'rrr k'" i lp
'rr E 8.. p"
DE KATHOLIEKE EENHEID.
Woensdag 25 April 1923
46ste Jaargang No. 14420
n:T KMtCHEB BSSTW UIT 6 BL&DZI.SBEH. EERSTE BUD
Ea i reda van Mr. Bomans voor da Amsterdamsche Studenten.
Aankondiging van een Wetsvoorstel tot wijziging van het bur
gerlijk huwalijn voor Katholieken.
Het aangenaamst
en lunch, met FRANKEN's Melkbrood
STADSNIEUWS.
AGENDA
26 APRIL
De Drankwet.
Over de grens.
Waarschuwing.
Met pensioen.
Programma
Haarlemsche Kegelbond.
Ned. Mij. voor Tuinbouw en
Plantkunde.
Gevonden voorwerpen.
Avondschool voor Handels-onder
wijs bestemd voor jongens en
meisjes.
Het P. E. N.
TG8NEEL.
„De Eikeboom".
„De Advocaat."
Hypnotische séances-
«W'cRLK
Fabrikanten
Opticiens
Koningstraat 10
Haarlem
TELEGRAFISCH WEERBERICHT.
Gouden Bruiloft.
Circus Hermann Altlioff.
Haarl. Jachtclub.
Haarlem's Ondersteuningsfonds bij
ziekten en ongevallen.
De abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per Kwartaal 3.25
Per week 0.25
Franco per post p, kwartaal bij
vooruitbetaling 3.58
Bureaux: Nassaulaan 49
Haarlem.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentiën 35 cents per regel.
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusschen den tekst
als ingezonden mededeeling, op de
le Pagina 75 ct., op andere redac
tiepagina's 60 ct. per regel. Vraag-
en aanbod-advertentiën 14 regels
60 cent per plaatsing; elke regel
meer 15 cent, bij vooruitbetaling.
In een bijeenkomst van de Amsterdamsche
Studenten Vereeniging voor Sociale Lezingen
en Sociale Studie en van de Amsterdamsche
Studentenclub voor Staatkunde heeft gisler-
avond mr. J. Bomans, lid van de Tweede
Kamer, gesproken over „Het R.-K. beginsel
als band in het politieke leven."
Mr. Bomans wees op de eenheid in de R.-K.
Staatspartij, welke omvat arbeiders, midden
standers, kapitalisten. Vanwaar die eenheid?
Zij is slechts te begrijpen, als men begrijpt de
eenheid in de R.-K. Kerk. Eén van de vier
hoofdbeginselen van de R.-K. kerk is die één
heid. Christus kan slechts één ware kerk heb-
ben gesticht en de Katholieken nemen aan,
flat hun kerk de ware is.
Er zijn Katholieken, die meenen, dat de een
heid alleen noodig is in de kerk en dat daar
buiten in het volle maatschappelijk leven, vrij
heid van inzioht beslaat. Dat is niet juist.
Natuurlijk, er ziju vrije quaesties van on
dergeschikt belang, maar in beginselzaken
blijft de eenheid.
Bij den Katholiek is de religieuze menscli
nooit van den completen mensch te scheiden.
En daarom is het algemeen levensdoel voor
den Katholiek nooit te scheiden van de religie.
Dat levensdoel is: God te dienen hier op
aarde, om eenmaal met Hem eeuwig te wor
den verheerlijkt. Het doel van den Staat, het
politieke doel, is het dienen van het tijdelijk
welzijn van den mensch hier op aard. Dat
doel is echter voor den Katholiek onderwor
pen aan het algemeen mensclielijk doel.
Nu is het moeilijk in het volle, wilde leven
dat eeuwige, geestelijke doel steeds voor oogen
te houden. Materieele belangen verdringen het
spiritueele. Het gevolg daarvan is de afschei
ding van de Nieuwe Katholieke Partij en de
R.-K. Volkspartij, die zich om materieele be
weegredenen hebben afgescheiden.
Door dit op den voorgrond dringen van de
materieele belangen komt het algemeene spiri-
tueeele R.-K. levensdoel in verdrukking, en
het is daarom te begrijpen, dat de geestelijk
heid zich tegen de afscheiding heeft gekant.
Zij heeft niet ingegrepen in de politiek, maar
zij heeft willen waken voor liet gevaar, dat
het Katholieke beginsel, door de afscheiding
op politiek terrein, bedreigt.
Spreker wees erop, dat de R.-K. éénheid
wellicht in ons land sterker is ontwikkeld,
dan in andere landen, omdat juist hier de
Katholieken het meest onder geloofsvervolging
hebben te lijden gehad.
Het kan best zijn, zeide spreker, als de
Katholieken hier te lande hun volle geloofs
vrijheid behouden en daarbij een deel van de
macht in handen houden, dat de' te groote
weelde haar invloed zal doen gelden, dat de
politieke eenheid zal verloren gaan. Het kan
zoo zijn, maar spreker zou het zeer betreuren,
want hel Katholiek beginsel kan niet onaan
getast blijven, als do eenheid slechts wordt
gevonden in de kerk en niet in het volle
openbare leven.
