M
Spaarbank vaar Katholiek lledarlaiiil,
B'T mmm bestaat uit bladzijde». eerste blad
3i mum
Dinsdag 30 Januari 1923
45ste Jaargang No. 14349
A De Roomsche Universiteit.
Van het Vaticaan.
Da Paus en de Katholieken
in het Oosten.
STADSNIEUWS.
AGENDA
De veiligste belegging Uwer SPAAR
GELDEN is bij de
dadelijk ingaande rente 4 pCt
Zitting in gebouw „St. Bavo", Sme-
destraai, Woensdags en Zaterdags des
n.m van 5 tot lYi uur.
Niet eenvoudig.
Vereeniging ter bevordering der
belangen van slechthoorenden.
De uitslag der Stemming voor de
Provinciale Staten in de R.-K. Kies-
vereeniging te Haarlem.
Waarschuwing.
Uitvoering.
Gegund.
Onderwijzers pensioen.
Personalia.
Ter stroombesr~~?ng.
Influenza en Griep.
GIFTEN.
LANGS DEN WEG.
De motie van Cranenburgh en hare
toelichting.
Lichtbeeldenavond.
De tramdienst Heemstede-Hillegom.
Onze Wethouders.
zlk
Katholieke Ko'arissen.
De Gemeente-secretaris.
INDRUKKEN VAN EEN DUITSCH
PRIESTER OVER HOLLAND.
£Wordt vervolgd
De abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per Kwartaal 3.25
Per Week 0.25
Franco per post p. kwartaal bij
vooruitbetaling 3.58
Bureaux: Nassaulaan 49
Haarlem.
Telefoonnummers: 1426. 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentiën 35 cents per regel
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusschen den tekst
als ingezonden mededeeling: 60 ct
per regel. Vraag- en aanbod-ad
vertentiën 14 regels 60 cent per
plaatsing: elke regel meer 15 cent
bij vooruitbetaling.
Met groote vreugde en hooggespannen
verwachtingen voor de toekomst zal ons
Roomsche volk de heugelijke tijding ver
nemen, dat thans binnenkort de stichting
der Nederlandsche Roomsche Universiteit
een feit zal worde...
Het Roomsche Nijmegen, gelegen in het
Roomsche zuid-oosten van ons land, zal de
uitverkoren stad zijn, er moge in vroegere
jaren; toen de stichting der Roomsche Uni
versiteit nog heel verre scheen, vaak met
felheid gestreden zijn over de vraag; welke
stad de eer, een Roomsche Universiteit bin
nen haar vesten te hebben, het me st waar
dig was, en welke stad zich lot de huisves
ting dier Universiteit het best leende
thans, nu de stichting zeer nabij is, nu zelfs
verondersteld wordt, nog dit jaar met meer
dere faculteiten te kunnen aanvangen
thans overheerscht de vreugde over het
nabije groote bezit alle geschil cn alle ge
twist, thans zien wij met oprechte vol
doening de heerlijke resultaten van de vrij
gevigheid der Nederlandsche Katholieken, en
bereiden wij ons erop vóór, spoedig de zege
ningen vap een eigen Universiteit te mogen
deelachtig worden.
Die zegeningen zullen ieder en moet
het beseffen rijk en heerlijk zijn: een
groote toekomst wordt voor Neerland's
afhoüeken ingeluid.
Méér dan tot op heden zal de Roomsche
student zich dienstbaar kunnen maken aan
het hem te steilem ideaal; de voordeelen
van 'een Universitaire opvoeding in eigen
Roomschen kring zullen de waarde dier
wetenschap voor het leven verhoogen,
vele gevaren, waarin meerderen ontkwamen,
zullen vermeden worden, en de tijd is niet
verre meer, dat Roomsch Nederland met
trots zal kunnen wijzen op een keurkorps
van gegradueerden, talrijker en in het geeste
lijke beproefder dan tot op heden, de tijd
is niet verre meer, dat „het tekort der ka
tholieken in de wetenschap" (waarvan quan-
titatief sprake kon zijn) voor eens en voor
goed tot het verleden behoort.
Wij twijfelen niet, of alom in den lande
zal het enthousiasme over de eindelijk-ver
kregen Roomsche Universiteit hoog op
laaien.
En in en door dat enthousiasme zal onze
Universiteit een majesteitelijke hoogte be
reiken!
Men bericht ons uit Rome:
Mgr. Marmaggi, Apostolisch Nuntius in
Roemenië en tijdens het conflict tusschen de
Turken en Grieken, wegens .de afwezigheid
van den Apostolischen Delegaat, naar Con-
stantinopel gezonden om daar de katholieke
belangen te behartigen en vooral om de
hulpmiddelen door den H. Vader gezonden,
uit te deelen, is teruggekeerd naar zijn stand
plaats Boekarest. Tot aan de benoeming van
een titularis, zal de Delegatie bestuurd wor
den door een secretaris. Mgr. Cesarano.
Z.H. de Paus stelt steeds levendig belang
in den toestand der katholieken in het nabije
Oosten, en zendt onophoudelijk hulpmidde
len. Onlangs deed het Vaticaan weder vijftig-
luizend lire toekomen van Mgr. Vallega, de
moedige Aartsbisschop, die al het leed van
Smyrna heeft medegemaakt en slechts uit den
brand v - eenige dagen op een oorlogs
schip vluchtte. Sedert is hij teruggekeerd en
is ijverig bezig met den wederopbouw van
kerken en kloosters en liefdadige instellingen
door den brand verwoest. Ook zijn de meeste
missionarissen en de zusters teruggekeerd
en hebben een nieiiw uitgebreid veld gevon
den voor hunne werkzaamheid. Scholen en
hospitalen worden koortsachtig herbouwd en
hospitalen ingericht. De Turksche regeering
legt den missionarissen die geen Engelschen
zijn, niets in den weg, terwijl ook Grieken
geweerd worden.
