R.-K. SPORTLOTERIJ
STADSNIEUWS
Beter Iaat dan nooit!
Donderdag 21 December 1922
45ste Jaargang No. 14321
Nieuwe Haarlemsche Courant
NIEUWJAARSWENSCH
Steunt ons.
Let op 29 December.
Sport en andere Roomsche organisaties.
DIT NUMMER BESTAAT UIT 8 BLADZIJDEN. EERSTE BLAD
AGENDA
22 DE6EM3ER
Het Spaansche beleg om Haarlem
1572—1573.
't Is nu 350 jaar geleden, dat Haarlem
werd belegerd, 't Was in de December
dagen, dat onze goede stad meer en meer
werd ingesloten en de benauwdheid,
die zeven maanden duurde, beklemmen
der en beklemmender werd tot men ten
slotte op genade of ongenade zich moest
overgeven aan den Spanjaard.
In den loop der jaren hebben we meer
malen een episode van dat vermaarde
beleg opgehaald, uit de vergetelheid,
maar thans, nu drie en een halve maand
na het begin van de bange worsteling
zijn verloopen, mogen we het beleg
nog wel eens in vogelvlucht laten passee-
ren. Wie er uitvoeriger over lezen wil,
kan daartoe stof te over vinden in den
roman in drie deelen over het Beleg
van Van de Capelle en in 't wetenschap
pelijk juistere Werk van Dr. Ekama.
Eerst dient men evenwel zich een beeld
te vormen van hetHaarlem van dien tijd,
dat heel, héél wat kleiner was dan liet
tegenwoordige.De Nieuwe Gracht bestond
toen niet eens, de Jansweg en Kruisweg
waren nog echte landwegen met boerde
rijen en tuinderijen er langs.
In 't westen was Haarlem afgesloten
door de Zijlpoort. Waar nu de nieuwe
trambrug is, was toen de Raak spoort
(een waterpoort).
in 't zuiden hadden we de Groote- en
de kleine Houtpoort, aan den oostkant
de Eendjespoort (Lange Brug) en Ara-
sterdansche poort, terwijl aan den noord
kant Kruis- en Janspoort toegang moes
ten verschaffen.
De Noordwallen strekten zich uit waar
nu de Korte Jansstraat, de Ridderstraat
en de Nassaustraat is, om te eindigen
achter langs het hospitaal. Aan de andere
drie zijden waren breede muren met
schuinafloopende taluds voor het wa
ter, waarop doornstruiken wasten.
Het Haarlem van toen strekte zich
ook over het Spaarne uit. Langs de
oostoevers waren o. a. scheepmakerijen
en daar ook had Kenau Sintons Hasselaar
haar houtwerf.
De legende vertelt, dat haar woning
stond, waar nu het gebouw is van de
Hollandsche maatschappij van Weten
schappen tegenover de Damstraat.
De Beek doorkruiste nog de stad van
het Westen (Raakspoort) tot de Kaas
markt en sneed zoo de Groote Markt in
tweeën, waar er een paar bruggen over
lagen. De Zijlbaan bestond als Zandbaan.
De Amsterdamsche Vaart bestond niet
en ook de straatweg niet. De Oude Weg
van de Amsterdamsche Poort af voerde
over het Penningsveer naar Spaarnwou-
de.
Om toen in Amsterdam te komen,
moest men langs den sniallen, ongehar-
den IJdijk te water over het Spaarne en
het IJ.
We mogen als bekend veronderstellen,
dat het Beleg van Haarlem slechts een
episode was uit het groote veldplan van
den Hertog van Alva om de opgestane
Nederlandsche steden weder te onderwer
pen.
Toen dan Zutphen. in de Spaansche
macht was, lag de weg naar Holland over
de Veluwe open.
We kennen het lot van Naarden, dat
zooveel afgrijzen verwekte, dat de Hol
landsche steden eenparig besloten tot
een verdediging tot het uiterste.
Amsterdam stond aan de zijde van
Spanje, maar had veel last van het op
standig Enkhuizen, dat met zijn schepen
voor den IJmond kruiste en tot belem
mering der scheepvaart daar wrakken
liet zinken.
Bekend is hoe ze plotseling invroren
en nog net bij plotseling opkomenden
dooi en windverandering wisten te ont
komen.