Velen meenen, dat het R.-K. beginsel nooit
voldoenden grondslag kan bieden, om daarop
een politiek te bouwen. Die meening is ver
keerd. Spreker wilde enkele punten noemen.
Daar is ten eerste het gezag. Gezag is
noodzakelijk in den Staat. En geen gezag is
mogelijk builen God. Want alle gezag is uit
God. Hier staan dus de Katholieken tegenover
allen, die het gezag zoeken bij het Volk
Volkssouvereiniteit of in den rechtsstaat.
De woorden in de considerans van elke wet,
„Bij de gratie Gods", zijn niet een phrase,
maar vertolken de werkelijkheid: „Bij de ge
nade Gods Koningin". Haar gezag is uit God.
De erkenning van het nut der standen is
een zuiver Katholiek beginsel.
Over de inzichten van recht en moraliteit,
die van het hoogste belang zijn in den Staat,
beslist het Katholiek beginsel.
Daarop berust ook de heiligheid van het
huisgezin, dat is een cel van den Staat, de
onaantastbaarheid van het particuliere eigen
dom.
Naastenliefde is een Katholieke richtsnoer.
Het is waar dat in de politiek, het sociale
leven, die naastenliefde ver is te zoeken. In
de verhouding tusschen patroon en arbeiders
is de naastenliefde vaak weg. Maar de samen
leving daardoor gelukkig geworden?
De naastenliefde verzwakt de Rechterzijde.
Felle aanvallen van Links worden, gedachtig
aan Christus, niet met dezelfde felheid be
antwoord.
In de loonpolitiek lieerscht hel Katholieke
beginsel van rechtvaardigheid en naasten
liefde.
Kerk en Staat behoeven nooit te botsen.
Bij het zuivur materieele onderwerpt de Ka
tholiek zich aan den Slaat. Mits echter die
Staat geen wetten maakt welke indruisohen
tegen het algemeen beginsel! Aan een wet,
die tijdens de Fransche revolutie Konings
moord voorschreef, mocht geen Katholiek
zich onderwerpen. De Katholieken erkennen
den Staat als superieur. Eohtcr de Kerk als
suprème. Als de Staat en de Kerk botsen,
dan onderwerpt de Katholiek zich aan de
Kerk, zooals nu weer in Rusland is geble
ken, waar tientallen priesters als martelaren
voor de beginselen der Kerk zijn gevallen.
Als de Staat de kinderen uit het gezin weg
haalt, heeft de burger het recht zich tegen
dien Staat te verzetten, omdat hij de heilig
heid van het gezin aantast.
Kerk en Staat behoeven elkaar niet te nc
geeren, maar moeten sluiten een concordat
opdat de belangen nooit in botsing zullen k,
men.
Het Burgerlijk Wetboek gebiedt, dat geen
Kerkelijk huwelijk mag worden gesloten, al
vorens het is ingeschreven in de registers
van den Burgerlijken Stand. De Kerk heefi
het dogma van het huwelijk. Zij heeft me
den Burgerlijken Stand niets te make:
Haar reoht is het, twee personen in den ech
te verbinden.
Toch heeft de R.K. kerk zich aan het ar
tikel uit hel B. W. onderworpen. Maar di
Slaat legde haar hiermede een dwang op,
welke in strijd was met een goede verhou
ding tusschen Kerk en Staat.
Hier had de Staat een concordaat moeten
voorstellen. De R.K. ker! zou dan gaarne
bereid zijn geweest mede te werken aan eei
goeden Burgerlijken Stand b.v. door vooi
te stellen de priesters ambtenaren van den
Burgerlijken Stand te maken. Op die wijze
bleef het recht der Kerk onaangetast en zou
toch het belang van den Burgerlijken Stand
zijn behartigd.
Mr. Bomans deelde mede, dat binnenkort
de Tweede Kamer een wetsvoorstel zal berei
ken, om het bedoelde artikel van het Br
gerlijk wetboek in dien zin, als hij hier we
schelijk heeft genoemd, 'te wijzigen, zoodat
de fout, weike is overgenomen uit de Code
Civil, thans kan worden hersteld.
Spreker zeide zijn opleiding te hebben ge
noten van hoogleeraren als prof. W. van der
Vlugt, mannen, die hij heeft vereerd. Maar
liij heeft hun leerstellingen over boord moe
ten werpen, omdat zij waren strijdig met hot
algemeen menschelijk beginsel.
Toch betreurt spreker die opleiding niet.
Integendeel. Hij heeft er een veelzijdigheid
door verworven, welke noodig is om te zij.
een leider van het volk.
Laat er splitsing zijn in geestelijke inzich
ten. Dan is een politieke strijd mogelijk,
welke waardig is bevochten te worden en
opbouwende werkt. Laat de overtuigd Katho
lieken en de overtuigd sociaal-democraten
elkaar bestrijden. Urt dien strijd wórdt iels
goeds geboren.
Maar laten geen belangen scheiding zijn
tusschen plattelanders en stedelingen, tus
schen arbeiders en winkeliers en weer
groepjes van winkeliers; die zuiver belangen-
partijtjes zijn.
