver
leend voor alle politieke gevangenen in
Beieren.
Volgens den Münchener corres
pondent van de „Voss. Z." zal de Beier
sche regeering eerdaags overgaan tot
opheffing van het, door het jongste
Fechenbachproces berucht geworden,
Volksgericht.
De'„Fédération Maritime" in Ant
werpen heeft haar leden bijeengeroepen
tot een bespreki: g der maatregelen welke
moeten getroffen .vorden tegen de voort
durende stakingen der havenarbeiders.
Men spreekt van een algemeene uit
sluiting der werklieden, ten einde aldus
een einde aan de herhaalde stakingen te
maken. Dit denkbeeld werd reeds se
dert eenigen tijd in sommige kringen
gekoesterd, doch tot nog toe schrikte
men terug voor de ernstige gevolgen
welke een dergelijke maatregel met zich
zou sleepen. Men meent dat de algeheele
uitsluiting der arbeiders voor goed de
gedeeltelijke stakingen zou V op zetten.
Op initiatief van de Vereeniging
voor de geschiedenis van dert oorlog zal
er aan de UniversitetT te Parijs een leer
stoel opgericht worden, waar de geschie
denis van den oorlog onderwezen wordt.
Voor het oogenblik zal het onderwijs zich
bepalen tot het opsporen en analyseeren
van teksten, die op het uitbreken van
den oorlog betrekking hebben, met
andere woorden, zullen de dossiers ge
vormd worden, met behulp waarvan de
eigenlijke geschiedenis opgesteld zal wor
den. Het onderwijs op den nieuwen leer
stoel is opgedragen aan Pierre Renou-
vin, een jong historicus van naam, die
in den oorlog zijn rechterarm verloren
heeft, terwijl zijn linkerhand zwaar ver
minkt is.
Bij de onthulling te Joinville van
een gèdenkteeken, ter nagedachtenis
aan de gesneuvelden, is het "eergisteren
heftig toegegaan. De heer Oscar BIocli,
advocaat bij het Hof vap Beroep te
Parijs, sprak een rede uit) waarin hij ge
heel onverwachts een lofspraak op het
bolsjewistische Rusland ging houden. De
burgemeester van Joinville ontstak daar
over in woede, schoot op den redenaar
toe en ontrukte hem zijn papieren. De
heer Bloch werd verzocht heen te gaan,
waarna de plechtigheid voortgang kon
hebben.
De spoorlijn Sarreguemines
Nancy zal worden verdubbeld met het
oog op de toenemende commercieele
en industrieele beteekenis van het Saar-
ebied. Tot dusver bestond de lijn van
arreguemines tot de oude grens uit een
enkel spoor. De express liep over Bening
(Meuse) en Pagny-sur Moselle. Reeds
is de lijn tusschen de oude grens en Nancy
in een dubbel spoor gewijzigd, terwijl de
spoorwegadministratie in Elzas-Lotharin
gen tot dezelfde verandering tusschen
Benes roff en Moncel is overgegaan. Tal
van viaducten en bruggen moeten hier
voor worden aangelegd.
De soc. dem. groep in den Berlijn-
schen gemeenteraad stelt voor de voor
den Rijksdag gelegen Königsplatz den
naam van Platz der Republüc te geven.
LANDBOUW EN VISSCHERIJ.
FEUILLETON.
Hij ontkurkte de flesch en goot dan
0en inhoud van een paar lepeltjes uit
(iét kleine flesch je daarin over.
Dan bracht hij alles weer op zijne plaats,
zn daar hij wegens zijn gewaande ziekte
niet mocht uitgaan, legde hij zich op een
ranapé neder, waar hij onder den in
vloed der warmte en der werkende di
gestie, spoedig in slaap viel.
Wij zullen hem laten slapen en intus-
/chen juffrouw Amanda gaan opzoeken,
jie reeds een uur lang met aandachtig
flog de bewegingen volgde van den dob-
oer.
Eensklaps werd hare aandacht afge
rend door een ongewoon gerucht aan
je zijde der spoorbaan die aan den over
kant langs den oever liep.
Een doordringend en schril stoomge-
fluit Het zich zonder tusschenpoozen
hooren, weldra gevolgd door een vreese-
lijk gekraak, angstkreten, hulpgeroep
en uitingen van pijn eh smart.
Amanda stond recht in haar bootje
en zij zag eene_ menigte personen, niet
wetende wat zij deden, als dolzinnigen
rondliepen, -terwijl anderen trachten de
wagens te verlaten, die half verbrijzeld
daar in afgrijselijke wanorde lagen op
gestapeld en omvergeworpen.
