Vrijdag 22 December 1922
45ste Jaargang No. 14322
IN EN OM HAARLEM.
Uit den Gemeenteraad»
PIT NUMMER BESTAAT UIT 8 BLADZIJDEN. EERSTE BLAD
STADSNIEUWS.
AGENDA 23 DECEMBER
Gemeenteraad.
Nog heerlijk als het oud is,
FflANKEN'S MELKBR00D
Opticiens Fabrikanten
J. j. WEBER ZOON
Koningstraat 10 Haarlem
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
De abonnementsprijs bedraagt vom
Haarlem en Agentschappen:
Pet Kwartaal 3.25
?ei Week 0.25
Franco per post p. kwartaal bij
rooruitbetaling 3.3714
Bureaux: Nassaulaan 49,
Haarlem.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970,
Advertentiën 35 cents per regel
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusscben den tekst
als ingezonden mededceling: 60 e4.
per regel. Vraag- en aaabod-ad-
vertentiën 14 regels 60 cent per
plaatsing; elke regel meer 15 cent
bij vooruitbetaling.
Mei de gemoedelijkheid van een boemeltrein
zijn wij gisteren weer verder gestoomd langs de
verschillende artikelen van de begrooting. .,Op
het hoofdstation „Onderwijs" werd wat langer
lialt gehouden. Als van ouds is bij dit onder
werp nog al wat te vertellen. Critiek werd
eigenlijk niet uitgeoefend. De afdeeling van mr.
Bruch wordt hoe langer hoe uitgebreider en in
gewikkelder door de onophoudelijke Haagsche
bemoeiingen; zij, die zich vroeger wel eens ou-
derwijsspecialileit durfden noemen staan nu te
genover dezen tak van dienst als tegen een
wonderdier op te kijken. En in dezelfde rnate.
waarin „Onderwijs" ingewikkelder werd, wist
onze Wethouder zijn afdeeling te perfectio-
neeren. zóó, dat Haarlem in dit opzicht de
vraagbaak voor vele andere gemeenten gewor
den is. Mr. Bruch staat dan ook welhaast bo
ven de critiek. Met zoo'n alwetend onderwijs
man valt al zeer moeilijk te disputeeren.
De heer Boes herhaalde eenige klachten uit
het voorloopig verslag: sommige scholen (met
name school 22 van de Friesche Varkensmarkt
en de twee scholen aan de Prins Hendrik
straat) kenden, wegens hun gering aantal leer
lingen versmolten worden tot twee scholen.
Dan wenschte de heer Boes een speelplaats
toot de kinderen der scholen aan de Nassaulaan
verklaarde zich tegenstander van de proef om de
bewaarders van de scholen te verwijderen en
wat het voornaamste was skdde deze
spr. de vraag, of de beslissing over den bouw
van een nieuwe 2de H.B.S. nog niet een paar
jaar aangehouden kon worden. Dit is een
zaakje van een half millioen, wat op zich zelf,
al moeilijk, is op te brengen in dezen tijd.
Daarbij komt, dat men in de naaste toe
komst een vermindering van het aantal leer
lingen aan de H.B.S. kan verwachten, t sic om-
dal de openbare H.B.S. hier ter stede de con
currentie heeft van drie bijzondere lycea; en 2e
omdat er een verminderde belangstelling voor
wetenschappelijke voTming bij het publiek
merkbaar is.
Deze laatste zaak, waaraan, behalve een al-
gemeene kant, ook een groot Haarlemsen be
lang vast zit, gaf aanleiding tot een nog
al zeer uitvoerig debat. De heer Reinalda be
streed den heer Boes en vond daarbij den
wethouder geheel aan zijn zijde. Er is inder
daad, betoogden deze beiden, een toenemende
belangstelling voor bet lyceum, waarbij de be
roepskeuze een paar jaar wordt verschoven, te
bemerken. Dat is een gelukkig verschijnsel,
maar heeft met al of niet uitstel van den bouw
eener 2de H.B.S. niets te maken. De school
moet er toch komen zei de wethouder; en, na
de wijziging van het gymnasiale leerplan is
zoo'n gebouw later even goed, voor lyceum als
voor H.B.S. beschikbaar. Mr. Bruch acht de tot
slandkoming een dringende noodzakelijkheid
en nu er door de lange vertraging, welke deze
zaak al reeds gehad heeft, toch al een drie ton
is bespaard, meent hij, dat verder uitstel niet te
verantwoorden is.
Ook over het ongeweHschte om openbare
scholen op te heffen op grond van te kleine klas
sen waren de heeren Bruch en Reinalda't eens,
wat niet te verwonderen is, wanneCT men be
denkt, dat onze Wethouder veel meer dan wij,
voorstander is van kleine klassen en klassen
boven de 40 leerlingen 'verderfelijk acht voor
het onderwijs. Er werd nog een interessant ar
gument tegen hot idee van den heer Boes aan
gevoerd. Wanneer er een openbare school
wordt opgeheven en aan een bijzondere school
wordt toegewezen, dan kan dat toch altijd nog
maar voor een gedeelte gebeuren, zei mr.
Bruch.
Immers, de speel- en gymnastieklokalen
zullen dan door die bijzondere school, maar
ook door de maast gelegen openbare school ge
bruikt moeten worden. Twee hanen in één
hok. dat gaat niet; noch minder twee hoofden
in één school, vooral, wanneer dezen zooals in
casu, onder verschillende autoriteiten staan
(gemeente en bijzonder schoolbestuur) zei mr.
