ELCK WAT WILS
Tweede Blad.
2 December 1922
Ons vrooiijk Hoskje.
Werk tijd verlenging en werkloos
heid.
Si. Nicolaas.
Bloembollenbedrijf.
Centralen Raad van bedrijven.
Tabaksbewerkers.
R.-K. Vakbureau.
Staking en achturendag.
HERWONNEN LEVENSKRACHT.
Onze tweede loterij.
De Arbeidsbeurs te Amsterdam in
1921.
HAÜ0EEL EM NIJVERHEID.
Wat leert de handelsstatistiek om
trent den toestand in onze tabaks
industrie?
LANDBOUW EN VISSCHERIJ.
Het kiezen van soorten vrucht-
boomen.
Chrysanthenum stekken.
KUNST EN KENNIS.
De O. L. VrQuwentoren te Amers
foort.
TREKJES CCLXX.
Als 't getij verloopt.
—Meneer de voorzitter
Meneer Dondermans
Meneer de voorzitter, ik vraag 't
woord over 't voorstel van Burgemeester
en Wethouders.
•^-Meneer Dondermans heeft 't woord.
Meneer de voorzitter, ik wil, ook na
mens onze fractie, 'n woord van groote te
leurstelling, neen van rechtmatige af
keuring spreken over de voorstellen van
burgemeester en wethouders ten opzichte
van de loonen der gemeente-werklieden.
Dat is eenvoudig ver beneden peil, me
neer de voorzitter
(Applaus op de publieke tribune, die
vol is. De voorzitter kijkt verstoord)
Het is me 'n raadsel, meneer de voor
zitter, hoe 'n college van burgemeester en
wethouders in 'n dure gemeente als deze
met zulke schandelijke loonen ter tafel
durft komen
(Applaus op de publieke tribune die
vol isde voorzitteg waarschuwt hame
rend.)
En ik kan u dan ook wel, mede namens
m'n fractie, verklaren, meneer de voorzit
ter, dat wij ons met hand en tand tegen
de aanneming van deze loonvoorstellen
zullen verzetten Neen, meneer de voor?
zitter, ik ben nog niet klaar. Het moet nu
maar eens worden gezegd Hoewel 't
meer dan treurig is, dat 't in deze tijden
nog gezegd moet worden Er is nog geen
sprake van verbetering van den levens
standaard, integendeeleerder van ver
slechtering. De huren, de belastingen,
brandstoffen, brood, v/eesch, groenten,
kortom alles is duur, en dan zullen we
over kleeding en schoeisel maar niet eens
praten, daar is voor de arbeidende klasse
zoo goed als geen aankomen aan de
menschen hebben al werk genoeg om het
gebrek uit hun gezin te houden. En nu
komen B. en W., in deze tijden, met een
loonvoorstel, dat ver beneden peil is, dat
zeg ik nogmaals 't grenst aan 't belache-
ijke, meneer de voorzitter
(Applaus op de publieke tribune, die
vol is. De voorzitter hamert en dreigt
met ontruiming als het lawaai zich nog
eens herhaalt. Gemopper op de publieke
tribune, die vol is.)
't Is wel gemakkelijk, meneer de voor
zitter, om de menschen hier vandaan te
jagende menschen, die voor hun eer
lijke rechten opkomen, die belang stellen
in de beslissing over hun hard lot.
Maar bedenk, meneer de voorzitter, (de
heer Dondermans windt zich op en maakt
zich rooder) bedenk, dat u daarmee de
ontevredenheid en de haat nog meer gaat
voeden en
Ik handel volgens 't reglement van
orde, meneer Dondermans..-.. en orde
moet er nu eenmaal zijn.
Die orde verstoort u zelf door de
menschen te tarten, u vraagt om protesten.
—Pardon, dat doet u 1 U moet zich
matigen, anders zal ik genoodzaakt zijn u
't woord te ontnemen 1
—Ik kom op voor de belangen der
arbeiders, meneer de voorzitter. Als u dan
wil verhinderen moet u zelf weten, maar
'an sta ik n;et in voor de gevolgen
Ik wee'beter dan u meneer d voorzitter,
wat er leef. in die arten wat er on ga
in de gemoederen. Ik sta er zelf middenin.
Ik leef met hun mee, omdat ik zelf ook
proletariër ben en daardoor 't beste be
grijp en voel wat hun nooden en verlan
gens zijn.
—Maakt u het asjeblieft wat korter,
meneer Dondermans de agenda is nog
lang en uw standpunt kennen we al meer
dan voldoende.
Alleen maar jammer, dat 't zoo goed
als altijd genegeerd wordt meneer de voor
zitter
Dat is niet waar, meneer Donder
mans.
De feiten hebben dit meermalen bewe
zen. Maar u overdrijft altijd. Als wij dertig
gulden voorstellen wil u er 32 van maken
als we veertig voorstellen u 42 en al
zouden we vijftig voorstellen, dan zou u
nog hooger gaan. Als u klaagt over onte
vredenheid, dan moet u niet de menschen
ontevreden houden
En nu verzoek ik u ter zake te zijn. Heeft
u 'n ander voorstel 'n Amendement
Ja zeker, meneer de voorzitter
Wij stellen voor
(Volgt voorstel. De heer Dondermans
kijkt tersluiks naar de publieke tribune,
die vol is, hij wordt door verscheidenen
beknikt. Volgt discussie over het voorstel
Dondermans c.s. Discussie eindigt met
stemming. Voorstel Dondermans c.s
wordt verworpen. Rumoer op de publieke
tribune, die vol is. De heer Dondermans
staat woest op en verlaat de raadzaal, ge
volgd door eenige c.s.'ers, alsmede door
't grootste deel der publieke tribune, die
vol is.)
