TSTE NIEUWS
Twesde Kamer.
Eerste Kamer.
BRAADLOOZE TELEFOON ï£-vj
w -
MARKTMEUWS.
KUNST EN KENNIS.
UIT BOEK EN BLAD.
garantie van een nader te bepalen percenta
ge van premier risque worden geregeld?
Zal een percentage voor eiken debiteur
op zich zelf worden bepaald of een percen
tage van het ge/heele overgenomen bedrag?
In het laatste geval bestaat weinig waarborg
dat ieder debiteur op zichzelf zal worden be
oordeeld.
Men gaf de regeering in overweging even
als bij het tuinders- en kweckerscrediet is
geschied, den eisch te stellen, dat voor een
klein percentage anderen, b.v. familie of
bekenden van den debiteur, borg moet stel
len, omdat daardoor zekere waarborgen wor
den verkregen ten aanzien van de crcdiet-
waardigheid.
De Commissie van Rapporteurs, vertrou
wende dat de regeering bereid zal zijn bo
venstaande opmerking alsnog schriftelijk te
beantwoorden is van oordeel dat de open
bare behandeling van dit wetsoninwerp
daarmede voldoende zal zijn voorbereid.
Vergadering van Woensdag 20 Juni
geopend 2'A uur.
Goedgekeurd wordt het wetsontwerp lot
naturalisatie van L. Bouwman c.s.
ONTBI.NjDING RECHTBANKEN ZIER'IK-.
ZEE EN HEERENVEEN.
Aan de orde is het wetsontwerp tot ont-
biHiding der rechtbanken te Zierikzee en
He erenveen.
De heer CROLES (A. R.) ontwikkelt een
paar bezwaren tegen, liet voorstel. Intusschen
begint spr. zijn dank te betuigen, dat de
Minister het opgeheven arrondissement Hee-
xenveen -wil voegen bij Leeuwarden. Maar
spr. keurt het af, dat het huis van bewaring
te Heerenveen zal worden opgeheven. Daar
door zal gebrek aan gevangenisruimle ont
staan. Die ruimte kan men in dit tijdsge
wricht niet missen, terwijl Leeuwarden over
luid zal geraken.
In de tweede plaats heeft spr. er bezwaar
tegen, dat waar tot opheffing wordt beslo
ten enkel uit bezuiniging, men den betrokken
rechterlijken ambtenaren de daardoor veroor
zaakte schade niet vergoedt. Hoe denkt de
Minister daarover?
Ook komt spr. er tegen op, dat men uit
9*et feit, dat Zierikzee en Heerenveen het
minst aantal uitspraken opleveren, de con
clusie trekt, dat zij het minst te doen zou
den hebben. Dat is de juiste maat niet,
waarnaar de werkzaamheid der rechtbank is
ie meten.
Wat de opheffing der Heerenveensche
rechtbank zelf betreft, de rechtsbedoeling
zal er onder lijden. Het arrondissement be
slaat een oppervlakte gelijk aan de provin
cie Utrecht, en door bijvoeging bij Leeuwar
den ontstaat er eien arrondissement grooter
•dan Zuid-Holland en zoo groot als N.-Bra
bant en Limburg samen. Hoe verkeerd dat
is, heeft de heer Hepkema op voortreffelijke
duidelijke wijze in zijn brochure uiteengezet.
Men vergele niet, hoe slecht de verkeers
wegen in dat deel des lands zijn, wat enorme
moeite en veel kosten voor de justitie mede
brengt. Spr. is rechter-commissaris te
Leeuwarden geweest; hij kan er dus over
oordee.'en en betoogt, hoe snel handelen der
justitie ernstige nadoelen kan voorkomen.
O.a. door te voorkomen, dat gestolen geld is
verdwenen vóór de justitie ingrijpt.
Zelfs de benoeming van een tweeden rech-
tter-commissaris te Leeuwarden zal dat niet
verhelpen.
De Minister gevoelt dat ook wel, en daar
om verschuilt hij zich achter den eisch der
bezuiniging. Maar die bezuiniging is van
geen boteekenis, zooals sor. den Minister
voorrekent wat Heerenveen betreft, waar
bij hij tot een besparing van ten hoogste
f 12.000 komt. Intusschen gelooft spr. in dc
goede bedoeling des Ministers.
De heer DE VOS VAN STEEN WIJK
(C. H.) wit een anderen klank laten hooren.
De bedenkingen tegen het ontwerp zijn wel
licht overdreven, doch niet geheel ongegrond.
