CONCURREEREN1
Nieuwe Haarïsmsche Courant
BINNENLANDSCH MIEUWS.
Commissies van overleg.
De Rotterdamsche haven.
R.-K. Staatspartij en N. K. P.
De zakelijke bedrijfsbelasting.
Stichting „Mater Salvatoris".
De burgemeester van Rotterdam.
Het Marktwezen.
Het St. Adelbert-Comlté.
VERKEER EN POSTERIJEN.
Aangegeven waarde voor Zweden.
KUNST ER KENNIS.
Vergeten muziek.
GEMENGD NIEUWS.
De moord te Veendam.
Een inbrekersfirma.
wil zeggen, tegen denzelfden prijs, dien een
ander voor zijn artikel vraagt, een beier, d.w.z.
een waardevoller artikel te leveren. Overtuig en
BEWIJS HET PÜFLIEK DAT
UW ARTIKEL HET BESTE IS
voor den prijs dien ge er voorvraagt. De
heeft een zeer ruime verspreiding.
Een kloeke knaap.
Brutale aanranding.
Oplichting van een bank.
Door een lantaarn gevallen.
Na twee jaren.
KORTE BERICHTEN.
Dood gevallen.
LANDBOUW EN VISSCHERIJ.
Mond- en Klaawzeer.
INGEZONDEN.
Vergoeding voor secretarissen en adjunct-
secretarissen.
Bij Koninklijk besluit is bepaald dat aan
de secretarissen en adjunct-secretarissen van
de bijzondere commdssiën voor georganiseerd
overleg voor elke vergadering van de com-
misde of een harer sub-commissdën, ten behoe
ve waarvan door hen de noodige werkzaam
heden zijn verricht, eene belooning wordt toe
gekend. waarvan het bedrag, aJ naar gelang
het secretariaat eener commissie of sub-eom-
mdssie aan een dan wel aan meerderen is
opgedragen, wordt bopaald op onderscheiden
lijk acht en twaalf gulden, zulks met dien
verstande, dat indien in het laatste geval de
werkzaamheden ten behoeve van eene verga
dering door meerderen zijn verricht, de beioo-
ning tussohen dezen wordt verdeeld naar even
redigheid van ieders, door den voorzitter der
commissie of der betrokken sub-commissie
vast te stellen aandeel dn die werkzaamheden.
Twee of meer vergaderingen op denzelfden
dag gelden voor ééne vergadering.
Dit besluit wordt toegepast te rekenen van
af 1 Januari 1922. Met ingang van dien da
tum vervallen de regelingen, welke terzake
mochten bestaan, met dien verstande echter,
dat, indien ingevolge zoodanige regeling over
1922 een hoogcr bedrag zou zijn genoten dan
ingevolge dit besluit over 1922 in afwijking
missie of een harer sub-commissiën ten behoe-
bedTag wordt toegekend.
Over de haven van Botterdam, speciaal
«ut betreft de vlugge wijze van het lossen
van schepen geeft de „Times" een bespre
king.
Ter illustratie van de» vlugge lossing
meldt het blad, dat op zekeren morgen
een Engelsch schip, geladen met 6000 ton
erts de haven van Botterdam binnen kwam.
Denzelfden middag was het schip al ge
lost en passeerde na gebunkerd te hebban,
reeds 's avonds Hoek-van-Holland.
Deze snelle wijze van lossen, welke al
leen het monopolie is van de haven van
Botterdam, (in Antwerpen neemt het los
sen minstens 4 tot 5 dagen in beslag)
wordt ook door de cargadoors erkend.
Zij hebben dan ook voor Botterdam een
reductie van 6 d. per ton toegestaan voor
de gewone graanvraohten van den Donau,
terwijl enkele reeders bereid zijn 1 sh.
reductie op de vrachten toe te staan voor
ladingen van Inde en van het Verre Oos'en,
indien deze in Botterdam worden gelost.
Bij de momen'oole vrachtno'eeringea, n.l.
30 sh. per ton, is deze reductie zeer aan
zienlijk te noemen.
De Maasb. schrijft:
Dezer dagen deelde „Het Centrum" mede,
vernomen te hebben, dat er niet voel kans
bestaat, dat de eenheid tusschen N. K. P. en
R.K. Staatspartij, althans te U'treohl, zou her
steld worden.
Uit de allerbeste bron is ons medegedeeld,
dat de aan bovengenoemd Wad verstrekte
mededeeling op zijn zachtst gesproken, „zeer
voorbarig" is.
Het overleg tusschen beide partijen moet
nog eerst goed beginnen.
De voormannen van beide organisaties zijn
het op een gecombineerde vergadering eens
geworden over de wen schel ijkheid, dat er wij
zigingen zullen worden aangebracht in het
bestaande verkiezingsreglement
Nu is aan twee heeren (uit elke groep één)
opgedragen, wijzigingsvoorstellen te formulee
ren.
Deze wijzigingen moeten nog in de bestu-
renvergaderingen worden besproken en ver
volgens behandeld in de algemeene ledenver
gaderingen.
Er valt dns op het moment nog geen en
kele conclusie te trekken.
