STADSNIEUWS
IsANATOGEN
Hit nummer bestaat uit 24 bladzijden, waaronder
het Geïllustreerd Zondagsblad in 8 bladzijden.
Zaterdag 27 Januari 1923
45ste Jaargang No. 14347
Van het Vaticaan.
Baron van Wijnbergen voor de
R.-K» Kiesvereeniging.
Zenuwachtigheid
verdwijnt
Hei is te mooi
Gevonden voorwerpen.
De abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
?ei Kwartaal 3 25
?ei Week0.25
Franco per post p kwartaal bij
vooruitbetaling 3.58
Bureaux: Nassaulaan 49,
Haarlem.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
SINTE AGNES.
Men bericht ons uit Rome:
Telken jare vindt op. het feest van de H.
Agnes, Maagd en Martelares, in haar Basi
liek op dé via Nomentana een eigenaardige
plechtigheid plaats. Gedurende de Pontificale
Hoogmis, opgedragen door den Generaal-Abt
der reguliere Kanunniken van Sint ,lan van
Lateranen, worden twee lammetjes versierd
met linten en bloemen dooi den celehrans ge
wijd. De beestjes staan gedurende de Hoog
mis naast het Hoogaltaar. Na de plechtigheid
worden de lammeren door ceremoniemeesters
van Sint Jan van Lateranen per rijtuig naar
het Valikaan gebracht, waar do H. Vader de
dieren zegent en streelt. Bij deze tweede plech-
(igheid de Kanunniken var. Sint Jan van
Lateranen. van de H. Agnes en de paters
Trappisten, uit wier stal de lammeren voort
komen, en eenige ceremoniemeesters tegen
woordig. De sneeuwwitte dieren worden als
dan vervoerd naar bel klooster nabij de kerk
van de H. Cecilia, waar Zusters Benedictijnes
sen de lammeren voeden en groot brengen.
Van hun wol worden de palliums gemaakt,
die gedurende een jaar Tusten op het graf van
den H, Pelrus en die de H. Vader schenkt
aan de Aaarsbisschoppen en aan sommige
Bisschoppen.
De Basiliek van de H. Agnes is jaarlijks
deze lammeren verschuldigd aan het Kapittel
van Sint Jan, h'elwellk als dienstdoende gees
telijkheid van de eerste en hoofd aller kerken
van Rome en van de wereld, het voorrecht
heeft ze den H. Vader ter zegening aan te
bieden.
'rijclagavond sprak do hoogwelgeboren
heer baron A. I. M. J. baron van Wijn
bergen voor een goed bezochte vergadering
der R ,K. Kiesvereeniging te Haarlem.
Nadat de heer Michielsen als voorzitter
de vergadering met een kort welkomstwoord
eD den christolijken groet had geopend en
nadat door de vergadering afgevaardigen
naar den Rijkskieskring Haarlem waren be
noemd, kwam do spreker aan het woord.
Uw bestuur, aldus de heer Van Wijnber
gen, heeft mijgevraagd voor n een politieke
reden te houden. Ik moet dus spreken over
politiek, en ik zal dat gaarne doen, alhoe
wel niet alleen hier te lande, maar ook
elders de politiek de laatoto jaren een niet
al te beeton naam hoeft, zich niet ver
heugd in do algemeene belangstelling en
bewondering.
Pleit dat tegen de democratie? vraagt
upreker
Is het althans niet merkwaardig dat nadat
inon jaren en jarenlang heeft gestreden voor
rnedezrgring chan voor allen op politiek ter
rein en die verkregen heeft, men cr niet
evrrden mede is en dat zelfs de leider der
aar tij, die zegt er 't meest voor. gestreden
e hebben, haar in 1918 vernietigen wilde?
Is dat niet het beeld van het kind, dat,
moedwillig het spfeelgöed, waarnaar het ge
vraagd heeft, kariot slaat, als het 't in be
dt heeft?
Zullen wij, katholieken, dat wellicht ziende,
ons beklagen dat we hebben medegewerkt
aan de verwezenlijking der politieke demo
cratie en zelfs, werd ons de kans gegeven,
die benutten haar te temperen? Wat spr.
betreft, beslist: neen.
De schaduwzijden mogen niet leidon tot
hot vernietigen van hot vele goeds en ver
volgens als op h don de politiek zooveel
tegenzin verwekt hoeft, dan zullen we heb
ben te bedenken dat zulks een gevolg !s
van het tempo en don tijd, waarin de po
litieke macht aan de grooto massa werd
verleend, een gevolg hiervan is dat de groote
massa, hetzij door genré -v volteende voor
lichting. hetzii door gemis aan aandacht ha-
harerzijds aan die voorlichting geschonken, in
niet voldoende mate zich bewust is van do
verantwoordelijkheid, aan het bezit der po
litieke macht verbonden, niet voldoende is
doordrongen van hot doel, dat most worden
bereikt en waartoe de gegeven politieke
macht slechts middel is.
En is dat waar, dan is allereerste
plicht voor iedereen, die daartoe geroe
pen wordt, ons volk dat ook in te pren
ten en voor ons, Katholieken, is t zoo
veel gemakkelijker, omdat wij een zoo
veilig compas hebben ook op politiek
terrein. Maar juist omdat wij zeggen dat
te bezitten, rust op ons zoo 'n zwaren
plicht, zeker in een land als liet onze,
waar we zijn in de minderheid, omgeven
door tal van niet-Katholieken, die let
ten op onze gedragingen en vaak meer
dan uit eigen studie, uit onze hande
lingen besluiten tot den inhoud van de
Katholieke leer.