Ook kooplieden en handelshuizen zijn
weder werkzaam i Smyrna, zoodat de stad
weder opnieuw tot bloei zal komen/
Sociëteit „St. Bavo" - Coöp. Vereeniging
„Holland," half 3 D. II. V. 8 uur
Verbandcursus 8)4 uur Bestuur Grafi
sche bond 8 uur Lichtbeeldenavond
Volksbond 8 uur Spaarbank 8
uur Vivo 8 uur.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat 49
dagelijks, uiigen. Zalerdag, Zon- en Feest
dagen, toegankelijk.
B. K. Leeszaal en uitleenbibtiotheek Jans
straat 49 Eiken dag geopend van 10
121,4, van 25 en van 710 uur, behalve
des Maandagsochtends en op Zon- en Feest
dagen.
Uitleen van boeken van half 39 ntir.
B. K. Leeszaal Tentoonstelling van werken
van H. Brom en M. And nessen. Van 10
half 1. en van 25 uur.
F. II. Smit Groote Houtstraat 69 Ten
toonstelling van etsen van Anton F. Pieek.
B K Arbeidsbeurs voor mannen Jacobij-
nestraal 15 Alle werkdagen, voorm. van
912 uur, n.m. van 2—5 uur. Zaterdags al
leen van 912 uur.
B. A'. Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen des nam.
van 3 tol 4 en van half 8 lot hatf negen.
Martha-verceniging Bloemhofstraat 1
Betrekkingbureau voor' vrouwen Alle
werkdagen van 10 12. van 2—4 en van
8—9 uur.
Stadsschouwburg, Wilsonsplein 8 uur
Dat Abele SpeJ van Sent Heere Klaas,
ten bate dér Haarlemsehe R. K. Vaearitie-
kolonie. door de Gezellen van C, A. S.
T. O. R.
B A*. Leeszaal Jansstraal 49 Lozing
Mevr. Ellen Russe, 8 uur.
Het Hanze-gebouw Jacobijnesfraat S'ó
uur Haarl. Inkoopcombinatie 7)4
uur Cursus Boekhouden 8Vs uur
Gursus Economie 6 uur Coöp. In-
koopvereen. „Sint Crispinus."
Ik ben gewoon ieder correspondent, hoe
merkwaardig de inhoud der brieven ook is,
een kort antwoordje te geven. Toute leltre
vaut une réponse. 't Is tegenwoordig heel
vaak boter aan de galg gesmeerd, maar ik
houd hardnekkig aan mijn gewoonte vast.
Evenwel, nu zit ik vast. Ik ben, als van ouds,
bereid om te antwoorden, maar ben niet in
staat. Hier zwijgen alle schriftgeleerden stil.
Dezer dagen ontving ik bijgaand schrijven,
over te drukken zonder naam van schrijfster
en plaats van afzending, overigens woorde
lijk.
Aan Mr. Bomans.
Daar we tegenwoordig in een tijd leven
vol tegenstrijdigheden, en vele artikelen met
belangsielling yolgend, zoo doet hel erg pijn
lijk aan, steeds de N. H. Cl. ter hand Ie ne
men, vol van debat of ik protesteer zoo
Protest ansch., die actie van Cranenburg is
niet onnoodig, als de mannen cv bet laatste
uit u rede maar niet van vergeten.
Voor onze doodzieke Maatschappij zijn ge
neesmiddelen hoognoodig, en wil u dit on
derstaande gratis toezenden ter beoordeeling.
1 glazen vitrine '/ondier deksel, dikwijls
schoon zaagsel, I korst brood, 1 ladder,tje.
1 paar (man cn vrouw) tamme witte muisjes
a 71/, cent voor den oorlog dagelijks vol
doende voer en snippertjes kramenpnpior ge-
lijdelijk in gestrooil 14 a 21 dagen hing, en
dan hel zijn maar dieren, dus denk dan het
3e gebod er maar niet bij, is dat R. K. Staat
kunde of Moederschapzorg.
Van een Vollendammer welke dezer dagen
25 jaar getrouwd was, hoorde ik juist verle
den week, dal hij met 7.50 was begonnen
en bad 9 lakkere jongens overgehouden. Als
je maar braaf blijft!
Waarheen?
Gaarne had ik van u hierop een kort ant
woord, heel spoedig.
Met de meeste hoogachting leeken ik mij,
Mej.
een propagandiste.
Ziedaar de puzzle. Ik geloof niet dat
zooals eenige voorloopige onderzoekers be
weren het schrijven zonder inhoud is. Ik
schaam mij het le zeggen: de inhoud ontgaat
mij. Maar, waar ik mijn hart verpand heb
aan propagandisten en ik ook de medewerk
ster niet zonder antwoord wil laten, heb ik
het antwoord opgeschort tot ik hulp krijg
van de lezers der N. H. Ct. om het juiste
woord op de rechte plaats le zetten, ter be
vrediging dezer propagandiste.
Denk er om: antwoord! En wel: heel spoe
dig!
Goede oplossingen en zelfs schuchtere
schriftuurverklaringen of nultige wenken
worden gaarne ingewacht op de Parklaan 12.
Bij voorbaat dankend:
Mr. BOMANS.
Men schrijft ons:
Deze vereeniging hield Zalerdag j.l. le Utrecht
in hel Jaarbeursgebouw een algemeene verga
dering, welke door den heer Herman Snijders
uit Middelburg werd geleid. De vergadering
was in hoofdzaak belegd ter behandeling van
finanqjede aangelegenheden, teneinde de jaar
vergadering, welke omstreeks Juni in het
landhuis der vereen, te Lunleren wordt ge
houden, te ontlasten en de gelegenheid te
scheppen die vergadering meer het karakter
van een reünie te geven.