Zoo begrijpt hij de ontroering te Zierikzee
en te Heerenveen over deze capitis diminulio
van de gemeente; niet echter gaat hij mede
met de bewering, dat een rechter tot beoor
deling van een feit moet meeleven met het
milieu, waarin het is voorgekomen. Maar
voor spr. primeert de bezuiniging van
90.000, die het gevoig van het ontwerp zal
zijn. Spr. had zelfs graag nog meer kanton
gerechten. rechtbanken, gerechtshoven, ja
zelfs den Hoogen Raad opgeheven willen
zien.
De heer MïENDELS (S. D.) zal tegenstem
men op gronden van zij-n ervaring uit de
advocatenpractijk. Zonder de meest klem
mende noodzakelijkheid mag men dc burge
rij in een rechtsstaat als Nederland niet af
trekken van haar rechters. Het recht moet
gemakkelijk zijn te verkrijgen. Hij wijst voor
al op het nuttige instituut van het 'kort ge
ding, waarvan de basis door dit ontwerp
wordt weggenomen. De heer De Vos van
Steenwijk kan spr. met zijn machtspreuk
niet overbluffen Geen lid van de Kamer be
hoeft iederen bezuinigingsmaatregel, die voor
gesteld wordt, welke ook de consequenties
zijn daarvan, goed te keuren. Spr. kent de
afstanden en de vervoermiddelen in Fries
land veel te weinig en betoogt, dat één
rechtbank in Friesland veel te weinig is en
groote brokken zonder directe hulp van hel
Techt Iaat. Voor Zeeland, waar het verkeer
nog voorwereldilijk is, gelden dezelfde be
zwaren.
daarom zou aan de rechtsbedoeling niet
getornd mogen worden, waar men op zoo
veel andere punten wel wil bezuinigen. Men
dient er over heen te stappen, dat misschien
eenige schade wordt toegebracht. Minister
De Visser heeft er bij het uitnemende voor
ste] tot verhooging der collegegelden zoo te
recht op geweren, dat er telkens tegen elke
bezuiniging bezwaren worden geopperd door
bepaalde groepen, doch dat men zich daar
aan niet kan storen om ten minste iets te
bereiken.
De heer SGHöNFELD {V. D.) is tegen het
wetsontwerp, omdat het strekt tot benadee-
ling van het plateland, doordat met name in
Friesland, het arrondissement te groot
wordt. Spr. vreest ook van andere bezuini
gingen benadeel!rg van het platteland
De heer d'AUMALE VAN HARDENBROEK
(A. R.) sluit zich aan bij den heer Schön-
feld en vraagt of de bezuiniging niet op een
andere post kan worden gevonden.
De heer ANEMA (A. R.) wijst er op, dat
men met uitbreiding der rechtsbedoeling de
cultuur ten piattelande niet bevordert. Wat
de verkeersmoeilijkheden betreft, deze gelden
eer voor Zierikzee dan voor Heerenveen,
doch deze bezwaren zijn niet overwegend.
Aldus beweerde ook mr. Wolfson, die advo
caat te Zierikzee was, in het Weekblad van
het Recht
De heer VAN LANSCHOT (R. K.) gelooft,
dat de tegenstanders van dit ontwerp zich
niet voldoende rekening gaven van den de-
plorabelen toestand van de schatkist.
Minister HEEMSKERK zou het aangena
mer vwtdtei 5 het aantal rechtbanken uit te
breiden, doch het eenige, dat hij kan zeggen
is: met bezuinigen op justitieel gebied moet
men voorzichtig zijn. Deze voorzichtigheid is
echter betracht bij deze wetsvoordracht. Het
gezamenlijk aantal zaken, door de rechtbank
te Heerenveen en Leeuwarden zijn in 1921
slechts 400 zaken behande'-d.
Hij is er lang niet zeker van, dat te Leeu
warden een tweede rechter van instructie zal
moeten komen. In vergelijking met andere
plaatsen blijkt, dit tot nu toe nog niet. In
de communicatie iusschen Zierikzee en Mid
delburg is den laatsten tijd veel verbetering
gekomen.
In het huis van bewaring te Leeuwarden
is het gemiddelde aantal bezette plaatsen 28,
in Heerenveen 9K. In Leeuwarden zijn 63
plaatsen, dus er is ruimte over. In Fries
land is een rustige bevolking, men is er ook
niet procesiustig. De bezwaren van den heer
Schönfcld komen hierop neer, dot uit en
kele kleine steden eenige personen verdwij
nen. De afstanden o.p het platteland zijn nu
eenmaal grooter dan in.de .stéden. Aan 'dezen
toestand is niets te veranderen. Een stads-
toéstand is daar niet te scheppen.
