BINNEHLANDSCH NIEUWS.
*~>E AULA DER LANDBOUWHOOGE-
SCHOOL.
EEN PLAN TOT REORGANISATIE DER
NEDERLANDSCHE STAATSLOTERIJ.
LUCHTVERKEER.
SEMIHGS NIEUWS.
HONDENTENTOONSTELLING TE
ROTTERDAM.
KORTE BERICHTEN.
KERK EN SCHOOL
SPORT EN SPEL
VOETBAL
SCHERMEN.
WIELRIJDER.
ORDE EN ARBEID.
KUNST EN KEKNIS.
LANDBOUW EN VISSGHERIJ,
"S
HANDEL EN NIJVERHEID.
LEVENSDURF
DE KLOVE
N.V, DRUKKERIJ „DE SPAARNESTAD",
DE UITBREIDING VAN IIET
CENTRA AL-STATION.
Het vijfde perron.
Maandagmorgen is het nieuwe vijfde perron
✓an het Centraal station van de Hoofdstad
geopend. Voorloopig zal het alleen in dienst
worden gesteld voor binnenkomende treinen
uit de richting Zaandam. De eerste trein, die
't nieuwe gedeelte inwijdde, was die om 11.22
Maandagochtend binnenliep. Tot groote
verwondering der reizigers boog hun trein
links af en stopte aan het nieuwe perron.
Het vierde perron, dat een tijdelijk was en
van hout was opgetrokken, is Maandagmor
gen buiten dienst gesteld. Terstond is mej
den afbraak begonnen.
Boven het nieuwe vijfde perron is een
seinhuis, dat evenals het centrale seinhuis
dat boven het tweede is gelegen, electrisch-
pneumatisch bediend wordt. Later worden
de beide huizen met een brug aan elkander
verbonden.
Ook de liften voor goederen op het nieuwe
gedeelte zijn nog met klaar. Daar nog met
den bouw van den grooten stationskap, die
4, 5 en 6 zal overdekken, begonnen moet
worden, ligt het vijfde perron in de open
lucht. De uitgang naar de De Ruyterkade
zal vooreerst nog niet geopend worden.
Een nieuwe regeling betreffende de beschik
baarstelling.
Op de vragen van den heer van Gijn be
treffende de beschikbaarstelling van de aula
der Landbouwhoogeschool te Wageningen
voor een cursus van dr. Molkenboer over de
„Ethische zijde van het Katholicisme" heeft
de minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw geantwoord dat het hem niet be
kend was dat, behalve voor de lezingen van
de heeren Popelier en van Eeden, de hulpaula
der Landbouwhoogeschool in het afgeloopen
jaar ook nog beschikbaar is gesteld voor een
cursus van dr. Molkenboer over de „Ethische
zijde van het Katholicisme."
Zocals hij reeds in antwoord op de vragen
van den heer Ketelaar heeft medegedeeld, acht
de minister het met curatoren de meest ge-
wenschte oplossing, dat de hulpaula en andere
localiteiten der Landbouwhoogeschool voor
taan slechts beschikbaar worden gesteld voor
bijeenkomsten (zoowel besloten als openbare)
waarin onderwerpen worden behandeld,welke
nauw verband houden met het onderwijs
aan die hoogeschool of met de aan die onder
wijsinstelling beoefende wetenschappen. Hij
kan daaraan thans toevoegen, dat een regeling
in dien geest inmiddels is tot stand gekomen,
zoodat het niet meer van practisch nut zou
zijn zich uit te spreken over het gebruik dat
curatoren in het verleden hebben gemaakt van
de hun toekomende bevoegdheid tot beschik
baarstelling van de hulpaula.
VERBANNEN RUSSISCHE ZUSTERS.
Naar de Bossche Crt. verneemt, zullen er
op het kasteel te Dussen (N.-B.), toebe-
hoorende aan Graaf d'Ursel, verbannen Rus
sische Ecrw. Zusters komen.
In de vergadering van de Eerste Kamer
Jer Staten-Generaal van Woensdag 11
April j.l. heeft de minister van financiën, de
heer de Geer, in zake de Nederlandsche
Staatsloterij medegedeeld: „dat aan uit
breiding niet kan worden gedacht, daar
reeds thans, tengevolge van de concurren
tie door particuliere loterijen en premielee-
ningen, 't aantal loten in eerstgenoemde
loterij niet meer geheel wordt verkocht."
Naar aanleiding hiervan ^chrijft W. H.
van der Haas in het Koloniaal Weekblad,
dat hij zich met die redeneering van den
Minister niet kan vereenigen. Uit 't feit toch,
dat een deel van de loten der Staatsloterij
niet verkocht wordt, mag wel worden afge
leid, dat de Staatsloterij in haar huidigen
vorm niet in den smaak valt van het publiek,
zóó weinig zelfs, dat men er de voorkeur
aan geeft zijn geld te steken in particuliere
loterijen en premieleeningen, die Veel ge
ringer kansen bieden op winst, dan de
Staatsloterij, maar daaruit mag nog niet de
conclusie worden getrokken: dat aan uit
breiding van de Staatsloterij niet kan wor
den gedacht.
De schr. biedt vervolgens der Regeering
een schema aan voor een Nederlandsche
Staatsloterij, „die, bij vlotte afwikkeling,
zulke redelijke kansen biedt op winst, dat
mag worden verwacht, dat de groote massa
van het publiek daaraan de voorkeur zal
geven boven de, door particulieren gehou
den loterijen en premieleeningen."
Het schema is in hoofdzaak als volgt:
De Nederlandsche Staatsloterij in haar
nieuwen vorm, zij er eene met vijf trek
kingsklassen, bestaande uit 500 series van
ieder 600 nummers, bevattende alzoo
300.000 loten, met (zooals bijgaand schema
aangeeft 101.004 premies van 20 af t/m.