Na er op gewezen te hebben van hoe
veel belang het stembiljet is voor de
belangen van Kerk en Maa'schappij en hoe
het stembiljet aan zoo verschillende be
langen wordt dienstbaar gemaakt, ook
in ons eigen land, slipte spr. aan, dat
o zoo velen goede wenken weten te ge
ven, maar dat de practijk in het poli
tieke leven zoo geheel anders is en zoo
veel ongedachte moeilijkheden met zich
brengL Het is niet zoo eenvoudig als
't wel lijkt.
Wij kunnen echter den goeden weg
houden, als wij aandacht blijven schen
ken aan de vingerwijzingen en raadgevin
gen va,n onze leiders, van de Pausen. Spr.
wees op den schijnvoorsppoed in de
laatste helft der 19e en het begin dm-
20e eeuw. Nooit was er zooveel vooruit
gang. De eene uitvinding volgde de an
dere; het wereldverkeer en daarmede het
mil verkeer nam ontzaglijk toe. Het leek,
zooals prof. Hijmans het eens uitdrukte,
een lange St. Nicolaasavond. Wel ont
brak er nog wat aan de verdeeling. Door
sociale wetgeving werd er wel sinds de
encycliek „Rerum Novarum' wat bijge
werkt. Maar door de steeds grootere stof
felijke welvaart, kwam er welstand in
alle kringen van hoog lot laag, gepaard
echter aan een menschelijkcn hoogmoed.
Tc midden van dien hoogmoed sroes cn
schijnbare stoffelijke welvaart, klonk locn
het woord van Pins X: Alles herstellen
in Christus". Dat woord was het laatste
vermaan vóór; den oorlog.
In de pas verschenen encycliek zegt
onze Paus Pius XI: Toen dan ook Pius
X als het ware door Goddelijke ingeving
daartoe gebracht, als zijn devies aangaf
„Alles tc herstellen in Christus", onder
nam hij dat werk om den vrede te her
stellen, wat daarna het leven doel we d
ran Paus Bencdiclus XV.
Dat woord van Pius X was ook het
laatste vermaan tot liet staatkundig le
ven, den oorlog voorafgaand, t Groo
te middel dat de Paus aangaf was dat
dor veelvuldige H. Communie, niet al
toen voor volwassenen, maar ook voor
wanneer gfl regelmatig Sanatoge* neemt
Dit wordt door vfirittelijk* verklaringen
I van ruim. 22000 amen bevestigd.
Prol, Or. Nelsser te Breslao. schrijft?
.Ik heb Sanatoge* als een teer goed
Sreparaaf bij gebrek aan eetlust en energie,
ij zenuwzwakte ent. leeren kennen."'
j Het Zenuwsterkend Voedsel
de kinderen. Het mocht niet baten. De
wereldoorlog kwam en BemxLctus XV
richtte zich direct tot de wereld en toon
de aan hoe de wereld tot val was ge
komen. Z.H. gaf de redenen d r ineen
storting aan en ook de middelen tot
opheffing. In vier punten worden in
die, waarschijnlijk reeds weer vergeten
encycliek, de redenen der ineenstorting
der menschelijke samenleving aangege
ven en als een der grondoorzaken wordt
genoemd liet loslaten der christelijke be
ginselen in de Staatkunde, ja, als de
oorzaak die de andere vier oorzaken tot
gevolg had.
Voor alles deed de Paus een beroep op de
christelijke Staalkunr'e.
En daarom blijf ik het betreuren, al oefen
ik niet gaarne critiek op een bevriend mi
nisterie, dal de Regeering, nu bij de verkie
zingen zoo Overwegend rechts was gestemd,
naliet in de Troonrede eens in een frisschc
voor alten verstaanbare taal uitdrukkelijk
te zeggen, dat alleen een chistelijke Staat
kunde redding kan brengen, daarmede ook
in dit voornaamste opzicht een voorbeeld ge
vend aan de wereld. En hier kan het, want
in geen land der wereld bet zij met groo
te voldoening geconstateerd werd de chris
telijke staatkunde zoozeer benaderd als in
ons land. 'I Is niet voldoende Ie vermelden
dat het een twintig jaar geleden werd gezegd
door Dr. Kuyper. We hebben nu een nieuwe
generatie, die het ook wel booren mag. 't
Moet herhaald worden en daarom zou spr.
zoo gaarne hebben gezien dat dit kabinet het
zou hebben herhaald. Dan zou er bezieling'
zijn uitgegaan van dit kabinet, wat nu niet
is gebeurd in die mate als spr. het gaarne
bad gezien.'
Voortgaande wees spr. er op dal Benedic-
tus XV op de christelijke Staatkunde wees
en Paus Pius XI ging daarmede voort in
ziin encycliek libi Arcano Dei; de pas ver
schenen encycliek. Spr. vraagt of bet voor de
leiders van de Kiesvereenigingen niet een al
lereerste plicht is de zoovele in die encycliek
voorkomende passages, die lijn cd richting
geven op politiek terrein, onder de aandacht
der Kiezers te brengen en zoo dat ze door
hen worden begrepen cn opgenomen? Spr.
vraagt of het niet zaak is. dat de encycliek
in studie wordt genomen. Als wii dat doen,
is dat in algemeenen zin, de beste waarborg
dat het nu goed blijft gaan op politiek Ier-
rein.