Buiten de raadszaal werd hij niet aan
gesproken met „meneer" Dondermans
laar was ie veel te populair voor.Ze noem-
:!en hem Piet, en als er van Pietwerd ge
sproken dan was hij 't hoewel er onnoeme-
ijk veel Pieten in de stad woonden
Piet Dondermans was, zooals velen,
langs den meer en meer gebruikelijken
weg „in de politiek" gekomen.
Was begonnen met flink z'n mond te
roeren in diverse vergaderingen.
Toen werd ie al gauw in 't bestuur van
ie plaatselijke afdeeling gehaald.
Hij hield redevoeringen, die de zalen en
taaltjes deden dreunen.
Won de harten door z'n gespuug op 't
/ervloekte kapitalisme en z'n telkens op
komen vóór, en z'n neerkomen op de be
langen der getrapte massa.
Piet werd candidaat voor den gemeen
teraad.
En gekozen.
En hij gebruikte de raadsvergaderin
gen voor de reclame, zooals meerderen
Piet was 'n handige bliksem en liet zicb
m diverse baantjes stompen., kwam zoo
in aanraking met velerlei personen.
Het mes sneed bij Piet van verschillen
ie kanten., hij kon als heer leven als ie
wou.
Maar dat deed Piet niet.
Hij bleef 'n pet dragen en 'n pijp rooken
en hield 't bij z'n blauwe liggende boord
met vlinderdasjealleen z'n roode zak
doek werd vervangen door 'n witte.
Piet werd lid van 'n instelling, die erg
in 't gèheim werkt en in de geheele wereld
al veel onheilen heeft gesticht.
Hoe ie daar zoo ineens verzeild raakte
begrijpen tot heden ten dage nog slechts
enkelen.
Bedoelde vereeniging, dat is genoeg
zaam bekend, helpt haar leden nogal eens
vooruit in de wereld Als je er lid van bent
hoef je je eigen niet bezorgd te maken voor
de toekomstop dit ondermaansche
Ook deed ze wat voor Piet.
En zoo werd er opeens verteld, dat Piet
Dondermans de stad ging verlaten, om
dat hij ergens het baantje had gekregen
van directeur eener fabriek.
In de kranten werd dan ook inderdaad
;eme!d, dat de heer P. Dondermans
zich elders ging vestigen en er alzoo een
vacature in den raad ontstond.
Wat ie elders ging doen stond er niet
bij.
Piet is nu directeur van 'n fabriek'ef,
eigenaar, kan ook wel.
De fabriek staat in 'n tamelijk afge-
:egen dorp, waar men weinig of niets van
zijn beginselen afwisthij kwam er
Is 'n vreemde in.
En tot „de wereld" dringt niet zoo
auw door wat er in dat dorpje gebeurt.
Maar in de stad waar Piet heeft ge
woond, geleefd vóór en mèt de arbeiders
wordt nu heel anders over Piet gesproken
Er wordt gezegd, dat hij voor z'n
arbeiders allesbehalve 'n vriend is....
dat hij pingelt op de loonen, op den ar
beidstijd en zoovoorts, dat hij menscher
ontslaat, die niet meer zoo hard mei
kunnen, dat hij de organisatie negeert.
Wat er allemaal van waar is weet il
niet.
Wel weet ik officieel, dat Piet's ar
beiders 'n week of zes geleden nog 21 to'
23 gulden per week verdienden en da
Piet ze bij zich heeft laten komen en hei-
heeft gezegd, dat het loon wegens de ma
laise met vijf gulden moest worden ver
teagden als ze daarmee niet accoon
g ngen, dat dan de boel moest worden sto
ezet.
De mannen stonden verslagen....
maakten angstig snel 't rekensommetje
dat ze bij staking of werkloosheid no
minder kregenen ze namen 't aan
Nu staan ze in Piet's fabriek voor d<
zengend-gloeiende ovens ('t is 'n steenfa
briek) voor 16 tot 18 gulden.
Er gebeuren met de malaise meer nare
dingen, gemotiveerd èn ongemotiveerd
Maar van mannen als Piet ver
wacht je zooiets toch 't laatst.
G. N.
Het R.K. Verbond van Werkgeversvakver-
eenigingen geeft blijk van een zeldzame pro
ductiviteit.
