i
Dinsdag 23 Januari 1923
45ste Jaargang No. 14343
•S Uitzieken.]
Van het Vaticaan.
MUZIEK.
a
DIT DOMMER BESTAAT UIT 8 BLADZIJDEN. EERSTE BLAD
STADSNIEUWS.
AGENDA
24 JANUARI
Reclasseeringsraad in het Arrondis
sement Haarlem.
De werkverschaffing in Haarlem.
De motie-van Cranenburgh.
„Haarlem's Gemor gd Koor".
De school in de Velserstraat.
Tentoonstelling' in de R.-K. Leeszaal.
LANGS DEN WEG.
De donderslag.
W. T. Koster t
Russische Kunsiavodl
De Kamer van Koophandel.
Op Maandag 29 Januari a.s., 's avonds
om 8 uur, wordt in het café Brinkmahn,
le Haarlem, Groote Markt, ccne bespre
king gehouden voor ingeschrevenen in
het Handelsregister, door den heer R.
J. Koopmeincrs. te Apeldoorn, over: „Het
Marktvraagstuk,",
Vrr rr -
De jongste vergadering der R K.
Kiesvereen igtng.
J. J. WEBER ZODN
Opticiens Fabrikanten
Koningstraat 10 Haarlem
TELEGRAFISCH WEERBERICHT.
Dt abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Pei Kwartaal 3 25
P m Week 0.25
Franco pér post p. kwartaal bij
vooruitbetaling 3.58
Bureaux: Nassaulaan 49,
Haarlem.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
rtcvertctili^n eer t> r 1.
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusscben den tekst
als ingezonden mededeeling: 60 et
per regel Vraag- en aanbod-ad'
vertentiën 14 regels 60 cent p*
plaatsing; elke regel meer 15 een
bij vooruitbetaling.
De R.K. Staatspartij maakt een moeit ijken
tijd door. 't Zou struisvogelpolitiek zijn dit te
ontkennen.
En 't zou ook verbazingwekkendzijn, wan
neer het anders was. Overal in binnen- en bui
tenland, in iedere groote en "kleine gemeen
schap van welke soort of aard ook, neemt
nen op het oogenblik verwordtngsverschijnse-
en waar. Iedere politieke partij ook in ons
'and is er aan onderhevig. Zou dan de grootste,
de meest omvattende, de R. K. Staatspartij er
van gespaard blijven? Laten wij dit even voor
op zetten en goed vasthouden, wanneer wij da
gelijks om ons heen klachten legen de kath.
Kiesvereeniging, tegen onze politieke organisa
tie, tegen onze politieke leiders, tegen ons
Staatsprogram, tegen alles en nog wat hooren!
't Is in zulke oogenblikken het best eens boven
de klagers uit te gaan staan, waar te nemen,
dat het overal elders minstens even slecht is
als bij ons en lol de conclusie te komen, dat
\an de klagers ongeveer niemand weet, wat
hij wil, dat zij zijn aangestoken door de onto-
vredenheidsbacil en hun verklaarbaar slecht
humeur bot vieren op alles, wat hun in den
weg komt.
Nu is „de politiek'' wel de aangewezen wrijf
paal, waarlangs iedereen zijn wrevelige schou
ders kan schuren.
Iedere andere organisatie omvat bepaalde
standen, behartigt speciale belangen. Maar de
politieke organisatie, de kiesvereeniging, staat
vcor iedereen open; en welke belangen kan
men al niet onder „de politiekbetrekken? Is
het wonder, dat in een tijd van verwording,
van zoeken en lasten naar nieuwe levensvor
men, van malaise, van algemqene ontevreden
heidis het wonder, dat in zulk een tijd
Ie kiesvereeniging, de politieke organisatie,
de politieke leiding het moeten ontgelden?
En toch heeft zij tot nu toe stand gehouden,
'aten wij dat even met genoegen constateeren.
Dat ook onze politieke organisatie verandering
noct ondergaan mei de gewijzigde tijdsom
standigheden, dat staat voor de meesten wel
vast. Wij voor ons wezen daarop reeds het
vorig jaar, terstond na de verkiezingen, toen
wij er de aandacht op vestigden, dat vooral in
de groote steden, waar de Katholieke kiezers
met duizenden worden geteld, het bestaan van
de ééne kiesvereeniging, zooals wij die lot nu
loe hebben gekend, niet meer voldoende is.
Eb moet iets komen, dat practisc'h alle
R.K. Kiezers en kiezeressen omvat; een ver-
eeniging met onderafdeelingen, of wel in
stelling van het referendum of iets van dien
aard, waarmee bereikt wordt, dat bij candi-
daatstellingen en dergelijke er in waarheid een
uitspraak van de R.K. kiezers komt en niet
van een tiende deel.
In de R. K. Staatspartij is dat ook gevoeld.
Er is indertijd een commissie-Barge ingesteld
om een algemeen kiesreglement voor onze
partij te ontwerpen en te trachten aan de
vele bezwaren, ook die omtrent groslijsten,
politiek advies en dergelijke tegemoet te
komen. Het blijkt echter dat cr onder ons
nog menschen zijn, die geen geduld hebben
om den uitslag van het rapport dier commis
sie af te wachten en die eigener gelegenheid
aan het organiseeren en reorganiseeren gaan.