Tot heden is bet ons, katholieken, vrij goed
gegaan, en het zou ondankbaar zijn fc k'a-
gen nu nog pas 32 zetels werden behaald in
de Tweede Kamer, bet groofste getal dat
ooit verkregen werd.
Maar zal men wellicht vragen: bleven u
dan verborgen al die strubbelingen in de
Katholieke partii, de laatste paar jaren?
Helaas neen, die geven spr. zelfs veel zorg,
zullen hem wellicht nog meer zorgen geven,
maar zij die gemeend hebben hedenavond
daarover voel van spr. Ie hooreri, zullen
werdén teleurgesteld. Naar spr. meent wordt
er reeds te veel over gesproken en gesche-
ven, belgeen moet leiden tot oen pessimisme,
waarvoor geen grond aanwezig is. Daarte
genover acht spr. zich verplicht te spreken
een woord van bemoediging en opwekking, te
wijzen op bet vele goede dat er bii de R. K.
wordt gevonden, opdat bij de honderdduizen
den, die de Roomsche leer volgen geen ge
mis aan noodig zelfvertrouwen ontsla. Daar
om wil spr slechts dit weinige zeggen. Van
de beginne af dat er snrnke was van een mo
gelijke afscheiding beeft het bestuur en
het is daarna gesteund door de vergadering
heeft het bestuur dit standount ingeno-
nen: waar de Katholieken hun staatkundigen
invloed van zoo groot belang voor kerk en
staat sléchts ten volle kunnen behouden,
mits zij één blijven, is bet ons niet geoor
loofd mede te werken om, of do verantwoor
delijkheid mede to dragen voor verbreking,
der eenheid, van welke ziidc of op welke wijze
daartoe een voorstel worde gedaan.
Zoo "was zijn gedragslijn, daaraan heeft
het onveranderlijk vastgehouden, de kie
zers hebben het verstaan en het gevoerd
beleid heeft inet Gods hulp geleid tot
goed resultaat, een resultaat, waarop met
voldoening mag worten gevezen, wanneer
we gadeslaan hoe het in andere politieke
groepen gesteld is. M->ar onzerzijds word
't ook tot plicht gevoeld ons zóóveel mo
gelijk op de hoogte te stellen van alle
stroom in-on onder ons katho'ieke volk ook
bij 't niet georganiseerde, stroomingen uit
don aard dor zaak veto, waar do katholieke
partij een ware volkspartij is, omva tend allo
maatschappelijk© groepon en zich verheu
gend in een groat aantal dag- en week
bladen, ook niet alle een van zin om
dan mot al die stroomingen rekening te
houden, opdat do katholieke partij zij en
blij vè een tehuis voor allen- Dat men zich
in dat gezin dan oak zal hebben te rchik-
ken, spreekt van zelf en geschiedt te ge
makkelijker, naar mate do Roomsche geest
er meer levendig is.
Toch zal cr dan nog wol eens oen
kibbelpartijtje zijn, maar de vors'an'ig©
leden in het gezin zorgen dan, dat zulke
zaken niet op-eblazen worten. Laat men
1st ook betrarii'en op po't ek torren.
Men schopt geen tevredenhei 1 door alle
groepen dan deze weer en dan gene
wser te trachten te bevredigen. Maar
men dient het juist© midden te ^hou
den. Bii elk geschil moet men ook fc-ij ons
niet aan do noodklok kleppen on den in
druk naar buiten wekken" alsof er groot
gevaar on hot heel wat erger is. dan het is.
En dat zullsn we gemakkelijk doen, als
we maar trachten te beleven de Encycliek.
Spr. citeert dan de encycliek Ubi .Arcano
Dei, waar de Paus als oorzaak voor het
ontbreken van den vrolo aanvoert het ver
laten van den Heer, het afdwalen van
Christus, van God. Toen men afdwaalde
van God en Jezus Christus, eter Ito de
monsehen-maatschappij ineen.
De les in den oorlog is door de mönsohen
echter niet verstaan. „Zonder Mij, kunt gij
niets doen", zei te Christus, ook tot de
hoogmoedigen der 19e en 20e eeuw. Biedt
de wereld niet het schouwspel alsof do
hoogmoed na den oorlog toegenomen is?
Spr. wees er op, hoe de Paus nog altijd
van intemaliona'o bijeenkomsten wor t uit
gesloten hoewel hij ©enerzijds do eènige
kracht ter wereld is die voor dó hui
dige ontwrich ing geen verantwoordelijkheid
draagt eD anderzijds zijne positie en be-
teekenis meer en meer toeneemt, waar
steeds meer Staten-vcrtegenwoorJigers zon
den naar het Vaticaan.
Te betreuren is het nochtans, dat de diep©
beteekenis van de les van don oorion aan
do massa ontgaat. Zoo wordt de steking
verkondigd, dat in den diepsten grond de
oorlog was een strijd tusschen arbeid en
kapitaal, waarin de arbeil heeft getriom
feerd en waarom nu een period© aan
breekt van. zegepraal voor den arbeid, waar
bij dan gesproken wordt van meer roclit,
van betere beginselen ten opzichte van den
arbeid. In dit verband haalt spr. aan wat
Jouhaüx namens het Internationaal Vak
verbond op 10 Juli voor het Permanent
Hof v. Justitie te 's-Hage over artikel 13
van het verdrag van Vewai-ios ge.eg i heeft.
Hij verklaarde o.in. dat de stellers van art.