In het Patroonsblad van 22 November j.l.
kan men vinden het lijvig document, dat de
opzegging bevat van het lidmaatschap van
den Centralen Raad van bedrijven en de con
clusies waartoe het verband gekomen is be
treffende de samenwerking in de toekomst;
men kan er in vinden een schema van een
program voor de economische politiek in de
zen tijd; een adres aan de Tweede Kamer
over de decentralisatie van de uitvoering der
Ongevallenwet en waarbij wordt aangedron
gen die decentralisatie uit te voeren zonder
dat het personeel der Raden van Arbeid
wordt uitgebreid; en ten slotte nog een adres
aan de Tweede Kamer over de werkloozen -
zorg waarbij verzocht wordt dat de regeling
zóó zal worden, dat zij geen belemmering
vormt voor loonsverlaging en werktijdver
lenging; bovendien zouden leden van een
werkloozenkas die met het gewone subsidie
van 100 pet. niet aan hare verplichtingen
kan voldoen, gelijk moeten worden behandeld
als onverzekerden en derhalve op de open
bare gemeentelijke kassen zijn aangewezen.
Er is reden om er aan te twijfelen of de
lengte van al die stukken in behoorlijke even
redigheid 'is aan de innerlijke waarde daar
van.
Het wil mij althans voorkomen, dat die
innerlijke waarde er niets onder zou geleden
hebben, indien het Verbond had kunnen be
sluiten het grootste deel daarvan maar ach
terwege te laten.
Men behoeft zich nog niet op een eng en
benepen arbeiders-standpunt te plaatsen om
te erkennen, dat er veel door het R.K. Ver
bond gevraagd wordt, wat niet door den beu
gel kan.
Vooral het laatstgenoemde adres zou
ware het achterwege gebleven het prestige
van het verbond niets hebben verlaagd.
Men kan uit den aard der zaak in deze
rubriek geen volledige uiteenzetting geven van
elk punt afzonderlijk; daarvoor zou een niet
onbelangrijk boekwerk benoodigd zijn, wijl in
die verschillende stukken zoowat alle sociale
en economische verhoudingen worden aange
voerd.
Mij bepalend tot het adres aan de Tweede
Kamer nopens de werkloozenzorg zou ik
slechts de vraag onder de oogen willen zien
of werktijdverlenging en loonsverlaging wel
de juiste middelen zijn om vooral in dezen
tijd verruiming van werkgelegenheid te
bewerkstelligen en daarnaast of het juist
moet worden geacht om leden van kassen
welke met 100 pet. subsidie niet normaal
kunnen functioneeren naar de openbare ge
meentelijke kassen te verwijzen.
Loonsverlaging en werktijdverienging heb
ben beide de tendenz, om de productiekosten
te verminderen en voor zoover een bedrijf
dus op de buitenlandsche markt moet con-
curreeren, kunnen zij dus in normale geval
len middelen zijn om de concurrentie het
hoofd te bieden, waarin zonder twijfel weer
een tendenz van verruiming der werkgelegen
heid ligt opgesloten, al doet men verstandig
vooral in onzen tijd de verwachting daarvan
niet al te hoog te spannen, omdat met de
zoozeer verarmde wereld rondom ons, de
concurrentie toch slechts dan met succes zal
te voeren zijn als we tot eenzelfde peil van
Verarming zijn gedaald.
Als we nu alles wat van de zijde der groot
werkgevers beweerd wordt als een axioma
aanvaarden, dan moet er dus goedkooper ge
produceerd worden, maar daarin ligt be
houdens dan in bijzondere gevallen toch
nog niet opgesloten dat de arbeidsdag moet
verlengd worden.
In den regel zal verlenging van den arbeids
duur tot gevolg hebben dat minder arbeiders
kunnen te werk gesteld worden, dus in ver
houding méér werkloozen geeft.
De productiekosten zouden dus verminde
ren en de werkloosheid zou grooter worden,
doch men vergeet dat de werkloozen óók
eten moeten en de zorg daarvoor op de ge-
heele samenleving dus ook op de industrie
drukt.
Het is dus in den regel maar schijn dat de
productiekosten daardoor verminderd zouden
worden en van verruiming van werkgelegen
heid komt dus in dezelfde verhouding al even
weinig terecht.
En of het dan goed gezien is een stemming
te kweeken die ook voor de toekomst de ani
mo tot samenwerken niet zal vergrooten, waag
a< te betwijfelen.
Het R. K. Verbond betreurt het dat de Werk-
loosheidsraad zich onbevoegd heeft geacht om
loonsverlaging en werktijdregeling als de groo-
te middelen te proclameeren om de werkloos
heid te bestrijden.
De opmerking zou gemaakt kunnen woijden,
dat hot R.K. Verbond toch waarlijk geen re
den tot klagen heeft en al reeds te véél succes
heeft kunnen boeken. Wat nu een nóg
sneller tempo van teruggang wenscht, wat dus
niet en debacle zou gelijk staan, moet toch
wel een raar begrip van onze samenleving heb
ben.
En werktijdverienging, behalve in bepaalde
gevallen, zal de kwaal zelfs nóg erger maken
en daarom zou hel heusch geen schande zijn
geweest als het R.K. Verbond de verbreiding
van dat denkbeeld maar aan mejuffrouw v.
Dorp c.s. had overgelaten.
Ongeveer even onbillijk is het Verbond waar
het spreekt over de WeilkloozenJkassen.
Als een kas met 100 pCt. niet meer aan zijn
verplichtingen kan voldoen treedt een toestand
in, nauw verwant aan een faillissement en al
doorredeneerend komt het dan tot de conclu
sie dat de werkloozen in zoo n geval maar
naar het armbestuur moeien.