Zoo hebben wij nu weer een zich noemende
R. K. Volkspartij gekregen, die voornamelijk
tegen de vrijgestelden der R. K. Vakbeweging
te keer wil (rekken. Uit een mededeeling in
„De Tijd" van Zaterdag over de oprichtings
vergadering dier „partij" blijkt dat zij voorna
melijk bestaat uit ontevredenen uit het over-
heids- en spoorwegpersoneel, die kwaad zijn
over hun pensioenkorting! Ziedaar in onzen
tijd een reden, een „beginsel" om een nieuwe
partij op te richten! Het blijkt ons echter ook,
dat velen zich over die afscheuringsverschijn
selen bezorgd maken.
„Wij hebben, zoo redeneert men, pas de
N. K. P. gehad', nu weer een ander uiterste;
en dan al die ontevreden elementen, die nog
bij ons bleven.... waar moet dat heen?"
Dit is een lakenswaardig pessimisme. Kijk
om u heen en tel de werkelijke scheurmakers
en degenen, die met volle overtuiging mee
willen. Hun getal is bitter klein. Maar het zal
groot worden, wanneer wij de beweging al te
ernstig gaan nemen.
Wanneer al wat leiding onder ons kan ge
ven, vasthoudt aan de ééne organisatie en
welke klachten cn grieven men dan >>k voor
zich zelf heeft doelbewust het ééne vaan
del blijft volgen, dan is er geen gevaar voor
noemenswaardige versnippering. De N. K. P
heeft het ons geleerd; al had men in die krin
gen geen groote leiders, men had toch de
sympathie van vele intellectueelen. Men be
schikte er ook over geld voor propaganda.
En toch liep de beweging dood op de aaneen
gesloten gelederen der R. K. Staalspartij.
Zoo zal liet ook gaan met de groep onte
vredenen, die zich nu weer als „R. K. Volks
partij" komen aanmelden. Er wordt melding
gemaakt van het oprichten van afdeelingcn
hier en elders. Laat men er niet te veel aan
dacht aan wijden en zich over het verschijn
sel niet zoo bezorgd maken. Wij allen zijn min
of mèer door de onlevredenheidsepidemic
aangegrepen. Sommigen schijnen het erg te
pakken te hebben en doen heel rare dingen.
Dat is voor de overgroote meerderheid ech
ter nog geen reden) om 'l hoofd te verliezen.
Laat de kwaal eenvoudig uitzieken en kom
niet te dicht bij de „erge gévallen". Dat is
de beste raad", welken men geven kan.
Men schrijft ons uit Rome:
18 Januari, feest van Petrus' Stoel te Rome,
het feest van. het Pausschap! In de absis van
de Basiliek, de grootste der christenheid, door
de kunst van Michel Angelo als een zegeboog
verheven boven het graf van den groeten Vis-
,cher, den eersten Paus, de steenrots van Christi
Kerke, staat een vervaarlijke groep brons. Vier
Kerkleeraren, Ambroslus, Chrysosiomus, Au-
gustinüs, Athanasius, even vingerrakend, on
dersteunen den onfeilbaren stoel der waarheid,
voorgesteld door een bronzen troonzetel waar
in de overblijfselen van den stoel van Petrus
in het huis van senator Pudens bewaard wor
den. Zinnebeeldig en weikelijk feest dus! Voor
ie groote en heilige leeraren is het een licht
werk den Stoel van Petrus, de leer der Ka
tholieke Kerft, te ondersteunen en te verdedi
gen. Staat ook niet in hunne onmiddellijke
omgeving de goddelijke belofte geschreven;
„De poorten der hel zullen haar niet overwel
digen.''
De Romeinen, de eerste geestelijke kinderen
van dien eersten Paus, komen heden talrijk
naar zijn kerk, naar zijn graf, om de liturgi
sche plechtigheden bij te wonen. Het is het
feest van den Paus, van den eersten en van
hem die thans zijn opvolger is, want als Paus
is Petrus onsterfelijk en leeft hij gedurende
welhaast twintig eeuwen als de steenrots van de
Kerk van Christus, als de onfeilbare leider van
millioenen geloovigen.
Heden is het de feestdag van dit onsterfelijk
en onfeilbaar Pausschap.
Sociëteit „St. sBavo" Hoofdbestuur Volks
bond p half 8 Verbandcursus Vrouwen
bond kwart over 8 Oudersavond school
1!) 8 uur Missie-avond 8 uur
Bestuur Veehouders 7 uur Spaarbank
Voor Katholiek Nederland Zitting van 5
half 8.
R. K. Leeszaal Lezing Ellen Russe -8 uur.
De Kroon Groote Markt English Associa
tion «nr.
Stv.tfsschouwburg N. V. Comoedia-Reclame
8 uur.
Luxor-theater. Groote Houtstraat 139.
Bioscoop- en variété-voorstelling.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat 49
dagelijks, uitgen. Zaterdag, Zon- en Feest
dagen, toegankelijk.
R. K. Leeszaal Tentoonstelling van weiken
van H. Brom en M. Andriessen. Van 10
half 1, cn van 25 uur.
R. K. Leeszaal en uillcenbibliotheck Jans
straat 49 Eiken dag geopend van 10
12^, van 2-5 en van 710 uur, behalve
des Maandagsochtends en op Zon- en Feest
dagen.
Uitleen van boeken van half 39 uur.