De bezwaren tegen dit ontwerp zijn niet
van dien aard, dat men op grond daarvan
zou moeten afzien van een bezuinigingsmaat
regel.
Het wetsontwerp wordt aangenomen met
22 tegen 10 stemmen. (Tegen de heeren
Smits, v. Embden, W. Fran-sen, Smeenge,
Jansen, Croles, Mondeis, Schönfeldl, L. de
Vries en v. Wassenaar v. Katwijk).
De vergadering wordt verdaagd tot heden
11 uur.
Vergadering van Woensdag 20 Juni,
nam. 1 uur.
Voorzitter: Mr. Dr. D. A. P. N. KOOLEN.
Regeling van werkzaamheden.
De VOORZITTER stelt, voor verschillende
ontwerpen op de agenda te plaatsen w.o. de
miiiti'taire Pensioenwetten.
Dc heer VAN ZADELIIOFF (S.D.) acht het
onmogelijk deze Pensioenwetten te beoordee-
ien. Hij vraagt die uit te stelten tot nader
order.
De heer K. TER LAAN (S.D.) zegt dat deze
ontwerpen urgent zijn, maar wil ze uitstellen
tot a.s. Dinsdag.
De heer DUYMAER VAN TWIST (A.R.)
zegt dat alle bezwaren die zijn ingebracht,
nauwkeurig onderzocht zijn en dat de zaak
nu met veel zorg iis voorbereid. Hij weet dat
de Kamer Vrijdag naar huis wil en daarom
acht hij behandeling wal mogelijk en ge-
wenscht.
Do heer DRESSELHUYS (V.B.) zegt dal
er geen spoed bij deze zaak is en dat hij best
kan worden uitgesteld tot September. Hij stelt
daarom voor behandeling na het reces.
Het voorstel-Dresselhuys (in September be
handelen) wordt verworpen met 48 tegen 32
stemmen.
Het voorstel-Ter Laan (Dinsdag aanvan
gen) wordt verworpen met 48 tegen 32 si.
Het voorstel van den Voorzitter is aan
genomen.
Motic-Duys.
Aan de orde is de stemming over de motie-
Dujrs, betreffende de invoering eener Ziekte
verzekering.
De hoer H. COLIJN (A.R.) zegt namens
zijn fractie dat zij ten aanzien van de invoe
ring der Ziektewet het program der A.R. partij
handhaaft en dus haar vrijheid voorbehoudt
tegenover voorstellen van de Regeering, waar
bij van de invoering van de Ziektewet werd
afgezien. Zij geeft haar stem niet aan de
molie-Duys, omdat zij van oordeel is dat deze
zich niet over de Ziektewet zelf uitspreekt
en omdat de Regeermg er blijkbaar een ver
dere strekking aan geeft
De molie-Duys wordt verworpen met 60
tegen 20 Stemmen.
Wijziging der Woningwet.
Aan de orde is het wetsontwerp tot wijzi
ging van de artikelen 34 en 38 der Woning
wet.
Na een enkele opmerking van de Commis
sie van Rapporteurs wordt dit ontwerp goed
gekeurd.
Wijziging Indische Begrooting.
Aan de orde zijn de wetsontwerpen tot wij
ziging der Begrooling voor Ned.-Indüë voor
1923.
De heer SCHEURER (A.R.) bespreekt en
kele punten.
De heer FEBER (R.K.) verzoekt den Minis
ter mede te werken dat verlofgangers en
wachtgelders naar Indië kunnen vertrekken,
als zij daar een geschikte betrekking kunnen
krijgen.
Dc Minister van Koloniën, de heer DE
GRAAFF, zegt dat de positie van do wacht
gelders zijn voliite aandacht heeft. Hij zegt toe
dat hij alles in het werk zal stellen, om hun
weer een betrekking te bezorgen.
Bij art. 638 bespreekt de heer MARCHANT
(V.D.) den post ter verlaging van het miet-
versllrefkken van los zout aan de visscherij.
Spr. vreest dat de belangen van de vróscherij
in het gedrang zullen komen en vraagt den
Minus Ier of de visscherij geen nadeel zal on
dervinden.