Bruch. Die idee van de interconfessioneele
speelzaal verwekte nog al wat hilariteit in den
Raad. Nog vermakelijker was het debat over de
sehoolhewaarders, van wier overbodigheid de
Wethouder volkomen overtuigd is, wat hij
o.m. aldus demonsLreerde: VToeger, toen de
hoofden nog ambulant waren en de ouders
den geheelen dag konden komen aanbellen
om den bovenmeester te spreken, had zulk
een handlanger reden van beslaan. Wanneer
hij een goede hand schreef, vulde hij zelfs de
rapporten j.n. Maar nu het hoofd voor de klas
staat en zijn spreekuur heeft van 's ochtends
S/i tot 9 uur, nu wordt er niet meer gebeld
en heeft de man niets meer te doen! Daar
ging de bewaarder met het ambulantisme over
boord!
De wethouder gebruikte deze gelegenheid om
nog eens opnieuw de onjuistheid van de
stelling aan te toonen, alsof het onderwijs in
Haarlem zoo duur is en becijferde, dat voor
1923 voor het volksonderwijs 312.800, voor
het middelbaar en gymnasiaal 129.800 en
voor de avondscholen f 45.000 of samen bij
na 5J4 ton minder wordt geraamd dan in
1921 is- uitgegeven.
Bij de subsidies aan bijzondere onderwijs
inrichtingen kwamen de sociaal-democraten
weer met zeer onsympathieke opmerkingen.
De heer Kingma deed een aanval tegen het
voorgesteld verhoogd subsidie aan de R.K.
Handelsavondschool (den mooien opzet vap
toen nog kapelaan Caarls). De wethouder
verdedigde de verhooging echter met warmte
en lokte den voorzitter van de commissie van
toezicht op het middeibaar onderwijs, mr.
Doosjes, ook uit zijn tent. Toen deze ten volle
de woorden van den wethouder had onder
schreven, dat n.m. deze avondschool schitte
rend werk verricht, in een bepaalde behoefte
voorziet en, wanneer al deze leerlingen naar
een avondschool der gemeente zouden over
gaan, minstens evenveel geld noodig zou zijn,
toen liet men van socialistischen kant het
Terzet maar varen.
Onze R.K. Huishoudschool kreeg nog een
pluimpje, waarna het veel besoroken subsidie
aan de R.K. Leeszaal aan de orde kwam. Ge
lijk men weet stelden B. en W. voor het sub
sidie van ruim f 2000 van het vorig jaar thans
te verhoogen tot f 3500, terwijl f 4500 is
gevraagd en ook absoluut noodig is. De heer
Reinalda wilde echter van de verhooging niets
weten, meende, dat ook deze inrichting maar
onder de bezuiniging moest vallen. Mr. Hage
meijer begon met de zeer juiste opmerking,
dat de R.K. Leeszaal op eigen initiatief der
Haarlemsche Katholieken was opgezet. Voor
de hoogc oprichtingskosten was nimmer steun
gevraagd. Toen bleek, dat de inrichting levens
vatbaarheid bezat, is men om subsidie gaan
vragen. De Raad heeft die gegeven en daarmee
in princij>c erkend, dat hiermee een gemeen
tebelang gemoeid is. Maar dan moet men het
voortbestaan ook verder mogelijk maken en
niet zeggen: omdat de regeering niet steunt,
geven wij ook niet meer.
Met het slot van het beloog van mr. Hage-
ntever konden wij ons minder vereenigen. De
spreker betoogde, dat de Openbare Leeszaal
gespeend was van alle Roomsche literatuur van
eenige beteekenis. Daarom kunnen de Katholie
ken er niet heen. Voldeed men aan de wen-
schen der katholieken, dan hadden wij geen
Roomsche Leeszaal noodig. Begrijpelijkerwijze
greep mr. Loosjes onmiddellijk deze laatste
verklaring aan om te zeggen: Uit slechts uwe
verlangens. Zooveel de Openbare Leeszaal kan,
zal zij aan rle wenschen van het Roomsche pu
bliek voldoen en de Katholieke Leeszaal kan
worden opgeheven1
Den besten verdediger vond de Katholieke
Leeszaal echter in mr. Bruch, die zeer scherp
en helder het Katholieke standpunt (trouwens
Ook dat van een groot deel de anti-revolution-
I'ai rem uiteen zette Ofschoon voorstander van
de Openbare I/ceszaal kan ik het Katholieke
standpunt r-cr goed begrijpen en waardceren,
zei mr. Bruch; de meening n.m. dat eet: neu
trale, Opennare leeszaal allerlei lectuur, groen
en rijp bevat, lal van werken, .lie on den
index slaan; en daar wit men het Roomsere
publiek niet hoen lokken. Men eischt dus van
Kcomschc zijde eer. eigen Leeszaal. Maar een
maal op 't stantdpunt staande, dat men een Ka
tholiek" Leeszaal als voldoende aan de behoef
ten van e»n groot deel (een derde) van liet
Haarlemsch publiek erkent, moet men zuik
een instelling niet de kans laten om dood te
bloeden en daarom geven wat haar redelijker
wijze toekomt. Mr. Bruch stelde daarom als
minderheid in het college van B. en AV. voor
om het subsidie te verhoogen tot 4500.
Mr. Bomans had de weinig aangename taak
•daartegenover de meening van B. en VV. te ver
dedigen en zei, dat het beginsel van zijn be-
groolimg hem noopte om ver-hooging van geen
enkel subsidie, ook van dit niet toe te staan.
Het voorstel van den heer Reinalda, om
het subsidie op f 2000 terug te brengen werd
met 17 tegen 12 en dat van mr. Bruch, om het
te verhoogen tot f 4500 met 21 tegen 8 stem
men verworpen, waarmee de verhooging tot
f 3500 was goedgekeurd.