Nu waren die lastige Noord-Holland-
sche vrijbuiters een poosje uit den weg
en Don Frederik de Toledo, Alva's
zoon, besloot Haarlem aan te tasten,
dus Holland in 't hart te treffen.
Vele der stads-magistraten waren maar
weinig met den nieuwen toestand in
genomen. Schout van Dort bad zelfs
in Juni, Haarlem aan Stadhouder Bossu
in handen willen geven.
Dat werd ontdekt, mislukte en dat
bracht troepenversterking onder bevel
van den Duitschen overste Lazarus
Muller.
In November had Rossu weer een po
ging gedaan onze stad naar de Spaan
sche zijde te brengen en Amsterdam's
Regeering in December.
In zooverre was er succes, dat de
Spaansch-gezinden in Haarlems regee
ring doordreven dat afgevaardigden zou
den onderhandelen. Dat waren Jonker
Christoffel van Schagen, oud-burgemees
ter, Dirk de Vries en Stads-Pensionaris
Adriaan van Assendelft. Het was in stilte
geschied, maar nog niet zoo of Wybout
Ripperda, een Fries, konimandant der
stad, chef der schutterij was het te we
ten gekomen.
Hij wilde de overgave aan Alva niet,
en riep terstond de schutters en burgers
bijeen in den Doelen. In zijn redevoe
ring, die bewaard is gebleven, wees hij
er op, hoe de vroedschap tegen haar
eed had gehandeld door met den vijand
in overleg te treden, en hoe ijdel het was
op genade te hopen na het gebeurde te
Mechelen, Zutphen en Naarden en hoe
het loffelijker was de vrijheid tot het
uiterste te'verdedigen. Hij wist zijn hoor
ders te bezielen tot moed.
Men besloot nu de weinig moedige re
geering der stad tot tegenweer te dwin
gen. De Prins van Oranje werd op de
hoogte gebracht en deze verzocht La
zarus Muller toen met zijn troepen te
Nieuwendam om versterking. Muller
verliet nu de schansen aan het IJ en
stond Haarlem vier vendels af. Met het
overschot trok hij naar Leiden.
De Amsterdammers bezetten toen de
schansen bij Nieuwendam en belemmer
den dus de Kennemer vrijbuiters zeer.
Langzamerhand kwam er meer krijgs
volk in Haarlem zoodat tegen Maart
1573 de bezetting ongeveer vierduizend
man sterk was.
Laten we nu eens terug gaan naar de
Haarlentsche afgevaardigden te Amster
dam.
Ze gingen over hun schreef en vertel
den Don Frederik hoe zwak eigenlijk
Haarlem was, wat natuurlijk in hem de
hoop van spoedige overwinning versterk
te. Ze schijnen zich evenwel niet op de
hoogte te hebben gesteld van wat te
Haarlem was gebeurd. Twee n.l. v. Scha
gen en van Assendelft gingen terug om
de burgerij tot onderwerping aan Alva
over te halen.
Bij hun komst werden ze gevangen ge
nomen en naar Delft gebracht.
Na een rechtsgeding werd v. Assen
delft onthalsd, van Schagen stierf in de
gevangenis.
Bij het Hof hadden ze zich beroepen
op den last door de Vroedschap gegeven.
Het Hof meende dat geen last mocht
gegeven, noch volbracht worden, strij
dig met een eed.
De Prins van Oranje zond 9 December
Marnix van Sint Aldegonde naar hier,
die er de Regeering veranderde.
Dirk de Vries de derde fagevaardigde
was te Amsterdam gebleven en schreef
van daar een brief naar de stad om de
Regeering over te halen tot het verjagen
der bezetting en te smeeken om genade
bij Alva.
Men'dacht er niet aan er op in te gaan.
De burger werd gevangen genomen en
gehangen.
De "nieuwe Burgemeesters waren Jan
van Vliet, Nikolaes van der Laan, Gerrit
Stuyver en Pieter Kies.
De Prins en de Staten schreven hen
dapper te zijn, hun eed te houden en
beloofden hulp' en onderstand.
Op 8 December 1572 verscheen Don
Frederik met 30.000 man en geschut
in de. buurt van Haarlem. Haarlem was
baas over het Spaarne door Spaarndam.
