'rrr k'" i lp 'rr E 8.. p" DE KATHOLIEKE EENHEID. Woensdag 25 April 1923 46ste Jaargang No. 14420 n:T KMtCHEB BSSTW UIT 6 BL&DZI.SBEH. EERSTE BUD Ea i reda van Mr. Bomans voor da Amsterdamsche Studenten. Aankondiging van een Wetsvoorstel tot wijziging van het bur gerlijk huwalijn voor Katholieken. Het aangenaamst en lunch, met FRANKEN's Melkbrood STADSNIEUWS. AGENDA 26 APRIL De Drankwet. Over de grens. Waarschuwing. Met pensioen. Programma Haarlemsche Kegelbond. Ned. Mij. voor Tuinbouw en Plantkunde. Gevonden voorwerpen. Avondschool voor Handels-onder wijs bestemd voor jongens en meisjes. Het P. E. N. TG8NEEL. „De Eikeboom". „De Advocaat." Hypnotische séances- «W'cRLK Fabrikanten Opticiens Koningstraat 10 Haarlem TELEGRAFISCH WEERBERICHT. Gouden Bruiloft. Circus Hermann Altlioff. Haarl. Jachtclub. Haarlem's Ondersteuningsfonds bij ziekten en ongevallen. De abonnementsprijs bedraagt voor Haarlem en Agentschappen: Per Kwartaal 3.25 Per week 0.25 Franco per post p, kwartaal bij vooruitbetaling 3.58 Bureaux: Nassaulaan 49 Haarlem. Telefoonnummers: 1426, 2741 en 1748. Postrekening No. 5970. NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT Advertentiën 35 cents per regel. Bij contract belangrijke korting. Advertentiën tusschen den tekst als ingezonden mededeeling, op de le Pagina 75 ct., op andere redac tiepagina's 60 ct. per regel. Vraag- en aanbod-advertentiën 14 regels 60 cent per plaatsing; elke regel meer 15 cent, bij vooruitbetaling. In een bijeenkomst van de Amsterdamsche Studenten Vereeniging voor Sociale Lezingen en Sociale Studie en van de Amsterdamsche Studentenclub voor Staatkunde heeft gisler- avond mr. J. Bomans, lid van de Tweede Kamer, gesproken over „Het R.-K. beginsel als band in het politieke leven." Mr. Bomans wees op de eenheid in de R.-K. Staatspartij, welke omvat arbeiders, midden standers, kapitalisten. Vanwaar die eenheid? Zij is slechts te begrijpen, als men begrijpt de eenheid in de R.-K. Kerk. Eén van de vier hoofdbeginselen van de R.-K. kerk is die één heid. Christus kan slechts één ware kerk heb- ben gesticht en de Katholieken nemen aan, flat hun kerk de ware is. Er zijn Katholieken, die meenen, dat de een heid alleen noodig is in de kerk en dat daar buiten in het volle maatschappelijk leven, vrij heid van inzioht beslaat. Dat is niet juist. Natuurlijk, er ziju vrije quaesties van on dergeschikt belang, maar in beginselzaken blijft de eenheid. Bij den Katholiek is de religieuze menscli nooit van den completen mensch te scheiden. En daarom is het algemeen levensdoel voor den Katholiek nooit te scheiden van de religie. Dat levensdoel is: God te dienen hier op aarde, om eenmaal met Hem eeuwig te wor den verheerlijkt. Het doel van den Staat, het politieke doel, is het dienen van het tijdelijk welzijn van den mensch hier op aard. Dat doel is echter voor den Katholiek onderwor pen aan het algemeen mensclielijk doel. Nu is het moeilijk in het volle, wilde leven dat eeuwige, geestelijke doel steeds voor oogen te houden. Materieele belangen verdringen het spiritueele. Het gevolg daarvan is de afschei ding van de Nieuwe Katholieke Partij en de R.-K. Volkspartij, die zich om materieele be weegredenen hebben afgescheiden. Door dit op den voorgrond dringen van de materieele belangen komt het algemeene spiri- tueeele R.-K. levensdoel in verdrukking, en het is daarom te begrijpen, dat de geestelijk heid zich tegen de afscheiding heeft gekant. Zij heeft niet ingegrepen in de politiek, maar zij heeft willen waken voor liet gevaar, dat het Katholieke beginsel, door de afscheiding op politiek terrein, bedreigt. Spreker wees erop, dat de R.-K. éénheid wellicht in ons land sterker is ontwikkeld, dan in andere landen, omdat juist hier de Katholieken het meest onder geloofsvervolging hebben te lijden gehad. Het kan best zijn, zeide spreker, als de Katholieken hier te lande hun volle geloofs vrijheid behouden en daarbij een deel van de macht in handen houden, dat de' te groote weelde haar invloed zal doen gelden, dat de politieke eenheid zal verloren gaan. Het kan zoo zijn, maar spreker zou het zeer betreuren, want hel Katholiek beginsel kan niet onaan getast blijven, als do eenheid slechts wordt gevonden in de kerk en niet in het volle openbare leven. Velen meenen, dat het R.