SpaarbankvoordsKatholieken
R.-K. Kiesvereeniging m Haarlem
Zaterdag 28 April 1923
46ste Jaargang No. 14423
Oit nummer bestaat uit 20 bladzijden, waaronder
het Geïllustreerd Zondagsblad in 8 bladijden.
De eerste hoeksteen
mmm
:S.
Sr i h?rr
P
INGEZONDEN.
Wij, Nederlanders, vormen toch een
eigenaardig volkjevoor geen enkele
groote zaak, voor geen Volkenbond, geen
grondwetsherziening, geen vloot- of le-
gerwet, geen bedreiging onzer koloniën
of welk nationaal of internationaal pro
bleem ook, zijn wij warm te 'krijgen.
Maar nauwelijks worden de woorden
Kerk en Staat met elkaar in verband
gebracht, of alles staat opeens op het
kookpunt. Wanneer nu kon gezegd wor
den, dat ónze volksaard zóó tot het
geestelijke geneigd is, dat slechts reli
gieuze vraagstukken ons in beroering
kunnen brengen, dan zouden wij dit
verschijnsel met lof kunnen vermelden.
Maar wij weten wel beter! 't Zijn dan ook
ten deele juist de libertijnen, die de
ooren spitsen, wanneer kerkelijke aan
gelegenheden in het openbaar besproken
worden.
Zoo heeft de rede, welke mr. Bomans
dezer dagen voor de Amsterdamsche
studenten hield, weer heel wat liberale
hoofden in de wa' gebracht. Zelfs een
der meest neutrale en voorzichtigste
couranten, wier redactie maar het liefst
met een ieder vriend blijft, het Nieuws
van den Dag, schreef een twee kolom
lang artikel, slaakte een geweldigen
alarmkreet, waarvan het slot aldus luidt:
„Wij voelen ons zoo vrijzinnig mo
gelijk, en wenschen allen katholieken
overal de volle maat te geven in vrij
heid maar juist daarom eischen
wij diezelfde vrijheid op voor ons en
anderen. Dit eerste stapje van den
heer Bomans beduidt niets minder
dan het weghakken van den eersten
hoeksteen uit het gebouw onzer mo
derne, ook op v r ij h e i d van
godsdienst berustende Neder-
landsche staatsinstellingen. Langs de
zen weg wordt de Hervorming onge
daan gemaakt en gaan we geleidelijk
en onweerstaanbaar terug tot den
geloofsdwang en de vernietiging van
alle geestelijke vrijheid."
Het is wellicht goed om tegenover al
fit kabaal en de nog komende lamenta
ties enkele nuchtere dingen te zetten
en deze twee vragen te beantwoorden
Wat beteekent voor een katholiek het
zoogenaamde „burgerlijke huwelijk" en
welke zijn de regels, waaraan hij zich
daaromtrent volgens de voorschriften
der Kerk te houden heeft
Het „burgerlijk huwelijk" heeft voor
een katholiek geen andere beteekenis
dan het volbrengen van een plicht tegen
over den staat, de gemeenschap, zich
zelf en zijn nakomelngen. Niemand zal
zoo dwaas zijn de waarde van een goede
huwelijkswetgeving in een modern ge-
ordenden staa te ontkennen; een ieder
zal bijgevolg den plicht van den burger on
derschrijven, zijn huwelijkscontract in de
registers van den burgerlijken stand te
laten opnemen. Maar mag men meer
van een katholiek vergen, die voor zijn
geweten niet ten stadhuize, maar eerst
voor zijn pastoor huwt, omdat het huwe
lijk voor hem is een Goddelijke instel
ling, een sacrament 't is dan ook dom te
neidigen, zooals het N. v. d. D. doet in
deze bewoordingen „Goede katholieken
hebben altijd stille betoogingen ertegen
gehouden door de ceremonie ten stad
huize zoo geringschattend en slordig
mogelijk te behandelen, en des te meer
Werk te maken van de plechtigheid
in de Kerk, uitsluitend het huwelijk voor
hén het sacrament."
Dat woord „stille betoogingen" is aller
dwaast. De katholieke opvatting omtrent
het „burgerlijk huwelijk" als bloot men
schel ijk contract is algemeen bekend.