13 daarin een proclamatie hebben willen
geven van de rechten 'van den arbeid, in den
geest van de rechten van den mensch en bur
ger uit de Fransohe revolutie. Wanneer wij
dat overwegen, dan kunnen wij, dunkt me,
de gedachte niet van ons afzetten, dal, tenzij
dc christelijke geest alsnog gaat domineeren,
de vierde stand zich opmaakt, even een s in
grenzeloozen menschelijken hoogmoed, een
werk tie gaan ondernemen, voorbestemd een
zelfde lot te ondergaan als de bouw van
menschelijkcn hoogmoed door de liberale
bourgeoisie der 19e eeuw ondernomen en in
Augustus 1914 met donderend geraas ten
onder gegaan.
Is dat zoo, dan is het meer dan ooit tijd
om onzerzijds te toonen, dat onze Staatkunde,
onze christelijke Staatkunde principieel cn
essentieel daarvan onderscheiden is, dat we
hebben onzen eigen weg.
En de woorden van den Paus, geven daar
alle reden toe, ons vermanend, dat de tot
dusver na den oorlog ingeslagen weg niet de
ware is.
Als aldus de Paus de.Staten en regee
ringen zich heilig en plechtig verbonden heb
ben om zoowel in binnen- ais buitenlandscho
aangelegenheden, de leerstellingen en voor
schriften van Jezus Christus op te volgen, dan
eerst zullen zij in hun eigen land een goéden
vrede genieten, dan zal wederzijdsch verlrou-
wen ontstaan en zullen geschillen als deze
zich eventueel voordoen, vredelievend kunnen
opgelost worden.
Voor ons ligt in de woorden van den Paus
een ernstige aansporing een christelijken
stempel te drukken op de Staatkunde en alles
weg te nemen wat met ware beginselpoliliek
onvercenigbaar is, met name een belangen-
politiek.
Vele citaten in de Encycliek wijzen op
dezen plicht. Spr. haalt er eenige aan, o.a. die
waarin gewezen wordt op den invloed van
den klassenstrijd.
Onze politiek aldus spr. moet niet
afgunst, haat, wantrouwen ademen, niet cr
op toegelegd ziin zooveel mogelijk te bemacb
tigen als men kan. t
Intusschen moeten wij beken
nen dat de belangenpolitiek ook geklopt heeft
aan onze deur, wellicht reeds den voet bin
nen heef gezet. Zeker wellicht krijgen wc
naast onzen Staten-Generaal een sociale verte
genwoordiging, doch dit heeft met de belan
genpolitiek niets Ie maken. Deze word-ea bui
ten de deur gehouden.
En daartoe is noodig vertrouwen, die slechts
kan leven in christelijke atmosfeer.
Geleerd moet aan ons kiezerskorps dal in
onze vertegenwoordigende lichamen de ver
tegenwoordigers het algexneen belang moeten
dienen. Te meenen dat dit de som is der spe
ciale belangen is even onjuist als te oordeelen,
dat men slechts eenige mcnschcn met muziek
instrumenten naast elkaar heeft te zetten
om een orkest te hebben.
En dan maken de aanhangers der belan
genpolitiek zich nog aan een tweede fout
schuldig, n.l. deze: dat de belangen eerier
bepaalde groep slechts goed kunnen worden
behandeld door leden dierzelfde groep, een
fictie, voortspruitend uit wantrouwen, inet
waren christelijken geest niet overeen te bren
gen. Het is ook feitelijk onjuist. Spr. wijst op
de sociale wetgeving, die niet uitsluitend
door en voor arbeiders, maar als onderdeel
van het algemeen belang is tot stand ge
bracht.
Moeten enkele groepen dan worden uilge
sloten? Geenszins. Persoonlijk betreurt spr.
dal niet meer arbeiders, die werken op fa
brieken, vertegenwoordigers zijn Sn offï-
eieele lichamen.
Het is foutief Ie meenen dat een lid van
een bepaalde groep bij uitstek geschikt is de
belangen van dien groep te behartigen. Daar-
moet men nu steeds de beste vertegenwoor
digers kunnen kiezen, hen, die zooveel moge
lijk van het maatschappelijk gebeuren, zich
kunnen indenken in de behoeften der ver
schillende groepen. Op de tweede plaats moe
ten de vertegenwoordigers onafhankelijk zijn,
Hoe meer onafhankelijk zij zijn. hoe meer
zekerheid er is dat zij in Kamer, Staten en
Gemeeentcbesluur de algemeene belangen
dienen. Als voorbeeld noemde spr. den beer
Treub, die toen hij een betrekking aanvaard
de, waarbij hij de belangen der werkgevers
had 1e dienen, er zijn Kamerlidmaatschap
aan gaf. Om een goed vertegenwoordiger te
zijn, moet men niet in dienst staan van wel
ken belangengroep of organisatie ook.
Geon belangenpolitiek moeten wo hebben,
maar een op onderling vertrouwen gebaseer
de politiek, Pb afgevaardigden moeten het
algemeen belang dienen. Hoe dan de can-
didatenlijsten worden samengesteld is een
wijze van uitvoering. Tot nu toe geschiedde
dat in alle partijen vrijwel op dezelfde wijzs.