-K. beginsel nooit voldoenden grondslag kan bieden, om daarop een politiek te bouwen. Die meening is ver keerd. Spreker wilde enkele punten noemen. Daar is ten eerste het gezag. Gezag is noodzakelijk in den Staat. En geen gezag is mogelijk builen God. Want alle gezag is uit God. Hier staan dus de Katholieken tegenover allen, die het gezag zoeken bij het Volk Volkssouvereiniteit of in den rechtsstaat. De woorden in de considerans van elke wet, „Bij de gratie Gods", zijn niet een phrase, maar vertolken de werkelijkheid: „Bij de ge nade Gods Koningin". Haar gezag is uit God. De erkenning van het nut der standen is een zuiver Katholiek beginsel. Over de inzichten van recht en moraliteit, die van het hoogste belang zijn in den Staat, beslist het Katholiek beginsel. Daarop berust ook de heiligheid van het huisgezin, dat is een cel van den Staat, de onaantastbaarheid van het particuliere eigen dom. Naastenliefde is een Katholieke richtsnoer. Het is waar dat in de politiek, het sociale leven, die naastenliefde ver is te zoeken. In de verhouding tusschen patroon en arbeiders is de naastenliefde vaak weg. Maar de samen leving daardoor gelukkig geworden? De naastenliefde verzwakt de Rechterzijde. Felle aanvallen van Links worden, gedachtig aan Christus, niet met dezelfde felheid be antwoord. In de loonpolitiek lieerscht hel Katholieke beginsel van rechtvaardigheid en naasten liefde. Kerk en Staat behoeven nooit te botsen. Bij het zuivur materieele onderwerpt de Ka tholiek zich aan den Slaat. Mits echter die Staat geen wetten maakt welke indruisohen tegen het algemeen beginsel! Aan een wet, die tijdens de Fransche revolutie Konings moord voorschreef, mocht geen Katholiek zich onderwerpen. De Katholieken erkennen den Staat als superieur. Eohtcr de Kerk als suprème. Als de Staat en de Kerk botsen, dan onderwerpt de Katholiek zich aan de Kerk, zooals nu weer in Rusland is geble ken, waar tientallen priesters als martelaren voor de beginselen der Kerk zijn gevallen. Als de Staat de kinderen uit het gezin weg haalt, heeft de burger het recht zich tegen dien Staat te verzetten, omdat hij de heilig heid van het gezin aantast. Kerk en Staat behoeven elkaar niet te nc geeren, maar moeten sluiten een concordat opdat de belangen nooit in botsing zullen k, men. Het Burgerlijk Wetboek gebiedt, dat geen Kerkelijk huwelijk mag worden gesloten, al vorens het is ingeschreven in de registers van den Burgerlijken Stand. De Kerk heefi het dogma van het huwelijk. Zij heeft me den Burgerlijken Stand niets te make: Haar reoht is het, twee personen in den ech te verbinden. Toch heeft de R.K. kerk zich aan het ar tikel uit hel B. W. onderworpen. Maar di Slaat legde haar hiermede een dwang op, welke in strijd was met een goede verhou ding tusschen Kerk en Staat. Hier had de Staat een concordaat moeten voorstellen. De R.K. ker! zou dan gaarne bereid zijn geweest mede te werken aan eei goeden Burgerlijken Stand b.v. door vooi te stellen de priesters ambtenaren van den Burgerlijken Stand te maken. Op die wijze bleef het recht der Kerk onaangetast en zou toch het belang van den Burgerlijken Stand zijn behartigd. Mr. Bomans deelde mede, dat binnenkort de Tweede Kamer een wetsvoorstel zal berei ken, om het bedoelde artikel van het Br gerlijk wetboek in dien zin, als hij hier we schelijk heeft genoemd, 'te wijzigen, zoodat de fout, weike is overgenomen uit de Code Civil, thans kan worden hersteld. Spreker zeide zijn opleiding te hebben ge noten van hoogleeraren als prof. W. van der Vlugt, mannen, die hij heeft vereerd. Maar liij heeft hun leerstellingen over boord moe ten werpen, omdat zij waren strijdig met hot algemeen menschelijk beginsel. Toch betreurt spreker die opleiding niet. Integendeel. Hij heeft er een veelzijdigheid door verworven, welke noodig is om te zij. een leider van het volk. Laat er splitsing zijn in geestelijke inzich ten. Dan is een politieke strijd mogelijk, welke waardig is bevochten te worden en opbouwende werkt. Laat de overtuigd Katho lieken en de overtuigd sociaal-democraten elkaar