Wie een hoogeren eerbied "voor dezen
burgerplicht van ons vordert, eischt
van ons comedie-spel. En is dat vrijzin
nig en verdraagzaam
En nu de tweede vraagWelke hou
ding schrijft de Katholieke Kerk aan
haar leden voor ten opzichte van de
burgerlijke huwelijksvoorschriften. Deze:
'ste, wanneer deze wetten in zich onbe
tamelijk zijn, dan is het duidelijk, dat ze
niet onderhouden kunnen worden, tenzij
dan om grooter kwaad te vermijden, in
Welk geval echter het oordeel van de
Kerkelijke Overheid dient te worden ge
vraagd en opgevolgd. 2de, wanneer die
Wetten betamelijk en geldig zijn, dat is.
Wanneer zij betrekking hebben op de
zuiver burgerrechtelijke gevolgen van
het huwelijk, moeten zij onderhouden
gorden uit de eigen kracht van burger
lijke wetten, want binnen het kader van
zijn eigen bevoegdheid, heeft de Koning
zeer zeker het recht om wetten te stellen,
welke in geweten verplichten3de,
Wanneer deze wetten in zich wel betame
lijk zijn, maar krachteloos, omdat zij
de grenzen der bevoegdheid overschrij
den, moeten zij volgens den geest dei-
Kerk in den regel toch onderhouden wor
den, niet op grond der wetten zelf, die,
dnidat zij krachteloos zijn, uit zich zelf
"iet kunnen verplichten, maar wegens
het gebod der liefde, om van zich en
zijne kinderen ernstige nadeelen af te
wenden.
Nu willen wij de liberale collega's, die
"a de enkele mededeeling van mr. Bo
mans reeds het geheele gebouw onzer
staatsinstellingen in elkaar zien vallen,
ln gemoede eens vragen, of bij 'n dergelijke
Plichtsomschrijving voor eenige bezorgd
heid aanleiding is. Vooreen schandelijke
huwelijkswetgeving naar Russischen
aard, be! /en wij in Nederland niet te
vreezen. -n tot 'de naleving van alle
andere bepalinge* is de katholiek gehou
den. Welke hoeksteen onzer staatsinstel
lingen wordt dus bedreigd Maar als
du wij, katholieken op grond van den
beroemden Nederlandschenvrijheidszin
Capello. Tractatus Canotiïco mo
ra"? de Sacramentis juxta codicem
Jdris canonici. Vol. Ill Caput I art. XI.
Turijn 1923.
Wmw,
•mm,
vragen om wijzgiing van bepaalde for
maliteiten, die ons hinderlijk zijn, terwijl
daardoor aan de burgerlijke rechtsorde
niets hoegenaamd verandert, moeten
dan „liberalen" de eersten zijn, om daar
tegen pal te staan
STADSNIEUWS.
AGENDA
29 APRIL
AGENDA 3D APRIL
De St. Viiicenthis-TSiblotheek is
geopend:
De Wijdingsfeesten der Kathedrale
Kerk.
50-jarig bestaan eener zaak.
Dierenmishandeling.
Het bestuur brengt ter kennis van de leden dat
de vergadering, welke was vastgesteld op Vrijdag
4 Mei door bijzondere omstandigheden moet wor
den vastgesteld op
DINSDAG 1 MES,
in het gebouw „St. Bavo", Smedestraat, 's avonds
8 uur.
Spreker:
de hoogedelgestr. heer Mr. J. B. BOMANS, over
ONZE GEMEENTE.
Een drukke opkomst is gewenscht.
Het nieuwe gebouw der Sociëteit
Woensdag 2 Md
„Verecniging" aan den Zijlweg, dat
geopend wordt.
De heer Castricum over de
Burgerwacht.
^rr rr gs.
Eert gevaarlijk plekje-
DE GEMEENTERAADS
VERKIEZING.
Jubileum.
I
132 abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per Kwartaal s3.25
Per week 0.25
franco per post p. kwartaal bij
vooruitbetaling 3.58
Bureaux: Nassaulaan 49
Haarlem.
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
SIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Advertentiën 35 cents per regel.
Bij contract belangrijke korting.
Advertentiën tusschen den tekst
als ingezonden mededeeling, op de
le Pagina 75 ct., op andere redac
tiepagina's 60 ct. per regel. Vraag-
en aanbod-advertentiën 14 regels
60 cent per plaatsing: elke regel
meer 15 cent, bij Vooruitbetaling.
ru
Generaal Young van
het leger der U. S. A.
achrijft:
„Sanatogen is buiten
gewoon goed om een
verslapt zenuwgestel
weder op te bouwen
-en te versterken. Ik
kan bet warm aan
bevelen aan allen
die aan zwakte en
'nervensiteit lijden."
Gevoelt gij U stap en lusteloos'? Begin 'dan
nog heden een kuur met Sanatogen en gij
suit spoedig ondervinden dat opgewektheid en
veerkracht terugkeeren en gij Uw dagelijkschen
arbeid met energie en genoegen kunt verrichten.
