Brieven uit Frankrijk.
BUITENLAND
Het nieuwe Duitsche aanbod; de Engelsche openbare meening blijft
gunstig voor Duitschland; een rede van Baldwin. Een handelstractaat
tusschen Denemarken en Rusland. Een staatsgreep in Bulgarije. De
Vesuvius weer in werking.
Onder de Telegrammen: De militaire staatsgreep in Bulgarije; de
staat van beleg afgekondigd; ongerustheid in Joego-Slavië. Fransch-
Engelsche besprekingen over het Duitsche aanbod. Aardschokken in
Italië. De Amerikaansche drankwetten.
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE.
GEM. BUITENL. BERtBMTESL
MARKTNIEUWS.
REBHTSZAKEN.
LUCHTVERKEER.
Maar de man, die zijn plaats in den stoet
PASTEUR'S EEUWFEEST.
Geheel de wereld heeft in December van
het afgeloopen jaar haar hulde gebracht aan
den grooten Pasteur op zijn lOOsten geboor
tedag. In woord en geschrift heeft men toen
dezen dienaar der wetenschap, den genialen
geleerde en edelen mensch herdacht, maar
alle feestvertoon is achterwege gebleven.
Thans in de afgeloopen week hebben Parijs
en Straatsburg gestaan in het teeken van
grootsche feestelijkheden te zijner eere.
Van heinde en verre zijn de vertegenwoor
digers der verschillende landen te Parijs sa
mengekomen, om openlijk hun hulde te be
tuigen, blijk te geven van de groote waardee
ring die alom voor dezen weldoener der
menschheid wordt gevoeld. Aan den voor
avond der feestelijkheden heeft de president
der Republiek in zijn paleis hun een harte
lijke ontvangst bereid, een receptie aange
boden, waar tal van minister, kamerleden en
de voornaamste persoonlijkheden op politiek
en wetenschappelijk gebied aanwezig waren.
Een luisterrijken aanblik boden de schitteren
de zalen van het Elyseesche paleis, waar voor
de talrijke gasten een welverzorgd muzikaal
program werd ten gehoore gebracht-
Een bezoek aan het „Instituut Pasteur"
stond den eersten dag op het rijk voorziene
programma. Reeds vroeg in den morgen wa
ren velen samengekomen om onder techni
sche leiding de inrichting te bezichtigen,
waar Louis Pasteur de belangrijkste jaren van
zijn leven heeft doorgebracht en die hij ook
na zijn dood niet heeft verlaten. Zijn graf
tombe bevindt zich in de crypte van dit ge
bouw. Kort kan ik zijn over dit bezoek, daar
ik enkele maanden geleden reeds uitvoerig
over dit Instituut heb geschreven. Indruk
wekkend was het oogenblik in groote stilte,
in dezen grafkelder doorgebracht, aller knieën
bogen, zich ontroerend waren de enkele
woorden daar gesproken door den directeur
van het Instituut. Des namiddags vond in de
groote zaal van de Sorbonne de officieele her
denking plaats. Lang reeds voor het uur van
aanvang vulde een breede schaar van genoo-
digden de tribunes van dit groote Amphi
theater. De hoogleeraren der Parijsche Uni
versiteit in hun veelkleurige toga's, de ver
tegenwoordigers der buitenlandsche mo
gendheden en hoogescholen, velen eveneens
gekleed in schilderachtig ambtsgewaad, ne
men plaats op de voor hen bestemde zetels.
En het bescheiden licht dat neerdaalt uit
den hoogen koepel over de aanwezigen, geeft
aan deze harmonie van kleuren, een phan-
tastische bekoring. De muziek van de „Gar
de Republicaine," zet de Marseillaise in,
als de president der Republiek, gevolgd door
zijn ministers, het podium betreedt. De Rec
tor der Parijsche Universiteit heet allen wel
kom en zegt dank aan de vertegenwoordigers
der 28 naties die hun hulde aan die van geheel
Frankrijk zijn komen paren.
Minister Bérard verheerlijkt in een enthou
siaste rede den arbeid en het leven van den
grooten Pasteur. Dan neemt de rondgang
der vertegenwoordigers, die allen een adres
van hulde overreiken, een aanvang. Ook Ne
derland is vertegenwoordigd door de 4 uni
versiteiten Amsterdam, Utrecht, Leiden en
Groningen en de Kon. Academie van We
tenschappen. Er is slechts tijd voor enkelen
om het woord te voeren, maar zij geven weer
wat in allen leeft, de bewondering en de eer
bied voor den geleerde, die niet alleen door
zijn gaven, zelf de wetenschap in nieuwe ba
nen heeft geleid, maar ook voor het nage
slacht den weg heeft gebaand voor nieuwe
onderzoekingen en ontdekkingen.
Het ligt buiten het bestek van dezen brie
hun woorden hier weer te geven. Nochtans,
het schrijven van Z. H. Paus Pius XI, aan
Mgr. Cerretti gezonden en namens dezen,
door ongesteldheid verhinderd aanwezig te
zijn, voorgelezen, mag niet onvermeld blij
ven.
Z. H. brengt in dezen brief niet alleen hul
de aan den begaafden dienaar der wetenschap,
hij prijst hem bovenal als den man, trouw
gebleven aan z'n vast geloof en onwankelbaar
vertrouwen in den oneindig rechtvaardigen
en goeden God. In plechtige stilte werd de
lezing gevolgd, maar nauwelijks had de Pau
selijke vertegenwoordiger geëindigd of een
overweldigend applaus getuigde van algeheele
instemming met de woorden van het zichtbaar
opperhoofd der katholieke kerk.
Een koor van jonge meisjes bracht vervol
gens een feestcantate ten gehoore, begeleid
door de „Garde Republicaine", opnieuw
werden redevoeringen gehouden. Een toe
spraak van den president der Republiek be
sloot deze feestelijke bijeenkomst, waarin op
zulk een waardige wijze hulde was gebracht
aan de talenten van geest en hart van Pasteur.