Daar waren schansen gemaakt. De Prins
had al last gegeven door het doorsteken
van den. Spaarndammerdijk het land
onder water te zetten. De voorhoede van
het Spaansche leger stuitte bij Spaarn
dam op de schansen. Maerten Pruys en
Michiel Gerrit Verlaan voerden daar het
bevel. Het doel was den dijk door te
graven, waarmee men intusschen, maar
te laat was begonnen. Boeren wezen de
Spanjaarden de zwakste plek der ver
schansing aan. Pruys sneuvelde met
300 man. De rest zocht heil in de vlucht
naar Assendelft en Beverwijk.
Hier hadden de Spanjaarden zich al
gauw genesteld. Intusschen gaf men'
vanuit Haarlem de verdediging van
Spaarndam niet op.
Men had het treurig schouwspel van
verre gezien en terstond trok een vendel
burgers en soldaten er op uit.
't Was te laat. Ze werden teruggesla
gen. Bloedig werd op het toegevroren
Spaarne gevochten en al strijdende trok
men naar Haarlem's wallen terug. De
weg aan de noord- en westzijde stond nu
open en het leger met zijn tros volgde
spoedig de voorhoede.
Het eerst werd bezet bet Leprozen
huis (nu Stads-Armen- en Ziekenhuis)
aan den Schotersingel, die toen echter
niet bestond. Den 11 den December ver
toonden zich de eerste Spanjaarden
voor de stad. Don Frederik was door zijn
vader, den Hertog van Alva, met de
leiding van het beleg belast.
Hij vestigde het hoofdkwartier op
het Huis ter Kleef, toen een hechter en
sterker kasteel. Sparendani was bezet
door twee vendels Walen. Het Huis ter
Kleef had zijn wettigen heer, dien van
Brederode, pas verloren. Onder Don Fre-
deriks bevel lagen op en om het Huis
ter Kleef zes en dertig vendels Spanjaar
den. Natuurlijk was er voor die 30000
man heel wat noodig. Tot beteren aan
voer werd over het Noorderbuitenspaar-
ne ongeveer ter plaatse van de Schoter
gasfabriek een houten brug geslagen en
een sloot die door de weilanden achter
het Huis ter Kleef naar den duinrand
liep, verbreed en uitgediept tot „het
Spaansche Vaartje". De SpaanscheVaart-
straat in Schoten heet er nog naar. Van
het vaartje is niets over dan een stukje
vijver op de oude begraafplaats en een
onaanzienlijke sloot aan den Achterweg
op de grens van Schoten.
Aan de zuidzijde achter de Houtpoort
lag de graaf van Overstein met achttien
vendels Duitschers. Aan de westzijde
vóór de Zijlpoort lagen twee en twintig
Walen onder Noircarmes Cagres enLigues.
Aan de Gouden Haan aan den Zijlweg
lag een schans. De Spanjaarden waren
ook op het tegenwoordige Elswoud ge
legerd. Alle dorpen in den omtrek hadden
Spaansche bezetting. Ook Brederode en
het kasteel Berkenrode waarvan de
grondvesten nog te zien zijn in den vijver
der buitenplaats van dien naam.
Aan de oostzijde lag Haarlem vrij,
want men was meester van onze gasfa
briek tot bij de Dubbele Buurt tot aan
de Haarlemmermeer toe. Behalve de
soldaten bracht Don Frederik uit Luik
nog 2000 gravers mee.
(Wordt vervolgd)
MUZIEK.
Haarlemsche Orkest Vereeniging.
Weldadigheid naar Vermogen.
Wfrr ^Prr t
v. 9 'Prr
L>e Verkiezingscampagne.
faMMLYK-gfö
Opticiens Fabrikanten
J. J. WEBER ZOON
Koningstraat 10 Haarlem
TELEGRAFISCH WEERBERICHT.
De abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per Kwartaal 325
Per Week 0.25
Franco per post p. kwartaal bij
vooruitbetaling 3.37 54
Bureaux: Nassaulaan 49,
Haarlem.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
COURANT
Adverlenliën 35 cents per regeL
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusscben den tekst
als ingezonden mededeeling: 60 cd.
per regel Vraag- en aasbod-ad-
vertentiën 1—4 regels 60 cent per
plaatsing; elke regel meer 15 cent
bij vooruitbetaling.
Wij maken onzen lezers bekend, dat ook dit jaar wederom de
gelegenheid wordt aangeboden tegen vergoeding van slechts
f 0.60 een NIEUWJAARSGROET in onze
te plaatsen, welke echter niet meer dan 4 regels plaatsruimte
mag beslaan.
