Brieven uit Borneo.
DE 10ets 3IGAAR
0
1. v. RÜITEN, Hoofdstr. 73
BINNENLANDSCH HIEUWS.
LANDBOUW EN VISSCHERIJ.
GEMENGD NSE8WS,
S fOÜfif ¥MRÏLI JftEN.
RECHTSZAKEN.
*é£e~$T@®ardèe zoe&Omii
(/vinden onder hei merk
Verkrijgbaar te Hillegom
Sigaren- en Cigaretternnagazïjf
VIRIBUS AUDAX
INGEZONDEN.
LEOLA'S ERFENIS
Gisteren ontving ik een brief van de| Een huis van Tagas. Even den weg vragen,
-Hoofdredactie met 'n ingesloten muntbillet- doch de baas van 't zaakie had juist kom-
ie, mij gegeven door een lid van den vrouwen- kommers geplukt en vrijgevig bood hij ons
bond. Mijn besten dank en aan die dame aan te eten zooveel we wilden. Mijn mannen
en aan de redactie die het zoo welwillend mij en twee jongens wachten op geen tweede
opgestuurd heeft. Dat is 'n goed werk dat j aanbod doch zochten de grootste komkom
navolging verdient IVoorbeelden trekken 1.mers uit, die direct verorberd werden. Ik heb
't Is al zoolang geleden dat ik Haarlem ver
iiet en Borneo mijn vaderland werd, dat
ik glad vergeten ben wat er zooal voorvalt.
Een „Nieuwe Haarlemsche" zoo onderhand
Jicht me weer in en ik weet dat al wat
Roomsch is bloeit 1 De Vrouwenbond ook,
moet ook met goedgeefsche dames
Ik zou nu wel over den Borneoschcn Vrou
wenbond mogen schrijven, doch dat gaat
niet, omdat er hier geen bond is. Om over het
vrouwenvraagstuk te schrijven gaat niet
zoo voor de vuist weg. Een paar van mijn
brieven waren toch over Doesoensche en
Dyaksche dames, en als ik 'ns Europeesche
vacantie krijg kom ik, op verzoek, wel 'ns
'n lezing houden over „dc Vrouw in Borneo".
Afgesproken 1
De» laatste paar \yeken heb ik op z'n minst
250 K. M. gesjouwd, alles op de pootjes.
Gisteren pas thuisgekomen van 'n 5 dagen
beenen. Vandaag Vrijdag en vastendag. Maan
dagmorgen ga ik weer opstap, de zon te ge-
moet, en dan is het al de goede week. 1923
loopt alweer hard naar het einde.
Een paar weken geleden ben ik op stap
liever geen buikpijn 1 Komkommer in 't zuur
is lekker frisch, doch rauwe komkommer zoo
van het veld was tè veel voor mij, ik durfde
er niet aan. Weer op stap en eindelijk zagen
we op een heuvel het huis van den burgemees
ter van Dirian en omstreken. Daar zouden
we overnachten, 't Werd tijd want hst was
al half vijf. Een bad, een ander pakje en ik
strekte mijn stijve onderdanen languit op m'n
mat en begon te brevieren, want ik moest
van het daglicht gebruik maken. Eten kooken
en eten 1 De lui waren erg vriendelijk, 't
gebeurt alle dagen niet dat 'n witte man
komt en ik had veel bekijks. Kinderen waren
bang en dachten zeker dat ik de boeman was.
Praten en praten, doch ik lag languit want
ik zou om vier uur mijn jongens wekken om
te kooken, doch het was bijna vijf toen ik zelf
wakker werd.
Een groot gedeelte van mijn brevier bad
ik bij het takkevuurtje, waarboven de rijst
te koken stond. Om zeven uur waren we weer
in de rivier 11 Anderhalf uur over steenen
en steenen en we stonden voor de reuzen
Papar 1 Ik had haar gezien bij haar oorsprong,
geweest voor 5 dagen. Magnifiek 1 's Morgens en ook ver beneden, doch nu 1 Een 40 meter
voor de zon den hemel verlichtte gingen we
op weg. De kleine Putatan rivier langs.
Tot kwart over tienen gebaand en zeker
'n vijftig maal door de rivier, soms alleen over
steken, soms weer door het water als er langs
'den kant geen pad zelfs was want rotsen,
kaal en glad gingen bijna loodrecht naar bo
ven.
Waar de rivier van het Noorden komt en
tegen een bergplat loopt en naar het westen
zwenkt zaten we neer omde onderdaantjes wat
breed en wat 'n water 1 Eenige oogenblikken
stond ik stil te kijken. Dat Papar in haar boven
loop
Jacques Perk kwam voor me staan en zong:
„Uit stronk en struik en warrelklomp van
steenen
Stort de kristallen vliet zich bruisend neer
En wordt tot sneeuw en schuim en buldert
henen
En kust de lisch die wiegelt heen en weer."
Ik heb meerdere malen bergstroomen ge-
te doen rusten. We zaten op groote steenen zien, doch ik „Stond te kijken" en genoot.