Sanatogen Is verkrijgbaar in alle apotheken en
drogisterijen. Eischt verpakking met rooden band.
STERKT ZENUWENcUCMAAM
De Spaarbank voor Katholiek Nederland
is de
dadelijk ingaande rente 4 procent, de gel
den worden belegd in leemingenaan R. K.
Kerk- cin Schoolbesturen.
Zitting 1e Haarlem in gebouw „St. Bavo,"
Smedestraat, Woensdags en Zaterdags njm.
van 7 tot TA uur.
Stadsschouwburg Tournée Louis Bouw
meester- „D« Koopman van Venetië"
8 uur.
Hotel „Spoorjicht" Stationsplein Ma-
tinée en Avondconcert.
Gem. Concertzaal Kon. Liedierfafet ..Zang en
Vriendschap" Volksconcert half 9.
Sociëteit ..„St Bono? R.-K. Veehouders
7 A uur Rclnastefoods 9 uur 6e-
voikingsburcau 8 uur Kinderkoor
Oranjobond „Prinses Juliana" 5 uur
Hanzegebouw Zangvereenlging „Zangkunst"
8 uur Reddingsbrigade 8 uur
R.-K. Jonge Vrouwenbond, groep B, De
clamatie en Tooneel 7A9 uur.
Stadsschouwburg Kon. Rederijikerslkamer
„J. van Beers", „De Advocaat" 8 uur.
Gemeente Concertzaal H. O. V. 8 uur
ft. K. Leeszaal en uitleenbibliotheek Jan»-
slraat 49 ^Elken dag geopend van 10
12Vj, van 25 en van 710 uur, behalve
des Maandagsochtends en op Zon- en
Feestdagen.
Uitleen van hoeken van half 39 uur.
R. K. Arbeidsbeurs voor mannen Jacobij-
nestraat 15 Alle werkdagen, voorin, van
912 uur, n.m. van 25 uur. Zaterdags
alleen van 912 uur.
R. K, Arbeidsbeurs voor vrouwen Kleine
Houtweg 13 Alle werkdagen dei v.m.
van half 11 tol half 12. des nam. van
3 tot 4 «n van half 8 tot half 9. Telefoon
2981.
Martha-vereenigtng Bloemhofstraat 1
Betrekkingbureau voor vrouwen Alle
werkdagen van 1012, van 24 en van
89 uur. Tel. 1071.
Bisschoppelijk Museum. Dagelijks, uitgeno
men Zaterdag, Zon- en Feestdagen, toegan
kelijk.
De Zondags- en nachtdienst der apothekers
wordt deze week ais volgt waargenomen: door
de fa. C. G. Loorneycr Zoon. Barleljoris-
straat 11 en Pank-Apotheek, Kleverpark 13,
Ook de Centraal Apotheek, Groote Hout-
straal 78, is des Zondags en des nachts ge
opend.
Groenmarkt 22, Woensdag en Vrijdag van
7 A9 uur.
Generaal de la Reystraat 2, Dinsdag en Vrijdrg
van 89 uur.
Wij vestigen de aandacht op de zeer mooie
avonden, die tor gelegenheid van het zilveren
Kathedrale jubileum, zullen worden gegeven
in het gebouw „Sint Bavo", aan de Smede
straat, op Donderdag- en Vrijdagavond a.s.
De zeereerw, heer Rector v. Adrichem houdt
lezingen met naar we vernemen zeer fraaie
en actoecle lichtbeelden over de Kathedraal.
Het zal de moeite van een bezoek aan diie
lezingen wel waard zijn.
Iebs later, maar nog in hel octaaf van hel
feest, n.l. op Dinsdag- en Woensdagavond,
8 en 9 Mei, houdt de zeereerw. Pater J. Zeij
S. J. een lezing over Vondel's Altaargeheime
nissen, Ook deze leringen worden
opgeluisterd mei lichtbeelden en we behoe
ven wel zeker niet te wijzen op het hoogst
kunstvolle, dat deze lezingen te genieten zul
len geven.
2 Mei a.s. zal het 50 jaar geleden zijn,
dat de familie Machielse den wijnhandel in
de Paarlaarsteeg overnam.
Op de Nassaulaan is Vrijdagavond iemand
bekeurd, dje een le zwaar beladen wagen
door een hond liet voorttrek Ken.
BSSEM
Op uitnoodiging van de Studieclub „Sint
Bavo" sprak Vrijdagavond de heer Castricum
in de zaal der St. Jösephsgezellenvereeniging
over de Burgerwacht.