„Ik weet niet, zeide spreker, waar dit is
gebeurd."
Iemand riep: -„Hier!"
Mr. Bomans: „Jawel, in Amsterdam. Ik
wilde dien naam niet uitspreken, om uw
stad niet te beleedigen."
De geestelijke belangen, zoo besloot spre
ker, moeten de politieke beheerschen. Belan
genpartijen, welke zuiver malerieele doelein
den nastreven, leiden noodzakelijk tot ver
wording van de maatschappij.
Sociëteit „St. Bavo" Jaarfeesten Volksbond
hailf 8 Esperanto 8 uur Schaak
club 8 uur Pludmveevereenóging
8 uuir Begrafeniisvereeniging 8 uur.
«De Kroon" Groate Markt Armenraad
Lezing G. v. Roekei: „Uit de praciijlk der
actie in zalke onderhoudsplicht.
tlanzegebouw JacobijinesCraat Jonge
Vrouwenbond half 8 uur „Proza en
Poëzie" 8 uur.
St. Elisabeth's Vereeniging Jansstraat 49.
Van 12 uur, aanvraag om versterken
de middelen voor arme zieken der S. E. V.
Groote Kerk Van 23 uur orgelbespe
ling door den heer George Robert.
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks, uilgeno-
men Zaterdag, Zon- en Feestdagen, loegan-
kei ijk.
K Leeszaal en uilleenbibliotheek Jan»-
straat 49 Eiken dag geopend van 10
DJ1/?, van 25 en van 710 uur, behalve
des Maandagsochtends en op Zon- en
Feestdagen.
Uitleen van hoeken van ha'f 39 uur.
K. Arbeidsbeurs voor mannen Jacobij-
nestraal 15 Alle werkdagen, voorm. van
9 12 uur, n.m van 25 i:ur. Zaterdags
alleen van 912 uur
K. Arbeidsbeurs voor nrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen des v.m.
*an half 11 tot half 12, des nam van
8 lot 4 en van half 8 tot half 9. Telefoon
2981.
Hcrtha-vcrecniging Bloemhofstrnat 1
Beïrekkingburcau voor vrouwen Alle
kerkdagen van 10—12, van 24 en van
8—9 uur. Tel. 1071.
m- Concertgebouw Muziekavond Riens
van Santen en B. v. J. Siglcnhorst Meyer
8 uur.
Proces-verbaal is opgemaakt legen den
handelaar G- J. v- 't H., wegens het in
voorraad hebben van alcohoiboudenden
drank, anderen dan sterken drank, in zijn
lokaliteit met verlof voor uitsluitend alco
holvrije dranken. Een 20-tal fleschjes bier
is in beslag genomen.
Door de politie is aangehouden een 28-
jarige Duitscher, electricien, zonder geld of
middel van bestaan of geldige papieren. Hij
zal over de grens worden verwijderd.
De commissaris van politie te Haarlem
geeft namens zijn ambtgenoot te Delft in
overweging, alvorens in handelsrelaties te
treden met de N.V. Woningbouwondeme-
ming „Ons Huis," gevestigd te 's-Graven-
hage, Rijswijksche weg 259, welke naamlooze
vennootschap zich ten doel stelt het bouwen,
koopen en verhuren van woningen voor den
middenstand, of met den directeur Joseph
Brns.-ri, bouwkundige, 42 jaar, wonende Kik
kerstraat IA te 's-Gravenhage, zich om in
lichtingen te wenden tot de afdeeling re
cherche aan het bureau van politie te Delft.
1 Juni a.s, za! de heer A. H. Ni el and,
stations-opzichter den dienst verlaten. Vroe
ger was de heer Nieland belast met de lei
ding van het goederensfalion, maar regelt
aan het personen station alhier reeds vele
jaren het vertrek der treinen.
voor de orgelbespeling in de Groote of St.
Bavokerk te Haarlem, op Donderdag 26
April 1923 des namiddags van 2—3 uur,
door den heer Gorge Robert.
1. Praeludium b. kl t, J S Bach.
2. Pastoral- Sonate, Pastorale, In term e/,
Fuge, J. R hein-berger.
3. Benediction nuptiale. G. Sainl-Saëns.
4. Prière, J. Guy Ropartz.
5. Toccata, Th. Dubois.
In hotel Lion d'Or hield de Haarlemsche
Kegelbond gisteravond haar jaarlijikschlc al
gemeene vergadering. Uitgebracht werden het
jaarverslag van den eersten secretaris en het
verslag van de vergadering van den NederJ.
Kegelbond. Het financieel verslag gaf aan, dat
de finanoieete toestand van den Bond gunstig
genoemd kan worden. De boeken en beschei
den wanen, accfoord bevonden, da penning
meester werd van zijn beheer gedechargeerd.
De aftredende bestuursleden, de hoeren B.
Groenewegen, le voorzitter; J. Verdel, 2e se
cretaris en H. Das Jr., le penningmeester,
werden herbenoemd; zij verklaarden hun
functie weder te willen aanvaarden.
