Sport en wedstrijden.
w
immmw 11 msesERU.
Berd© Blad
I December -1922
W*
D.
R. K. Fa
N. V. i.
De wedstrijden van Zondag.
Westelijke le klasse.
Overgangsklasse
v.v.a—s.v.y.
Oostelijke le klasse.
Zuidelijke le klasse.
Noordelijke le klasse
DAMMER.
mm
Haarlemsche Jachtclub.
INGEBONDEN.
?p T
LEVENSDURF
DE KLOVE
KERK EN SCHOOL
KENNEMERLAND's GLORIE.
O. L., VROUW TER NOOD.
43.
De staatkundige gevolgen van de
gedenkwaardige groote overwinning bij
Waterloo, waren van diep ingrijpenden
aard op het lot der volken van Europa.
Reeds den 23sten Juni bevonden zich
koning Lodewijk XV111, de graaf van
Artois en de hertog van Berry, die nog
vijf dagen te voren angstige oogenblikken
in Gent hadden doorleefd t'e Mons (Ber
gen) en maakten van uit deze Eelgische
vesting toebereidselen, om naar Frank
rijk terug te keeren.
Onze koning Willem I zag, door de
beslissende zegepraal der Verbondenen,
de kroon der Nederlanden niet alleen
vaster dan ooit op zijn slapen beves
tigd, maar hij mocht ook de hoop koes
teren eener vermeerdering van grond
gebied voor zijn nieuw koninkrijk ."Groot
was de populariteit, die de prins van Oran'
je zich door zijn wapenfeiten op de slag
velden van Quatre-Bras en Waterloo,
in de geheele Nederlanden had verwor
ven. Maar de bescheiden jonge held
trachtte zijn succes grootendeels aan den
heldenmoed zijner" kameraden, zijner
landgenooten, die naast en onder hem
hadden gestreden, toe te schrijven.
In een voor zijn koninklijken vader
bestemd rapport, verklaarde de Prins,
dat de Ne'.erlandsche troepen zich van
hun moeilijke taak in den veldtocht had
den gekweten op 'n wijze,waarop hij niet
fier genoeg kon gaan.
Het antwoord des konings aan zijn
zoon Willem, dat voor het front der troe
pen werd voorgelezen, luidde als volgt,:
„Als souverein en als vader is mijn hart
met vreugde vervuld over den gelukkigen
uitslag van zooveel verbitterde en bloedi
ge gevechten en ik'ben er vari overtuigd,
dat mijn soldaten op een roemrijk aan
deel in den met den eind-zegepraal be
kroonden strijd kunnen bogen en dat zij
in den zoon van hunnen koning een voor
beeld hebben mogen aanschouwen van
onwrikbare plichtsbetrachting in de nij-
pendste gevaren. Het is mijn' wensch,
dat aan al de dappere Nederlanders, die
onder uwe bevelen bij Quatre-Bras en
Waterloo hebben gestreden, mijn bui
tengewone tevredenheid wordt bekend
gemaakt. Zeg hun, dat hunne landge
nooten trotsch op hen zijn en met be
wondering en dankbaarheid zijn vervuld
voor den moed, de volharding, die zij in
de'zoo bange uren van den 18den Juni
hebben ten toon gespreid. Ik verlang, dat
zij in de overtuiging worden bevestigd,
dat het bloed door hen vergoten, den
laatsten twijfel heeft weggevaagd aan
de hechtheid, waarmee de beide deelen
des Rijks met elkander zijn verbonden.
Verzeker hun in mijn naam, dat zij hun
Koning steeds als een oprecht vriend
mogen beschouwen, een vriend en ook
een beschermer van alle militaire deug
den. En gij, mijn zoon, moge het u gege
ven zijn, het loon van uw toewijding en
de verzachting voor uwe wonden te
vinden in de eer, om bij de dappere
Nederlandsche krijgers tot tolk te strek
ken van de dankbare gevoelens, waar
mede hun koning en 't vaderlaud jegens
hen zijn bezield."
Thans restte het Nederlandsche volk
nog, een eereschuld te betalen, een plicht
van dankbaarheid te vervullen jegens
den erfgenaam van den troon.
Reeds op den 29sten Juni werden in
de vergadering der Staten-Generaal de
volgende besluiten genomen
le. Aan den Prins van Oranje zal in
naam van het Nederlandsche volk, de
heerlijkheid Soestdijk tcnxgeschenke wor
den aangeboden en zulks in vollen eigen
dom voor hem en zijne erfgenamen.
2e. Het lustslot van dien naam zal in
behoorlijken staat worden gebracht en
gemeubeld op kosten van het Rijk.
3e. Ten einde den moed, aan den dag
gelegd door onze troepen bij de verdedi
ging1" hunner stellingen te Quatre-Bras in
de herinnering van het dankbaar nage
slacht te doen voortleven, zal in de heer
lijkheid Soestdijk een passend gedenk-
teeken worden ongericht.
