Nieuwe Haarlemsche Courant | 1922 | 9 december 1922 | pagina 1

li

SANATOGEN

M

Dit nummer bestaat uit 24 bladzijden - Eerste blad.
Brieven uit Rome.

Van het Vaticaan

S. J. A. KEESOM

Zaterdag 9 December 1922

45ste Jaargang No. 14311

DE H. VADER EN HET APOSTOLAAT DES
GEBEDS.

LUSHÏVERXEER.

Fokker protesteert.

VRflGENBUS,

iSS""™ Laat uw boeken
vóór 1 Januari inrichten door
het Accountantskantoor van

STADSNIEUWS.

10 DECEMBER

AGENDA

AGENDA 11 DECEMBER

De St. Vincentius-Biblotheek is
geopend:

De woningtoestanden.

ALKMAAR
Waagplein 1

BEVERWIJK
Breestaat 71

24000 Artsen
roemen schriftelijk

De zetel van Bloembollencultuur.

Ernstig ongeluk.

Dirk Schafer.

Wedstriid Snelverband.

„Zang en Vriendschap".

Jubileum.

Prot. Christelijke Bond van Spoor-
en Tramwegpersoneel.

Het P EN.

Opticiens Fabrikanten
J. J. WE3ER ZOON

Koningstraat 10 Haarlem

Bemiddeling in geschillen met
Duitschland.

„De Postharmonie".

Nansen-film.

De abonnementsprijs bedraagt voor

Haarlem en Agentschappen:

Pet Kwartaal 3 25

Pei Week0.25

Franco per post p kwartaal bij

vooruitbetaling 3.37 '4

Bureaux: Nassaulaan 49,
Haarlem,
/eleloonnummers: 1426, 2741 en
1748.

Postrekening No. 5970.

Advertentiën 35 cents per regel.
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusscben den tekst
ais ingezonden mededeeling: 60 el
per regel Vraag- en a ai bod-ad-
verten tiën 1—4 regels 60 cent per
plaatsing; elke regel meer 15 cent
bij vooruitbetaling.

De fascistische staatsgreep en het optreden
ran Mussolini als minister-president en dicta
tor is niet zonder terugslag geweest op de
verschillende partijen die in Italië deelnemen
aan den polilieken strijd.

In de partijen die zich niet vastklampen aan
de jaspanden van Z.Exc. Mussolini en bereid
zijn te verzaken aan hun politieke plunje om
deze te verwisselen voor een zwart fascisten-
hemd, gelijk de meeste liberalen en democra
ten doen in afwachting van de toekomstige
verkiezingen, heeft de staatsgreep der fascis
ten een soort crisis veroorzaakt. Deze partijen
staan voor een nieuw feit, hetwelk vooral in
vloed uitoefent op de taktiek, op hunne inner
lijke organisatie, en op de houding aan te
nemen als spoedig door den wil van Mussolini
't volk zal geroepen worden ter stembus. Wie
van die partijen het meest in het gedrang ge
komen is, is wel de socialistische, die door
haar verdeeldheid in haar midden heerschen-
de, ten eerste het gewelddadig optreden der
fascisten en ten tweede den tocht naar Rome
en den greep naar de macht mogelijk maakte.
Wij zijn van meening dat de socialistische
partij door mede te werken bijv. aan een
legeering mei volkspartijers goed werk had
kunnen doen in de bizondere wantoestanden
die op sociaal en economisch gebied heer-
schende zijn in Italië. Deze kans is verkeken
en onze vaste meening is, dat ais na korteren
of langeren lijd het ministerie Mussolini komt
te vallen, de socialisten de gevreesde commu
nistische revolutie evenmin zullen verwekken
als ze dit eenige jaren geleden deden. Het
Ilaliaansch socialisme is gevallen en heeft
zich door eigen schuld onmogelijk gemaakt.
De groote federatie van den arbeid schijnt dit
ook zoo ingezien te hebben. Deze Bond sluit
in zich alle socialistische arbeiders en maakte
èn de rijkdom èn de macht der socialistische
partij uit. Dezer dagen heeft deze Bond zich
geheel van de politieke socialistische partij
afgescheurd, zich geheel onafhankelijk ver
klaard, begint een nieuw leven hetwelk waar
schijnlijk zal leiden tot het stichten van een
nieuwe politieke-sindycale partij van den
arbeid.

De Volkspartij ondervindt in minder mate
dan de andere de gevolgen van de revolutie
der fascisten, daar ze steeds optrad met een
vast program en een vaste duurzame organi
satie heeft, die door de laatste gebeurtenissen
onaangetast blijven. Trouwens het fascistisch
program als men van zulk een program kan
spreken, is niet zoo veel verschillend van dit
der Volkspartij, het groote verschil bestaat
alleen dat de Volkspartij op wettige wijze haar
program zoekt te verwezenlijken, terwijl de
fascisten dit met geweld deden.