bestrijden. Urt dien strijd wórdt iels goeds geboren. Maar laten geen belangen scheiding zijn tusschen plattelanders en stedelingen, tus schen arbeiders en winkeliers en weer groepjes van winkeliers; die zuiver belangen- partijtjes zijn. „Ik weet niet, zeide spreker, waar dit is gebeurd." Iemand riep: -„Hier!" Mr. Bomans: „Jawel, in Amsterdam. Ik wilde dien naam niet uitspreken, om uw stad niet te beleedigen." De geestelijke belangen, zoo besloot spre ker, moeten de politieke beheerschen. Belan genpartijen, welke zuiver malerieele doelein den nastreven, leiden noodzakelijk tot ver wording van de maatschappij. Sociëteit „St. Bavo" Jaarfeesten Volksbond hailf 8 Esperanto 8 uur Schaak club 8 uur Pludmveevereenóging 8 uuir Begrafeniisvereeniging 8 uur. «De Kroon" Groate Markt Armenraad Lezing G. v. Roekei: „Uit de praciijlk der actie in zalke onderhoudsplicht. tlanzegebouw JacobijinesCraat Jonge Vrouwenbond half 8 uur „Proza en Poëzie" 8 uur. St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat 49. Van 12 uur, aanvraag om versterken de middelen voor arme zieken der S. E. V. Groote Kerk Van 23 uur orgelbespe ling door den heer George Robert. Bisschoppelijk Museum. Dagelijks, uilgeno- men Zaterdag, Zon- en Feestdagen, loegan- kei ijk. K Leeszaal en uilleenbibliotheek Jan»- straat 49 Eiken dag geopend van 10 DJ1/?, van 25 en van 710 uur, behalve des Maandagsochtends en op Zon- en Feestdagen. Uitleen van hoeken van ha'f 39 uur. K. Arbeidsbeurs voor mannen Jacobij- nestraal 15 Alle werkdagen, voorm. van 9 12 uur, n.m van 25 i:ur. Zaterdags alleen van 912 uur K. Arbeidsbeurs voor nrouwen Kleine Houtweg 13 Alle werkdagen des v.m. *an half 11 tot half 12, des nam van 8 lot 4 en van half 8 tot half 9. Telefoon 2981. Hcrtha-vcrecniging Bloemhofstrnat 1 Beïrekkingburcau voor vrouwen Alle kerkdagen van 10—12, van 24 en van 8—9 uur. Tel. 1071. m- Concertgebouw Muziekavond Riens van Santen en B. v. J. Siglcnhorst Meyer 8 uur. Proces-verbaal is opgemaakt legen den handelaar G- J. v- 't H., wegens het in voorraad hebben van alcohoiboudenden drank, anderen dan sterken drank, in zijn lokaliteit met verlof voor uitsluitend alco holvrije dranken. Een 20-tal fleschjes bier is in beslag genomen. Door de politie is aangehouden een 28- jarige Duitscher, electricien, zonder geld of middel van bestaan of geldige papieren. Hij zal over de grens worden verwijderd. De commissaris van politie te Haarlem geeft namens zijn ambtgenoot te Delft in overweging, alvorens in handelsrelaties te treden met de N.V. Woningbouwondeme- ming „Ons Huis," gevestigd te 's-Graven- hage, Rijswijksche weg 259, welke naamlooze vennootschap zich ten doel stelt het bouwen, koopen en verhuren van woningen voor den middenstand, of met den directeur Joseph Brns.-ri, bouwkundige, 42 jaar, wonende Kik kerstraat IA te 's-Gravenhage, zich om in lichtingen te wenden tot de afdeeling re cherche aan het bureau van politie te Delft. 1 Juni a.s, za! de heer A. H. Ni el and, stations-opzichter den dienst verlaten. Vroe ger was de heer Nieland belast met de lei ding van het goederensfalion, maar regelt aan het personen station alhier reeds vele jaren het vertrek der treinen. voor de orgelbespeling in de Groote of St. Bavokerk te Haarlem, op Donderdag 26 April 1923 des namiddags van 2—3 uur, door den heer Gorge Robert. 1. Praeludium b. kl t, J S Bach. 2. Pastoral- Sonate, Pastorale, In term e/, Fuge, J. R hein-berger. 3. Benediction nuptiale. G. Sainl-Saëns. 4. Prière, J. Guy Ropartz. 5. Toccata, Th. Dubois. In hotel Lion d'Or hield de Haarlemsche Kegelbond gisteravond haar jaarlijikschlc al gemeene vergadering. Uitgebracht werden het jaarverslag van den eersten secretaris en het verslag van de vergadering van den NederJ. Kegelbond. Het financieel verslag gaf aan, dat de finanoieete toestand van den Bond gunstig genoemd kan worden. De boeken en beschei den wanen, accfoord bevonden, da penning meester werd van zijn beheer gedechargeerd. De aftredende bestuursleden, de hoeren B. Groenewegen, le voorzitter; J. Verdel, 2e se cretaris en H. Das Jr., le penningmeester, werden herbenoemd; zij verklaarden hun functie weder te willen aanvaarden. Tot