Dubbele grootte f 1.20. Tweedubbele grootte f2.40.
De abonné's welke van deze meer en meer gebuikelijke wijze
van „wenschen aanbieden" gebruik willen maken, worden be
leefd verzocht onderstaande bon ten spoedigste duidelijk inge
vuld met toevoeging van faan ons bureau NAS
SAULAAN No. 49 te HAARLEM, te doen bezorgen.
Ook onzen courantenbezorgers en agenten kan de ingevulde
bon ter hand worden gesteld.
Ondergeteekende verzoekt plaatsing van onderstaande NIEUW
JAARSGROET in de Nieuwo Haarlemscho Courent van
30 December. (Het bedrag ad fgaat hierbij.)
S. v. p. duidelijk met potlood invullen.
Nu de sport onder de jongelui zulk een
ontzettende vlucht neemt, zal het dunkt me
wel eens tijd worden, dal ook de Roomsche
standorganisaties zich gaan verwaardigen om
te zien naar hetgeen hun toekomstige leden
doen.
De leiddraad welke officieel gegeven is,
spreekt den wensch uit, dat de sportorgani
saties aansluiting zullen zoeken bij de Jeugd
organisaties zoowel als bij de standsorgam
saties.
Dit lijkt me zeer goed gezien, om de een
voudige reden, dat als die aansluiting, en
daardoor dus de samenwerking beslaat, men
ook des te zekerder- is, dat de leden der
spprtbeweging voor de Roomsche organisaties
behouden zijn. Iets wat nu op dit oogenblik,
nu de sport absoluut los staat van stands-
organisaties en zelfs ook van de jeugdorga-
uiaties, niet het geval is. Het is een beslist
feit, dat het lidmaatschap eener neutrale
sportclub heel gemakkelijk leidt tot liet lid
maatschap ook eener neutrale vakorganisatie,
in casu lot een socialistische vcreeniging. Hoe
veel jongens, die hun opvoeding hadden ge
noten op eeu patronaat, zijn toch voor de
Roomsche beweging verloren gegaan, doordat
ze' lid werden eener neutrale sportclub, waar
de ideeën hunner medemakers in hen zijn
overgegaan. Anderen die zijn grootgebracht in
een jongelingsverceniging zijn later verloren
gegaan in de liberale gedachfenwereld, welke
zulk een groofen invloed op hen uitoefende
in hun neutrale sportclub.
Wanneer de standsorganisaties, de Hanze,
de Volksbond, de Vrouwenbond meer posi
tief werk deden in dezen, en overal waar ze
maar konden beschermend, helpend en pro-
pageerend optraden voor de Roomsche sport-
beweging, zou hel verlies van Roomsche jon
gelui aan de neutrale organisaties minder
groot zijn.
Wat ze er voor doen zal uitgedrukt kunnen
worden in geld. Mij is het niet bekend, dat
de eerste cent van een dezer standsorganisa
ties, als zoodanig, al is gekomen in de kas van
de leiders der Roomsche sportbeweging.
En dan de K. S. A. met welke de Room
sche sportorganisatie ook voeling moet hou
den volgens dezelfde bovengenoemde leid
draad, wat deed zij dan voor deze grootste
aller jeugdbewegingen? Of heeft de sport ook
geen socialen kant? Ja, men stuurt een afge
vaardigde, maar daar houdt dan ook alles
mee op. En wie durft het aan in de K. S. A.
te pleiten voor de Roomsche sport? Als zoo
danig heeft de sportbeweging niel eens zitting
in de K. S. A.; dat loopt over de jeugdorga
nisatie: maar deze kon ook niet anders doen
dan een commissie instellen, die dan verder
zelf maar moest redden. Waar blijft dan de
moreele steun, waar de onderlinge samen
werking.
Men heeft er niet voor gevoeld en men
heeft er zich af gemaakt. Dat is wel gemak
kelijk, maar toch heusch niet verantwoord,
waait ten slotte zullen de sociale organisaties
wezenlijk wel tiet nadeel gaan voelen, dat
hen toegebracht wordt hierdoor, dal velen
liever gaan naar de neutrale clubs, voor welke
veel ineer gpdaan wordt dan voor de Room
sche, en zoodoeide verzeilt men ook in niet-
Roomsche sociale bonden.