Naar hel Hbld. verneemt, wordt op verschil
lende plaatsen in ons land in industrieele
kringen thans ernstig overwogen bet voorbeeld
te volgen van de Hengelosche fabrikanten en
de lasten, die deze belasting den werkgever
oplegt, in mindering te brengen van de loonen
der werknemers
Op initiatief van den B. K. Vrouwen
bond, afd. 'e-Gravenhage, werd onder goed
keuring van Z. D. EL Mgr. A. J. Gallier,
Bisschop van Haarlem, krachtens Bisschop
pelijk echrijven van 3 November 1922, op
1 Juli 1922 de hierboven genoemde instel
ling gesticht.
Het doel dezer stichting ie: de verzor
ging van kraamvrouwen en zieken, welk
doel kan bereikt worden:
le. Door de oprichting, de inrichting,
het onderhoud en het beheer van een B. (EC.
Inrichting voor kraamvrouwen en een R. K.
hulpkliniek
2e. Door het aanstellen van B. IC. Ver
pleegsters voor het verzorgen, van kraam
vrouwen en zieken tehuis.
Door "het uitschrijven van een geldlee-
ning tracht men nu gelden bijeen te krij
gen voor aankoop van een hrie, instal
latie van de inrichting, als: bedden, por-
oelein, linnengoed, instrumenten e. d.
De leening is groot f 175.000 en de
rente bedraagt 6 pet.
Als zekerheid voor de obligatieleening zal
hypothecair verband verleend worden op
alle bezittingen der stichting, terwijl als
trustee zal optreden de U. V. Hanzebank
te Delft.
De oorrespondent van de „Vossische Zei-
tung" te Weenen verneemt, dat nu de door
Balfour ondernomen pogingen om den Ame-
rikaanschen „waarnemer" in de herstel-com
missie, Boyden, tot controle-commissaris
voor Duitech-Oostenrijk te doen benoemen,
door de regeering te Washington afgewe
zen is, thans, naar verzekerd wordt, be
noeming van burgemeester Zimmerman van
Rotterdam tot commissaris-generaal binnen
kort te verwachten valt.
Een adres van den Middenstandsbond aan
de Kamers van Koophandel.
Vanwege het Bureau van den Midden
standsbond is aan de Kamers van Koop
handel en Fabrieken in Nederland een adres
gezonden naar aanleiding van het 1.1. te
Zwolle gehouden congres van den Midden
standsbond, waarin gewezen wordt op het
feit, dat de handeldrijvende middenstand,
meer speciaal de winkeliers vaak schade
in niet geringe mate ondervonden> door den
verkoop, welke op de ooneumptiemarkten
plaats vindt. Zoolang nu tusschen winke
liers en marktkooplieden een gelijke con
currentie bestaat, zou zeker een optreden
ten bate van een der beide categorieën
niet mogen geschieden, doch veelal doet
het geval zich voor, dat door gemeentebe
sturen b.v, zulk een laag staangeld van
de marktbezoekers geheven wordt, dat niet
alleen elke vergelijking ten aanzien van
de huishuren, die de winkeliers betalen
moeten, naar evenredigheid ontbreekt, doch
dat tenslotte de gemeenten ajarlijks 'n groot
bedrag op de instelling en het onderhoud
der markten moeten toeleggen. Overbodig
te zeggen, dat het aldus ontbrekende uit
da belastingen geput moet worden, en waar
aan de winkeliers het hunne natuurlijk heb
ben bij te dragen.
Ook klaagt het Bureau in dit adres over
het steeds toenemen van het aantal markten,
en het eveneens toenemen van de markt-
ruimte, die in vele plaatsen kilometers
lang is.
Vervolgens wordt in het adres gevraagd,
maatregelen te doen toepassen die de exces
sen van het marktwezen doen ophouden,
opdat de ongelijke concurrentie, die zij met
de marktkooplieden nu te voeren hebben,
ook wordt opgeheven.
Indien, aldus vervolgt het adres, Uw Ka
mer nu esn ernstig onderzoek zou wil
len instellen, dan zal zij zeker ook bij lie
verschillende gemeentebesturen wel willen
aandringen om datgene te do9n wegnemen,
wat als onrechtvaardig daarbij aan het licht
mocht komen.
Zooals men weet heeft het Plaat e ijk Co
mité voor de K. S. A. te Amsterdam on
langs een comité ingesteld tot bevordering
van do St. Adelbert-stiohting (bezoek aan
en herstel van de plaats waar St. Adalbert
geleefd en gewerkt heeft, n.l. bij Egmond).
Dezer dagen heeft het Oomitó ten huize
van den heer J. B. v. Dijk vergaderd en
zich geconstitueerd: Voorzitter is de heer
J. B. v. Dijk, sesr. de heer Chr. Jansen,
penningmeester Mr. Dr. P. J. Witteman.
Binnenkort zal een conferentie gehouden
worden met eonige misie-oomitó's, ten ein
de nog dezen winter het doel van het St.
Adelbert-Cbmité meer bekend te maken.
Verwacht wordt, dat ook in andere
plaatsen dergelijke comité's zullen worden
opgericht. Voor het bisdom Haarlem wen
de zich men daartoe tot de Plaatselijke
Ctemité's voor de K. S. A.