Tot leden van de commissie, belast met het
nazien van de boeken over 1923, werden be
noemd de hoeren P. Boon, H. v. d. Pol en A.
de Jong en tot plaatsvervangers de hoeren
J. Klauwers, F. J. Monée en G. W. Metz.
Tol afgevaardigde naar de vergadering van
den Ned. Kegelbond, te houden op 29 April,
le Amsterdam, werd benoemd de heer Joh.
Jung en tot plaalsvervanger de heer C. van
Vreeden.
Besloten werd deel te nemen aan den Bon-
Jen wedstrijd, ge-organisjeerd te 's Hertogen
bosch op 17 Juni a.s. De H.K.B. zal daar ver
tegenwoordigd worden door het tiental, dal
in den Rondemvedistrijd te Rotterdam zoo
schitterend voor den dag kwam. Het bestaat
wilt de heeren D, Bremer, C. Boerlage, A. C. J.
Kreek, J. W. v. d. Veer, P. van Daalen, L.
Henneman, P. van Gulcik, E. C. Martens, M.
Henineman en A. rle Jong.
Na de behandeling van de agenda voor de
N.K.B.-vergadering en na nog eenige mede-
deelingen over het clubgebouw, werd de ver
gadering gesloten.
De afd. Haarlem en omstreken van boven
staande vereeniging vergaderde Dinsdagavond,
Besproken werd de uitschrijving van een
balcon-gevelversir.rmg bij het regeeringsjubile
um van H. M. de Koningin. Het bestuur had
de medewerking van verschillende andere ver-
eenigingen ingeroepen, met het resultaat, dat
cle vereeniging „Koninginnedag" haar mede
werking toezegde, terwijl van de Middenstands-
vereeniging „B.O A.S." een adhaesiebetuiging
werd ontvangen.
Het bestuur zal nu de zaak verder uitwer
ken. De versiering zal in de fcestwéek moe
ien plaats hebben.
Wat de Lathyruslkeuring betreft, het plan
beslaat, deze te houden in de voormalige so
ciëteit „Trou moet Blyöken" en er een ten
toonstelling van andere planten aan te verbin
den. De vaste keuringscommissie zal de helft
der kosten voor hare rekening nemen.
Het 'bestuur zal de verdere afwikkeling der
zaak ter hand nemen.
De heer Carlee bepleitle het houden van een
onderlinge najaarstenlloomstelling.
De tentoonstelling zou eencge dagen openge
steld kunnen worden en samengesteld moeten
worden uitsluitend door leden der afdeeling.
De vergadering vereeoigde zich hiermede en
benoemde een commissie Uit haar midden, be
staande uill de heeren B. H. K. Dix, W. v. d.
Hoek en P. van Korden, die in de aangegeven
richting werkzaam zal zijn.
Ook het leerlingwezen kwam ter sprake,
waarbij besloten werd, nrfiere 5ii formaties
omtrent dit punt in te winnen.
Alvorens de vergadering, waarin door den
heer Bouwer, directeur van Hout en Plant
soenen, een fraaie plant ter opsiering was ge
zonden, gesloten weid, bracht de heer P. H-
Teuniis, penningmeesterj hartelijke wooVsn
van dank aan den voorzitter, den heer Joh.
de Breuik, voor diens bemoeiingen in zake de
verkrijging van een lokaal voor den tuinbouw-
cursus.
Kennel Fauna, Parklaan, zwarte teef met
penning; A. Hof, Brouwersstraat herders
hond, J. B. O'y, Harmen jansstr. 14, lorgnet;
Nieuwhof, Krudss'.raalt 56rood, zwarte porte-
monnaie; Olman, Spaarnwouddralraat 5-lzw.,
t-oirslrolk; B. W. Lilineyer, da Gostastraat 4,
kinderporiemonmaie; J. L. v. Woerd, Voor-
zongslraat 54, daimiesportemonnaie; B. v. d.
Goes* B. OWos'Jraat 5, bnliimo portefeuille;
Karslen, Jansstraat 29zw„ rijwiieltasohje; Bak
ker, de Clercqstrnat 105, sjaal; A. v. Ge'der,
Orainjeboomstraat 23d, couranten;!asoh; Poli
tiebureau, Smcdesteaalt, me.!kwagentje.
Terug te bekomen bij: H. A. v. Emmerik,
Spaarne 37, R.-K. Kerkboekje; v. d. Molen,
Harmenjansweg 69, auto-zitbank; G. Bronk-
horst, Brouwersplein 38, schakel-ceintuur;
Terhorst, de Clercqstraat 135, grijze cein
tuur; Rottevil, Romolenstraat 54, roode cein
tuur; J. de Groot, Gasthuisstraat 1, gulden;
Kennel Fauna, Parklaan, langh. bruine hond,
gebracht door J. Willigers, T. v. Berckhout-
straat, grijze hond, gebracht door C. Tacee,
Nagtzaamstraat 27, bruine hond, gebracht
door P, v. Galen, Amsterdamschevaart 74,
zwarte hond, gebracht' door Groenendaal,
Klein Heiligland 3; P. v. d. Berg, K. Hof
straat 9rd„ Tijdgeestlot; v. d. Ham, Burg
wal 77rood, mesje; C. Hak, Wouwerman-
straat 25, oorbelletje; A. Veldhuizen, Bil-
derdijkstraat 44, portemonnaie; J. Hetum,
Zuidpolderstraat 2, zwarte sjaal; G. Brink,
M. v. Heemskerkstraat 50rood, gymn. schoen
tje; J. Duyn, Jansstraat 16, damestasch;
Polder, Kleverlaan 98, Unster.