De MINISTER kan den heer Marehant ge
ruststellen. Voor de zoui-regie zal deze veran
dering een voordeel zijn.
De belangen der visscherij zulten er niet
door geschaad worden.
De ontwerpen worden goedgekeurd.
Voorschot aan de K. L. M.
Aan de orde is het wetsontwerp toekenning
van een renteloos voorschot aan de Kon.
Luchtvaart Maatschappij voor Nederland en
Ko.omiën ten behoeve van het onderhouden
san lucht dien sten Iusschen Nederland en het
buitenland-
De heer VAN RAPPARD (Brh.-bond) fs
dat voorstel dat alleen een premie is voor den
rotionalen trots onzer technici. Spr. wil ech
ter bezuinigen, en daarom is h- tegen dit
voorstel.
De heer VAN RAPPARD (r.h.-bond) iis
vóór d0t voorstel omd'at hij deze maatschappij
wil steunen en zonder dezen steun komt zij
er niet.
De heer v. d. WAERDEN (S. D.) wijst, op
den grooten omvang van den luchtdienst en
hij wil den groei gaarne steunen.
De Minister van Waterstaat, de heer VAN
SWAAY, verdedigt het ontwerp. Als de Staat
niet helpt, verdwijnt d'e Hotlandsche Maat
schappij en het gevolg daarvan zal zijn dat wij
afhankelijk worden van andere maatschappij
en. Aan hot nut van de luchtvaart twijfelt
niemand meer en daarom acht de Regeering
het gewenscht, dat wij een eigen vliegmaat
schappij houden. Als wij dat niet doen, gaat
de route van Engeland naar Rusland over
Brussel-Keulen en een groot voordeel voor
het postverkeer zou verdwijnen, ais wij dien
post ecTst per trein naar Brussel of Keulen
moesten vervoeren.
Het wetsontwerp wordt goedgekeurd met 61
tegen 9 stemmen.
h'on-activiteilstractementen.
Aan de orde is het Wetsontwerp Uitvoering
van artikel 97 der Grondwet en wijziging van
Hoogeronderwijswet, van do Lageronderwijs-
wet 1920 en van de Bevarderingswet voor de
landmacht 1902.
De heer TROELSTRA (S.D.) betoogt dat
de gewone wetgever het aantal met het Ka
merlidmaatschap onvereenigba re ambten naiet
mag vergrooten. Dit geschiedt in art. 1 van
dit wetsontwerp, waar de Regeerimg zich be
voegd wil zien om bepaalde functies onveT-
cenlgbaaT te verklaren.
De heer VAN SCHAIK (R.K.) acht argu
mentatie van uitstel van behandeling niet
klemmend. De punten, die door den heer
Troelstra zijn aangevoerd, kunnen alle bij dit
ontwerp worden uitgestreden.Waarom zal het
anders zijn over drie of vier maanden? Het
is mogelijk een amendement in te dienen, dat
oen beroep instelt van de beslissing van de
Regeering inzake onvereenigbaarheicf.Verband
met het ontwcrp-rechtsftoestand bestaat er,
want dit ontwerp is een partieete regeling en
er is niets tegen om dit deel te behandelen.
SpT. is d'us tegen de motie.
De heer RUTGERS (A.R.) zegt, dat een uit
stel van behandeling de principieele bezwaren
van mr. Troeistra niet wegneemt. Hij keurt
het af. dat deze. afgevaardigde eerst een lange
principieele rede houdt en. dan voorstelf de
zaak uit te stelten, waardoor hij andere leden
den pas afsnijdt om zich tegen zijn rede te
verzetten.
De heer DRESSELHUYS (V.B.) is verbaasd
over de geneigdheid van den Minister om een
wijziging aan te brengen, die van veel belang
is. Spr. acht het niet gewenscht dit punt
overhaast te behandelen.
Hij is dus voor uitstel van behandeling.
De heer SCHOKKING (C.H.) ziet geen vol
doende reden voor schorsing.
t)e heer NOLENS (R.K.) zegt bezwaren te
hebben tegen art. 1, gelijk de heer Troelstra.
Het uitstel, dat de heer Troelstra vraagt,
zou dienen tot nadere overweging. Maar wat
dient nader overwogen te worden? Het gaat
om de bevoegdheid van den Minister en daar
over moet de Kamer zich uitspreken. Uitstel
helpt daarvoor niets.
De MINISTER acht de opvatting van mr.
Troelstra niee houdbaar. Een uitstel brengt
geen verandering en dient tot niets.