leden van de commissie, belast met het nazien van de boeken over 1923, werden be noemd de hoeren P. Boon, H. v. d. Pol en A. de Jong en tot plaatsvervangers de hoeren J. Klauwers, F. J. Monée en G. W. Metz. Tol afgevaardigde naar de vergadering van den Ned. Kegelbond, te houden op 29 April, le Amsterdam, werd benoemd de heer Joh. Jung en tot plaalsvervanger de heer C. van Vreeden. Besloten werd deel te nemen aan den Bon- Jen wedstrijd, ge-organisjeerd te 's Hertogen bosch op 17 Juni a.s. De H.K.B. zal daar ver tegenwoordigd worden door het tiental, dal in den Rondemvedistrijd te Rotterdam zoo schitterend voor den dag kwam. Het bestaat wilt de heeren D, Bremer, C. Boerlage, A. C. J. Kreek, J. W. v. d. Veer, P. van Daalen, L. Henneman, P. van Gulcik, E. C. Martens, M. Henineman en A. rle Jong. Na de behandeling van de agenda voor de N.K.B.-vergadering en na nog eenige mede- deelingen over het clubgebouw, werd de ver gadering gesloten. De afd. Haarlem en omstreken van boven staande vereeniging vergaderde Dinsdagavond, Besproken werd de uitschrijving van een balcon-gevelversir.rmg bij het regeeringsjubile um van H. M. de Koningin. Het bestuur had de medewerking van verschillende andere ver- eenigingen ingeroepen, met het resultaat, dat cle vereeniging „Koninginnedag" haar mede werking toezegde, terwijl van de Middenstands- vereeniging „B.O A.S." een adhaesiebetuiging werd ontvangen. Het bestuur zal nu de zaak verder uitwer ken. De versiering zal in de fcestwéek moe ien plaats hebben. Wat de Lathyruslkeuring betreft, het plan beslaat, deze te houden in de voormalige so ciëteit „Trou moet Blyöken" en er een ten toonstelling van andere planten aan te verbin den. De vaste keuringscommissie zal de helft der kosten voor hare rekening nemen. Het 'bestuur zal de verdere afwikkeling der zaak ter hand nemen. De heer Carlee bepleitle het houden van een onderlinge najaarstenlloomstelling. De tentoonstelling zou eencge dagen openge steld kunnen worden en samengesteld moeten worden uitsluitend door leden der afdeeling. De vergadering vereeoigde zich hiermede en benoemde een commissie Uit haar midden, be staande uill de heeren B. H. K. Dix, W. v. d. Hoek en P. van Korden, die in de aangegeven richting werkzaam zal zijn. Ook het leerlingwezen kwam ter sprake, waarbij besloten werd, nrfiere 5ii formaties omtrent dit punt in te winnen. Alvorens de vergadering, waarin door den heer Bouwer, directeur van Hout en Plant soenen, een fraaie plant ter opsiering was ge zonden, gesloten weid, bracht de heer P. H- Teuniis, penningmeesterj hartelijke wooVsn van dank aan den voorzitter, den heer Joh. de Breuik, voor diens bemoeiingen in zake de verkrijging van een lokaal voor den tuinbouw- cursus. Kennel Fauna, Parklaan, zwarte teef met penning; A. Hof, Brouwersstraat herders hond, J. B. O'y, Harmen jansstr. 14, lorgnet; Nieuwhof, Krudss'.raalt 56rood, zwarte porte- monnaie; Olman, Spaarnwouddralraat 5-lzw., t-oirslrolk; B. W. Lilineyer, da Gostastraat 4, kinderporiemonmaie; J. L. v. Woerd, Voor- zongslraat 54, daimiesportemonnaie; B. v. d. Goes* B. OWos'Jraat 5, bnliimo portefeuille; Karslen, Jansstraat 29zw„ rijwiieltasohje; Bak ker, de Clercqstrnat 105, sjaal; A. v. Ge'der, Orainjeboomstraat 23d, couranten;!asoh; Poli tiebureau, Smcdesteaalt, me.!kwagentje. Terug te bekomen bij: H. A. v. Emmerik, Spaarne 37, R.-K. Kerkboekje; v. d. Molen, Harmenjansweg 69, auto-zitbank; G. Bronk- horst, Brouwersplein 38, schakel-ceintuur; Terhorst, de Clercqstraat 135, grijze cein tuur; Rottevil, Romolenstraat 54, roode cein tuur; J. de Groot, Gasthuisstraat 1, gulden; Kennel Fauna, Parklaan, langh. bruine hond, gebracht door J. Willigers, T. v. Berckhout- straat, grijze hond, gebracht door C. Tacee, Nagtzaamstraat 27, bruine hond, gebracht door P, v. Galen, Amsterdamschevaart 74, zwarte hond, gebracht' door Groenendaal, Klein Heiligland 3; P. v. d. Berg, K. Hof straat 9rd„ Tijdgeestlot; v. d. Ham, Burg wal 77rood, mesje; C. Hak, Wouwerman- straat 25, oorbelletje; A. Veldhuizen, Bil- derdijkstraat 44, portemonnaie; J. Hetum, Zuidpolderstraat 2, zwarte sjaal; G. Brink, M. v. Heemskerkstraat 50rood, gymn. schoen tje; J. Duyn, Jansstraat 16, damestasch; Polder, Kleverlaan 98, Unster. Cursus 1923—1924. Inschrijving van nieuwe leerlingen op Dinsdag 1, Donderdag 3 en Vrijdag 4 Mei a.s., des avonds van 7 tot 9 uur, in het ge bouw der le H. B. School met 5-jarigen cur sus aan de Zijlvest No. 27. De aangifte geschiedt zooveel mogelijk persoonlijk door de ouders of verzorgers, waarbij moet worden opgegeven in welke vreemde taal Fransch, Duitsch of Engelsch onderricht voor den leerling wordt ver langd. Het schoolgeld bedraagt, behoudens nadere wijziging, 5.