Cursus 1923—1924.
Inschrijving van nieuwe leerlingen op
Dinsdag 1, Donderdag 3 en Vrijdag 4 Mei
a.s., des avonds van 7 tot 9 uur, in het ge
bouw der le H. B. School met 5-jarigen cur
sus aan de Zijlvest No. 27.
De aangifte geschiedt zooveel mogelijk
persoonlijk door de ouders of verzorgers,
waarbij moet worden opgegeven in welke
vreemde taal Fransch, Duitsch of Engelsch
onderricht voor den leerling wordt ver
langd.
Het schoolgeld bedraagt, behoudens nadere
wijziging, 5.—, 10— of 20.— per leer
ling en per cursus; onvermogenden kunnen
kosteloos toegelaten worden.
Voor leerlingen, buiten Haarlem woon
achtig, bedraagt het schoolgeld voorloopig
20.per cursus.
Bij de inschrijving moeten de schoolrap
porten worden getoond.
De commissie, belast met hel onderzoek
naar den toestand en de toekomst van het
Provinciaal Etectricileiitsbedrijf, beeft ook I
haar oordeel le kennen gegeven inzake de j
voorstellen van Ged. Staten, betreffende het
Provinciaal Electriciteitsbedrijf.
Zij stelt nu de volgende motie voor:
De SLaten der Provincie Noord-Hofland,
Gezien het rapport der Commissie, belast
met het onderzoek der voorstellen van Ge
deputeerde Stalen lot het treffen van voor
zieningen met betrekking tot het Provinciaal
Electriciteitsbedrijf;
Overwegende;
A. dat het vaststaat, dat de Provincie zich
in de naaste toekomst niet zoude kunnen ont
trekken aan hare gehoudenheid tot het leve
ren van stroom;
B. dat, onverminderd de wenschelijkheid,
om conform het financieel rapporl-Limperg
pag. 46 eene zoo rationeel mogelijke verdee
ling der stroom-opwekkimgskosten der Pro
vinciale en Gemeentelijke Electriciteits-Maat-
schnppij (P. E: G. E. M. te bevorderen, het
noodig is, dat het P. E. N. een zelfstandige
positie tegenover de P. E! G. E. M. blijft in
nemen, en het dus niet wenschelijk is, stappen
te doen teneinde beide bedrijven te doen sa
mensmelten;
C. dat evenmin overdracht van het be
drijf aan een belangengemeenschap hetzij in
den vorm eener naamlooze vennootschap, het
zij op andere wijze georganiseerd, wenschlijk is
D. Dat hieruit voortvloeit, dat geene an
deren dan Gedeputeerde Staten geheel of ge
deeltelijk met het beheer belast of daarvoor
verantwoordelijk gesteld kunnen worden, cn
dus alle medezeggenschap van derden hier
door uitgesloten wordt;
E. dal de bestaande Verordening op de
DE HEER BOON TE KROMMENIE, tol lid
der Prov. Staten gebkozen op de R.-K. lijst,
behoort mede tot de nieuwe leden.
Bedrijven van de Provincie Noord-Holland
hierdoor, ook ten opzichte van den raad van
Toezicht, geen wijziging, behoeft te ondergaan,
mits duidelijk worde vastgelegd, dat, met den
bijstand van den Raad van Toezicht, als be
doeld in art. 1 daarvan en de medewerking
door het Gedelegeerd Lid van dien Raad als
bedoeld in art. 11, 2e alinea, geene bevoegd
heden of werkzaamheden bedoeld worden die
een ander dan adviseerend of controleerend
karakter dragen;
F. dat de werkwijze van Gedeputeerde
Staten tol dusverre niet van zoodanigen aard
geweest is, dat zij de verantwoordelijkheid,
voortvloeiende uit het beheer van een zoo om.