Buiten de begrooting om kwam nog een
vraag van den heer Reinalda ter sprake, waar
om B. en W. voor het werk aan het Oost-In
disch Vaartje slechts 0.40 per uur aan de
werkloozen laten uitbetalen.
Wethouder Heerkens Thijssen deelde mee,
des ochtend met mr. Slingenberg op het de
partement van minister Aalberse te zijn ge
weest om over de werkverschaffing in Haarlem
le spreken. Door een keelaandoening kon de
minister echter niemand ontvangen. De heide
wethouders hebben toen met den Secretaris
generaal en den Directeur der werkloosheids
voorziening gesproken. Zij kregen de belofte,
dat nog vóór Kerstmis de beslissing der Re
geering in zake het subsidie aan Haarlem ter
bestrijding der werkloosheid zou alkomen. Als
mogelijk grondloon, daarbij vast te stellen,
werd in het gesprek een bedrag van f 0.40 per
uur genoemd. Nu hebben B. en W., ofschoon
zij dit bedrag veel te laag vinden, gemeend aan
de werkloozen, te werk gesteld bij het Oost-
Indisch Vaartje, ai vast te moeten voorstellen
op f 0,40 te beginnen, in afwachting van de
beslissing der Regcering. Wei wordt voor dit
kleine werk gqen Rijkssubsidie gegeven, maar,
wanneer straks hel subsidie voor het groote
ophoogingswerk aan de Leidsche Vaiart afkomt
en de Regeeriïig mocht onverhoopt daarbij den
eisch stellen van een grondloon van f 0.40
dan kreeg men ten minste geen tweeërlei loon
aan werkloozen.
Begrijpelijkerwijze kwamen hiertegen pro
testen; van den heer Reinalda, die beweerde,
dat dit wei het meest zwakke standpunt was.
Door al vast op f 0.40 te beginnen, had men
den Minister alle gelegenheid gegeven om te
zeggen: nu kunnen we wel op dien voet door
gaan! Van den heer Peper, die het volle ioon
der gemeentewerklieden wilde uitkeeren; van
de heeren Klein en Castricum, die een loon
van j 0.40 absoluut onvoldoende verklaarden.
Wij gefooven ook, dat B, en W. verstandiger
hadden gedaan het kleine werk aan het Oost-
Indische Vaartje te laten uitvoeren tegen een
Icon, dat zij zelf redelijk achtten voor werk
loozen. Bij nader inzien scheen men dat zelf
ook te gevoelen; Wethouder Heerkens Thijs
sen vroeg althans voor B. en W. beraad tot
's avonds; als wanneer ook Wethouder Slin
genberg aanwezig zou zijn.
En in de ayondzitting, welke bij afwezigheid
van den burgemeester, door wethouder Heer
kens Thijssen werd voorgezeten bleek inder
daad, dal heel dit onverkwikkelijke debat voor
komen aad kunnen worden. Men kan in het
verslag de mededceiingen van mr. Slingenberg
uitvoerig L-.ren. Resultaat, dr,i B. en W. het
voorstel Reinalda overnamen, ornhet werk
je aan 't Oost Indische Vaartje voor 60 c. per
uur te talen verrichten. Werkteaztnzorg bl-j/t
eer. zware zorg!
Over de Haarlemsche Orkest Vereeniging
werd kort recht gespreken. Maar één spreker,
de heer Groenendael, die een voorstel indiende
om het subsidie aan de H.O.V. op 30.000 le
lalen en niet tot op de helft te verminderen,
zooals B. en W. voorstelden. Dezen waren zoo
verstandig geen debat over het voorstel te
openen. Wat is er trouwens nog voor nieuws
over deze zaak te zeggen? Verheugend was de
groote meerderheid, waarmee het voorsteL
Groenendael werd aangenomen: 24 tegen 6
stemmen.
Proficiat, H. O. V.I
Bij de verdere subsidies kwam een nieuwe
aanval op Katholieke insiituten, natuurlijk van
Sociaal-democratischen kant. Uit het gebrom
en gemopper van iemand als den heer Kingma,
wien ten deze blijkbaar het hart op de tong ljgt,
kan men opmaken hoe den sociaal-democraten
de Roomsche wasdom in Haarlem steekt! Juffr.
van Vliet deed weer eens, evenals 't vorige
jaar, een aanval op de Martha vereen iging, waar
mevr. Willekes zich achter schaarde.
En zij kreeg het gedaan om het subsidie van
750 op f 500 terug te brengen. Des te on
sympathieker deed het aan, dat daarnaast een
voorstel van mevr. Willekes kwam om aan liet
Doorgangshuis f 500 subsidie te geven. De aan
vrage van het Doorgangshuis was .evenals die
van de Julianastichting le laat ingekomen en
kon daarom niet in deze begrooling worden
opgenomen. Maar wanneer dan het Doorgangs
huis wat krijgt, moet de Julianastichting ook
wat hebben, zei de heer v. d. Kamp. En de
heer Klein, die een warm pleidooi hield voor
het mooie werk onzer Juliaantjes, had reeds
een voorstel klaar. Zoo geschiedde het, dat
het den rooden dames en heeren wel gelukte
de Marthavereeniging f 250 te korten, maar
dat zij het moesten aanzien, dat voor een an
dere Roomsche Vereeniging een nieuw subsidie
van f 500 werd ingesteld 1
Bij de inkomsten vielen we nog eens terug
in een debat over de uitkeeringen uit de be
drijven en de zakelijke belasting op het be
drijf. Nieuws werd er natuurlijk over beiden
geen woord gezegd. Het voorstel-Van Liemt
om de belasting progressief te maken werd
verworpen. Eerst het evenredig heffingsper
centage weg, dan kunnen we verder zien, zei
mi. Bomans
Klokslag 12 uur wns de begrooting vastge
steld, zonder dat de voorgestelde bedragen noe
menswaardig waren aangetast.