Natuurlijk zullen er weer zijn, die zeggen,
dat dit overdreven is, maar dat zijn mensehen
die van deze beweging hel a. b. c. niet ken
nen. Juist, dat is het, men kent de sportbe-
w-eging niet, men weet absoluut niet wat er
in omgaat, en toch smaadt men ze zelfs.
Ik noem het onverstandig, en hel zat zich
eenmaal wreken, wanneer men niet intijds op
zijn hoede is.
Wanneer deze regelen de besturen van
Hanze, Volksbond en Vrouwenbond eenigszins
tot nadenken stemmen, of zij niet zijn te kort
geschoten reeds sinds lang, dan hen ik al
meer dan tevreden. Al die menschen ineens
overtuigen, gaat toch niet.
JAN VAN HAARLEM.
18 Dec. 1922.
Sociteit „St Bcivo" Cursus Vrouwenbond
8 uur Haarlem's Gemengd Koor 8 uur
Rederijkers 8 uur K. S. A. 8 uur
Valkafd. 7 Spoor en Tram 8 uur.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat 49
dagelijks, uitgen. Zaterdag, Zon- en Feest
dagen, toegankelijk.
R. K. Leeszaal en uilleenbibliotheek Jams-
straat 49 Eiken dig geopend van 10
121/2, van 25 en van 710 uur. belmlTe
des Maandagsochtends en op Zon- en Feest
dagen.
Uitleen van boeken var. half 39 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor mannen Jacobij-
nestraat 15 Alle werkdagen, voorm. van
912 uur. n.m. van 25 uu;r. Zaterdags al
leen van 912 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen des nam.
van 3 tot 4 en van haif 8 tot half negen.
Martha-vereeniging Bloemhofstraat 1
Betrekkingbureau voot vrouwen Alle
werkdagen van 1012, van 24 en van
89 uur.
'/.andvoort Gemeenteraad half 8.
Het loopt al naar de helft van het be
drag, dat voor de restauratie van de Gos-
larsche kerk noodig is. Dat ziet u wel
aan. het lijstje hieronder.
Behoort u ook tot degenen, die dit bij-
elkander gebracht hebben? Niet? We kun
nen toch niet verlangen, dat dezelfden
ook de tweede helft schenken. Voor de
tweedo helft rekenen we dan ook op u.
IJ ziet nu toch duidelijk genoeg, dat we
niet buiten uw gift kunnen. Nu, we zijtn
benieuwd, hoeveel u ons vanavond nog
zendt. Ter eere van bet H. Kerstkindje,
dat in Goslar moet komen in een bijna
daklooze kerk, maar dat het volgend jaar
daar zelfs geen stal zou vinden.
i. i tv
Vorig bedrag f 186.55. 1
J. W. te Heemstede f 7..'O voor de kerk
en f 7.50 voor 3 H. Missen, ter eero van
het H. Hart van eeu onbekende f 2.50,
C. N. H. f 5, tot lafenis van de Geloo-
vige zielen f 1 voor den pastoor, f 1
voor de instortende kerk, N. N. f 5, 0.
Wi f 1, M. D. f 1 NN. f 0.50, tot zekere
intentie f 1, Redactie van de „Nieuwe
Zuid-Hollander" f 4.50, N.N. te Lisse f 2.50
voor eene H. Mis t.z.i. en f 2.50 voor de
kerk te Goslar, 11. te Bloemendaal f 5,
van fam. S. 2 maal 3000 Mk. t.z.i, voor de
Geestelijkheid en de kerk te Goslar ter
eere van het H. Kerstkindje f 5, voor
i de kerk te Goslar en de noodlijdende
priesters f 2.50, van N.N. voor de in
stortende kerk f 10, P. en v. R. te Heem
stede f 2.50, J. v. P. f 1.
Giften na elf uur ingekomen worden
morgen verantwoord.
In waarheid oen „buitengewoon" con
cert. Een avond, waarop de H. O. V.
trots ch mag zijn. Was het niet de eerste
maal, dat de naam van .Dr. Johan Wage
naar het program der H.O.V. sierde?
Maar hij deed liet orkest ook de eer aan,
zelf zijn werk te komen dirigeeren. Wij
konden onzen eminenten Hollandtschen
componist nog niet dan op zijn persoon
lijk geestelijk terrein: hot burleske genre.