vangrijk bedrijf als het onderhavige, voldoen
de hebben kunnen dragen;
G. dat het dientengevolge gewenscht is een
controfeerend orgaan te scheppen, hetwelk
eenerzijds is ingericht om de volledige ac
tieve passieve controle, met betrekking tot
de administratie van het Bedrijf, te voeren,
zonder daarvoor op dien duur gebruik te
moeten maken van 'n particulier accountants
bureau; en dat anderzijds dient, om een scha
kel tusschen het bedrijf en Ged. Staten te vor
men, en de beslissingen voor le bereiden, wel
ke met betrekking tot het beheer, door laatst
gemeld college zijn te nemen;
H. dat dit orgaan eveenens ter beschikking
behoort te slaan van den Raad van Toezicht
en hel Gedelegeerd lid van dien Raad voor de
werkzaamheden uit de bemoeiingen van dit
lichaam voortvloeiend;
I. dat het noodzakelijk is bij het beheer te
blijven uitgaan van het beginsel, dat, behou
dens de sub K. te vermelden uitzondering, de
gewone uitgaven door de gewone inkomslen
van het bedrijf behoorlijk gedekt moeten wor
den, en het dus niet noodig mag worden, om,
voor regelmatig wederkeerende nadeelige sal
do's een beroep te doen op de Provinciale
Kas, m. a. w. op de belastingschuldigen van
het Gewesit;
J. dat het overleg inzake het tarief met de
aangesloten gemeenten gevoerd, hetwelk er
toe geleid heeft als grondslag van berekening
uitsluitend uit te gaan van den bij eigen op
wekking noodzakelijken kostprijs, niet in
strijd behoeft te worden geacht met het hier-
voren uitgedrukt beginsel;
K. dat een direct of indirect beroep op
de provinciale geldmiddelen in het algemeen
slechts toelaatbaar is voor zoover subsidie
noodig is, ten einde bepaalde gemeenten niet
van de eleclricileilsvoorziening verstoken te
laten;
L. dat, indien met aangesloten gemeenten
de toepassing van een maxitnum-distribulie-
tarief mocht zijn overeengekomen, en uit de
beperking tot dit maximum verliezen voor de
betrokken gemeenten mochten voortvloeien,
deze verliezen voor rekening van het P. E. N.
moeten komen;
M. dat de toepassing van een eenheidsla-
rief wenschelijk is, in dien zin, dat meer of
minder gunslige ligging van betrokken afne
mers ten opzichte der centrales, niet op het ta
rief van invloed behoort te zijn;
N. dat het voorts wenschelijk is, om, voor
zooveel mogelijk, te bedingen, dat voor spe
ciale belangrijke afnemers een gereduceerde
prijs voor stroominkoop wordt toegestaan,
teneinde, in het belang van het bedrijf, aan
hen bijzondere aanbiedingen te kunnen doen
op den grondslag van den kostprijs bij eigen
opwekking benoodigd;
O. dat het wenschelijk is het aannemings
bedrijf als onderdeel van het P. E. N. ten
spoedigste te liquideeren en het handelsbedrijf
te beperken tot het maken van propaganda
voor de bedrijfsvoering, door het inrichten
van monsterkamers enz;
gaan over tot de orde van den dag.
„Een drama uit het sociale leven," had
ik gehoord. En ik bereidde me voor op veel
sociaals en weinig dramatisch.
Goddank heb ik me vergist.
Dit i s een drama en geen sociale cursus,
en het stuk sociale strijd, dat we meemaken,
is er niet om zichzelf, maar is eenvoudig
een factor uit de episode modem leven,
die -wordt afgespeeld, een stuk van den
achtergrond, waartegen de figuur van den
ouden, koppigen Breemans staat. Dit i s
een drama, en in de klassieke beteekenis
van het woord: niet een „Tooneelspel," zoo
als dit genre stukken gewoonlijk is, maar
een drama met de geweldige tragiek van
den stoeren kerel, wiens eigen fouten hem
mè't de omstandigheden, trots zijn uiterste
krachtsinspanning, neerbeuken en ten on
der brengen. En nu we toch 't woord klas
siek gebruikten: we mogen nu on,ze schou
ders ophalen voor de klassieke „eenheden"
van het drama, of, wat op hetzelfde neer
komt, die begrippen zóó vervagen, dat ze
practisch tóch niet meer tellen: wat een
kracht heeft de compacie eenheid in dit
stuk, da! zich in enkele dagen in deze zelf
de kan van Breemans' hoeve „de Eike
boom" afspeelt, die uiterste soberheid van
gegeven en van spel: de oude boer, die zich
uit koppigheid tegenover zijn stakers en met
z'n wanhoopspogingen om zich voor dé daar
door geleden verliezen te dekken, totaal
ruïneert, financieel en moreel, tof de groote
slag hem zijn eigen schuld klaar voor het
geweten stelt.
De uitvoering, die wij gisterenavond van
dit stuik zagen, was voor „Alberdingk
Thijm" een volkomen succes; ik geloof niet,
dat bij een dilettanten-club ooit minder
te wen'schen zou kunnen overblijven.
De auteur, de heer G. Nielen, speelde zelf
de zware rol van den ouden boer en gaf
een zuivere, gave uitbeelding van het door
hem zelf geschapen type. Naast hem moeten
wij dadelijk noemen zijn neef, den keuter
boer Ghris Hangema, die over een prachtig
geluid en uitnemende verdere spelqualiteilen
beschikt, evenals Verheijden, die den heelen
avond schitterend spel gaf.
Op het tweede plan staan dé zoons van
den boer, die ook alle zeer goede typeering
van hun verschillende karakters gaven, be
halve Frans, wiens optreden, nu en dan
ook tamelijk slap, in verhouding tot wat zijn
roi moet medebrengen, te pedant was. Hij
stond niet genoeg i n zijn rol, wat ook
eenigszins geldt voor Willem Eggers.