Op den 8sten Juli, den dag waarop de
ze besluiten door hem werden bekrach
tigd, benoemde en verhief de koning der
Nederlanden, Arthur Wellesley, hertog
van Wellington, Cuidad-Rodrigo en
Vittorin, veldmaarschalk van zijn lgger,
tot Prins van Waterloo, met r cht van
opvolging voor zijn nakomelingen.
Toen, op den 2den Juli de jeugdige
held van Quatre-Bras, nauwelijks van
zijn wonde hersteld, met bleek, doch stra
lend aangezicht, in den schouwburg te
Brussel verscheen, werd hij als bedolven
onder den regen van bloemen en kransen,
die de geestdriftige Brusselaars over hem
uitstrooiden, en bij het verlaten van
het gebouw, spanden zij de voor zijn
rijtuig trappelende paarden uit en trok
ken het zedf jubelend door de stad, tot
voor de poosten van zijn paleis.
Den 19den weerklonken opnieuw juich
kreten door Brussel. De tijding toch was
in de hoofdstad'der Zuidelijke Nederlan
den aangekomen, dat Napoleon zich aan
de Engelschen had overgegeven en zich
in hun macht bevond aan boord van de
„Bellérophon". Des avonds verkeerde
de geheele bevolking in feestvreugde en
vreugde-vuren werden öntstoketi op al
de pleinen en in de voornaamste straten.
Den 28sten Juli nam koning Willem I
zijn intrek in het kasteel te Laeken en
vijf dagen daarna, bezocht hij het slag
veld van Waterloo, dat nog de duidelijk
ste spoten vertoonde van de in de vorige
maand op zijn bodem afgespeelde bloe
dige tooneelen.
Voor de tweede maal binnen een jaar,
waren de legers der Verbondenen, Frank
rijk binnengerukt en hadden zij hun zege
vierenden intocht gedaan in de hoofd
stad van het voormalige Keizerrijk.
Een oogenblik had het den schijn alsof
de zucht naar wraak en represaille
maatregelen in daarmee overeenkomende
daden zou worden omgezet. Reeds in
April toch, dus vóór den slag bij Water
loo, hadden vurige patriotten aan gene
zijde van den Rijn, den afstand geëischt
van den in 1648 door Frankrijk verkre
gen Elzas en van het omstreeks de helft
der 18de eeuw aan zijn grondgebied toe
gevoegd Lotharingen. En in den beginne
had vooral Engeland, waarvan de invloed
na Napoleon's val overwegend was in de
Europeesche aangelegenheden, wel ooren
naar dezen eiscli. Maar al spoedig zouden
de Verbonden Mogendheden van gema
tigde gevoelens ten opzichte van het ver
nederde Frankrijk doen blijken. Door
het tweede vredesverdrag, op den 20sten
November 1815 te Parijs geteekend, be
hielden de Franschen in hoofdzaak hun
bestaande grensregeling, gelijk die was
vastgesteld in het verdrag, gesloten op
den 30sten Mei 1814.
Wel werd aan het overwonnen en diep
vernederde volk een oorlogsschatting
opgdegd van 700 millioen francs, waar
van 60 millioen moesten ten koste gelegd
aan de versterking der grenzen van het
Koninkrijk der Nederlanden. Bovendien
zou een'leger der Geallieerden, waarvan
de sterkte net aantal van 150.000 man
niet te boven mocht gaan, gedurende
ten hoogste vijf jaren de grenzen van
Frankrijk bezet houden.
Zou William Pitt, de geniale Engelsehe
staatsman, met deze zoo betrekkelijk
milde vredesvoorwaarden genoegen heb
ben genomen We betwijfelen het. Lord
Castlereigh, het toenmalige hoofd van
het kabinet van St. James, was er mede
tevreden. De minister achtte het onge-
wenscht, de gemoederen in Frankrijk
tot het uiterste te drijven. Echter, daar
nevens ging hij uit van den gedachten-
gang, dat Euro- eensgezind moest blij
ven tegenover F a nkrijk en dat, juist
door het toebca.clen van grondgebieden
onttrokken aan het Fransche koninkrijk,
aan meerdere Europeesche staten, die
eensgezindheid groot gevaar zou loopen
om 'te worden verstoord.
Vijftien jaren lang zouden de Noorde
lijke en Zuidelijke Nederlandeh vereenigd
blijven onder den scepter van Koning
Willem I) totdat in 1830, de opvoering
van Auber's opera „la Muette de Portici*
te Brussel, in den zelfden schouwburg
waar de Prins van Oranje door de geest
driftige Brusselaars met een bloemen
regen was verwelkomd tot sein zou
strekken van het uitbreken van een
opstand, die de definitieve afscheiding
van het tegenwoordige België van het
Koninkrijk der Nederlanden, als gevolg
zou hebben.
EINDE.
DE WEDSTRIJDEN VAN" ZONDAG.
Het programm avoor a.s. Zondag luidt
als volgt
IA. Zwaluwen 1Forward 1, J. Schutte.
Willem Eggert 1G.V.A. 1, N. Bouw
man. The Victory 1—V.I.O.. 1, J. Sal-
fischberger.