B. en W. kunnen tevreden zijn.
Sociëteit ,St. RavoKinderzorgkoor half
drie -Bloemententoonstelling Van 2 lol
10 uur Gewone zittingen Spaarbank
voor Katholiek Nederland Zitting van 5
—half 8.
ff. K. Leeszaal en uitlecnbibliotheek Jan*-
straat 49 Eiken dag geopend van 10
van 25 en van 710 uur behalve
des Maandagsochtends en op Zon- en Feest
dagen.
Uitleen van boeken van half 39 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor mannen Jacobij-
nestraat 15 Alle werkdagen, voorm. van
012 uur, n.m. van 25 uur. Zaterdags al
leen van 912 uur.
R.K. Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen des nam.
van 3 tot 4 en van haif 8 tot half negen.
Martha-vcreeniging Bloemhofstraat 1
Betrekkingbureau voor vrouwen Alle
werkdagen van 1012, van 24 en van
89 uur.
GEMEENTEBEGROOTING.
Het le douche-badhuis.
De heer v. d. BiERG stelt voor aan het
Witte Kruis ten behoeve van het le douche-
badhuis (dat aan den Koudenhorn. wat
reeds geruimen tijd gesloten is geweest) een
subsidie te geven van f 2000 inplaats van
f 1000.
De heer BOMANS vraagt hem den tijd te
laten om een en ander met het Witte Kruis
te bespreken voornamelijk om te zien of niet
mogelijk is het subsidie over de drie bad
huizen te verdeelen.
De heer KOPPEN wil, alvorens B. en W.
overleg gaan plegen, vast leggen, dat er geen
tariefsverhooging komt.
De VOORZITTER zegt, dat geen lid van
het dageiijksch bestuur daaraan denkt. Dr.
v. d. Berg trekt zijn voorstel in.
Aan de orde is Hoofdstuk VI (Onderwijs).
De heer BOES houdt algemeene beschou
wingen. Spr. dringt nogmaals aan op samen
voeging van scholen die het slechtst bezet
zijn, om lokalen vrij te krijgen voor bijzon
dere scholen. Spr. wijst naar de scholen op
de Friesche Varkensmarkt (no. 22) en de
twee scholen in de Prins Hendrikstraat.
Daarvain kunnen twee scholen gemaakt wor
den. Voordat gedacht wordt aan den bouw
van scholen in de buitenwijken, moet eerst
getracht worden de bestaande scholen vol te
krijgen. Spr. dringt aan op een speelplaats
vr,or de school aan de Nassaulaan. De be
trekking van schoolbewaarder acht spr. jn
liet belang van de gemeente. Een goed onder
houd van de school is er het gevolg van. Spr.
vraagt om in dit verband het oordeel te vra
gen van de noofden van scholen, waar de
schoolbewaarder is afgeschaft. Een nieuw ge
bouw voor onze tweede H. B. S. acht spr.
nog niet noodig. Er zijn aanwijzingen, die
doen vermoeden dat in de eerstvolgende ja
ren minder leerlingen zullen komen voor het
middelbaar onderwijs. Spr. wijst op het Chris
telijk Lyceum, het R.K. Lyceum en de min
dere liefhebberij voor liet Middelbaar Onder
wijs. Spr. wil minstens nog eenige jaren met
den bouw van een nieuwe H. B. S. wach
ten, wellicht is het bestaande gebouw nog
wel wat te verbeieren.
De heer REINALDA vraagt ook een nader
onderzoek naar de wenschelijkbeid om het
instituut sehoolhewaarders af te schaffen en
op een speelplaats voor de school Nassau
laan. De opmerking van den heer Boes om
trent het aantal leerlingen per klas, deelt spr.
niet, hij zet dat nader uiteen. Spr. is verwon
derd geweest over de opmerking van den
lieer Boes omtrent de nieuwe tweede II. B.
S., omdat spr. meent dat de Raad overtuigd
moet zijn dat er een nieuw gebouw moet. ko
men. Dat er mindere aandrang voor M. O.
is, geefit spr. niet loe, wel dat veie ouders de
beslissing wat de kinderen moeten worden uil
stelten tot later datum dan nu het geval
is, maar dat maakl dat weldra hier het
vraagstuk ter sprake zal moeten komen of
het niet noodig zal zijn openbare Lycea <e
slichten. Den bouw van een nieuwe H. B. S.
acht spr. noodig. Wat de gestie van het
openbaar onderwijs betreft, hoopt spr. dat
deze wethouder gebruik zal maken van on
bevoegdheid eventueel zal gebruik maken om
boventallige onderwijzers le benoemen. Het
minimum schoolgeld van 10 cent is, volgens
spr., vpor vele beurzen nog te hoog. Dat
vraagpunt zal weldra onder de oogen moeien
worden gezien. Spr. wijst op de St. N'ir(dans
feesten, georganiseerd door den Bond van
Ned. onderwijzers en prijst die. Hij vraagt dat
B. en W. dat initiatief moreel zuilen steunen
en zullen desavoueeren die hoofden van scho
len en die onderwijzers, die het beneden zich
achlen kinderen van hun scholen aan die
feesten to doen deelnemen.
De heer BOES repliceert op wat de heer
Reinalda tegen zijn betoog aanvoerde.
De heer BRUCH beantwoordt de sprekers.
Er zijn dit jaar een 20-tal minder onderwij
zers dan andere jaren, door een meer econo
mische aanwending der onderwijskrachten.