Nu konden we vernemen, hoe ook het
ernstige bij hem 'n muzikalen weerklank
vindt; hoe hij de slof van Shakespeare's
„De getemde feeks" in zich opnam en
ze kleedde in den vorm der concert-*
ouverture.
Een werk, met de prachtigste per
soonlijke eigenschappen. Maar allereerst:
een uiterst knap stuk werk. Ik denk hier
niet enkel aan „geleerde" muziek, waar
op het fugato allicht zou duiden, maar
aan de gestalte die bouw der muziek
krijgt onder het plaatsen der lijnen; in
zijn directie kwam dit ook ten duidelijk
ste uit. Verre van het détail te verwaar-
loozen, is toch de lijning hem hoofd
zaak. Daarmee samen hangt ien nauwste
een uiterst rustige directie, een leiden
dat ons voorbereidt en als in verscherpt
licht exposeert. Zooals de rijzige figuur
van dezen uitnemenden Nederlander het
podium betreedt, zoo is zijn directie. Na
tuurlijk, zonder „manier". Hij Iaat zijn
muziek spreken. In forsche contouren
zet hij het werk op en als geheel vanzelf
krijgt het gestalte. Men mag hier ook
Wel bijzonder rcleveeren, hoe uitnemend
het orkest speelde. Een lichte taak was
]>pt niet, maar de uitvoering was per
fect voorbereid, en na Zondag onder lei
ding van Nico Gerharz was dit in een
tweede uilvoering 'n prachtig stuk werk.
Heeft de muziek van Wagenaar een
overvloed van oorspronkelijkheid, zoodat
men slechts sporadislch merkt,'dat ook
andere invloeden zich bij de conceptie
van dit werk hebben doen gelden: de
muziek van dien anderen landgenoot.
Emile von Bracken Fo'ck, is meer on
der invloed van Wagenaar geschreven.
Laat ons er'dadelijk bijvoegen, dat het
nitt een van de laatste werken is van
den componist en het dus niet vreemd
is, dat men in harmonie, in modulatie,
in thematiek en eigenlijk ook in orkest-
kleur den genius terugvindt, die zooveel
muzikale mannen verleidde tot het eon-
cipieeren van tooneelstukken, waaraan
bijkans overal het „tief-ernsle" karakter
aan ten grondslag ligt. Het meest eigene.
kon men hooren in liet tweede stuk,
I 'n orkestfragment „Maneschijn-melodie"
I Het had een eigen karakter, dat in de
isfeer van E-groot een mooie belichting
vond en van de instrumenten in hun
j meest voordeelige ligging partij trok.
Dat ik de derde Nederlander eerst nü
noem, mag als een onbeleefdheid worden i
aangemerkt, te meer als men weet dat
die Nederlander een vrouw is, een com
poniste van talent, van wie een drietal
liederen uitnemend werden gezongen
door mevrouw Koolhoven. Hadden we
deze liederen van Bertha Frensel Wege
nerKoopman reeds vroeger in clavier-
begeleiding mogen hooren, thans ver
schenen ze in een andere belichting,
doordat Nico Gerharz drie ervan in-
tstrumenteerde. Dat hier de hand van
den bekwamen orkestleider de muziek
lot een ander leven wekte, doet niets
af aan de waarde van het origineel, dat
waarlijk geen geringe verdienlsten heeft:
we konden dat op het muziekfeest der
Toonkunstenaarsvereeniging hooren, dien
Zondagmiddag in den Stadsschouwburg,
dat mevrouw Koolhoven de liederen
zong, met de componiste aan den vleugel.
De liederen liggen mevrouw Koolhoven
prachtig, niet alleen „stimmlich", maar
vooral omdat het persoonlijke der ver
tolkster hier zoo goed tot uiting komt.
En wie een voorbeeld wil zien hoe 't
een en 't ander te zamen gaat, die mag
luisteren naar regels als „Go, and give
him a flower from my hair, my friend'.
Het tweede lied „Do not go, my Love
zoowel als het laatste, waar de orkestra
tie al heel gelukkig was, maken den
wensch levendig, deze composities in
haar nieuwe gestalte nog meerdere malen
te mogen hooren.