We kunnen het weinig vriendelijke buiten be
spreking lalen, en volstaan met te zeggen, dat
men alleen tot zoo'n conclusie kan komen als
men vanuit het geheel onjuiste standpunt van
het verbond de redeneering opzet.
Wat toch is de werkelijke toestand.
Vóór de Overheid zich met de werkloos
heidsverzekering bemoeide, waren er slechls
weinig kassen en slechts een betrekkelijk ge
ring aantal verzekerden.
De verheid begreep, dat bij den ingetreden
toestand de werkloozen niet aan hun lot kon
den worden overgelaten en gezien het ver
leden werden de kassen van daarvoor op
gerichte vereenigingen meestal verbonden
aan de vakvere-enigingen de uitvoering van
de verzekering toevertrouwd.
Die kassen hadden en hebben er belang bij,
dat zij rustig kunnen functioneeren, maar de
Overheid heeft daarbij precies hetzelfde be
lang.
En nu ontgaat het mij volmaakt, hoe een li
chaam, dat een van Overheidswege opgedragen
taak te vervullen heeft tot een staat van faillis
sement kan komen, omdat het tijdens deze cri
sis niel met 100 pet. subsidie toe kan komen.
Het stelsel der verzekering leidt er toe, dat
den verzekerde een zoo hoog mogelijke bijdrage
wordt opgelegd maar is de grens van het mo
gelijke bereikt, dan zal de Overheid zoolang de
chaos in ons bedrijfsleven aanhoudt en de
werkgevers de zorgen van het bedrijf op de
Overheid schuiven, te zorgen hebben, dat die
werkloozen die men moeilijk de schuld van
den huldigen toestand kan geven, niet van ge
brek omkomen ,wat trouwens» de rust in de
samenleving ernstig in gevaar zou brengen.
En dan is de eenigste vraag die aan de
orde is: welke methode is beter: de uilkeering
via het kasbestuur of via het armbestuur.
Al is er over elke zaak meeningsversehil
mogelijk meen ik nog steeds het eerste als het
meest practisch-e en het meest menschkundige
te moeten voorstaan.
Het wordt waarlijk hoog tijd, dat de R.K. ar
beiders gaan begrijpen wat zij doen als zij ons
R.K. Vakvereeniginjjsleven vaarwel zeggen,
want elke verzwakking daarvan blijkt steeds
meer te zijn een schrede terug naar het tijd
vak waarin het liberalisme zegevierde en
waarvan we heden ten dage de volrijpe vrucht
in den vorm van de grootsten dankbare verwar
ring mogen genieten.
A. J. L.
Vroeger in lang vervlogen tijden werd
St. Nicolaas gehuldigd als de kindervriend
bij uitnemendheid. Zoo al niet uitsluitend,
waren het toch in hoofdzaak de kleinen, die
op de school of in het gezin van zijn gaven
mochten genieten.
De goede Sint schijnt echter onuitputtelijk
rijk te zijn, want jaar op jaar wordt de kring
grooter, waarin hij met ongekende mildheid
zijn surprises e.d. verspreidt.
„IJs en weder dienende" ontvangt een
trouwlustig jongeling een theekast, het idem
meisje een prachtig rookstel, mijnheer een
mooi eetservies en mevrouw een pijpenrekje.
Nu wil het geval, dat de „groote Heilige"
nog me.t een heele kist cadeautjes in „zijn
maag" zat en aan den schrijver van deze
rubriek verzocht al dat moois onder zijn
vrienden en bekenden die hem gedurende
hel afgeloopen jaar aan stof tot schrijven
hielpen of om andere reden wel een cadeau
tje verdienen te willen distribueeren.
En omdat ik niet gaarne met mosterd na
den maaltijd kom en deze rubriek op 6
December niet uitkomt, meen ik van-daag al
vast tot de verdeeling te mogen overgaan.
Het eerste wat ik grijp is een arbeider zon
der maag, die ik natuurlijk aan mijn Hoog-
EdelGeslrenge buurvrouw, Mejuff. v. Dorp
present doe;
en dan: een presidentskamer en een sovjet
rcpubliekjé, waarin de arbeiders geheel „vrij
willig" achttien uur per dag werken, die
wie twijfelt er aan voor D. Wijn-koop be
stemd is;
voor Troelstra vind ik een van zijn zetel
getrapten Weihouder, die meer van „vliegen"
dan van de partij houdt;
en voor Stenhuis vind ik warempel een
splintemieuwen „Kop van Jut" waarop hij bij
elke mislukte actie zijn gemoed kan koelen;
een „krabbelpenning" voor Jan Duys, om
hem in zijn levensavond voor nijpend gebrek
le bewaren;
een mooi opgeschilderde landarbeiderswo
ning met een 1GO.OOO werklooze landarbei
ders die deze werkloosheid benutten om hun
vacantie te vieren; die ik maar zal verloten
lusschen de Burgemeesters van Zeist en
Wouw;
een mooi boek over de „Kerk en de Woe
ker" voor Jos. van Wel;
een legaat van wijlen de N. K. P. bestaande
uit wat oud-liberale staatkunde en idem eco
nomische wetenschap voor dr. E. Verviers;
een mooie krant, die zonder de arbeidswet
te saboteeren gedrukt kan worden voor het
communistisch proletariaat;
een nieuwe bedrijfsraad zonder revolutie
voor Mr. van Spaendonk en een groep bui
tenlandsche werkrachten voor Dr. Korten-
horst;
een staking in het bloembollenbedrijf, mid
den in den rooitijd, voor mijn vriend
„Labor";
een nieuwe opgebouwde jeugdorganisatie
zonder tegenwerking van A. H. Smulders;
een vermageringskuur voor ons aller vriend
Kees Kuiper en een ministersteek (model
Prof. Geurts) voor Henri Hermans;
een zak met klassenstrijd volgens de nieuw
ste opvattingen, die ik maar zal verloten om
dat er te veel liefhebbers voor zijn;
een doos bonbons, gevuld met vertrouwen
in de toekomst, die ik onder de vakvereenl-
gingsbesturen zal distribueeren:
voorts: nog een wedstrijd in bescheiden
heid tusschen de sociale en politieke vrijge-
slelden, waarbij de laatste met een prachtigen
zet de overwinning behalen door een groote
loonsverhooging, alles in zwaar vergulde lijst,
waarmede ik geen weg weet en daarom aan
het Frans-Halsmuseum Zhl opzenden;'
een mooie scherpe pen, die ik natuurlijk
zelf „in de wacht" sleep en lest is best
ten slotte vind ik nog een best bezoldigde
functie die ik niet zoo eenzijdig zal toeken
nen als Hoorn dat pleegt te doen, maar eer
lijk zal verloten onder alle politieke vrijge
stelden die nog niel meer dan twee behoor
lijk bezoldigde funclie's konden veroveren.