120.000, over vijf trckkingsklassen ver
deeld
Wordt de prijs van een geheel lot, geldig
voor de vijf trekkingsklassen van iedere
loterij gesteld op 20.20 (onderverdeeld in
halve loten ad 10.10 en kwartloten ad.
f 5.05), dan is de opbrengst van iedere
loterij 300.000 X 20.20 6.060.000.
Aan premies, zonder eenige korting, moe
ten daarvan worden uitgekeerd 4.595.000,
zoodat, na iedere loterij, voor het land over
blijft een bruto voordeelig saldo van
1.460.000.
Wordt dan iedere week eene klasse uit
geloot, dan worden in één jaar tien loterijen
uitgespeeld, met een bruto voordeelig saldo
voor het land van 14.660.000.
Na aftrek van de geraamde kosten (d.z.
459.400 voor agenten, 120.000 voor
administratiekosten, H- 30.000 kosten der
loten en reclame) =c 609.400, blijft na
iedere loterij voor het land een ne.tto winst
over van 1.466.000 609.400)
856.600. Daarvan dienen 10 pCt. te wor
den gereserveerd voor onvoorziene uitgaven,
tegenslagen, etc., zoodat, na iedere loterij,
voor het land overblijft een som van
856.600 85.660 770.940, of, na
ieider jaar, waarin tien loterijen geheel zijn
uitgespeeld, een bedrag van 7.709.400,
welke langs natuurlijken weg in 's lands
schatkist vloeien.
De Nederlandsche regeering late, zegt de
heer v. d. Haas tenslotte, de bezwaren
welke wel eens geopperd worden tegen het
van Staatswege drijven van loterijen, varen;
die zaak is mede een van de natuurlijkste
der wereld, daarin zit hoegenaamd gegn
kwaad. Zij houde slechts het oog gericht
op 's lands belang, dat eischt, dat zij de ge
legenheid, die haar geboden wordt om
langs natuurlijken weg door de instelling
eener voortreffelijk geregelde Staatsloterij
de inkomsten van den Staat te vermeer
deren, niet late voorbijgaan.
I
PER GLIJVLIEGTUIG OVER HET
KANAAL,
Een schitterende prestatie.
Je groote gebeurtenis van de laatste da
gen op luchtvaartgebied is de schitterende
vlucht van den Franschen aviateur Georges
Barbot, die er kans toe heeft gezien, om
met een glijvliegtuig, voorzien van een zwak
ken motor, Zondag tweemaal het Kanaal
over te vliegen, nl. heen en terug tusschen St.
Inglevert in Frankrijk en Lympne nabij de
Engelsche kust. Dit is de eerste maal, dat
het Kanaal is overgestoken door een vlieg
tuig dat voor een deel afhankelijk is van
windstroomingen.
Barbot heeft met deze ongehoorde presta
tie den door de „Matin" uitgeloofden prijs
van 25.000 franc in de wacht gesleept, be
stemd voor den eersten Franschen aviateur,
die het Kanaal zou heen en terug overvlie
gen met een machine waarin een motor van
niet meer dan 15 P.K.
Om 6.20 Zondagmiddag waagde Barbot de
kans. Hij steeg op, en na een vlucht van 61
minuten landde hij om 7.21 te Lympne. Na
een kort oponthoud op het vliegveld aldaar
ondernam hij om 8.1 den terugtocht, die
slechts 44 minuten duurde. Klokke 8.45 stond
hij te St. Inglevert weer op vasten grond.
De afstand was 36 mijl hemellijn; maar de
machine was iets uit de koers geraakt ten
gevolge van windstroomingen, en zoo be
droeg de afgelegde afstand 40 mijl.
Terwijl hij te Lympne landde, liet Barbot
een rood vlaggetje vallen, waarop in gouden
letters de woorden ,,A la mémoirc des sol-
dats anglais tombés sur la terre de France
1914—1919."
De sensationeele tocht had geheel „onbe
geleid" plaats gehad. Geen schip voer mee;
de aviateur had slechts als voorzorgsmaat
regel een zwemvest omgedaan.
De ontvangst van den luchtvaarder in En
geland was als van een nationalen held.
Een "onnoemelijk aantal bloemstukken had,
naar de Tel. meldt hij in ontvangst te nemen
Barbot was er buitengewoon mee ingeno
men. Toen hij, met zijn vereerders pratende
zijn vliegtuig een eindje „uit de passage"
wilde zetten, nam hij het ding bij den staart
en trok het zonder eenige inspanning op zij.
Zóó licht is het apparaat, waarmee men
thans den klassieken Kanaal-overtocht twee
maal achtereen, weet te maken.
Barbot had zijn toch al Zaterdag willen
maken, maar door een misverstand van den
bestuurder van een aeroplaan, die hem had
zullen vergezellen, kwam er toen niets van.
Toch maakte Barbot dien dag een merk
waardige vlucht, waarbij hij 2 uur 10 minu
ten in de lucht bleef en maar 414 liter ben
zine verbruikte.
Hij ging toen 1000 meter hoog en vloog
ruim 45 K.M. per uur, een tijdlang zelfs 100
Kilometer.
Ook de Engelsche pers is in extase over
de verrichting van Zondag. „De grootste
prestatie in de lucht sinds die van Blériot
(het oversteken van het Kanaal per gewone
vliegmachine in 1909), schrijft de „Daily
Chronicle."
Dat blad noemt Barbot „een der meest
volhardende en enthousiaste onder onze jon
ge „zeilers in de lucht."