Het is niet mogelijk u al de feestelijkheden
te beschrijven, die in de volgende dagen heb
ben plaats gevonden en die wij, voor zoover
onze tijd het toeliet, hebben bijgewoond. Ik
moet mij tot een eenvoudige opsomming be
perken. Een bezoek aan de normaalschool
gaf velen de gelegenheid kennis te maken
met de inrichting van onderwijs, waar Pas
teur als leerling heeft gewerkt en zich zijn
laboratorium uit later jaren bevindt. De ont
vangst ten stadhuize getuigde wederom van
de schitterende wijze, waarop de stad Parijs
haar gasten weet te recipieeren in die histo
rische zalen, op zich zelf reeds een bezoek
ruimschoots waard. Een tuinpartij aangebo
den door het „Institut de France" behoor
de zeker tot de glanspunten van deze feest-
week. Moeilijk kan men zich daarvoor een
schooner omgeving denken dan het park en
kasteel van Chantilly, bevoorrecht door na'
tuurschoon en van historische beteekenis.
Een feestmaaltijd te Versailles, gevolgd
door bezoeken aan kasteel en groot en klem
Trianon een aanschouwen van de beroem
de waterwerken, het zijn slechts enkele gre
pen uit het program, dat ter eere van de of
ficieele vertegenwoordigers werd ten uitvoer
gelegd. Maar niet alleen Parijs, ook Straats
burg heeft Pasteur willen huldigen en de
gasten van de „ville lumière" uitgenoodigd
tot besluit van deze week, eenige dagen bin
nen zijn muren te vertoeven. Zij zijn getuigen
geweest van de plechtige inwijding van een
Pasteur-monument en een Pasteur-Museum.
Zij hebben de opening medegemaakt van de
hygiënische tentoonstelling, waarover ik U
binnenkort uitvoeriger hoop te berichten.
Onvolledig moet dit kort overzicht zijn, het
zou echter te onvolledig zijn, indien ik geen
gewag maakte van een congres injdezelfde
dagen der feestelijkheden en als wetenschap
pelijke hulde aan Pasteur bedoeld, te Parijs
gehouden. Het Internationaal hygiënisch
congres, waar ook Nederland was vertegen
woordigd, heeft zeker niet het minst er toe
bijgedragen, de huldiging van Pasteur tot
een gebeurtenis van beteekenis te maken.
Zij die er aan deelnamen, hebben gebracht
de wijze levensles van hun grooten
meester in praktijk te brengen, „te doen wat
men kan, een ieder volgens zijn gaven, om de
lijdende menschheid behulpzaam te zijn."
Frankrijk heeft zeker gedaan wat het kon
in de afgeloopen week, om Pasteur te huldi
gen het heeft opnieuw getoond zijn groote
mannen in hooge eere te houden.
Mr. P. v. S.
f,
I precies zoo belangrijk aanzag, als de schade- T
loosstelling zelf en hij was zeker, dat, met
goeden wil van beide zijden het bedrag der
schadevergoeding, de wijze van betaling en
de verdeeling ervan, zoomede de veiligheid
van Frankrijk tegen toekomstige aanvallen
zouden zijn te regelen, mits de bondgenoo-
ten één lijn trekken. Zijn zij verdeeld, dan
kan geen dier vraagstukken tot een goede op
lossing worden gebracht.
HET NIEUWE DUITSCHE AANBOD.
De houding van Engeland.
De commentaren der Engelsche bladen
zijn zooals de Daily Telegraph opmerkt, een
nieuw bewijs, dat de meening, dat het nieuwe
Duitsche aanbod een grondslag vormt voor
bespreking, door het geheele land met zeld
zame eenstemmigheid wordt gedeeld. Dit
blijkt ook uit de artikelen van de voornaam
ste politieke weekbladen. Hun commentaar
is nog gebaseerd op de voorloopige mede-
deelingen omtrent den inhoud, die thans in
hoofdzaak juist zijn gebleken, nu de tekst
van het memorandum, die bij het ter perse
gaan dier weekbladen nog onbekend was,
gemeengoed is geworden. De conservatieve)
Spectator zegt, dat als het keerpunt in het
langdurige en nadeelige getob over de scha
deloosstelling nu nog niet bereikt is, het zaak
wordt, dat het zoover komt.
In een artikel van den hoofdredacteur
wordt dan gezegd, dat de Duitsche aanbie
dingen een werkelijke poging zijn om de
verplichtingen tegenover de bondgenooten
na te komen en waarborgen te verstrekken,
dat de Duitsche regeering zich op de basis
der feiten stelt en niet aankomt met woorden
en papieren beloften. Duitschland heeft er
goed aan gedaan, zegt het blad, zich onvoor
waardelijk bereid te verklaren de uitspraak
van een onpartijdig internationaal lichaam
ten opzichte van zijn financieele draagkracht
te aanvaarden.
Men mag Duitschland gelukwenschen,
dat het zoo verstandig is geweest moed te
toonen inzake de waarborgen. Het radicale
blad New Statesman prijst het memorandum
wegens de zakelijke kortheid ervan en voegt
daaraan toe, dat het moeilijk is te zeggen,
hoe een betere nota had kunnen worden op
gesteld. Feitelijk, als niet ook in den vorm,
is het een oeconomische capitulatie, zooals
Frankrijk die had geëischt.
De Times wenscht met het oog op het be
lang der zaak voldoenden tijd te laten voor
besprekingen tusschen de bondgenooten
alvorens er een antwoord aan Duitschland
wordt verzonden. Het onderwerp is te ern
stig voor een overhaaste beslissing, want op
die beslissing berusten de welvaart en bloei
en stabiliteit van Europa voor een zeer gioot
deel.