Aan alle menschenwerk kleven fouten maar
ik hoop dat ik naar genoegen van SI. Nico
laas alles verdeeld heb en dat ieder met z'n
cadeautje tevreden is.
Dank begeer ik er niet voor en dat ik uit
deze rijke verzameling niet meer voor mij zelf
hield is geen bescheidenheid, maar spruit
voort uit de overtuiging, dat ik bij „leven en
welzijn" toch mijn portie wel zal onlvangen.
A. JL.
Door de R. Kath., Christelijke en Neu
trale Patroonsbonden in het Bloembollen
bedrijf is het thans geldende Collectieve
Contract, hetwelk per 28 Februari 1923 af
loopt aan de arbeidersorganisatio's opge
zegd.
Naar wij vernemen zullen op Maandag 4
December te Utrecht bijeenkomen de drie
overige groepen die te zamen den Cen
tralen Raad van Bedrijven vormen n.l.
uit de midtenstancUbedrijven, en Lanbouw
en de arbeiders, ter bespreking van het
schrijven van de groot-werkgevers.
Onder zeer groote belangstelling is Zon
dag 26 November j.l. het vijf- en twintig
jarig bestaan van den Ned. R.K- Tabaks-
bewerkersbond gevierd.
Woensdag en Donderdag vergaderde het
R.K. Vakbureau te Amsterdam. Onder de
vele belangrijke besluiten welke genomen
zijn behoort ook, dat met ingang van
April 1923 de R.K. Vakbeweging elke
week aan alle leden van de aangesloten
vakbonden zal worden toegezonden.
„Humfield's Financier", een blad dat
sinds jaren een felle campagne voert te
gen den Minister van Arbeid, en daarbij
zoo ongeveer staat op het peil van
„De Controleur", schreef in zijn nummer
van 11 November 1.1. het volgende:
STAKINGSWEE.
Bij de behandeling van de Arbeidsgeschil-
lenwet deed Minister Aalberse de ontroe
rende mededeeling, dat in 1921 door sta
kingen en uitsluitingen 1.200 000 arbeids
dagen en f 10.000.000 verloren waren ge
gaan.
Een inzender in de „N. R. Qfc." rekent
dienzelfden Minister voor, wat de klakke-
looze invoering van zijn ruïneerende 45-
urige werkweek ons land heeft gekost. Voör
700.000 arbeiders bedraagt het verlies a/an
tijd en geld 36.000.000 arbeidsdagen of per
jaar f 300.000.000! Wat zegt Exo. Aalberse
van deze cijfers?
De vraag is voorzichtig gesteld: wat zegt
de Minister van deze cijfers? Niet: van
deze feiten!
Immers deze cijfers zijn totaal in strijd
met de feiten.
Om tweeërlei reden.
Vooreerst wordt er geen rekening mee ge
houden, dat in de voornaamste industrieën
textielindustrie, metaal-industrie enz.,
nooit de 45-urige arbeidsweek werd inge
voerd, laat' staan: klakkeloos ingevoerd!
Daar is steeds 48 uur en langer gewerkt.
De heele rekensom deugt dus rtiet. De ge
tallen zijn schromelijk overdreven.
Maar vervolgens wordt over het hoofd
gezien, dat, wanneer in 1919 de Arbeids
wet niet ware ingevoerd, de 8-urendag er
toch gekomen zou zijn, zij 't dan afgedwon
gen door groote stakingen. Het aantal ver
loren arbeidsdagen zou dan nog eenige ma
len grooter geweest zijn.
En dht de 8-urendag toch zou zijn inge
voerd, blijkt al uit 't feit, dat reeds bij het
indienen van het wetsontwerp de Minister
van Arbeid er op kon wijzen, dat zeer tal
rijke en juist de grootste ondernemingen
reeds uit eigener beweging den 8-urendag
hadden ingevoerd.