De machine van Barbot moet men vooral
niet als een gewoon vliegtuig beschouwen,
ook al zit er een kleine motor in. Het is
een „lucht-jacht" een jacht met een heel
kleinen hulpmotor, en vleugels natuurlijk
net zooals heel wat zeiljachten een kleine
hulpmotor hebben. De vleugels zijn juist als
die van een vogel, die het gewicht van den
vlieger en van het toestel kunnen verdragen.
Het heele apparaat weegt 500 pond en be
vat een 2-cylinders benzinemotor, die 10 a
15 P.K. kan ontwikkelen en een dubbele
luchtschroef drijft.
Barbot gebruikt zijn motor slechts voor
twee doeleinden: bij het opstijgen, n.l. om
genoeg snelheid te krijgen, dat de vleugels
het vliegtuig verder daar kunnen brengen
waar het de juiste luchtstroomingen vindt;
en het oogenblik, dat de luchtstrooming ont
breekt en de aviateur dus, als hij die een
motorloos vliegtuig bestuurt, reddeloos aan
den invloed der zwaartekracht zou zijn over-
leverd. Zoo kan Barbot blijven doorvliegen,
zelfs wanneer er tusschen een plek van
luchtstrooming en een andere een stroo-
mingloos „ravijn" ligt. Om die over te ste
ken, is slechts een uiterst geringe motori
sche kracht noodig.
Al vliegende ontdekt Barbot nog nieuwe
mogelijkheden, die met de reeds verwezen
lijkte tezamen wel de gedachte aan een ge
heel nieuw tijdperk in de luchtvaart recht
vaardigen. Deze lucht-kunstenaar weet pro
fijt te trekken van de geringe motorkracht,
soms een van maar drie of vier P K. Meer
kracht dan een eenvoudige motorfiets bezit,
SMOKKELHANDEL.
1 invloed van sterken drank verkeerde, door
een agent op heeterdaad betrapt, dat hij
Voor de eerbaarheid aanstootelijke handelin
gen pleegde. Hij verzette zich hevig tegen
zijn arrestatie. De worsteling werd nog voort
gezet op het politiebureau aan de Van der
Vennestraat. Toen de agenten hem in de cel
wilden sluiten, verzette hij zich zóó hevig,
dat hij over den dorpel viel en zijn linker
been brak. Door de auto van den Eerste-
Hulpdienst werd hij naar het Ziekenhuis aan
den Zuidwal vervoerd.
Voor de internationale hondententoonstel
ling, a.s. Hemelvaartsdag in den Doele te
Rotterdam te houden, zijn 400 honden inge
schreven, waarbij meer dan 100 Duitsche
herdershonden.
DE STRANDING VAN DE „TRITON."
De Holand-West-Afrikalijn meldt, dat 21
leden van de bemanning van het stoomschip
Triton, dat op 20 April bij Addah op de
Westkust van Afrika is gestrand en vergaan,
met het stoomschip Rijnland van de Kon.
Holl. Lloyd naar Nederland zijn vertrokken.
De overige mannen komen waarschijnlijk
met het stoomschip Satumus terug.
OVERVAREN.
Op den Amstel, waar, als steeds, verschil
lende booten van roeivereenigingen aan het
trainen waren, is Dinsdagmorgen acht uur
een double van de Roei-vereeniging Willem
III ter hoogte van Rozenoord overvaren
door een motorschuit uit Abcoude.
De twee roeiers, die in de scull zaten, zagen
nog bijtijds het gevaar aankomen. Zij spron
gen uit hun boot en bereikten zwemmende
den wal. De scull werd door midden gevaren.
Er bleef slechts eenig wrakhout over van
het vaartuigje, dat geheel versplinterd is.
De politie stelt, naar het Hbld. meldt, een
onderzoek in naar de oorzaak van de aanva
ring. De stuurman van de motorschuit
schijnt even vóór de botsing achterom geke-
1en te hebben.
NIEUWS UIT ARTIS.
Artis in Amsterdam is heerlijk nu in de
Mei-maand, met zijn overvloed van bloeiend
heesterhout, zijn voor Amsterdamschen veen
grond waarlijk grootsch geboomte, zijn gra
zige grasvelden en keur van welonderhou-
den bloemperken. Alles geniet er de weelde
van het zomersch weer der laatste dagen, niet
het minst het statig giraffenpaar het eenige
dat er in Europa thans te zien is en de met
den oppasser af en toe weer een uurtje hun
speelveld betrekkende Orangoetans en Chim-
panse's. In de roofdiergalerij verwacht men
3 jonge, van de Zambezi geïmporteerde leeu
wen en in 't Antilopenhuis een paar Sabel-
of Zwarte Paardantilopen eveneens uit Zuid-
Afrika.
Het Vogelhuis geeft als groote merkwaar
digheid 4 jonge Hoornraven of Grond-Neus
hoornvogels van Z.-O. Afrika te zien, terwijl
in deUilen-ruïne een mooie melkwitte Oehoe,
bij de roofvogels een krenggier en een zoo
genaamde staartlooze arend of bateleur, en
in de ronde kas 3 merkwaardige vos-ichnou-
mons de geel of rooi-meerkatten der Boeren
als nieuwe aanwinsten zijn te vinden.
Ooievaars, wilde zwanen en tal van eenden-
parerf zijn al aan 't broeden de Nandoe of
Z.-Amerik. struisvogel maakt er alle aanstal
ten toe, en van de beide paren Argusfazanten
zitten de hennen thans goed en wel op de
eieren.
