BUITENLAND
BINNENLAND.
Tweede Blad
19 Juni 1923
PARLEMENTAIRE KRONIEK.
fiEM. BUITENL. BERICHTEN.
BIMMENLARDSCH NIEUWS.
LIEFDE OVERWINT
België en het Fransche antwoord aan Engeland. De Amerikaansche
minister van Financiën gaat een studiereis door Europa maken. De
Kleine Entente en Bulgarije. Het vraagstuk van Tandzjer. Strijd
tegen de inelaatschheid.
Onder de Telegrammen: Te Lausanne is nog geen overeenstemming
verkregen. Theunis heeft van den Koning een opdracht tot vorming
van een nieuw ministerie gekregen, doch heeft bedenktijd gevraagd.
Polen protesteert tegen uitlatingen van den Pruisischen minister Braun.
Engeland en het Saargebied. Het verloop der Buigaarsche revolutie.
Henri Ford geen candidaat voor het presidentschap der V. S. Aard"
schokken op 700 mijl van Washington.
FEUILLETON
De -voordracht voor den Hoogen Raad
De verhoogt Qg der collegegelden Het
mijn-wezen JJe salarisregel.mg bij het M. O.
In zake dc v.oordracht ter vervulling van
een vacature in den Hoogen Raad, die zeer
lang heeft opgehouden, bleek, dat sommige
Kamerleden hun -taak, laat ons maar zeggen,
als een grap, een lolletje, opvatten.
Er zijn geestighedenf?) te noteeren, zoo
als stemmen op de leden KI eerekoper en
Braat en wie de uitgebrachte stemmencijfers
nader beziet, komt tot che conclusie, dat
sommigen maar raak stemmen. Van grooten
ernst getuigt ook niet de grvoote variatie in
uitgebrachte stemmen: 83——81687168
73—69; voor de tweede plaats bijvoor
beeld werden eerst 81 stemmen uitgebracht
en enkele minuten later, toen een nieuwe
vrije stemming noodig was, wijl niemand
>:en meerderheid had behaald, zakte het
iantal ingeleverde stembriefjes tot 68. Is
hier niet alle ernst zoek?
Het resultaat der stemming was intusschen
lis volgt: Eerstvoorgedragene de Haagschc
raadsheer mr. J. van Gelein Vitringa; twee
de de Amsterdamsche raadsheer mr. A. Slo-
temaker L.Hzn.; derde de Haagsche raads
heer mr. P. Polvliet.
Het wetsontwerpje tot verhooging der col
lege-gelden werd aangenomen met 42 tegen
32 steramen. Van de Linkerzijde stemde al
leen de heer Van Gijn voor. Van de Rech
terzijde stemden Mevrouw BronsveldVi
tringa en de heeren Bulten en Visscher
tegen.
Minister van Swaay kwam aan de Regee-
■ingstafel zitten in verband met de behan-
leling eener suppletoire Waterstaatsbegroo-
ting, noodig geworden, omdat ook het De
partement van Waterstaat een stukje der
erfenis van het opgeheven Departement van
Landbouw, Nijverheid en Handel heeft ge
kregen.
De heer Hermans en zijn betoog was
uitstekend gedocumenteerd klaagde daar
bij over de veel te dure administratie der
Staatsmijnen en over de te groote veHaging
der loonen voor dc mijnarbeiders.
De Minister zegde een onderzoek toe
naar het technisch en administratief beheer
der Staatsmijnen.
De Vrijzinnig-democratische heer Mar-
chant is een verwoed interpellant. Het
schijnt een manie bij hem te worden.
In de Kamerzitting van Vrijdag, interpel-
'eerdc hij over dc salarisregeling van dc
eeraren bij het Middelbaar en Voorberei-
lend Hooger Onderwijs.
Zijn vragen waren duidelijk. Ze vormden
'nderdaad het resumé van zijn betoog.
Het waren de volgende:
1. Wat zijn de motieven, welke de Re-
•eering er toe hebben geleid, de onderlinge
lalaris-verhouaingen van het Bezoldigings
besluit te verbreken door een verlaging al
leen van de salarissen van leeraren bij het
middelbaar en gymnasiaal onderwijs?
2. Is de Regeering van oordeel, dat het
onderwijs, door deze leeraren te geven, niet
zal liMen wanneer zij 30 (36) lessen zullen
moeten geven per week?
3. Hebben de deskundige adviseurs der
Regeering niet gewaarschuwd in het belang
van het onderwijs, tegen de nieuwe salaris
regeling en tegen het opdragen van 30 (36)
lessen per week?
De Minister van Onderwijs heeft daarop
geantwoord, dat „hier principieel geen ver
laging van salarissen" is; dat men op z'n
hoogst zou kunnen zeggen dat gedurende een
grooter aantal uren voor hetzelfde salaris
gewerkt wordt,
In de meeste gevallen zou het een verschil
van enkele uren uitmaken. Volgens de nieu
we regeling worden aan een leeraar zonder
zijn toestemming niet meer dan dertig weke-
lijksche lessen van 50 minuten elk opgedra
gen. Afgezien van het feit, dat 30 X 50 mi
nuten precies evenveel is als 25 X 60 minu
ten (de regeling die van Thorbecke's dagen
af tot ver in deze eeuw als de normale gold)
mocht men aldus minister de Visser
ook niet over het hoofd zien, dat zelfs in de
allerjongste periode heel wat leeraren de 30
lesuren naderden. Vijftig pet. toch gaven
meer dan 24 uren les, 44K- pet. meer dan 26
uren, 23 pet. meer dan 28 uren en 18 pet.
meer dan 30 uren. De heer Marchant heeft
naarstig deze cijfers bij elkander opgeteld
en daarop den minister van onderwijs ver
weten, dat men aan zijn departement niet
kan rekenen, wijl hij zoo al tot 135 pet. was
gekomen. Het ontbrak er nog maar aan, dat
de vrijzinnig-democratische afgevaardigde
hieraan nog de 50 pet. met 24 of minder les
uren toegevoegd had.