Toen in 1919 de Volkspartij opgericht werd
door Don Sturzo en vrienden, was het groote
doel der oprichters aan de partij een eigen
politiek en vooral een eigen karakter te geven.
Vooral wilde men zorgen, dat de Volkspartij
niet de sleepdraagster werd van de bestaande
liberale of democratische partijen, evenmin als
van de socialistische. Daarvoor heeft de
partij, tegen de meening van velen, haar eigen
standpunt gehandhaafd en dikwijls met tijde
lijk verlies, in verkiezingen voor bestuurscol
leges, en weigerde zich te vereenigen met
welke andere partij dan ook. Toen in 1920
de socialistische willekeur heerschende was in
het land, in de Kamer en in de gemeentera
den, had de Volkspartij den grooten strijd
met de socialisten bijna alleen uit te vechten.
Gelijk de Volkspartij in de Kamer en in de
gemeenteraden, hadden in het land de witte
of katholieke bonden en vakvereenigingen den
grooten aanval der socialisten te doorstaan en
voorzeker is de volkspartij een der groote
hinderpalen geweest voor het in 't werkstellen
der communistische sovjets, terwijl het fas
cisme nog niet geboren of pas in aantocht
was. De groote werkstakingen van 1920 zijn
daar om de rol van de Volkspartij goed te
doen uitkomen, terwijl de regeeringen van

Nitti en Giolitti feitelijk weigerden de actie der
volkspartijers te ondersteunen. Gelijk in 1919
de Volkspartij haar onafhankelijkheid hoog
hield tegenover de liberalen en democraten,
zoo bleef ze in 1920 onafhankelijk van het
socialisme. Deze houding der volkspartij was
de reden van haar succes in de verkiezingen
die een hechte groep van meer dan honderd
leden in de Kamer bracht. Door de uitgebreid
heid van haar succes werd de volkspartij
voor de ondankbare taak gesteld mede te
werken aan regeeringen die allerminst haar
sympathie hadden en moest zich tevreden
stellen slechts hare minste eischen te doen
gelden. Evenwel was haar medewerking niet
zonder resultaat, en in Italië en in het buiten
land bleef dit resultaat niet onbekend.

De geboorte van het fascisme en het groote
succes dat deze partij vooral onder de jonge
ren heeft gehad, veranderde niets aan het
karakter der Volkspartij.

De jongere generaties der liberalen liepen
bijna eensgezind over naar de fascisten, tal
rijke roode vakvereenigingen, meer uit vrees,
dan uit overtuiging naar de zwarthemden
kwamen, terwijl de Volkspartij haar eigen
karakter en haar onafhankelijkheid bleef be
waren tegenover de fascisten gelijk weleer
tegenover liberalen en socialisten. Dit was des
te moeilijker naarmate deze jongere leden van
de fascistische partij zich overal aandienden
als redders van het vaderland, als tegenstan
ders, en gewelddadige tegenstanders der
socialisten waartegen de Volkspartij het eerst
den strijd had aangebonden en wier revolutie
de partij onmogelijk had gemaakt. In menige
streek van Italië heeft de Volkspartij, juist
omdat ze haar onafhankelijk karakter
wenschte te handhaven te lijden gehad van de
gewelddaden van het fascisme, woedend dat
duizenden jongelieden hetzij arbeiders of bur
gers die reeds gedurende jaren den strijd
tegen het socialisme hadden gestreden aan de
nieuwe beweging ontsnapten.

Van de zijde der volkspartij behoorde er toen
een groote organisatiekracht, een zeer streng
optreden en eene buitengewone taktiek om de
jonge katholieken die het fascisme afkeerig za
gen van verouderd antiklerikalisme en den
strijd strijdend met de partijen die steeds ook
voor hen de tegenstanders waren geweest, bij
een te houden in de scharen der partij! Dit al
les is te danken aan het bestuur der partij en
de goede leiding gegeven, door Don Sturzo,
en terwijl vele valsche goden van hun voet
stuk zijn gevallen na het optreden van het fas
cisme als regeering van den staat, blijft de
Volkspartij ongedeerd en als politieke partij
en als volksorganisatie.

Na den fascistischen staatsgreep die het optre
den van Mussolini tengevolge had, meende de
Volkpartij geen weigering te moeten geven
aan haaT leden door Mussolini aangezocht met
hem het land te besturen, onder voorbehoud
dat het program, het doel, de organisatie, de
reden van bestaan der partij ongerept blijven.
De Volkspartij is van meening nu de beweging
der fascisten op conslitulioneele banen geleid
is, gelijk Mussolini zelf verklaarde, aan den
heerscher vrijheid moet gelaten worden te too-
nen dat hij bij machte is het land te redden,
daar het niet-geiukken der fascistische regee
ring een katastroof zou zijn voor het land. De
partij neemt met eenige leden deel aan de
regeering, niet om zich te vereenigen met de
fascisten, maar en 't land heeft 't goed be
grepen mede te werken aan de verheffing
van het land in alle opzichten en geen oorzaak
te zijn dat de regeering in deze taak niet zou
gelukken. De leden van de Volkspartij hebben
het program der partij niet prijsgegeven en om
dit program te verwezenlijken, blijft de partij
in den strijd eensgezind en onafhankelijk van
elke andere partij.

CIVIS ROMANUS.