Mevrouw Koolhoven had vooraf een
Fransch lied van Fourdrain gegeven,
dat mede van de natuurlijke muzikaliteit
der zangeres getuigde en dat in zijn
naïveteit ongerept in dezen zang werd
behouden. De componiste verscheen on
het podium en bracht dank aan allen, die
dit succes hadden doen beleven.
Het orkest had nog een stuk van Ga
briel Piemé gespeeld, een suite naar een
pantomime „Le ooilier de Saphirs waar
in we nog maar weinig van den latercn
schrijver van „Le croisade des EnfanlsT
kunnen ontdekken; vlakke muziek en in
zijn laatste deel „Tableau" zelfs taai.
Maar was er niet genoeg schoons ge
weest? Was er niet uitnemend en frisch
gemusiceerd? Dat begon als met Mas
senet, die ieder trouw bezoeker straks
uit z'n hoofd gaat kennen, maar dat
alweer bewijzen gaf dat alles steeds beter
„zifbij dit ensemble.
De componisten waren vol lof voor
liet orkest en zijn leider. Het slot van
den avond was allerleukst. Dr. Joh. Wa
ge naar kreeg een krans, die al gauw Ger
harz om de schouders werd geworpen
en van deze met 'n handigen zwaai ver
huisde naar den concertmeester, van wie
ze ten slotte weer bij den eersten ge
lauwerde belandde.
Het was hartelijk. Het was alles spon
taan. En men vergat zijn spijtigheid dat
de zaal niet beter, niet veel beter bezet
was, op dit met recht „buitengewoon"
concert.
G. J. K,
Het verslag van het Bach-conccrt,
waarvan de copie niet was ondertee
kend, droeg ten onrechte mijn naam-
teekening. Het was de heer J. W. Ruinen,
door wiens vriendelijkheid ik bij onver
wacht verhinderd-zijn werd vervangen.
G. J. Kj
Gistermiddag hield deze vereeniging
haar algemeene vergadering. De secre
taris, de heer K. L. W. van IJsendijk,
bracht het jaarverslag uit. Dit verslag
bespreekt eerst de vraag: Heeft particu
liere armenzorg nog wel voldoende re
den van bestlaan? Deze vraag moet be
vestigend beantwoord worden. Want niet
tegenstaande de hoogcre loonen, welke
veelal worden uitbetaald, blijft armoe
de nog steeds beslaan bij ouden van
dagen (hoewel die eenigermate wor
den gesteund door de Ouderdomsrente)
en bij die gezinnen welke tij d-.il ijk in
financieelen nood verkeeren, tengevolge
van heerschende werkloosheid of door
ziekte of door overlijden van den kost
winner aldus het verslag.
Naar aanleiding van de werking der
Wet belrel'fende de bijzondere Armen
zorg heeft mevrouw M. G. MullerLu-
lop op de vergadering van de Ned. Ver
eeniging voor Armenzorg en Weldadig
heid deze in haar praeadvies besproken.
De indruk was:
1. Dat de toestand zooals deze thans
is, nimmer door den wetgever ge-
wenischt is.
2. Dat als middel ter verbetering
werd aangegeven door wijziging van art.
14 der Armenwet het geven van subsidie
aan kerkelijke en bijzondere instellin
gen van weldadigheid te bevorderen en
zoo mogelijk liet invoeren van een ge
wijzigd Elbefelder stelsel.
Het eerste argument bleef niet on
aangevochten. Dc bij.zondere Armenzorg
lieeft echter alle reden om te blijven
voortbestaan, omdat hier alles uit lief
de tot den naaste geschiedt. Niet al
leen financieele doch ook moreele steun
werd verleend.
Ook voor de a.s. verkiezingscampagne
heeft het bestuur der R.-K. Kiesvereeniging
een "levendig en krachtig programma voor
bereid, een programma dat iedereen zal moe
ten bevredigen.
Boven en behalve de jaarvergadering, die
rond de helft van Januari zal worden ge
houden, komt op 26 Januari niemand minder
dan de heer baron van Wijnbergen, lid van
de Tweede Kamer der Staten-Generaal en
voorzitter van den Bond van R.-K. Kiesver-
eenigingen, hier spreken over de algemeene
Landspolitiek. Iedere ter vergadering aan
wezige katholiek, zal gelegenheid hebben
vragen te stellen aan den spreker, en dat
wordt zoo, dunkt ons, een mooie gelegen
heid, voor wie dat wenscht, zijn hart eens
te luchten.