R K Arbeidsbeurs voor mannen Jacobij-
nestraat 15 Alle werkdagen, voorin, van
912 uur, n.m. van 25 uur. Zaterdags al
leen van 912 uur.
li. K. Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen des nam.
van 3 tot 4 en van half 8 tot half negen.
Mart ha-v er eeniging Bloemhofstraat 1
Betrekkingbureau voor vrouwen Alle
werdagen van 1012, van 21 en van
89 uur.
Waaggebouw. Tentoonstelling K. Z. O. D.
Van 115 uur.
F. H. Smit Groote Houtstraat 69 Ten
toonstelling.
In de Maandag j.l. gehouden vergadering van
('en Reclasseeringsraad in het Arrondissement
Haarlem, werd door den Secretaris, den heer
IV. P. J. Overmeer, het verslag der werkzaam
heden over 1922 uitgebracht. Wij ontleenen
daaraan liet volgende:
In het afgeloopen jaar werden in handen van
den Raad gesteld OS gevallen voor een onder
zoek naar de mogelijkheid van een eventueel
voorwaardelijk ontslag. In 17 gevallen werd
gu.nslig geadviseerd en in 49 gevallen afwij
zend. Twee gedetineerden werden tijdens het
onderzoek overgeplaatst naar een andere straf
inrichting en 7 gestraften wenschten niet in
aanmerking te komen voor een voorwaardelijk
ontslag. De overige 23 gevallen waren op 31
December j.l. nog in behandeling bij den Raad.
In 1922 werden 16 gevangenen voorwaarde
lijk in vrijheid gesteld, terwijl voor 62 gestraf
ten een afwijzende beschikking werd ontvan
gen van den Minister. Hieronder waren er
respectievelijk 6 en 15 over wie in 1921 was
geadviseerd.
Onder de behandelde personen was er één,
die voor de derde maal en verschillenden,
die voor de tweede maal door den Raad wer
den behandeld.
Het aantal gunstige aviezen was in 1922 niet
groot in vergelijking met andere jaren. Van
invloed waren daarop de tijdsomstandigheden,
maar ook was het aantal gestraften over wie
geadviseerd moest worden en van wie met
cenigen grond verwacht kon worden, dat even
tueel voor heb te ondernemen reclasseerings-
pogiiigen zouden slagen, niet groot.
Aan de voorloopige onderzoekingen word
steeds groote zorg besteed en bij de beoordee
lingen werden niet alleen de uiterlijke omstan
digheden in acht genomen, doch en zeker
niet in de laatste plaats werd gerekend met
de innerlijke omstandigheid der menschen.
Vooris werden behandeld 88 gedetineerden,
voorkomende op de Reclasseeringsstaten en
werd over 94 ontslagenen rapport uitgebracht
aan den Minister, Over het gehouden toezicht
door de instellingen en den vorm der hulp
verleening had de Raad wederom geen bijzon
dere opmerkingen.
Een zeer belangrijke zaak was de instelling
van eene Commissie van Advies inzake Straf
toepassing, die dank zij de krachtige medewer
king van het Openbaar Ministerie bij de Ar-
rondissements-rechtbank alhier en in het bij
zonder door die van het mede-lid Mr. T. A.
M. A. von L5ben Seis tot stand kwam onder
goedkeuring van den Minister van Justitie.
Hiermede heeft het instituut der voorwaarde
lijke veroordeeling haar intrede gedaan.
Als permanente leden dier Commissie zijn
aangewezen de Ambtenaar der Rcdasseering in
dit ressort en de secretaris van den Reclassee
ringsraad, terwijl bij toerbeurt, telkens voor 3
maanden, een lid uit den Raad aan de Com
missie wordt toegevoegd. Het geheel staat on
der bestuur en leiding van den Voorzitter van
den Reclasseeringsraad, den heer Mr. J. N. J.
E. Heeikens Thijssen.
Aan de beschouwingen over de voorgeschie
denis van dit nieuwe instituut, welke de Se
cretaris in zijn verslag geeft, ontleenen wij
o.m.:
Tot dusvcT kwamen bij het secretariaat van
den Raad vele verzoeken om hulpverleening in
van of voor personen, (Jie zich eerlang voor
den strafrechter moesten verantwoorden voor
een of ander feiten ook van menschen, die een
gratie-verzoek wilden indienen of uitstel van
strafuitvoering wenschten. Zoo mogelijk cn in
dien er termen waren werd dan hulp verleend.
Ook gebeurde het soms dat door den Officier
van Justitie advies of voorlichting gevraagd
werd over een of ander geval of persoop.
Bovendien wendden zich ook vele belang
hebbenden rechtsstrecks om hulp tol de instel
lingen, die dan gewoonlijk een verzoek tot
voorwaardelijke veroordeeling, gratie of uitstel
van straf indienden.
Deze werkwijze, waarbij elke vaste lijn en
elk systeem ontbrak, gaf uiteraard aanleiding
lot ongewenschte loeslanden en was allerminst
bevorderlijk voor de uitvoering van een goede
justitie. Bovendien werd daarmede het begin
sel der reclasseering ondermijnd.