—, 10— of 20.— per leer ling en per cursus; onvermogenden kunnen kosteloos toegelaten worden. Voor leerlingen, buiten Haarlem woon achtig, bedraagt het schoolgeld voorloopig 20.per cursus. Bij de inschrijving moeten de schoolrap porten worden getoond. De commissie, belast met hel onderzoek naar den toestand en de toekomst van het Provinciaal Etectricileiitsbedrijf, beeft ook I haar oordeel le kennen gegeven inzake de j voorstellen van Ged. Staten, betreffende het Provinciaal Electriciteitsbedrijf. Zij stelt nu de volgende motie voor: De SLaten der Provincie Noord-Hofland, Gezien het rapport der Commissie, belast met het onderzoek der voorstellen van Ge deputeerde Stalen lot het treffen van voor zieningen met betrekking tot het Provinciaal Electriciteitsbedrijf; Overwegende; A. dat het vaststaat, dat de Provincie zich in de naaste toekomst niet zoude kunnen ont trekken aan hare gehoudenheid tot het leve ren van stroom; B. dat, onverminderd de wenschelijkheid, om conform het financieel rapporl-Limperg pag. 46 eene zoo rationeel mogelijke verdee ling der stroom-opwekkimgskosten der Pro vinciale en Gemeentelijke Electriciteits-Maat- schnppij (P. E: G. E. M. te bevorderen, het noodig is, dat het P. E. N. een zelfstandige positie tegenover de P. E! G. E. M. blijft in nemen, en het dus niet wenschelijk is, stappen te doen teneinde beide bedrijven te doen sa mensmelten; C. dat evenmin overdracht van het be drijf aan een belangengemeenschap hetzij in den vorm eener naamlooze vennootschap, het zij op andere wijze georganiseerd, wenschlijk is D. Dat hieruit voortvloeit, dat geene an deren dan Gedeputeerde Staten geheel of ge deeltelijk met het beheer belast of daarvoor verantwoordelijk gesteld kunnen worden, cn dus alle medezeggenschap van derden hier door uitgesloten wordt; E. dal de bestaande Verordening op de DE HEER BOON TE KROMMENIE, tol lid der Prov. Staten gebkozen op de R.-K. lijst, behoort mede tot de nieuwe leden. Bedrijven van de Provincie Noord-Holland hierdoor, ook ten opzichte van den raad van Toezicht, geen wijziging, behoeft te ondergaan, mits duidelijk worde vastgelegd, dat, met den bijstand van den Raad van Toezicht, als be doeld in art. 1 daarvan en de medewerking door het Gedelegeerd Lid van dien Raad als bedoeld in art. 11, 2e alinea, geene bevoegd heden of werkzaamheden bedoeld worden die een ander dan adviseerend of controleerend karakter dragen; F. dat de werkwijze van Gedeputeerde Staten tol dusverre niet van zoodanigen aard geweest is, dat zij de verantwoordelijkheid, voortvloeiende uit het beheer van een zoo om. vangrijk bedrijf als het onderhavige, voldoen de hebben kunnen dragen; G. dat het dientengevolge gewenscht is een controfeerend orgaan te scheppen, hetwelk eenerzijds is ingericht om de volledige ac tieve passieve controle, met betrekking tot de administratie van het Bedrijf, te voeren, zonder daarvoor op dien duur gebruik te moeten maken van 'n particulier accountants bureau; en dat anderzijds dient, om een scha kel tusschen het bedrijf en Ged. Staten te vor men, en de beslissingen voor le bereiden, wel ke met betrekking tot het beheer, door laatst gemeld college zijn te nemen; H. dat dit orgaan eveenens ter beschikking behoort te slaan van den Raad van Toezicht en hel Gedelegeerd lid van dien Raad voor de werkzaamheden uit de bemoeiingen van dit lichaam voortvloeiend; I. dat het noodzakelijk is bij het beheer te blijven uitgaan van het beginsel, dat, behou dens de sub K. te vermelden uitzondering, de gewone uitgaven door de gewone inkomslen van het bedrijf behoorlijk gedekt moeten wor den, en het dus niet noodig mag worden, om, voor