De rekeningen over 1921 werden met en
kele wijzigingen goedgekeurd; het nadeelig sal
do van 1807 over genoemd jaar is sedert
donor vrijwillige bijdragen gedekt.
De begrooting 1923 werd goedgekeurd, na
dat het bedrag dat ter bestrijding van kwak
zalverij was uitgetrokken met 100 was ver
hoogd.
De direclie van het landhuis der vereeni
ging een heerlijk gelegen rustig buitenver
blijf te Lunleren is thans in handen van den
heer en mevrouw Slavenburg, die er niet de
exploitanten, maar gastheer en gastvrouw
zijn. De vereeniging zal op verschillende
plaatsen, en vermoedelijk ook weer in Haar
lem tentoonstellingen van gehoorapparaten or-
ganiseeren.
Een brochure met gegevens over onderwijs
aan sleclilhoorenden is in bewerking.
Door het centraal magazijn voor gehoor
apparaten zijn aan verschillende afdeelingen
proefkisten met die apparaten gezonden. Te
Haarlem is een proefkist ter beschikking
ook voor niel-leden bij mej. E. P. Sanders
van Loo, Aelbertsbergstraat no. 1. Het steun
fonds der vereeniging zorgt dat ook onvermo
gende slechthoorenden terecht kunnen. De
slechthoorenden helpen elkander trouwens al
internationaal. Naar Weenen werden indertijd
levensmiddelen gezonden voor uitgehongerde
leerlingen der school voor slecht hoorenden.
Thans wordt weder hulp voor die school
overwogen, en intusschen. werden naar de
tuinbouwschool voor slechthoorenden aldaar
ruim 2500 bloembollen gezonden, alzoo 't nut
tige en hel aangename vereenigen de.
De uitslag der stemming over dc groslijst
ter vaststelling van de candidatenlijst voor de
Provinciale Stalen is, wat belieft de R. K.
Kicsvereeniging in Haarlem als volgt:
Ingeleverd werden 246 stembiljetten, waar
van 19 ongeldig verklaard worden.
Van de geldige biljetten waren er 32 inge
vuld volgens het poiilink advies.
Hiervan verkregen de heeren:
Mr. J. B. Bomans 1100 punten
Th. G. C. Hooy 901
M. L. A. Klein 684
I. Loera'kfker 688
Th. S. J. Janzen 614
J. G. van Kessel 511
E. van Npderhas'elt 289
Het politiek advies gaf het volgende aan:
1. Mr. J. B. Romans; 2. Th. G. C. Hooy;
3. A. J. Loerakker; 4. van Nedcrhasselt;
5. Th. S. J.Japzen; 6. M. L. A. Klein; 7.
J. G., van Kessol
Het bestuur van den Statentkisfkrirg Velsen
beeft het volgende advv.es opgesteld: 1, H.
Bergkamp, Nieuwer-Amstel; 2. Dr. E. A. M.
Droog,H eemstede; 3. J. P. Nijssen. Sant
poort; 4. P. HeiMoer, Hoofddorp; 5. A. J,
Loerakker, Schoten: 6. G. A. Veitkade, Uitlui
den; 7. J. J. Bisschop, Beverwijk.
Door het Höiigaarsche Gezantschap wordt
er de aandacht op gevestigd, dat vermoed
wordt, dat een zekere Henri Ernest Hajdu,
Hongaarsch Israëliet, in gezelschap van zijn
echtgenoote, Cecile Grosz, en van een zeke
ren Varnai, zich hier te lande bevindt of
pogingen zal aanwenden om naar hier te ko
men. De personen zouden voorgeven geld in
te zamelen ten bate van „1'Association des
Auteurs Israelites de Budapest". Deze As
sociation bestaat' niet. Het door hen inge
zamelde geld zoude ten eigen bate worden
aangewend. In Weenen, Duitschland en En
geland hebben zij bereids hun praktijken ge
voerd. Op de schrilturen, die zij voor hun
inzameling bezigen, prijken de namen van
rabbijnen dr. Hevesi, dr. Adler, dr. Emma
nuel Lüw, als leden van een controlecom
missie. Die schrifturen zijn gesteld in het
Duitsch, Fransch en HebreeuwSch. Hun
Briefpapier heeft als hoofd den naam van
bovengemelde Association, terwijl een door
hen gebruikte stempel eenzelfde inschrift
draagt. Zij wenden zich meer speciaal tot
rabbijnen en andere vooraanstaande Israë
lieten, terwijl zij voorgeven de bestrijding
van het Anti-semitisme te beoogen. Ver
moed wordt, dat zij bij verschillende perso
nen in Nederland hun komst reeds hebben
aangemeld.
Beschrijving van Henry E. Hajdu: Postuur:
grooter dan middelmaat, gezet; haar: zwart;
oogen; donker; wenkbrauwen: bruin; neus:
recht; ooren: niet afstaande; snor: zwart,
vaak afgeschoren. Hij spreekt zes talen.
Beschrijving van Hajdu's vrouw, Cecile
Grosz: postuur: tamelijk klein en mager;
haar: zwart; oogen: donker; wenkbrauwen:
zwart; ooren: niet afstaand; neus: recht Zij
spreekt Hongaarsch, Duitsch en Engelsch.
De beschrijving van Varnai is onbekend.
De mandolineclub „Santa Lucia" onderaf-
deeling der St. Josephvereeniging aan het
Spaarne, gaf Vrijdag 1.1. een uitvoering voor
ouders en leden.