Zijn berekening deugde niet.
Ook viel de heer Marchant den Minister
aan over de uitbreiding van het aantal leer
lingen per klas van 24 tot 30 in de laagste
drie klassen. Zeker doet de Minister dit niet
voor z'n plezier.
Maarde noodzakelijkheid dringt tot
bezuinigen. En dan moet men met veel ge
noegen nemen; ook al verzucht men wel
eens of het nu niet zachtjesaan tijd wordt
om ook de militaire uitgaven eens wat
krachtiger te besnoeien. Toen dan ook in
1916 Minister Cort van der Linden, teneinde
de vorming van parallelklassen te voorko
men, de klassen liet volstoppen met niet
meer dan 30 kinderen klaagde er niemand
over.
En in Amsterdam werd onder den socia-
listischen Wethouder van Onderwijs Vliegen
het aantal leerlingen van de laagste drie
klassen ook op 30 bepaald.
Met beslistheid weigerde de Minister me-
dedeeling van de adviezen der inspecteurs.
De heer Marchant kwam toen met een mo
tie, waarin herziening der regeling gevraagd
werd.
HET FRANSCHE ONTWERP-ANTWOORD
AAN ENGELAND.
Dc Belgische minister van buitenlandsche
taKcn heeft aan den Koning den tekst
meegedeeld, van het antwoord, dat de
Fransche regeering voorstelt op het Engei
sche memorandum te geven. In dat ant
woord wordt gewezen op de bedoeling van
de Fransche en de Belgische regeering om
de entente met Engeland en Italië te hand
haven. Het antwoord legt nadruk op de
noodzakelijkheid, dat Duitschland het lijde
lijk verzet opgeeft. De Duitsche regecring
zal een proclamatie tot de bevolking moe
ten richten en eischen, dat de staats-be-
ambten en ambtenaren hun dienst hervat
ten en ophouden het bestuur van het gebied
door den bezetter te bemoeilijken. Dan zou
de huidige bezettingsvorm door zgn. on
zichtbare bezeting vervangen kunnen wor
den, d. w. z. overal, waar gewerkt wordt,
zouden de soldaten van de bezetting weg
genomen kunnen worden. Zij zouden dan
nog slechts ten doel hebben bescherming
van de civiele missies der bondgenooten en
van de arbeiders in het algemeen.
Het antwoord van Belgic zal binnenkort
te Parijs kenbaar gemaakt worden.
DE VEREENIGDE STATEN EN EUROPA.
Naar men verneemt, is Mellon, dc Ameri
kaansche minister van financiën, die een
pleizierreisje naar Europa gaat maken,
voornemens er een studie te maken van
de economische toestanden. Daarmee be
oogt hij, zijn departement in staat te stel
len, zijn politiek ten dezen te bepalen.
Naar wordt gemeld, zal Melon besprekin
gen houden met tal van financiers en
staatslieden in Europa en zal hij pogen, te
komen tot een regeling met die landen, die
zich nog niet met de Ver. Staten hebben
verstaan over de afdoening van hun schul
den aan dat land.
Waarschijnlijk zal Mellon op 23 Juni ver
trekken.
DE CONFERENTIE VAN LAUSANNE.
Naar Havas uit Lausanne verneemt', ver
wacht men dat deze week de conferentie zal
eindigen. Ismet Pasja zou nieuwe instruc
ties uit Angora hebben ontvangen.
DE KLEINE ENTENTE EN BULGARIJE.
Nu het kabinet van Sankol geëischt
heeft, dat de gemobiliseerde reservisten,
voor zoover hun aantal dat der manschap
pen, bij het verdrag van Neuilly toegestaan,
te boven gaat, naar huis gestuurd zullen
worden, heeft de kleine entente er van af
gezien verdere maatregelen te treffen. Het
gevaar voor verwikkelingen is dientenge
volge voorbij. Sedert gisteren is het telegra
fisch verkeer met Bulgarije verbroken.
Vluchtelingen deelen mede, dat op tal van
plaatsen nog botsingen tusschen aanhangers
van de regcering en de boeren plaats vin
den.
De gemeenschappelijke stap van de
kleine entente te Sofia, welke Vrijdag zou
plaats hebben, is niet doorgegaan. Naar de
Times uit Weenen verneemt. zou dat het
gevolg zijn van Engelands tusschenkomst,
dat te Praag, Belgrado en Boekarest een
„vriendelijke wenk" gegeven had, dat de
Engeische regeering het zeer wenschelijk
achtte, dat aan de Balkan-landen en de Mid-
den-Europeesche staten zou worden toege
staan zelf hun lot te bestieren en dat het
proces van binnenlandsche consolidatie, dat
thans gaande is, niet gestoord zou worden
door buitenlandsche tusschenkomst.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
De voedselvoorziening in het Roergebied
heeft door de stremming van het Duitsche
spoorwegverkeer en de voorwaarden, die de
Franschen thans voor het vervoer van le
vensmiddelen langs de gemilitariseerde lij
nen stellen, een hachelijk aanzien gekregen.
Die voorwaarden zijn:
le. betaling van de vracht in de kas der
Fransch-Belgische regie;
2e betaling van 10 pCt, der waarde van
de zendingen.
De tweede voorwaarde is in lijnrechten
strijd met de vroegere belofte, dat het ver
voer van voedsel uit het onbezette naar het
bezette gebied vrij van elke heffing zou
blijven. Daarom weigeren de Duitsche auto
riteiten in de Fransche voorwaarden te tre
den; zij weigeren ook de treinen met le
vensmiddelen, die nog op de eenige dagen
geleden bezette lijnen staan, tegen betaling
der 10 pCt. van de Franschen over te ne
men.