Men bericht ons uit Rome:

In de prachtige Gesukerk te Rome werden
dezer dagen de eeuwfeesten van de H.H. Igna
tius van Loyola en Franciscus Xaverius geslo
ten met groote plechtigheden waaraan vooral
deelgenomen werd door de verschillende af-
deelingen van het nationaal centrum van het
Apostolaat des Gebeds in deze kerk opgericht.
Na de kerkelijke diensten ontving de H. Vader
de tweeduizend leden, saamgekomen om hulde
nan den Vader aller geloovigen te bewijzen. Pa
ter Masella, directeur van het Apostolaat en
van de toewijding der huisgezinnen aan het H.
Hart hield een redevoering tot den Paus, waar
in hij herinnerde aan de stichting van het Apos
tolaat des Gebeds onder bescherming van den
H. Franciscus Xaverius op 3 December 1844.

De H. Vader antwoordde met een lange rede
voering over de noodzakelijkheid van de vol
harding in het gebed. De H. Vader was bizon
der verheugd over de talrijke kinderen, jongens
en meisjes, die tot het genootschap behooren.
Voor hen had de H. Vader bizonder goed geko
zen woorden. Nooit meer en levendiger dan na
onze verheffing op den stoel van Petrus, heb
ben Wij de groote noodzakelijkheid van het ge
bed ingezien en Wij zijn verheugd dat gij Öns
het algemeen gebed schenkt en daardoor Gods
hute voor den Vader van allen. Hiervoor bren
gen Wij u dank. Wij bedanken allen die dooT
hun voorbeeld aanspoorden en navolgers aan
kweekten.

Allen oefent gij een Apostolaat uit en moet
gij apostelen zijn in de huisgezinnen, in het
land, in de wereld. De kleinen staan in de eer
ste rijen. Het H. Hart van Jezus is bizonder
gevoelig voor het gebed der onschuldigcn. Her
innert u deze groote macht. Vraagt en u zal ge
geven worden dat de huisgezinnen, het land, de
wereld tot Hem terugkeeren. Opent de wegen
opdat Jezus koning en souverein wedeikeere
gelijk Hij in uwe harten is. Uw vaan zij het
zinnebeeld van eenheid en eensgezindheid, de
herinnering aan uwe verplichtingen. Het H.
Hart van Jezus zal zich over u verheugen, en
u, kleine huisvaders, tot voorbeeld stellen aan
allen.

De H. Vader heeft ook ter gelegenheid van
dezelfde eeuwfeesten een schrijven gericht aan
den Generaal der Sociëteit van Jezus, waarin
hij de groote verdiensten voor het Geloof en
de Kerk van de H.H. Ignatius en Franciscus
Xaverius doet uilkomen en wooTden van lof
heeft voor de geheele Sociëteit van Jezus.

Naar L'Echo des Sp. meedeelt, heeft Fok-
ser geprotesteerd tegen hel feit, dat geen in
zending van zijn fabriek toegelaten wordt op
de a.s. Luchtvaarttentoonstelling te Parijs.

Vr. 1. Wie is de secretaris van den Ned.
Schaakbond?

2. Hoe is zijn adres?

Aantw.: J. G. Hartogensis, scretaris Ned.
Schaakbond, Den Haag.

Vr.: Heeft iemand, die aan de centrale
werkplaats werkt, vrij vervoer naar Berlijn?

Antw.: Neen, Uw overige vragen, in ver
band hiermede staande, vervallen nu zeker
met dit ontkennend antwoord?

Vr.: Ik heb een zuiver inkomen van 1629
over 19211922. Ik heb drie kindere.n Hoe-
jeel belasting moet ik betalen in Haarlem?

Antw. Van de 3 kinderen is het derde te
jong om voor dit belastingjaar voor aftrek
in mindering te komen. Aan Rijks- Verdedi-
gings- en gemeente-belasting bent u verschul
digd totaal 53,27 over het belastingjaar
1922—1923.

Vr. Wat is het beste middel tegen snot bij
kippen?

Antw.: Warm houden, zoo warm als 't
maar kan, is een voornaam punt. Verder een
weinig fenegriek door 't ochtendvoer doen,
plus een stukje bicarbonas en enkele druppels
goede olijfolie per exemplaar, zullen zeer tot
een vlugge genezing medewerken. De oogen
worden eenmaal per dag voorzichtig schoon
gemaakt met een zacht linnen lapje, vervol
gens één druppel Yj pCt. oplossing van nitras
argenti in 't oog laten druppelen, om er ten
slotte een weinig roode kwikzalf op te bren
gen. Snotziekle is zeer besmettelijk. Vandaar
is het beslist noodig de gezonde kippen van
de zieken te scheiden en alles waarmede de
vogels in aanraking zijn geweest: te ont
smetten.

Vr. Waar kan men hieT voor apotheker stu-
deeren? Wat wordt er vereischt voor het toe
latingsexamen? Hoe lang is het studeeren tot
men apotheker is? Hoeveel bedragen de kos
ten van den cursus?

Antw.: U schijnt niet te weten dat voor
apotheker een langdurige studie aan 'n uni
versiteit wordt geëischt. In dit verband doen
wij beter u, voor de beantwoording der an
dere vragen te verwijzen naar den rector van
het Gymnasium of naar een apotheker.

Vr.: Waarmede kan men nieuwe bruinlede-
ren schoenen zwart maken?

Antw.: Koop bij een lederhandelaar een
fleschje bliksemzwart en smeer ze daar een
paar maal mee in. Poets met zwarte schoen
smeer na.