Allereerst was het een bevoorrechte groep
van personen, die zich de noodige hulp wis
ten te verschaffen, waardoor anderen werden
ten achter gesteld. Voorts is het bedenkelijk,
zoo bepaalde personen invloed kunnen uitoe
fenen op de zwaarte hunner straf en eveneens
lag er een gevaar in, zoo reclasseeringsinstel-
Iingen de plaats der rechtkundige verdedigers
gingen innemen. Bovendien onlbrak eike con
trole op de rapporten en adviezen, welke wer
den ingezonden door de instellingen. Dank zij
de medewerking van het Openbaar Ministerie is
thans door de instelling van een Commissie
van Advies inzake straftoepassing ook tot stand
gekomen het zoo lang gewenschte verband
tusschen de Rechterlijke macht en de Reclas
seering.
De genoemde Commissie zal optreden én als
beoondeelings- èn als verdeelingscommissie,
terwijl de Officier van Justitie steeds bepaalt
welke gevallen ter onderzoek, voorlichting en
advies in handen van den Raad zullen worden
gesteld.
Met 1 Januari j.l. trad in weiking een nieu
we bezoekregeling. Hierin komen verschillende
ook principieele wijzigingen voor, hoofdzake
lijk beslaande in de gelijkstelling van hel be-
zoekrecht van alle instellingen, de uitbreiding
der bezoekuren en een betere waarborg, dat
alle gevangenen geregeld zullen worden be
zocht. Voorts zullen voortaan alle gevangenen
geregeld zullen worden bezocht. Voorts zullen
voortaan de celbezoekers alleen een bewijs van
toegang kunnen krijgen op voordracht van den
Raad aan den Voorzitter van het College van
Regenten. Op 1 Januari j.l. werden 41 toe
gangsbewijzen van doorloopenden aard uitge
reikt.
De Secretaris ontving in het afgeloopen jaar
zijn aanstelling volgens het Koninklijk Besluit
van 10 Maart 1920 Stbl. 1452.
Tenslotte vermelden wij nog uit het uitvoe
rige verslag, dat door den Secretaris verschil
lende leden herdacht worden, die in 1922 uit
traden, inzonderheid de hoeren Mr. H. van
Loghem de Josselim de Jong en C. A. Willem-
se. De heer Mr. de Josselin de Jong, die te
vens vice-voorzilter van den Raad was, trad,
wegens gezondheidsredenen cn drukke werk
zaamheden uit. Daar hij echter den reclassee-
ringsarbeid een bijzonder warm hart toedraagt,
is er alle reden om aan te nemen, dat hij als
politierechter het verband zal handhaven tus
schen den Reclasseeringsraad en zijn ambte
lijken arbeid. De heer Willemse trad af we
gens hoogen leeftijd. Een reeks van jaren
heeft hij met groole bekwaamheid en ijver
zich aan den reclasseeringsarbeid gegeven.
De Federatie Haarlem der I. O. G. T. hield
op reclasseeringsinstelling te zijn.
Een adres van de Organisaties.
Verzoek om spoed. Een
uurloon van 60 cent. Voor
keur voor georganiseerden.
Het volgende adres is verzonden aan den
Raad der Gemeente Haarlem.
Geeft met verschuldigden eerbied te ker-nen,
de Haarlemsche Bestuurdersbond, Frans
Halsstraat 13zwart, de Roomsch Katholieke
Volksbond, Smedestraat 23 en de Christelijke
Bestuurdersbond, Bakenessergracht 63,
dat zij vreezen dat het gemeente-bestuur de
werkverschaffing niet met dien spoed zal uit
voeren welke hun inziens noodig is,
d,it zij zich daarom tot uw College wenden
met het verzoek:
le. de werkzaamheden aan de Leidsche-
vaarl zoo spoedig mogelijk te beginnen over
eenkomstig uw besluit van 17 Aug. '22;
2e, besluiten te nemen waarbij ook andere
werkzaamheden als dienende voor werkver
schaffing worden aangewezen;
3e. het loon voor de arbeiders, werkzaam
aan deze werken, te stellen op 60 cent per
uur met de bepaling, dat voor aangenomen
werk een loon kan worden gegeven dat 20
hopger is, zooals door uwen Raad den 20sten
December 1.1. is besloten voor de werkzaam
heden aan het Oost-Indisch Vaartje;
dat wij zoo vrij zijn te verwijzen naar d<5
hierbij gevoegde memorie van toelichting,
(wèg.) POPPE, seer. H. B. B.
(w.g.) CASTRICUM, seer. R. K. Vb.
(w.g.j SOUVEREYN, secr. C. B. B.
Aan de Memorie van Toelichting ontleenen
wij het volgende:
Ondergeteekendcn meenen, dat het zeer ge-
wenscht is, door werkverschaffing en ook
door de werkzaamheden te verruimen het
aantal werklooze arbeiders die enkel' van een
uilkeering moeten leven, belangrijk te vermin
deren.
Het is een algemeen bekend feit, dat het
voor alle menschen, derhalve ook voor werk
looze arbeiders, beier is dat hunne inkom
sten verkregen worden door arbeid en het
niet gewenscht is, dat dagen achtereen geen
arbeid verricht wordt. Dagenlange werkloos
heid werkt demoraliseerend op de groote
massa der menschen.
Het is daarom onze meening, dat het ge
wenscht is, dat het Gemeente-Bestuur zoo
spoedig mogelijk overgaat tot hel uitvoeren
der werkzaamheden door uw College voor de
werkverschaffing aangewezen, terwijl het ons
verder noodzakelijk schijnt, zoo spoedig mo
gelijk andere werkzaamheden daartoe aan te
wijzen.