Wellicht is er een andere methode 'denk
baar. Onze kiesvereenigingen zijn heusch
niet slechter bezocht dan bij anderen. Ook
dat worde opgemerkt. Maar dit staat vast
Het te verkrijgen resultaat zal nimmer be
vredigend wezen, zoolang er door verschil
lend© groepen door hun respectieve groepen-
bril gekeken wordt, maar alleen dan wan
neer men zich de vraag stelt of dit complex
van personen waarborgen biedt dat het al
gemeen belang zal worden behartig e daar
bij die overwegingen zal laten gelden, op
grond waarvan een beslissing voor algemeen
belangkan gezegd worden gced te zijn ge
fundeerd.
Bekijkt men de zaak anders dan zal men
nooit bevredigd worden.
Hoe goed de eenheid in onze politiek is
en welken groeten invloed wij kunnen uit
oefenen door dio eenheid, trachtte spr. te
dempnstreeren aan vier voorbeelden, nd. 't
onderwijs, de koloniën, de huwelijkswetge
ving en de sociale politiek in engeren zin.
Elk dezer vier punten werkte spr. nader
uit.
Voor het onderwijs moot belangstelling
blijven bestaan en we dionen onzo oader-
wijswetgeving nog beter te maken.
Over 'de sociale politiek in engeren zin
zeide spr. dat men beweert dat dit terrein
zoo moeilijk is om bij elkaar te blijven
omdat er zooveel verschil van meening is.
Toch dient de eenheid bewaard te wordon
anders zal al gauw een groep bij de libe
ralen, de andere bij de socialisten belan
den, indien de beginselen uit het oog wor
den verloren. Bij elkaar moeten we blijven
om het juiste midden te houden, tegenover
beide genoemde opvattingen, liberaal en so
cialist, staan we principieel over.
Ook op het terrein van den arbeid wordt
de Slaat slechts toegelaten, niet als iets
in zich zelf begeerenswaard, maar in zoo
verre als en zoolang als noodzakelijk.
Heeft niet uitdrukkelijk onze Minister van
Arbeid gezegd dat hij haakt naar 't oogon-
blik waarop de Maatschappij zoozeer ontwik
keld zal wezen dat do noodzakelijke maat
schappelijke ordening in handen dor Maat
schappij zelve kan worden gelégd.
De gewijzigde Grondwet biedt daartoe ge
legenheid en van de grici lelijk© en juiste
ontwikke'ing dar ool'ec'ieve arbeidsovereen
komsten mag in die richting veel wordon
verwacht. Te betreuren is 't daarom (lat
zooveten de R. K. Vakbeweging verlieten,
wijl zij juist moeten begrijpen dat hoe meer
samenwerking en ties te spoediger een voor
onze beginselen gewensehte maatschappij en
ordening kan worden daargeste'd, waarbij
de Staat zich steeds meer zal kunnen terug
trekken. Zoo gaat ons beginsel duidelijk
in and-re richting dan dat onzer tegenstan
ders. In 't kort zette spr. uiteen hoe 't
soms noodig kan zijn en was den arbeids
duur van grospon der bevolking te regelen.
Do Staat dient dat te doen, niet mot graagte
maar omdat de maatschappij ze've zteh blijk
baar niet helpen kan. Doch dan is 't ook
duidelijk dat het ingrijpen ges^btelen most
niet uniform, niet overal, maar daar waar
't noodig is, voor waar 't noodig, en zoo
lang 't noodig is.
We moeten in menschelijken hoogmoed
ook niet vermoenen dat wij esn volmaakte
Maa'schippij kunnen das e len. W i wet n
dat de gevolgen van de erfzonde blijven,
flat deze wereld is en blijven zal een oord
van ellende, lijion en dood, en dat er der
halve hier geen volmaakt geluk kan weren.
I Wij znTen, krachtens ons beginsel, om
anderen kijk hebben op den arbeid. Wij
moeten den arbeid niet besehonwon a\s iets
dat slechts morrend kan worden gedragen,
dat zoo kort mogelijk moot zijn. Neen, wij
weten, al mogen wij stroven naar een
mcnschwaaxdig hos'aan, dat de arbeid ons
is opgelegd als een s'raf.
Wij moeten ook bedenken, dat alle maat
regelen van den Staat niets zullen vermo
gen, als er de liefde niet is, als alle maatre
gelen niet' worden getemperd door de liefde.
Wij moeten dat beginsel niet alleen met den
mond belijden. De Rerum Novarum moet
niet in stukken worden gesneden, maar ge
heel gekend en nageleefd. Wordt er in ver
gaderingen en in dagbladen wel genoeg ge
let op onderlinge waardeering? Dat vraagt
ons christelijk beginsel.
Zetten wij de belangen-politick niet opzij
dan wordt onze Partij weldra niet een R.rK.
Partij, maar een Partij van R.-K.
Naar aanleiding van een citaat uit de „Vrij
zinnig Democraat", wees 6pr. er op, dat ze
ker onze eenheid is van godsdienstigen aard,
maar daarom is in het verleden de grond
slag onzer R.-K. Staatspartij zoo hecht ge
bleken en heeft zij èn voor haar zelf èn
voor het vaderland het vele goede ge
bracht, waarop met trots mag gewezen wor
den. Verlaat men die basis om zich op eco-
nomischen grondslag te plaatsen, dan is het
gedaan met de beginselpolitiek, doet de be
langenpolitiek haar intrede. Gewaarschuwd
zij voor den eersten stap in die richting.
Voorop zij gesteld het religieuse karakter
der Katholieke partij, dan is T voortbestaan
gewaarborgd. Ook de leden der partij ge
waarborgd. dat zij niet in materieel vaar
water verzinken.