De olifantper ken worden belangrijk ver
groot en voor Casuarissen en struisvogels
worijt een tijdelijk hulpverblijf opgetrok
ken, tot de tijd van een groot en doelmatig
loopvogelperk gekomen zal zijn. Zoo
is er altijd werking en groei in Artis te be
speuren, het oude Artis, dat er met de jaren
steeds mooier en merkwaardiger op blijkt te
worden.
EEN SMOKKELSCHIP.
Wordt gemeld, dat de douaneboot Zee
meeuw te Terschelling heeft binnengebracht
de U. K. 203, die in de Terschellinger
gronden werd aangehouden, omdat de com
miezen (door hun reukorgaan gewaarschuwd)
spiritualiën aan boord vermoedden. Bij on
derzoek bleek dat in de ijsvaten van het
Men schrijft ons: In den laatsten tijd wer^iSthip tien vaten alcoholspiritus was verbor-
gen benevens eenige flesschen cognac en
rum alles te zamen een belastbare waarde
van 6000. De U. K. kwam van Helgoland en
al spoedig bleek, dat de schipper deze smok
kelwaar vervoerde voor een handelaar uit
Winschoten, die zelf ook aan boord was en
de zaak aanvankelijk van zijn schouders
wentelde doordien hij Duitsch poogde te
spreken. Hij had den schipper 500 voor
het vrachtje toegezegd.
De U. K. ligt in de haven van Terschelling
van een goed slot voorzien.
den enorme hoeveelheden Persil, het zelf
werkend waschmiddel, van over de Duitsche
grenzen hier te lande binnengesmokkeld,
totdat het, einde vorige week gelukt is de
voornaamste smokkelaars te ontdekken. Een
aantal wagons, ter waarde van niet minder
dan 143 millioen Mark, werd door de
douane-ambtenaren te Weenen bij Nieuwe
Schans, in beslag genomen en de heele zen
ding ten gunste van het Rijk verbeurd ver
klaard. Er werden van de bij dezen smokkel
handel vermoedelijk betrokken zes acht
personen, Duitschers en Hollanders, op
staanden voet twee gearresteerd, ter.wijl men
nog tracht de overigen te achterhalen.
EEN AANGIFTE MET AVERECHTSCHE
GEVOLGEN.
Op het politie-bureau te Maastricht, deed,
naar de Limb. Koerier meldt, de opzichter
J. P. E. aangifte, dat- hem in het café L. aan
den Brusselscheweg zijn revolver door den
herbergier was ontnomen.
Bij het ingestelde onderzoek door de poli
tie, bleek, dat de herbergier heel verstandig
had gedaan met het revolver, dat notabene
geladen was met 6 scherpe patronen, af te
nemen. De drager van het vuurwapen ver
keerde namelijk in staat van dronkenschap,
en dan is de aanwezigheid van een dergelijk
dingetje niet erg geruststellend voor de om
geving.
De politie deed echter nog een andere
ervaring op: E. had n.l. niet eens vergunning
tot het dragen van een vuurwapen.
Deswege werd dan ook tegen hem proces
verbaal opgemaakt, een gevolg, dat de man
wellicht niet vermoed heeft, toen hij van de
zaak aangifte deed op het bureau.
DE KRUISLANDSCHE GESCHIEDENIS.
De burgemeester van Steenbergen is thans
ten deele teruggekomen op zijn besluit,
waarbij hij het vieren van feest fer gelegen
heid der a.s. Koninginnefeesten voor Kruis
land verbood.
Op zijn initiatief is thans een comité ge
formeerd voor Kruisland, hetwelk door hem
toegestane festeviteiten mag organiseeren.
MISLEIDENDE WAARSCHUWINGS
BORDEN.
Op den kaarsrechten Looidijk onder de
gemeente Maarsseveen staat halverhoogte
Maartensdijk een zijweg, die doodloopt. Op
het ontmoetingspunt is een rijverbodbord
aangebracht, dat den indruk wekt voor den
zijweg geplaatst te zijn. Zondag kwam de
burgemeester van Laren, Jhr. H. L. M, van
Nispen tot Sevenaer tot de onaangename
ervaring dat dit bord voor beider wegen gel
dend is, door een veldwachter werd proces
verbaal opgemaakt wegens het berijden van
den Looidijk bezuiden dien zijweg. Automo
bilisten worden aldus gedwongen via Hilver
sum terug te rijden,, een half uur afstands,
instede de route via Maartensdijk te kunnen
volgen,
Jhr. Van Nispen zal de betrokken autori
teiten op dezen onlogischen toestand wijzen,
EEN WOESTELING.
Maandagmiddag werd in de Heemstraat te
's-Hage een 42-jarige waschbaas, die onder
VERJAARDAG VAN DEN EX-KROON
PRINS.
Men meldt uit Wieringen d.d. 7 Mei s
Zondag j.l. vierde de voormalige Duitsche
kroonprins in de pastorie der Ned. Herv.
Gem. te Oosterland zijn verjaardag. Zeer
vele cadeaux en bloemstukken, zoowel van
hier als van buiten, waren ingekomen, terwijl
tal van brieven, kaartjes en telegrammen uit
alle deelen der wereld gezonden waren. Het
aantal daarvan bedroeg ruim 1700.
Van de gelegenheid errt den Kroonprins
persoonlijk geluk te wenschen, werd door
vele Wieringers gebruik gemaakt, waaronder
de burgemeester en mevr. Kolff, notaris
Obreen e.a. Bezoek van buiten is er niet ge
weest. Ter herinnering aan zijn verjaardag
schonk de ex-kroonprins aan verschillende
personen photo's erayonteekeningen en an
dere souvenirs.
DE EX-KROONPRINS.
De secretaris-generaal in algemeenen dienst,
mr. Kan, vertoeft te Wieringen tot het hou
den van besprekingen met den gewezen Duit-
schen Kroonprins.