In dit stuk is nog met hardnekkige ver
kleefdheid vastgehouden aan 'n noodzakelijk
kwaad: den fradilioneelen. de-waarheid-zeg-
genden huisknecht, het surrogaat voor de
vrouw des huizes. Hij moet natuurlijk het
tegenwicht in de schaal leggen tegenover de
gedachten van Breemans, maar, afgezien nog
van het feit, dat hij in deze omgeving niet
past, wettigt ook zijn optreden volkomen
den toom van baas Ereemans. Een broer of
desnoods een oude vader had deze tegenrol
beter kunnen spelen. Het spel van den ouden
Kees was soms prachtig, maar op andere
momenten weer tamelijk stijf.
De climax, die in het stuk gelegd werd,
kwam in het vierde bedrijf niet geheel tof
zijn recht door het tamelijk slappe spel,
dat in den aanvang daarvan gegeven werd,
wat zeer jammer was.
Over het algemeen echter stond deze op
voering op een voor dilettanten bnitenge-
gewoon hoog pijl,, en het is ons v^'komen
verklaarbaar, dat het jury-lid, de heer H.
B. v. d. Sande. die met den heer Leo Sneet
deze uitvoering voor den Nederl. R. K. Too-
neelbond had te beoordeelen, aan het einde
van den avond mededeelde, dat „Alberdingk
Thihn" het hoogste aantal punten in haar
wedstrijd-kring had behaald.
Een prachtig succes zoowel voor den
schrijver als voor de tooneelclub.
Men schrijft ons:
De tournee door ons land van „Jan van
Beers", met Brieux „l'Advocat" (in de ver
taling van W. de Haan) schijnt een ware
zegetocht te zullen worden. Als men de ver
slagen leest in de couranten van de plaat
sen waar tot nog toe opvoeringen hebben
plaats gehad, dan krijgt men niet alleen de
overtuiging, dat een zéér belangrijk en
boeiend stuik ten tooneele wordt gevoerd,
doch tevens deze: Dat in dit geval eigenlijk
niet meer van „dilettantisme" kan worden
gesproken
In een met een portret van den voorzitter
van de Kamer (die ziin 25-jarig president
schap herdenkt) verlucht artikel van eenige
kolommen zegt de Utreehtsche Courant b.v.
dit:
„Over de geheele linie hebben óe Jan van
Beers]eden con amore gespeeld, als wilden
zij de jubileum-voorslelling van hunnen
voorzitter tot een uitstekende maken. En zij
zijn daarin ook volkomen geslaagd. De too-
neelischikking was voortreffelijk; de grime
zoo goed, als wij die ooit zagen."
„De heer de Haan heefl het zich waarlijk
niet gemakkelijk gemaakt, een rol-van-sta-
vast als die van Mr. Martigny op zich te
nemen. Maar hij heeft ze schitterend ge
speeld, met iknappp nuances en in de dra
matische momenten met treffend gebaar en
mooie dictie- Wanneer wij verder herhalen,
dat nagenoeg alle overige optredenden het
spel van den voorzitter hetzij terzijde streef
den, hetzij zeer sterk benaderden, dan zij
daarbij afzonderlijk de aandacht erop geves
tigd, dat de heer Kleyn ditmaal wel zeer
in het bijzonder op dreef was. Zijn du Cou-
d'rais was van een dramatische kraoht en van
een gevoelige besnaring tevens, als we in
diilettantenspel nog maar hoogst zelden heb
ben zien bereiken.
„Deze genoemden, benevens de in zijn rol
in koele beheersching eveneens uitstekend
vertolkende heer Speet hebben, met mevrouw
KiekWolfers een samenspel geboden, van
waarlijk niet genoeg te waardeeren allure."
Nog een enkel citaat uil een paar andere
couranten:
„Het Centrum". Vooral de jubilaris zelf,
do heer de Haan, die in hef buitenland dé
qpvoering is gaan zien ten einde zijn op
vatting te toetsen aan die van anderen, heeft
van de rol van Mr. Martigny een prachtig
van binnen uitgespeelde vertolking gegeven."
De heer W. de Haan is te Utrecht, ter eere
van zijn 35 jarig lidmaatschap en zijn 25-
jarig voorzitterschap van „Jan van Beers",
gehuldigd op een wijze, die wie het niet
wist, stellig niet zou doen vermoeden, dat hij
„maar" een dillettant is!
Utrechts Burgemeester Mr. Fockema An-
dreae de Eere-voorzitter van de Kamer, heeft
hem bui I ongewoon hartelijk en waardeerend
toegesproken; en daarop volgde 'n tal van
andere sprekers en kransen bloemen, tele
grammen, o.a. van het Schouwtooneel, den
heer en mevrouw VerkadeKramer, den
heer en Mevrouw van Eysden Vink, den
ouden heer Moor, Emma Morel, Jan C. de
Vos. Christine Poolman, Hans Brunning enz.
Moge hier een volle schouwburg den heer
de Haan en zijn gezelschap van waardeering
doen blijken, nu wederom dit voortreffelijk
Ulrechtsch ensemble met zijn kunst een
Haarlemsche philantropische Vereeniging
steunen zal.