De directeur-generaal der P. en T. maakt
bekend, dat in het verkeer met Zweden
de verzending is toegelaten van doosjes
met aangegeven waarde, tot een maximum
bedrag van f 12,000. Elk doosje moet ver
gezeld zijn van één douaneverklaring. De
doosjes kunnen worden belast met een ver-
rekenbedrag van ten hoogste 800 kronen.
Uitreiking van doosjes, vrij van rechten,
is toegelaten.
Het maandblad „Kunst" geeft een opsom
ming van muziek van zelfs bekende compo
nisten, die geheel in vergetelheid is geraakt
Er wordt aan herinnerd, dat Frans Schu
bert ongeveer 1100 werken schreef (waar
onder 600 liederen). Van deze liederen houdt
er een honderdtal zich op het repertoire.
Maar met Schuberts instrumentale muziek is
het slechter gesteld. Van zijn 13 opera's
wordt niets meer gegeven dan de instrumen
tale gedeelten uit „Rosamunde", van zijn 10
symphonieën alleen die in C en de „Unvol-
lendete", van zijn 20 strijkkwartetten die in
A moll en in D moil (een enkele maal nog
in G dur). De pianosonaten worden vrijwel
nooit gespeeld. Alleen eenige zijner kleinere
klavierstukken (inpromptu's, moments musi
cals trett men nog wel eens op de pro
gramma's aan.
Wat bleef er over van de muziek van
Niels Gade? Waar bleven zijn 8 symphonie
ën, zijn ouvertures, zijn koorliederen? Wat
van Anton Rubinstein's opera's, sympho
nieën, piano-concerten? Wat van de 9 ope
ra's, 9 symphonieën, 5 oratoria, 34 strijk
kwartetten, 12 vioolconcerten van Louis
Spohr? Wat van Liszt's Symphonisclie
Dichtungen, uitgezonderd „Tasco" en „Les
Préludes"? Wat van Joachim Raffs werken?
Enz.
Men mag er aan toevoegen: hoeveel van
de 600 instrumentale werken van Mozart
hoort men nog? Van zijn opera's houden de
„Figaro" en de „Zauberflötte" repertoire;
maar van zijn 48 symphonieën hoort men
er hoogstens vijf, waaronder meestal de drie
laatste (in Es, G moll en G). Wat boort men
nog van zijn strijkkwartetten, zijn 13 piano
concerten, zijn 5 vioolconcerten, zijn diverti-
menti, zijn sonates, enz? Men spreekt met de
uitgezochtste termen over Mozart, den „ge
nius licht en liefde", maar men speelt hem
niet.
Daartegen beijvert men zich niet overbodig
in vergetelheid geraakte muziek van Bach op
nieuw voor te zetten, omdat een Bach-cultus
ons haar opdringt. Wij zijn thans zeer ver
langend naar een Mozart-cultus en wenschen
bepaald, dat zijn muziek ons even ijverig
zal worden opgedrongen als die van Bach.
WOLKENKRABBERS.
Is do silhouet van New-York door de lee-
lijkheid van de reusachtige gebouwen meer
eigenaardig dan mooi, men moet verbaasd
staan over de teohniek, die mogelijk maakte
dergelijke gebouwen neer te zetten.
Het „Hbld." schrijft er over;
Do noodzaak van het bouwen van zeer
hooge huizen ontstond, toen de bevolking
van New-York zoo snel toenam, dat de prije
van den grond met sprongen omhoog ging,
terwijl zonder twijfel handige speculanten
in die rijzing ook de hand gehad hAben
en nog hebben. De rente van de dure
grondstukken kan alleen opgebracht worden
wanneer grooto sommen aan huur verkre
gen worden en dit ia alleen mogelijk door
de hoogte in te gaan. Het hoogste gebouw
van New-York is de Woolworth Building,
dat 240 meter hoog ia eu 55 verdiepingen
boven en vier onder den grond telt. Hotels
met twintig verdiepingen met logeerkamers
en ettelijke meer voor andere doeleinden zijn
geen uitzondering, terwijl ze veelal dan vijf
verdiepingen onder den grond hebben voor
de noodzakelijke dienstruimten. De rots
achtige bodem van NewYork maakt het bou
wen van dergelijke zware gevaarten op vol
komen veilige manier mogelijk, terwijl stalen
balken en pilaren, gewapend beton voor
vloeren en dikwijls ook voor muren, de ste
vigheid van het gebouw zelf verzekeren,
zelfs al zouden aardbevingen te vrcozen zijn.
Terwijl we bij ons te lande gewend zijn
in een niet te diepen knü da heimeehinee
te zien staan, riet men bij het bonwen der
hooge huizen in New-York in de meeste
gevallen groote stoomlooomobielen van ander
type, die in de eerste plaats te zorgen
hebben voor het leveren van een groote
hoeveelheid samengeperste lucht. Deze d:ent
voor het drijven der talrijke pneumatische
boormachines, die in een oogwenk een aan
tal gaten boren van meer dan een meter
diepte, waarin met dynamiet een ontplof
fing wordt veroorzaakt, die do rote doet
splijten. De groote brokken steen worden
dan door middel van kranen omhoog ge
haald, tot de verlangde diepte is bereikt.