Gelijk wij dat van deze club gewoon zijn,
was het weer een uitstekende uitvoering en
een aangename avond. De praeses, kap. van
Rooy opende met een dankwoord voor den
ondervonden steun en een welkom aan de
aanwezig. Het keurig afgewerkte program
ma gaf enkele mooie marschen en walsen,
verwijl als slotnummer prachtig gespeeld
werd „Armor", grande fantaisie de Concert.
De club had zich voor dezen avond de
medewerkinrf weten te verzekeren van de
heeren Wasili Karpoff, Xylophomist en Theo
Donkers, be 'eleiding, en van de heeren A.
van Buuren, Bariton en J. Nibhering, bege
leiding. Ook hierin was dc club zeer ge
lukkig geweest; hoogstaand spel en zang.
Vermelden wij nog wat bijzonder schoon
werd uitgevoerd: Epiphania Domini, van J.
Nibbering.
De pacht va ft rijwielstallingen aan de
bad- en zweminrichting aan de Houtvaart
en de Delft zijn door B. en W. gegund aan
G. J. J. Sprokkreeff voor den tijd van 3
jaar tegen een pachtsom van 600 per jaar.
Voor het eerst is thans van de door het
Rijk betaalde onderwijzers bij het openbaar
onderwijs de 814 Pc'- pensioenbijdrage inge
houden.
Aan de z.g. surnumeraire onderwijzers en
onderwijzeressen is dilmaal nog het volle
salaris uitbetaald. Zij worden zeker nog be
schouwd ais gemeente-ambtenaren. Van de
schoolbesturen hooiden we, dat het de be
doeling is, ditmaal bet volle salaris uit te
betalen tot het adres van Haarlem's Raad
is beantwoord.
Het Hoofdbestuur vair het Xederlandsch
Onderwijzers Genootschap meenend dat na
dc invoering der pensioenwet 1922 gebleken
is, dat enkele arlikelen dier wet zeer onbil
lijk werken of gevolgen hebben voor de be
trokkenen, niet door den wetgever bedoeld,
heelt Z.Exe. Minister Dr. dc Visser verzocht
wetswijziging te willen bevorderen.
Tol gedelegeerde der Nederlandsche regen-
ring voor hel in Mei 23 te Sevilla te houden
internationale wegencongres is benoemd ir.
W. G. C. Gehnek, Hoofdingenieur-directeur
van dén Rijks Waterstaat, te Haarlem, lid
voor Nederland van de Permanente Inter
nationale Commissie voor wegencongressen.
Aan dr. H. A. Lorentz, buitengewoon
Ieeraar aan de universiteit le Leiden, alhier
woonachtig, is bij Kon. besluit vergunning
verleend tot het aanneihen der onderschei-
dingsteekenen van Commandeur in de Orde
van het Legioen van Eer van Frakrijk.
Gisterenavond werd op de tramlijn Amster
damZandvoort voor het eerst met enkele
motorwagens gereden ter besparing van elec-
trischen stroom. Dit was niet het geval voor
rd'e 39 sneldien'Vn, de diensten op de hee'e
,uVen, doch alleen op de z.g.tusschend:ensten
Het is de bedoeling, dien maatregel door fe
zeilen zoolang lot zal blijken dat er gebrek
van materiaal is.
Wij hebben, naar aanleiding van sommige
nlarmeerende berichten, geïnformeerd bij den
Gemeentelijken Geneeskundigen Dienst naai
den omvang en den aard van de hier ter slede
voorkomende gevallen van griep en influenza.
De mededeelingen waren geruststellend. Het
aantal gevallen is wel grooier dan in de vo
rige weken, maar baal! in de verste verte niet
bij den omvang der influenza- en griepgeval
len in het vorig jaar. Ook zijn de gevallen
goedaaardlg en niet overmatig talrijk. Voor
ongerustheid is geen reden.
Van N.N. f 5 voor Pater Staal
Van de schroomvallige juf f rouw
met het lantaarntje en van den
rouwmoedigen jongeling.
Ja ziet u, 't geval liep vreeselyk penibel af.
Voor dien jongeling, ziet u.
Kijk, die juffrouw fietste door de Smedc-
straat. En d'r lantaarntje was uil. Én 't was
al 'n uur of zes. Nu, en toen moest de juf
frouw langs 't politiebureau. En toen knaagde
dat lantaarntje natuurlijk erg aan d'r ge
moedsrust. En als ze dacht aan de meedoogen-
looze leden van de Haarlemsehe afdeedng der
heilige Hermandad, dan kleurde de maagde
lijke schroom hcur wangen, cn ijlings daalde
ze van d'r stalen ros om 't lantaamlje open
le peuteren en 't aan te steken.
Nu, en toen kwam die jongeling daar
voorbij, 't Was een erg teerhartige jongeling,
ziet U, en hij koeslerde 't hartgrondigste me
delijden met de schroomvallige juffrouw, «ie
aan 'r lantaarntje peuterde en 'l in 'wind en
regen zou moeien aansteken. Maar ja, als je
iedere schroomvallige juffrouw, die in winden
regen aan 'n lantaarntje peutert, helpen moet
om 't aan tc steken, dan is 't end er tooh van
weg. Is 't nu waar of niet'? Om er nu nog niet
van te spreken, dat de dames er tegenwoordig
vreesclijk op slaan, om zeil 'r eigen boontjes
le doppen!
Dies liep de teerhartige jongeling door en
wachtte op z'n trammetje, dat als gemeenlijk,
'n ongenadigen tijd op zic.h wachten liet. En. al
dien tijd vond de juffrouw niet één lucifertje,
dat aanblijven wildé, tot het kaarsepitje had
vlam gevat. Ze draaide links en keerde réchts,
en iedere poging bracht een nieuwe deceptie.