regelmatig wederkeerende nadeelige sal do's een beroep te doen op de Provinciale Kas, m. a. w. op de belastingschuldigen van het Gewesit; J. dat het overleg inzake het tarief met de aangesloten gemeenten gevoerd, hetwelk er toe geleid heeft als grondslag van berekening uitsluitend uit te gaan van den bij eigen op wekking noodzakelijken kostprijs, niet in strijd behoeft te worden geacht met het hier- voren uitgedrukt beginsel; K. dat een direct of indirect beroep op de provinciale geldmiddelen in het algemeen slechts toelaatbaar is voor zoover subsidie noodig is, ten einde bepaalde gemeenten niet van de eleclricileilsvoorziening verstoken te laten; L. dat, indien met aangesloten gemeenten de toepassing van een maxitnum-distribulie- tarief mocht zijn overeengekomen, en uit de beperking tot dit maximum verliezen voor de betrokken gemeenten mochten voortvloeien, deze verliezen voor rekening van het P. E. N. moeten komen; M. dat de toepassing van een eenheidsla- rief wenschelijk is, in dien zin, dat meer of minder gunslige ligging van betrokken afne mers ten opzichte der centrales, niet op het ta rief van invloed behoort te zijn; N. dat het voorts wenschelijk is, om, voor zooveel mogelijk, te bedingen, dat voor spe ciale belangrijke afnemers een gereduceerde prijs voor stroominkoop wordt toegestaan, teneinde, in het belang van het bedrijf, aan hen bijzondere aanbiedingen te kunnen doen op den grondslag van den kostprijs bij eigen opwekking benoodigd; O. dat het wenschelijk is het aannemings bedrijf als onderdeel van het P. E. N. ten spoedigste te liquideeren en het handelsbedrijf te beperken tot het maken van propaganda voor de bedrijfsvoering, door het inrichten van monsterkamers enz; gaan over tot de orde van den dag. „Een drama uit het sociale leven," had ik gehoord. En ik bereidde me voor op veel sociaals en weinig dramatisch. Goddank heb ik me vergist. Dit i s een drama en geen sociale cursus, en het stuk sociale strijd, dat we meemaken, is er niet om zichzelf, maar is eenvoudig een factor uit de episode modem leven, die -wordt afgespeeld, een stuk van den achtergrond, waartegen de figuur van den ouden, koppigen Breemans staat. Dit i s een drama, en in de klassieke beteekenis van het woord: niet een „Tooneelspel," zoo als dit genre stukken gewoonlijk is, maar een drama met de geweldige tragiek van den stoeren kerel, wiens eigen fouten hem mè't de omstandigheden, trots zijn uiterste krachtsinspanning, neerbeuken en ten on der brengen. En nu we toch 't woord klas siek gebruikten: we mogen nu on,ze schou ders ophalen voor de klassieke „eenheden" van het drama, of, wat op hetzelfde neer komt, die begrippen zóó vervagen, dat ze practisch tóch niet meer tellen: wat een kracht heeft de compacie eenheid in dit stuk, da! zich in enkele dagen in deze zelf de kan van Breemans' hoeve „de Eike boom" afspeelt, die uiterste soberheid van gegeven en van spel: de oude boer, die zich uit koppigheid tegenover zijn stakers en met z'n wanhoopspogingen om zich voor dé daar door geleden verliezen te dekken, totaal ruïneert, financieel en moreel, tof de groote slag hem zijn eigen schuld klaar voor het geweten stelt. De uitvoering, die wij gisterenavond van dit stuik zagen, was voor „Alberdingk Thijm" een volkomen succes; ik geloof niet, dat bij een dilettanten-club ooit minder te wen'schen zou kunnen overblijven. De auteur, de heer G. Nielen, speelde zelf de zware rol van den ouden boer en gaf een zuivere, gave uitbeelding van het door hem zelf geschapen type. Naast hem moeten wij dadelijk noemen zijn neef, den keuter boer Ghris Hangema, die over een prachtig geluid en uitnemende verdere spelqualiteilen beschikt, evenals Verheijden, die den heelen avond schitterend spel gaf. Op het tweede plan staan dé zoons van den boer, die ook alle zeer goede typeering van hun verschillende karakters gaven, be halve Frans, wiens optreden, nu en dan ook tamelijk slap, in verhouding tot wat zijn roi moet medebrengen, te pedant was. Hij stond niet genoeg i n zijn rol, wat ook eenigszins geldt voor Willem Eggers. In dit stuk is nog met hardnekkige ver kleefdheid vastgehouden aan 'n noodzakelijk kwaad: den