De kanten van den kuil worden pneumatisch
egaal gehakt. Dat werken met dynamiet
is zoo algemeen, dat het een gevaar wordt
voor Amerika, daar tallooze misdadige ele
menten zoo'n vaardigheid verkregen heb
ben in het hanteeren der meest gevaarlijke
on(/)loffingsmiddelen, dat onlangs op een
punt, waar dag en nacht een druk verkeer
plaats vindt, drie gToote brandkasten met
nitroglycerine of met dynamiet uit elkaax
geslagen werden, zander dat van de daders,
die dat werkje, plus het berooven, in en
kele minuten verrichten, een spoor te beken
nen was.
Zoodra de grond voldoende open is ge
legd. wordt begonnen met het leggen der
fundamenten en van den ondersten vloer
van gewapend beton, waarop zeer snel het
stalen geraamte van het huis gaat verrij
zen; daarna gaan de betonnen vloeren in
iets langzamer tempo omhoog. Ook de schut
ting om het gebouw is geheel anders dan
bij ons te lande. In de meeste gevallen
wordt die n.l. veel steviger gemaakt en is
over het trottoir een soort van tunnel ge
bouwd van uiterst zware houten balken,
waardoor het verkeer geleid kan worden,
zonder dat gevaar behoeft te bestaan voor
een voorbijganger, wanneer van die groote
hoogte iets mocht neervaUen. Vooral in de
groote hotels zijn de verdiepingen beneden
den bevanen grond zeer interessant. Ze be
vatten in de eerste plaats reusachtige toe
stellen voor het leveren van warm water.
Een hotel van 20 verdiepingen met 80 lo
geerkamers op elke verdieping, waarvan alle
met centrale verwarming en warm en koud
water en verreweg de meeste met badka
mer, he-1 ft natuurlijk enorme hoeveelheden
warm water noodig en don nog ond-w hoo-
geu druk, om ook de bovenste verdiepin
gen te kunnen voorzien. Bovendien is de
Amerikaan zeer royaal in het gebruik van
water, zoodat op veel grooter hoeveelheden
gerekend moet worden dan bij ons het ge
val zou zijn. Verder bevatten die onder-
grondeche verdiepingen natuurlijk ook de
keukens.
Alle groote hotels hebben hun eigen
waf chin rich ling in huis. De Amerikaan is
zeer royaal met handdoeken en ook het
tafelgoed wordt in een ongelooflijk aantal
stuks gebruikt, zoodat het vervoer buiten
het hotel reeds groote bodragen zou ver-
eischen. Vandaar dan ook een complete
wa®clnnriehting met alle denkbare machines
(b.v. mangels van drie meter breedte voor
tafelgoed en handdoeken), terwijl ook een
deel der wasscherij gebruikt wordt ton^ be
hoeve der gasten, die voor dezen dienst
flink extra betalen, vooral als ze haast
hebben.
hebben, zoodat het aangaan der kantoren
in den morgen en het uittrekken tegen
den avond de moeite waard is om te
gaan zien.
De gecompliceerdheid van den inwendi-
gem dienst maakt natuurlijk ook, dat de
kolossen hun zwakke zijde hebben. Onlangs
bij een staking van het liftpersoneel, was
het op tijd komen op de kantoren een
onmogelijkheid, vooral in Woolworth Buil
ding, die zoowat driemaal zoo hoog is als
de Amsterdamsche Westertoren. Komt er
dezen winter ee n tekort aan brandstof,
dan wordt het werken in die moeilijk te
verwarmen gebouwen ook vrijwel onmoge
lijk. We zullen maar hopen dat het drei
gement van 't ontbreken van anthraciet
ook slechts een uiting is van bluf, waar
mee de Amerikaan nogal graag werkt.
Uit Veendam wordt gemeld, dat de
arbeider Bos bekend heeft, dat hij die
pas enkele dagen bij den huurboer Bick
heeft gewerkt, met dezen een plan heeft
opgezet om den ouden Bakker te doo-
den. Bos zou hem des avonds om 5
uur in den stal roepen. Bick die 5667
gulden huur schuldig was en reeds 'n
valsche kwitantie had opgemaakt, zou
het slachtoffer den hals afsnijden. Toen
Bos Bakker had geroepen ging Bicker
echter van door; toen heeft Bos een
25-jarige onverantwoordelijke dolkop,
die vroegtijdig zijn ouders verloor, het
trieste werk alleen opgeknapt, met een
scheermes hetwelk hij des namiddags
van Bick had gekregen. Toen Bos bij
Bick thuis kwam heeft vrouw Bick den
moordenaar een sehoone broek gege
ven. De met bloed bevlekte werd ver
brand. Bick heeft na vele uitvluchten
zijn aandeel ten slotte bekend; hij is 30
jaar en vader van vier kindenen. De
huurschuld werd als 'n familieschuld be
schouwd, daar de broers van Bick hori
gen waren en zouden worden aange
sproken. Ook deze zijn verhoord, doch
schijnen in fcut drama geenszins be
trokken.