De Daily Telegraph merkt op, dat de pro
testen van Fransche en Belgische zijde, dat
in het Duitsche memorandum wordt gezwe
gen van het opgeven van het lijdelijk verzet
aan de Roer, niets anders zijn dan een zui-
ver-negatieve kritiek en derhalve de deur
niet wordt gesloten voor een volledige en
nuttige gedachtenwisseling tusschen de ge
allieerde regeeringen over de mogelijkheid
van het formuleeren van een gemeenschap
pelijk antwoord, waarin tevens de genoemde
regeeringen den grondslag zullen kunnen
vaststellen, waarop de gevraagde onderhan
delingen kunnen worden geopend.
Het is ernstig te hopen, dat in weerwil der
moeilijkheden zulk een beraadslaging zal
plaats hebben. De kans is eindelijk geboden
om het probleem, dat steeds grooter levens
kwestie gaat worden voor alle belanghebben
de naties, practisch en met hoop op eene
goed resultaat ter hand te nemen. In ver
band met de beweringen, in het Duitsche
memorandum geuit, is het de plicht der
staatslieden der Entente de waarde dier be
weringen, en verzekeringen te onderzoeken
en de mogelijkheden, die zich aanbieden,
verder na te gaan.
Het onderwerp van 'n gemeenschappelijk
antwoord is Zaterdagavond aangeroerd door
Sir Philip Lloyd Greame, minister van han
del, in een redevoering die hij te Cardiff hield
Hij zeide, dat het belangrijkste ding voor
Europa was de kwestie der schadeloosstelling
te regelen en in het belang van alle bond
genooten hoopte hij, dat er ditmaal uitzicht
zou zijn op een gemeenschappelijk antwoord
en een gemeenschappelijke politiek van alle
bondgenooten, naar aanleiding der nieuwe
Duitsche nota.
Het was de kwestie hoeveel Duitschland
tenminste zou kunnen betalen of wat de bes
te weg was om die betaling te krijgen. Hij
was van meening, dat de gemiddelde En-
gelschman de veiligheid van Frankrijk voor
Een rede van Baldwin.
Baldwin heeft, te Oxford sprekende, ge
zegd dat Engeland door middel van de hui
dige of andere regeering vrede brengen moest
aan het verwarde Europa. Het bestaan van
de Westersche beschaving hangt af van het
evenwicht in Europa en van deszelfs onvat
baarheid voor proefnemingen in bestuur, zoo
als Rusland te zien geeft. Het zal Engeland's
taak zijn, al het mogelijke te doen om Euro
pa te helpen bij de verkrijging van vrede.
De waarborgen.
Het Berl. Tagebl. schrijft in een artikel
over de beteekenis der waarborgen, die
Duitschland den Geallieerden aanbiedt In
April 1920 zijn de spoorwegen van de bonds
staten aan het rijk overgegaan, voor een som
van 40 milliard in den vorm van overneming
der staatsschulden. Die schulden, welke in
papieren marken luidden, zijn sedert dien
tengevolge van de depreciatie van de mark,
ineengeschrompeld tot een klein deel van
hun oorspronkelijke waarde. Het rijk heeft
dus een prachtig zaakje gedaan het reus
achtige spoorwegbedrijf met zijn gebouwen,
lijnen, rollend materieel enz., heeft het voor
een appel en een ei in handen gekregen. De
waarde ervan is, voorzichtig geschat, 30 mil
lioen goudmark. De 500 millioen, waarvoor
de spoorwegen per jaar aansprakelijk zullen
zijn, bedragen mitsdien slechts 2 percent
van het kapitaal. Dat is er gemakkelijk uit
te halen, als het bedrijf maar rationeeler
wordt gevoerd dan tot nu toe.
De invoerrechten op genotmiddelen en
de verbruiksbelastingen op tabak, bier, wijn
en suiker, alsmede de opbrengsten van het
brandewijn-monopolie zullen naar schatting
in 1923 681 milliard papieren mark op
brengen. Dat staat op het oogenblik gelijk
met 40 millioen goudmark. De begrooting
is evenwel opgemaakt in den tijd voor de
laatste geduchte depreciatie, zoodat de op
brengst wel veel hooger zal zijn dan de schat
ting. Intusschen zal het Duitsche volk zich
moeten voorbereiden op aanzienlijke belas-
tingverhoogingen, als de uit deze heffingen
aangeboden waarborgen door de Entente wor
den aanvaard.
Het tijdelijk verzet.
In het Berliner Tageblatt schrijft Theodor
Wolff in een polemiek tegen de Parijsche
pers, welke de Duitsche regeering nu eens
machteloos en dan weer de aanstichtster van
het lijdelijk verzet aan de Roer noemtWij
allen weten dat de Duitsche regeering het
lijdelijk verzet niet heeft kunnen bevelen.
Zij kan het ten hoogste steunen en is vol
strekt niet bij machte het te doen ophouden,
zoolang de Fransche bajonetten het Roer
gebied beheerschen.
Een bevel harerzijds om het verzet te sta
ken en het inhouden van allen steun zou
trouwens de houweelen niet voor Frankrijk
in beweging zetten, doch slechts anarchie
ten gevolge hebben. Er zou weinig gewerkt,
doch veel gesaboteerd worden. Zoolang de
Roerbevolking zelf in haar verzet wil vol
harden, moet elk bevel uit Berlijn om te
staken zonder uitwerking blijven. En de
Roerbevolking zal het verzet pas staken,
als de Fransche militaire overheersching
voorbij is.
DENEMARKEN EN SOWJET-RUS-
LAND.
De beide huizen der Deensche volksver
tegenwoordiging hebben in buitengewone
zitting het wetsontwerp aangenomen, waar
bij de regeèring gemachtigd wordt het voor-
loopig handelstractaat tusschen Denemarken
en Sowjet-Rusland, dat in April j.l. te Mos
kou is geteekend, te ratificecren. De aanne
ming geschiedde in het Folketing met 105
tegen 21 en in het Landsting met 53 tegen
tien stemmen. De conservatieven stemden in
de beide Kamers tegen.