De heer TROELSTRA (S.D.) wijzigt zijn
motie, zoodat de Kamer uitspreekt, dat
zij zich niet met het stelsel neergelegd in art.
1 kan vereenigen, en uitstel van behandeling
om de Regeering gelegenheid te geven nader
te overwegen.
De vergadering wordt verdaagd tot heden
één uur.
DE VACANTIEREIS DER KONINGIN.
Wij meldden reeds, dat de Koningin Dins
dag 26 dezer, 's avonds 7 uur met de Bata
vier V naar Engeland zal vertrekken voor
haar vacantiereis. Het Rott. Nwsbl. verneemt,
dat de boot voor deze reis niet extra gechar
terd is, doch alleen geen eerste klasse passa
giers medegenomen worden. De eerste klasse
blijft voor de Koningin gereserveerd.
DE VOORLICHTING AAN KOLONIëN.
Bij de Pubüciteits-commissie van den
Nederlandschen Journalisten-Kring is het
antwoord ingekomen van den minister van
Koloniën op haar verzoek omtrent inlichtin
gen inzake een artikel in het „Algemeen
Handelsblad", waarin werd medegedeeld,
dat een hoofdambtenaar van 's ministers
departement opzettelijk onjuiste inlichtingen
aan een vertegenwoordiger van het blad zou
hebben verstrekt.
Die inlichtingen betroffen de Indische
leening en bedoelde hoofdambtenaar ver
klaarde op Dinsdag 12 Juni „U kunt ten
stelligste tegenspreken, dat op het oogenblik
een Indische leening te Londen wordt ge
plaatst. Wat er binnenkort gebeuren kan,
kan ik natuurlijk nog niet zeggen."
De minister deelt aan de Publiciteits-
commissie mede, dat deze woorden „in alle
opzichten juist waren" en vervolgt„Eerst
den volgenden dag, Woensdag, is van de
betrokken Engelsche bankiers de door mij
aanvaarde bieding voor de hooger bedoelde
leening ontvangen."
„Wij kunnen ons voorstellen, teekent het
„Hbl." hierbij aan, dat men het om een of
andere reden niet wenschelijk zou hebben
geacht, nadere inlichtingen te verstrekken,
ook als de aanvrager reeds volkomen op
de hoogte bleek te zijn van den feitelijken
stand der besprekingen. Men had in dat ge
val inlichtingen kunnen weigeren. Men had
kunnen bevestigen, dat besprekingen gaande
waren, maar er aan kunnen toevoegen, dat
hieromtrent op het oogenblik nog geen na
dere mededeelingen konden worden gedaan.
Het te doen voorkomen, alsof de berichten
omtrent leeningsondcrhandelingen onjuist
waren, terwijl in werkelijkheid de besprekin
gen reeds in het meest vergevorderde sta
dium verkeerden, is echter een politiek, die
aan de kaak moét worden gesteld. De Mi
nister van Koloniën heeft door zijn dubbel
zinnig antwoord de zaak thans nog erger
gemaakt. Wij hoeven nauwelijks te zeggen,
dat ons dit leed doet.
VAN 0M2E
-> j
,1 l
<~u9ry.
DE ETNA,
ROME, 20 Juni. De Popoio d'Italia ver
neemt uit Catania, dat het gehucht Catena
onder den lavastroom bedolven is, welke
over een front van een K.M. breedte verder
gaat. De bevolking heeft zich tijdig kun
nen redden.
DE KABINETSCRISIS IN BELGIË.
BRUSSEL, 20 Juni, Theunis heeft vanmid
dag ontvangen prof. Nolf, den gewezen
(partijlooze) minister van kunsten en we
tenschappen, den katholieken afgevaardigde
Maenhout (plattelandersgroep), David (kath.
Verviers), Janson (lib.) en oud-minister
Helleputte en ten slotte vanavond om half
zeven van Cauwelaert.
Aan het eind van al deze bezoeken scheen
Theunis „optimistisch" gestemd. Hij heeft
zich vervolgens naar Jaspar begeven ter
bespreking van de vraagstukken van buiten-
landschen aard, en met name van het ant
woord op de vragen van Engeland over de
Roerbezetting enz.
Men heeft den indruk dat het mogelijk zal
zijn om tot overeenstemming te komen
over het militaire vraagstuk, zoodat dan
de hoogeschoolkwestie de eenige moei
lijkheid blijft uitmaken. Zoowel van Katho
lieken Vlaamschen, als van liberalen
Vlaamschen kant hoort men, dat de grens
van toegeefelijkheid bereikt is.