Dan bracht ze de fiets op hel trottoir om ze
tegen den muur te laten rusten, maar wind en
regen dreven met alle scherpzinnigheid den
spol. En toen was '1, dat dc jongeling hel bit
tere berouw voelde knagen aan z'n teere hart
en aanstonds keerde hij op z'n schreden te
rug, om als assistent-lantaarnopsteker te gaan
solliciléeren.
Tot op twee pas was hij reeds genaderd;
daar richtte met triomfanten blik in het oog,
de juffrouw ziclf op, en 'n zacht kaarsen
schijnsel lichtte op den bruinen nvuur.
En als 0111 le tergen, schoot het langver
wacht ie trammetje voorbij. En zoo snel 's jon
geling® beenen hem dragen konden, moest hij
een smadelijken overhaasten aftocht blazen,
0111 nog .juist op lijd amechtig in liet zoo lang
verbeide vehikel neer-te zinken.
Eu hoe de juffrouw wel keek naar de weg-
fladderende jaspanden, en welke sinistere be
doelingen zij den bezitter misschien heett
toegedacht?
Ja, ziel u, dat kan de schrijver u niet zeg
gen.... 't Is vreeselijk penibel.... maar dat heb
ik niet meer gezien.... Ik zei toch al, dat ik
amechtig op een bank was neergezonken.
Onder het opschrift „De heer Van Cra
nenburgh en de arbeiders", schrijft „Het
Huisgezin
„In het begin dezer week hebben wij een
korte beschouwing gewijd aan de toelichting
van notaris Van Cranenburgh op zijn motie
in de Haarlemsehe kiesvereenging.
Die beschouwing besloten wij met vast te
stellen, dat den heer Van Cranenburgh ver
trouwen ontbreekt, het inzicht dat wij in een
anderen tijd leven, en dat men den „arbeider"
niet verbetert door zijn klasse van allerlei
leelijks te beschöldigen.
Bedoelden wij daarmee te zeggen, dat al
het leelijks, dat de arbeidersklasse wordt
aangewreven, door den heer-Van Cranenburgh
was te berde gebracht
Blijkbaar niet de heer Van Cranenburgh
is lang niet de eenige, die in dezen tijd in de
arbeidersklasse de katholieke arbeiders
klasse veel afkeurenswaardigs ontdekt.
Maar de heer Van Cranenburgh is toch ook
blijkens hét verslag zijner rede, heel slecht
over de R. K. arbeiders te spreken.
Of zegt het niets als men beweert, dat de
klassenstrijd, levend in de harten van menig
katholiek, in de practijk maar al te dikwijls
tot uiting komt?
Of de bewering, dat het materialisme, die
bron van klassenstrijd, in de va kot ganisatie
overheerschend is
Met de toevoeging, dat het materialisme
sedert lang zijn intrede ook in de politieke
organisatie heeft gedaan.
En verder de verzekering, dat in de poli
tieke organisatie bijna uitsluitend materieele
belangen worden besproken op een wijze, die
niet in overeenstemming is met de christe
lijke naastenliefde.
Wij gelooven hiermee te kunnen volstaan.
Wie deze dingen beweert, kan toch moeilijk
volhouden, aan het adres der arbeiders louter
vriendelijkheden te hebben gezegd.
Natuurlijk zijn er ook onder de arbeiders,
evenals onder de andere standen, katholieken,
die te kort schieten en min loffelijke dingen
beoogen en doen.
Maar het krenkende in de voorstelling van
den heer Van Cranenburgh is het onbillijke
generaliseeren, minstens het uitstrekken
zijner klacht en aanklacht over velen.
De klassenstrijd lééft in de harten van me
nig katholiek.
Het materialisme is in de vakorganisatie
overheerschend.
In de politieke organisatie worden bijna
uitsluitend materieele belangen besproken
op een wijze, die niet in overeenstemming is
met de christelijke, naastenliefde.
Wie dit alles, en zóó, beweert, is onbillijk
tegenover zeer vele, Goddank veruit de mees
te onzer katholieke arbeiders, die een krach
tige steun zijn voor onze politieke katholi-
lieke organisatie denkt hen weg en onze
partij is niet gedecimeerd maar gehalveerd,
en zij verliest 't karakter, dat zij thans draagt
te zijn een volkspartij in den meest eigenlijken
zin van het woord.
We hebben trouwens al gevraagd, hoe met
a -oorstelling van den heer Van Cranen-
bu gh het feit is te rijmen, dat betrekkelijk
zoo weinig afgevaardigden der „arbeiders"
worden gekozen en men blijft voortgaan met
allerlei „heeren" als vertegenwoordigers te
kiezen..'
Zijn er verkeerdheden, men wijze er op,
maar mén hoede zich voor overdrijving, om
dat dit, behalve dat het onbillijk is te achten,
wel het slechtste middel is om verbetering te
verkrijgen."
Naar wij vernemen zijn alle kaarten voor
den Jk'htbeeldenavontl over Jeanne d'Arc van
Woensdagavond in 't gebouw „SI. Bavo" uit
verkocht. Hel ptan is gevormd nog een twee
den avond te. organiseeren.
Men schrijft ons uit Hillcgom:
Naar men ons mededeelt, zal dc 35 minuten-
dienst op het traject Hillegom—- Heemstede
niet zooals eerst grme'd werd 1 Februari,
doch met 15 Februari beginnen. Zou bet ook
geen proctisohe maatregel zijn, hel aardige
tramwachthuisje, dat op de Campiaan ie
Heemstede als wachtlokaal dienst deed en
thans eenvoudig staaf te ver wee ren, over fe
brengen naar de remise of naar liet Hout
plein alhier? Bij Groenen daal wenscht men
blijkbaar iets nieuws. Men ziet or weer de
steeds genoemde bezuiniging gedemonstreerd.