waar tegen het voorthollende water spetterde Prachtig Maar dan ook gevaarlijk! Twee
en we dronken van het lekker koude water dagen hebben we gesjouwd door en langs die
zooveel, dat het de dorst „onder den knie sterk stroomende rivier,
hield, want de eerste paar uur hadden we j Voor twee dagen over een warrelklomp
geen kans meer om te drinken. Dorstigen van steenen 1 't Was geen wonder dat mijn
laven is n werk van barmhartigheid al Na schoenzolen allebei afscheid namen van de
dat goede werk smaakte de pijp tweemaal zoo bovenschoenen, die van canvas waren. Ik kan
j veel, doch om hier Op bloote baanders te loo-
Dan klimmen, klimmen, langs klein pen was me te gewaagd 1 Met 'n paar lianen
paadje, steun vindend op steen of wortel.,bond ik de zooien weer onder m'n pootjes en
je zelf ophijschend hier en daar, steeds maar wipte, gelijk 'n gèms, van steen tot steen,
tiaar boven 1 Even uitblazen mijn hart pomp-De lianen moesten er natuurlijk stijf om,
te als de Leeghwater 1 Naar boven 1 Reuzen met het allernatuurlijkste gevolg dat ze het
boomen rijzen rondom ons, ook kleinere vel van mijn voeten wreven 't Deed pijn 1
boomen, maar geen struiken of lage gewas-Vooral de volgende dagen, als ik 's morgens
een. 1 mijn zoogenaamde schoenen weer aanknoop-
Fijn hier want de zon stond nog aan den te. Doch het moest. Waar we dien nacht ver
anderen kanten was nog niet zichtbaar. We bleven hoorde ik van 'n grootvader, die
zijn zóó hoog dat tusschen de stammen en altijd daar gewoond had, dat nog nooi^ zoover
takken door, over de reuzeboomen beneden hij wist, een Europeaan daar geweest was.
v.e ver veeg de glinsterende zee zien in dan- Best mogelijk, niemand gaat daar voor zijn
senile prismatische kleuren. Mijn haren wa- plezier heen, over bijna onoverkomelijke
ren niet lang genoeg om mijn poëtische ge- rotsen en hier en daar door bijna ondoordring-
voelens te luchten 1 Maar weer naar boven baar kreupelhout.
Boven ofschoon 1400 meter hoog is het uit- Twee dagen Twee moeizame dagen, doch
zicht beperkt, 't Is bosch en oerwoud. Nog een geluk, dat er water genoeg was, te veel
een half uurtje over den bergrug en we gaan dikwijls als men tot z'n nek er door sjouwde 1
naar beneden. Dalen gaat gauwer maar is ook Ik zou graag tioorgeloopen zijn naar Papar-
gevaarlijker dan klimmen. Een bron, het aller- missie, doch die was nog 2 dag verder, en 't
eerste begin van de Karongan, zijrivier van de was al Woensdagavond. Zondag moest ik
Papar. Even verder waar groote rotsklompen weer thuis zijn. Daarom zouden we van hier
kris en kras liggen waarlangs het water zich de bergen rechtsch, oversteken naar Don
keen weg spatte, aten we. Min of meer in de gom.
zon en moeten dus, onzen zonnehelm ophou- Den volgenden morgen moesten we klim-
den. De koude rijst met een stuk gezouten men 4500 voet hoog Een prachtig gezicht
visch is spoedig naar binnen gespoeld met over de Paparvallei. Uren en uren aan een
groote slokken koud water. Een pijp wordt stuk, klimmen. Daar zijn Hollandsche poOt-
weer opgestoken, nog even rusten en we stap- jes niet aan gewoon, 's Middags tegen vieren
pen weer op. kwamen we te Dongom, waar een van onze
Langs en door dit riviertje, dan een flinker Christenen me goed onthaalde. De vetste kip
heuvel op en weer af een beek buldert over werd gauw gekeeld!! Een drukke avond,
steenen, nog een heuvel en er is geen pad met vele bezoekers 1
meer te bekennen. Mijn Tagas die den weg Volgenden^ dag_ het laatste stukje, doch
wist, was even te vroeg denjheuveljbeklommen
en afgedaald 1 Goeie genaaie is dat loopen
Bukken, kruipen, ruggelings door takken en
blaren etc. De eenigste „mop" die ik toen
hoorde was Juist waren we op 'n varkenspad
nu zijn we op 'n muizenpaadje, waar alleen
mieren kunnen gaan. Dat was 'n Doesoensche
ui I Een klein half uurtje zoo en dan weer
een riviertje 1.
vastendag 1 's Middags twee uur was ik
thuis en kon ik mijn voeten verbinden. Moe
maar gezond, 't Is het waard, we hadden weer
'n nieuw stuk Borneo gezien 1
t. t. J. STAAL.
Pr. Miss.
Inabo ng.
Feest van den Patroon van Ierland. 17
Maart 1923.
JAARVERGADERING VAN HET DIOC.
COMITÉ VAN DE K. S. A.
Woensdagmiddag werd te Amsterdam
de jaarvergadering gehouden van het Dioc.
comité voor de K. S. A. in het Bisdom Haar
lem. De voorzitter, Mr. G. Kropman, con'
stateerde in zijn openingswoord, dat het af-
geloopen jaar weinig reden tot tevredenheid
geeft. Er zijn echter verschillende oorzaken
voor het weinig vruchtb'aar werk der K. S. A.
aan te wijzen, waarvan de malaise niet de
geringste is. Met leedwezen constateerde
spr. dan dat er in dezen tijd waarin toch wel
een en ander van de Katholieken verwacht
wordt, er nog zoo weinig door de plaatselijke
comité's der K. S. A. wordt gedaan. Aange
legenheden als algemeene ontwikkeling
(Volksuniversiteiten) en wijkverpleging (Wit-
Gele Kruis) schijnen geheel aan de aandacht
der comité's te ontsnappen. Spr. besloot
met de hoop te uiten, aat hierin spoedig
verandering moge komen.
Besloten wordt hierna tot veriending van
het volgende telegram aan Z. D. H. den
Bisschop van Haarlem
Het Dioc. Comité voor de K. S. A. in het
Bisdom Haarlem in jaarvergadering te Am
sterdam bijeen herdenkt dankbaar de stich
ting van Haarlem's Kathedraal en betuigt
tl kinderlijke gehoorzaamheid.
Medegedeeld werd dat van de 70 aangeslo
ten plaatselijke comité's er 15 op deze verga
dering vertegenwoordigd waren en van de 6
aangesloten diocesane vereenigingen 2.