Kamerheer Clan, die destijds te Moskou
de voorloopige onderhandelingen namens
Denemarken voerde, begeeft zich heden we
der daarheen, ten einde voor den fatalen ter
mijn de officieele ratificatiestukken uit te
wisselen.
SOWJET-RUSLAND EN ZWITSER
LAND.
De Sowjet-regeering heeft bekend ge
maakt, dat zij haar besluit om zich te Bern
door een zaakgelastigde te laten vertegen
woordigen heeft moeten opgeven, aangezien
de Zwitsersche regeering blijkbaar niet bij
machte is de veiligheid van een Sowjet-
vertegenwoordiger te waarborgen.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
Het door Schoen,.den „Landrat" uit Essen
ingestelde hooger beroep, is door de Fransche
rechtbank van tweede instantie te Dussel-
dorf verworpen. Schoen was destijds wegens
beleediging van de bezettingsoverheid tot
5 jaar gevangenisstraf en 10 millioen mark
boete veroordeeld.
Het hooger beroep van Mueller, den have-
meester te Herne, heeft daarentegen succes
gehad. Deze was door de militaire recht
bank te Recklinghausen wegens beleediging
van de bezettingsoverheid veroordeeld tot
1 jaar gevangenisstraf en 1 millioen mark
boete. Deze zaak verwees de rechtbank voor
een nieuwe behandeling naar de militaire
rechtbank in het bruggehoofd Dusseldorf.
DE GEALLIEERDEN EN HET VER-
GOEDINGSVRAAGSTUK.
Sir Graham, de Engelsche gezant, heeft
een bezoek gebracht aan minister Jaspar,
met wien hij een onderhoud heeft gehad over
de vergoedingen. Men zegt in politieke krin
gen, dat Jaspar hem verzocht heeft bij zijn
regeering aan te dringen op een spoedige
bijeenkomst der geallieerden.
De leiders van de geallieerde afvaardigin
gen, die instructies van hun regeeringen
hadden ontvangen, zijn Zaterdagochtend bij
eengekomen otn den toestand te bespreken.1
Zij stelden vast, dat er overeenstemming be
staat tusschen de inzichten van de regeeringen
te Parijs, Rome en Londen over den stand der
onderhandelingen en de noodzakelijkheid om
er zoo spoedig mogelijk een einde aan te ma
ken. De geallieerden zullen hun houding in
zake dc betaling van de coupons van de open
bare Turksche schuld handhaven.
ARGENTINIë EN DE VOLKENBOND.
De Kamer van Argentinië heeft het krediet
toegestaan van 450,000 piaster goud ter be
taling van het Argentijnsche aandeel in de
kosten van den Volkenbond.
EEN STAATSGREEP IN BULGARIJE.
De regeering van Bulgarije is ten val ge
bracht door de vereeniging van reserve-offi
cieren. Alle ministers zijn gevangen geno
men. Er is een nieuw kabinet gevormd,
waarvan alle oppositiepartijen deel uitma
ken, met uitzondering van de communisten.
In het land heerscht rust.
De boerenregeering van Stamboeliiski,
welke na den ongelukkigen afloop van den
oorlog voor Bulgarije gevormd was, had al
geruimen tijd te kampen met binnenlandsche
onlusten en vooral de laatste jaren veel van
haar gezag ingeboet. Toch had zij zich bij de
jongste verkiezingen weten te handhaven,
zoodat in Maart van dit jaar Stamboeliiski
met een eenigszins gewijzigd kabinet op
nieuw de teugels in handen kon nemen. Met
hem maakten Morawief, Chybanof, Janef,
Omartsjefski, Doeparinof, Obof, Bakalof en
Athanasof deel van het kabinet uit. De op
positie bestond voor een groot deel uit com
munisten, die in den laatsten tijd herhaalde
lijk tevergeefs gepoogd hebben met geweld
het heft in handen te nemen, en voorts uit
socialisten, democraten, liberalen, radicalen,
progressieven en nationalisten.
UIT DEN DUITSCHEN RIJKSDAG.
In den rijksdag is Zaterdag het debat over
het waardeverlies van de mark en de toene
mende duurte ten einde gevoerd. De Deutsch-
völkische afgevaardigde Wulle trok ten strij
de tegen de sociaal-democratie en tegen het
Joodsche kapitaal, waarop Ledebour de Soc.-
dem. opvattingen verdedigde. Ten slotte
sprak Robert Schmidt, de gewezen soc.-dem
minister van economische zaken, die de hou
ding van Wulle en van zijn aanhangers laakte
en er voorts op wees, dat de stemming van
de bevolking steeds verbitterder werd, om
dat de kapitalisten, ondanks de ellende van
het Duitsche volk, hun politiek niet willen
wijzigen.
DE STAKING IN OPPER-SILEZIE.
Er is geen verandering in de staking ge
komen in het district Beuthen. In het dis
trict Hindenburg heeft het personeel van de
Opper-Silezische electriciteitsfabrieken zich
vanmiddag in geheime stemming met een
groote meerderheid voor toetreding tot de
staking uitgesproken.
Het aantal stakende arbeiders in het Op
per-Silezische industriegebied is tot 50.000
gestegen. De soc.-dem. leiders schijnen vrij
wel machteloos tegenover deze beweging te
staan.
UIT DE POOLS CHE POLITIEK.
Minister Seyda heeft een redevoering ge
houden in de Senaatscommissie voor de bui
tenlandsche zaken, waarin hij de principes
opnam, die Witos heeft uiteengezet in zijn
regeeringsverklaring. Na te hebben gecon
stateerd, dat de grondslag van de Poolsche
buitenlandsche politiek het zich bewust
is, dat de overwinning van de geallieerde
mogendheden en de nederlaag van Duitsch
land het uitgangspunt van zijn hereeniging
en zijn onafhankelijkheid zijn, zeide hij
„Wij volgen de actie van Frankrijk en Bel
gië in de Roer niet alleen met sympathie,
maar ook met de overtuiging, dat de gevol
gen en het resultaat van dien strijd van on-
middelijk belang zouden zijn voor ons land."