Spr. doet een beroep op de Katholieke
Pers, dat eiken dag te herhalen. Dan zullen
de belangen ook gediend worden in tijden
van beroering als deze.
Dan zal ook de band met de coalitie be
waard blijven en ook de samenwerking.
Spr. is optimistisch gestemd ten opzichte
der R.-K. Partij. Hij vertrouwt, dat, met
Gods hulp, zij haar traditie zal getrouw blij
ven en ook in de toekomst' zal blijven
werkzaam zijn tot heil van Kerk en Va
derland. En waarom vertrouwt spr. dat?
Omdat het overgroote deel der kiezers door
en door Roomsch is en wil zijn trouwe zo
nen en dochters der Moederkerk, wil aan
vaarden het woord der Bisschoppen; zich
niet 's avonds op vergaderingen tegenover
elkaar zetten als zij 's morgens hebben aan
gezeten aan één Communiebank.
Spr. hoopt dat, gelijk in 't verleden, het
in de toekomst zal blijven gaan, op voor
waarde echter dat de Pers en de leiders het
Katholieke volk principieel weten voor te
gaan in woord en daad.
Om dat te bereiken moeten wij niet steu
nen alleen op menschelijke kracht, maar
moeten wij tevens bidden. En daarom is het
zoo goed dat onze priesters onze vergade
ringen bezoeken, opdat zij dit groote doel
ook in het H. Misoffer gedenken.
Met een krachtige peroratie besloot spr,
zijn rede»
De heer MICHIELSEN dankte den spreker
en wees o.m. op de groote verdiensten voor
onze R.-K. Staatspartij van den heer Van
Wijnbergen,
Voor het debat gaven zich een viertal per
sonen op.
De heer CASTRICUM kan zich wel aan
sluiten bij hetgeen dc spreker heeft gezegd.
Hij is echter teleurgesteld en had wat an
ders van den spreker verwacht, b.v. hoe de
spreker met het algemeen belang overeen-
brengt verschillende door de regeering ge
troffen maatregelen. Belangrijke groepen der
bevolking gingen achteruit. Nu is het wel ge
makkelijk vertrouwen te vragen, maar dat
vertrouwen moet ook gekweekt worden.
Wil men vertrouwen in de Kamerclub heb
ben,, dan dient men te weten welke motie
ven er waren voor de 814 pensioensaftrek
voor het spoorwegoersoneel, een loonsver
mindering voor het P. T. T., dan dient men
te weten of de politiek v. d. woningbouw ge
rechtvaardigd is, dat de typografen van uit-
keering werden uitgesloten, de onderwijs
wet verslechterd, de uitkeering voor dc
werkloozen verminderd.
Hoe dcn'kt do heer van Wijnbergen over de
verplichting van gemeentebesturen om te laten
werken voor een uurloon van 40 cent, willen
zij voor subsidie bij werkverschaffing in aan"
merking komen. Dat is niet te rechtvaardigen
en krijgt men daarop geen voldoende antwoord,
dan zal spr. een motie indienen.
De heer KEESEN kan ook de geheele lijn
van het betoog van den spreker wel onderstree-
pen, doch is eveneens teleurgesteld. Hij zet dat
uiteen, maar zegt daarna toch ook te zijn te
leurgesteld omdat hij niets gehoord heeft van
spr. omtrent de door de Regeering genomen
en niet genomen maatregelen. Waarom deed
do regeeri.ng tot nu toe zoo weinig om de
werkloosheid te verminderen en waarom
talmde zij zoo lang met het beschermen onzer
industrie. Het schijnt dat de Regeering hui
verig is niaatingelen te nemen. Waarom weer
de de regeering in Limburg dc Duitsche ar
beiders niet? terwijl tienduizenden Holland-
sche arbeiders in nood verkeeren? Waarom
betrekt zij zelf waren uit het buitenland, b.v.
de meubelen van ons postkantoor in Haarlem?
Wat is dat voor politiek? Ook deze spreker
laakt de bepaling dat bij werkverschaffing in
Haarlem maar 40 cenlper uur, in Alkmaar
maar 30 cent mag worden betaald. Verder
gispte hij de houding der regeering ten op
ziehtc van de typografie waarbij het collectie
ve contract op !t spel stond, een instelling al
leszins acceptabel voor katholieken. Van do
molie-v. d. Tempel is nog niets uitgevoerd.
De heer KERKVLIET wijst er op dat tot nu
toe pogingen om een Volkspartij in Haarlem
te stichten mislukten, maar, zou zij er komen,
dan draagt daaraan de tactiek der regeenng
schuld. Spr. wijst op de loonsverlaging bij
spoorwegpersoneel en P. T. T., op het wegge
gooid geld aan paleizen van postkantoren als
in Haarlem en Heemstede. Dat wekt ontevre
denheid; op den nood der werkeloozen, terwijl
H. M. de Koning'n meer toelage kreeg. De ar
beiders willen ook wel een snede brood heb
ben. Ook deze spreker wees op de 40 cent
uurloon voor werkloozen. Waarom hebben de
Kamerleden Tróélsira de ooren niet gewas-
kchen toen hij onze priesters en godsdienst
aanviel? Spr. vraagt naar de meening van den
heer v. Wijnbergen omtrent de pnbliek-rech-
tcrlijke bedrijfsorganisatie.