De opgewondenheid onder de bevol
king is groot; algemeen wordt aan de
politie hulde gebracht, dat ze reeds bin
nen het etmaal de vermoedelijke da
ders heeft kunnen grijpen.
De twee Kotterdamsche inbrekers,
jonge mannen van een jaar of 25, waar
van er een de vorige week b&trapt
werd op het stelen van bontjassen uit
een kleermakerij aan den Goolsinget en
van wie men heeft kunnen nagaan, dat
Een bijzonderheid is nog het ventilatie
systeem voor de ondergrondache verdiepin
gen, die natuurlijk evenmin vanzelf geven
tileerd zouden worden als een schip. Van
daar groote electromotoren, die ventilato
ren bewegen, welke van bpven lucht aan
zuigen om deze in rogelmatigon stroom
onder den grond te voeren. De wasscherij
en de keukens worden tegelijk sterk ge
ventileerd en van alle dampen en stroom
bevrijd; ssoodat het in de keukens in het
algemeen niet te heet is en ook van al
lerlei luchtjes geen sprake ie.
Onder den grond bevinden zich ook de
groote machines voor de lifts. Er staan
er meestal een achttal of meer, waarvan
een deel bestemd is voor den eneldieost
en enkele voor boemellift dienen om voor
al de lagere verdiepingen te be lianen. In
vele gevallen worden electrisch® lifts ge
bruikt, maar ook komen wel hydraulische
voor, waarbij de liftkooi gedragen wordt
door buizen, die in elkaar schuiven als de
buizen van een telesooop en door water ga-
dreven worden.
Door het sterke hrandstofgebruik zou '1
voorde&üg zijn om eigen electriciteit op te
wekken, maar dit gebeurt bijna nooit, om
dat de electrische centrales met dergelijke
groote afnemers speciale contracten slui
ten om stroom te leveren tegen zoo'n la
gen prijs, dat een eigen installatie geen
voordeel meer oplevert. Die lage prijs is
dan ook de reien dat men zeer verkwis
tend ermee omgaat en dat geen enkele
employé van een hotel erop lot of in een
kamer alle lichten branden bij afwezig
heid van den bewoner. Bovendien wordt
in vele gevallen nog .gebruik gemaakt van
indirecte verlichting; die heel wat meer
licht vereiseht dan de gewone.
De hooge hotels en kantoorgebouwen eoa
ook vele particuliere gebouwen hebben
meestal een speciale platte buis in het
centrum van het gebouw, waardoor de brie
ven naar benedea geworpen kunnen wor
den, om in een postbus neer te komen,
die vanwege het postkantoor of vanwege
de directie regelmatig gelicht wordt. Te
lefoon is natuurlijk in elke kamer of in
woonhuizen in elk flat aanwezig. De groo
te hotels beschikken verder op elke ver
dieping over een „verreschrijver" (telewri
ter,) zoodat boodschappen van het centra
le kantoor af direct op schrift overge
bracht worden naar da verdieping, waar
de gast logeert.
De begane grand van de groote gehou
wen, die op goeden winkelstand gelegen
rijn, is meastal zoo ingericht, dat de
straatzijde door winkels in beslag wordt
genomen, hetgeen natuurlijk op de huur
opbrengst een goeden invloed heeft. In de
grooto kantoorgebouwen vindt men veelal
groote re 'aurants, sterke kluizen, etc. De
groyote skyscrapers rijn in werkelijkheid
dorpen op zichzelf, die overdag soms meer
dan 10.000 inwoners geregeld aan 't werk
ze acht inbraken hebben gepleegd, had-
den de zaak ingericht zooals 't behoort.
Thans is de politie er nog achter ge
komen, dat de een als reiziger fungeer
de en zich naar verschillende winke-i
liers begaf om offerte te maken. Hij
bood nu eens reukwaren, dan weer
colliers, een volgenden keer bont te koop
aan en het na bestelling de goederen
den volgenden dag door zijn companion
per handwagen bezorgen. De twee hee
ren hebben inbraken in Old Engeland,
in het Volkswarenhuis, bij den kleer
maker Hakkaart, bij Hellebrekers, in :t
schoenenmagazijn van De Bruyn en an
dere inbraken uit den laatsten lijd op
hun geweien. Bovendien is uitgekomen,
dat ze eenz aak van galanterieën aan
de Weste Wagenstraat voor ongeveer
f 1500 'aan fijne lederwaren hebben op
gelicht. Ze wisten dat de reiziger dier
zaak gewoonlijk per tram uitging, tra-wijl
een jongen met monstercollecties met
een handkar dan later op een bepaalde
plaats besteld werd. Dien jongen vingen
ze op een goeden dag op en vertelden
hem, dat hij van een adres van den
Oostzeedijk de zaak moest opbellen. Om
hem vlug de boodschap te laten doen,
leenden ze hem zelfs een fiets. Toen de
jongen terugkwam, was de handwagen
verdwenen. De fiets werd bij de politie
gedeponeerd, die later den eigenaar op
spoorde, een rijwiel verhuurder aan de
Vredenoordkade. Bij dezen verhuurder
was een van de twee oplichters na het
zaakje wezen vertellen, dat de fiets hem
ontstolen was. Door den verhuurder en
den jongen zijn de heeren herkend. Reeds
geruiinen tijd blijken ze hun practijk
te hebben ,uitgeoeFend-
(„Hbld")
De Bella-Donna-vergiftiging.