De voorzitter, de heer M. L. A. Klein,
gaf een inleiding, waarin hij het doel van de
bespreking uiteenzette.
In de laatste vergadering van de R.K.
Kiesvereeniging heeft notaris v. Cranenburgtj
geprotesteerd tegen de samenstelling van de
groslijst voor de Raadsverkiezingen, omdat
daarop een tweetal candidaten stond, dat
tegen het subsidie van de Burgerwacht had
gestemd. Daarna zijn er eenige personen op
het pad gegaan om handteekeningen te ver
zamelen nota bene van personen, die de ver
gadering niet hadden bijgewoond, om te
protesteeren tegen de handelwijze van het
bestuur, der Kiesvereeniging. Ter wille van
de propaganda besloot de studieclub deze
vergadering mi te beleggen, die zij eerst na
de verkiezingen wilde houden, om gelegen
heid te geven de houding van de twee raads
leden inzake de Burgerwacht nader uiteen te
zetten.
De heer Klein trad dan terug in de ge
schiedenis der'Roomsche politiek in Haarlem
en betoogde daarbij hoe moeilijk het vroeger
was Roomsche arbeiders in den gemeente
raad te krijgen. Men hield vol dat er geen
geschikte Roomsche arbeiders-raadsleden wa
ren en indien zij al eens gesteld werden, was
dat in een district waar zij geen kans hadden
gekozen te worden. Toch waren het de ar
beiders, die de béste propagandisten voor de
Raadsverkiezingen waren. Spr. werd ook
candidaat gesteld en werd daarmede, wat
men noemde, de eeuwige candidaat. Toch
gelukte het spr. nu zeven en een half jaar ga-
leden, in den Raad gekozen te worden. Langen
tijd daarna gelukte het den tweeden arbei
ders-afgevaardigde den heer J. v. d. Velen
in den Raad te krijgen. 0
Daarna ging spr. na de oprichting van ae
studieclub. Deze vond plaats in 1917, bloeide
eerst, maar zooals alles in Haarlem, slabakte
daarna. Zij bestond uit menschen uit de so
ciale organisaties, in welke organisaties
niet aan politiek mag worden gedaan, en had
tot doel mannen en vrouwen sociaal en poli
tiek te vormen opdat zij zitting zouden kun
nen nemen in het bestuur der .R ,K. Kies
vereeniging en in openbare bestuurslichamen
een vorming naar Katholiek beginsel volgens
de regelen der encycliek Rerum Novarum e.a.
Dat was en is de bedoeling van de studie
club en niet om achterbaksche handelingen
te verrichten. Zij is geen kiesvereenigingetje
doch dient alleen candidaten in voor de ver
kiezingen van bestuur der Kiesvereeniging
en openbare lichamen. Het is goed dat men
dat weet. Meenende dat de commandant
van de Burgerwacht inmiddels ter vergadering
was gekomen, (wat lafer bleek onjuist te zijn)
heette hij dezen welkom, maar laakte het dat,
na de afstemming van het subsidie voor de
Burgerwacht, de heer Otto van Lennep ln
de N. H. Crt. een ingezonden stuk plaatste,
waarin hij o.m. den wensch uitte dat er een
Rechtsch Raad zou komen, opdat voortaan
het behoud van het subsidie verzekerd zou
zijn. Spr. protesteerde er uit alle macht tegen
dat een niet-katholiek de bazuin schalt om
van Roomsche raadsleden te zeggen die
moet er uit.
Toen indertijd de heer Poppe de leden
van de Burgerwacht uitmaakte voor stum-
perds, die niet goed een geweer konden dra
gen, was het de heer Castricum die daartegen
protesteerde. Verder wees spr. er op dat het
stemmen tegen het subsidie van de Burger
wacht op vele plaatsen is geschied. In Arn
hem o.m. door twee R. K. raadsleden in
Maastricht o. m. ook door een R. K. wet
houder, in Tilburg waar zitting in den Raad
hebben o.m. Jan van Rijzewijk en van Rijen
werd geen subsidie gegeven en dat nog wel
met een katholiek college van B. en W.
Hieruit blijkt dat er iets veranderd is sinds
1918.
Terugkomende op de studieclub zette
spr, uiteen dat haar nieuw leven is ingebla
zen door de actie van de N.K.P, in het vo
rige jaar. De arbeiders aihtten hun belan
gen door deze beweging in gevaar gebracht.