Vr.: Een echtpaar zonder kinderen wil zijn
nalatenschap aan de langstlevende vermaken.
Op welke manier kan dit gebeuren?

Antw.: U zult een testament moeten maken.
Wendt u tot een notaris.

Vr.: Moet de werkgeefster of de werkneem
ster den tandarts bekostigen?

Antw.: De werkneemster.

Vr. Mijn werkster zegt mij den dienst op
zonder inachtneming van den opzegtermijn.
Kan zij met de wet in de hand verplicht wor
den tot schadeloosstelling tot voorbeeld voor
anderen?

Antw.: U kunt de werkster tot schadever
goeding verplichten, want ook zij behoort den
wettelijken opzegtermijn in acht te nemen.

Vr. Hoe kan ik levertraan verwijderen uit
een laken costuum?,

Antw.: Probeer het eens met een prop
watten in de benzine te doopen en daarmede
de vlek te wrijven tot zij verdwenen is.

Vr. Op welke wijze en wanneer kan ik den
Officier van Justitie spreken?

Antw.: U kunt den Officier van Justitie el-
ken dag spreken op de gewone kantooruren.
U aanmelden bij den veldwachter, Paleis van
Justitie, Jansstraat, alhier.

Stadsschouwburg Haagsche Jeugd-Amuse-

mentDik Trom 2 uur.

Gemeente Concertzaal H.O.V. 2 'A our.
Luxor-tearoom Groote Houtstraat 139
Concert.

Hotel Spoorzicht Stationsplein Malinée

en avondconcert.

Oud-Holland Verwulft Concert.
Trianon-tearoom Groote Markt Concert
van 4—6 en van 811 uur.

Sotiiëteit ,St. Bono" Arka 5 uur Me
taalbewerkers 8 uur.

Stadsschouwburg De Haghespelers Naar

het U lijkt 8 uur.

Schouwburg Jansweg Klavieravond

Dirk Schafer 8 uur.

St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat 49
Van 2—half 3 aanvraag om versterkende
middelen voor arme zieken der S. E. V.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat 49
dagelijks, uitgen. Zaterdag, Zon- en Feest
dagen, toegankelijk.

R. K. Leeszaal en uitleenbibliotheek Jans-
straat 49 Eiken dag geopend van 10
12%, van 25 en van 710 uur. behalve
des Maandagsochtends en op Zon- en Feest
dagen.

Uitleen van boeken van half 39 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor manhen Jacobij-
nestraat 15 Alle werkdagen, voorrei, van
912 uur, n.m. van 25 uur. Zaterdags al
leen van 912 uur.'

B.K. Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen des nam.
van 3 tot 4 en van half 8 lot half negen.
Martha-vereeniging Bloemhofstraat 1
Betrekkingbureau voor vrouwen Alle
werkdagen van 1012, van 24 en van
89 uur.

De Zondags- en nachtdienst der apothekers
wordt deze week waargenomen door de
firma Duijn en Keur, Keizersgracht 6 en de fa.
H. Remmers en Zn.,,Kruisstraat 20.

Groenmarkt 22, Woensdag en Vrijdag van
1/49 uur.

Generaal de la Reystraat 2, Dinsdag «n Vrijdag

van 89 uur/

St. Anthoniestraat 89rood, Woensdag en Vrij
dag 78Y, uur.

Klarenbeekslraat 60, Woensdag van 7.9
uur.

(Vervolg.)

Uit de circulaire van den Minister van
Arbeid van 1 November j.l. blijkt ten dui
delijkste dat steun door de Regeering alleen
zal worden verleend voor zeer kleine en
hoogst eenvoudige woningen en dan nog
slechts tot een zeer beperkt aantal.

Naar het ons voorkomt zal bij de Regee
ring een voorstel tot het bouwen van wo
ningen van ten hoogste 225 M3 alleen met
een premie van f 300,de meeste kans
van slagen hebben. Voorloopig ziet het er
nog niet naar uit, dat particuliere bou
wers onder die conditie den bouw van der
gelijke arbeiderswoningen ter hand zullen
nemen, zoodat de vraag ernstige overwe
ging verdient of de Gemeente niet op de
een of andere wijze den bouw van derge
lijke woningen zou kunnen bevorderen bo
ven het aantal, waarvoor in 1923 eventueel
steun ingevolge de Woningwet door de Re
geering zal worden toegezegd.

Naar onze meening is hiervoor de meest
aanbevelenswaardige weg dat aan de ïte-
geering bijvoorbeeld voor een honderdtal wo
ningen, verdeeld over eenige woningbouw-
vereenigingen, die nog slechts een klein
aantal woningen in exploitatie hebben, pre
mie wordt gevraagd en dat de Gemeente
het noodige bouwkapitaal hetzij recht
streeks, hetzij door tusschenkomst van der
don verstrekt. Bijv. zou aan de Vereeniging
„Zorgvliet" den bouw van 44 woningen
kunnen worden toegestaan, teneinde het
plan, waarvan kort geleien een gedeelte
in uitvoering is gekomen, te kunnen vol
tooien; aan de Vereeniging „Onze Woning"
den bouw van 38 woningen op een ter
rein nabij de Dubbele Buurt en de Zomer-
vaart,' hetwelk voor de Vereeniging „Spaarn-
oog".