Als daartoe in aanmerking kgmendc noe
men wij:
le. Het aanleggen vap ,een nieuwe, buiten
de bebouwde kom liggende) begraafplaats;
2e. het verbeteren van Ide bodemgesteld
heid van het Speelterrein aan de Klcvcr-
laan en aan den Rijksstraatweg te Schoten;
3e. het bouwrijp maken van daarvoor in
aanmerking komende gemeentegronden;
4e. het dempen van de Bakenessergracht
en den Burgwal.
Het wil ons verder toeschijnen, dal de uit
voer der werkzaamheden aan de Ainsterdam-
sche Poort en de verbetering der bestrating
in uwe gemeente als vdoiheelden kunnen
dienen van werkverruiming, vooral daar voor
de werkzaamheden aan bedoelde poort de
benoodigde gelden reeds zijn tocgesctaan.
Verder meenen ondergelcekenden Uw col
lege te moeten mededeelen, dat him verzoek
om de loonen te bepalen zooals in het adres
wordt gevraagd, steun vindt in uw besluit
van 20 December 1.1. ten opzichte van liet
Oost-Indische Vaartje. Echter wil het ons
voorkomen, dat voor de noodzakelijk ge
schoolde krachten, die er te werk zullen
moeien worden gesteld, een hoogere beloo
ning zal moeten worden bepaald.
Het wil ons verder toeschijnen, dat ook als
da gemeente de andere werkzaamheden on
der deze loonsverhoudingen uitvoert, voor
haar daarin geen te groot nadoel is gelegen.
Immers, mochten de uilgaven daardoor al
stijgen boven dc gewone kosten, in elk geval
bedacht moet worden, dat toch ook uitkee-
ring moet geschieden en dat dit aan de Ge
meente ook geld kost.
Ten slotte wil het ons voorkomen, dat bij
het aanstellen der werkkrachten in eerste in
stantie de georganiseerde arbeiders in aan
merking behooren te komen..
De „Leidsehe Courant" doet mededee
ling van het feit, dat in de Vergadering
der Haarlemsche R. K. Kiesvereeniging
de motie-v. Cranenburgh werd aangeno
men, op advies van liet bestuur, zonder
hoofdelijke stemming -- los van de toe
lichting. Over die door den heer Van
Cranenburgh gegeven toelichting stelt'
het blad zich voor in een vol
gend artikeltje wat meer tte zeggen
met de motie zelf kan iedereen zich ver
eenigen; vandaar dat de unanieme aan
vaarding geen verwondering kan wekken,
zegt de „L. Crt."
De belangstelling voor de R. IC Kies-
vereenigingon is inderdaad gering
vooral in de sleden. Men zie b.v. weer
eens naar het aantal loden der Leidsehe
R. IC Kiesvereeniging, hetwelk heeft ge
stemd ter verkiezing van een lid voor
ede Prov. Slalen en vergelijke dat
aantal eens met de in de dorpen uitge
brachte stemmen!
„De Volkskrant" schrijft het volgende.'
De heer Van Cranenburgh te Haarlem wil
een reorganisatie onzer kiesvereenigingen.
Daar is niets tegen.
Hij wil ze zelfs afschaffen en er iets beters
voor in de plaats stellen.
Ook daarover valt te praten.
Alleen zou men de vraag kunnen stellen,
of de heer Van Cranenburgh niet beter had
gedaan, zijn meeningen en inzichten ter ken
nis te brengen van de commissie-Barge, op
zettelijk ingesteld om het vraagstuk in al zijn
breedten en diepten te bestudeeren.
De. heer Van Cranenburgh heeft intusschen
meer gedaan.
Hij heeft, generaliseerend (de fout, waaraan
men zich tegenwoordig zoo veel schuldig
maakt), beschuldigingen geuit aan het adres
van onze katholieke vakorganisatie.
Hij heeft letterlijk gezegd: „Het materialis
me, de hrqn van klassenstrijd, overheer-
scliend in de vakorganisatie, heeft ook sedert
lang zij nintrede gedaan in de politieke or
ganisatie.-'
Onze vakorganisatie is volgens den heer
Van Cranenburgh door het materialisme,
b?on van klassenstrijd, vergeven.
Hij voegt er niet bij, maar neemt toch ver
moedelijk aan, dat de patroonsorganisaties
zich door zuivere naastenliefde lalen leiden.
Wil de heer Van Cranenburgh 'n oogenblik
de katholieke en christelijke vakorga
nisaties wegdenken en zich afvragen, in welk
teeken onze maatschappij zou staan, indien
de werkgevers enkel „neutraal" georganiseerde
werklieden tegenover zich hadden?
Heeft de jongste strijd in de drukkerijen
en zoo menig ander conflict niets tot hem
te zeggen?
Niet alleen de vakorganisatie, ook de kies
vereenigingen zijn door het materialisme ver
pest.
„Sedert de invoering van het algemeen
kiesrecht zegt hij is de kiesvereeniging
mee de plaats geworden, waar de belangen
van een bepaalde klasse der bevolking wor
den bepleit. De georganiseerden der vakver-
eenigingen met hun vrijgestelden als woord
voerders verschijnen in gesloten gelederen,
om daar de belangen van hun stand, zooals
zij die inzien en identifireeren met het alge
meen belang, te bepleiten."