fradilioneelen. de-waarheid-zeg- genden huisknecht, het surrogaat voor de vrouw des huizes. Hij moet natuurlijk het tegenwicht in de schaal leggen tegenover de gedachten van Breemans, maar, afgezien nog van het feit, dat hij in deze omgeving niet past, wettigt ook zijn optreden volkomen den toom van baas Ereemans. Een broer of desnoods een oude vader had deze tegenrol beter kunnen spelen. Het spel van den ouden Kees was soms prachtig, maar op andere momenten weer tamelijk stijf. De climax, die in het stuk gelegd werd, kwam in het vierde bedrijf niet geheel tof zijn recht door het tamelijk slappe spel, dat in den aanvang daarvan gegeven werd, wat zeer jammer was. Over het algemeen echter stond deze op voering op een voor dilettanten bnitenge- gewoon hoog pijl,, en het is ons v^'komen verklaarbaar, dat het jury-lid, de heer H. B. v. d. Sande. die met den heer Leo Sneet deze uitvoering voor den Nederl. R. K. Too- neelbond had te beoordeelen, aan het einde van den avond mededeelde, dat „Alberdingk Thihn" het hoogste aantal punten in haar wedstrijd-kring had behaald. Een prachtig succes zoowel voor den schrijver als voor de tooneelclub. Men schrijft ons: De tournee door ons land van „Jan van Beers", met Brieux „l'Advocat" (in de ver taling van W. de Haan) schijnt een ware zegetocht te zullen worden. Als men de ver slagen leest in de couranten van de plaat sen waar tot nog toe opvoeringen hebben plaats gehad, dan krijgt men niet alleen de overtuiging, dat een zéér belangrijk en boeiend stuik ten tooneele wordt gevoerd, doch tevens deze: Dat in dit geval eigenlijk niet meer van „dilettantisme" kan worden gesproken In een met een portret van den voorzitter van de Kamer (die ziin 25-jarig president schap herdenkt) verlucht artikel van eenige kolommen zegt de Utreehtsche Courant b.v. dit: „Over de geheele linie hebben óe Jan van Beers]eden con amore gespeeld, als wilden zij de jubileum-voorslelling van hunnen voorzitter tot een uitstekende maken. En zij zijn daarin ook volkomen geslaagd. De too- neelischikking was voortreffelijk; de grime zoo goed, als wij die ooit zagen." „De heer de Haan heefl het zich waarlijk niet gemakkelijk gemaakt, een rol-van-sta- vast als die van Mr. Martigny op zich te nemen. Maar hij heeft ze schitterend ge speeld, met iknappp nuances en in de dra matische momenten met treffend gebaar en mooie dictie- Wanneer wij verder herhalen, dat nagenoeg alle overige optredenden het spel van den voorzitter hetzij terzijde streef den, hetzij zeer sterk benaderden, dan zij daarbij afzonderlijk de aandacht erop geves tigd, dat de heer Kleyn ditmaal wel zeer in het bijzonder op dreef was. Zijn du Cou- d'rais was van een dramatische kraoht en van een gevoelige besnaring tevens, als we in diilettantenspel nog maar hoogst zelden heb ben zien bereiken. „Deze genoemden, benevens de in zijn rol in koele beheersching eveneens uitstekend vertolkende heer Speet hebben, met mevrouw KiekWolfers een samenspel geboden, van waarlijk niet genoeg te waardeeren allure." Nog een enkel citaat uil een paar andere couranten: „Het Centrum". Vooral de jubilaris zelf, do heer de Haan, die in hef buitenland dé qpvoering is gaan zien ten einde zijn op vatting te toetsen aan die van anderen, heeft van de rol van Mr. Martigny een prachtig van binnen uitgespeelde vertolking gegeven." De heer W. de Haan is te Utrecht, ter eere van zijn 35 jarig lidmaatschap en zijn 25- jarig voorzitterschap van „Jan van Beers", gehuldigd op een wijze, die wie het niet wist, stellig niet zou doen vermoeden, dat hij „maar" een dillettant is! Utrechts Burgemeester Mr. Fockema An- dreae de Eere-voorzitter van de Kamer, heeft hem bui I ongewoon hartelijk en waardeerend toegesproken; en daarop volgde 'n tal van andere sprekers en kransen bloemen, tele grammen, o.a. van het Schouwtooneel, den heer en mevrouw VerkadeKramer, den heer en Mevrouw van Eysden Vink, den ouden heer Moor, Emma Morel, Jan C. de Vos. Christine Poolman, Hans Brunning enz. Moge hier een volle schouwburg den heer de Haan en zijn gezelschap van waardeering doen blijken, nu wederom dit voortreffelijk Ulrechtsch ensemble met zijn kunst een Haarlemsche philantropische