Naar wij vernemen is de instructie in de
zaak tegen het echtpaar B„ beschuldigd van
één der gevallen van bella-donna-vergiftiging,
geëindigd. De zaak is thans naar de open
bare terechtzitting verwezen; de datum van
behandeling is evenwel nog niet vastgesteld.
Zooals men zich herinneren zal, betreft het
hier het bekende geval, waarbij juffrouw B.
in een groentewinkel aan de van der Veer-
straat aan de winkelierster een valsoh bank
biljet van f 100 overhandigde en haar tege
lijkertijd tracteerde op bonbons, waarin zich
vergift bevond, ten gevolge waarvan de win
kelierster eenige dagen in een versuften toe
stand geraakte.
Donderdagmiddag geraakte te Utrecht, naar
de „Stand." meldt een 3-jarig kind al spelen
de in den Vaartschen Rijn; de kleine dreef al
spoedig naaT het midden van het vaarwater,
ten aanschouwe van tallooze nieuwsgierigen
aan den kant, van wie er intusschen niet één
den moed had om te water te gaan teneinde
het bind te redden. Zoo zou dit stellig ver
dronken rijn, zoo niet op het laatste oogen-
bRk een Ï1-jarige knaap, <ffie op weg naar
school was, in den Rijm was gesprongen; hij
dook naar het kind en bracht dit aan den
kant, waar de geneeskundige dienst het ver
der behandelde. Aan dezen flinken 11-jarigen
schoolknaap dankt het kind zijn leven.
Men schrijft ons uit Zevenaar:
In de nabijheid van de Duitsche grens,
doch op Hollandsch grondgebied, heeft we
derom een zeer brutale aanranding plaats
gehad, de derde binnen een kort tijdsbestek.
Ook nu weder waren de daders Duitschers.
Terwijl de boerenzoon Albers zich naar zijn
woning te Didam begaf, werd hij onderweg
plotseling beetgepakt door drie kerels, die
hem in het Duitsch te verstaan gaven, dat
het hun om zijn geld te doen was. Zij fouil
leerden hem geheel, doch vonden niet veel
van hun gading, waarna zij hem wilden mee
nemen. De jonge man wist echter in een na-
bijliggende woning te ontsnappen, van waar
uit men gezamenlijk de aanranders trachtte
le achtervolgen. Deze waren inmiddels echter
over de grens verdwenen.
De Incasso-bank te Amsterdam is door
middel van een valschen wissel, zoogenaamd
afkomstig van een Amerikaansche bankin
stelling, opgelicht voor een bedrag van
f 13.300. Toen de wissel uitbetaald was en
men telegrafisch informeerde in Amerika of
het wel in orde was, bleek, dat daar niets
bekend was van een dergelijken wissel. Daar
op werd bij de politie aangifte gedaan. In
middels was de oplichter reeds verdwenen.
De politie weet, dat hij naar Parijs vertrok
ken is, in gezelschap van een ander.
De 20-jarige dienstbode G. T„ wonende
Bellevoystraat te Rotterdam, was Zaterdag
middag in het Hotel Royal aan de Witte de
Withstraat bezig met het zemen van de rui
ten van de lantaarn boven de keuken. Op
een gegeven oogenblik gleed ze door de glad
heid uit en viel door het glas, gelukkig bleef
ze met een voet aan een spant haken,
zoodat ze tusschen hemel en aarde hing.
Huisgenooten slaagden er spoedig in, haar
uit dezen benauwden toestand te redden,
maar de slagader van haar linkerpols bleek
door *n stuk glas dooigesneden te zijn. In allerijl
bracht men bet meisje naar het politiebureau
waar men den pols afbond. Per auto van
den Geneeskundigen Dienst is ze daarna naar
het ziekenhuis vervoerd.
Twee jaar geleden raakte G. de Waard
te Voorst een mooi, klein hondje kwijt.
Het dier was spoorloos verdwenen en nim
mer weid er weer wat van gehoord of ge
zien. Dezer dagen op de markt te De
venter vertoevende, meldt het „Der. DbL"
likte ren hond de handen van genoemden
De W. Er bijna niet op lettende, weerde
hij den hond af, dooh het diertje werd
steeds luidruchtiger. Hierdoor meer aan
dacht aan het dier schenkende, bemerkte
hq tot rijn verbazing, dat het rijn vóór
twee jaar «nek geraakte hond was. Baas
en hond waren blij an opgetogen werd
tezamen de reis naar Voorts aanvaard.
Zaterdagmorgen tegen 6 uur is een 86-jari
ge vrouw tril het raam van haar woning op
de Matiritskade te 's-Gravenhage op straat ge
vallen. De Geneedtimdge Dienst kon slechts
den dood constateeren.
Het veesmokkelen alt Duitschland.
Door den heer Weükamp zijn nan den mi
nister van L. Në, en H. aA de volgende vragen
gesteld:
1. Is het den minister bekend:, dat in den
laatsten tijd reel gesmokkeld vee tnt DurtacJv
land hier wordt ingevoerd, zoodat het zelfs,
volgens een «preker op de vergadering van
veehandelaren, in aanmerkelijk aantel op de
Rotterdamsche veemarkt wwrdt aangeboden?