VERVOLGING VAN NALATIGE KIE
ZERS.
Naar de Tel. verneemt, zullen te Deventer
niet alleen de nalatige kiezers bij de Staten
verkiezingen van dit jaar vervolgd worden,
maar ook zij, die bij de Kamerverkiezing
van verleden jaar hun stemplicht niet hebben
vervuld.
TEGEN DE TABAKSWET.
In het gebouw voor Kunsten en Weten
schappen te Utrecht werd Maandag een
protestvergadering gehouden tegen 1 de Ta
bakswet, speciaal wat betreft het banderolle-
systeem.
De volgende motie werd aangenomen
„De protestvergadering,
Constateerende, dat vele ondernemers in
het tabak- en sigarenbedrijf reeds zijn ge
straft met gevangenisstraf of hooge geld'
boeten, waardoor een groot aantal hun
oudergang tegemoet gaat,
Kennis genomen hebbende, van het feit,
dat een groot aantal ondernemers, door
middel van transactie, groote of kleine
boeten werden opgelegd, waardoor de fou
ten van deze wet voor het publiek ver
borgen blijven,
Is het eens, met de verklaringen van de
deskundigen, die tijdens de behandeling
van de wet, hebben voorspeld, dat ver
schillende bepalingen onuitvoerbaar zijn.
Protesteert krachtig tegen een wet, die
van eerlijke werkzame menschen misdadi
gers maakt.
En meent alleen daarom (buiten de an
dere schadelijke gevolgen) de regeering
dringend te verzoeken, de Tabakswet te
doen intrekken."
GESPLETEN BANKBILJETTEN.
Bij de politie te Maastricht is weder een
bankbiljet van f 10 gedeponeerd, dat door een
winkelier hier ter stede van een onbekende in
betaling was aangenomen. Het biljet is echt,
doch slechts de helft van een bankbiljet, n.l.
de voorzijde. Blijkbaar kunnen deze bank
biljetten, die van minderwaardig papier zijn
vervaardigd, in twee helften, vóór- en ach
terzijde gespleten worden. Daar men ver
moedt dat er nog meerdere van deze „ge
spleten" bankbiljetten in omloop zijn, wordt
de grootste voorzichtigheid aanbevolen bij het
in betaling ontvangen.
DE VLEKTYPHUS TE ROTTERDAM.
Zooals bekend zijn in verband met de te
Rotterdam voorgekomen gevallen van vlek-
typhus twee gezinnen, dertien personen om
vattend, in het arm-voormalige huis aan den
Schiedamschedijk aldaar geisoleerd gewor
den. Onder deze menschen is Maandag
eveneens een geval van vlektyphus gecon
stateerd. De patiente, een zes en twintig
jarige vrouw is in het Ziekenhuis aan den
Bergweg ter verpleging opgenomen.
TE WATER GERAAKT.
Dinsdagmorgen omstreeks half tien brak
op den Nesserdijk te Rotterdam bij Kraling-
scheveer, het lamoen van den wagen van de
J die zich van Ouderkerk a.d. IJsel naar de
stad begaf. Het paard sloeg op hol, maar
kon spoedig gegrepen worden. De wagen
echter reed voordat de bestuurder het kon ver
hinderen, den dijk af en kwam in de Maas te
recht. Twee. der inzittenden, de bestuurder
en z'n zuster H. de J. konden zich met groote
moeite uit het voertuig werken, dat gedeelte
lijk in het water lag. Ze waren doornat. De
vrouw had bovendien een lichte hersenschud
ding bekomen. Omwonenden en voorbij
gangers, die onmiddellijk te hulp waren ge
sneld, probeerden dadelijk de andere vrouw,
de 49-jarige N. de J., die ernstig verwond
was, uit haar benarde positie te bevrijden.
Dit gelukte pas, toen men eenige planken
had stuk geslagen.Verplegers van den Genees
kundigen Dienst, die spoedig per auto arri
veerden, constateerden, dat ze een ernstige
hersenschudding en verschillende kneuzingen
had opgeloopen. De man zoowel als de vrou
wen werden' naar het ziekenhuis aan den
Coolsingel overgebracht. Daar werden ech
ter alleen de beide zusters ter verpleging
opgenomen. De broer bleek met den schrik
vrij gekomen te zijn.
EEN GAUWDIEF.
De Maatschappij de Korenschoof aan het
Vasteland te Rotterdam, had een looper
in dienst, dien men verdacht verschillende
diefstallen te plegen. Hij was o.m. belast met
het rondbrengen van brood aan de filialen.
De filiaalhouders nu hadden herhaalde malen
geklaagd, dat als de man bij hen was geweest,
ze steeds geld uit de toonbanklade vermis
ten. Men besloot ten slotte de proef op de
som te nemen. Dinsdagmorgen moest hij
brood bezorgen bij het filiaal in den Hang.
Een chef der maatschappij verborg zich
van te voren in de achter den winkel gelegen
kamer, nadat hij in de toonbanklade een
gemerkt bankbiljet van tien gulden had ge
legd. Toen de man binnenkwam, verwijderde
de filiaalhoudster zich volgens afspraak even
naar buiten. Hiervan maakte de broodbe
zorger gebruik om de toonbanklade open te
trekken en zich het biljet, dat vooraan lag,
toe te eigenen. Hij werd toen door den chef
op heeterdaad betrapt. De man, F. S. ge
naamd, is aan de politie overgeleverd en in
verzekerde bewaring gesteld. (Msb.).