Maar aan welk wonder is het dan toch toe
te schrijven, dat terwijl de werklieden in „ge
sloten" gelederen in de kiesvereenigingen op
komen, hun „vriigestlden daar het hooge
woord voeren en de andere standen stelsel
matig wegblijven, betrekkelijk zoo weinig ver
legenwoordigers van de „arbeiders" naar de
vertegenwoordigende lichamen worden afge
vaardigd?
Zij zouden als ze wilden en ze zijn im
mers door de wol van het materialisme en
den klassenstrijd geverfd op alle zetels
kunnen beslag leggen, en >ze stellen zich in
werkelijkheid met een zeer bescheiden verte
genwoordiging tevreden.
Zouden ze toch inderdaad niet zoo mate
rialistisch en zelfzuchtig zijn; is de voorstel
ling van de gesloten gelederen en de woord
voerende vrijgestelden niet lichtelijk overdre
ven?
Het is jammer, dat de heer Van Cranen
burgh zich tot zijn generaliseerendc beschul
diging heeft laten verleiden en zoo toch
ongewild? propagnnda-mnferrml heeft
verschaft aan de leiders der R. K. Volkspartij,
die de R. K. Staatspartij en onze kiesvereeni
gingen juist het tegenovergestelde verwijten
vari hetgeen de heer Van Cranenburgh haar
aanwrijft.
Het ecnig resultaat kan zijn aangroeiende
verwarring.
Bovengenpemde vereeniging onder leiding
van den heeT Jan Booda, geeft op Dinsdag
30 Januari e.k. een cohcert in de Gem. Con-
ccrlzaal.
Uitgevoerd zullen worden de Bach-cantalen:
„Ich halte viel Bckiinimernis"
„Wachtel auf ruft uns die Slimme."
voor Koor, jongensstemmen, solo en orkest.
Als solisten zullen optreden Mej. Jo Vincent,
Amsterdam, sopraan; Jac. v. Kempen, Bloe-
mendaal, tenor; W. Ravelli, den Haag, bas,
begeleiding: Haarl. Orkeslvereeniging. Mej.
Ré Lvie, Bloemendaal, cembale.
De Raad wees indertijd af het verzoek
van het bestuur der Stichting Noorderkork
en School gevestigd te Haarlem, om inge
volge art. 72 der L. O.-wet 1920, van ge
meentewege de benoodigde goMen te ont
vangen voor hot vergrooten en veranderen
van zijn school aan de Velserstraat. Het be
stuur diende tegen deze beslissing een be
zwaarschrift in bij God. Staten.
Dit college heeft thans eon uitspraak ge
daan en bepaald dat de gemeente Haarlem
ten onrechte haar medewerking heeft ge
weigerd.
In het begin van het verslag over deze ten
toonstelling .slaat het woord tentoonstellings
geschiedenis. Dit is verkeerd gezet en moet zijn
tenloonstellingsgelegcnheid. De zin wordt dus:
Het is een bescheiden begin, doch de ijverige
directeur, de heer Van der Velde, heefl groo
te plannen en mogelijk zien we hier den eer
sten slap tol het verkrijgen van een perma
nente tentoonstelliiigsgelegenheid.
Dc Amsterdamsche Vaart.
De vorige week heoft weer ©en.s een on
geluk, dat gelukkig gooi is afgeloopen, do
gevaarlijkheid van de Amsterdamsche Vaart
gedemonstreerd. Een juffrouw, die met een
kinderwagen op het fieLpad, dat e.en voorbij
do Liebrug begint, reed, werd door een
paar fietsrijders aangereden, zoodat moe
der en kind togen den grond geworpen wer
den, doch gelukkig ge8n letsel bekwamen.
Nu is het niet recht duidelijk, waarom de
aanrijding moest plaats hebben. Als de
fietsrijders bemerkt hadden, dat een aanrij
ding onvermijdelijk werd, hadden zij even
moeten afstappen. Nu is het wol waar, dat
een fietspad voor de fietsers is, maar de
gevaarlijkheid van do Amsterdamsche Vaart,
vooral ook in de omgeving van De Liebrug,
is bekend genoeg, zoodat het toch wel be
grijpelijk is, dat de vrouw niet don grooten
weg koos. En op de zijpaden, waartoe toch
ook het betreffende fietspad behoort, kan
dan wel een beetje consideratie gebruikt
worden tegenover hen, die niet met hetzelfde
„recht" van eon dergelijk pad gebruik kun
nen maken.
De donderslag, welke Zaterdagmorgen
boven onze stad ratelde, heeft tot gevolg ge
had, dat een paard, gespannen voor een
wagen, op de Groote Markt op hol sloeg, de
Zijlstraat in. Daar werd het spoedig tot slaan
gebracht. Ook vernamen wjp nog, dat de blik
sem ingeslagen is in een tramwagen, welke
op de Kinderhuisvest reed. Persoonlijke onge
lukken kwamen niet voor, terwijl geen schade
veroorzaakt werd.
Zaterdag is alhier overleden in den
ouderdom van 87 jaar de heer illem
Theodorus Koster, in leven raadsadviseur
bij het ministerie van Waterstaat.