Gisteren hebben de Franschen het station
Gelsenkirchen-Schalke, de Belgen de mijnen
Hugo 1, II en III bezet.
BELGISCHE SOCIALISTEN.
Het socialisten-congres te Brussel heeft
Zondag zijn werkzaamheden besloten, Mare
Somerhausen heeft over de buitenlandsche
politiek gesproken en gezegd, dat er van
Duitschland meer geëischt wordt dan het
geven kan. Door de Roer te bezetten heeft
men, meent deze spreker, het verdrag van
Versailles geschonden. Door onze vergoe-
dingspolitiek, zoo besloot Somerhausen,
hebben wij de achting van de wereld ver
loren. Het congres heeft vervolgens de door
Vandervelde ingediende motie aangenomen,
De kwestie van het subsidieeren der
confessioneele scholen is niet afgehandeld,
HET VRAAGSTUK VAN TANDZJER.
Binnenkort zal te Londen de conferentie
van Fransche, Spaansehe en Engeische ge
delegeerden worden gehouden ter behande
ling der Marokkaansche aangelegenheden,
die de voorbereiding moeten vormen voor
een conferentie, waar de status van Tandzjer
zal worden vastgesteld. De drie regeeringen
hebben deskundigen benoemd, maar de juis
te datum voor de samenkomst te Londen is
nog niet vastgesteld. Men hoopt, dat het mo
gelijk zal blijken de kwestie van Tandzjer,
die zeer moeilijk en ingewikkeld is, nog dit
jaar in de algemeene conferentie te onder
zoeken, doch de Engeische regeerihg heeft
het wenschelijk geacht, dat een voorloopige
bespreking van deskundigen den grondslag
zou leggen voor de behandeling van het
vraagstuk door een later te houden confe
rentie. Dit plan is aangenomen.
De Times zegt dienaangaande: Marokko
is een land van onmetelijke natuurlijke hulp
bronnen en als Tandzjer tot de ingangspoort
wordt gemaakt van Noord-Afrika, waartoe
het voorbeschikt schijnt te zijn, door de na
tuur, zal het noodig zijn een spoorweg naar
het binnenland en een haven aan te leggen,
geschikt om aan koopvaardijschepen in alle
weder een goede veilige liftolaats geven.
Maar het allereerste vereischte voor den
handel, niet alleen van Engeland is, Jat er
geen kunstmatige hinderpalen voor den han
del worden opgesteld. De deur moet voor
alle landen open staan en gelijkheid voor al
le nationaliteiten moet worden gehandhaafd,
of liever gezegd: ingevoerd, door inrichting
van een onpartijdig, eerlijk douanebeheer.
DE ENGELSCHE VLOOT IN DE MIDDEL-
LANDSCHE ZEE,
Het Journal te Parijs verneemt uit Londen
dat Engeland eraan zou denken zijn oorlogs
vloot in de Middellandsche Zee te versterken
tot een scheepsmacht, grooter dan die in den
Atlantischen Oceaan.
EEN DUIKKRUISER.
De duikboot X I, het grootste en sterkste
onderzeesche vaartuig ter wereld, is te Cha
tham van stapel geloopen. Het „mystery
ship," zooals het genoemd is, heeft een wa
terverplaatsing van 2780 ton aan de opper
vlakte en van 3600 ton, wanneer het onder
gedompeld is, wat duizend ton meer is dan
ae Engeische hadden en de Duitsche duik-
kruisers van 2200 ton (ondergedompeld) zoo
als de U 142.
Hoewel alle bijzonderheden zorgvuldig
geheim gehouden worden, weet een Engelsch
blad te vertellen dat dp XI onder water
door electriciteit en boven water door stoom
voortbewogen wordt. Als kaliber van het ka
non, dat de duikkruiser zal dragen, wordt
opgegeven 30 c.M. of nog meer. Hier doet
zich een belangrijke kwestie voor, in ver
band met de overeenkomst van Washington,
waarbij Engeland zich verbonden heeft, geen
oorlogsschepen te bouwen met kanonnen
grooter dan 20 c.M. (8 Eng. duim), behalve
in het geval van de twee nieuwe linie-sche
pen die al in aanbouw waren. De XI_werd
op stapel gezet tien dagen vóór de nieuwe
overeenkomst geteekend werd en men schijnt
van Engeische zijde te willen aanvoeren dat
de beperkingen betreffende de wapening op
den duikkruiser niet van toepassing zijn.
UIT CHINA.
President Li-joeanhoeng heeft een beroep
gedaan op Tsjang-tso-lin, den militairen
dictator te Moekden, om hulp in de huidige
crisis.
Van betrouwbare zijde wordt gemeld, dat
de President een proclamatie heeft uitge
vaardigd, waarin hij generaal Tsjang heeft
benoemd tot commissaris voor de onder
drukking van den opstand.
De Italiaansche priester Malotto en vijf
honderd Chineezen zijn bij Jingtsjen 100
mijl noordelijk van Hankou door bandieten
gevangen genomen. De bandieten omsingel
den de kerk, mishandelden de gevangenen en
voerden hen weg naar het gebergte,
De bediende van Malotto werd naar Han
kou gestuurd met den eisch, dat een losgeld
van 1,000,000 dollar of anders 10,000 gewe
ren zouden worden verstrekt.
Zoo niet dan zou de priester worden dood
geschoten.
Roovers hebben Taosji omsingeld, waar
een Londensc'n zendingsstation gevestigd is.
De vrouwen zijn in veiligheid gebracht.
Als resultaat van de jongste gebeurtenis
sen in China is de toestand daar zeer ver
ward.