Wat dus de Minister van Arbeid zal ant
woorden op de vraag: „wat zegt gij van
deze cijfers?" ligt voor de hand: ze deu
gen niet, 't heele betoog is pure onzin!
Net iets voor „Humfield's Financier"!
J. K.
(Kath. Soc. Weekbl.)
Zooals we reeds in Augustus meldden,
heeft „Herwonnen Levenskracht" opnieuw
toestemming gevraagd voor het houden van
een loterij en dietoestemming bii Ko
ninklijk Besluit van 28 September j.l. ver
kregen.
We mogen weer 50.000 loten verkoopen
f 1 per stuk.
De vorige loterij is uitstekend geslaagd!
Bijna alle loten waren uitverkocht en
het netto batig saldo was ruim 36 duizend
gulden.
Daarvoor zijn wij kinderen gaan verple
gen. We hebben een nieuwe verpleeggole-
genheid gevonden in het R.K. Herstellings
oord in Venlo en hebben thans in Apel
doorn. dagelijks 80 kinderen en in Venlo
dagelijks 63 kinderen in verpleging. Dat
is in totaal 143 kinderen.
Weet U, hoeveel leed daarmee voorko
men wordt?
Hoevele kinderen nu weer gezond aan
hunne ouders worden teruggegeven, die
anders wellicht nooit weer gezond gewor
den zouden zijn?
Deze verpleging kost ons echter dage-
lijksch f 429, dat is per jaar f 156.585.
Meer dm anderhalve ion!
We kunnen dat alleen volhouden, als
ook deze loterij weer slaagt! Als ook nu
weer alle loten verkocht worden!
En dat is noodig, want de stroom van
aanvragen om verpleging blijft aanhou
den. Dagelijks komen nieuwe aanvragen
binnen!
Men zal peggen: een gulden voor een lot is
duur. We kunnen dat niet misen!
Dat het duur is geef ik toe, dat ge het niet
missen kunl, nog niet zoo gemakkelijk.
Ik weel, er zijn veel werkloozen en die
kunnen van hun uitkeeringen geen gulden
missen. Maar toch wel 10 cent. En onze
comité's zullen gaarne willen meewerken, om
door wekeiijksche betalingen het koopen te
vergema kkelij ken.
Daarbij: de hoofdprijs is een huis ter
waarde van f 6000.dat gebouwd wordt
naar aanwijzigingen van den winnaar, op de
plaals waar hij het 't liefst heeft, of als dat
voor den winnaar beter uitkomt, koopen we
voor ham een bestaand huis voor hoogstens
6000.—.
Verder prachtige prijzen als: 10 rijwielen,
40 gouden en zilveren horloges, 10 costumes
ter waared van 100.een gramophoon
,met platen ter waarde van 100.en tal
van andere mooie en waardevolle prijzen.
Komt vrienden, helpt ons weer deze loterij
te doen slagenl
Besturen van comité's, van Volks- en
Werkliedenbonden, van Vakafdeelingen waar
geen plaatselijke centrale bestaat, bestelt loten
en tracht ze aan den man te brengen!
Wenscht ge inlichtingen, vraag ons die en
voorzoover we kunnen, zullen we die geven.
In ieder geval, helpt mee om de kinderen,
die hulp aanvragen, die hulp ook te geven.
Het zijn de kinderen van onze leden, van
uwe en onze medestrijders in de Roomsche
Arbeidersbewegingl
De eerste 20 duizend loten zijn reeds weg,
helpt, opdat de andere 30 duizend ook spoe
dig verkocht zijn.
Voor het bestuur van
„Herwonnen Levenskracht".
J. TH. v. d. LAAN
Secretaris,
Voor enkele dagen is verschenen het jaar
verslag over 1921 van de Gemeente-Arbeids
beurs te Amsterdam. Het eerste hoofdstuk be
handelt de organisatie van den dienst, de in-
gbvoerde bezuinigingsmaatregelen, de werk
zaamheden der Commissie van Toezicht en
der zeven vakcommissies, die alle zijn samen
gesteld uit vertegenwoordigers van werkgevers
(sters( en werknemers (sters), en verder eenige
meer algemeene bemoeiingen der Beurs, zooals
het contact met het Rijk en met de zusterin
stellingen in binnen- en buitenland, tewerk
stelling van vreemdelingen die een Neder-
landsch pasvisum behoeven, medewerking aan
maatregelen tot bestrijding der werkloosheid,
bevordering van „beroepsomvorming," samen
werking met instellingen op het gebied van
steunverleening, enz. Herhaaldelijk werden in
lichtingen verstrekt omtrent den stand der ar
beidsmarkt in bepaalde bedrijven. Hoofdstuk
II beschrijft de verrichtingen der bemiddelings-
afdeelingen voor mannelijke beroepen, voor
vrouwelijke beroepen en voor jongelieden, be
nevens afzonderlijk die van de vakafdeelingen
voor bakkersbedrijf, scheepvaartbedrijf (Ra
penburg 101), handels, kantoor en winkelbe
drijf, hotelbedrijf, houtbewerking, metaalnij
verheid, bouwbedrijf, ongeschoolde werklie
den, vrouwelijk kleedingbedrijf en huiselijke
diensten. Bij de afdeeling voor mannelijke be
roepen kwamen in 88182 aanbiedingen van
werkzoekenden, 27667 aanvragen van werkge
vers en werden 24696 plaatsingen tot stand ge
bracht; voor de afdeeling voor vrouwelijke be
roepen waren deze aantallen 40334, 39462 en
28179; voor de afdeeling voor jongelieden (te
zamen met het Beroepskeuzebureau gevestigd
Keizersgracht nr 650) 3188, 2597 en 1479.