De centrale commissie uit de katholieke
rechterzijde heeft met de katholieke mi
nisters den heelen middag beraadslaagd,
waarbij men het er over eens bleek, dat
de verlenging van den militairen diensttijd
van 10 tot 14 maanden niet gekoppeld mag
worden aan de bezetting van de Roer. Men
kwam tot een tusschenweg van een verlen
ging van 12 maanden, afgescheiden van den
duur van de bezetting van de Roer. Dit
zou strooken met de inzichten van
Theunis.
DE ALGEMEENE TOESTAND IN
DUITSCHLAND.
BERLIJN, 20 Juni. In den binnenland-
schen politieken toestand is een groote ver
betering te constateeren. De aandacht van
het publiek werd in de eerste plaats be
zig gehouden door de moeilijkheden ont
staan door de hooge prijzen tot welke de
inkomens niet meer in verhouding stonden.
Dit wekte vrees voor onlusten, die echter
gelukkig zijn uitgebleven. Het ingrijpen
der regeering om de duurte en de loonen in
overeenstemming te brengen, was onont
beerlijk. Vandaar dan ook dat besprekin
gen met de vakvereenigingen en werkgevers
en werknemers hebben plaats gehad. Ten
gevolge hiervan zal Zaterdag in de centrale
Arbeidsgemeenschap, waArin zoowel pa
troons als arbeiders samenkomen, worden
gepoogd een basis te vinden, inzake het
„goudloon".
Dit bericht veroorzaakte reeds ontspan
ning, doch bovendien had Cuno heden in
den Rijksdag een belangrijk succes te boe
ken door van alle partijen van Duitsch-na-
tionaal tot sociaal-democraat instemming te
verwerven op het voorstel inzake de brood-
verzorging voor 1924 door middel der ge
dwongen leening. Hierdoor is het hoofdvoed-
sel voor de bevolking verzekerd zonder dat
financieele ooeraties noodig zijn of een ver
dere daling van de mark een nadeeligen in
vloed kan uitoefenen. Minister Luther wees
er in den Rijksdag op dat de nood waarin de
bevolking aan de Roer verkeert inwerkt op
het geheele volk en bijdraagt tot economi
sche moeilijkheden en de markcrisis. Hoe
wel de bevolking hare nooden met vastbera
denheid draagt heeft de regeering gemeend
te moeten ingrijpen om de markcrisis te be
strijden waartoe de ontvangst der jongste no
ta in het buitenland niet kan hebben bijge
dragen. De regeering had reeds volmacht aan
de beurs in te grijpen doch zal thans door
wettelijke maatregelen een betere verhouding
Iusschen prijzen en loonen scheppen. Over
den modus wordt thans tusschen patroons en
arbeiders onderhandeld.
UIT DEN PRUISISCHEN LANDDAG.
BERLIJN, 20 Juni. Minister-president
Braun heeft bij de derde lezing van de be
grooting verklaard, dat het vraagstuk van
het herstel niet is op te lossen door een
overmaat van temoerament, doch alleen door
de grootst mogelijke zelfbeheersching en
een haast bovenmenscbelijke zelfverlooche
ning. Het inzicht, dat de zelfstandigheid van
het Duitsche rijk en het Duitsche volk slechts
gehandhaafd kunnen worden als het Duit
sche volk offers brengt als nooit te voren,
is nog niet op voldoende wijze doorgedron
gen tot die volksklasse die nog niet in staat is,
offers te brengen. De twee millioen, die in
den oorlog hun leven lieten voor het vader
land, mogen eischen, dat thans, nu het er om
te doen is in het laatste stadium het vader
land te redden, de levenden zich niet vast
klampen aan hun bezit en zoodoende wel
licht het land te gronde richten.
Verder sprak minister Braun over de rede,
welke minister Severing gisteren heeft ge
houden en over de aanvallen, waaraan Seve
ring daarop bloot heeft gestaan. De regee
ring moet Severing dank wijten, dat hij zijn
eigen belang ten achter stelt bij dat des
lands en des volks, en dat hij niet alles heeft
gezegd, wat hij had kunnen zeggen. Braun
achtte het wenschelijk te verklaren, dat de
naar rechts en links door den minister van
binnenlandsche zaken getroffen maatregelen
in de lijn zijn gebleven van de regeerings-
politiek, welke door de meerderheid van den
Landdag wordt goedgekeurd en op grond
waarvan de huidige regeering is gevormd.