Het lager onderwijs is dit jaar voordeeliger
voor Haarlem dan verleden jaar een be
drag van 312.090: het middelbaar onder
wijs met 109.000; het Nijverheidsonderwijs
45.000 en dat ondanks dat er meer uitga
ven zijn. Het instituut van sehoolhewaarders
acht spr. niet noodig. De proef in Haarlem
met do afschaffing is als geslaagd te beschou
wen. Haarlem was een der weinige groote
steden, waar nog het instituut bestond. Uit
voerig verdedigt spr. den bouw van een nieu
we tweede H. B. S. Met de stichting van éen
gemeentelijk Lyceum dient nog le worden ge
wacht in verband met de op handen zijnde
reorganisatie van het Middelbaar Onderwijs.
Maar dat heeft weinig te tnaken roet den
bouw van een tweede H. B. S., welk gebouw
eventueel ook zal kunnen dienen voor een
Lyceum. Gaarne geven B. en W. den go-
vraagden moreelen steun voor de door den
Bond van Ned. Onderwijzeressen georgani
seerde St. Nicolaasfeesten. Een speelplaats
voor de school aan de Nassaulaan is niat
gemakkelijk te vinden. De benoodigde grond
zou te duur zijn.
Op een vraag van den heer LAMERUS
deelt de heer BRUCH mede, dat het in zijn
bedoeling ligt op ouderavonden het nut van
het nemen van schoolbaden uiteen te doen
zetten door den schoolarts.
Subsidies.
De heer KINGMA komt op tegen de ver
hooging der subsidies voor verschillende R.K.
Instellingen. Er zijn nog andere menschen in
Haarlem dan R.K. Tenzij hij door den wet
houder wordt overtuigd, zal hij voorstellen
het subsidie voor den Bond van R.K. Jon
genspatronaten te verminderen van f 5030
op 2000
De wethouder, de heer BRLTCH, verdedigt
de billijkheid van het voorgestelde subsidie.
De avondschool voorziet blijkbaar in een be
hoefte, groeit steeds aan en het subsidie is
geregeld naar de Rijksregeling. De gemeente
kan er niet af. Bovendien is dat onderwijs
veel goedkooper dan het openbare en wan
neer deze R.K. Handelsavondonderwijs werd
overgebracht naar de opénbare, dan zou de
gemeente er geen cent beter van zijn. Dit
alles nog afgezien van de vraag of niet een
deel der bevolking het recht heeft, het onder
wijs te eisclien dat het voor zijn kinderen
noodig vind. Deze R.K. school bescheiden en
doet heel goeci werk; het subsidie is alles
zins billijk en goed besteed. De menschen
moeten meer uitgeven door de eischen van den
minister. Spr. wijst er nog op hoe offervaar
dig de gelden voor die scholen binnenvloeien.
De heer BOES verzoekt inlichtingen om
trent de salarissen.
De heer BRUCH verschaft die.
De heer POPPE vraagt hoeveel geld door
deze vereeniging wordt bijeengebracht om
deze school in stand te houden.
De heer BRUCH zegt dat geraamd wordt
100Ö, maar dat verleden jaar werd opge
bracht 2500. Spr. vindt dat een mooi be
drag, als men bedenkt dat het van den klei
nen man komt.
De heer LOOSJES brengt hulde aan het
werk der school en onderschrijft ten volle
wat de wethouder zeide dat als deze leerlin
gen naar de openbare school werden over
gebracht, de gemeente niet goedkooper uit
zou zijn. Hij beveelt aanneming van het sub
sidie aan.
Het subsidie, door B. en W. voorgesteld,
wordt goedgekeurd.
Bij het voorstel tot subsidieering van de
R.K. Huishoudschool wees mevr. WILLEKES
MACDONALD op het mooie en voortreffelij
ke leerprogram aan deze school. Zij zou wen
schen dat eenzelfde program aan de neutrale
school werd ingevoerd en vraagt aan B. en
W. de mogelijkheid daarvan te onderzoeken.
In 't bijzonder vestigt zij de aandacht op de
volkscursussen. Zij belreurt het dat de neu
trale school zoo'n zelfde program niet kan
hebben door den tijd, waarin zij werd ge
sticht. Spr. zou, zoo noodig, aan de neulrale
school suppletoire leerkrachten willen toe
voegen om aan deze school eenzelfde pro
gram ongeveer te kunnen krijgen als aan de
R.K. School.
De heer BRUCH zegt in dezen overleg toe
met den minister en de inspectrice van het
onderwijs.
Het subsidie van 13.890 wordt verleend.
De overige subsidies, het onderwijs betref
fende, werden, conform het voorstel van B.
en W„ toegekend.
Mevr. MAARSCHALLKOMIN stelde voor
aan de afdeeling Haarlem van Volksonder
wijs eene subsidie te verleenen van f 1050
inplaats van f 700.
Het voorstel MaarscliallKomin werd aan
genomen met 254 stemmen.
De R.K. Leeszaal.
De heer REINALDA maakt bezwaar tegen
het subsidie van 3500 ten bate van de R.K.
Openbare Leeszaal. Hii vindt het onjuist in
dezen tijd van bezuiniging het subsidie te
verhoogen en stelt voor den post erug te
brengen tot 2014.50.
De heer HAGEMEIJER wüsl op de groote,
ook finaneieele offers, die de R.K. brachten
voor de stichting van de R.K. Leeszaal.