Een voorstel tot het verleenen van voor
schotten aan bouwvereenigingen voor den
bouw van omstreeks 100 woningen zal dan
ook binnenkort door ons aan U worden ge-
daan. Het is in verband hiermede dat door
ons wordt voorgesteld de motie van den heer
Groenendaal te verwerpen.

Ten einde met de huren op een zoo laag
mogelijk peil te komen moet hierbij evenwel
in het oog worden gehouden, dat de grootst
mogelijke zuinigheid bij den bouw wordt be
tracht en de bouwkosten nog belangrijk lager
zullen moeten zijn, dan die van de wonin
gen welke het laatst hier ter stede zijn aan
besteed. De vraag is gesteld of verlaging van
bouwkosten niet te bereiken zou zijn door
het gebruik van beton in plaats van bak
steen.

De resultaten met betonwoningen in andere
plaatsen is niet bevredigend te noemen. In
Amsterdam is besloten tot den bouw van 900
betonwoningen, waarvan 600 in perceelen
met twee woningen. De woningen zullen
slechts 2 slaapvertrekken bevatten, doch de
huur zal toch nog 7.23 per week moeten
bedragen, niettegenstaande boven den gebrui-
kelijken bijslag uit de overheidskas de ge
meente per woning nog 500.5 fonds per-
du moet bijleggen. Hierbij heeft als overwe
ging gegolden, dat veel ongeschoolden hij den
bouw te werk zouden kunnen worden ge
steld en de uitvoering dus de werkloosheid
zou verminderen. Bij de begrootingsdebatten
in den Raad heeft een der leden echter op
gemerkt, dat dit erg was tegengevallen, want
dat slechts pl.m. 100 ongeschoolde arbeiders
geplaatst konden worden, terwijl de verwach
tingen veel hooger waren gespannen. Ook de
opzet van het plan van particulieren tol den
bouw van 6000 betonwoningen in Amster
dam is o.i. niet erg bemoedigend.

Hier betreft het woningen in perceelen van
vier verdiepingen met woonkamer, keuken en
2 of 3 slaapvertrekken. Hoewel deze wonin
gen niet geheel zullen voldoen aan de bepa
lingen van de bouwverordening, zoodat de Ge
zondheidscommissie en de Directeur van het

bouw- en woningtoezicht adviseeren om de
benoodigde dispensatie niet te verleenen, zul
len de huren toch gemiddeld 6.50 per week
moeten bedragen, tedwijl de laagste huren
5.50 per week zullen zijn.

Een teekenend feit is hierbij ook, dat de
gevels met baksteen zullen woren bekleed
met het oog op den uiterlijken welstand.

Eenigen tijd geleden besloot de Raad van
's-Gravenhage tot den bouw van 329 beton
woningen, waarvan 151 eengezinswoningen.
De huren zouden worden gesteld op 6.40
6.95 per week. Ten slotte zullen deze wo
ningen echter toch in baksteen worden uit
gevoerd omdat allerlei bezwaren rezen be
treffende het materiaal, het aesthetisch aan
zien, enz.

In 's-Hertogenbosch heeft men den bouw
van 400 betonwoningen ter hand genomen,
waarschijnlijk in hoofdzaak met het oog op
het te werk stellen van ongeschoolde werk
krachten, want de inschrijving met baksteen
was lager dan die met beton. Ten slotte nog
enkele gegevens betreffende betonbouw in
Rotterdam. Het laatste besluit van den Raad
bereft den bouw van 394 betonwoningen en
7 winkels. De perceelen zullen bestaan uit be-
ganen grond en twee verdiepingen met ge
meenschappelijk trappenhuis, 63 pCt. der wo
ningen krijgen slechts 2 slaapkamers en 9
pCt. slechts één slaapkamer. De stichtings-
kostenzonder den grond worden geraamd op
3.430 per woning, terwijl de huur bij 80
pCt. litiurdekking f 4.70 per week zal moe
ten bedragen.

Uit al deze gegevens kan naar onze mee
ning gevoegelijk de gevolgtrekking worden
gemaakt, dat betonbouw niet goedkooper
wordt dan baksteenbouw. Was dit wel het
geval dan zou betonbouw zeker ernstige
overweging verdienen, doch nu meenen wij
aan baksteenbouw de voorkeur te moeten
geven. Verrassingen in verband met mindere
ervaring met het materiaal zijn bij gebruik
van beton geenszins uilgesloten en ook het
aesthetisch aanzien blijft verre beneden dat
van baksteenarchilectuur.

Op een zeer belangrijke factor bij de huur-
bepaling van een woning meenen wij nog spe
ciaal de aandacht te moeten vestigen en wel
op den grondprijs, die hier in Haarlem, voor
al ook met het oog op de kostbare fundee
ring, die tnoef worden toegepast, zeer hoog
is te noemen. Aan den grondprijs als zooda
nig is niets te veranderen, aangezien deze op
de basis van kostprijs wordt berekend, doch
door ons wordtoverwogen of het aanbeveling
zou verdienen de bouwblokken in het vervolg
eene mindere diepte te geven. De grondprijs
zou hierdoor van veel minder invloed wor
den op de liuurbepaling dan thans, terwijl
de gemeente toch geen verlies op haar gron
den behoeft te lijden.