De Pruisische regeering keurt derhalve deze
maatregelen goed en schaart zich achter mi
nister Severing.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
AKEN, 20 Juni. De Belgische krijgsraad
heeft den landraad van den kreitz Heinzberg
veroordeeld tot 6 maanden gevangenis en 5
miljoen mark boete. De landraad is onmid
dellijk gevangen gehouden.
BERLIJN, 20 Juni. De rijkspresident heeft
een verordening uitgevaardigd nopens het
voorloopig onderdak brengen van de lie
den, die uit het bezette gebied zijn gezet.
Hun aantal bedraagt thans al over de 30.000
en neemt met honderden per dag toe.
DUSSELDORF, 20 Juni. In strijd met wat
de Duitsche bladen beweren, geschiedt de
voedselvoorziening van de bevolking van
Essen, Bochum en Dortmund normaal.
Het rijk betaalt thans aan de stakende
spoorwegambtenaren een voorschot, dat ge-
nuddeld 3 millioen mark per man bedraagt.
MUNSTER, 20 Juni. Van de tot en met
17 Juni bezette mijnen, zijn er 9 weer ont
ruimd.
KEULEN, 20 Juni. Door de bezettting van
de stations te Dortmund, Hoerde, Langen-
dreer en Bochum is de verbinding van de
spoorwegen in het binnenste van het
Roergebied met de overige Duitsche spoor
wegen geheel verbroken.
De doorgaande lijn Hamm, Schwerte,
Elberfeld, Keulen is nog vrij.
Nadat eenige dagen geleden de
fabrieken van de Phoenix A. G. fur
Bergbau und Huettenbetrieb te Lie-
senteld wegens gebrek aan kolen moest
worden stopgezet, is de Phoenix thans door
de moeilijke omstandigheden gedwongen ook
op het hoofdbedrijf te Hoerde voor het
grootste deel het werk te staken. Van de
vijf hoogovens worden er drie gedoofd, de
twee overige als „noodbedriji" aangehouden,
voorloopig voor vier weken waarschijnlijk.
ESSEN, 20 Juni. Te Wetter hebben de
Franschen alle spoorwegarbeiders in hech
tenis genomen. Te Langendrehr bevinden
zich 30 man reeds eenige dagen in de
wachtkamer van het station in hechtenis.
Men vermoedt, dat het er om te doen is
druk op de menschen uit te oefenen, op
dat zij in dienst treden van het Fransch-
Belgisch spoorwegbeheer.
ESSEN, 20 Juni. Bij een boer te Kelkum
zijn 10.000 centenaar producten in beslag
genomen. De boer zelf is in hechtenis geno
men. Hij wordt beschuldigd van overtre
ding van de verordening welke het ver
voer verbiedt van de producten, welke de
Franschen voor in beslag genomen ver
klaard hebben.
DUSSELDORF, 20 Juni. De betrekkingen
tusschen de burgemeesters en de bezet
tingsoverheid zijn aanmerkelijk verbeterd.
De neringdoenden hebben in een vergadering
den wensch uitgesproken dat het rijk
zooveel mogelijk zal toegeven om een einde
te maken aan het geschil aan de Roer,
dat hun belangen ten zeerste schaadt. Gis
teren zijn 378 wagons levensmiddelen het
Roerbekken binnengekomen. Aanplakbiljet
ten herinneren er aan, dat het Fransch-Bel-
gisch spoorwegbeheer koopwaar van eiken
aard aanjpemt, welke door de Duitschers
ten vervoer wordt aangeboden.
UIT HET SAARGEBIED.
BERLIJN, 20 Juni. De avondbladen ver
nemen uit Frankfort a. d. M„ dat de re-
geeringscommissie van het Saargebied den
fabrikant dr. Hermann Raechling heeft la
ten weten, dat de Rijnlandcommissie hem,
zoodra hij dat betreedt, uit het bezette ge
bied zal laten zetten. Dit beteekent zijn
interneering in het Saargebied, daar hij
dit alleen door het bezette gebied kan ver
laten. De partijen uit den Landdag hebben
er in een adres aan den Volkenbond op
gewezen, dat de Rijnlandcommissie door
dezen maatregel Raechling wil beletten de
belangen van zijn land voor den Volken
bondsraad te bepleiten. Dat i» een wezen
lijke vrijheidsberooving, welke een schen
nis is van het Verdrag van Versailles.