Hoofdstuk III behandelt de intercommunale
arbeidsbemiddeling en de medewerking onder
vonden van de gemeente in het district Am
sterdam, dat een groot deel van Noord-Hol
land omvat. In hoofdstuk IV worden interes
sante mededeelingen gedaan omtrent het nog
betrekkelijk jonge instituut der Arbeidsreserve,
zijnde een corps vam gemeentewerklieden die
beurtelings en naar behoefte bij de verschil
lijden gemeentediensten te weifc gesteld worden
en die ook de gemeentelijke bewaking verrich
ten; gedurende de perioden, dat zij geen arbeid
verrichten, genieten zij garantieloon. In de Ar
beidersreserve is tevens de geheele personeel-
voorziening (voor zoover werklieden aangaat)
voor alle gemeentediensten gecentraliseerd. Op
31 December 1921 telde deze reserve 1089
mannen en 107 vrouwen. Van het gebruik, dat
de diensten van de reserve gemaakt hebben,
worden overzichten in cijfers gegeven, waar
aan de beschouwingen worden vastgeknoopt,
die inzicht geven in het vraagstuk van econo
misch personeelbpheefr. Het vijfde (laatste)
hoofdstuk bevat een overzicht van de kosten
van den dienst Het jaarverslag der Beoordee-
lingscommissie (die den Burgemeester advi
seert omtrent het afgeven van bewijzen van
goed zedelijk gedrag aan personen die vroeger
veroordeeld werden), van welke commissie
liet secretariaat aan de Beurs gevestigd is,
is als bijlage toegevoegd, terwijl verder in acht
bijlagen uitvoerige statistische overzichten van
de arbeidsbemiddeling gegeven worden.
Onder bovenstaand opschrift deelt het
Centraal Bureau voor de Statistiek het vol
gende mede:
Een goeie aanwijzing voor den toestand
onzer tabaksnijverheid, die steeds voor een
aanzienlijk deel voor export werkte, geven
de uitvoercijfers van bewerkte tabak in het
bijzonder van sigaren en sigaretten; de si-
garettenfabricatie heeft in en na den oor
logstijd een niet onaanzienlijken omvang ge
kregen: de export van sigaretten was die
van sigaren reeds op zijde gekomen, zooals
uit onderstaande cijfers blijkt.
Uitvoer van bewerkte tabak
X 1000 K.G.
Gekorven Sigaren Sigaretten
tabak.
Jan.—Sept. 1920 3.270 1.250 1.000
idem 1921 2.630 549 1.361
idem 1922 2.095 615 207
Hierbij moet men in het oog houden,
dat de stijging van den uitvoer van sigaren
in hét loopende jaar het gevolg is van
do order van de Spaansche regie, welke
met regeeringssubsidie als werkverschaffing,
uitgevoerd wordt: in Jan. tot en met Sept.
1920 en 1921 werd niets naar Spanje uitge
voerd, terwijl in denzelfden tijd van het
loopende jaar 161 duizend K.G. naar dat
land geexporteerd werd. Toont de uit bo
venstaand staaltje blijkende achteruitgang
van den export reeds aan, dat de toestand
in de tabaksindustrie niet rooskleurig is,
voor de sigarenindustrie wordt het beeld
nog somberder, indien men tevens de in-
voercijfers van bewerkte tabak bekijkt. In
gevoerd werd (X 1000 K.G.) in
iGekorven Sigaren Sigaretten
tabak
Jan.—Sept. 1920 77 182 3.253
idem 1921 566 395 3.325
idem 1922 28 1.164 384
Hieruit blijkt, dat, terwijl in 1920 de
uitvoer van sigaren den invoer verre over
trof in 1922 het omgekeerde het geval ie
geworden. De thans in zoo belangrijke hoe
veelheden ingevoerd wordende sigaren ko
men voor het leeuwenaandeel uit Duitsch-
land (1132 duizend K.G.) 'Bovendien be
trekt Duitschland thans niets sneer, ter
wijl er in 1920 «nog 293 duizend K.G. ei-
garen naar dat land geexporteerd werden.
De met ingang van 1 Juni 1920 in wer
king getreden aanzienlijke verhooging der
invoerrechten op tabaksfabrikaten heeft
dus de valutaconcurrentie, wat de sigaren
betreft, niet tegen kunnen honden. Dit
blijkt met de sigaretten wel het geval te
zijn, ten opzichte waarvan de verminderde
uitvoer ruimschoots door den nog veel ster
keren achteruitgang van den invoer ge
compenseerd is, indien thans de consumen
ten er genoegen mede nemen Hollandsche
sigaretten te rooken in plaats van de bui
tenlandsche (in hoofdzaak van Engelsche
herkomst), welke zij tot nu toe gewoon
waren. De sigaretten zijn echter hooger be
last (45 pCt. tegen 30 pOt. van de sigaren)
en kwamen grootendeels uit landen met
z.g. „sterke valuta". Dat de valutaconcur
rentie echter tegen de 45 pCt. invoerrecht
niet bestand is, blijkt ten overvloede nog
hieruit, dat, terwijl in Januari tot en met
September van 1920 en 1921 nog respec
tievelijk 354 duizend K.G. en 453 duizend
K.G. sigaretten uit Duitschland in-
TROEF
Afgevaardigde A. Ik heb nog nooit ge
zien, dat u in ds Kamer uw mond hebt
geopend.