De overledene was Ridder in de Orde
van den Nederlandsohen Leeuw, Officier
der Leopoldsorde van België ©n Comman
deur der Orde van den Leeuw en de Zon
van Perzië.
De teraardebestelling zal plaats hebbea
Woensdag a.s. te 12 uur op de begraaf
plaats aan den Schoterweg.
Men kan, meen ik, zonder voorbehoud
zeggen, dat dit concert financieel aan zijn
doel heeft beantwoord, Hoe gering echter
de geldelijke, steun is in vergelijking tot
het nameloos leed dat in het laad van de
Wolga wordt geleden, heeft men kunnen
hooren uit het inleidend woord dier intel
ligente vrouw, die dit lijden heeft aan
schouwd en in de herinnering aan dit folte
rend leed, haar welsprekendheid vond,
die ons in simpele beelden en feiten den
toestand schetste.
Het aantal kinderen, dat nog verkommert
onder het wachten op een plaatsje in de
kinderhuizen is zoo groot, dat het al de
inwoners van ons land in aantal overtreft.
Dat er kunstenaars gevonden worden die
hun schoone gaven stellen in dienst van
dit lijden, mag men hartelijk toejuichen.
Olga Elias, die de kunst van Gertrud Lei-
etikow muzikaal steunde, verving de pianiste
wier naam op het programma stond vermeld.
Het was haar toevertrouwd. Maar haar
spel was te goed voor het meer dan middel
matige vioolspel van den violist Sörmas,
die een groep uit de muzieklittsratuur had
gedaan zóó ver boven zijn bescheiden krach
ten, dat men er liever van mocht zwijgen,
zoo in dit zwijgen niet het gevaai school,
dat in 't vervolg de liefdadigheidsooncerten
algeheel door den muziekkenner worden ge
meden. Ik ben alzoo verplicht, tegen mijn
zin dit oordeel over den violist te motivee-
ren. Van Mozartspel is door de onvoldragen
techniek al geen sprake; van Mozart-opvat-
ting al evenmin; bewijze de gebrekkige stun
telige cadans in deel een en het nog schan
delijker gedoe in 't langzame middendeel.
In de doorvoering van één was elk samen
spel beslist zoek, doordat de speler niet
eens de metriek tot haar recht deed komen.
Ook dient men de viool te kunnen stem
men bij 't klavier. Ik zal kort zijn en daarom
van do finale niet spreken, zoo min als
van Schumann's Traumerei; Schumann, die
volgens den violist „die kinder so sehr lieb—
te". Ja, en de muziek ook wel een beetje.
Over muziek maken als dit goot Schumann
door Elorestan de fialen van zijn toorn
uit. En dat dit niet mis was, kan ieder die
belang stelt, nalezen in de „Oesammelte
Schriften". Bij nader inzien bleek de heer
Sörmus meer zelfkritiek te hebben dan ik
aanvankelijk dacht. Drie stukkon van Rus
sische componisten werden van het program
ma geschrapt, nadat ook Bach's Chaconne
(de lezer denkt hier waarschijnlijk aan een
zetfout?) wijselijk al was weggelaten.
Wil men zijn kunnen stellen in dienst der
liefdadigheid, laat het dan goed zijn. Onzo
Dirk Schilfer klom hier ter stede in stilte
de trap op, die leidde naar het ziekbed van
den nimmer meer te genezen, behoeftigen
klavierspeler en speelde er niet minder in
nig dan op zijn beste concerten.
Olga Elias had een schoonere taaie waar
zij haar spel in dienst stolde van de zich
meer en meer volmakende kunst van Ger
trud Leistikow. Men kan weten dat haar
opvatting de richting uitgaaf die in het
meer-afgeronde van het kunstwerk haar
ideaal ziet. Er blijft weer een eind-indruk,
al kan men dit van Chopin's Mazurka niet
geheel zeggen, als te veel bevattend wat
nog niet geheel gemotiveerd is, momenten
waar de kunstenares weifelt. Of lag het
aan ons, die nog te zeer het gegeven© in
de voorafgaande Wals (A Moll op. 34)
bemijmerden? Zeer zeker heeft de muziek
hier' veel minder, door groote thematische
contrastten ,het gevaar van aan het bewe
gen te weinig stuwing te geven. Het mid
dendeel in A groot laat zelfs uitbundigheid
toe en dit deel in zijn volgend mineur was
een fraai specimen van hot spontaan rpa-
geeren op elk détail zonder in beuzeling
te vervallen. Schuberts muziek uit Rosa-
munde staat geheel op zichzelf in dit pro
gramma, want de twee Spaanscho dansfm
van Moskciwsky, waarvan vooral de tweede
in A. een onafgebroken stroom van uitbun
dige lebensfreudige muziek geeft hebben
met de Gavotte niets gemeens. Bij M03-
kowsky heeft men weer kunnen merken
hoe expressief bij deze artiste het hand-
béwegen wordt, die handen die een onuit
sprekelijke zeggingskracht hebben in Chopin.