En daar was reden voor, wat spr. uitvoerig
en in krachtige termen uiteenzette. In Au
gustus werd de studieclub heropgericht. Zij
telde toen 20 leden, nu is zij de 40 nog niet
gepasseerd, doch daarbij dient in acht ge
nomen te worden dat de club nimmer pro
paganda maakte. Ook heeft de studieclub
nimmer aangespoord lid te worden van de
Kiesvereeniging nooit ook aangespoord per
advertentie om de vergaderingen te bezoe
ken, tenzij eenmaal als tegenwicht tegen
een advertentie, die door Middenstanders
was geplaatst. Wel echter werden aanmer
kingen gemaakt op deze advertentie van de
arbeiders, doch men vergat dat in hetzelfde
nummer der courant een veel grootere ad
vertentie voorkwam van de Middenstan
ders. Spr. haalde dat feit aan, naar aanlei
ding van het feit, dat op een der kiesvereeni-
gingsvergaderingen een der aanwezigen, een
notabele uit Haarlem, van plan was over
het plaatsen van de advertentie door de ar
beiders te interpelleeren.
•Spr. besprak dan het indienen van lijsten
met candidaten voor de groslijst door de
studieclub. Zij diende een lijst in met acht
arbeiders-afgevaardigden. De bedoeling
daarmede was alleen te zeggen welke arbei
ders zij voor den Raad geschikt achtte. Niet
wilde men de anderen weren. Men wist niet
hoeveel candidaten er zouden komen, maar
had gedacht dat er 4zoo'n plaats zou d n krij
gen dat zij gekozen zouden worden, zij het
op de laatste plaatsen en vier op het tweede
deel van de lijst, meer vooraan.
Spr. hoorde al gauw dat de lijst in het be
stuur der kiesvereeniging een onaangenamen
indruk had gemaakt en in de vergadering
der studieclub vroeg spr, den voorzitter toen
dat hij de lijst zou terugvragen. Met den
secretaris der R.K. Kiesvereeniging sprak
spr. er over en deze zeide dat hij wel zou zor
gen* dat de lijst werd teruggestuurd. Dat is
niet geschied. Spr. had gehoopt dat een be
richt in de krant of een mededeeling in de
vergadering den mogelijk slechten indruk
van die lijst zou hebben weggenomen.
Later zijn buiten de studieclub om nog
twee candidaten gesteld, die de studieclub
ook aannam als haar candidaten. Er waren
er toen dus 10.
Op den -stemmingsdag komende zeide spr.
dat de namen dier 10 candidaten op een slap
papiertje waren gezet, welk papiertje in be
zit was van enkele menschen. Toen bleek
dat meer een planmatig plan was om het be-
stuursadvies om te keeren, toen is gezegd
dat men de 10 candidaten de eerstejpiaatsen
moest geven, om zoodoende op te halen
wat door de andere stemmen naar achteren
werd gebracht. Aan spr. is verweten dat hij
zich candidaat het stellen door midden
standers. Spr. wist daar niets van en toen
bleek ook dat niet volcipan was aan art. 15 van
het Reglement der R.K.K. dat de candidaat-
stellers de overtuiging moeten hebben dat
de gecandideerden zich candidaat wilde
laten stellen. Een tweede bezwaar van spr. is
dat op den avond der vergadering men zich
kon opgeven als lid der kiesvereeniging,
zulks in strijd met art. 4, dat zegt dat men
zich moet opgeven bij het bestuur. Bij de
Kamerverkiezingen is dat ook gebeurd en
toen heeft spr. gezegd dat in strijd te achten
met het reglement. Op dien avond hebben
20 personen zich opgegeven als lid dei
kiesvereeniging.
Verder zóu spr. een practisch bezwaar te
gen de stemming, omdat niet de gelegenheid
was gegeven op twee avonden te stemmen,
zooals ook vroeger gebeurd is.
Dat de vergadering daartoe besloot, doet
voor spr. aan de zaak niets af. Dat was te
laat. Het had tevoren bekend moeten zijn.
En ten slotte toen spr.den uitslag van de stem
ming vernam bleek hem dat er een hetze
was aan den gang geweest, door een paar
personen, om de stemming te forceeren.
Een hetze met min eerlijke, min faire mid
delen. Men had gedrukte biljetten rondge
zonden om een groot aantal personen in 't
geweer te roepen tegen de arbeiders, die boo-
Ze arbeiders, die plan hadden alles te wippen.
Men had de menschen daarmede benauwd
gemaakt en zij gingen ter stembus. Spr.
kent personen die zelf volgens de raadgevin
gen gestemd hadden en ontevreden waren
over den uitslag, dien zij zoo niet hadden
bedoeld.