In Februari komt het lid der Tweede Ka
mer, de heer Kuiper, hier een lezing houden.
Het onderwerp wordt nog nader bekend ge
maakt, maar ook hier zullen wel vrijuit vra
gen gesteld kunnen worden. Dat men er een
ruim gebruik van make en wie wat te mop
peren heeft of wie inlichtingen wenscht,
moet niet verzuimen dat op die vergade
ringen te doen. Niet alleen kunnen er zeer
gerechtvaardigde klachten zijn, maar het is
ook veel beter om die uit tc spreken. Door
samenspreking leert men eikaars bedoelin
gen kennen en ook waardeeren waarschijn
lijk.
Tenslotte zal de heer Mr. Bomans een se
rie van vijf lezingen houden over de huidige
Provinciale en Gemeentelijke politiek. De
onderwerpen worden nader bekend gemaakt.
Ook hier zal het door den spreker en het
bestuur van de R.-K. Kiesvereeniging op
buitengewoon hoogen prijs worden gesteld,
indien aan den heer Bomans veel, veel vra
gen worden gesteld. Laten het gerust zeer
lastige vragen zijn. Als er maar van gedach
ten gewisseld wordt.
Zoo ziet men, dat een aangename en, laat
ons hopen, nuttige verkiezingscampagne voor
de deur staat.
Wat vooral gewenscht wordt, is ophelde
ring in veler gedachtengang omtrent den
huidigen 1 >p der gemeentelijke en landelijke
en provinciale politiek.
Laat men er veel gebruik van maken!
Barometerstand 753. Vooruit.
OPGAVE VAN:
Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteorolo
gisch Instituut te De Bilt.
Naar waarnemingen verricht in den morgen
van 21 December.
Hoogste barometerstand 769.1 m. M. te
Haparanda.
Laagste barometerstand 736.5 m. M. te
Vestmanoer.
Verwachting van den avond van 21 tot den
avond van 22 Dec.
Matige tot krachtige, later wellicht nog toe
nemende Zuidelijke tot Westelijke wind, aan
vankelijk licht tot halfbewolkt en droog wier,
later toenemende bewolking met kans op regen,
aanvankelijk zachter.
Betreffende het bestuur wordt mede
gedeeld dat weinig verahndering kwam.
Dr. M. Wolff bedankte als bestuurslid
wegens vertrek naar elders. Tevems
wordt, met vreugde herdacht dat de op
richter der vereeniging jhr. mr. A. J.
Rethaan Maearé zijn 80sten verjaardag
vierde.
De Commissie voor huisbezoek be
staat uit 31 leden. Mevr. E. J. Ozrnga-
Dusseldorp bedankte. In haar plaats
werd benoemd mevr. A. vort Löhen
Sells— Lucardie.
Aangaande de ondersteuning wordt
gezegd, dat in 't begin van het boek
jaar 71 gezinnen in behandeling waren.
Deze gezinnen bestaan uit 267 leden,
32 gezinnen met 154 leden behooren
lot de Ned. Herv. Kerk; 38 met 110 le
den tot de R.K. Kerk; 1 gezin met 2
leden tot de Luthersehe Kerk en 1 per
soon behoorde tot geen genootschap.
57 Gezinnen genoten reeds vroeger on
dersteuning; 14 gezinnen voor den eer-
Isten keer.
In de registers slaan 2162 gezinnen
ingeschreven. Verder beschikt de veree
niging over gegevens betreffende ruim
750 gezinnen.
In den loop van het jaar kwamen
26 aanvragen om ondersteuning binnen;
14 werden aangenomen en 12 afgewe
zen.
Bij de „nieuwe armen" is het aantal
ondersteunde gezinnen uitgebreid tot 16.
Opheffing van den steun tengevolge
van verbeterden financieelen toestand
aan het gezin kwam hoogst zelden voor.
Losse giften werden uitgereikt aan 36
gezinnen.
Aan schenkingen ten bate der kas
kwam in een bedrag van f 560, zijnde het
nadeelig saldo van de opgeheven naaiver-
eeniging; een legaat van f 2000 van een
voormalig huisbezoeker en van Mgr. Cal-
lier. Verder giften in natura van de
firma Peek en Cloppenburg ëti een par
tij gebruikte onderkleeren van bevrien
de zijde.
De inkomsten van het Dr. Wijnhoff-