IB. Excelsior 1Olympia 1, Ir. J. Kreü-
ger. Geler 1D.O.,N.L. 1, 12 uur,
H. de Berger.
10. Het Westen 1—H.B.C. 2, 0. Smit.
Concordia 1S.D.O. 1, RK.V.Z. 1
W.E.O. 1, J. Kimmen.
2A. S.D.E. 2—Ds Meer 2, J. v. Kiel. VVZ
2—R.K.A.V. 3, II. v. d Laan. Wils
kracht 3—V.V.A. 1, A. Damhuis.
2B. Zwart Wit 1—P.V.O.B. 1, J. Heuser.
20. E.C.Y. 1-A.D.O, 1, uitgesteld SDO
2Damiaten 2, J. Gomes.
2D. LLse 1Leiden 1, P. v. Adrichem.
S.J.O. 1—HK.V.Z. 2, J J Verzijlter-
- gen.
3A. W.E.O. 2—A.D.O. 2, uügeste'd STA
1S-D.O. 3, 1 Uur, II. Numan S.D.W
1Vite:»3 1, 0. Laas.
3D. Santpoort 1—H.B.O. 3, J. Bierman.
Victrix 1Kinheim l, L. Floris. Geel
Zwart 2Geel Wit 1, J: Nij-sen.
3E. S.M.C. ,2-S.J.C. 2, IV* uur 0 Broek
hof. SS. O. 0. 1—Ledden 2, L. v.
Loon. E. M. S. 2—Lisse 2, A'. Bnsch-
man.
3J. D.O.N.K. 3--DIOS 1, 0. Dalmeijer.
4A. A.D.O., 3—Be-gén 1, uitgesteld.
S.D.O. 4Limmen 1, 12 J/2 uur, J. v.
d. Aakster. V.V.Z. 4Vitesse 2, 1
uur, G. Beentjes.
4E. Ivinheim 2Goal Zwart 3, J. F. Duin.
Zillc 2Snhi.poort 2, P. Meyer. Ami-
citia 2Vict.rix 2, ,T. Tealing. SD.SS.
1Zandvoort 1, W. Joosten.
4E. Leiden 3-Lisse 3, 0. v. Dam. S.M.C.
3S.J.O. 3, 12tA uur, C. v. d. Klugt.
4Ea, Leiden 4LissSrbrosk 2, 121/2 uur,
C. de Mooy.
Krulingen 3—R.O.S. 2, 121/3 uur, H.
Bladel.
4M. Haastrecht 2A.W. 2, 0. Bakkers.
DIOS 2—DONK 5, F. v. Gennip.
Wanneer geen sreciaal canvangsuur ver
meld is, vangen db wedstrijden te 2 uur aan.
DE WEDSTRIJDEN VAN ZONDAG.
In Heemstede heeltZondag een belang
rijke wedstrijd plaats. De Utrecbtsche club
P. V. C.. die door een fraaie 20 overwin
ning op' Graaf Willem de leiding in 4e over-
<5an is! asse C. heeft veroverd, komt aan den
Heerenweg de combinatieclub opzoeken. De
Heemsteder", hebbea altijd nog wel een kans
je op bet ksi'-Tueenschap, al is dit niet bui
tengewoon ot. De P. V. C.'ers hebben
zich tegen f Vf Willem prachtig gehouden
en een mooi s ael ontwikkeld. Een mooie
strijd kan ook in Heemstede verwacht wor
den tnsschen de Kollandsche verdediging en
de Utrechtsche voorhoede, die er o.j. wel in
slagen zal, een raar puntjes in het net van
Neeskens te d| 'oneeren. Een kleine over
winning van P. V. C. moet o.i. verwacht
worden.
De Damiaten hebben de vorige week on-
zerdiend van Graaf Willem II 2 verloren.
41 zijn geen mooie cijfers, maar toch
majg gezegd worden, dat het in de Haar-
lemsche ploeg heel wat beter gaat dan voor
heen. De verdediging was j.l. Zondag puik
in orde en als de voorhoede nog wat beter
ingespeeld is, zal het ook daar be.ter vlotten.
Tot 20 minuten voor het einde hadden de
Damiaten de leiding nog met 10. Toen
overrompelde de Haagsche voorhoede een
paar maal den Haarlemschen doelman, die
niet z'n besten dag had.
Nu morgen komt S. D. E. uit Wormerveer
op bezoek op bet Sportpark. Willen de Da
miaten kans hebben om te winnen, dan nu!
Want de Wormerveersche club he.eft tot nog
toe ook r.og weinig succes beleefd in de
R. K, F.-competitie. Wij hopen, dat de Da
miaten zich ten uiterste zullen inspannen, om
eindelijk "hun aanhangers op het genoegen
van een overwinning t'e vergasten!
Met bijzondere belangstelling worden de
wedstrijden van de Haarlemsche eerste klas-
sers morgen tegemoet gezien.
R. C. H, krijgt Feyenoord op bezoek en
Haarlem gaat naar Blauw Wit.