De kreten van hulpgeroep vermeer
derden nog.
„Een vreeselijk ongeluk dacht het
jonge meisje. „Wellicht twee treinen, die
op elkaar zijn geloopen
7ij maakte haar bootje aan den stani
an den wilg vast en sprong op den oever.
Zonder er aan te denken, dat hare klee
deren er zeer zonderling uitzagen, haastte
zij zich naar het tooneel der ramp, in
dè nabijheid van het station.
Tal van nieuwsgierigen volgde dien
weg.
Een vreeslijk tooneel bood zich aan
hare oogen.
Drie wagens warn geheel verbrijzeld.
Verschillende andere lagen terzijde ge
worpen.
Vreeslijke smart- en angstkreten ste
gen uit die wagens op.
Op draagbaken werden reeds gewondeij
weggedragen, erg verminkte personen.
De stationschef, bleek als een doode,
deelde zijn bevelen met bevende stem
rond.
„Breng de gekwetsten naar de hotels
der plaats! Dat men zich'haaste
Amanda bleek en vol angst had nabij
den uitgang plaats genomen om de on-
gelukkigen te zien, die werden wegge
dragen.
De stroom nieuwsgierigen drong haar
steeds meer vooruit, zoodat zij weldra de
eerste rij had ingenomen.
De verwoesting werd opgeruimd om
de lijken en gekwetsten te kunnen be
reiken. Bedienden drongen een com
partiment binnen, dat schier geheel ver
nield was, om onder toezicht van den
chef de slachtoffers er uit te halen.
Vier reizigers met erge wonden be
dekt, werden op matrassen weggedragen.
Eensklaps hoorde men eene stem
„Daar ligt nog iemand, die dood schijnt
te zijn. Een jongeman."
„Misschien is hij slechts bewusteloos,'
antwoordde de chef. Wees voorzichtig!'"
Op dit oogenbük 'kwamen twee dokto
ren aan, de geneesheer der plaats en dok
ter Richard, dien wij in het bosch met
den oude René Bosc hebben hooren
spreken.
De beide geneesheeren begonnen de
gewonden te onderzoeken.
C% het geroep van den stationschef
kwam dokter Richard toegeloopen en
vroeg
Wat is er?
Zie dezen ongelukkigen jongen man,
mijnheer
De stationschef wees een bewegingloos
lichaam aan, dat twee spoorm^tnnen op
het perron hadden neergelegd. De dokter
boog zich naar den gewonde. Op dat
oogenbük stond Amanda vlak bij hem.
Met aandacht bekeek zij het bloedige
gelaat van den reiziger. Zij schrok en
slaakte een kreet.
Dat is hij Ja, zonder twijfel, dat
is Duchemin
Kent u dien jongen man, madame
vroeg de chef, die den kreet had gehoord.
Amanda vond het jammer, dat ze blijk
had gegeven van haar emotie. Ze dacht
aan hetgeen er te Joigny was voorgeval
len en vond 't met het oog daarop voor
zichtig ontkennend op de vraag te ant
woorden.
Ik dacht 'tstamelde zij, maar
nu ik goed kijk, zie|ik wel, datjk me ver
gis.
Deze -jonge man is gewond, zeide
de dokter na zijn onderzoek. Men moet
hem op een draagbaar leggen en hem
brengen naar het „Rendez-vous der
Jagers".
Dat is minder gezellig, dacht
Amanda. Liever was het mij geweest,
dat de baron hem niet te zien kreeg.
De gewonde werd reeds weggebracht.
Het jonge meisje volgde op" eenigen
afstand. De draagbaar werd in de gelag
kamer gezet. Amanda knoopte met de
waardin een gesprek aan.
Weet u wat er is gebeurd, madame
vroeg zij.
Neen.
Wel, ik ben er bijna ooggetuige
van geweest. Ik weet ook, dat hier ge
wonden zijn, gebracht.
Drie. Twee dames en ten jonge man.
Dokter Richard zal naar hen komen kij
ken.
Terwijl de vrouw dit zeide, kwam Ovi-
de binnen. Hij zag er goed uit en van zijn
hoofdpijn was niet veel meer te bespeu
ren.
Ik hoor van een ongeluk spreken,
zeide hij. Wat is er gebeurd
Aman/a vertelde, wat ze gezien had,
maar wachtte zich wel; te zeggen, dat
ze Duchemin had herkend.
Tegen zeven uur zou het diner begin
nen. Ovide, die een buitengewonen eet-
„lust had, rekte denmaaltijd. Amanda
l schonk de koffie in.
De teelt van Spaansche Peper.
Wat voor likeur drinkt u, baron
vroeg zij.