De heer HAGEMEYER verdedigt het
voorgeste/de subsidie en daarbij het
goed bestaansrecht van de R. K. Open
bare Leeszaal. De Roomseh-Katliolieken
hebben allereerst, ten koste van groote
finaneieele opofferingen van duizenden
guldens, de R. K. Leeszaal en Bibli
otheek geslicht. Later, (oen de verras
sende levensvatbaarheid van de R. K.
intslelling was gebleken, zijn zij gekomen
bij den Raad om een bijdrage in de
groote onkosten, teneinde te kunnen
voortbestaan. Die bijdrage heeft de Raad
verleend en daarmede het gemeentebe
lang erkend, dat in de R. K. Leeszaal en
Bibliotheek schuilt. Nu wordt betoogd
dat, wijl hel Rijk niet steunt, ook de
gemeente moet ophouden met steun te
verleenen. Dat doet denken aan een
kreupelen man, die, omdat liij hel
der van inlicht is, gesteund wordt door
twee personen, die hem elk een kruk
spr. noemt het woord „kruk", want
de subsidies «an de R. K. Leeszaal zijn
niet nicer dan krukken, waarop slechis
moeizaam kan worden gesteund die
hem elk een kruk geven. Nu trekt op
ecu gegeven oogenblik één der twee per
sonen, die steunden, de kruk, die hii
gaf, weg. Moet dan de andere persoon
zijn kruk ook terugnemen? Dat zou de
gemeente doen met bet subsidie lorug
te nemen. Neen, de gemeente zou
voor twee moeten geven, omdat het
goed bestaansrecht der R.K. Openbare
Leeszaal zoo afdoende is gebleken. Wij
hebben R.K. leeszalen noodig, omdat
er over het heele land een absolute ne
gatie is van werken van katholieke
schrijvers en katholieke litteratuur inde
openbare leeszalen, zoodat de R. K. ab
soluut gedwongen zijn hun toevlucht le
nemen tot R.K. bibliotheken. Zouden j
wij ergens anders de duizenden R. K.1
boeken kunnen lezen, die er zijn en die
de R.K. behoeven? Spr. vroeg den di
recteur van eon Haagsche openbare lees-
zaal naar katholieke boeken. Ze waren j
er niet en spr. vroeg: Waarom zijn ze er i
niet? Omdat R.K. boeken niet gevraagd j
worden, antwoordde hij. Dat is, volgens
spr., de zaak omkeeren. Men moet ma
ken dat ze er zijn. Alen moet ze niet
afhankelijk stellen van de vraag er naar,
maar men moet de vraag or naar vóór
zijn. Spr. heeft een lijstje van 23 R.K.
schrijvers van beteekenis, wier werken
in onze openbare leeszaal niet verte
genwoordigd zijn. Over kerkelijke mu
ziek, archeologie, kerkelijk recht enz. enz.
spr. noemt nog tal van vakken
vinden de R.K. in onze leeszaal niets
van wat zij wenschen. Wij hebben dan
het recht te zeggen dat we er zelf
voor zullen zorgen. Waai- we niet be
vredigd worden op ons gebied in Ü3
openbare leeszaal, daar nemen we on
ze toevlucht tot de R.K. Leeszaal.
De lieer VINCENT LOOSJES merkt
op dat die boeken in onze leeszaal nic*
aangeschaft worden omdat er geen vraag
naar is en ze gevraagd worden in de R.
K. Leeszaal, die nu eenmaal beslaat in 1
onize stad. Het is dus niet noodig ze
aan te schaffen.
Den lieer REINALDA spijl het zeer, i
dat de heer Hagemeyer liet subsidie op I
die manier verdedigde. Hij doet aan de j
waarheid le kort. Toen hier sprake was
van de stichting eener openbare leeszaal,
is hier eeri R. K. leeszaal gesticht. Dat
recht hebben ze. De R. K. gaan nu
naar de R. K. leeszaal. Hen wordt aan
bevolen niet naar de openbare te gaan,
maar dan moet men de openbare lees
zaal niet verwijten, dat er geen katho
lieke boeken zijn. Als er eenige bezoe
kers zijn, die een boek wenschen, en het
is er niet, wordt door de commissie over
wogen om dat boek aan te schaffen.
Getracht wordt al die literatuur aan le
schaffen, die gewenscht wordt. Komen
er dus katholieken, die bepaalde boe
ken wenschen, dan zal ook met dien
wensch worden rekening gehouden.
De heer Hagemeijer heeft niet kunnen be
weren dat zulk een verzoek geweigerd is.
Maar de E. K. komen niet, ze moeten
gaan naar de E. K. leeszaal. De heer Hage
meijer sprak van „uwe leezaal" doelende
op de openbare. Dat is onjuist. Het is niet
een leeszaal van een partij of ean groep,
maar de leeszaal voor iedereen toegankelijk.
Als de E. K. meenen dat hun plaats is in
de E. K. leeszaal, kan spr. daarin komen
en ook zelfs dat de overheid die E. K.
Leeszaal, die voldoet aan de behoeften van
een deel der bevolking, steunt. Spr. wil
het subsidie dan ook laten bestaan, maar
do E. K. moeten begrijpen dat deze steun
in dezen tijd van bezuiniging niet hoo-
ger kan worden. Daarom stelt spr. voor
minder subsidie te gaven.
De heer HAGEMEIJEB zegt lijnrecht
te staan tegenover de opvatting van den
heer Loosjes. Het is de negatie vanB. K.
boeken in openbare lee zalea, die de B.K.
hun toevlucht doet nemen tot hun leeszaal.
De heer LOOSJES: Als dat waar is,
dan stel ik voor dat hot bestuur der E. K.
Leeszaal komt confereeren met het bestuur
der openbare op de a.s. Januari-vergade-
dring. Spr. twijfelt er niet aan of er zal
dan een overeenkomst gesloten worden. We
zullen dan het bedrag van dit subsidie dat
dan niet noodig is en een gedeelte van
het beschikbare boekenfonds aanrenden v, or
den aankoop van E. K. litteratuur. Al dia
boeken, welke de E. K. wenschen, zullen
er dan komen.