DE VESUVIUS IN WERKING.
De Vesuvius is in hevige werking. Er zijn
verschillende schokken in de streek waarge
nomen. Een kraterrand is ingestort, waar
door een opening van 8 M. is ontstaan, waar
uit een lavastroom vloeit, die den heelen W.
en Z.W. sector dreigt te overstroomen en hem
in een vuurzee te herscheppen. Vele bij-
kraters zijn ontstaan, waaruit gloeiende lava
eenige meters hoog spuit. De bevolking in de
buurt treft toebereidselen om te redden wat
ar te redden valt.
Volgens het statistisch bureau van het
gouvernement Moskou bestaat de bevolking
van dat gouvernement op het oogenblik uit
3.597.500 zielen, tegen 3.120.000 zielen in
1920. De stad Moskou alleen telt 1.543.000
zielen. De vermeerdering van de bevolking
van Moskou is voor een deel toe te schrijven
aan de geleidelijke toeneming van het aantal
werkende fabrieken en verdere ondernemin
gen. Het sterftecijfer te Moskou is de laatste
jaren verminderd. Het sterftecijfer bedroeg
360 op de 1000 inwoners in 1920, 250 in 1921,
244 in 1922 en 154 op de 1000 in't le kwar
taal van 1923. Onder de mannen en kinde
ren was de sterfte aanmerkelijk grooter dan
onder de vrouwen. Dit wordt vooral ver
klaard door de toeneming van de epidemieën,
welke onder de mannen, die aan den oorlog
deelnamen, slachtoffers maakte. Het geboor
tecijfer te Moskou is de laatste jaren eveneens
gestegen. Evenwel blijft dit geboortecijfer
toch beneden dat van vóór den oorlog, n.l
30 op de 1000 inwoners, tegen 33 op de 1000
in 1913. Het percentage onechte kinderen is
niettegenstaande het toenemen van het aantal
huwelijken, nog steeds tamelijk groot, na
melijk 10 i 12 percent. Niettemin is het per
centage lager dan voor den oorlog.
Mevr. Corey, de echtgenoote van den
staalmagnaat, bevindt zich te Londen. Zij
was Maandag te Parijs, waar zij een paarlen
halssnoer had gedragen van een waarde van
500.000 gulden. Dinsdag was zij in Londen
gekomen en den volgenden dag miste zij
het kostbare snoer. De paarlen bevonden
zich in een juweelenkistje, dat tal van andere
kostbaarheden bevatte. Deze zijn echter alle
aanwezig.
Een filmverhaal, doch een, dat zich nu
eens niet enkel op het doek, doch in de wer
kelijkheid afspeelde, wordt gemeld uit Chi
cago. Een mijnheer en mevrouw Tesmer
kwamen 's avonds laat van een autorit thuis
en waren bezig met het wegbergen van de
auto in hun garage, toen zij werden aange
rand door een jongen en een meisje, lieden
van een jaar of achttien, die het geld en de
kostbaarheden opeischten, welke de Tes-
mers bij zich hadden. Tesmer gaf de paar
dollars, die hij in zijn zak had, doch toen
de roover zich met eenige hardhandigheid
wilde meester maken van de lijfsieraden der
dame, kwam Tesmer te hulp en poogde dit
te beletten. Het meisje, dat als helpster van
den aanrander optrad, en dat in beide hand
jes een revolver had, schoot Tesmer van vlak
bij dood. De jeugdige dieven namen toen
plaats in de auto en reden weg, met de ca.
10 dollar, die het bandietenstuk hun had
opgeleverd.
De Spaansche minister van buitenland
sche zaken heeft in den Senaat, een spreker
beantwoordende, gezegd Wij zijn in Ma
rokko en blijven er want het is voor Spanje
een nationale kwestie en een kwestie van
recht, dat de regeering, het koste wat het
wil, moet verdedigen.
Prinses Christiaan, de dochter van wij
len koningin Victoria, wier toestand den
laatsten tijd sterk achteruitgaande was, is
77 jaar oud overleden. Zij was een tante van
den tegenwoordigen koning en in 1866 ge
trouwd met prins Christiaan van Sleeswijk-
Holstein-Sonderburg-Augustenburg, die in
1917 is overleden.
De Dusseldorfer Nachrichten meldt,
dat te Dusseldorf de koopman Friedrich
Rinchen en de bankbediende Wilhelm
Kuhle zijn aangehouden, wegens bedriege-
lijke beursspeculaties, gepaard aan schrift-
vervalsching. De aangehoudenen hadden,
valschelijk met de onderteekening van Dus
seldorfer banken voorziene, telegrafische
verkooporders aan Berlijnsche banken ge
zonden om daarmee den koers te drukken,
waarop zij dan zelf deze stukken aankochten.
Bij stijging van den koers verkochten zij de
stukken dan weer. Zoo hebben zij in den
afgeloopen weken de Dusseldorfer banken
voor miljoenen benadeeld.
De Duitsche boekdrukkerspatroons-
vereeniging meldt, dat de tariefcommissie
besloten heeft de loonen met ingang van
gisteren met ongeveer 70 percent te verhoo-
gen en de prijzen voor drukwerk met het
zelfde percentage.
De juridische Rijksdagcommissie in-
Duitschland heeft zich uitgesproken voor
de verklaring van Grondwetsdag (11 Aug.)
tot nationalen feestdag, en tegen voorstellen
om de bondsstaten vrij te laten den eersten
Mei en den negenden Nov. tot feestdagen
te verklaren.
Met de depreciatie van de Duitsche mark
gaat het drukken van steeds hoogere coupu
res hand in hand. Ofschoon bankbiljetten
van een half millioen nauwelijks eenige we
ken in omloop zijn, zal thans worden over
gegaan tot het drukken van biljetten van een
millioen mark.