Hierna bracht de heer Grobben het jaar
verslag uit loopende over den tijd van 1918
tot heden. De verslaggever constateerde, dat
de groote toenam^ van het aantal plaatselijke
comité's in het jaar 1918 in hoofdzaak slechts
een numerieke aanwinst is geweest. Het heer-
schende onvoldoende begrip omtrent het
geen de K.S.A. wil heeft haar werk in ern
stige mate belemmerd. Toch kon het jaarver'
slag van gestadig werken melding maken.
De hoop werd uitgesproken, dat de resul
taten der tot stand gebrachte reorganisatie
piet zouden uitblijven.
Het jaarverslag van den secretaris werd on
der applaus goedgekeurd.
Aan het jaarverslag van den penningmees
ter, den heer Ant. G. M. Angenent, ontlee-
nen we, dat de ontvangsten in 1922 bedroe
gen f 527, de uitgaven f 462, zoodat er een ba
tig saldo is van f 65. Het bedrag der bezittin
gen bedraagt f1972.
De heer Angenent werd als bestuurslid
herkozen. Vfcorts moesten twee leden aan het
bestuur worden toegevoegd te kiezen uit een
voordracht ingediend door den Dioc. R.K.
Vrouwenbond.
De vergadering benoemde hieruit tot be
stuursleden de dames Post te Delft en Bon-
pike te Amsterdam.
Hierna werd de algemeene klacht geuit over
weinige medewerking der plaatselijke comi
té's met het Dioc. Comité vooral de afdracht
der contributies door de plaatselijke comité's
liet alles te wenschen over.
Na nog eenige besprekingen van huishou-
delijken aard werd ae vergadering gesloten
met een opwekking van den voorzitter aan de
comité's om inderdaad comité's van actie te
Min.
TAXATIE GEBOUWEN VAN CAFÉ
HOUDERS.
Bij de behandeling van het wetsontwerp
tot wijziging der wet op de personeele belas
ting, verklaarde de minister van Financiën
in antwoord op een desbetreffende vraag, dat
een nieuwe taxatie van gebouwen der café
houders door hem overwogen zal worden.
WETSONTWERP RIJKSKINDER
FONDS.
Het wetsontwerp betreffende het Rijks
kinderfonds is gereed. Het zal door den mi
nister worden ingediend, zoodra het in de
Kamer kans van slagen heeft.
GEEN INLICHTINGEN OMTRENT DE
CATEGORIEËN.
De minister van Oorlog heeft bepaald, dat
het niet geoorloofd is om bij het desgevraagd
verstrekken van inlichtingen omtrent perso
neel, wanneer dit naar burgerbetrekkingen
solliciteert, melding te maken van de categorie
waarin belanghebbenden, ingevolge de rang
schikkingsregeling zijn ingedeeld.
HET REGEERINGSJUBILEUM VAN
H. M. DE KONINGIN.
Een comité in Italië.
Te Rome heeft zich op initiatief van de11
Ned. gezant aldaar, mr. dr. J. H. v. Royen
een comité gevormd voor Italië om ook daar
te lande giften in te zamelen voor het Na
tionaal Huldeblijk aan H. M. de Koningin,
Eere-leden van het comité zijn mr. dr. J.
H. van Royen H. M. gezant bij Z. M. den
koning van Italië en jnr mr. O. F. M. van
Nispen tot Sevenaer, H. M. gezant bij den H.
Stoel, mr. C. Fledderus, consul-generaal der
Nederlanden te Rome voorzitter Mgr. Dr.
A. H. Hensen, directeur van het Nederlandsch
Historisch Instituut te Rome Marcel de
Jongh., ingenieur Mgr. Dr. B. J. Eras, pro
curator der Nederlandsche Bisschoppen te
Rome., Pater F. Huisman, vertegenwoordi
ger van het Algemeen Nederlandsch Ver
bond te Rome, secretaris. Dr. D. Penning-
ton de Jongh, bankdirecteur, penningmeester
DE „BEZUINIGING" BIJ HET UNIVERSI
TAIR ONDERWIJS.
In „Studiën en Schetsen", Nr. 11, Mei
1923,3 schrijft mr. D. P, D. Fabius:
„De 22ste professor. In de vorige maand
is op voordracht van den Minister van On
derwijs enz. benoemd de 22ste, uit 's Rijks
kas bezoldigde professor in de theologie (16
hoogleeraren aan de Rijksuniversiteiten, 6
aangesteld van wege het Ned. Herv. Kerk
genootschap) voor ongeveer 200 studenten."
VOOR LIEFHEBBERS VAN TUINIE
REN.
De volgende practische wenjcen voor lief
hebbers van tuinieren ontleenen wij aan het
■weekblad „Floralia
WINTERWORTELEN.
Wanneer we a.s. winter hutspot willen eten
moeten we behalve uien, die reeds gezaaid en
ook al opgekomen zijn, ook 'wortelen tchn.
In Mei kunnen de winterwortels gezaaid
worden en daar ze vrij ruim moeten staan,
om flinke wortels te oogsten,is derijen cultuur
ook hier aan te bevelen. Breed uitgezaaid, is
een lood zaad op 10 vierk. M. voldoende.
Op rijen geteeld, geven we die 20c.M. afstand
en op de rij 5 c.M. De voortjes mogen niet te
diep gemaakt worden en stevig aandrukken
na 't zaaien is noodig. Het zaad komt daar
door beter in aanraking met de aarde. Een
zeer goede soort is de Berlicummer stomp-
puntige.
AARDBEIEN IN KOUDE BAKKEN.
Tusschen de laatste aardbeien uit de koude
bakken en de eerste van buiten is dikwijls
een hiaat. Om dit te voorkomen, nemen we
het glas van een bak af, zoodra ze grooten-
deels zijn uitgebloeid. Met een rietmat kan
dan nog gedekt worden als de nachten te koud
zijn.
De pluk valt dan juist voordat die van den
open grond begint en in de bakken minder
wordt.
BOONEN.