Afzonderlijk staan Debussy's Cakewalk,
die kostelijke abruptie in toon en beweeg,
en moor nog de Roto Groteske, die ons
Leistikow gaf in een genre dat we van
haar nog niet zagen. Deels is deze uitbeel
ding nog door de muziek die 'n RusLcha me
lodio is, gebonden aan den Russische® volks
dans en daarom mocht men er minder vrij
tegenover staan. Voor mij bevat deze Roto
Grotesk© onder zijn uiterlijke grime eon
wereld van nameloos leed, zooals de mu
ziek alléén nimmer vermag te geven. En
voor wie anders dan uiterlijk staat tegen
over dit kunstgenre van Gertrude LeLtikow,
heoft dezo Groteske eon werking, zéker niet
minder hevig dan die van Ravel's groote
orkestcompositie „La Valse". G. J. K,
Ik ben tegenwoordig geweest op de Vrij
dagavond gehouden vergadering der Haar
lemsche R. K. Kiesvereeniging en men
vraagt mij naar mijn indrukken daarvan.
Laat ik het ronduit zeggen: die zijn niet
kwaad.
Allereerst het feit dat meer dan drie
honderd leden een jaarvergadering van de
Kiesvereeniging bijwonen is een streepje aan
den balk. Ik herinner mij wel jaarvergade
ringen dat er maar tien, twintig present
waren. Tweedens het feit dat aan de discus
sies ve'.en deelnamen van zier verschillenden
gedachtengang.
Ik herinner mij ook nog uit veel vroeger
tijden en ook uit latere perioden dat ge
woonlijk slechts één geluid werd vernomen.
„Du ohoc des idéés jailht la „verité" uit de
botsing van gedachten, straalt do waarheid
naar voren en daarom kan een gedachten-
wisseling als die vap Vrijdagavond s echts
toegejuicht worden. Een beetje tenpera-
ment bij de sprekers, mits binnen behoor
lijke perken, kan daarbij geen kwaad en
verlevendigt de gedachtenwisseling.
Voor de debaters met den heer v. Oranen-
burgh was het natuurlijk een nadeel en een
groot ongerief dat zij onvoorbereid op de
met zorg opgestelde rede van den inleider
moesten antwoorden. Maar ©en overwegend
bezwaar was dat mi. ook niet, want de
discussies omtrent dat onderwerp behoorden
feitelijk thuis in de commissie, waarvan de
instelling in de motie werd gevraagd. Ook
het grootste deel van de rede van den heer
v. Cranenburgh was feitelijk meer op haar
plaats géweest, naar mijn meening, als in
leiding <ler commissie-bcsprekirg:n. In ns-
schen hebben vele sprekers veriet aange-
teekend tegen verschillende details in de
redevoering van den hoer v. Cranenburgh
en ook het bestuur en de vergadering als
zoodanig maakte zich onvoorbereid als
allen waren los van de toelichting. Zoo
dat alleen de woordelijke inhoud der motie
in stemmming kwam.
De zaak staat daarmele zuiver.
Wat nu de aanneming der motie-v. Orfc-
nenbuxgh zelf betreft, de vergadering kon
moeilijk anders besluiten.
De motie moest worden aangenomen, om
dat er geen roden was om haar niet aan
te nemen.
In de motie wordt gevraagd instelling
van een in alle opzichten onpartijdige com
missie, die eens zal praten over de kwestie
of en zoo ja welke wijzigingen wen-
schelijk zijn in de organisatie der kiezers
om tot verhoogde actieve deelname, belere
samenwerking en meer onderling vertrou
wen te geraken.
Er kan geen bezwaar tegen zijn dat zulk
een commissie eens gaat praten.
Maar, wordt wellicht opgemerkt, wij zijn-:
overtuigd dat de tegenwoordige organisatie
der kiezers goed is.
Dat is de kwestie niet. Het is de
vraag of ook uw buurman links en rechts,
voor en achter u, daarvan overtuigd is.
En nu zijn er leden der kiesvereeniging
wellicht velen, ik weet het niet die
zoo overtuigd zijn dat de organisatie niet
goed is, dat zij er wel eens grondig over
willen praten.
Ik ben van meening dat men. in een or
ganisatie iedereen, die meent wat naar vo
ren te kunnen brengen, op een plaats moet
zetten, waar hij zijn meening ook kan uiten.
Met de aanneming der motie, met de
Instelling dor commissie wordt aan niemandr
rechten te kort gedaan.
Straits als er een commissie-rapport ver
schijnt, misschien mot conc'us'es en voor-
stellen, dan is het de tijd eventueel ver
zet aan te teekepen, amendementen in te
dienen of conclusies te verwerpen. Ieder
een heeft daartoe volkomen vrijheid.
En wie weet of uit de besprekingen van
een dergelijke commissie voor iedereen nog
nionwe gezichtspunten opdoemen.
Zoo bezien, kan niemand om het zacht
te zeggen bezwaar hebben dat de motie
werd aangenomen.
-4
Barometerstand 769. Vooruit.
OPGAVE VAN:
Medegedeeld door het Kon. Ned. Meteorolo
gisch Instituut te De Bildt.\
Naar waarnemingen verricht in dén morgen
van 23 Januari 1923.
Hoogste Barometerstand 777.9 m.M. te Va-
lentia.
Laagste Barometerstand 732.4 m.M. te Isae-
jord (IJsland.) ij
Verwachting van den avond van 23 tot den
avond van 24 Januari:
Matige, laler toenemende westelijke tot zui
delijke wind, half tot zwaarbewolkt, later toe
nemende bewolkte" met waarschijnlijk regen
buien, aanvankelijk zelfde temperatuur, later
icb lgr,
V