Spr. becijfert dat op een vergadering van
374 personen 24 in staat zijn b.v. de nummers
1 en 2 om te keeren en daarmede den wil van
de meerderheid te forceeren. De uitslag der
stemmen was onwaarachtig en gaf geen beeld
van den wil der leden van de kiesvereeniging.
omdat er een hetze was geweest, die geen
waar beeld gaf, namen 8 arbeiders geen ge
noegen met den uitslag en bedankte de 10
candidaten.
Toen kwam de laatste vergadering. Daar
werd het bestuursadvie? aangenomen. Met
een verwijzing naar wat in Rusland gebeurt,
verheugt spr. er zich over dat de eenheid in
Haarlem is bewaard gebleven, en hoopt hij
dat de eenheid immer zal bewaard blijven.
In verband met het feit dat onder de on
derteekenaars van het protest tegen het be
stuur iemand voorkwam, die deel uitmaakte
van de bevredigingscommissie, die op Goe
den Vrijdag vergaderde, merkt hij op dat die
persoon toch zeer zeker wel wist dat het b< -
stuur met het bestuursadvies zou komen.
Voor hem was van overrompeling geen
sprake. Trouwens ontkent spr. na wat hij
van de vergadering hoorde en las hij
was zelf niet.aanwezig dat er van overrom
peling is sprake geweest.
Spr. zegt dat men de Roomsche arbei
ders moet vertrouwen Als men ze niet ver
trouwt, laat men daarvan de consequenties
dan dragen, maar dan gaat de eenheid yerlo-
ren. Spr. legt vast dat nimmer door arbeiders-
vertegenwoordigers tegen het princiep is ge
stemd.
Daarna was het woord; aan den heer
Castricum, om te spreken over de Burger
wacht.
DE BURGERWACHT.
De heer Castricum begop met op te merken
dat de kwestie van de houding van de raads
leden tegenover de Burgerwacht reeds zijn
beslag moest hebben gehad in de R. K. kiesver
eeniging. Het zou redelijk geweest zijn als
de leden door hun grieven naar voren hadden
gebracht.
Evengoed als de heer Bomans achteraf
'blijkt zijn zeer goede reden te hebben gehad
voor de heffing van zijn 61/2% en van de
zakelijke bedrijfsbelasting, moet men aan
nemen dat raadsleden, die tegen het subsidie
van de Burgerwacht stemden, daar hun
reden voor hadden. Laat men die dan vragen.
Dat is niet geschied en spr. is dankbaar,
daar nu voor in de gelegenheid te zijn.
Spr. stemt tegen het subsidie van de Bur
gerwacht, hij heeft het ook al in den gemeen
teraad gezegd, om de economische omstan
digheden, waarin wij verkeeren.
In dit verband ging spr. even terug naar
1918, toen er een partij was, die naar de macht
wilde grijpen. Toen heeft het R. K. Vak
bureau zich gewend tot de regeering met
zijn wenschen en verklaarde zich bereid ons
vaderland tegen revolutie te beschermen.
Toen de regeering aan die wenschen gevolg
gaf, hebben dan ook de R. K. organisaties
alles gedaan om de regeering de hand boven
het hoofd te houden. Ook in Haarlem is
daartoe spontaan en krachtig medegewerkt.
Het ging toen om het algemeen belang, zoo
zeer om het algemeen, dat de particuliere
belangen der arbe ders zelfs wat in het ge
drang kwamen. En inderdaad heeft de re
geering in de volgende 4 jaar aan de vervul
ling van die wenschen van het R. K. Vak
bureau gewerkt en met succes.
Sindsdien zijn de toestanden echter ver
anderd en spr. laakt het dat de Regeering
door allerlei ingrijpende maatregelen de
toestanden voor de arbeiders slechter-maakt.
Nu ziet spr. in de Burgerwacht nog altijd
een instrument van de Regeering, en me t
voor het subsidie voor de Burgerwacht te
stemmen, meent spr. dat hij zou huldigen en
goedkeuren wat de Regeering doet. Dat
wenscht spr. niet.
Hij heeft daarover ook het oordeel ge
vraagd van den Bestuursraad van den Ned.