Wij behouden ons voor dit vraagstuk op
nieuw onder de oogen te zien, indien na
het tol standkomen van de nieuwe grens
mocht tdijken, dat de nieuwe woningtelling
in Groot Haarlem een geheel ander beeld
zou vertoonen.

Tenslotte deelen wij U nog het volgende
mede.

Bij Uw besluit van 27 September 1922, no.
22 werd besloten op grond der bepalingen
van de Woningwet voorschot en bijdrage te
verleenen aan de Haar'emsehe Stichting voor
Woningverbetering voor den bouw van een
volks-douchebadhuis aan het Hofdijkplein.
Op de naar aanleiding daarvan gedane aan
vraag om voorschot uit 's Rijks kas heeft de
Minister van Arbeid geantwoord voorshands
geen vrijheid te vinden om tot toekenning
van steun krachtens de Woningwet anders
dan ten behoeve van den bouw van woningen
mede te werken.

De noodzakelijkheid erkennende om in het
Amsterdam sche kwartier een badhuis op te
richten, zijn wij voornemens aan den Raad
voor te stellen het voorschot noodig voor den
bouw uit de gemeentekas te verstrekken en
een eventueel tekort op de exploitatie onder
nader te bepalen voorwaarden voor rekening
der gemeente te nemen. Als meerdere waar
borg voor het terug ontvangen van het voor
schot, komt het ons gewenscht voor dat ge
noemde stichling, behalve eerste hypotheek
op het te stichten gebouw, tweede hypotheek
vereent op het door haar gebouwde com
plex van 107 woningen bij het Hofdijkplein,
aangezien deze woningen, in verband met het
feit, dat de bouwkosten in verhouding tot de
tegenwoordige bouwkosten van gelijksoortige
woningen laag zijn te noemen en er boven
dien reeds gedurende 8 jaren aflssing heeft
plaats gehad, eene vrij aanzienlijke over-
w-aarde vertegenwoordigen.

Een daartoe strekkend voorstel zal U spoe
dig bereiken.

Het Zenuwsterkend Voedsel
De lijfarts van willen Koning Edward VI! van
Engeland, Dr. Ernst Ott. Marienbad. scbreel:

.Bijzonder goede resultaten verkreeg
ik met Sanatogen bij herstellenden
na zware ziekten en bij oudere
personen, wanneer het er op
aankwam de krachten te
doen toenemen en den
^bloedsomloop te ver
beteren."

Wij lezen in het „Weekbl. voor Bloem
bollencultuur", orgaan van de Algem. Vereen
voor Bloembollencultuur, het volgende:

Op Maandag 4 December, des namiddags
om 2 uur, hebben de Voorzitter en Secretaris
onzer Vereeniging een onderhoud gehad met
de heeren J. van Til, R. V, van Zanten Gz„
J. W. Koning Pz„ Speelman, C. M. Grulle-
mans Sr. en Hk. van Zonneveld, welk onder
houd door deze heeren was aangevraagd bij
schrijven van den heer R. V. van Zanten Gz„
van 1 December.

Bij monde van den heer van Til werd
aan den voorzitter mededeeling gedaan van
de door deze heeren gedane pogingen oin
te komen tot stichting van een Centraal Ge
bouw voor de Bloembollenstreek te Hille-
gom.

Tot op dezen dag was door deze personen
een bedrag van bijna. 40.000 bijeen geza
meld aan gaven voor dit doel, voornamelijk
onder de exporteurs in Hillegom, Lisse en
Sassenheim. Een lijst van gevers werd over

gelegd, waarbij de mededeeling, dat het be
drag waarschijnlijk nog zal kunnen worden
vergroot tot 50.000. Vervolgens werd een
verklaring van het gemeentebestuur van Hil
legom overgelegd, waaruit blijkt, dat het een
bedrag van 50.000 beschikbaar stelt, wan
neer het gebouw in die gemeente opgericht
zal worden. Dit bedrag is in de eerste plaats
voor aankoop van grond bestemd. Met de
mededeeling van een en ander bedoelden de
heeren, een bedrag van ongeveer f 100.000
aan de Algemeene Vereeniging aan le bieden,
wanneer deze zou overgaan tot het stichten
van een eigen gebouw te Hillegom.

De verschaffing van het verder benoodigde
stichlingslkapitaal stelt men voor, door dat de
vakgenooten zich zelf de verplichting opleggen,
om eiken jare van den builenlandschen omzet
Yk af te dragen aan de Algemeene Vereeni-
ging, welke uit dit fonds in de eerste plaats
het gebouw bekostigt en welk fonds in de
tweede plaats zou kunnen dienen voor algemee
ne doeleinden, als budtenlandsche tentoonstel
lingen, aanplantingen, e. d. Dit fonds zou dan
zóó geheven moeten worden, dat de exporteurs
het recht verkrijgen, eenzelfde percentage af te
houden van de rekeningen van de kweekers;
zoodoende draagt de geheele cultuur jaarlijks
een zeer geringe last, terwijl toch een belang
rijk bedrag in de kas der vereeniging vloeit.