De heer BEUOH wil even ecarteeren den
aanval, dio is gedaan op de Openbare Lees
zaal. Die aanval is niet gegrond. Inder
daad is juist wat do heer Loosjes zeide
dbt de E. K. niet in de Openbare Leeszaal
komen, dat E.K. bceken daar niet veel ge
vraagyt worden. Er is dus geen reden geld
uit te geven voor E. K. boeken, die boven
dien in de E. K. leeszaal te krijgen zijn.
Alaar spr. meent dat de door den heer
Hagemeijer aangehaalde motieven waarom
de B. K. een eigen leeszaal wenschen, niet
juist zijn. I-Iet groote motief daarvoor is
gelegen in de overweging dat in de Open
bare Leeszaal rijp en groen te krijgen is
(geroep: zeer juist!) Dat is het groote be
zwaar en dat wenschen de E. K. to on
dervangen met hun B. K. Leeszaal (ge
roep: zeer juist). Spr. eerbiedigt dat stand
punt. De aanval op de openbare leeszaal
is onjuist. Spr. least een staatje' voor van
Katholieke periodieken, die in de open
bare leeszaal voorradig zijn. (Beiaard, Kath.
Illustratie, enz.) Als er nog andere ge
wenscht zijn, en dat blijkt, zal het bestuur,
waarin een man zitting heeft, als de heer
Sier k. aanschaffing er vaa over-wegan.
Alaar een uitgebreide E. Iv. literatuur is
niet noodig, omdat de gemiddelde man daar
niet komen mag. Spr. erkent het goed
bestaansrecht van een E. K. LeeszaalEu
is die er in een stad, dan is de vraag,
verdient die E. K. Leeszaal steun der Over
heid? Spr. antwoordt: Ja, zeer zeker in
Haarlem en het was spr. dio in het col
lege van B. en W. een veel hooger subsi
die voorstelde dan nu is uitgetrokken, n.l.
f 4500. Andera wethouders vonden, dal om
zuinigheidsrelenen te veel. Spr. zal intus-
schen alsnog een voorstel doen om hot sub
sidie te verhoogen tot f 1-500. Hij wijst
op het aantal bezoeken in de E. K. Lees
zaal, dat minder is dan dat van de Open
bare Looszaal, maar het aantal uitgeleende
hoeken is in sommige maandon hooger. Het
bestaansrecht van de E. K. Leeszaal leeft
in het volk en de steun is alleszins billijk.
Spr. wijst er op dat do E. K. leeszaal
zeer zuinig beheerd wordt. De directeur
heeft f 1200 salaris; een assistente f 600
en eenige dames verleenen hun diensten
belangeloos. De openbare leeszaal kost
heel wat meer. Zij is niet to weeldeidg,
meent spr., maar verkeert ten opzichte van
de E. Iv. Leeszaal toch in goeden doen.
Met f 2000 subsidie zonder meer komt de
E. K. er niet.
Met dat subsidie bereikt men alleen 'n
eervolle begrafenis van de B.K. leeszaal.
Spr. stelt voor het subsidie op f 4500.
Dat stelde spi'. ook in het college van
B. en W. voor, maar daartegen kwam van
een anderen wethouder verzet, met het
oog op de financiën der gemeente.
Mevrouw AVILLEKES-MAÜDONALD zal
na het betoog van den heer Bruch stem
men voor het voorstel van B. en W., maar
moest zii zich laten gelegen liggen aan
het betoog van den heer ILagemeyer, dan
zou zij tegenstemmen. Zij blijft betreuren
het separistisch streven van de B.K.
De heer BOMANS gelooft niet, dat dezen
middag in *'t geding is gebracht in dezen
raad het goel bestaansrecht van de E.K.
Leeszaal. Dat zou ook een debat zijn, wat
ruim 10 jaar gesloten is. Alleen zijn in
debat gebracht zuinigheidsoverwegingen. Dto
KK. Leeszaal heeft geld noodig oin te
kunnen bestaan. Ze vroeg daarvoor aan
vulling van de subsidies, die waren ver
strekt over 1921, 1922 en 1923. De heer
Bruch heeft warm gepleit in het college
van B. en W. om dat verhoogde subsidie
over 1922 toe te staan. Spr. adviseerde
dat niet te doen. Wel was spr. bereid het
subsidie over 1923 te helpen verhoogen,
omdat hij het noodig vindt. Spr. onder
schrijft volkomen het warme beloog van
den heer Bruch ten bate van de E.K.
Leeszaal Maar spr. is tegen het voorstel
van den heer Bruch om het subsidie ie
brengen op f 4500. Hij blijft vasthouden
aan 't voorstel van B. en W. om f 3500
te geven. Niet omdat spr. iets heeft te
gen het nut der R.K. Leeszaal- Hij is
daarvan zeer overtuigd. Maar spr. wil de
algemeene gedragslijn vasthouden van B.
en W. ook tegenover deze inrichting. En
zoo zal hot gebeuren dat een K.K. wethou
der zal stemmen tegen dit subsidie aan die
Baromeerstand 748. Stilstand.
Barometerstand 753. Vooruit.
OPGAVE VAN:
Medegedeeld door het Kon. Ncd. Meteorolo
gisch Instituut te De Rilt.
Naar waarnemingen verricht in den morgen
van 22 December.
Hoogsie barometerstand 766.1 m. M. te
Haparanda.
Laagste barometerstand 726.9 m. M. 1«
Storno way.