2. Is de minister bereid met het oog op
het in Duitschland heerschende mond- en
klauwzeer, hiertegen bijzondere maatregelen
te nemen, onder meer door uitvaardiging van
een vervoerverbod van vee en varkens binnen
een bepaalde! grensstrook, tenzij gedekt door
een geleibiljet?
HET NUT VAN DEN REGENWORM.
Dat de gewone of regenworm voor
den land- en tuinbouwer een heel nut
tige bondgenoot bij de bodembewerking
is, zal menigeen niet zoo direct toegeven.
Wij zijn gewend de wormen met een
vijandelijk oog te beschouwen, en toch
is dit verkeerd.
Dat deze worm knaagt aan de wor
tels van planten, is een geheed verkeerde
meening. Gewoonlijk is dit het werk
van larven enz., terwijl de worm ervoor
wordt aangezien. Wel kunnen de wor
men soms jonge plantjes door hun ge
woel losmaken en ook trekken zij wel
eens teere kicmplantjes in hunne kruip-
gangen. Doch dit is van ondergeschikte
beleekenis bij het nut dat zij hebben.
Wij althans vermoeden, dat menig land
en tuinbouwer, na lezing van dit ar
tikel, de worm en zijn arbeid met meer
b,langstelling zal g an beschouwen.
Er bestaan zeer vele soorten van
regenwormen. Zij worden van Groenland
lot de eilanden bij de Zuidpool en in alle
daartusschen gelegen landen aangetrof
fen. Er zijn exemplaren, die nog geen
cM. lang zijn, er zijn er ook van 12
Meter lengte en eenige cM. dikte.
Het lichaam der wonnen bestaat uit
een aantal segmenten. Door deze beurte
lings saam te trekken en te ontspan
nen, kruipen de dieren voorlj waarbij
fijne haartjes aan de onderzijde dienen
om het lichaam vast te zetten. Zoo be
weegt de worm zich voort over, maar
ook in den grond. Voor hem is het
sprookje van Luilekkerland met den
rijstebrijberg, waar men zich moet door
eten, lelteilijk bewaarheid: heel de aarde
is zijn rijstebrijberg, waar hij zich door
heen vreet.
Want: de wormen eten aarde, leven
van de aarde.
Wanneer nu die aarde het worm-
lichaam gepasseerd heeft, wordt zij uit
gescheiden. Dit geschiedt steeds buiten
de kruipgangen, aan de oppervlakte, en
het zijn die bolvormige hoopjes excre
menten, die we allen wel kennen, zon
der dat misschien de juiste be teek en ia
ervan ooit tot ons is doorgediongen.
Om het nut van den worm te doen
uitkomen, wijzen we hier op het vol-
gerfde
De worm eet aarde, is onverzadig
baar in hef zwelgen van aarde; die
aarde wordt in het lichaam gemengd
en gekneed, en steeds maar weer naari
de oppervlakte getransporteerd, hetzij de
worm een paar dM. of een paar M.
diep in den grond zit. Dat gaat zoo het
gansche leven van dien worm door en
ook het heele leven van alle andere
wormen in uw tuin, in uw land, in
alle tuinen, in alle landerijen, in alle
landen der wereld, en dat is zoo al
eeuwenlang doorgegaan.
Weet ge nu, wat dit beteekent; van
welk groot belang dit is voor allen,
die in de productiviteit van den bodem
hun bestaan vinden
De wormen woelen en werken de
bovenste laag van de aarde onophoude
lijk om; wat onder was, brengen zij
boven; zij maken den grond loSj toe
gankelijk voor water en lucht. Zij doen
de meer vruchtbare bovenlaag naar
beneden zakken, brengen de meer ste
riele lagen naar boven, waar de atmos
feer enz. ook die lagen vruchtbaa®
maakt.
Er is geen ander dier op aarde, dat
zooveel verdienste heeft voor de bevor
dering der productiviteit van den bodem
als de worm, de nietige, soms zoo ver
volgde aardworm.
Een klein voorbeeld hiervan;
Een stuk land, aan Darwin toeJjehoo
rende, vertoonde na omgeploegd te rijn,
slechts een schralen plantengroei. Het was
dicht bezaaid met groote en kleine steentjes
Weldra echter verdwenen de kleine steen
tjes en later ook de grootere. Ten slotte^
na dertig jaren, was het land geheel van
steenen gezuiverd en uitman tend geschikt
voor den groei. Die uitkomst, hoewel een
weinig bevorderd door mieren, en mollen,
was bijna geheel het werk der wormen.
Wat het aantal wonnen in den grond aa&
gaat, genomen proeven hebben hieromtrent
veel interessants aan het licht gebracht.
Op een oppervlakte van 10 dH.2 vond
men b.v. negen wormgaten. Op 15 cLM.
diepte 2 tot 3 wormen, die elk drie gram
wogen. Dit maakt per H.A. 133.000 wor
men met 400 KG. gewicht. Het gewicht
der uitwerpselen van één worm in 24 uren
bedroeg i/» gTam.