Afgevaardigde B. Dan habt u niet
goed gezien, want ik geeuw altijd, als n
aan 't spreken bent.
NIETS NIEUWS ONDER DE ZON.
Man, ik lees hier in de krant, dat
de firma D. hemden verkoopt zonder
knoop en.
Dat is ook niets nieuws, antwoordde
de man, di edraag ik al tien jaar lang.
gevoerd werden, er in dezelfde pe
riode van het loopende jaar, volgens de
gegevens der statistiek, geen enkele siga
ret uit dat land geïmporteerd werd.
De moeilijkheden, waarin onze sigaren-
industrie verkeert, mogen echter niet ge
heel aan den verminderden export en de
valutaconcurrentie geweten worden, hoe
zwaar vooral laatstgenoemde, blijkens de cij
fers, ook drukt: ook de binnenlandsche af
zet speelt een rol. Voor zoover men tenge
volge van de malaise minder rookt of de si
gaar door een pijp vervangt, zal het hier
door verminderde verbruik van sigaren zich
met de verbetering van den economischen
toestand wel herstellen, maar dit zal niet
het geval zijn waar de sigaret de sigaar
verdrongen heeft, hetwelk in niet geringe
mate het geval is: 6inds den.oorlog wordt
ook hier te lande het rooken van sigaret
ten meer en meer gewoonte.
In onderstaand grafiekje zijn de cijfer?
omtrent den in- en uitvoer van sigaren
en sigaretten in beeld gebracht
Wanneer er vrnchtboomen geplant zullen
worden, is het kïezen van de soorten dikwijls
een groote moeilijkheid. Dit geldt zoowel
voor beroepskweekers als voor amateurs.
Voor de laatsten wel het meest. Kweekers
doen het verstandigst, wanneer ze algemeen
aangeplante soorten nemen en dan zulke, die
in de naaste omgeving goed groeien en ge
zonde vruchten geven. Buiten bepaalde cul
tuurcentra blijft het altijd eenigszins raden
en komt het vaak voor, dat een bepaalde
soort erg tegenvalt.
In den tuin van een amateur en ook op
buitenplaatsen, is het om meerdere redenen
aan te bevelen, om de soortencollectie zoo
groot mogelijk te nemen en daarom kan in
groote tuinen de soortenkeus minder moeilijk
zijn.
In kleinere tuinen, waar slechts enkele boo
men geplaatst kunnen worden, is het nog hef
lastigst. Met beslistheid zeggen dat een of an
dere soort goed groeien zal, is een onmoge
lijkheid, we willen echter enkele opnoemen,
die algemeen succes geven
Als een algemeenheid willen we nog op
merken, dat er, wat betreft peren, 't best een
keuze gedaan kan worden nit de vroege en
herfstvruchten. Alleen in bij uitstek gunstig
gelegen tninen kunnen late peren eenig resul
taat geven.
Met appels is dit niet het geval en kunnen
bijna alle soorten op open veld volkomen
rijp worden.
Om te beginnen, willen we noemen de pee
Beurré Hardv. Op goeden grond kan deze
soort als halfstam genomen worden, doch be
ter als struik of onregelmatige pyramide en
in kleine tuinen vooral op kwee veredeld
daar de boom krachtig groeit, 't Is een beste
peer, die ba't tot eind September plukhaar
is en eenige weken later zacht wordt De
vrucht is middelmatig groot en bijna altijd
gezond. L. C. M.
Aan „Floralia" ontleenen wij het vol
gende:
Wie volgend jaar werkelijk specimen-
planten van Chrysanthemums wil kweeken,
moet nu stekken. De cultuur dezer herfst-
schoone blijkt weer qp te leven, daarom
is het zaak *eeds nu maatregelen te ne
men om volgend jaar groote potplanten
te bezitten. Voor de snijbloemencultuur kan
met stekken nog wel gewacht worden tot
Januari, terwijl we met stekken van de
z.g.n. eenpootjes nog langer wachten.
We stekken in zandige aarde, hetzij in
kistjes of elke stek afzonderlijk in een
potje, het geheel krijgt een plaats in kou
den bak of kas, waar de eerste tijd niet
gelucht wordt, niet alvorens de stekken ge
worteld zijn.
De Raad. der gemeente Amersfoort heeft
in zijn gisteren gehouden vergadering op
voorstel van B. en W. besloten, het crediet
voor de restauratie van den Onze Lieve
Vrouwe-toren aldaar vastgesteld op f25 000
te verhoogen met f 67,250 en alzoo vast
te stellen op f 325,250, waarvan f 165,900
ten laste komt der gemeente Amersfoort
en f 159,350 ten laste vam het Rijk.