De eerste boonen kunnen nu wel gelegd
worden. Een late nachtvorst kan ze nog wel
kwaad doen, doch dat moet gewaagd
worden.
Stamboonen dragen vlugger dan de klim
mende soorten en daarom leggen we die
soorten het eerst en liefst op beschutte plaat
sen. Er zijn princesseboontjes met donkere
zaden die sterker zijn dan de gewone en
daarom het best vroeg gelegd kunnen wor
den. De chocolade-bruine of rotjes is zoo
een. 't Is tevens een beste boon voor droog
gebruik.
Onder glas zaaien en uitplanten gaat zeer
goed. Vervroegt de oogst. Bij scherp weer
kan dan zeer geschikt gebruik gemaakt wor
den van bloempotten. Midden op den dag
zetten we een pot over de plantjes, om ver
drogen te voorkomen en 's avonds gaan ze
er weer over als er nachtvorst dreigt. Met een
bed vroege boonen is dit best te doen en het
loont de moeite als het weer tegenwerkt.
CHRYSANTHEMUMS.
De Chrysanthemums vragen nu onze
aandacht. Er zullen er vele zijn, die een
grootere pot verlangen. De vroegst gestekte
(October) zullen al reeds in een pot van 12
c.M. diameter staan, maar ook deze blijkt nu
weer te klein. Voor het verpotten gebruiken
we nu zeer stevigen grond, b.v. 1 deel klei
grond, 1 deel verteerden stalmest, wat roet
en zand.
Later gestekte staan nog in een stekpotje
en verlangen naar meer voedsel. Voor deze
nemen we de compost minder zwaar, b.v. 1
deel kleigrond, 1 deel verteerden stalmest,
1 deel bladaarde en 1 deel zand.
We zorgen er voor, dat tijdig genepen
wordt. Deze kopjes kunnen nog zeer goed
gestekt worden; wel kunnen we daar geen
grootte planten van verwachten, maar voor
't kweeken van kleine planten en eenpoters
gaart het best.
VROEGE ANDIJVIE.
Tegen 't laatst van April begin Mei kan
andijvie in den vollen g ond gezaaid worden.
Niet te veel nog, want ze schiet nog gemak
kelijk door. We zaaien ruim en waar ze te
dicht staan moet gedund worden. Die plan
ten kunnen elders gezet worden en daar ze
spoedig oogstbaar zijn, kunnen ze als tus-
schengewas dienst doen, bijv. tusschen late
boonen.
BUITEN ZAAIEN.
Wie geen beschikking heeft over kas of
bak, moet met zaaien wachten, tot de na
tuur het toelaat het buiten te doen,
We kunnen nu een begin maken met
zaaien, waarvoor de yolgende soorten ia
aanmerking komen Papavers in soorten,
Goudbloemen, Zonnebloemen, Asters,Cal-
liopsis, Nigella, Tropaeolum, Clarkia, Go-
detia, Reseda, Afri kaantjes, Gentaurea, Del
phinium, Lathyrus enz.
De grond waarin gezaaid wordt, moet
goed los en fijngemaakt zijn, tevens zoo noo
dig bemest. Voor we tot zaaien overgaan,
overtuigen we ons of de aarde voldoende
vochtig is, wat op hooge gronden veelal niet
het geval is. Bij voorkeur zaaien we op rijen.
Zoo mogelijk beschermen we het gezaaide
bij scherp drogend weer, gieten is dan minder
n°We8'merken op, dat Clarkia, Reseda, Pa
paver e. a. zich niet gemakkelijk latan ver
planten, deze worden dus direct ter plaatse
gezaaid. Andere kan men later desgewenscht
met een kluitje opnemen en elders planten.
BLADLUIZEN.
Met het zonnige weer van Maart en de
eerste week van April is er in onze overwin
terde planten weer frisch leven begonnen.
Maar gelijken tred met die ontwikkeling
houdt ook die van het ongediert, in de eerste
plaats van de bladluizen, schrijft „Onze
Tuinen".
Ik houd dat kleine gespuis regelmatig in
de gaten, Zegt de schrijver, maar toch ge
beurt het me, dat ik tot mijn verrassing op een
af onder plantje een prachtkolome ontdek.
Zoo heb ik een paar mooie potten met Dar-
wintulpen staan, op het punt van bloeien.
Daarbij zijn een paar kleine nevenbolletjes,
die naast de bloeiende bol met een spoedig
groen blaadje opschieten. Op die waardelooze
blaadjes had ik geen acht geslagen, en daar
bleken er zoowaar eenige stijf vol te zitten.
Met een vlijmscherp mes heb ik die blaadjes
afgesneden en uiterst voorzichtig op een oude
krant gelegd, voorbereiding tot een autodafé
in de vulkachel.
En ondanks alle voorzorg was dat hier ook
reeds geschied. Twee dagen later vond ik ze
Ze waren bij de stengels der andere tulpen op
geklommen en daar hadden ze zich weer ge
moedelijk vastgezogen en terwijl ze zicnzeit
volzogen met de levenssappen der plant,
hadden ze zich weer omringd door een veel
belovend kransje nakomelingsschap
Waar die bladluizen zoo opeens vandaan
komen Vermoedelijk zijn er den heelen win
ter doorjenkele weerstand krachtige exempla
ren geweest, die er in slaagden het geslacht
in stand te houden. In de vrije natuur ge
schiedt de overwintering gewoonlijk door
eieren, die men als vrij groote, helder zwart
glanzende korreltjes op de takken van allerlei
planten kan vinden.
Met de 5 k 7 carbolineum-lopossmg in
Januari of Februari worden die gedood. Maar
binnenshuis kunnen we dat probate middel
niet toepassen en zoeken we naar wat anders.
Op mijn stekken van dubbelbloemige O. I.
kers, Kamerklimop, Margrieten, Begonia
Semperflorens, enz. strooi ik wat stoffijn
tabakszand en blijf daarmee gewoonlijk
gemakkelijk baas van den toestand. Anders
kan men gebruik maken van Phytophiline,
X L. All, tabakswater, enz. Sterk verluisde
potplanten doopt men met den heelen kroon
in een kuip met een of ander insecticide.