Vereeniging steunen zal. Voor het Haagsche kantongerecht heeft een dezer dagen iemand terecht gestaan wegens het onbevoegd uil oefenen van de geneeskunde. Dit bestond voornamelijk dn het onder hyp nose brengen van patiënten. Siceds driester treden, de z.g. wonderdok ters op en de behandeling der zaak beeft er weer eens de aandacht op gevestigd hoe ge vaarlijk 'hel is zich aan den eersten den bes ten „wonderdokter" over te geven. De beklaagde, die teiecht stond, heeft vroe ger heel onguns'ig bij de politie bekend ge staan en was achtereenvolgens marinier, losse helper en gaf ais vak op: opera-zanger. Het O. M. achtte de geplaatste advertenties dan oak zeer terecht een gevaar voor 't J'ohl- gefoovige publiek. Voor een man ais belkl-, met een zoo ongunstig verleden, is het een publiek belang, dait eir tegen hem gewaar schuwd wordt, meende de ambtenaar. Wat kan er niet gebeuren, ais tijdens een hypnose vam een. patient bij beitel, weer de vroegere symptomen waklker worden? Inderdaad is dit gevaar niet denkbeeldig. Maar bovendien achten ook geneeskundi gen dergelijke practijlken gevaarlijk. De Gezondheids-Comiriissie achlt de uitoefe ning van dengci'ijl'ee praktijken zeer schadelijk voot de volksgezondheid. Het gevaar ais groot dat zij zich bij de patiënten te buiten gaan door hypnose, zooste Ollo-Ot'to iemand met a/ipoplexte behandelde. Wat ten gevo'ge kan hebben dat weer appop'exlie optreedt. Hyprao^ 'üsehe séances zim zeer gevaarlik voor de voCfcgezondheid Personen die zich aan een dergelijke bebandieKmg blootstellen worden boe iaingier hoe zwakker meent de Gezond- heide, commissie. Er is dus alle aanleiding om althans in 't openbaar hypnotische séances tegen te gaan. Wij hebben eens geïnformeerd hoe de au toriteiten in Haarlem er tegenover slaan en vernamen tot ons genoegen dat voortaan geen loes'temmirg meer zal worden gegeven voor openbare hypnotische séances, Het lijkt ons de eenige goede oplossing. Stilstand. Barometerstand: 758. OPGAVE VAN: J J. WEBER ZOON Medegedeeld door het Kon. Ned. MeteoroL Instituut, le De BildL Verricht naar waarnemingen in den mor gen van 25 April 1923. Hoogsite barometerstand 765.9 tnM„ te Biarritz. Laagste barometerstand 737.4 mM., te Storno way. Verwachting van den avond van 25 tot den, avond van 26 April: Krachtige tot stormaohti'gen, later afnemen de zuidelijke tot westelijken wind, zwaarbe- wol'kt tot betrokken mei regen, later opkla rend, aanvankelijk veal zachter. Het echtpaar A. Z. Noble en C. Reunoudt te Schoten, hopen den 19en Mei 1923 den dag le herdenken, waarop zij voor 50 jaar in den Echt werden verbonden. De beide oudjes zijn nog in goede gezondheid. De man oefent zijn vak van kleermaker nog steeds uit. j Van 3 tot 10 Mei komt hier ter stede het circus Hermann Althoff dagelijks voorstel. lingen geven. De standplaats van het circus is op het open veld tegenover het raadhuis j te Scholen. Een mooi programma met een j groot aantal attracties is samengesteld, o.tii. kapt. Alfred Schneiders met zijn 50 leeuwen en H. Allboff Jr met zijn in de Hoogeschpol gereden paarden. Het circus geeft thans voorstellingen te Gouda. In verband met den cpeningstocht van de^ Kon. Roei- en zeilvereeniging te Amsterdam zal de openingstocht van de H. J. C. niet plaats vinden op 6, doch op 13 Mei. Binnen kort zullen den leden de door de feestcom missie ontworpen plannen worden toegezon den. Het bestuur heeft voorts het plan op gevat, om in het begin van het zeilseizoen onderlinge wedstrijden voor 12-voetsjclIen te organiseeren. Hiervoor, zullen mooie prij zen beschikbaar worden gesteld. Maandag 3.1. hield dit fonds haar jaarver gadering in bet gebouw „St. Bavo," welke goed bezocht was. De vergadering werd met een woord Van welkom door de directeur geopend. De no tulen, rekening en verantwoording werden goedgekeurd. De aftredende commissarissen, de heeren J. Kloezeman, A. Vermeeren en G. H. Zeil maker, werden herkozen. Bij de rondvraag werd nog een en ander besproken, waarna door den directeur, den heer F. van Bcijnen, met een woord van dank voor de opkomst de vergadering werd gesloten.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1923 | | pagina 1