De Senaat en de Kamer hebben de decre
ten, van den 13den Juni door de president
der Republiek uitgevaardigd van onwaarde
verklaard.
Echter kon in de Chineesche volksverte
genwoordiging geen voldoend aantal stem
men worden verkregen om het ontslag van
den president der Republiek te bekrach
tigen.
UIT NOORWEGEN.
Zondag is in de papierfabrieken van Kns-
tiania een staking uitgebroken die 14.000
werklieden omvat. De regeering tracht de
beide partijen tot hervatting der onderhan
delingen over een schikking te bewegen.
TEGEN DRANKSMOKKELARIJ.
De te Kristiania gehouden internationale
conferentie tegen dranksmokkelarij is gister
geëindigd. Officieel wordt medegedeeld dat
de uitkomsten bevredigend zijn voor Noor
wegen.
UT PALESTINA.
De aanvaller van kapitein Swang, den of
ficier van de Britsche gendarmerie in Pales
tina die Vrijdag is vermoord toen hij reis
de tusschen Ramleh en Jaffa is geïdentifi
ceerd als een berucht roover. Er zijn maat
regelen genomen om hem te arresteeren.
EUROPEESCHE IMMIGRATIE IN
ZUID-AMERIKA.
Naar La Nacion verneemt heeft de Boli-
viaansche regeering aan de Bolivian Oil Land
Syndicate, een Engeische maatschappij
12.000.000 H.A. land aan de Braziliaansche
grens in concessie gegeven. Er zullen zich
hier Europeesche immigranten vestigen.
POLITIEKE STAKING IN BUENOS-
AYRES.
De anarchist, die luitenant-kolonel Va-
reda had vermoord, is in de gevangenis door
een schildwacht doodelijk gewond. Naar
aanleiding daarvan hebben de communisten
een staking afgekondigd. De havenarbeiders
hebben zich bij de beweging aangesloten.
DE ETNA.
Er zijn verscheidene bij kraters gevormd
op de Noord-Oostelijke helling van de Etna.
Lavastroomen verwoesten dc bouwlanden
en hebben het station Castiglione vernield.
Het dorp Linguaglossa wordt ernstig be
dreigd door een lavastroom van 300 meter.
STRIJD TEGEN DE MELAATSCHHEID
De Daily Chronicle meldt, dat er binnen
kort een beyeging op touw zal worden ge
zet om een einde te maken aan de melaatsch-
heid in het Britsche rijk. Na afloop van het
internationaal congres over de melaatsch-
heid, dat de volgende maand te Straatsburg
zal worden gehouden zal een commissie van
deskundigen en vertegenwoordigers van de
Dominions beginnen de medische en finan-
cieele middelen bijeen te brengen voor een
campagne tot bestrijding der gevreesde ziekte
in indië, Afrika en andere deelen van het
rijk. Sir Leonard Rogers, een der bekendste
autoriteiten op het gebied van melaatschheid
en andere tropische ziekten, deelt in een in
terview mede, dat men thans met de behan
deling van inelaatschen zoo ver gevorderd is,
dat met eenige inspanning en met financieele
hulp de ziekte binnen dertig jaar geheel kan
worden uitgeroeid. Binnen achttien maanden
na de invoering van de laatste methode van
behandeling in de grootste leprozen-inrich
ting van Britsch-Indië, was de sterfte naar hij
mededeelde, tot een vijfde der vroegere ge
daald en in China was een soortgelijk resul
taat bereikt. Ook de besmettelijkheid der
ziekte was belangrijk beperkt en in zeer ge
lukkige gevallen geheel verdwenen. Ook was
alreeds in sommige districten, waar de me
laatschheid epidemisch was, (ver verspreid
liggende), en waar de lijders in het begin
stadium hun ziekten plachten geheim te hou
den, verkregen, dat zij zich in grooten getale
aanmelden ter behandeling en dit geeft, naar
Sir Leonard Rogers meent, gegronde hoop
op een afdoende beteugeling van de ziekte.
Tusschen Tsjech-Slowakije en België
zijn besprekingen begonnen over een han
delsverdrag.
Wij maakten eenigen tijd geleden mel
ding van de wet, waarbij in Hongarije, in na
volging van Tsjecho-Slowakije, een soort
bouwplicht zou worden ingevoerd.
Het ontwerp heeft weinig instemming
gevonden de Hongaarsche koopliedenbond
heeft zich tot de regeering gewend, met het
verzoek het ontwerp in te trekken. Als com
pensatie Rieden de kooplieden aan vóór het
einde van 1924 honderd woningen voor ambt-
tenaren, en wanneer de Hongaarsche kroon
zich stabiliseert, in 1925 nog vijftig huizen
te bouwen voor te zamen een milliard kro
nen, welk bedrag door de emissie-bank zou
moeten worden voorgeschoten. De vereeni-
ging van spaarbanken, de bankiersvereeni-
ging en de bond van industrieelen hebben
aanbiedingen in denzelfden geest gedaan
men neemt daarom aan, dat de regeering in
derdaad het ontwerp zal intrekken.
Het bekende, door aartshertog Joseph
in een park herschapen Margaretha-eiland
in den Donau, dat sinds 1908 aan de stad
Boedapest behoorde, is met de geneeskrach
tige badinrichtingen en de zwavelhoudende
bronnen verkocht aan een Amerikaansch
consortium onder leiding der Hongaarsch-
Amerikaansche bank. De staat heeft zich bij
eventueelen wederverkoop de optie voorbe
houden.
Op een bijeenkomst van metaalbewer
kers te Moskou heeft Trotski een redevoe
ring gehouden. Hij verklaarde, dat de econo
mische positie der kapitalistische landen
wankel blijft, hetgeen voor een groot gedeel
te is toe te schrijven aan hun politiek van iso
latie ten opzichte van Rusland.