Belangrijke dingen hebben zich de laatste
weken afgespeeld, zoowel in de boogere als
(n de lagere sferen. De vorige week was de
nederlaag van R. C. H. de „topic of the day"
maar de kansen van de Racing zijn er niet
minder op geworden, nu ook H. B. S. en
Feyenoord het loodje moesten leggen. De
Racing zal natuurlijk nog geducht hebben
op te passen, want ook uit Amsterdam
dreigt thans weer gevaar, doordat Ajax en
Blauw Wit zich in de hoogte gewerkt heb
ben en wederom in de running zijn voor het
kampioenschap! De Racing moet nu tegen
Rotterdam's Feyenoord kampen, dat de
schrik van Blauw Wit's herleving (53!)
nog in de beenen heeft.
Wij meenen, dat aan den Middenweg een
spannende strijd verwacht kan worden, waar
de beste kansen moeten worden toegekend
aan R. C. II.
Interviewer berekende, dat ér nog 6 can-
didaten zijn voor de tweede degradatie
plaats, aannemende, dat het lot van Haar
lem al beslecht' is. Inderdaad staat de rood-
broekenclub er zeer slecht voor en de uiter
ste krachtsinspanning zal wel noodig zijn om
Haarlem nog kans op redding te geven. Som-
migen g„an aan het bestaan van die kans
weer gel I slaan, en waarlijk kan de laat
ste weken gezegd worden, dat het beter
gaat met de Haarlemsche roodbroekenclub.
Wij vreezen evenwel, dat het, gelet op de
positie der andere zwakke broeders, al te
laat - is en ook morgen in Arnsterdam ge-
looven wij niet aan eenige winstkans. Ge
let op de plannen van Blauw Wit kan zelfs
niet op een gelijk spel gehoopt worden en
wij kunnen dus ni"anders doen dan een ne
derlaag voor de roodbroeken verwachten,
Het programma luidt in zijn geheel
als volgt:
H.B.S.—Sparla.
U.V.V.—H.V.V.
Blauw-Wit—Haarlem.
R CHFeijenoord.
D.FC.—Ajax.
V.O.C.—Quick.
HilversumV.U.C.
StormvogelsO.DS.
Z.F.C—'t Gooi.
A.D O.Spartaan.
Excelsior— HFG.
RESERVE I A.
't Gooi 2Ajax 2.
Spartaan 2—Z.F C. 2.
Haarlem 2—Hilversum 2.
Rapidilas 2Blauw-Wit 2.
2e KLASSE A.
Q.S.C.A leraar ia Victrix.
Zandvoort—EDO.
Hortus—A.F.C.
Schoten—Z.V.V.
HollandiaW F C.
3e KLASSE C,
KennemersT O G.
E.D.W.—V.S.V.
W'meerBloemende,al.
Ensched. Boys—Theole.
Heracles—Quick.
DID.—Go Ahead.
B QuickEnschedé.
HengeloZ.A.C.
B.V.V.—D.O.S.K.O.
P.S.V—Willem II.
VelocitasN.A.C.
N.O.A.D.M.V.V.
Velocitas— Friesland.
W.V.V.— Be Quick.
Veendam—Upright.
Alcides—Achilles.
R.C.H.—FEI.1ENOORD.
Evenals de vorige week zal R.C.H.
het ook a s. Zondag nog zonder Geuts-
kens moeten stellen, zoodat het elftal
er als volgt zal uitzien:
Radsma
Kuyt Ilazevoet
Groenevjld, Nieuwenhuis, Krom
Koning, v. Dam, Roelfsema, Nachtegel-
ler, Boekei,aar.
VOETBAL EN WERKLOOSHEID.
Door de voetbalvereeliiging R.C.H. zul
len in het vervolg voor hare thuiswed
strijden telkens 100 vrijkaarten worden
beschikbaar gesteld voor distributie on
der de Haarlemsche werklooizen.
Naar we vernemen, zal de distribu
tie geschieden door tusschenkomst van
de phialselijke arbeidersorganisaties.
ZANDVOORT—E. D. O.
.A..s. Zondag gaat Edo Zandvoort bezoe
ken voor beiden een zeer belangrijken
wedstrijd. Bij Edo waar de fout in hoofd
zaak in de voorhoede zat, heeft men met
'n wijziging in de voorhoede goed resultaat
gehad, zoodat Edo met goeden moed naar
Zandvoort gaat om te trachten de punten
binnen te halen.
De opstelling is als volgt: !_|J
1HTI
t
De Kiefte.
Sparreboom Boeré.
S. 'v. d. Laan J. v, d, Laan Perukel
Scheffers Tapis 0. v. d. Laan Perukel
O. v. d. Hurk.
Donderdagavond werd in het R.K. Ver-
een'igingsgebouw een wedstrijd gespeeld
tusschen „St. Bavo" van Heemstede en
„Gezellig Samenzijn" van Hillegom.
De spanning vooral in de bovenste
helft der borden was zeer groot. Vooral
de 2 eerste, waar tot op het laatst van
eenig overwicht geen sprake was.