R. K. Volksbond, een verzameling van alle
bestuurders der organisaties. Spr. vroeg of
er propaganda moest worden gemaakt voor
de Burgerwacht en de bestuursraad oordeelde
van neen, juist om de economische toestan
den en om de ingrijpende maatregelen, die
de-Regeering neemt en nam. Spr. is op be
zoek geweest bij propagandisten vandeBur-
gerw c !t en heeft daar een heelen avond ge
sproken, maar spr.'s eindconclusie is ge
weest en gebleven dat de Burgerwacht een
instrument is der regeering, dat in tijden van
oproer als verlengstuk moet optreden van
de politie. Het gevaar bestaat, volgens spr.,
dat de economische maatregelen der Regee
ring verbittering wekken onder de arbeiders
dat ook de werkloosheid en de slechte econo
mische toestand zulk een omvang aannemen
dat er gisting en ontevredenheid onder de
arbeiders ontstaat en wel zoo dat er beroe
ringen ontstaan. In dat geval heeft de burge
meester zeer zeker het recht de burgerwacht
in het geweer te roepen en te verlangen dat
die beroeringen door de Burgerwacht worden
tekeer gegaan. Spr. wil niet op zich nemen,
door aan te sporen lid van de Burgerwacht
te worden, dat leden van den R.K. Volks
bond op dat moment zouden moeten op
trekken tegen hun kameraden. Spr. is ook
bij den commandant der Burgerwacht, den
heer v. Lennep, geweest om over de zaak te
spreken. Deze verzekerde dat de Bur
gerwacht nooit zou worden aangewend om
de arbeidersbelangen te schaden. Maar 'spr.
is daar nooit erg gerust op geweest en heeft
altijd een gereserveerde houding aangenomen.
Het vorig jaar stemde spr. intusschen voor
'h,et subsidie omdat hij dat den heer v. Lennep
beloofd had, die verzekerde dat anders de
Burgerwacht weg zou moeten. En toen spr.
het vorig jaar zijn stem voor het subsidie
uitbracht, kwam de heer Bomans naar hem
toe en zeide dat is nu natuurlijk de laatste
keer geweest. Ook in de rechtsche raads
fractievergadering heeft spr. zijn meening
uiteengezet en spr. meent dat men daar wel
wat voelde voor zijn bezwaren
Niettegenstaande de toezegging van den
k;er Bomans, kwam op de laatste begrooting
nch weer voor een post als subsidie van de
Burgerwacht. Sinds het vorig jaar is echter
veel veranderd en spr. wijst op vele sociale
maatregelen, die verloren deden gaan, wat
voor de arbeiders sinds 1918 was verkregen
Er heerscht groote werkloosheid en de re
geering werkt de ontevredenheid in de hand
met loonen te dicteeren van 40, 30 en 20 cent,
loonen in strijd met de sociale rechtvaardig
heid. Veronderstel dat wij oproer krijgen of
relletjes bij een werkloosheidsbetooging en de
politie kan het alleen niet af, dan zal zeker de
burgemeester de burgerwacht oproepen. Hij
heeft daartoe het recht.
Spr. heeft de bezwaren ook in de Raad-
fractievergadering uiteengezet.
De heer Bomans verdedig de den post op
de begrooting van dit jaar met te zeggen dat
dat het karakter der Burgerwacht verander
de en meer een vooroefening was om aan de
kazerneering der soldaten te ontkomen. Ook
dat bevredigde spr. niet. Echter wil spr. wel
verklaren dat hij niet tegen het instituut Bur
gerwacht is als instrument tegen revolutie, in
tijden van gevaar. Spr. beschouwt de Burger
wacht als een instrument der Regeering, als
een hulpmiddel als er iets gebeuren zou. Als
dat is een grijpen naar de Staatsmacht is spr.
voor de Burgerwacht om" deze te bezigen als
middel om dat machtsvergrijp te keeren,
maar als er ongenoegen komt door het sociale
politieke optreden der Regeering, dan neemt
spr. een gereserveerde houding aan.
De Burgerwacht heeft in 1918 geweldig
veel gepresteerd, maar je kunt dat insti
tuut niet altijd in stand houden. Het is ook
niet in overeenstemming met ons christelijk
beginsel. De Burgerwacht moet toch, als 't
er op aan komt, wat doen yat ons tegen de
borst stuit. Wij moeten den vrede niet door
geweld veroveren, maar door overleg.
De tijd is gekomen om het instituut op
te heffen. Maar wacht dan tot de Regeering
Jf
een. Qre-searocbe
27etic<a£6>ö<se
iH
Vandaag verleenen wij wederom het woord
aan een inzender, die op de volgende wijze
inoppeirl over een z. i. gevaarlijke geschiedenis
aan de Amslerdamsche Vaart. Hij schrijft:
v Zou ilk een klein plaatsje mogen hebben
voor onderstaande klacht. Het betreft hier 't
gevaarlijke uitstappen uit de E. S. M.-wagens
op de Am sterdamsche Vaart.