Niettemin beginnen Rusland's internationale
betrekkingen zich uit te breiden. Het een
heidsfront, door de transportarbeiders ge
vormd, beteekent een groote overwinning
van de communisten. Dé nieuwe regeering
Witos in Polen zal ongetwijfeld geneigd zijn
tot een meer vredelievende politiek ten op
zichte van Rusland. De Russisch-Japansche
verhoudingen zijn ook aan het verbeteren.
Waartoe de politiek van lord Curzon leiden
Zal, is nog met te zeggen.
Wat den binnenlandschen toestand van
Sowjet-Rusland betreft, is sedert de invoe
ring der nieuwe economische politiek, de wel
stand der boeren toegenomen. In de kleine
en gemiddelde industrie valt een verlevendi
ging waar te nemen. In 1922 bedroeg de ijzer-
productie van Rusland slechts 6 millioen poed
tegen 290 millioen poed per jaar vóór den
oorlog. En voor 1923 vermeldt het produc
tie-programma slechts 9 millioen poed. Aan
exploitatie van de onlangs in het gouverne
ment Koersk ontdekte ijzerlagen kan voor-
loopig niet gedacht worden en de metaalvel-
den van Kriwaja Roka zijn wel zeer rijk, maar
er zijn daar op het oogenblik slechts drie mij
nen in werking.
Klaarblijkelijk onder invloed van het
dezer dagen gepubliceerde artikel van Lenin
over de coöperaties, heeft de hooge raad van
volksverzorging zijn aandacht aan deze
kwestie gewijd. De coöperatie speelt in de
warenomzet der staatsindustrie nog maar een
zeer geringe rol. De raad wil deze rol uitbrei
den en heeft twee commissies in het leven
geroepen, waarvan de eene een collectief
contract tusschen de coöperatie eenerzijds
en de industrie anderzijds zal ontwerpen,
terwijl de tweede het crediet-vraagstuk zal
onderzoeken.
Uit de statistische gegevens van het St.
Petersburgsche havenbestuur blijkt, dat.
waar la het begin van het vorig jaar Engeland
de voornaamste en bijna de uitsluitende koo-
per was van de Russische grondstoffen, thans
Duitschland, België, Italië en andere landen
den Engelschen groote concurrentie aandoen.
In het begin van dit jaar was 84 procent van
het geëxporteerde hout, 43 procent van het
vlas, 33 procent van de hennep en 16 procent
van de bontwerken door Engelschen gekocht.
Naar aanleiding van deze cijfers betoogt de
Ekonomitsjeskaja Sjisn, dat er uitbreiding
van de markt en van den afzet der Russische
grondstoffen plaats heeft, en dat Engeland
thans niet meer het feitelijk monopolie van
uitvoer uit Rusland bezit.
De Observer zegt in een beschouwing
over het schadevergoedingsvraagstuk Indien
Frankrijk's voorwaarden van dien aard zijn
dat zij het vooruitzicht openen op onderhance
lingen, zal men aan de groote en lang be
geerde wending in de Europeesche betrek
kingen toe zijn. De problemen van herstel
en veiligheid zullen dan opgelost worden,
gelijk zij stellig kunnen opgelost worden.
Een nieuwe entente pasklaar naar de eischen
van den vrede in Europa zal ontstaan uit
den chaos. Er zal kans zijn op een werkelij-
ken volkenbond en op elk ander voordeel,
waarop wij gehoopt hebben en nog altijd
hopen, opdat de oorlogservaringen ons van
nut kunnen worden.
Te Londen zal 25 dezer een internatio
naal luchtcongres op aanstichting van de
Engeische regeering bijeenkomen. Onder de
landen die vertegenwoordigd zullen zijn,
wordt ook Nederland genoemd.
Generaal Sir Frederick Sykes, het hoofd
van den burgerlijken viiegdienst, zegt dat
het doel van het congres is wetenschappelijke
uitkomsten bekend te maken en gedachten-
wisselingen over wetenschappelijke onder
werpen te bevorderen ten einde het vliegwe-
zen vooruit te brengen. Daar een luchtvloot
in de toekomst een wapen in handen van bij
kans elk mogendheid zal geven, kan een toe
komstige oorlog alleen op nog grooter ellende
en vernietiging uitloopen dan de vorige. In
dien daarentegen de luchtverbindingen het
verkeer tusschen de volken zullen verbeteren,
zullen zij een ontzaglijken zegen voor den
vrede kunnen worden.
Het eeuwige rook- en mistvraagstuk te
Londen heeft weer aanleiding gegeven tot
een verslag aan den graafschapsraad door de
Publie Control Committee. Deze commissie
beveelt toenemend gebruik van gas en elec
triciteit voor verwarming aan en wijst als
vier voorname factoren van luchtbederf aan
schoorsteenen op huizen (men weet dat En
geische huizen een, naar Nederlandsche op
vatting, buitengewoon groot aantal schoor
steenen hebben), fabrieken, spoortreinloco
motieven en stoombooten.
Om verbetering in den toestand te bren
gen raadt de commissie aan, voor alle nieuwe
stookgelegenheden in huizen en kantoren,
ook die in regeerings kantoren, een goedge
keurd type voor te schrijven.
Te Ulster is Zondag een nieuwe drank
wet van kracht geworden, volgens welke Zon
dags alle gelegenheden waar sterke drank ver
kocht wordt, gesloten moeten zijn en alleen
gasten in hotels dranken die alcohol bevat
ten, kunnen krijgen. Tegelijk is een verbod
van kracht geworden op het verkoopen van
sterken drank in kruidenierswinkels. Men
meent, dat dit gebruik drankzucht, onder
vrouwen bevorderde, daar het huismoeders
o.a. in verleiding bracht, tegelijk met kruide
nierswaren drank in te slaan en op het boekje
van den kruidenier onder den naam van een
ander artikel te camoufleeren. De kruideniers
die drankvergunning hadden, zullen schade
loos gesteld geworden.