Do heer KAMERBEEK sluit zich ook aan
bij de gehouden rede, maar is ook teleurge
steld. Het is een academisch beloog geweest
Spr. had meer practische lijnen willen zien
uitgestippeld. Ook deze spreker stelde verschil
lende vragen, o.m. over dc beperkende rech
ten; over staatsd wang, over materialisme in de
R.K. Vakbeweging en in hoever onze geeste
lijke adviseurs daaraan schuld hebben, wat
eigenlijk de bedoeling is van den heer v. Wijn
bergen toen hij over vertegenwoordigers sprak,
die meer speciaal het standenbelang beharti
gen. Het voorbeeld van Treub acht spr. niet
gelukkig. Die verwisselde een baantje van
f 5C00 voor een van 100.000. cn noemde
hem een politieke tinnegieter. Verder betreffen
de het Middenstandsvraagstuk, vroeg spr. wat
de regeering denkt te doen of naliet betreffen
de de valutakwestie, vliegende winkels, het
maiktvraagstuk en oneerlijke concurrentie;
hi' wees voorts er op dat in Engeland de lage
inkomens niet hier wet belast worden en ten
slotte vroeg hij de meening van den heer y.
Wijnbergen over medezeggenschap der arbei
ders.
Do heer VAN Wijnbergen <to debaters
boantwoordende, kwam er allereerst tegen-
dat in een R. K. vergadering iemand, zij
het dan een politieko tegenstander, als po
litieke tinnegieter wordt beitempeld. Spr.
acht den heer Troub hoog en in een R. K,
vergadering behoort zulk een uitdrukking
niet thuis. Deze vergadering hooft bewezen
dat, behalve het door spr. hedenavond be
handelde onderwerp, nog velo ander© onder
werpen hadden kunnen behandeld worden.
Hij ie dankbaar voor do adviezen der spre
kers, maar zij zijn allerminst volledig ge
weest in het overzicht. Tal van hoofdzaken
der regeeringspolitiek zijn niet genoemd b.v.
niets over Justitie, Oorlog, Marine, Binnen-
en Buitenlandsohe Zaken, Waterstaat, Ko
loniën. Als men een overzicht gooft, tenzij
men in een klein kringetje rondkijkt, moet
men volledig zijn.
Maar het was spr.'s bedoeling niet het
geheelo Regeeringsbeleid te bespreken. Dat
is ook niet mogelijk. Bijna elk der door
de sprekers aangehaalde onderwerpen zou
een gebeelen avond tor bespreking vorde
ren. Spr. wil wel zeggen, dat het hem
veel genoegen doet zijn red© te hebben
gehouden, die hij gehouden heeft. Hij
dacht wel dat er reden voor was als hij
zzoo ziet wat geschreven is. Daarom is^ het
heeft zich uitgelaten over de principieele
zijde der politiek ziet. Spr. hoopt dat een
moer principieele gedachtonwisseling meor
.gewoonte wordt onder katholieken. Goon der
sprekers heeft daaraan gedaan. Niemand
heeft zich uitgelaten over do princeipieele
politiek. Er valt veel te zoggen over me
dezeggenschap in de bedrijven, over do
werk loozenui tkeerin g. Mn ar wio daar be
lang in stolt, stelle vragen aan hem, die
daarvan volkomen op de hoogte is, b.v.
Mgr. Nolens. Spr. wenocht de vergadering
op peil te houden. Als op al de gedane
vragen door iemand zou worden geantwoord
op dit oogenblik, door iemand, die onmoge
lijk van al die zaken volkomen op de
hoogte kan zijn, dan zou er reden zijn hem
voor 'n politiek tinnegieter te verslijten.
B.v. do werkloozenuitkeoring is zoa moei
lijk, dat zelfs Mgr. Nol ons spr. onlangs
verklaarde, moeit© to hebben alios wat
gepubliceerd werd cm dit gebied bij te hou
den, en dan zou op de vraag van iemand die
een arl(ikeltjo in een dagblad hoeft gelezen,
afdiende geantwoord worden door iedereen?
Men kan wel praten over christelijke naas
tenliefde enz. enz. Maar mot enkel groote
woorden komt men er niet. Zeg mij wat
,gij dankt svec ptjbliskrecMalüJsa boirijfcor
Advertenüën 35 cents per regel.
Bij contract belangrijke korting.
Advertcntiën tusschen den tekst
als ingezonden mededeeling: 60
per regel Vraag- en aanbod-ad»
vertentiën 14 regels 60 cent per
plaatsing; elka regel meer 15 cent
bij vooruitbetaling.
J
Het is nog to vroeg om zulk mooi .wfcrt
to hebben en al zijn wij stedelingen, ét
danig mee in ons schik, do land- en txiin-
man vindt dat er van Januari tot Moi
nog zooveel kansen zijn óp eon naoht-
vorstje, dat je eerder een hard hoofd ia
het mooie weer moot hebben dan. plezier.
Het is dan ook wonder-mooi.
Nog geon winter gezien en reeds zit
ten we, bij wijze van opreken, in 't voor»
jaar. En wat het mooist is, ook de weer»
voorspellers houden er den moed good in.
Er is „zoo zeggen zij, allo kans dat we
het met 'n zacht wintertje dit jaar does:,
Buiten begint da natuur al stoutmoedi
ge allures aau te nemen. Struikan en hoee
ters beginnen or al bedenkelijk groen uit
te zien en vertoornen do gevolgen van d«
milde natuur.
Over de bolletjes wordt niets dan goed
gezegd. Ze staan er mooi voor, worden
al losgedekt enz. enz. Alles wijst op een
vroeg voorjaar.