De totstandkoming van de plannen opent,
naar de heeren deden uitkomen, de mogelijk
heid op centralisatie van het vereenigingsleven.
Voor de plaatsing van zulk een gebouw te Hil
legom zijn vele voordeelen op te sommen en
hel blijkt uit de gaven, dat in Hillegom, Lisse
en Sassenheim warme sympathie voor het plan
Hillegom bestaat. Hillegom heeft eenzelfde te
lefoonnet met Lisse en Sassenheim, de Bond
zou, daar gevestigd, in direct contact komen
met de exporteurs, een proeftuin verbonden aan
het gebouw, meer onder het bereik van perso
nen in de cultuur werkzaam.

In Hillegom verkeert men in de onmogelijk
heid om het gebouw voor andere doeleinden te
exploiteeren dan waarvoor het gesticht is, het
welk door velen op prijs zal worden gesteld.
Deze omstandigheid brengt mede, dat het ge
bouw vrijwel geheel geschonken moet worden,
opdat men geen inkomsten uit anderen hoofde
nondig hebbe.

De heer Krelage zeide toe, dat het aanbod
der heeren door hem zal worden gebracht in
de eerstvolgende vergadering van het Hoofdbe
stuur, en betuigde uit naam der Vereeniging
dank aan de heeren voor hunne bemoeiingen
hulde brengende aan de offers-aardigheid van
de gemeente Hillegom en de schenkers van fi-
naneieele bijdragen.

fn aansluiting met bovenstaande mededeeling
wordt hiermede aan de leden kennis gegeven,
dat de brief van het Gemeentebestuur van Haar
lem, en het aanbod van de gemeente Hillegom
behandeld zullen worden in eene op Maandag
11 dezer te houden Hoofdbestuursvergaderimg.

BADEN.

In de afgeloopen week zijn in het Douche
badhuis aan den Schotersingel 1145 baden ge-

Hedenmorgen half 8 is H. W„ poetser der
H. IJ. S. M. op het stationsemplacemcnt aan
gereden door een trein. W. stond met een
collega de glazen van een stilstaanden trein
te poetsen. Hij liep achter zijn medearbeiders
om, teneinde aan een volgende coupé te kun
nen beginnen; hij liep daarbij in de naast
gelegen rails, toen een trein aankwam uit de
richting Uitgeest. De man werd door den
bufferbalk van de locomotief neergeworpen,
hij rnerd ernstig getond aan ruggewervel en
hoofd. Hij is in het Gasthuis opgenomen.

Hot concertbureau Vernout deelt ons mede,
dat de pianist Dirk Schafer Maandagavond
a.s. in den Schouwburg Jansweg o.a. zal
uitvoeren Klavierwerken van Mozart, Beet
hoven, Chopin, Fan ré en Debussy.

Vrijdagavond 8 uur houdt de E. H. V.
Snelverband in het gebouw De Nijverheid
aan de Jansstraat een onderlingen wedstrijd
in het verleenen van Eerste Hulp. Een jury
bestaande uit vier dokters zal de prijzen
toekennen, waarom een elftal groepen van
vier personen zullen kampen. We hopen dat
ook deze avond, evenals vorige, waarvan
steeds bleek hoe prettig het aangename aan
het nuttige werd verbonden, naar verwach
ting zal slagen.

Vrijdag 15 December a.s. des avonds 8
uur zal de Kon. Liederlafel „Zang en Vriend
schap" in de gemeente-concertzaal een vo
caal-concert geven. Als solisten zullen mede
werken Mevr L. M. KoolhovenEyre Ashe,
alt, Bloemendaal; mej. Sepha Jansen, viool,
Amsterdam; begeleiding mej. Emmy van
Eden, piano, alhier.

Vandaag herdacht de heer J. G. Tieri
dan dag, waarop hij voor 40 jaar bij de
firma Joh. Enschedé en Zonen in dienst
trad op de afd. lettergieterij.

De jubilaris werd van morgen op rijn
afd. toegesproken door den heer L.
Reijnders, die hem namens zijn collegas
een fraai bloemstuk en een couvert met
inhoud aanbood. Daarna werd de ju
bilaris op het kantoor der gieterij door
den chef, den heer L. Veldhuijsen, na
mens het kantoorpersoneel hartelijk ge-
1 uk ge wen sc lit, hetgeen vergezeld ging van'
de aanbieding van een prachtig bloem
stuk.

Hierna werd hij op het kantoor der
firmanten door den heer mr. H. J. D.
D. Enschedé hartelijk toegesproken in
tegenwoordigheid der andere firmanten;
ook dit ging vergezeld van de aanbieding
van een couvert met inhoud.

Het verdere gedeelte van den dag
mocht de jubilaris in huiselijken kring
doorbrengen.

Men 6chrijft ons;

De afdeeling Haarlem van den Prot. Chr.
Bond van Spoor- en Tramwegpersoneel hield
Donderdagavond een buitengewone ledenver
gadering.

De heer J. D. Wijkhuizen die de functie
van voorzitter gedurende zeven jaren tot
groote tevredenheid van de afdoeling heeft
vervuld, is wegens langdurige ongesteldheid
afgekeurd en gepensionneerd, tengevolge
waarvan hij als voorzitter bedankte.