Voor het Haagsche kantongerecht heeft een
dezer dagen iemand terecht gestaan wegens
het onbevoegd uil oefenen van de geneeskunde.
Dit bestond voornamelijk dn het onder hyp
nose brengen van patiënten.
Siceds driester treden, de z.g. wonderdok
ters op en de behandeling der zaak beeft er
weer eens de aandacht op gevestigd hoe ge
vaarlijk 'hel is zich aan den eersten den bes
ten „wonderdokter" over te geven.
De beklaagde, die teiecht stond, heeft vroe
ger heel onguns'ig bij de politie bekend ge
staan en was achtereenvolgens marinier, losse
helper en gaf ais vak op: opera-zanger.
Het O. M. achtte de geplaatste advertenties
dan oak zeer terecht een gevaar voor 't J'ohl-
gefoovige publiek. Voor een man ais belkl-,
met een zoo ongunstig verleden, is het een
publiek belang, dait eir tegen hem gewaar
schuwd wordt, meende de ambtenaar.
Wat kan er niet gebeuren, ais tijdens een
hypnose vam een. patient bij beitel, weer de
vroegere symptomen waklker worden?
Inderdaad is dit gevaar niet denkbeeldig.
Maar bovendien achten ook geneeskundi
gen dergelijke practijlken gevaarlijk.
De Gezondheids-Comiriissie achlt de uitoefe
ning van dengci'ijl'ee praktijken zeer schadelijk
voot de volksgezondheid. Het gevaar ais groot
dat zij zich bij de patiënten te buiten gaan
door hypnose, zooste Ollo-Ot'to iemand met
a/ipoplexte behandelde. Wat ten gevo'ge kan
hebben dat weer appop'exlie optreedt. Hyprao^
'üsehe séances zim zeer gevaarlik voor de
voCfcgezondheid Personen die zich aan een
dergelijke bebandieKmg blootstellen worden
boe iaingier hoe zwakker meent de Gezond-
heide, commissie.
Er is dus alle aanleiding om althans in 't
openbaar hypnotische séances tegen te gaan.
Wij hebben eens geïnformeerd hoe de au
toriteiten in Haarlem er tegenover slaan en
vernamen tot ons genoegen dat voortaan geen
loes'temmirg meer zal worden gegeven voor
openbare hypnotische séances,
Het lijkt ons de eenige goede oplossing.
Stilstand.
Barometerstand: 758.
OPGAVE VAN:
J J. WEBER ZOON
Medegedeeld door het Kon. Ned. MeteoroL
Instituut, le De BildL
Verricht naar waarnemingen in den mor
gen van 25 April 1923.
Hoogsite barometerstand 765.9 tnM„ te
Biarritz.
Laagste barometerstand 737.4 mM., te
Storno way.
Verwachting van den avond van 25 tot den,
avond van 26 April:
Krachtige tot stormaohti'gen, later afnemen
de zuidelijke tot westelijken wind, zwaarbe-
wol'kt tot betrokken mei regen, later opkla
rend, aanvankelijk veal zachter.
Het echtpaar A. Z. Noble en C. Reunoudt te
Schoten, hopen den 19en Mei 1923 den dag
le herdenken, waarop zij voor 50 jaar in den
Echt werden verbonden. De beide oudjes zijn
nog in goede gezondheid. De man oefent zijn
vak van kleermaker nog steeds uit.
j Van 3 tot 10 Mei komt hier ter stede het
circus Hermann Althoff dagelijks voorstel.
lingen geven. De standplaats van het circus
is op het open veld tegenover het raadhuis
j te Scholen. Een mooi programma met een
j groot aantal attracties is samengesteld, o.tii.
kapt. Alfred Schneiders met zijn 50 leeuwen
en H. Allboff Jr met zijn in de Hoogeschpol
gereden paarden.
Het circus geeft thans voorstellingen te
Gouda.
In verband met den cpeningstocht van de^
Kon. Roei- en zeilvereeniging te Amsterdam
zal de openingstocht van de H. J. C. niet
plaats vinden op 6, doch op 13 Mei. Binnen
kort zullen den leden de door de feestcom
missie ontworpen plannen worden toegezon
den. Het bestuur heeft voorts het plan op
gevat, om in het begin van het zeilseizoen
onderlinge wedstrijden voor 12-voetsjclIen
te organiseeren. Hiervoor, zullen mooie prij
zen beschikbaar worden gesteld.
Maandag 3.1. hield dit fonds haar jaarver
gadering in bet gebouw „St. Bavo," welke
goed bezocht was.
De vergadering werd met een woord Van
welkom door de directeur geopend. De no
tulen, rekening en verantwoording werden
goedgekeurd.
De aftredende commissarissen, de heeren
J. Kloezeman, A. Vermeeren en G. H. Zeil
maker, werden herkozen.
Bij de rondvraag werd nog een en ander
besproken, waarna door den directeur, den
heer F. van Bcijnen, met een woord van
dank voor de opkomst de vergadering werd
gesloten.