Men moet hierbij zorg dragen, dat het water,
dat voor de oplossing wordt gebezigd, niet
kouder is dan de omgeving.
Ik kijk intusschen dagelijks uit, of er onder
de volwassen bladluizen niet enkele zijn,
die abnormaal dik en abnormaal van kleur
zijn. Dan weetik, dat mijn vriendjes op het
oorlogspad zijn miniatuur-sluipwespjes, die
weldra het werk zullen overnemen en meestal
goed ook.
EEN VREESELIJKE DOOD.
Aneta meldt aan het Bat. Nbl. De in
Soerabajasche kunstkringen bekende Brit-
sche stadgenoot de heer van Breda is den
30sten Maart te Parangtretes aan de Zuidkust
bij het baden door een zeemonster gegrepen
en doodelijk gewond. Hij werd te Djokja
begraven.
Van vrienden van wijlen den heer van
Breda ontving het Soer. Hbl. de volgende
bizonderheden omtrent diens tragisch einde
Het gezelschap, waartoe de heer Breda
behoorde, bestond uit 2 dames en 4 heeren.
Zij namen op Goeden Vrijdag tegen half vijf
's namiddags een zeebad te Parang Tritis,
ten zuiden van Jogja, op een plaats in de
onmiddellijke nabijheid van de kust, v/aar
nergens meer dan vier voet water stond.
Plotseling hoorde men den heer Van Breda
om hulp roepen; waarop zijn vrienden zich
tot hem spoedden en trachtten hem naar
het land te trekken. Zulks kon slechts met
de grootste inspanning geschieden, daar
het zeemonster, dat bleek hem gegrepen te
hebben, zijn prooi niet wilde loslaten. Bij
deze worsteling reeds bleek, dat de heer Van
Breda vreeselijke verwondingen had gekre
gen. Eenige oogenblikken na zijn bevrijding
blies hij door verbloeding den laatsten adem
uit.
Uit den omvang en den aard der wonden
in zijn linkerzijde en dijbeen, kon met zeker
heid worden opgemaakt, dat hij zijn bewust
zijn reeds onmiddellijk moet hebben verlo
ren. De vraag welk soort zeemonster zijn
dood veroorzaakt heeft, zal wel nooit met
zekerheid kunnen worden opgelost, daar
het zich niet liet zien, alleen kan met zeker
heid worden vastgesteld, dat het uithoudings
vermogen, het gewicht en de kracht had om
de gezamenlijke krachtsinspanning van zes
personen eenigen tijd te weerstaan. Sommigen
beweren, dat het een haai is geweest, doch,
zij die bij het gebeurde tegenwoordig waren
hebben veeleer reden om aan te nemen dat
men hier met een reuzenrog heeft te doen
gehad.
EEN TRAGI-CQMEDIE.
Het is gebeurd dezer dagen in een onzer
volkrijke buurten, vertelt het Utr. Dagblad.
Daar leefden een man en een vrouw als
kat en hond, en, zooals dat meer gaat, het
geval had de volle belangstelling van de buurt
bewoners, speciaal van het vrouwelijk deel,
dat er in zag een onuitputtelijke bron voor
allerlei praatjes aan de deur en over de schut
ting. En het spreekt natuurlijk ook vanzelf,
dat de sympathie der buurvrouwen geheel
was aan den kant van de vrouw.
En naarmate de sympathie voor haar
groeide, steeg ook de verontwaardiging van
de vox populi tegenover hem. Dat bereikte
het hoogtepunt, toen de buurt vernam, dat
de man de vrouw met een gloeiende pook
de oogen had uit willen steken. De buurt
heeft gerild van verontwaardiging en van
sympathie. Maar ook dat rillen nam ziender-
oogen af, toen de bron geen nieuwe stof
opwelde.
Totdat de getergde vrouw een kloek be
sluit nam, en op een goeden morgen haar
boeltje pakte, en naar het ouderlijk huis
repatrieerde. De buurt gaf haar schoon gelijk.
En rilde weer van sympathie.
Maar om 12 uur kwam de man thuis, en
ziet, hij werd opgewacht voor z'n huis door
gezegde vrouwelijke buurtgenooten, die
hem met dreigend gemor ontvingen, en
thans weer rilden van verontwaardiging. De
man kreeg verm^dens, zag dat z'n vrouw
de plaat had gepoetst, pakte toen zijn boeltje,
en wielde heen, uitgeleide gedaan door de
zelfde garde d'honneur die hem had opge
wacht, onder luid gejuich en de noodige
schimpscheuten.
Men heeft noch man noch vrouw meer
terug gezien.
En men zegt, dat de buurt ten leste nog
eens gerild heeft, ditmaal van voldoening.
GEMERKTE HUIZEN.
t
We lezen in de Tel t
Het feit doet zich de laatste dagen voor,
dat op de gevels van verschillende huizen in
Amsterdam witte kruisjes voorkomen. Deze
Zijn steeds te vinden naast de voordeur of
naast de stoep. Zij zijn klein en beslaan niet
meer oppervlakte dan de dikte van één steen.
De hoogte waarop zij zijn aangebracht,
varieert, maar is doorgaans te ver van den
grond om het vermoeden te wettigen, dat
men hier met een straatjongensstreek te
doen heeft. Bovendien valt duidelijk te be
speuren, dat het een vaste hand is geweest,
die de merkteekens aanbracht. De strepen
van het kruis zijn recht en dik en vertoonen
niet dat onafgewerkte en haastige van de
strepen, waarmede de Amsterdamsche straat
jeugd de gevels van de huizen pleegt te ver
sieren. Daarenboven liggen de gemerkte
huizen te ver uiteen.