Het schijnt, dal de conducteurs van liooger-
hand last hebben gekregen, dat de passagiers
des avonds moeten uitstappen aan den kant
van de Vaart, wat voor vele menschen erg ge
vaarlijk is. Voorat voor ouden van dagen.Ter
plaatse is het zeer donker. Zou het niet mo
gelijk zijn, dat de menschen des avonds aan
den huizenkant uitstappen, daar er vroeg of
laat een ongeluk zal gebeuren. Immers de tram
rijdt daar vlak langs de Vaart.
Barometerstand: 762. .Vooruit,
OPGAVE VAN:
J. J. WEBER ZOON
Opticiens Fabrikanten
Koningstraat 10 Haarlem
dat oogenblik aanwijst, zoo zegt men. Het
is jammer zegt spr., dat de regeering daar
nog niet medskwam, maar we kunnen daarop
niet wachten. Wij moeten maar het voor
beeld geven, even goed als het is dat een
klein land hef voorbeeld tot inkrimping van
de legers geeft. Er is geen gevaar meer te
duchten. Spr. heeft de zaak uitvoerig be
sproken en met de commandant der Burger
wacht, maar werd niet overtuigd en moest
spr. weer stemmen hij zou wederom tegen
het subsidie stemmen. Het instituut moet
zich ontbinden Als er wat gebeurt, zooals
in 1918, dan zal de R. K. Vakbeweging weer
achter de regeering staan.
Spr. meent hiermede te kunnen vol
staan. Als de economische toestanden ver
beterden, zou er voor spr. aanleiding zijn
zich nog eens over het subsidie van de Re-
Burgerwacht te bedenken. (Applaus).
(Wegens plaatsgebrek, slot volgend nummer).
Vandaag had ten stadhuize bij loting de
nummering der candidatenlijsten voor den
gemeenteraad plaats met den navolgenden
uitslag:
Lijst 1 A: Roomsch-Katholieken.
2 Christelijk-Historischea.
3 V. d. Kamp.
4 Vrijheidsbond.
5 B: S. D. A. P.
6 Vrijzinnig Democraten.
7 Communisten.
8 Anti-Bevolutionnairen.
Deze nummeringgeldt voor de districten
I en II.
In district III is dezelfde nummering, doch
daar is nog aan toegevoegd een lijst 1 B,
welke is de bij-lijst der Katholieken en lijst
5 A, welke is de bij-lijst der S. D. A. P.
Heden herdacht de heer D. W. Broékfncijer
den dag, waarop hij vóór 10 jaar als letter
zetter (nu fungeert hij ais ondermeester-
knecht), in dienst kwam bij de firma Joh.
Enschedé en Zonen alhier.
Na door een commissie met een auto vanl
zijn woning te zijn gehaald, wérd hij, op de
afd. zettlerij aangekomen, toegesproken
namens het personeel en verrast met de aan
bieding van een zeer nuttig geschenk, wat ge
paard ging met een bloemenhulde, door den
heer J. H. Bregonje. Van het personeel kreeg
hij twee doublé lorgnetten.
Even later had de huldiging door de firma
plaats bij monde van den heer Mr. H. J. D.
D. Enschedé, die hem daarbij een enveloppé
ïnet inhoud overhandigde.
Door de gezamenlijke onderchefs en da
administratie, werd hij piel bloemen gehuldigd.
Met een kort woord bedankte de jubilaris
allen, die hem dezen dag gehuldigd hadden.
Verder had de jubilaris vrijaf.
Geachte Hoofdredactie.
Naar aanleiding van de bewering van deC
heer Klein, in een gisterenavond gehouden
vergadering gedaan, dat ondergeteekende
zou hebben toegezegd, dat hij de door de
studieclub ingediende lijst zou terugsturen,
stelt onderg teekende er prijs op te verkla
ren, dat zulk een toezegging door hem nim
mer is gedaan. Hij had er trouwens niet het
recht toe, zoolang degenen, die de lijst had
den ingediend, hem dat verzoek niet deden.
Wel is hem gevraagd of de lijst weer kon
worden teruggehaald en waar de dag der
officieele candidaatstelling nog niet voor
bij was, gaf hij als zijn persoonlijke mcening
tekenne.., dat daartegen wel geen bezwaar
zou zijn De lijst is echter nimmer terugge
haald of teruggevorderd. Ik stel er prijs op
deze verklaring af te leggen, omdat hier in
het geding komt de richtige vervulling van
een vrijwillig op mij genomen taak.
Met dank voor de plaatsing,
De secretaris der R.-K. Kies
vereeniging.