Aan de hand van deze gegevens schatte
Darwin de hoeveelheid aarde, die in den
vorm van wormhoopjes- per jaar over één
acre oud weiland wordt gebracht op 15000
KG.
Voor verschillende gronden is het aantal
wormen natuurlijk ook zeer verschillend,
doch men neemt aan, dat, dank rij de
werkzaamheid der wormen, per jaar en per
HA. tusschen de 17 en 45 ton aarde naar
boven wordt gebracht In 10 jaren zou
aldus een gelijkmatige laag van IV» tot 41/»
O.M. dikte over de qppervlakie rijn uitge
spreid. Daar deze naar boven gebrachte en
mechanisch en chemisch bewerkte grond bet
beste humns-materiaal levert, waarin de
planten uitstekend gedijen, moeten we wel
erkennen de uiterst belangrijke rol die de
wormen spelen bij de bereiding ven den
akkergrond
Dees rel wordt van nog grooter betoeke-
nis door een gewoonte der wormen.
In vochtige nachten komen rij nL uit
de aarde te voorschijn en liggen dan gaarne
met een deel van hun lichaam op den grond,
met het andere deel in hun kruipganc.
De» houding heeft voor hen dit voordeel,
dat rij bij eventueel gevaar snel in de aarde
kunnen verdwijnen, doch ook kunnen zij
op den grond rondtasten naar organische
stoffen, bladeren, grashalmen, enz. Vinden
rij iets van hun gading dan zuigen rij zi h
met de mondopening daaraan vast en trek
ken zoo'n blad gedeeltelijk in hun gang.
De bedoeling van dit naar beneden trekken
is natuurlijk de ontbinding ervan te bevor
deren, opdat het geschikt sal worden tot
voedsel. Een niet bedoeld gevolg is echter
dat allerlei organische stoffen, die geschikt
rijn om als mest te dienen, in don bodem
worden getrokken en de vruchtbaarheid
daarvan vermeerderen.
(DE ZAAIER.)
Voor den Inhoud dezer rubriek stelt ds
Redactie zich niet aansprakelijk.
PRO SENECTUTE.
Van verschillende zijden werden ons twee
vragen gesteld, die wij gaarne in het open
baar zouden willen beantwoorden. De eerste
vraag was hoe Pro Senectute staat tegenover
de verschillende godsdienstige gezindten.
Het Hoofdbestuur verklaart, dat de Ver-
eeniging Pro Senectute een algemeene ver-
eeniging is in dien zin, dat zij opkomt voor
de belangen van de ouden van dagen van
elke religie en dit wel met volledige erken
ning van elks onaantastbaar recht om in de
verzorging zijner geestelijke behoeften en
kerkelijke verplichtingen onbelemmerd
te voorzien. Pro Senectute zal zich op de
hoogte stellen van de bestaande inrichtingen
en aan personen die huisvesting zreken,
adressen verschaffen van de inrichtingen
hunner eigen religie en hun aesgewenscht
de behulpzame hand bieden bi; het zoeken
van een plaats in een van deze. Wat de door
de Vereeniging zelf op te richten huizen
betreft, deze zuilen in overeenstemming
met het aangegeven standpunt een alge
meen karakter dragen. D. w. z. de inwoners
zullen in deze eventueel op te richten pen
sions volle vrijheid behouden om aan hun
religieuze verplichtingen en bel o;ftjn te
voldoen naar de eiscben hunner eig.o religie.
Voor zoover deze religie speciale eischen
meebrengt, zooals o. a. ten aanzien van is-
raelieten het geval kan zijn, zal de Vereeni-
ging daaraan recht doen wedervaren.
De tweede vraag was, hoe ons bestuur is
samengesteld en hoe onze werkwijze verder
zal zijn. Het antwoord hierop kan luiden
als volgtHet Algemeen Bestuur bestaat
zooveel mogelijk uit twee leden uit iedere
provincie. Geleidelijk zal voor iedere pro
vincie een provinciaal comité worden ge
vormd, waarin vertegenwoordigers van alle
gezindten en richtingen zitting zullen heb
ben. Zoo mogelijk zullen ook plaatselijke
comité's worden gevormd, wier samenstel
ling en werkwijze op gelijke wijze zal woiden
geregeld. Het Algemeen Bestuur is nog niet
geheel volledig en zal binnenkoit worden
aangevuld.
Het Bestuur van Pro Senectute hoopt,
dat het bovenstaande er toe moge bijdra
gen, een algemeene volksbelangstelling op
te wekken voor het lot der ouden van da
gen uit beschaafden kring en wekt allen op
tot het brengen van een offer.
Het adres der Vereeniging isHeeren
gracht 174, Amsterdam.
Het Hoofdbestuur
Mevr. M. B. Boissevain-Pljnappet,
Voorzitster,
Mevr. Th. J. Sleeswijk-van Bosse,
Secretaresse.
W. H. van Rees, penningmeester.
Mevr. M. G. Muller-Luiofs.
Mej. J. Tiemeijer.
Mevr. J. A. Scheve-IJzerman.
Mr. J. Everts, onder-voorzitter.
A. K. Hardenberg, Gedelegeerd lid.