De eerste serie zagen we aan de oneven
Zijde op de Keizersgracht tusschen den Am-
stel en de Utrechtschestraat. Uit de helder-
heidlvan de krijtstrepen viel af te leiden, dat
ze er zeer onlangs op waren gezet. Bijna alle
kruisjes waren aldus Slechts een paar
waren van x model. Een meer nauwkeurige
beschouwing deed zien dat een dik stuk vet
krijt gebruikt was.
In de van Baerlestraat tegenover de Rijks
postspaarbank vonden we twee huizen ge
merkt terwijl we op den Willemsparkweg
tusschen Alexander Boersstraat en Jacob
Obrechtstraat een derde serie, die zeer uitge
breid was, aantroffen. De gemerkte huizen
baren Zoowel op de even, als op de oneven
Zijde te vinden.
Ook in de P. C. Hoofdstraat nabij de Van
Baerlestraat namen we de tee kens waar. Bij
uitzondering was het, dat hier evenals op
de Keizersgracht, het decimaal-teeken was
aangebracht. Eén maal zagen we een blauw
kruis.
Onder de gemerkte huizen waren die van
advocaten, notarissen, doctoren en personen
zonder beroep ook was een kantoorgebouw,
een wasscherij, een kapperswinkel en het huis
van een hoteldirecteur gemerkt.
Ons onderzoek wees uit, dat nóch de post»
nóch nachtwakers, nóch melkbezorgers of
eenige andere categorie die er belang bij zou
hebben een huis te merken, hier de hand in
het spel kon hebben gehad.
Indien zulks het geval waré geweest zouden de
teekens zeer zeker voorkomen op wegen als
Stadhouderskade, Ceintuurbaan, Weesper-
zijde, Sarphatistraat, Weteringschans of
Marnixstraat. Omdat iedere melkslijter, be
wakingsmaatschappij, glazenwasscher enz.
allicht in zoo'n lange straat wel een klant
heeft. De politie kon, evenmin als de bewo
ners, waarvan wé'er verschillende bezochten,
uitkomst geven.
Een onzer bekenden achtte het niet
onmogelijk, dat de huizen van leden der
Burgerwacht van het onderscheidingsteeken
waren voorzien, daar vroeger deze perceelen
wel eens met een zwart kruis waren gemerkt.
Deze lezing klopt niet met de feiten, daar
ons onderzoek uitwees, dat er onder de
bedoelde woningen slechts een paar waren,
die bewoond werden door leden der Burger
wacht.
Het meest aannemelijke is ons inziens, dat
bedelaars deze teekens hebben geplaatst. Ver
schillende bewoners die we spraken hadden
natuurlijk bezoek van bedelaars gehad.
Het is een feit, dat er een gebruik onder
landloopers en bedelaars bestaat, de „gunsti
ge" of „ongunstige" huizen te kenmerken.
Er moet zelfs een speciale code bestaan.
Zoodat we het voorloopig maar op de bede
laars houden. Tenzij een onzer lezers een nog
waarschijnlijker vermoeden weet oo te geven.
ALKMAAR (W.I.M.) Amsterdam-Chili p.
2/5 Dungeness.
ADONIS (K.N.S.M.) 1/5 v. Messina n.
Palermo.
ARIADNE (K.N.S.M.) 1/5 v. Oran n. Vene
tië.
AURORA (W.I.M.) 30/4 v. A'dam te Ham
burg (verbetering).
AMSTF
'ELLAND (H. Lloyd 1/5 v. R'dam n.
Buenos Ayres.
ALHENA (R.Z.A.-lijn) uitreis 1/5 te Mon-
te-video.
ALCYONE (R. Z. A.-lijn)thuisreis 30/4 v.
Rio Janeiro.
BOETON(NederL) 29/4 v. Batavia n. A'dam.
BORNEO (Nederl.) uitreis 28/4 te Sabang.
BURGERDIJK. (H.A.L.) 2/5 v. Baltimore
te Rotterdam.
BERENICE (K.N.S.M.) 1/5 v. Genua n.
Livorno.
CERAM (Java-Bengalen) 30/4 v. Rangoon
n. Java.
DRECHTDIJK (H. A. L.) R'dam-Patific
1/5 op 450 mijl van Lizard.
DEUCALION (Oceaan) Japan-R'dam p.
1/5 Perim.
DELFT (W.I.M.) 1/5 v. Londen te Antwer
pen.
DIDO (K.N.S.M.) l/5v. Oporto te Bordeaux.
GOENTOER (R. Lloyd) uitreis 1/5 v. Mar-
sciils*
HECTOR (K.N.S.M.) 1/5 v. Constantinopel
n. Bourgas.
HERMES (W.I.M.) 2/5 v. Hamb. te Amster
dam.
HEBE (N.N.S.M.) ValenciaA'dam p' 1/5
Peniche.
IRIS[(K.N.S.M.) 1/5 v. Dantzig n. Hamburg.
JOHAN DE WIT (Nederl.) 2/5 v. Batavia
te Amsterdam.
KLIPFONTEIN (H. Z. Afr. lijn) uitreis 1/5
v. East London.
LOMBOK (Nederl.) uitr. 1/5 van Southamp
ton.
MENTOR (Oceaan) Japan-R'dam 28/4 v.
Hankow.
MOERDIJK (H. A. L.) Padfic-R'dam 1/5
v. San Francisco.
MENADO (H. O. Afr. lijn) 2/5 v. A'dam te
Antwerpen
NIJKERK (H. O. Afr.-lijn) 30/4 v. Beira n.
Algoabaai.
ORANIA (H. Lloyd) uitreis 1/5 te Santos.
OMBILIN (Paket) 28/4 v. Colombo n.
Rangoon.
ORESTES (H.W.Afr.-ijn) 2/5 v. Hamburg
te A.dam.
POLLUX (K.N.S.M.) 1/5 v. Ibrail n.
Constantinopel.