DE INBRAAK IN HET POSTKANTOOR
TE STEENWIJK,
Dinsdag zijn nabij Veenlust aan den Coe-
vorderstraatweg te Hoogeveen opgegraven
een revolver, geldkist, tasschen, brandkast-
steutel, hoeveelheid postzegels, alles af
komstig van den inbraak in het postkantoor
te Steenwij k.
EEN NATTE GESCHIEDENIS.
Dinsdagmiddag ging te Culemborg een
motorfiets en zijspan met twee dames en een
heer met de gierpont over de Lek. Bij het
uitrijden aan de overzijde ging het rijwiel
plotseling achteruit en kwam alles in het
water terecht. Een der dames wist zich zelf
nog intijds te redden. De andere dame en
heer moest men met moeite redden. De mo
torfiets werd later opgehaald.
EEN KRAS OUDJE.
Een 85-jarige gebrekkige kleermaker A. v.
Ham te Oud-Gastel (N.-Br.), maakte dezer
dagen voor de 71ste maal de voetprocessie
van Gastel naar Dorst (nabij de Belgische
grefts) mede.
OPGESPOORD.
De 56-jarige boschbaas te Baarn, die sedert
28 April werd vermist en wiens opsporing
door de politie was verzocht, is dolende op
de Leusderheide nabij Amersfoort aangetrof
fen.
DOODELIJK MIJNONGELUK.
De mijnarbeider H. Gillissen uit Eijgels-
hoven, werd Maandagmorgen elf uur op de
laadplaats aan de schacht der mijn Laura
te Eijgelshoven door een kolenwagentje ge
grepen. Hij bekwam daarbij zulke ernstige
verwondingen, dat hij enkele oogenblikken
daarna overleed.
DE INAUGURALE REDE VAN DEN
HOOGLEERAAR PATER R. WELSCHEN
O.P.
1
In de magistrale rede, door den nieuwen
hoogleeraar in de wijsbegeerte van den H.
Thomas van Aquino aan de Universiteit van
Amsterdam bij de aanvaarding van zijn ambt
uitgesproken, werd door den redenaar er
op gewezen, dat St. Thomas in zijn machtig
brein, nagenoeg alle wijsgeerige kennis der
voorgeslachten heeft verwerkt.
De omvang van zijn bronnenmateriaal is
buitengewoon groot geweest en hij heeft het
benut met een voor zijn tijd verwonderlijk
scherpen historisch-critischen zin. Door eigen
onafhankelijk nadenken maakte hij de wijs
geerige wetenschap der voorgeslachten tot
zijn zielseigen geestesbezit en met 'n gewe
tensvolle nauwlettendheid keurde tyj haar
op 't zuiver gehalte aan waarheid. De groote
en grootste problemen, die aan het uit
spansel van het wijsgeerig denken als t ware
periodiek weerkeeren, hij heeft ze door-
vorscht principieel, in de grondslagen. Hij
vroeg niet naar oud of nieuw, noch of de
denkers Christen, Israëliet dan wel heiden
waren, hij zocht inzicht en woog de stel
lingen enkel en alleen naar het gewicht der
aangevoerde gronden. De onredelijke bij
kans afgodische vereering der Averroïsten
voor Aristoteles was hem een gruwel. Men-
schelijk gezag zelfs van de grootsten onder
de grooten gol hem als niets tegen een enkel
doorslaand bewijs.
Nu kan één enkele wijsgeer gelden voor
vele, indien hij door onbevangen zelfstan
dig denken hun aller wijsheid in zich op
neemt. Zoodanig een wijsgeer was de Aqui-
ner, in wiens leer de omvangrijke arbeid der
voorgeslachten op weergaloos volmaakte
wijze voortleeft, bekroond door zijn eigen
vele geniale, nieuwe inzichten. Zijn stelsel
is dan ook niet een systeem in den engeren
zin, niet het stelsel van een enkelen mensch,
noch van een enkel geslacht, noch zwak ge
grondvest op slechts enkele beginselen, maar
de beginselrijke, diep doordachte en veel
zijdig vervolledigde, logische samenvatting
der ware uitkomsten van nagenoeg achttien
eeuwen .wijsgeerig denken.
Het is, naar het mij voorkomt, een over-
groote ramp geweest voor den voortgang
der wijsbegeerte, dat die heerlijke, vrucht
bare continuïteit der enker verbroken is ge
worden. Er ligt een geweldig breede en diepe
kloof tusschen het Thomisme en de grond
leggers der nieuwe filosofie.
Nu is de nieuwe filosofie onder meer op
gekomen uit een reactie, niet tegen het Tho
misme, doch tegen veelal decadente ver
tegenwoordigers eener vervallen Scholastiek,
die onder rhenig opzicht verworden was tot
een caricatuur van ware wijsbegeerte. De
eminente geesten, die de grondleggers waren
der nieuwere wijsbegeerte, zooals Descar
tes, Bacon, Locke, Berkeley en Hume hebben
het eigenlijk Thomisme of in het geheel niet
of slechts uiterst oppervlakkig gekend. De
werken van den Aquiner en der groote com
mentatoren uit de 15e en 16e eeuw, die het
Thomisme diepzinnig verklaarden en veelzij
dig uitbreidden, bleven voor hen een geslo
ten boek.'
Naar het gevoelen van een onzer Ne
derlandsche wijsgeeren heeft de houding van
den thomist in verband met het dogma wel
recht op volstrekte eerbiediging, doch hij
meent de scholastieke filosofie eenigermate
als vreemd gebied te moeten beschouwen.
Daar nu deze meening het gevoelen weer
geeft van vele moderne denkers, lijkt het
mij niet overbodig, de betrekking der tho
mistische filosofie tot het dogma van haar
waren aard als wijsgeerige wetenschap wat
nader te belichten.