Dit geschiedt op verzoek van den land
bouw, die bij het financieren van den oogst
en voor inkoop in het groot vanverschillende
artikelen over groote bedragen moet beschik
ken, waarbij het betalen met klein papier las
tig is.
De Kölnische Ztg., die, na in het bezette
gebied drie maanden verboden te zijn ge
weest, sedert den 3en dezer er weer mocht
worden verspreid, is van heden af weer voor
drie maanden verboden, vermoedelijk wegens
beschouwingen overde houding der Franschen
aan de Roer en hun plannen met het Rijnland.
In een mijn te Hanborn zijn vier werk
lieden, die een ketel herstelden, door het ont
snappen van samengeperste lucht weggeslin
gerd. Twee hunner zijn gedood, de twee
anderen zwaar gekwetst.
De rechtbank te Stettin heeft den
Italiaan Mario Aimarettï, die indertijd den
grooten gouddiefstal in de Simplon-expres
heeft gepleegd en met een deel van den buit
naar Duitschland is gevlucht, wegens pas-
vervalsching en het dragen van verboden
wapenen tot zeven maanden gev. straf ver
oordeeld.
Naar Wayfarer (H. W. Massingham
in de New Statesman meedeelt, zou Asquith
voor zijn geschiedenis van den oorlog van
zijn uitgever 10,000 pond ontvangen.
De rechter te Mertnyr heeft een Itali-
aanschen restaurateur beboet met tweemaal
50 pond sterling en veroordeeld tot 21 pond
kosten wegens den verkoop van chocolaad-
jes, welke meer dan 25 percent alcohol be
vatten, zonder dat hij vergunning had.
Dat in den Ierschen Vrijstaat, al heeft
de Valera dan het hoofd in den schoot gelegd,
de orde nog lang niet volkomen is hersteld,
blijkt uit een lijstje van aanslagen op personen
en eigendommen in de week van 31 Mei tot
6 Juni, dat de Morning Post uit de Iersche
bladen heeft samengelezen. Het zijn 21 ge
vallen uit verschillende deelen des lands,
meest beroovingen en brandstichtigen.
Een meisje uit Genève, dat op het
punt stond van te trouwen, en haar bruidsja
pon al aan had, wilde nog even een cigaret
rooken. Haar sluier vloog in brand en Zij
kreeg zulke hevige brandwonden, dat zij over
leed. Haar aanstaande echtgenoot, de familie
en de pastoor wachtten in de kerk op haar
toen de dokter hun het bericht kwam mede-
deelen.
AMSTERDAM. 9 Juni. Aardappelen.
(Bericht v. Jac. Knoop.) Zeeuwsche bonte
f3 3.50 id. blauwe f3 3.50, id. bravo's
f 2.20 2.70, roode star f 1.50 1.80.
Geldersche bravo's f 2.20 2.40. Noord-
Hollandsche muizen f 9.60 10.40. bid.
kleine muizen f 7 IJpolder bravo's f 1.30
2.30, roode star zandgrond fl.80, alles pet
H. L. zomer malta-aardappelen f 14 i
15.50.
DELFT, 9 Juni. Kaas. Ter markt waren
50 stapels komijnekaas f 0. 74 1.05 per Ki
G.
UTRECHT, 9 Juni. Vee. Aangevoerd wa
ren 370 stuks. Handel Prijzen waren stie
ren f 100 275, vaarzen f120270, pinken
f 80130, melkkoeien f 220400, kalf-'
koeien f260430, vaarskoeien f 160310, j
magere kalveren f nuchtere kalveren f161
23, magere varkens f2861, biggen f1729,1
magere schapen f 4052, lammeren f 1826;
Boter. Gras f p.800.90.
Eieren f5 6.50.
TUSSCHEN RIJN, WAAL EN MAAS.
(Weekbericht.) Aardappelen. In dit pro
duct is thans zeer levendige handel met
steeds stijgende prijzen. In de Bommeler-
waard besteden de opkoopers reeds f 2.60—
2.90 per H. L. van 70 K. G. tegen 75 ct.
een paar weken geleden. Te Kerk-Driel,
waar de landbouwers nog een voorraad had
den van ongeveer 16.000 H. L., is bijna alles
opgeruimd. In het land van Altena zijn de
prijzen van de beste qualiteiten al gestegen
tot f3 per H. L. Tengevolge van de vele regen
buien en het koude weder, wordt het nieuwe
gewas erg vertraagd in zijn groei. Vermoede
lijk zal het wel laat worden, voor de nieuwe
ter markt komen.
Granen en andere veldgewassen.
Zoowel in de Betuwe als in de Ticlerwaard
was de aanvoer van graangewassen zeer mid
delmatig. Nieuwe Geldersche ristarwe kon
opbrengen f 11.50 12, Wilhelminatarwe
f 1010.50, bakrogge f 6.857, gerst f 7.6G—
8, haver f4.85 5.40 per H. L., paardeboonen
f 10.80f 11, duiveboonen f 19.5020, witK
téboonen, met afnemend aanbod, f 19.25
23.50, bruine boonen f 9.50 13, kroonerws
ten f 19.25 20 per 100 K. G. Op veel akker-
staat het koren zoo prachtig als in geen jaren
het geval was ;rogge, haver en tarwe zijn reeds
lang in de aren. Met den boonenteelt ziet het
er slecht uit. Aan den Rijksweg van Grave
tot Maashees zijn nooit zooveel erwten ver
bouwd als dit jaar., op sommige dorpen.tot
15 maal zooveel als in andere jaren. Het gewas
belooft een overvloedigen oogst.
Zuivel en Eieren.Ter markt te Nijmegen be
stond de aanvoer uit 71 groote kluiten boeren-
boter, die op deWaag 80 '85, te Zaltbom-
mel uit 780 K. G., die 75 85, te Tiel uit
ruim 50 K.G., die 8095 ct. per pond op
brachten eieren met zeer groot aanbod kip
peneieren deden 4 Vz6%, eenden 6%—7,
ganzen 13 15, kalkoen 1011 ct. per stuk.