Gisterenmiddag is mr. Heerkens Thijssen
en gisterenavond mr. Slingenberg te Haarlem
teruggekeerd van hun Zwitsersche reis.
Korten tijd achter elkaar kwam er nu
reeds tweemaal een notarisplaats in Haarlem
vacant.
In dit verband zij nog eens herinnerd aar
gegevens, die een dezer dagen in de N.H.Crt
waren te lezen, naar aanleiding van 'n onder
zoek dat de K. S. A. instelde., naar de ver
houding tusschen het getal Katholieke en
niet-Katholieke notarissen in Nederland,
vergeleken met de huidige godsdienstige
samenstelling der bevolking Het onderzoek
geschiedde aan de hand van de laatst bekende
officieele gegevens de volkstelling van 1909.
Het ware wenschelijker geweest, reeds met
de gegevens der allerlaatste volkstelling te
kunnen werken, doch deze zagen nog niet he'
licht. Wenschelijker ook, omdat zij zeker wei
geen ongunstiger cijfers voor de Katholieken
zullen aangeven.
Voor het Arrondissement Haarlem werden
daarbij de volgende cijfers gegeven.
a. Kanton Haarlem. De bevolking van
het tot dit kanton behoorende gebied is voo-
39.02 p.ct. Katholiek. Nochtans vindt mer
onder de 20 aldaar gevestigde notarissei
slechts3 Roomschen De 17 ander»
standplaatsen zijn ten strengste en schijn
baar in perpetuum gereserveerd voor niet-
Katholieken. In de gemeente Haarlem bijv
welke voor 37.10 p. Ct. een R. K. bevolking
heeft, houden 14 notarissen kantoor, waar
onder 3 Katholieken, terwijl het er zeer stel
lig 5 moesten zijn. Conclusie De twee eerst
komende Protestantsche vacaturen te Haarlem
ibehooren door Katholieken te worden bezet.
Vervolgens moest ook t. z. t. het notariaat te
Heemstede ongetwijfeld aan een R. K. ten
deel vallen, aangezien deze gemeente voor
53.19 pCt. R. K. is (3769 van de 7071 inwo
ners) en zij ten Z. begrensd wordt door het
voor 56.31 p. Ct. Katholieke Bennebroek en
ten O. door het voor 53.03 p. Ct. Katholieke
Haarlemmerliede, welke geen van beide
notarieele standplaatsen zijn. Dan is het ook
niet goed te praten dat niet een van de twee
notariaten in Beverwijk aan een R. K. func
tionaris is toegewezen. Immers de Beverwijk-
sche bevolking is voor 54.70 p. Ct. R. K. en
de gemeente wordt grootendeels omgrensd
door Wijk (61.81 p. Ct.) en Assendelft
(43.27 p.Ct.) welke plaatsen geen notariaten
bezitten....
b. Kanton Haarlemmermeer. Hier is 40.36
p.. Ct. van de bevolking R. K. dus ruim
2 5 deel. Niettemin treft men onder de 6
in dit kanton gevestigde notarissen slechts
één Katholiek aan. Conclusie Zoowel te
Hillegom als te Lisse behooren R. K. nota
rissen te zijn. Eerstgenoemde gemeente is
namelijk voor 53.46 p. Ct. R. K. (4263 van
de 7996.) Zij wordt binnen het arronddisse-
ment begrensd door Bennebroek (56.31. p. Ct
en het overwegend Roomsche dorp Vogelen
zang (gem. Bloemendaal.) Nochtans is
onlangs een daar ontstane vacature wederom
door een Protestant aangevuld, ofschoon, naar
ons ter oore kwam, ernstig gepoogd is om et
een Katholiek functionaris benoemd tc
krijgen. Ook in Lisse is een R. K. notari:
op zijn plaats, omdat de gemeente voor 58.62
p. Ct. R. K. is (3212 van de 5479.) Evenwel
deden de Katholieken van Lisse 4 jaren gele
den vergeefsche moeite om voor de toenma
lige vacature een R. K. opvolger te krijgen.
Eindelijk kan nog gewezen worden op het
notariaat te Oude-Wetering in de voor 79.12.
p. Ct. R. K. gem. Alkemade, welke o. a
grenst aan Leimuiden (51.22 p. Ct.)
c. Kanton Purmerend heeft 111 zijn ressort
een bevolking, welke voor 25.55 p. Ct. den
Katholieken godsdienst belijdt. Dat onder de
6 aldaar gevestigde notarissen niet meer dan
1 R. K. aangetroffen wordt, is niet juist
Conclusie In Edam behoort de notaris
Katholiek te zijn, want deze gemeente is voos
54.33 p. Ct. R. K. (3589 van de 6623.)
d. Kanton Zaandam is voor 14.90 c. Ct
R. K., terwijl alle 6 de notarissen P. G.. zijn.
Recapitulatie In het arrondissement Haar
lem zijn onder de 38 standplaatsen er nier
meer dan 5 voor Katholieke notarissen be
stemd hoewel de bevolking de 111 dit gebied
voor 32.84 p. Ct. R. K. is.Derhalve dient bi;
komende vacatures te Haarlem (twee,)
Heemstede, Beverwijk, Hillegom, Lisse Oude
Wetering en Edam ernstig verbetering ge
bracht te worden in deze hoogst onbillijke er
voor het publiek belang nadeelige verhoudin
gen.