De uitslag is als volgt:
„St. Bavo" Gezellig Samenzijn"
1. J. A. Stevens 02 Th. Sohouten
2. P. Veen 20 Th. v. Ven
3. E. Broekman 02 J. J. r, d, Loo Jcz,
4. L. J. Eloris 02 J". J v, d, Loo Hz
5. J. v. d. Zwan 11 'P, v, d, Meij
6. J. v. Wees 11 W. Weijers
7. J. J. Diependaal 20 J. Huigsloot,
8. J. Draijer 20 J. Jenje.
9. J. Groenland 20 B. Pieters.
10. 0. Eloris Jr. 0—2 A. v Zetten
10—10
Verzoeke alle correspondentie deze rubriek
betreffende te zenden aan den Damredacïeur
P. J. v. Dartelen, Roosveldstraat 70, Haarlem.
PROBLEEM No. 170.
Auteur: Isidore Weiss, Parijs.
«W/A
Stand Zwart, 9 schijven op: 6, 7. 12, 14 15,
19, 24, 26 en 35.
Wit, 9 schijven op: 18, 27, 28, 3.1, 34, 40,
44, 48 en 50.
PROBLEEM So. 171.
Auteur: Isidore Weiss, Parijs.
'AT///.
Stand' Zwart, 6 schijven op: 7, 11, 17, 19,
22, 27, 28 en dan op 15.
Wit: 8 schijven op 25, 33, 34, 35, 36, 37,
38 en 41.
Voor bedde problemen geldt: „Wit speetten
wint"
Oplossingen worden gaarne binnen acht
dagen ingewacht.
UIT DEN WEDSTRIJD OM HET KAMPIOEN
SCHAP VAN HAARLEM EN OMSTREKEN.
In de partij J. Lycklema (wil). P. J- Eijpe
(zwart) kwam onderstaande interesante eind-
stands voor:
Stand: Zwart, 5 schijven op 16, 17, 19, 24
en 29.
Wit 5 schijven op 26, 27, 28, 32 en 35.
Wil aan zet speelde 2621 en 2822, nu
is remise niet meer te keeren.
De volgende aardige variant had verlies
gebracht.
Wit:
27—22
28=30
30—25
25—20
35—20
Zwart:
19—23
17=37
37—41
41—46 'en wint
4146 en wint.
P. J. v. DARTELEN.
DE BEOEFENING DER WATERSPORT
ONDER DE JONGEREN.
In een van de eiken Vrijdagavond gehouden
bijeenkomsten van de leden van de Haarlem
sche Jachtclub werd bespi'oken op welke wij
ze de beoefening van de watersport onder
de jongeren zou kunnen worden bevorderd.
De heer F, J. Bernhard opperde het plan
de juniorledcn in de gelegenheid te stellen
een eigen vaartuig van eenvoudige construc
tie te bouwen, opdat zij voor alles zuilen
wetèn, hoe de boot eigenlijk in elkaar zit en
wat daarvoor noodig is.
Er werd een commissie benoemd, die zich
tot taak zou hebben te stellen na te gaan op
welke wijze aan deze plannen uitvoering zou
eu». an., u gegcveiij
De commissie heeft het volgende schema
ofiii. orpcu, uélgeen inst'emming vond in een
volgende bijeenkomst van de leden der Haar
lemsche' Jachtclub:
Er zal (.in de eerste plaats voor de leer
lingen van de H. J. C.) gelegenheid bestaan
Zaterdagsmiddags te timmeren in een gedeel
te van de fabriek van den heer Hin, welke
daartoe welwillend door den heer Hin ter be
schikking is gesteld. Men zal zelf voor ge
reedschappen moeten zorgen, welker aan-
sciiuuaigsKüslen op ongeveer f 10komen.
Onder leiding van een scheepstimmerman
wordt één type boot gebouwd en wei een
soort zeiiboot (ontwerp Wustrou). Een ont
werp wordt beschikbaar gesteld.Dit model vol-
A.l vmgens algemeen oordeel aan de
eischen; het is een boot, die door de jongens
zen gemaakt kan worden en waarmede men
toch voldoende zal kunnen zeilen. Bovendien
is het goedkoop, de kosten van hout bedra
gen ongeveer 25.per boot, de overige
kosten (Lak, nagels etc.) zijn gering. Het
zeil/je, waarvoor het doek gemeenschappelijk
wordt ingekocht, kan ook zelf gemaakt wor-,
den. Bestaat er voor iemand bezwaar de kos
ten alleen le dragen, dan kan hij dat met
eenige vriendjes doen en kunnen zij ook met
elkaar de boot bouwen.
De commissie stelt zich voor om, wanneer
in het a.s. voorjaar een aantal booten klaar
zijn, prijzen uit le loven voor de mooiste
boot en tevens onderlinge zeilwedstrijden enz.
daarvoor te organiseeren.
Dit is in zeer groote trekken het plan, het
komt dus neer op het bouwen van een goede
eigen boot met geringe kosten en onder be
proefde leiding. Dit is vooral daarom van
zooveel belang, omdat de liefde en de waar
deering voor de watersport daardoor zal
toenemen. Leerling-leden of andere belangstel
lenden, die alleen of in combinatie met an
deren aan de uitvoering van de plannen wil
len medewerken of nadere inlichtingen wen-
schèn, worden verzocht zich voor Donder
dag 21 December a.s. te wenden tot een der
commissie-leden. Daarna kan een bijeenkomst
worden gehouden, waarin over de vërdére uit
werking zal worden besproking.