Als naar gewoonte rum, en u
Ik natuurlijk Chartreuse, daar ben
ik eenvoudig dol op.
Amanda "zette de rumflesch naast
Ovide, schonk zichzelf een glaasje, in,
vermengd met de Canadeesche likeur,
stak een cigaret op en dronk na de koffie
in één teug haar gips leeg, vulde het op
nieuw en dronk het, al rookende en pra
tende, met kleine slokjes leeg.
Eensklaps geraakte zij, zooals'een en
twintig jaar geleden Jaques Garaud,
onder den invloed van het praatvocht.
De jonge vrouw bracht de hand aan
haar voorhoofd, daarna aan haar hals.
De keel brandt me, zeide zij, ik
heb dorst.
Zij schonk een groot glas water in en
dropk het gulzig leeg. Het water zou de
noodlottige uitwerking nog verergeren.
Amanda richtte zich op, de armen
krampachtig wringend, de oogen open
gespalkt. Terzelfder tijd begon zij zenuw
achtig te lachen.
Ovide begreep, dat het oogenblik was
gekomen, om haar bekentenissen U
ontlokken.
fWonïi vervolgd).
Het lijkt wel, of het eerst thans eens
„bloedige ernst" gaat worden met de ma
laise in Nederland.
Ook in vorige jaren, vooral in enkele pe
rioden daarvan, hebben wij vlagen van ma
laise over ons land zien varen, en héél erge
dingen werden er reeds meermalen ver
wacht.
Doch 't mag met vreugde erkend wor
den al vielen er ook klappen en al kwa
men er vejen in nood te verkeeren, de voor
spellingen der pessimisten werden niet be
waarheid.
Wij wisten ons nog te redden, en er waren
Zelfs optimisten, die uit een tijdelijke eco
nomische opleving op eenig gebied de con
clusie durfden trekken, dat een dageraad
van nieuwe Welvaart zou aanlichten, wellicht
spoediger dan iemand durfde hopen
Thans is 't radicaal uit met zulk prettig
optimisme;1 de feiten spreken nu al te dui
delijk, zoo luid, dat zelfs de meest ver
stokte optimist, die erg graag z'n ooren
sluit om het ongewenschte niet te vernemen,
de taal der onverbiddelijke feiten wel hoo-
ten moet.
Eerstens is er het paradoxale onheil van
onzen „hoogen" gulden.
Een steeds erger wordend onheil dat zich
demonstreert in verminderden uitvoer (ver
koop aan het buitenland) en vermeerderden
invoer (aankoop in het buitenland) waar
door men zich niet alleen arm koupt doch
waardoor men tevens aan de eigen in
dustrie en daardoor ook aan een groot
deel van ons volk de bestaansmogelijk
heid ontneemt.
Betreffende dit onheil bedoeld is hier
natuurlijk allereerst de Duitsche valuta-con-
currentie heeft Mr. Kortenhorst onlangs
in de „Maasbode" eenige waarschuwende
cijfers ten beste gegeven.
Hier zijn ze:
■Invoer van geëmailleerde artikelen uit
Duitschland:
lste halfjaar 1920 1.581.000 K. G.
2de halfjaar 1920 1,602.000 K. G.
lste halfjaar 1921 2.100.000 K. G.
2de halfjaar 1921 3.117.000 K. G.
lste halfjaar 1922 3.159.000 K. G.
eerste 9 maanden 1922 4.597.000 K. G.
Invoer van rijwielen uit Duitschland:
1914 ongeveer 50,000 stuks
lste halfjaar 1920 47.933 stuks
2de halfjaar 1920 40.039 stuks
lste halfjaar 1921 86.303 stuks
2de halfjaar 1921 74.596 stuks
lste halfjaar 1922 86.971 stuks
eerste 9 maanden 1922 120.701 stuks
Merkt de lezer de onrustbarende stijging
In de bovengegeven cijfers op?
En deze stijging geldt voorzeker niet al
leen voor den invoer van emaille-waren en
rijwielen.
Deze stijging mag in 't algemeen kenmer
kend heeten.
De achteruitgang in ons economisch leven
leidt tot werkloosheid.
En zie! ook hiér de fatale stijging!
De jongste opgave van den Rijksdienst
der werkloosheidsverzekering en arbeidsbe
middeling luidt:
Bij 203 organen der openbare arbeidsbe
middeling in gemeenten met 5000 of meer
inwoners waren op Zaterdag 4 Nov. j.l, .in
totaal 69787 m. en 6374 vr. als werkzoeken
den-ingeschreven, waarvan
Bedrijfsgroep
a. Bewerking v. diamant
b. Bouwbedrijven (1)
c. Stroo-, Hout- cn Kurkb<
werking
d Kleeding en reiniging
c. Leder, wasdoek, enz.