Wij geven deze cijfers zonder commentaar,
Eerstgenoemde leidde gisterenavond al I maar weu;cht WR men te bevoegder plaatse
weder de vergadering van het Burgerlijk de cjjfers eens in gedachten houden bij <fe
Armbestuur.
Men wijst ons op de onjuistheid van een
bericht in een der plaatselijke bladen, als
zou de laatste vergadering van B. en W.
niet door zijn gegaan, wegens „gebrek aan
Wethouders." Om'.nks ongesteldheid was
mr. Bruch aanwezig, zoodat de vergadering
met den burgemeester en dc. Weihouders
Bomans en Bruch wel gehouden kon wor
den.
I)e gemeente-secretaris, de heer Mr. Tb. A.
Wrsstra, is van zijn buifenlandsche reis terug
gekeerd en zal morgen zijn functie ten slad-
huize hervatten. Het laatste gedeelte van dc
reis door Duitschland is niet zonder hindernis
sen nfgeloopen. Met mr. Slingenberg, die van
uit Zwitserland terugkeerde en dien de ge
meente-secretaris in den trein trof, kon de
reis slechts lot Keulen worden voorlgezel.
vervulling van de vacature-Koolhoven.
-
Ik heb eenigen tijd geleden het feit ge
hekeld dat de fiscus voor bij vergissing te
weinig betaalde 15 cent behalve een aan
maning stuurde om te betalen waardoor ook
15 cent werd in rekening gebracht. Wij
stellen er prijs op mede te deelen dat thans
door die belastingbetalers een andere aan
maning is ontvangen met mededeeling dat
nog 15 cent moet worden betaald. De fiscus
heeft dus Van het heffen van boeten afge
zien. We gaan den goeden weg op.
Verder ging de 1rein niet. Per aulo is toen van
Keulen naar Aken gereisd en per particuliere
auto van Aken naar Nederland, om het Ne
derlandsche reisgedeeltc daarop weer pet
trein te 1 u-aken.
De volgende dagen heb ik nog dikwijls de
zee bezocht, die maar 10 min. van de pastorie
verwijderd was. Met heimelijk verlangen
voelt wel ieder mensch die ontvankelijk is
voor natuurschoon, zich aangetrokken naar
den oceaan en 't is tc begrijpen dat de mensch
uit vervlogen tijden niet eerder rustte, totdat
hij vaartuigen gebouwd had, om daarmede
de breede baren te doorklieven, vol begeerte
en weetgierigheid om te ontdekken wat aan
gene zijde van die wijde watervlakte te vinden
was.
Zóó werd eertijds de groote Spanjaard
Columbus gedreven Amerika te ontdekken,
zóó werden dappere Hollanders door de gol
ven geleid en veroverden zonder wapengeweld
en bloedverlies de groote Indische eilanden,
die heden nog den trots en den rijkdom van
het volk uitmaken.
Men zou meenen dat het diepe, wijde wa
ter een scheiding tusschen landen en volke
ten teweeg brachthet tegendeel is echter
waar. De zee verbindt en vereenigt, ze is
meer en meer de groote verkeersweg gewor
den voor handel en nijverheid. Ja, tegenwoor
dig is zij de polsslag van het wereldverkeer.
Ik zag de zee in het vroege morgenuur,
als de zon uit het Oosten hare fonkelende
stralen over de golven liet glijden ik zag ze
bij avond en verheugde mij bij den aanblik
van den betooverenden zonsondergang. Daar
zweefde het licht van den dag, heel ver in het
Westen over den vloed, moede van de lange
reis aan 't firmament, gelijk een vuurbal, die
langzaam, steeds langzamer, steeds dieper
wegzonk. Nog een wijle, het hemellichaam
beroert nóg even den waterspiegel en nu
verzinkt het in den diepen vloed totdat zijn
laatste schijn is uitgedoofd. Nu heeft de
zee de stralende zon in haar vochtigen schoot
opgenomen en staat haar toe uit te rusten en
zich te sterken om na den donkeren nacht,
den volgenden morgen, weer aan 't andere
einde der wereld verjongd op te stijgen en
de aarde en het water met nieuwe licht te be
stralen.
Nog geweldiger schijnt de vorstelijke zee
door AEolus hand opgezweept, als wind en
storm beroering brengen in de onpijlbare
diepte. Op zekeren dag zag ik de zee woest en
ontembaar, ik zag hoe de golven huizen hoog
over elkander rolden, haar schuim over het
breede strand werpend, als wilde ze gulzig
de hooge zandheuvels verslinden. Dan
bruisd en raast en tiert het, als ware een mon
ster losgelaten Den volgenden dag was alles
weer rustig als voorheen, de zware donkere
wolken, die eerst door den storm waren
voortgedreven en zich als een onheilspellende
massk aan den hemel boven de zee hadden
saamgepakt, waren weder geweken en de
blauwe lucht welfde zich in onbewolkte klaar
heid „de rust na den storm".
De Hollander is van ouds een minnaar der
zee, waar aan het strand eenmaal zijn wieg
stond en die hem zooveel schat
ten en rijkdommen oplevert. Detj. gebruin-
den visschers en schippers, die bijna hun le
ven lang op de baren der zee doorbrengen,
kan men het aanzien, hoe zij met het natte
element vertrouwd zijn geraakt. En toch
zegt de Hollander terecht „De zee is onze
grootste vijandin." Inderdaad Zij knaagt
aan den Holl.bodem, bedreigt het land bij dag
en bij nacht en heeft in ververvlogen tijden
van uit het Noorden het land doorploegd en
een menigte kleine dorpen en stadjes in haar
vloed bedolven. Waar de Zuiderzee zich
thans uitstrekt lagen eertijds bloeiende land
streken, die het offer zijn geworden van de
overweldigende zee.