De commisise bestaat dit de heeren: Jan
Hin, Zijlweg 112, J. van Schouwen, Klever
laan 5. Haarlem en Ir. B. Bötger, Kleverpark
weg 82.
DOMELA NIEUWENHUIS EN.... PATER
DONDERS
De anarchist en de heilige
De rumoerige onruststoker onder de Ne-
derlandsche arbeiders en de vreedzame
apostel onder de arme melaatschen van
Suriname
De eerste, wiens gevangenistraf nóg aan
ontelbaar velen heugt uit hetgeen zij vroe
ger op straat hoorden zingen
Nieuwenhuis moet zakjes plakken,
Hi, ha, ho
de tweede, wiens faam van heiligheid
sinds zijn zalig verscheiden steeds is toege
nomen, zoodat met recht zijne zalig- en
heiligverklaring mag worden tegemoet ge
zien
Hoe, zoo h'ooren wij reeds vragen, hoe
komen deze twee duisternis en licht, on
deugd en deugd, hier te zamen
Ziehier de reden, belangstellende Lezer
en Lezeres. Voor beiden wil- men in Neder
land een standbeeld gaan oprichten.
De anarchisten maken zich druk voor hun
„held." Al aanstonds, zoo meldde onlangs
„De Vrije Socialist," stelde een Rotter-
damsch kameraad f 100.voor dat doel
beschikbaar en de bedrogen massa der ar
beiders, vereerders van zulk een meester,
werden uilgenoodigd ieder één honderdste
van dat bedrag te geven, om tot de benoo-
digde som te komen. „Groepen en vakver-
eenigingen," zoo luidt het dan, „pakt die
zaak aan. Laat 't nu eens vlug gaan. Het
leven is zoo kort en wij hebben zooveel te
doen."
Zóó treden de vijanden der Kerk, van
God en godsdienst op, om een man te eeren,
dien zij in hun dwaling groot achten.
En wij, Katholieken
„Ja, wij gaan nu ook," zoo lezen wij in
„Sint Bavo" (19 Nov. 1.1.) „door een stand
beeld een onzer grootste mannen eeren,
waarop de Kerk van Nederland trotsch
gaat, den Apostel der melaatschen van Su
riname, den Eerbiedwaardiger! Petrus Don
ders."
„Doch," zoo wordt erbij gevoegd, „is
er onder ons, Katholieken, een gelijke be
geestering voor onzen Roomschen Held
Zijn er bij ons, die voorgaan met een grootere
gift En volgen dan de duizenden en dui
zenden met hun gulden of zelfs kwartje?"
Laten wij ons niet beschamen door de
vijanden der Kerk in de huldiging onzer
grootenWij hebben voor onze actie de
aanmoediging en den steun van het Ker
kelijk en Burgerlijk Gezag Z.D.H. Mgr.
Diepen is beschermheer en de Commissaris
der Koningin in Noord-Brabant is Eere-
Voorzitter van ons Eere-Comité.
Daarom in heilig enthousiasme voor ware
Roomsche grootheid de hand in de beurs
gestoken en nóg dezen dag met de woorden
„Voor het Petrus Donders-Monument" uw
milde gift gestuurd aaneen der onderstaande
adressen, penningmeesters of penningmees
teressen van het Hoofd-Comité en van de
diverse Sub-Comité's tot oprichting van
een standbeeld ter eere van den grooten
Pater DondersVVeled. Heer H. Man-
naerts, Lijnsheike 176, Tilburg, Mej. A.
Tilman, Vuchterdijk 24, 's-Hertogenbosch.
Mevr. de Wed. W. de Vreese-Spoorenberg,
Markt 47, Helmond. Mevr. W. Diepen-
broek, Nieuwe Heerengracht 10i, Amster
dam, Weledelgestr. Heer Mr. L. J. W. Smit,
Stationsplein. 1, Breda. Mej. Anna Laane,
Roosendaal. Zeerw. Pater P. Tissot van Pa-
tot C.ss.R. te Wittem (L.)
M. M. VAN GRINSVEN C.ss.R.
ERVARINGEN MET ZIEKTEN IN BOL
GEWASSEN.
In het onlangs- verschenen verslag over
de werkzaamheden van den plantenziekten-
kundigen dienst over 1921 en 1922 komt
een aantal mededeelingen voor over werk
zaamheden door dien diénst »verricht, met
betrekking tot door ziekte aangetaste bol
gewassen.
In het verslag over 1921 kreeg de Dienst
voortdurend bollen, die aan z.g. huidsiek
leden.
HTJIDZIEK.
De op de vliezige buitenste schubben vol
gende eerste vleezige schub, vertoont licht
bruine ingezonken plekken, droog, eenigs-
zins kurkachtig. Dieper inwendig zijn deze
plekken vaak in grooter aantal aanwezig,
soms vormt de geheéle bol zulk oen droog-
bruine massa; soms ook ziet het geheel er
weer kalkachtig uit. Uit dergelijke bollen
is al meermalen getracht zwammen op te
kweeken. Nooit is echter iets anders voor
den dag gekomen dan een Penicillium-soort.