Een van de belangrijkste zaken, waar
mee het Amerikaansche Congres zich zal heb
ben bezig te houden wanneer het weer bijeen
komt, is de immigratiewet. President Har
ding heeft reeds verklaard, dat er drastische
stappen moeten worden genomen om de gren
zen te bewaken en te verijdelen dat zooals
thans geschiedt duizenden personen per
maand clandestien cn zonder behoorlijke pa
pieren de Ver. Staten binnenkomen. Dit bin
nensmokkelen van ongeoorloofde immigran
ten is een georganiseerd bedrijf en president
Harding acht het absoluut noodzakelijk, dat
de lieden, die deze wetsovertreding in het
groot hebben georganiseerd, stevig worden
aangepakt en zwaar gestraft.
De Daily Mail verneemt dd. Zaterdag
uit New York, dat ongeveer 40 koppen van
de bemanning der Homeric van de Wite
Star-line vóór het vertrek der boot op Zater
dag drosten, omdat zij niet op een „droge"
boot wilden varen.
Ook de Rotterdam van de Holland-Ame-
ri ka-lijn miste bij het vertrek personeel. Dit
laatste werd echter toegeschreven aan het
feit, dat de bewuste schepelingen goede baan
tjes in de Ver. Staten hadden kunnen krij
gen.
Te Brandenburg is Zondag alles rustig
gebleven, vermoedelijk omdat het slechte
weer elke betooging vrijwel onmogelijk
maakte. De politie had uitgebreide veilig
heidsmaatregelen getroffen, behoefde echter
ni:t handelend op te treden. De fabrikanten
hebben de meeste eischen der stakers inge
willigd zoodat de arbeid vermoedelijk wel
zal worden hervat. De kleine staat van beleg
zal echter voorloopig gehandhaafd blijven,
aangezien van links radicale zijde een ge
duchte propaganda onder de arbeiders wordt
gemaakt.
Volgens de Köln. Ztg. is de wethouder
van Bingen Fennrich, die in plaats van den
uitgezetten burgemeester de gemeentezaken
leidde, door een Franschen krijgsraad tot
40 dagen gevangenisstraf en 5 millioen
mark boete veroordeeld, omdat hij aan het
bevel, om 31 woningen beschikbaar te stel
len voor Fransch spoorwegpersoneel, geen
gevolg had gegeven.
Tot welke ongerijmdheden de inflatil
kan leiden heeft, volgens de Lokal Anzeiger,
een hotelhouder te Reichenbach ondervon
den, die in den zomer van het vorige jaar
het hotel Goldener Adler voor 2 y2 millioen
mark te koop aanbood en zich schriftelijk
bereid verklaarde dit aanbod tot eind Januari
1923 gestand te doen. In dien tusschentijc'
daalde de markkoers zoozeer dat de waarde
van het hotel tot ten minste 100 millioea
steeg. Toen de fiscus in Januari toehapte,
weigerde de eigenaar het hotel voor 2Y-
millioen te verkoopen, ondanks de schrifte«
lijke verplichting. Het kwam tot een proces
waarin hij nu in het ongelijk is gesteld. Bij
gevolg is hij niet alleen zijn hotel kwijt, doch
moet bovendien 13 millioen proceskosten
betalen.
HET COMMUNISME DOOR EEN COM-
MUNIST GEVONNISD!
n de „Communistische Gids" schrijft me»
vrouw Henriette Roland Holst over: „Op
voeding tot communisme."
Zij wijdt daarin een beschouwing aan d«
tekortkomingen der partij in dit opzicht ec
zegt o.m.:
„Nóg minder dan voor de verstandelijk»
deed onze partij voor de zedelijke bewust
wording der arbeiders. Zij is er slechts zei»
den in geslaagd, geestdrift voor de commu
nistische idealen op te wekken. Zij heeft hel
communisme niet bemind weten te maken
bij de arbeiders en dit komt voomamelijl
doordat zij zelve al te weinig het communis
me belichaamtZij weet niet te bezie
len, omdat zij zelve niet bezield is. Zij weet
de arbeiders niet te binden en onderling te
verbinden, omdat haar eigen leden niet in
broederschap verbonden zijn. Er gaat geer
warmte van haar uit, omdat zij zelve koud
eigengerechtigd en dogmatisch is; zij wek!
geen nieuw leven in het proletariaat, omdat
zij zelve onvruchtbaar is."
Scherper kan deze partij wel niet verooi
deeld worden dan door deze communisme.
Het is een vernietigend vonnis.
STEUNVERLEENING AAN DE HANZE.
CREDIETBANKEN.
Door de Regeering is een wetsontwerp
ingediend tot wijziging van de begrooting
van Financiën voor 1923.
De minister van Financiën stelt daarbij
voor een memoriepost uit te trekken voor:
„Uitgaven, voortvloeiende uit dc maatrege
len welke door het Rijk, in verband mei
moeilijkheden, waarin Hanze-credietbanken
verkeeren, zijn getroffen ter voorlcbming dat,
als gevolg van die moeilijkheden, op groote
schaal credietnemers, wier financieele po
sitie overigens gezond kan geacht worden,
aan uitwinning zouden bloot gesteld wor
den of buiten staat zouden geraken hunne
bedrijven voort te zetten.
In de Memorie van Toelichting deelt d«
minister mede dat het bestuur van de Han-
zebank te 's-Hertogenbosch zich eenigen
tijd geleden tot de Regeering heeft gewend
met de mededeeling dat deze credietbank
voor den middenstand in moeilijkheden
verkeerde en niet in staat zou zijn uit eigen
kracht die moeilijkheden te overwegen.