Uit de leden had zich een commissie ge
vormd om den scheidenden voorzitter een
huldeblijk aan te bieden. Hij was daartoe
met zijn echtgenoot© uitgenoodigd om op
deze vergadering te verschijnen en bij monde
vau den hear J. van Rapel werd hem als

Het lang verwachte rapport der commissie,
belast met het onderzoek naar de toestan
den bij het P. E. N., is eindelijk verschenen.
Die oommissie werd 21 Juni 1921 ingesteld.
We schrijven nu December 1922. Dat is
dus anderhalf jaar later.

Het is een heele tijd, maar laat cms spaar
zaam zijn met critiek op den langen dnur
der onderzoekingen, want de leden der com
missie zijn alle statenleden, die ook nog
wat anders te doen hebben dan onderzoe
ken in te stellen naar misverstanden, in
een provinciaal bedrijt

Het rapport geeft den indruk dat er ern
stig is gewerkt en dat de commissieleden
inderdaad zoo nauwgezet en nauwkeurig
mogelijk 't onderzoek hebben ingesteld. Wat
dat betreft mag een woord van hulde hen
niet onthouden blijven.

Waren de vruchten van dat onderzoek
evenredig aan het vele werk, dan zon ons
P. E. N. zeer zeker nu een rijke toekomst
tegemoet gaan.

Maar de droeve slotsom is anders: het
P. E. N. zit in den put, leelijk in den put
en om het er weer u|& te helpen zal Jan
Symen in Noord-Holland 't kapitaalt e van
zes en een half millioen moeten bijpassen

We zullen er niet veel van zeggen, alleen
dit: dat men uit het rapport den indruk
krijgt, dat met esn laakbare zorgeloosheid
in het P. E. N. is opgetreden en met een
huiverir.gwe/.kende lirhteinnteh id t bedrijf
is beheerd, waarvan toch bekend moet
zijn dat het tot zulk een debacle, als nu
het geval is, leiden kan.

Wie schuld heeft?

Laat ons er niet over praten. Men krijgt
den indruk, dat velen de catastrophe in be
perkten omvang hadden kunnen houden.

In dit verband zij eerlijkheidshalve gemeld,
dat niet het tegenwoordig lid van Gedep.
Staten, belast met de bedrijven, den heer
Hendrix, de grootste blaam treft. Die kwam
in de zaak toen het aftakelingsproces in vol
len gang was.

Voor de Staten zal het besluit niet moeilijk
zijn.

Er zit niet veel anders op, dan de zes en
een half millioen te betalen om dan met een
schoone lei te beginnen.

Misschien wordt nog wat gepraat of het
P. E. N„ Provinciaal bedrijf zal blijven, dan
wel een Naamlooze Vennootschap moet wor
den.

Maar overigens zal het zijn, zooals in het
lied: De heeren dronken een glas en lieten de
zaak, zooals 't was.

Moge deze gecshiedenis echter een leering
zijn. Dan zullen we niet voor niets zes en een
half millioen betaald hebben.

Barometerstand 768. Stilstand.

OPGAVE VAN:

blijk van waardeering een gouden horloge
aangeboden en aan mej. Wijkhuizen een
bloemenmand.

De heer Wijkhuizen dankte aangedaan
voor dit hartelijke blijk van sympathie en
sprak de hoop uit dat de afd:eling met Gods
hulp moge staande blijven al strijdende vooi
het goed recht van het Spoor- en Tramweg
personeel.

De 2e voorzitter Steetskamp en eenige
leden spraken nog woorden van dank voor
hetgeen de heer W. voor de afdeeling Haar
lem heeft gewrocht, waarna de vergadering
op de gebruikelijke wijze werd gerloten.

De directeur van het Bureau van advies van
den Middenstand voor Haarlem en Omstreken
verzoekt om opneming van de volgende mede
deeling der Ned. Kamer van Koophandel voor
Duitschland:

„Door de aanmerkelijke daling der Duitsche
valuta in den laatsten tijd, en niettegenstaande
er steeds meer contracten tegen guldens worden
afgesloten, blijft het aantal geschillen in den
Nederlandsch-Duitschen handel groote afmetin
gen aannemen. De Nederiandsche Kamer van
Koophandel voor Duitschland tracht door een
bemiddelend optreden deze hindernissen uit
den weg te ruimen en mocht er in het afgeloo
pen jaar in slagen, inderdaad honderden ge
schillen tot een voor beide partijen bevredigen
de oplossing te brengen. Met de behandeling
van deze geschillen is in de eerste plaats belast
dr. Th. Metz, de secretaris van het kantoor
der Kamer te Frankfort a/Main. Dr. Metz be
zoekt regelmatig Nederland, teneinde de be
langhebbenden in de gelegenheid le stellen hun
bezwaren met hem te bespreken.

Te dien einde zal dr. Metz zitting houden:
Amsterdam: 11 Dec. van 1012 en van 25
ten kantore van de Ned. K. v. K. voor Duitsch
land, Damrak 83."

Zaterdag 16 Deocmber a.s. zal de mu-
ziekverecniging van Post en Telegraa be
ambten „De Postharmonie" een cozo rt
geven in „Dreofzicht" (voormalige Buiten-
sociëteit Den Hout.)

Naar ons medegedeeld wordt, zal de Nan-
sen-Film een week uitgesteld worden.