Ook zal nagegaan worden, wanneer de ziekte
begint, of ze op het land optreedt of enkel
in de bewaarplaatsen, enz. On den duur
schijnen de bollen nogal van de aantasting
te lijden te hebben.
BRANDZWAMMEN.
In 1920 ontvingde dienst enkele bollen
van Bulbocodium vemum, die zwarte plek
ken vertoonden, terwijl ook op de scheuten
ven donkere verkleuring werd waargenomen.
Volgens den inzender bloeiden de bollen
normaal, doch sedert een viertal jaren kwa
men er zwarte pletken op voor, evenals
op het loof. Later barstten de hollen open
en er kwaml dan een zwart poeder uit te
voorschijn.
Het ble'k, dat de planten waren aangetast
door een brandzwam van het geslacht Uro-
eystis, die vooral op Cblchicum, maar ook
in de literatuur niet konden vinden, dat
U. colchici behalve hst loof, ook de bollen
aantast, was dit reeds eenmaal door ons
geconstateerd bij bollen van Colchïcum, waar
van ook de bollende bekende, later open
barstende, zwarte strepen vertoonden.
Oorspronkelijke roman d. H. B. v. d. SANDE
Prijs gebonden 4.50, franco pp4.75
Prijs gebrocheerd 3.franco p.p. 3.25
Roman van denzelfden popula'ren schrijver.
Prijs gebrocheerd 2.25, franco p.p. 2.50
Verkrijgbaar bij den boekhandel en bij dc
N.V. DRUKKERIJ ,DE SPAARNESTAD",
Nassaulaan 49, Haarlem.
rig Bestuur zeer erkentelijk voor dit kost»
baar geschenk, en hoopt dat het goede voor
beeld, hier gegeven, anderen tot naijver til
prikkelen.
Het beeldje der H. Maagd in de ka
pel, werd dit jaar gesierd door een aure
ool, vervaardigd door den heer Hans Men
gelberg. 1
Zoo groeit steeds meer en meer de de
votie tot de zoete Moedermaagd, „de won
dervolle roze in Holland's tuin," op deze
vredige Bedevaartplaats waar men gevoelt
welk een voorrecht ons daar door God is
geschonken, vooral in deze dagen van on
rust en verwarring en wij voelen ons daar
door aangespoord, om onzen dank voor dez»
goede gave door wedergave te toonea.
Als een der beste middelen daartoe ia
zeker te beschouwen, het zich in laten
schrijven als stichter der Beevaartskerk in
het kunstvolle Stichtingsboek, dat in die
kerk in de nabijheid van 't altaar rust,
als een stille aanbeveling van al de in
geschrevenen aan Maria en Haar Godde
lijk Kind. 1)
Want hoe schoon het ook op „Kapel" ia,
wij moeten niet vergeten, dat de Bede
vaartskapel nog steels slechts als eene voor-
loopige is te beschouwen, en dat het ideaal
der Bissch. Commissie blijft de bouw van
eene definitieve „kapel-v an-eerherstel," wel-
andere Liliacaeën voorkomt. Hoewel wij he voor eenwen zal getuigen van de dank-
1 baarheid van Neerland's Katholieken voor
den terugkeer van O. L. Vrouw ter Nood
in Haar eens verwoeste Heiligdom.
En geen jaar is meer aangewezen om
een belangrijken steun te geven aan de
tot stand koming van dit ideaal, dan het
aanstaande. Immers dan is het drie en een
halve eeuw geleden dat do oorspronkelijke
kapel van O. L. Vr. ter Nood verwoest
werd, en alle middelen in het werk wer
den gesteld om tevens de devotie tot de
H. Maagd te t vernietigen. Alles scheen er
op te wijzen, dat die toeleg zou gelukken,
doch ziet, in schooner luister don ooit, trekt
„Oapelle soet" opnieuw als vóór die droeve
dagen, het Roomsche volk van het lage
land, dat na driehonderd en vijftig jaren
zich verheugt in eeu hersteld Heiligdom,
en knielend aan Maria's voeten vraagt, dat
het daar niet bij moge blijven, maar dat
eens, als weleer een geloovig Nederland zal
knielen aan de voeten van Haar, „die een
maal dat Nederland zoo groot een schutse
bood, en zoo waar een Moeder was. 2)
In dat jaar van stillen en dfepgvueldeo
dank, hoopt de Bissch. Commissie ook in
staat te worden gesteld uitvoering te kun
nen geven aan Haar voornemen om aan
het einde van het den pelgrims zoo welbe
kende beukenlaantje, een de.otie-ka et te
kunnen stichten, gewijd aan het Tibei-feeet
der Devotie tot O. L. Vrouw ter Nood,
„het bezoek der H. Maagd aan Haar H.
nicht Elisabeth," waar de pelgrims, na de
H. Maagd in Haar Heiligdom te hebben
gegroet, dankbaar nelerknielend, 't woord
van de EL Elisabeth zullen herhalen:
„Van waar geschiedt mij dit, dat de
Moeder des Heeren tot mij komt."