De Regeering is aanstonds in overleg ge
treden met de Nederlandsche Bank ten ein
de een onderzoek in te stellen en te over
wegen of en zoo ja welke maatregelen
getroffen zouden kunnen worden. Dit onder
zoek, hetwelk zich mede over de andere
Hanze-banken uitstrekt en zeer omvangrijk
is, kon nog niet beëindigd worden. Op dit
oogenblik kunnen derhalve nog geen defi
nitieve mededcelingen gedaan worden. Toch
is vast komen te staan, dat dc Hanzebank
te 's-Hertogenbosch en die te Utrecht haar
bedrijf niet-althans niet zonder ingrijpende
reorganisatie zullen kunnen voortzetten.
De credietgeving vooral van de Bank te
's-Hertogenbosch omvat belangrijke bedra
gen. Voor de zooeven genoemde bank be
loopt het totaal omstreeks 30 millioen.
voor die te Utrecht omstreeks 5 millioen.
De Regeering is tot de overtuiging geko
men, dat de staat zich ten deze niet geheel
zal mogen onthouden.
Worden geen bijzondere maatregelen ge
troffen, dan zullen ernstige moeilijkheden
niet kunnen uitblijven. Een geforceerde li
quidatie van de betrokken banken zal tot
zeer ernstige gevolgen leiden. Een groot
aantal debiteuren, die anders in staat zou
den zijn aan hun verplichtingen te voldoen
en als' credietwaardig zijn aan te merken,
zal, bij eene liquidatie als zooeven bedoeld,
zich niet kunnen staande houden. En voot
zoover de debiteuren in staat zouden zijn
aan hun verplichtingen tegenover de in
moeilijkheden geraakte banken te voldoen
zou, naar te verwachten is, hun de gelegen
heid ontnomen zijn om het voor de voortzet
ting van hun bedrijf noodzakelijke crediet
te verkrijgen. Met één slag zou het bestaan
van een belangrijk deel van den midden
stand vernietigd worden.
Hierbij sluit zich de overweging aan, dat
het middenstandscredietwezen, in nauwe sa
menwerking met de middenstandsorganisa
ties, een belangrijke plaats inneemt in ons
economisch volksbestaan, zoodat bet ook
uit dezen hoofde een algemeen belang is te
achten mede te werken om het vertrouwen
in dat credietwezen zooveel mogelijk te be
houden en te herstellen.
Zooals voor de hand ligt, kan er geen
sprake zijn, de aandeelhouders voor verlie
zen te vrijwaren. Doch ook voor zoover de
crediteuren verlies zullen lijden, rechtvaar
digt het algemeen belang niet, dit verlies
Leentje onderdrukte de vroolijke opwelling
Van haar gemoed Ik verzoek mijnheer
Van der Zeepen zich tot mijn vader te wen
den.
Maar uw antwoord, juffrouw
Zal ook dat van vader zijn ik zal hem
roepen, hij is in den tuin.
O ik weet den weg ik zal hem wel
vinden.
Hij groette nog eens diep, verdween in
de gang, waarna Leentje lachend naar
de keuken liep, om moeder 't koddige aan
zoek mee te deelen.
Meester Wille kens wachtte weer in den
tuin op zijn Zondags, vóór 't prieeltje, 't
Grieksch mutsje op, starend naar de lucht,
waarin thans tusschen 't helder blauw eenige
grijze wolken dreven. Jef nijpte zijn muts in
de hand, tot 'n plooi, waarin hij ongestraft
'n hommel hield, die hij betrapt had met den
hangen kop gansch in den kelk eener bloem
verborgen. De vreugde straalde in zijn grijze
oogen, toen hij 't beestje, zonder zijn angel
te vreezen, pletteren kon, om 't honigblaasje
tusschen 't gering lijf uit te halen, en het be
hoedzaam, als een fijne lekkerbek, op zijn
tong te leggen.
Vinus rustte tegen 't prieeltje, c'e oogen
naar de wolken, de linkerhand onder de
kleine kin. Barthel lag op de bank, de knie
rustende in zijne door de naald zwart getikte
vingeren, en geeuwde.
Weet ge wel, Vinus, zei Willekens zon
der zijn oog van de lucht te leeren, dat mijn
twee jongen van Linsenne goed vooruitgaan
Zij zijn zoo vet als de kwakkelen.
Dan zijn ze zeker goed voor de pan,
merkte Barthel droogjes op.
Met die klopt de meester de heele stad
en ook Brussel en ook Luik, profeteerde Bols.
Ja ja als de klaver uit 't veld is. 't Is
niet goed te Brussel meedoen, is 't niet,
meester
Wat Brussel Wie vertelt u
Bah 1 en Barthel trok de schouders op.
Gij zoudt beter doen met te zwijgen en
te kijken, meende Vinus.
Zeg dan aan Jan Cremer dat hij zwijgt,
zeg aan die van de telegraaf dat zij zwijgen.
En wat zeggen ze dan, laat hooren?
vroeg Willekens kwaad.
Wat? Wel, ze vroegen mij of ik geen
nieuw stuk laken in de pijp van uw Zondags
broek heb moeten zetten.
Hein
Omdat die broek moet geleden hebben
bij de leelijke scheen die gij in Brussel geloo
pen hebt.
Dat zij zich met hun eigen zaken be
moeien 1
Meester, gij moest die mannen van de
telegraaf eens ferm op bun plaats zetten.
Ofwel, zij liegen, ofwel, zij klappen uit de
biecht. Ik zou hun den minister op den hals
sturenZie wat is dat daar in de lucht
ik geloof.
Sapristi f 't Is de bronzen. Ik wist
wel toen ik hem inkorfde, dat hij mij heden
den eersten prijs zou maken. Jef, maak u
gereed Barthel, smeer uw beenen maar in.
Ja Geef dan de flesch eens gauw over.