Onredelijk, lichtvaardig geloovig is, vol
gens de katholieke geloofsleer zelf, den
mensch onwaardfg en verwerpelijk,
Gelooven is dan ook voor den Thomist een
alleszins redelijke daad, omdat hij op hechte
wijsgeerige gronden, die eiken voorzichtigen
twiifel uitsluiten, vermag te bewijzen, dat
God, Die de Waarheid zelf is, tot de wereld
gesnroken heeft.
Dientengevolge verwerpt de Thomist een
mogelijke antinomie tusschen geloof en
rede.
De beginselen immers, die de rede, als
van nature bezit, zijn volstrekt waar ,en wel
dermate, dat het onmogelijk is hen voor
valsch te houden. Tevens staat .het op rede
lijke gronden vast, dat de geloofswaarheden
van Godswege klaarbliikeliik zijn bevestigd.
Wij] nu enkel bet valscbe tegengesteld is
aan het ware, zooals blijkt uit het inzicht
in hun definities, is het onmogelijk, dat de
geloofswaarheden zouden strijden met die
beginselen welke het verstand als van nature
kent.
Achteraf wordt de innerlijke onmogelijk
heid eener tegenspraak tusschen geloof en
rede bevestigd door een inductie van meer
dan negeStien eeuwen, welke geen enkel ge
val van klaarblijkelijke strijdigheid ople
verde.
Over den aard der wijsbegeerte leert de
Aquiner dat zij èn in haar grondslagen èn in
haar opbouw een volstrekt natuurlijke
wetenschap is. Vandaar dat hij in ziin werken
bij herhaling het wezenliike verschil onder
streept tusschen wijsbegeerte en eigenlijke
theologie.
De eigenlijke godgeleerdheid theologia
divina jgaat in haar bewijzen uit van ge
openbaarde waarheden, aanvaard op godde
lijk gezag; de wijsbegeerte steunt in haar
betoogen enkel en alleen op gegevens, ver
kregen door de natuurlijke kracht onzer
kenvermogens en mag zelfs niet steunen op
wat aan menschelijke of Goddelijke autori
teit ontleend zou zijn.
Het tegendeel is voor den thomistischen
wijsgeer intrinsiek onmogelijk, daar hij met
terdaad zijn aard als filosoof zou verlooche
nen, zoodra hii in zijn betoog een op gezag
aanvaarde stelling zou inschakelen. In dat
geval zou hij ophouden wijsgeerig te den-
keft.
Het gaat in filosofie uitsluitend om ver
standelijk inzicht, los van alle menschelijke
of goddelijke gezagsargumenten. Daarom ook
kan de thomistische wijsbegeerte in haar in
nerlijk wezen niet bovennatuurlijk of katho
liek zijn en staat zij in deze met wiskunde,
phvsica, en elke andere natuurlijke weten
schap, op één lijn. Het Is wel teekenend,
dat de Aquiner, toen hij de voornaamste fun
damenten legde van zijn wijsgecrigen bouw,
die niet vond bij een geloovig katholiek den
ker als een Augustinus, doch bij den heiden
Aristoteles.
Uit den aard van ons geloof volgt met
dwingende nóodzakeliikheid dat het nooit of
nimmer de rechten der ware wijsbegeerte
kan verkorten: nooit of nimmer mag noch
kan een katholiek filosoof krachtens zijn
geloof een klaarblijkelijk bewezen weten
schappelijke stelling verwerpen.
Vandaar dan ook, dat wij als katholieken,
elk wijsgeerig vraagstuk met zijn voor en
tegep, alzijdig en in volkomen gemoedsrust
kunnen onderzoeken, zonder de geringste
vreeze, dat wij ooit, ter oorzake van ons ge
loof, een naar vorm en inhoud deugdelijk
besluit zouden hebben af te wijzen. Wij
vreezen geen enkele waarheid, doch bemin
nen en aanvaarden alle ware vondsten van
het menschelijk nadenken uit liefde tot Hem,
Die de Waarheid zelve is.
Wij zeiden reeds, dat geloof noch onge
loof wetenschappelijk inzicht schenken, wel
echter is het geloof in den loop der eeuwen
een zeer scherpe prikkel geweest tot alzijdig
wijsgeerig onderzoek, omdat het den mensch
stelt voor uitspraken, die den geest dwingen
tot ingespannen nadenken.
Daar schuilt dan ook ten deele althans, de
reden, waarom, o.a. de z.g. theologische
Summa van den Aquiner, volgens het een
parig oordeel van allen, die van dat meester
werk een levensstudie maakten, een wereld
bevat van rijke inzichten op elk gebied der
filosofie. De openbaring is en blijft een ge
weldige stuwkracht tot uitbreiding en ver
dieping der wijsgeerige gedachte.
PATER H. MULDER f.
I
Uit onze Oost bereikt ons het bericht van
het overlijden van den ZeevEerw. Pater H.
Mulder S.J. Langen tijd samen gewerkt heb
bende te Weltevreden met Mgr. Luypen, bis
schop van Batavia, zijn bedde op bijna den-
zelfden dog overleden. Meer dan 80 jaren,
"onder teruglkeer naar zijn vaderland, heefl
deze missionaris van de Jezuitenordte er ge
wenkt zoolang God hem die kracht daartoe gaf.
DE WEDSTRIJD STADE GRANCAIS—
BLAUW WIT.
Naar wij vernemen heeft de vereeniging
Blauw Wit éen telegram uit Parijs ontvan
gen, dat zij daar den 27en dezer niet door
de Stade Francais ontvangen kan worden.
Dientengevolge gaat de aanvankelijke vast
gestelde wedstrijd niet door.