En dan te denken dat een, twee nach
ten vorst al dat moois en al dio vreug
de bederven kan.
ganisatie werd door een der debaters in
de vergadering geworpen. Is dat een vraag
van verstandige menschea in een verstan
dige vergadering?
Deze persoon weet er wat van of hij weet
er riiet van. Ala hij er wat van weet, dan
weet hij ook dat spr. daarover een groote
rodevoering heeft gehouden in do kamer
en is de vraag dus overbodig. Dergelijke de
batten in kiesvereenigingen hebben geen re
sultaat. Men late de beantwoording van
Troelstra gerust aan de kamerloden over.
Die weten wel wanneer zij wol of niet moe
ten antwoorden. De uitlating over de ci
viele lijst van H.M. de Koningin vindt spr.
in oen katholieke vergadering hoogst on
sympathiek. De kwestie der vertegenwoordi
gers van groepsbelangen had e^pr. zeer
algemeen gesteld.
Men moet niet iemand naar de Ka
mer zenden om belangen van bepaal
de groepen te dienen. De Middenstands»
vraagstukken worden deugdelijker behan
deld. sds zij op deze vergadering ge
steld zij tl. Spr. is voorzitter van den
Middenstan|dsraad en de Middens'and is
tevreden over hem.
Er zijn natuurlijk verschillende maat.
regelen, die ons allen treffen of sommi
gen in 't bijzonder. Maar we leven in
een tijd van teruggang. Laten we toch
Gods goedheid danken, dat ons volk,
waarvan een deel zoo ontevreden is, nog
betrekkelijk zooveel welvaart heeft, ver
geleken 'bij andere volkeren, b.v. het
Duitsche. Dat zijn wij Jegenover God ver
plicht.
Alle debaters waren teleurgesteld, om
dat fcpr. het had over principieele poli
tiek en uitsluitend daarover. Hieruit
blijkt, twat 'n taak hier nog ligt voor do
Katholieke iPers. De debaters hebben be
wezen hoe noodzakelijk het is dat altijd
op de beginselen wordt gelet. Spr. beslob
met te zeggen, dat wij de mogelijIdiexl
onder de oogen moeten zien, dat het in
ons land nog slechter wordt en laat ons
bidden, dat wij dat in onderworpenheid
aan God kunnen dragen.
De heer MICHIELSEN meent, dat ver
der debat nutteloos zal zijn, omkiat in
leider Ide grenzen der gcdaditenwisscling
zuiver heeft gesteld.
De heer KERKVLIET meent nog te
moeten opmerken, dat de beantwoording
van Iden heer v. Wijnbergen niet tao-
lisch 'is te noemen.
De hoer KEESEN zeade genoten te
bebben van de rede, maar bii de debatten
met een kluitje in 't riet 1e zijn gestuurd.
Spr. had het niet over Marine enz., om
dat hij zich beperkt tot het terrein,
dat hij kan overzien.
De 'heer CASTRICUM achtte ach niet
voldoende beantwoord op het ,punt der
werkloozenverzekering en diende een mo
tie in. luidende als volgt;
De R. K. Kiesvereeniging te Haarlem in
vergadering bijeen in het gebouw „St. Bavo"
op Vrijdag 26 Januari 1923, gehoord de ba»
sprekingen;
overwegende, dat het R. K. Volk bij even»
tueele verkiezingen voor Staat, Gemeente o|
Provincie, volgens den uitdrukkelijke®
wen sell van het Doorluchtig Episcopaat, zij®
stem zal uitbrengen op de candidaten del
R. K. Staatspartij; van oordeel, dat aan die»
wensch onafscheidelijk verbonden is de cou»
sequentie, dat de R. K. Staatspartij en dieni
Regeeringsvertegenwoordigers zullen handelep
in den geest en volgens de voorschriften del
R. K. Geloofs- en Zedenleer;
van meening, dat het ingrijpen der huidig»
Regeering in den economischen toestand,
voor wat betreft het dicteeren aan de ge-
meen lelijke overheid van loonen voor pro
ductief werk, welke geheel in strijd zijn mef
elk begrip van rechtvaardigheid en naasten,
liefde, niet te verdedigen is;
spreekt hare strenge afkeuring uit over het
feit, dat dc Regeering dwingt productiet
werk te laten verrichten, tegen loonen van 40
cent per uur en minder;
en besluit deze motie ter kennis te bren-i
gen van do Regeering en te publiceerea in
de pers.
I>o motie werd in handen gesteld van het
bestuur om later to wordca behandeld.
De heer MICHIELSEN sloot datömaL
met 'een dankwoord de vergadering
Terug te bekomen bij; L. Lagerwaard
Duvcnvoordestraat 96, bontkraag; E. Eg-
gink, Kloppersingel 119, bril; Politiebu
reau Smcdestranl kinderflancl, kirsterpote-
lemonnaie; A. Smit, v. Loosstraat 2. grijs
wollen handschoen; J. Hayebont, Z.-B.
Spaame 41, IIoll. Herdershond: C- v.
Goch, v. Loosstraat 6. halsband met pen
ning; W. II. Prins Emostraat 3, zwart
wollen handschoen: Kennel Fauna Park-
laan; kat, grijs met wit, gebracht door
K. Budde, Zijlstraat 68 rood, Hond (air
dal terrier) göbrselikjiClöl" UfiliUfi. St
,desljaa,fc