RHEA (K.N.S.M.) Tunis-Cadix p. 1/5 Gi
braltar.
RIOUW (Nederl.) uitreis 28/ tte Sabang.
RIETFONTEIN (H. Z.-Afr./ n) thuisreis
p. 29/4 Dakar. (Verbetering).
STENTOR (Oceaan) 1/5 v. Liverpool te
Port Swettenham vertr., n. Soerabaya.
SOMMELSDIJK (Br. Indië-ijn) uitreis 2/5
te Rangoon.
STRABÖ (K.N.S.M.) A'dam-Bordeaux p.
2/5 La Conbre.
TJIKANDI (H. Austr.-lijn) thuisreis 2/5
tc Alcxstidirë*
VONDEL (Nederl.) uitreis 30/4 te Sabang.
VOLENDAM (H.A.L.) 2/5 v. R'dam n.
New York.
ZEELANDIA (H. Lloyd) thuisreis 1/5 v.
Santos.
EEMLAND (H. Lloyd) uitreis 30/4 v. Lis
sabon.
EURYADES (Oceaan) Batavia-Amsterdam
2/5 v.m. 1.15 op 60 mijl Z.W. van N.
Voorland.
FLANDRIA (H. Lloyd) uitreis 1/5 v. Lis
sabon.
GORONTALO (R.-Lloyd) 1/5 v. Batavia
te Soerabaja.
GELRIA (H. Lloyd) thuisreis 1/5 v. Las
Palmas.
GROOTENDIJK (H.A.L.) New York—
R'dam p. 2/3 Scilly.
GROTIUS (Nederl.) thuisreis 2/5 te Suez.
POELDIJK (R.Z.A. lijn) uitreis 30/4 te
Bahia.
RHEXENOR. (Oceaan) Hongkong-R'dam
2/5 n.m. 12.30 van Duinkerken.
ROTTERDAM (H.A.L.) R'dam—New York
p. 1/5 Cape Race.
VECHTDIJK (Java-New-lijn) Soerabaya
1/5 v. Port Said.
Het is noodig, dat de man voor geruimen tijd
uit de maatschappij verdwijnt
Eiseh: twee jaair gervaugeniissliraf.
Beid. hield vol onschuldig te zijn.
De verdediger mr. A. J. de Wolff wees ér
in zijn pleidooi op, dlat bdkL den trommd
bij de ipalittie in (handen heeft gehad, vóór <f
foto's van de v-Ligera fdrukken genomen wt
dien. Dat is een onachtzaamheid der politie,
welke onderzocht dient te werden. Beikil. is
tweemaal gewond dn dien oorlog. Pleiter vroeg
vrijspraak en beikl.'s m-vrijheidstelling, subsi
diair oen nadere instructie.
Later uitspraak.
DE MOORDAANSLAG TE VALKENS
WAARD.
Naar de Tel. verneemt, zal de strafzaak
in hooger beroep tegen J. Kerssemakers uit
Eindhoven, veroordeeld tot 15 jaar gevange
nisstraf in zake het opzienbarend drama te
Woensel, op Maandag 28 Mei a.s. voor het
Gerechtshof in Den Bosch borden behandeld
Men deelt nog mede, dat telkens bij de
verhooren, noodig voor het onderzoek in de
aanhangige strafzaak, beklaagde Kersse
makers alle schuld op mevrouw Desmet
werpt. De houding van beklaagde Desmet
is geheel anders. Deze beklaagde is in tegen*
deel met Kerssemakers, bij ieder verhoor
Zeer onder den indruk.
POOLSCHE INBREKER EN DB
JUFFROUW AAN HET RAAM,
Dinsdag stond voos dc Amsterdamsche
Rechtbanrt terecht de 35-jarige Poolsche 'koet
sier Mendel Krzepdcki, beschuldigd van in
braak Sn een synagoge in de Swammerdlam-
straat aldaar, waar hij uit een koperen trom
mel eenige offerbussen met geld zou gestoften
hebben in dien avond van 38 Maart.
Bdk'l., door middel van een tcflk onder
vraagd:, ontkende. Hij hadi een Hoflaralschen
jongen ontmoet, die hem vroeg dB bussen' vast
te houden. Even later werd' hij gearresteerd.
Het getuigenverhoor was voor dien rrfrn
niet bijs'ter gunstig. In de Blasiusktraat tegen
over de synagoge zat een juffrouw rit het
mam te kijken. De®e zag een man verdacht
op-en-neer loopen. Later kwam er een tweede
bij. Zij zeide tot haar moeder, „'t is niet zui
ver, daar." De mammen verdwenen jn de por
tiek, waar de deur vatn de synagoge was. De
juffrouw waarschuwde de politie. Twee agen
ten kwamen, stelden een onderzoek in, dat
zich blijkbaar slechts tot de portiek uitstrek
te. De deur was gesloten'. Toen de politie weg
was, (kwamen twee maminen uit het portiek,
van wie elk een anderen kant uitging. De
juffrouw volgde een hunner, en wees deze
aan de politie, düe nog to die buurt was, aan.
De man word gearresteerd, en de agent be
merkte, dait de man onder zijn ja® twee offer-
bussen met geM verborgen hield. Ook had hij
een nijptang en vijl in zijn bezit.
Maar bij dit bezwarende bewijs Icwam nog
vets anders. De vingerafdmikkjen op den kope
ren trommdl, die in de synagoge wa® achter
gebleven, klopten met die van dien Pool. Niet
aüeen waren er die benioodfigde punten van
overeenkomst, maar ook het lidteeken van
een dier vingers was op de fotogrammen te
zien.
Voorts bleek uit een correspondentie met
de Duitsche poMe-aiuloritoiteni, dalt beklaagde
on der een anderen naam to Duitsohlanld ver
schillende malen veroordeeld is.