O. S. V. NAAR DUITSCHLAND.
De derde klasser O .S. V. te Oostzaan zal
in Augustus van dit jaar voor eenige dagen
naar Duitschland gaan om daar tegen Sporl
verein. Dahlhausen Wupper en nog een an
dere Duitsche slub te spelen.
TSJECHO-SLOWAKEN NAAR BREDA
Met Pinksteren a.s. speelt een der meesl
beroemde Tsjechische clubs, de Vrsovi^e ui'
Praag te Breda tegen N. A. C.
ENSCHEDE IN DUITSCHLAND-
Sportclub Enschede speelde Zondag te
Bielefeld tegen Verein för Bewegungsspiele
en won met 42.
HOLLANDSCHE SCHERMERS IN
HONGARIJE.
Kap. De Jong plaatste zich in de beslis
sing op den sabel voor het „Meisterschaft"
van Hongarije.
Dit is de eerste keer, dat een buitenlan
der daarin mededingt. Onder de talrijke aan
wezigen merkten we den diplomatieken ver
tegenwoordiger en den consul van'Nederland
op.
De Hollanders genoten een schitterende
ontvangst.
D. T. S.
De Zaanlandsche wielerclub D. T. T. hield
nabij Purmerend een recordrit over 35 K.M.
Eerstaankomende was A. Bijman te Pur
merend, die met een tijd van 59 min. 18 sec.
het record van een ander lid der vereeniging
met een paar minuten verbeterde.
HET WERK IN DE STEENIDUSTRIE
HERVAT,
Volgens „Het Volk", is gisteren het werk
op alle bij de uitsluiting betrokken steen
fabrieken hervat.
DE BOOMGAARDEN IN DEN BEEMSTER,
In den polder De Beemster hebben de
boomgaarden al weer op z'n mooist gebloeid.
De'fruitoogst zal er dit jaar niet groot zijn.
Men meent, dat dit hoofdzakelijk een ge
volg is van den overvloedigen oogst in het
vorig jaar/Echter zijn er ook wel soorten,
die het vorig jaar weinig opleverden en nu
ook „slecht dragen."
MENGELBERG TERUG.
Willem Mengelberg, die Dinsdagavond
te halftien met de „Nieuw-Amsterdam" te
Rotterdam uit New-York aankwam, is nog
met den laatsten trein naar Amsterdam ver
trokken.
DON LORENZO PEROSI.
Een nieuwe compositie te wachten?
Uit Rome wordt aan de Msb. gemeld:
Men herinnert zich hoe de geestestoestand
van Maestro don Perosi eenige maanden
geleden nog van dien aard was, dat het
ergste gevreesd werd, zoo zelfs, dat men
zich gedwongen zag hem onder curateele te
stellen.
Er schijnt thans een zoodanige gelukkige
wending gekomen te zijn, dat men alle hoop
koestert binnen niet ai te langen tijd weer
een of ander meesterwerk van hem te zien
verschijnen.
Aan een groot toonkunstenaar hier te
Rome, die hem dezer dagen in het gezelschap
van zijn zuster op het kerkhof alhier ont
moette, vertelde hij o.a.: „De kunst leeft nog
in mij.... Ik heb het hoofd nog vol muziek
en soms snak ik naar rust; en die rust vind
ik hier des morgens bij het graf van mijn
moeder. Ik heb haar intusschen een nieuw
kunstwerk beloofd n.l. psalmen aan mijn
moeder opgedragen. Het zal waarlijk roe
rende muziek worden. Ik hoop in Mei het
werk klaar te hebben.
Toen dezelfde persoon nog even Ae
kwestie aanraakte van de z.g. „hervorming
der Kerk", antwoordde Perosi zuchtend:
„Laten wij hierover maar liever niet spre
ken. Het is een droom geweest en geen wer
kelijkheid en wel een droom, waarom men
te recht aan mijn geestestoestand heeft ge
twijfeld."
SNIJBLOEMEN IN AMERIKA.
Volgens de „Florists Exchange" wordei.
in de Amerikaansche dorpen Maywood en
Melrasepark jaarlijks gesneden en verkocht
12.500.000 rozen, 10.250.000 bloem tengels
van pronkerwten Sweet pea's en 225.000
chrysanthen. Er zijn daar dertien groote
kweekerijen met een glasoppervlakte van
ongeveer 500.000 M2. In den winter van
192122 had men, om de kassen op tem
peratuur te houden, noodig 25.270 ton brand
stoffen, terwijl 200 arbeiders noodig zijn om
een en ander te verzorgen.
Deze mededeelingen werden bijzonder
belicht wanneer men bedenkt, ,dat dertig jaren
geleden de eerste kas in een van genoemde
dorpen gebouwd werd.
NEGENDE NEDERLANDSCHE JAAR
BEURS.
In verband met talrijke verzoeken van
deelnemers aan de eerstevolgende Najaars-
beurs re Utrecht heeft de Raad van Beheer
van de Vereeniging tot het houden van Jaar
beurzen in Nederland besloten den duur der
Najaarsbeurzen alsnog te verlengen, zoodat
de Negende Nederlandsche Jaarbeurs dit
jaar gehouden zal worden van 12 tot en met
25 September a.s., met dien verstande even
wel, dat de beurs gesloten zal zijn op de beide
tusschenliggende Zondagen en op Grooten
Verzoendag (20 September).
De huren der stands zijn tevens aanmer
kelijk verlaagd.
Oorspronkelijke roman d H B v. <i SANDE
Prijs gebonden 4.50 franco p p. 4 75
Prijs gebrocheerd f 3.— h-anco p.p. f 3.25
Roman van denzellden popula'ren schrijver.
Prijs gebrocheerd ƒ2.25. franco p.p 2 .50