Verwachting van den avond van 22 tot <i;i
avond van 23 December:
Meest krachlig, later afnemende ZuidelijT c
lot Westelijke wind, betrokken of zwaarte:
wolfri, regen of hagelbuien, ialer opklarend t
kouder.
E.K. Leeszaal. Spr. hoopt intusschecn d
deze debatten een aangenaam einde zuil. a
hebben en het compromis gevonden wor t
in het voorstel van B. en W. door niet "t
voorstel-Eeinalda aan te nemen, noch be:
zeer sympathieke van den heer Bruch.
De heer PEPEE zal tegenstemmen ome t
hij al dat sectarisch gedoe afkeurt. I j
zal stemmen voor het voorstel-Beinal a,
omdat daarvan het gevolg zijn zal dat de
E.K. Leeszaal verdwijnt. Hij vindt echt
de Soc.-Dem. niet consequent, als zij 1 et
bestaansrecht der E.K. Leeszaal erkennen,
moeten zij ook de levensmogelijkheid da;
voor laten bestaan.
De heer BOES zal voor het voorst
van B. en W. stemmen op dezeltele gren-
de als mevr. Willekes Macdona'.d.
Het voorstel-BEINALDA werd vc -won n
met 1412 stemmen. Voor de soc. dem. c:i
de heer Peper.
Het voorstel-BBL !li werd verworpen T :t
18 8 stemmen. A oor de heeren Bruch, Vis
ser, de Braai, Klein, v. d. Berg. Hagemei
Heerkens Thijssen, Kuenon.
Het voorstel vau B. en W. werd daa na
zonder hooldelijk? stemming aangenomei
De BUEGEMEESTER verlaat daarop d.-
vergadering en wenschte de leden en. I n
gezinnen een prettig Kerstfeest toe.
De hesr HEEBKÈNS THIJSSEN neren
den voorzittershamer over.
Steun aan werkeloo-'n
Hierna was aan de orde het verzoek van
den heer Eeinalda. omtrent het loon ven
40 oent dat door B. en Wi. is bspaali l ij
het werk aan het Oost-Indisch Vaartje
De heer HEERKENS THIJSSEN dr
mede dat, wat reeds bekend is bij der.
Raad, aan het Eijk regeeringssteun is ge
vraagd, voor het werk aa i do Loids -te
V aart nabij de Pijlslaan. De regerring ht t
zich, wat ook reeds bekend is, aanvankelijk
bereid verklaard op dat verzoek in g i
op neder te stellen voorwaarden. Tót na
toe bleef, ook tot groote teleurstelling van
B. en W., de definitieve beslissing ach: r-
wege. Hedenmorgen zijn Mr. Slingenberg er
spr., die toch in Den Haag moesten z in
bij den Minister van Arbeid aangeloo] :n.
De Minister was wegens een keelaand le
ning niet te spreken. Spr. en de heer S n-
genberg hebben toen den directeur-ge e-
raal gesproken en ook den directeur van e
werkloosheidsverzekering. De toezegging i-
gedaan dat 'de beslissing nu vóór Ker i-
mis zal afkomen. Het Eijk heeft een'go
weken geleden o.m. gevraagd Ie
B. en W. zouden staan tegenover een vo -
stel om het loon bij de productieve we: k-
verschaffing op 40 cent te bepalen. I ei
college heeft toen onmiddellijk bericht dat
dit. loon, naar zijn meening, te weinig i-.
ook wanneer daarbij in aanmerking gei. -
men wordt dat bij contractwerk dat lc .n
tot 48 cent kan stijgen. Sedert is ven -
men dat in andere steden het loon op c c
minder bepaald wordt. Nu is het demp
vau het Oost-Indisch Vaartje feitelijk v
weinig belang voor Bijkssteun. Maar ri>
menschen, die daar te werk gesteld worde :i
zijn van hetzelfde slag als de mensch n
die aan de Pijlslaan zullen werken. Zij zi -
len hetzelfde werk doen. Het zou dus onbil
lijk zijn deze menschen 40 cent uurloc n
te geven indien straks deze beslissing ven
het Eijk zou afkomen, ea aan de mseaschen
die aan het Oost-Indisch Vaartje werkt a
nu meer. Daarom bepaalden B. en AV. hit
uurloon op 40 cent.
B. en W. hebben al zoo geredeneerd: w j
blijven onjuist vinden een uurloon van O
oent. Maar wij stelten dat uurloon van 4J
cent voorloopig vast Maar als het Eijk
een hooger uurloon geeft, dan krijge i
gen ook de andere menschen aan het Oost-
Indiwcli A"aartje-meer loon. Stellen wij he
uurloon hooger dan op 40 oent, dan loopen
wij kans het rijkssubsidie te verliezen. Het
loon is ook niet naar ons genosgen, maai'
we mce3ten het doen met het oog op hel
Bijkssubsidie.
De heer EEINALDA dankt voor de be
handeling van zijn interpellatie. Spr. ver
deelt de uit te voeren werken in onze
gemeente in werken die worden uitgevoerd
met Eijkssteun en in werken zonder Bijks-
steun uitgevoerd. Spr. noemt de door B.
en AV. aangenomen houding zeer zwak.
De esnig sterke houding van B. en AA',
zou zijn geweest als B. en AA7, niet eoa
loon van 40 cent hadden bepaald, maar
tegen de Regeering in het loon op 60 cent
per uur. AVij worden door de Regeeriug
in volmaakt dalende richting van de loo
ien gedreven. Dat hadden B. en AV. moe
ten bedenken. Zij hadden het Eijk niet moe
ten steunen in die neiging en daar tegen
ia gaan. Ze moeten de maatregelen van do