Te Nijmegen werden verhandeld 165.000 te
Zaltbommel 37.000 te Geldermalsen 35.000
te Tiel 76.000 en op de eiermijn te Roermond
één millioen 700.000 tegen f4.90 6.30
per 100 stuks.
Vee. Op de Wychensche markt stonden
aan de lijn 170 paarden en 280 runderen;
paarden golden f170 680, slachtpaarden
f60120, dragende koeien f240510, dito
vaarzen f 230490, pinken f 60 190, le
quall vet vee 5560, 2e 45—50 ct. per pond.,
te Oss deden ter markt hokkelingen f 140
160, 44 zeugen f 110200, 216 schottelingen
f 6090. 1170 biggen f 22 33, in het Rijk
van Nijmegen vette kalveren 4045 ct. per
pond, nuchtere dito f 15 27., in het land
van Cuyk wordt de handel in vette varkens
levendiger men besteedt 40 42 ct. per
pond levend gewogen. Te Gennep heerscht
onder de jonge varkens de vlekziekte.
Wild en gevogelte. De marktaanvoer was
overal zeer matigtamme eenden deden
f 1.351.60 tamme konijnen 35 ct. f3,
wilde dito 6080 ct., duiven 3560 ct.,
vette ganzen f2.85 325, jonge kippen f 1.35
2.25, oude dito fl.302, hanen f 1.15
I.40, piepkuikens 55 ct f 1.20.
Veevoerder. In het land van Altena geldt
le soort wit handelshooi f 20 24, hooi voor
de pers, f 15-18, klaver f 2528, per 500
K.G. In roggestroo is vlugge handelte Gent
nep en in de omliggende dorpen werd besteed
tot f 40 per 1000 K. G. Te Boxmeer is een
begin gemaakt met het maaien der roode kla
ver.
VRIENDELIJK BEDANKT, HEERENÏ
Voor de Rotterdamsche rechtbank werd
Vrijdag te Rotterdam behandeld de zaak
tegen M. B., 59 jaar, huisknecht en zonder
vaste woonplaats. Nu woont hij in de buurt
van den Noordsingel, in 't Huis van Bewa
ring te Rotterdam, omdat hij aangeklaagd is
wegens landlooperij. Bekl. had genoeg van
het niets-doen, nam een matje weg uit een
portaal en bracht het naar een politiebureau
om zoodoende een onderdak te krijgen .En
men voldeed aan zijn wenschen.
Bekl. bekende zijn landlooperij graag,
vertelde, dat hij vroeger lang in Indië was
geweest. Getuigen werden niet gehoord.
Het O. M. eischte 3 dagen hechtenis en,
opzending naar een Rijkswerkinrichting voor
den tijd van 1 jaar.
Heb je nog iets vergeten? vroeg de
president. Je hoort het requisitoir?
Vriendelijk bedankt, heeren, vriendelijk
bedankt 1
DE MALVERSATIES AAN HET BOTE»-
DES INDES.
Zooals reeds gemeld, zal de Haagsche
rechtbank Woensdag behandelen de zaak to
gen den directeur van het Hotel des Indea,
den beer H. en diens echtgenoote. Oe dag
vaarding, die aan de beide beklaagden ia
beteekend. is van grooten omvang en legt
een zeer groot aantal feiten ten laste, zooals
valschheid in geschrifte, het gebruik maken
van vervalschte stukken als waren zij echt
verduistering en heling.
EEN NIEUW RECORD
Luitenant Halland bereikte Vrijdag te'
New-York met een vliegtuig, meevoerende'
2000 K.G. nuttigen last, een hoogte van 1580
meter, hetgeen met een dergelijken last een
nieuw wereldrecord beteekent. Tel.
die zijde en ontwaarde den brigadier die op
den drempel stond. Toen de geestelijke hem
Zag, overviel hem onwillekeurig een rilling.
„Wees gerust, mijnheer de pastoor, sprak
de gewezen sergeant van Massena„Tank
is vrij tot vanmiddag, 't Is pas tien uur.
,Ach 1"
Beide mannen brachten toen den geeste
lijke in den armstoel over. Zij spreidden een
deken en een mantel over hem heen, en daar
na den stoel aan beide zijden opheffende,
plaatsten zij den doodsbleeken herder op de
stoep voor de pastorie.
Mijnheer Gabriël had hen laten begaan
Met stomme geestvervoering sloeg hij dat
schouwspel, dat hem waarschijnlijk voor de
laatste maal gegeven was, gade.
Opeens voelde hij zich hevig aangedaan,
zijn hart trilde en zijn blik zocht Tarik.
„Zeker schemert het voor mijn oogen/
sprak de priester, „wat is dat daar ginder
En hij wees met den vinger naar de vallei.
XVI. DE DROOM.
Werkelijk scheen het uitzicht als door een
wonder veranderd. Men zou gewaand heb
ben, dat men een van die herscheppingen
zag, welke zich door de kracht der verbeel
ding licht laten tooveren, maar die met
der daad slechts zeldzaam en niet dan met
de grootste inspanning, worden gewrocht.
In plaats van die woestenij, dat droeve beeld
van veronachtzaming en verlatenheid, strek
ten zich welbebouwde velden uit daar waar
vroeger eenige ellendige stulpen hadden ge
staan, waren nette huisjes verrezen, wier
frisch witte muren zich spiegelden in het
heldere water van een meertje en een kron
kelende rivier. Terzelfder tijd ging een vroo-
lijk gerucht uit de vallei op, en een lange stoet
kinderen, mannen en vrouwen, kwam langs
het voetpas heen, dat naar de pastorie voerde.
„O mijn droom 1 mijn droom 1" 1 ispelde
pastoor Gabriël, terwijl hij zich half van zijn
stoel ophief.
Daar begon de klok van het kerkje te klep
pen. Een plechtig, godsdienstig gezang
ruischte ten nemel. En nu werden de deuren
der kerk geopend.