Pak ze Daar zit mijn duifje al.
Op datzelfde oogenblik ging de achterdeur
open, en de lange mijnheer Van der Zeepen
trad statig, met afgemeten pas, den tuin in.
Nauwelijks had de reiziger, die op den val
zat en gereed was de riggeltjes door te gaan,
den notarisklerk gezien, of hij sloeg de vleu
gelen uiteen en klapwiekte de lucht in.
Wat komt die loeris nu hier doen?
bromde Willekens.
Wat aspergie l" spotte Jef.
Hij komt ons zijn nieuw kostuum laten
kijken, meende Vinus.
Heere jeminidaar heb ik een heel
pak watten moeten insteken, zei Barthel.
Die lange heeft 'n kuil in 't lijf zeker, inplaats
van 'n borst. Ik heb er bijna een strijkijzer
op versleten.
Willekens rees met bevende lippen en be
zag den klerk sprakeloos. Zijn oogen gloei
den.
Plant hem achter d« kooien, meester,
wij zullen er suikerboontjes aan opleiden.
Wat 'n staak En Jef wierp van plezier zijn
pet op den grond.
De bronzen draaide ondertusscben
door de lucht en kletterde met de vlerken.
Mijnheer Ernest, zwierig den stok op de
hoogte zijner smalle borst in de hand, glim
lachend door zijn lange tanden, trad nader,
en zwierde met zijn hoed een gratieus goe
den dag voor meester Willekens.
Deze, kwaad en zonder een tegengroet
Mijnheer, gij komt mijn bronzen ver
jagen
Mijnheer Willekens, ik wist niet....
piepte hij.
O, die duivenschrikspotte Jef.
Gij ontneemt mij den eersten prijs
Doe ze hem achterna vliegen, meester,
lachte Jef, terwijl Barthel nog altoos zija bee
nen aan de flesch brandewijn insmee de.
Mijnheer notaris kan daar niets aan
doen, fleemde Vinus, behendig genoeg om
door den klerk alleen te worden verstaan.
Het doet me leedhet spijt me.mijn
heer Willekens, stamelde beteuterd met zijn
fijn stemmeke de verliefde klerk., ik kwam
hier niet om uw duiven te verjagen.,.*
Waarom verjaagt gij ze dan?
Ik kwam,., mijnheer Willekens.. ik
kwam., en de breede lippen van den klerk
ontplooiden 'n glimlach, dien hij zoo bevallig
ais geestig meende, ik kwam om 'n duifje
van u te vragen.
Ik heb geen duiven te missen.
O ja wel, mijnheer Willekens.. 't
schoonste duifje van de stad.
Daar vliegt mijn schoonste duif., ze
moest nu al in de sociëteit zijn't is
om te vloeken..
Och mijnheer Willekens gij hebt
nog 'n andere 'n lief duivinneke.
Barthel schoot in 'n langen lach Jef wierp
zijn pet op dei grond, vrcolijk roepende
De boonstaak is verliefd
Ik herhaal 't u, mijnheer, ik heb noch
duif, noch duivin, zelfs geen ei voor u.
Och, mijnheer Willekens, versta toch
reden.... ik spreek van uw lief bruin dui
vinneke
Van mijn bruin duivinneke
Ja, ik heb haar lief.
Gij hebt
Ik zal haar gelukkig maken
Mijn duiven gelukkig maken! Mijnheer,
gij zijt gek, of gij wilt mij voor den gek hou
den.
Maar, mijnheer Willekensik ver»
zeker u.
Sakkerloot mijn bronzen gaat val
len pak u weg, zeg ik u.
Mijnheer Willekens.... ik meen wat
ik zeg.ik zal uw dochter.
Gij zult mijn tuin uit....
Maar versta toch reden.en mijnheer
Ernest maakte een lang gebaar met de armen,
zoodat de bronzen, die juist op den val
ging zitten, opnieuw zijn vleugelen uiteen
sloeg en terug de lucht in klapwiekte.
Sakkerlootsche hansworst.... dat is te
erg
En meester Willekens stiet vol woede zijn
g ieksch mutsje achterover in den nek, stak
zenuwachtig zijn handen, de gekromde
vingeren ver van een. naar den klerk uit,
greep |hemjin d: gewatteerde borst, schuddt
hem hevig en stiet hem daarna weg. Zult gij
nu eindelijk heengaan.
Bols kwam kwansuis tusschen beide, mei
'n „bedaar toch, meester", en aan 't oor van
den klerk „vertrek mijnheer Ernest, dat is
nog 't best."
Dit vond mijnheer Van der Zeepen ook
raadzaam.
Toen Willekens hem los had gelaten, week
hij eenige passen achteruit, zette zijn kos
tuum opnieuw in de goede plooi, met 'n
zuchtend „mijn heele jas verfrommeld 1"
Toen trok hij naar de deur, en van daar
dreigde hij heldhaftig Willekens met zijn
stok „Dat zult gij mij betaald zetten
Gij zult mijn kleeren niet meer maken Ik
een model-klant 1 Loop naar de maan met
uw dochter ik keer er nog den vinger niet
voor om
Hevig sprong Willekens recht en wilde
weer naar hem toe, toen de afgedankte partij
voorzichtig achter de deur verdween. De
drie knechten schoten dan in 'n zoo vroolij-
ken lach, dat hun baas wel meelachen moest.
Op dit oogenblik viel een duif op den val.
Eilaas, 't was de signaalduif van den eersten
prijs.
Meester Willekens behaalde niet een
prijs dien Zondag. Maar toch welke eer zon
der den langen klerk was hij eerst geweest.
Zondag zou de bronzen alles herstellen.
Vinus voegde, vaJsch lachende, 'n beetje
later, de onkosten van dien dag op zijn
notaboekje bij de andere verliezen van ziin