Bewerking van metalen
Textielnijverheid
Voedings- en genotmid
delen (2)
i. Kantoorpersoneel
Ingeschreven waren:
Op 7 Oct. j.l. bij 188 organen
63809 m. en 6705 vr.
Op 14 Oct. j.l. bij 198 organen
62053 m. en 6817 vr.
Op 21 Oct. j.l. bij 209 organen
65676 m. en 6602 vr
Op 28 Oct. j.l. bij 197 organen
67237 m, en 6696 vr.
En nu mag men gerust gelooven, dat deze
staat nog geenszins een volledig beeld geeft
van de werkelijkheid, dat de werkelijk
heid erger is.
Immers: er zijn nog meerdere groepen van
werknemers, waarvan er meerderen om
welke reden dan ook niet in contact
komen met de openbare arbeidsbemidde
ling.
Toch zegt de stijging van het aantal werk
zoekenden sinds 14 October (van week tot
week voor het mannelijk personeel: 62053,
65676, 67237, 69787) reeds op zich zelf méér
dan genoeg.
Een derde criterium voor den treurigen
gang van zaken in ons economisch leven zien
wij in de daling allerwegen van het belast
baar inkomen, waarvan natuurlijk een sterke
achteruitgang van de opbrengst der Rijks
middelen (en, niet alléén van de Rijksmidde
len!) het gevolg moet zijn.
In een brochure („Caveant Consules") van
de Centrale Commissie voor bezuiniging,
ingesteld door de Nederl. Mij. voor Nijver
heid en Handel, te Haarlem, lezen wij:
„In dit verband" (n.l. in verband met te
verwachten achteruitgang van opbrengst der
Rijksmiddelen) „verdient de, aandacht eene
verklaring, die blijkens de toelichting van
n voorstel van Burgemeester en Wethouders
der gemeente Nijmegen aan den raad dier
gemeente inzake pensioenkorting voor
ambtenaren en werklieden en andere onder
werpen (Gemeenteblad Nijmegen No. 31 van
1922), door een inspecteur der directe be
lastingen aldaar is uitgesproken en volgens
welke het belastbaar inkomen dier gemeente
over hei belastingjaar 1923- '24 vermoede
lijk slechts 50 pCt. zal bedragen van dat over
het jaar 1921'22. Er is, naar de commissie
meent, geen reden om aan te nemen, dat de
toestand in Nijmegen zooveel slechter zou
zijn dan in andere gemeenten en dus zou ge
rekend moeten worden met een algemeenen
teruggang van het belastbaar inkomen vol
gens het genoemde percentage, hetgeen
zich ook rekening houdende met den
factor der progressie, waardoor van hooge
inkomens naar verhouding meer belasting
wordt geheven dan van lage in nog ster
ker mate in de opbrengst der inkomstenbe
lasting zou weerspiegelen.
Uit een adres door de .plaatselijke bezüi-
nigingscommissie van het departement „Am
sterdam" der Maatschappij gericht tot Bur
gemeester en Wethouders dier gemeente,
blijkt, dat zij de opbrengst der gemeentelijke
inkomstenbelasting over 1923 vijf millioen
gulden lager raamt dan het bedrag, daarvopr
in de ontwerp-begrooting voor 1923 opgeno
men,"
Resten ten slótte de meest treurige
„resultaten" der malaise, de faillissementen,
veelal onzegbaar leed en wanhopigen strijd
volgend en voorafgaand.
Ziehier twee weekstaaltjes, zooals ze ge
regeld in de pers verschijnen:
Volgens mededeeling van het Handels
informatiebureau van Van der Graaf Co's
Bureaux voor den Handel zijn over de af-
geloopen week, eindigende 13 October in
Nederland uitgesproken 87 faillissementen
tegen 45 faillissementen in de zelfde week
van het vorige jaar.
m.
vr.
1794
253
16144
8
2243
2
567
640
1177
73
11033
1047
67
3537
51
3959
2392 faillissementen tegenover 164S over
hetzelfde tijdperk van het vorige jaar.
Volgens mededeeling van het Handelsin
formatiebureau van Van der Graaf Co.'s
Bureaux voor den Handel zijn over de at-
geloopen week, eindigende '3 Nov. in Neder
land uitgesproken 84 faillissementen tegen
58 faillissementen in de zelfde week van het
vorige jaar. A
Van 1 Januari tot en met 3 "'Nov. '22
2601 faillissementen tegenóver 1812 over
hetzelfde tijdperk van het vorige jaar.