Mr. Wolfsom, dB officier van justitie, zeide
in zijn requisitoir, dat de eer van de ontdek
king van dien diefstal toekomt aan de juf
frouw, die twee mannen op verdachte wijze
bij de synagoge had gezien. De agenten had
eten niets kimmen vinden, maar de juffrouw
bleef de wacht honden en weldra verschenen
twee mannen, die naar Pootech systeem elk
een kant uitliepen, in de hoop dart de man,
düte niets bij zich had, door de politie gepakt
zou worden en de man miert den buit kom ver
dwijnen. ToevaJhg achterrvolgdB da juffrouw
juist den man met den buit.
Aan de bewering van bckl-, dat hij kenciïs
had gemaakt met een Hollamdschen jangen,
die 'hem later de bussen had gegeven, hechtte
het O. M. geen geloof. Wat het net om betkl.
toehaalt, is het feit der vingerafdrukken. Die
op den trommel en de zijne zijn idenüek. Hij
is dus 3m de synagoge bezig geweest en heeft
den trommel opengebroken. Bckl. is in Den'
Haag en in DuitscMacvd meermalen veroor
deeld. Hij behoort tot de categorie menscihen
uit Rusland, die daar geen arbeidsveld heb
bel'' en bier komen stelen en zakkienrolfen.
f 432e NED. STAATSLOTERIJ.
Trekking van Donderdag 3 Met
4e Klasse 4e LUst
Hooge prijzen:
10426 1500:
10397 400.
1959 100.
Prijzen van 60:
136 266 574 648 726 1021
1578 1607 1856 2573 2768 3364
4001 4292 4373 4679 4753 4894
5074 5150 5178 5380 5535 5805
5959 5962 6261 6462 7089 7709
8033 8453 9012 9262 9770 9871
10545 10678 10891 1C929 11126 12312
12448 12799 13115 13184 13201 13780
14282 14342 14367 14702 15096 15377
15485 16189 16718 16827 17125 17135
17796 18241 18257 18330 18346 18746
19277 19414 20016 20024 20168 20218
20653 20688 20878 20897 21006 22045
22073 22230 22292 22507 22706 22905
1038
3604
5034
5909
7817j
10243'
12313
14032
15406;
17627
18966
203721
22067
4e Klasse 3e Lijst: 14428 m.z. 14478; 16455
m.z. 16457.
Geachte Redactie.
Naar aanleiding van de bespreking op de
vergadering dér R. K. Kiesvereeniging (1 Md),
over de Maandagsche Markt, wilde ik, als be
woner en winkelier van de GedcJhpte Oude
Gracht, als mijne- meening te kennen geven,
dat ik geenszins met de beweringen van dien
avond acooord ga- Op de eerste plaats wilde ik
vragen: Is de markt noodig? en waarom? En
als antwoord zult u het met mij eens zijn, dat
zulks toch niet 'het geval is, want waar win
kels zijn, is de straatverkoop niet noodig en
behoort men deze oude traditie van verkoop
eerder van de baan te schuiven, d'an dat men
ze bevordert, wil men de veredeling van den
winkelstand niet schaden. En als men beweert,
dat het publiek de markt over gaat, en don
weer de stad intrekt, om dédr hun inkoopen
te doen; vanwaar is dan deze plaag en ver-
keersafsluiting, voor de winkeliers die daan
wonen, noodig. Zoo'n lottetje is 'het niet. Dia
beweging vanZondagnacht 12 uur af tol
Maandagnaéht, en dan afgesloten zitten turen
tegen de mooie dekkleeden der tenten. (Voor
waar een sieraad van tentoonstelling voor dn
luxe stad Haarlem). En met de bewering, dat.
do winkeliers het hierdoor drukker hebben,
ben ik 't niet volkomen eens. Want als men
een dietal jaren terug denkt, toen alleen do
oud-ióest-markt er was, op de botermarkt,
met een enkele kip of duif, en nog niets op dei
Oude Gracht, dan waren die dagen voor den
winkelier het drukste, echter niet door da
markt, maar doordat het publiek tor dege
naar de stad ging om te winkelen.
En vraagt gij mij af, of de markt schade geeft
voor den winkelstand? Ik ben er iederem
Maandag getuige van, dat duizenden gulden»
onze goede stad uitgaan. (Prachtig niet waar)
en een klein gedeelte in Haarlem blijft van
winkeliers en neringdoenden, hier gevestigd*
die ook al, (omdamiks zelf een winkel hier heb
bende) toCh nog een andier in zijn bedrijf moe
ten hinderen, waaruit vanzelf voortvloeit, daJi
dat gebt, hier besteed, ook weer hier produc
tief gemaakt zou worden, wat zoo wél 't Ge
meentebestuur ais de inwoners ten goede zotl
komen.
Daarbij, waar blijft 't einde, als de markt
zsch nog verder uitbreidt, dan de Nassaulaan?
Och arme Kenaupark- en Parklaambewoners!
Ook slaat n dit lot misschien te wachten, of
niet? Enfin ik hoop evenwel dat in deze, om
do veredeling van den winkelstand te bevor
deren, andere stappen gedaan worden. Niet
een verscherping van hooger staangeld, want
dat is het mes op de keel zetten en de koop*
Beden den schrik op het lijf jagen, maar een
voudig zeggen: Ja of neen. Laat anders van ge
meentewege hij de -winkeliers een circulaire
rondgaan: voor of tegen; en de meeste stem
men gelden. Dat is recht.
U, geachte Redactie, dankend voot de vers
leende plaatsruimte, achtend.
Een bewoner-Winkelier det
Oude Gracht.
Vrij bewerkt naar den prachtigen roman van
den bekenden Engelschen auteur GARVIC13
Circa 370 tladz. druks, in handig formaat
Prijs f 1.50, franco per post 1.60.
Verkrijgbrar bij den boekhandel en bij dfl
N.V. DRUKKERIJ „DE SP AARNEST AD,*
Nassaulaan 49, Haarlem,