De Hollander kent de gevaren, die hem
nog steeds door de zee bedreigen. Maar moe
dig en koen heeft hij den strijd aangebonden
tegen den landgierige indringster en heeft om
zijn land beschuttende danjmen en dijken
opgeworpen die het opdringend water tegen
stand bieden.
Van jaar tot iaar heeft men met goed ge
volg getraent aan de zee steeds nieuwen vrucht
baren grond kunstmatig teontwoekeren en
zoo het land. door onbloedige verovering te
vergrooten. Dat juist ziet men dadelijk als
men door de N. Hellandstreek wandelt.
Deze sappige weiden, waarop het oog zoo
gaarne rust, die in de lengte door in zonlicht
glanzende kanalen en sloten doorsneden zijn
en waar nu duizenden en duizenden koeien,
in dien prachtvollen aanblik grazen, waren
eertijds door zee bedekt en zijn nu door noes
te vlijt en arbeid van menschenhanden droog
gelegd. Daaraan ontleent het landschap zijn
karakteristiek stempel en eigenaardige schoon
heid. Hier geen opeenstapeling van hemel-
hooge bergen, geen schitterende gletschers
der alpenwereld, neen, hier is alles effen en
vlak. Geen berg sroort den blik, die over de
landstreek weidt.
Ook het geruisch der wouden ontbreekt
geheel. Slechts karige boomgroepen in de
omgeving der boerenwoningen of grootere
partijen boomen, parkgewijze aangelegd in
de nabijheid van enkele steden vervangen de
bosschen. Hoe dichter bij de zee, des te ge
ringer en zwakker wordt de boomengroei, tot
dat het geboomte zich eindelijk verliest in
het zand der duinen.
Daartegenover biedt hier het landschap
andere bekoorlijkheden, dat zijn vooral de
versche sappige weiden, bevolkt bij dag en
nacht door koeien en schapen die den Hol
lander overvloed van melk, boter en kaas
verschaffen. Daartusschen strekken zich ook
wijde groentevelden uit of, zooals in de om
geving vaa Hasrlem heerlij ke bloemvelden,
die in het voorjaar en in den zomer een ver
rukkelijke kleurenpracht over het landschap
uitstorten. Niet te vergeten zijn de vele hooge
molens die men overal ontwaart en die zich
voordoen als merkwaardige verschijnselen
aan 't oog van den vreem,deling, die voor 't
eerst de Hollandsche landstreek voor zièh
ziet. Waarvoor die molens? Zij malen niet
alleen en op de allereerste plaats rogge en
tarwe, maar ze dienen ook tot waterkeering
in het land. Op handige wijze heeft de Hol
lander zich van de kracht van den wind
bediend om daarmede het landwater te be-
heerschen.
Terwijl men in berglanden de kracht van
het water gebruikt om molens en machines
in beweging te brengen, doet de Hollander
het juist andersom. Het water dat zich
traag in de kanalen voortbeweegt en voor de
velden gevaarlijk kan worden, beheerscht
hij door lucht-kracht, die hij in zijn forschen
molen opsluit. Als groote stokkige armen,
zagen de lange wieken door de lucht. Deze
molens zijn zonder twijfel het eigenaardigst
kenmerk van het N. Holl. landschap.
Holland is rijk aan water, ook rijk aan
breede rivieren. Rijn, Maas en Schelde
voleinden haar loop in Holland en mondn
daar in zee, ten laatste zich voortslepend
door het vlakke land, moede van de lange
reis die ze hebben afgelegd. Deze wateren
dartelen en springen niet meer over steenen
cn rotsen als schuimende beken die van de
bergen storten breed, behaaglijk en wel
bedacht vlieden zij daarheen terwijl zich op de
watervlakte zware schepen voortbewegen.
Aan de oevers van den Rijn, die zich bij
aankomst in 't land in verscheidene armen
splitst, lachen ons de poëtische wijnbergen
en romantische burchten niet tegen, zooals
tusschen Bonn en Mainz. 't Is hier alles
anders. Aan beide zijden, zoover het o6g
reikt strekken zich de groenende velden en
weiden uit tt^vijl de statige kudde koeien aar
Vader Rijn de laatste groeten naar zee mee
geven.
III VOLKSKARAKTER.
Wat te zeggen over het volk cn zijn karak
ter Om een volk in zijn wezen en eigenaar
digheden te begrijpen moet men lang in zijt'
midden gewoond hebben en onmiddellijk
daarmee verkeerd hebben.
Daarvoor was de korte vacantietijd be
grijpelijkerwijze niet toereikend. Ik kar)
alleen weergeven wat ik zelf ervaren en op
gemerkt heb. Op de eerste plaats moet ik
met warmen dank en innerlijke voldoening
de gastvrijheid roemen, die mij als Duitschei
in Holland ten deel viel.
Overal waar ik met Hollanders, met gees
telijken of leeken, met afzonderlijke personen
of met families verkeerde, heb ik de vrien
delijkste tegemoetkoming ondervonden. De(
gastvrijheid der Hollanders is wereldbekend)
en wereldberoemd. De Katholieke Duit-
schers in 't bizonder zullen het volk eeuwig!
dankbaar zijn, dat het in de onzalige daget*
van den Cultuurkamp, toen de ordesgees
telijken uit hun vaderland verbannen waren,;
hun een gastvrije woonplaats aangeboden)
heeft. In Holland vonden de verdreven
Duitsche broeders en zusters een bescher
mend dak. Vandaar is de Hollandsch-Duit-
sche grens tot op den huidigen dag nog bezaaic
met Duitsche kloosterlingen, wien het door dl
gastvrije regeering werd toegestaan zich dé?
te vestigen.