W Ik een schrikwekkende verschillen met
het vorig jaar, toen óók al zoo erg over de
malaise geklaagd werd.
Ja, nu eerst gaat het ernst, bloedige ernst
worden!
(1) Waarbij, 3584 grondwerkers, 896 met
selaars, 3830 timmerlieden, 2155 schilders
en pl.m. 2000 opperlieden.
(2) Waaronder sigarenindustrie.
128
De „Spaansche Peper" (Capsicum annuum),
is niet alleen een zeer gewilde specerij-plant
wier teelt aan te bevelen is voor bouders van
tuinen voor eigen gebruik, maar ook de leel-
der welke deze bij den inmaak en in de keu
ken zoo gezochte kruiderij kweekt als vei-
lingsproduci, zai vaak de teelt daarvan loo
nei: d vinden.
Op de veilingen, rondom de groote steden,
waar hoofdzakelijk de producten voor bin-
neniamisch gebruik' domineeren, vindt deze
kruiderijplant greligen aftrek en is óe prijs
doorgaans loonend genoeg voor de bestede
moeite en teelzorgen. Vooral in het Westland
wordt de Spaansche Peper hier en daar
natuurlijk in kleine hoeveelheden, omdat het
een bijproduct is verbouwd.
Begin Maart wordt het -zaad dat zeer
fijn en nogal lui in het opkomen is in bak
jes met vochtige voedzame aarde uitgezaaid.
Men zet daarna deze bakjes in de kas op een
verwarmingsbuis, zóó, dat zij een geregelde
temperatuur van 60 tot 70 graden houden. Om
het uitdrogen te voorkomen, moet de aarde
geregeld goed vochtig worden gehouden.
Zoo-dra de plantjes de twee eerste blaadjes
gevormd hebben, worden zij in andere bakjes
verspeend, in bosjes van drie stuks bijeen.
Men houdt die in de warme kas, tot zich de
hartblaadjes gevormd hebben; daarna worden
ze weer verplant in bakjes of potjes en deze
op onderlingen afstand van 5—8 C.M., gezet
onder piatglas in een matig warmen bak,
waarin de plantjes stevig worden opgekweekt.
Heel practisch gaat dit b.v. aan den onder
kant van een meloenen- óf komkommerrjj.
In hei laatst van April of in begin Mei wor
den daarna de plantjes uitgeplant onder glas
in een koude rij, ongeveer acht stuks onder
een raam. Het is raadzaam einde Mei geen
plantjes meer te poten, daar deze meestal
teleurstellingen geven.
Bij de overplanting snoeien we den hoofd
tak in, om den groei der stengels te bevorde
ren. De grond onder het glas houden wij
matig vochtig en bij scherpe zon moeien we
schermen, b.v. door het gins te witten. Lang
zaamaan kunnen we wat meer luchten en in
Juli nemen we het glas er geheel af. Het goed
droog houden van den bak en flink luchten
tijdens den groei bevordert de vruchtzetting.
Ook de aflopping der jonge blaadjes draagt
daartoe bij.
Wil men de planten geheel opkweeken in
kas of warenhuis, dan leidt men ae langs
stokjes. Op het open veld is dit, in verband
met den wind, minder goed mogelijk, hoewel
het op beschutte plaatsen in de luwte ook wel
kan.
Het rijpen der vruchten is op te merken aan
de kleur, welke steeds rooder wordt. Begin
Augustus kan met den pluk worden aange
vangen. Veertig a vijftig sinks levert een plant
doorgaans gemakkelijk op, waarvan de mooi
ste ter veiling worden gebracht, hoewel de
plant niet veel uitschot oplevert. Is om een
of andere reden een vroege pluk noodzake
lijk, dan kan men de'vruchten in de zon laten
narijpen.
Bij krachtigen roorkweek in de kas is het
ook we! mogelijk de Spaansche Peper buiten
te kweeken in dep vollen grond, maar dan
togft aliijd in een goed zonnig plekje en, vol
doende in de luwte b.v. bij een schutting.
Een nog al gewilde variëteit is de „Lange
Spaansche" welke niet alleen als specerij kruid
maar ook als potplant ter versiering ge
kweekt zeer voldoet.
Een zeer goede variëteit is ook deRoode-Ta-
pansclie tros Spaansche Peper", die zeer sier
lijk is, en daarom ook zeer geschikt voor pol
cultuur. Deze soort onderscheidt zich door
een sterk vertakte groeiwijze, terwijl de
prachtig scharlakenroode vruchten schitte
rend bij het heldere groen der bladeren afste
ken, en de zaadpeulen eerste klasse zijn, plus
uitmuntend in het gebruik.