De Bissch. Oommissie is overtuigd, dat
zij dit zal kunnen doen, wanneer ieder
pelgrim a.s. jaar daarvoor stechts een klei
ne aalmoes afzondert, vertrouwend dat zij
die iets meer kunnen geven dat ook gaarne
zullen doen. Reeds van nu af zullen gif
ten voor dat „gedachtenis-kapelletje" wel
kom zijn, welke gezonden kunnen worden
aan de leden der Bissch. Commissie, die
met groote dankbaarheid die gaven zullen
ontvangen.
HET GEEL-WORDEN.
Begin Maart 1920 ontving de Dienst een
stengel van Liliiun lancifolium, waarvan de
bladeren lichtgele raad en hadlen en soms
dito vlekken in het midden. De inzender
schroef, dat pp een enkele na, de gehesle
partij (500 ex.) het verschijnsel vertoonde.
Sommige planten waren zelfs geheel geel.
Naar het den inzender voorkwam, belem
merde het verschijnsel den normalen groei.
Het gesl-worden kwam ook voor bij de
planten, bij den leverancier gekweekt, doch
hier niet in sterke mate en dan meer bij
L. lancifolium album dan bij L. L rubrum.
Bij een in Mei ingesteld onderzoek naar
het euvel, bleek, dat de planten bij den
afnemer bonte bladeren hadden, terwijl de
bloemknoppen grootendeels hol waren, coo-
dat van de bloemen niet veel te verwachten
was. Op de bladeren kwam een Botrytie-
ziekte voor, die het sterkste optrad bij de
meest bonte planten, en dan vooral in den
top. Juist deze meest 'bonte planten gaven
ook weer de slechtste bloemknoppen. Ook
het wortelgestel was bij de zieke planten
heel slecht ontwikkeld, vooral de wortelkrans
vertoonde rotte plekken. De planten leken
in hevige mate mozaïekziek te zijn. Iets
anders over het verschijnsel en de oorzaak
ervan kon men niet te weten komen.
Betreffende het devote Heiligdom van O.
L. Vrouw ter Nood te Heiloo, mogen wij
weder blijde mededeelingen doen over het
afgeloopen Bedevaartsjaar. Het getal pel
grims naar dit oord van uitverkiezing, nam
dit jaar weder belangrijk toe; niet minder
dan 15812 bedevaartgangers kwameu er on
der geestelijke leiding de H. Maagd begroe
ten en vereeren. Bovendien kwamen er, als
immer, nog velen méér, wier getal dus niet
onder bovengenoemd cijfer begrepen is. op
eigen gelegenheid neerknie'en voor het
beeld der H. Moeder Maagd, „God's Heyl-
go Moeder weerd," om Haar te eeren „met
duysenden gebeden."
De Bissch. Commissie gaf in dit jaar
gevolg aan haar voornemen, om een nieuw
rustaltaar op te richten voor de H. Sacra-
metsprooessies, dat onlangs gereed is geko
men, en in het aanstaande jaar in het
steeds schooner wordende Miriapark, dc be
devaartgangers zal stichten dor zijne
schoonheid en aanpassing aan de landelijke
'omgeving, waar het toonen zal hoe de ver
eering der H. Maagd in stede van ons
af te trekken van Christus, ons tot al
tijd groeiende vereering van Hem brengt,
dien Zij Haar Zoon mocht noemen.
De Haagsche Broederschap schonk ons het
levensgroote bseld der H. Maagd voor de
Bedevaartkerk, dat daar in het aanstaande
jaar de pelgrims zal stichten; de uitvoe
ring van dit besld werd opgedragen aan
den beeldhouwer Otto Mengelberg.
De Bisschoppelijke Commissie is het ij ve
in het octaaf van het feest
der Onbevlekte Ontvangenis 1922.
De Bissch. Commissie van
O. L. Vr. ter Nood.
Mgr. J. J. GRAAF,
Huize „Duinrust," O verveen,
Voorzitter,
J. A. F. KRONENBURG,
C. s. s. R. Sup. Prov. Keizers
gracht 220, Amsterdam.
B. DE JONG, Pastoor, Heiloo.
O. J. GONNET, Archivaris,
Haarlem.
JAN STUIJT, Architect,
Bezuidenhout, 195 den Haag.
G. TH. M. VAN DEN BOSCH
Kenn m rs'n e'. 12 Alkmaar,
Secr.-Penningm.
1) Stichters zijn zij, die een gift ge
ven van f 25 of meer. Ook vereenigen
kunnen zich ab zoodanig laten inschrijven;
welk een heerlijk m'd 'el voor Vereenigingen
om dus namens ALLE leden de EL Maagd
te eeren. v
2) Schrijven van Z. Em. Kard. van Bos-
sum aan de Bissch. Commissie.
TIEN JAREN UIT ONZE VADER-
LANDSCHE GESCHIEDENIS.
(1806-1815)
door Jos. P H Hamers,