Het gansche aanzijn van den pastoor van
Marnas was in zijn blik saamgedrongen.
Tusschen een dubbele priesterrij naderde
een man in plechtgewaad Fransje ging ze
met het wierookvat voor.
Het gezang had opgehouden. De daarop
gevolgde stilte zette aan dit schouwspel nog
meer statigheid bij.
Pastoor Gabriël voelde zich opnieuw op
het innigst aangedaan en geschokt.
had ingenomen, kwam naderbij, en richtte
zich naar hem heen. Toen hij nog maar eeni
ge voetstappen van den pastoor van Marnas
verwijderd was, herkende deze hem.
„Monseigneur 1" riep hij, „Monseigneur
de Pamiers 1"
Hij wilde zich oprichten, maar de waardige
bisschop ontving hem in zijn armen, en sprak
hem op voorkomende wijze toe.
„Ik ben 't, mijn zoon, die zelf uw werk
heb willen wijden."
„Mijn werk hernam de goede Gabnel,
„welk werk?"
Zie slechts V*
De menigte, die uit de vallei opwaarts
kwam, had de plaats nabij den stoep bereikt
en stelde zich, op eerbiedige wijze, in een
kring rond hem heen. Aan haar hoofd hield
Tarik de hand van Jeanne gevat. Hij trad
naar den pastoor van Marnas toe, en, terwijl
hij ter neder boog, sprak hij
„Sedert een uur, mijn vader, hebben mijn
metgezellen en ik den dooj^ ontvangen, en
wij komen uw zegen vragen."
„Ach, mijn God, mijn God 1 was de uit
roep, die den geestelijke ontsnapte.
„Wat gij u als in een droom hebt voor
oogen gesteld," zoo sprak thans de bisschop,
„heeft een ander voor u verwezenlijkt maar
indien deze de hand is die gearbeid beeft,
zijt gij 't hoofd, dat de gedachte heeft opge
vat. Zie dien weg, welke zich langs het ge
bergte heen slingert. Over dien weg ben ik
hedenochtend in het rijtuig hier gekomen.
Aanschouw dat meer, dat het water van de
smeltende sneeuw ontvangt en het in de vallei
van Anglade stort door een onderaardschen
doorgang, welks bestaan God u geopenbaard
heeft.
Vestig uwen blik op die welige velden, die
tevreden aangezichten. Wees nu ook geluk
kig, door het aanschouwen van 't geluk,
dat gij anderen geschonken hebt. En indien
God u nog te vroeg aan onze erkentelijkheid
wil ontnemen, zoo is 't zeker omdat Hij voor
u een andere, veel hoogere belooning heeft
weggelegd. En," zoo ging de bisschop voort,
terwijl hij naar Tarik wees, „daar is de man,
die u bijgestaan heeft om uw werk te vol
brengen, om een horde wilden tot christenen,
tót brave menschen te maken. Geef hem dus
uwen zegen, mijn zoon, die zal hem ten heil
strekken."
„Geef hem dien," sprak de brigadier, ter-
Wijl hij een traan afwischte, „al vóór een
maand heb ik mijn pijpje aangestoken met
mijn rapport aan den onder-prefect."
En hij wisselde een stevigen handdruk
met den bergbewoner.
Pastoor Gabriël voelde zijn hart als sa
menkrimpen door een smart, die tegelijk
overvloeide van genot.
„Ik zegen u, mijn kinderen," sprak hij,
„ik zegen u, al voel ik dat ik uw geluk met
lang meer aanschouwen zal. Maar Gode zij
dank voor dezen stond 1"
Nu wierp hij zich achterwaarts, en, ter
wijl hij een blik ten hemel sloeg waarin die
dank welsprekend uitblonk, slaakte hij een
diepe zucht.
Hij was niet meer, maar een hemelsche
glimlach zweefde nog op zijn gelaathet zegel
van zijn schoon, waardig leven.
XVII.
ZIJN GRAFSCHRIFT.
De pastoor van Marnas werd op 't kleine
dorpskerkhof begraven. Voor zulk een een
voudig, nederig leven betaamden nederige,
eenvoudige lijkplechtigheden. Zeker echter
begeleidde nooit een menigte met meer stille
aandoening het stoffelijk overschot van een
herder naar zijn laatste rustplaats. Daar ziet
men nog een eenvoudige zerk, met het vol
gende opschrift
Hier ligt Gabriel de Chateaugiron,
Pastoor van Marnas, onze vader
Dat onze vader zegt meer,dan menig lijkrede.
Voor 't overige is zijn werk niet met hem
ten onder gegaan. Zijn opvolger, mede een
waardig priester, heeft dat voortgezet met
medewerking van Jeanne, Tarik en den ouden
brigadier, die ten slotte zijn pensioen heeft
gevraagd. Achtereenvolgens werd een school
en een liefdadige inrichting voor oude lieden
geopend. Noeste vlijt is onder de bevolking
blijven heerschen, in wier midden de veel
vermogende nijverheid doordrong en hare
schatten aanbracht.
Wat de nagedachtenis van pastoor Gabriël
betreft, zij leeft in Marnas voort, en zal er
nog langen tijd in zegening blijven. Van aide
personen, die in't verhaal voorkomen is Jean
ne nog maar in leven zij is thans eene goede
oude vrouw met grijze haren, die zich door
een half dozijn kleinen aan haar kleed voelt
trekken die kleinen zoo donkerbruin als
vader en moeder, weten wel dat „grootmoe"
ze niet afsnauwt, en zoo oud als ze is, nog met
hen spelen kan. Indien het toeval u eens door
die vallei heen brengt, vraag Jeanne dan eens
naar pastoor Gabriël, en gij zult zien, dat haar
onwillekeurig een traan langs de vermagerde
wan en biggelt.
Gij hebt zeker al begrepen, waarde lezer
dat ik 't verhaal van mijnheer Gabriël, den
pastoor van Marnas, uit haren mond heb.
EINDE.