DE ENGELSCHE SCHULD AAN
AMERIKA.
LONDEN, 20 Juni. De overeenkomst be
treffende de consolidatie der Engelsche
schuld aan Amerika is heden officieel ge
ratificeerd door het gezantschap te Was
hington en het Amerikaansche departement
van financiën.
ENGELAND EN DE TROEBELEN
IN CHINA.
LONDEN, 20 Juni. In antwoord op een
vraag in het Lagerhuis, heeft MacNeill na
mens buitenlandsche zaken verklaard, dat
de regeering zich bewust was van den in
vloed op den handel van Engeland welke
de voortdurende ongeregeldheden in China
uitoefenen en dat de Engelsche gezant te
Peking met zijn collega's aan het overleg
gen v/as hoe een betere bescherming van
vreemdelingen zou kunnen worden ver
kregen.
POLEN EN DANTZIG.
DANTZIG, 20 Juni. Het telegraafkantoor
te Dantzig meldt, dat Polen sinds gister
avond kwart over zeven het telefoonver
keer met Dantzig heeft gestaakt. Waarom
is niet bekend. Alleen staatsgesprekken
worden toegelaten. Het telegraafverkeer is
vrij.
UIT TRANS-JORDANIë.
JERUSALEM, 20 Juni. Het blad Palestina
meldt, dat 9000 krijgslieden van den stam
der Wahabi's Kariatilmilh hebben aange
vallen en het garnizoen in de pan gehakt.
De regeering van Trans-Jordanië heeft den
stam van de Beni-Sacher verzocht de Wa
habi's aan te vallen, doch deze verklaar
den daartoe alleen bereid te zijn, als dc
regeering met hen zou samenwerken.
ELLISEILAND.
NEW-YORK, 20 Juni. Dc ambtenaren van
Elliseiland erkennen de juistheid van de
klacht, die onlangs in het Engelsche Lager
huis is geuit, dat 150 lieden van verschil
lend ras en verschillende kleur op Ellis
eiland in dezelfde slaapzaal zijn onderge
bracht. Zij verklaren, dat zulks onvermijde
lijk is. daar er een gebouw van reusachtige
afmetingen noodig zou zijn om de verschil
lende rassen afzonderlijk onder te brengen-
DE VOLKENBONDSRAAD.
BERLIJN, 20 Juni. D,e raad van den Vol
kenbond zal niet reeds op 29 dezer, maar
eerst op 2 Juli bijeenkomen voor de a.s-
vergadering in welke naar men weet de
Saarkwestie zal worden behandeld.
DE DALING VAN DE MARK.
BERLIJN, 20 Juni. De besprekingen van
den rijkskanselier met financiers over maat
regelen tegen de daling der mark worden
voortgezet. In aansluiting daaraan hebben
besprekingen met de partijleiders plaats.
ENKHUIZEN, 19 Juni. (Marktvereem-
ging Enkhuizen en Omstreken). Aardappelen
Schotsche muizen f 3.904.50, middelpnjs
f 4.25 kleine Schotsche f 1.602.15, middel-
prijs f 1.85. Alles per baal (100 pond). Prij
zen oploopend.
HULST, 19 Juni. Granen. Ter markt
werd genoteerd voor tarwe f 1414.50,
rogge f 9—10, gerst f 9,5010, erwten f 1®
19, bruine boonen f 14314, witte bconeti
f 16—17.
"ROOSENDAAL, 19 Juni. Boter. (Coöp.
Brabantsche Botermijn). Hoogste prijs f 1.50,
laagste prijs f 1.44 middelprijs f 1.52.
AMSTERDAM, 20 Juni. Aardappelen.
(Bericht van Jac. Knoop). Zeeuwsche bonte
3.253.75, id. blauwe 3.253.75, idem
bravo's 2.202.50, idem roode star 2.20
2.40 Noord-Hollandsche muizen 7.20
id. kl. muizen 4.90 Westlandsche ronde
6.506.80, ia. muizen ƒ6.507, id. kl-
muizen 5, id. kl. ronde per H.L. Zomer
Malta-aardappelen 1415 per 100 K.G.
AMSTERDAM, 20 Juni. (Noteering vas
het Nieuwe Veilingsgeb. expl. De Jong
Koene). Kersen (vroege) ƒ0.320.43 pet
Y? K.G., aardbeien 0.751.40 per Kg-, i4
ƒ0.240.32 per pot, druiven ƒ1.402.1(fc
kruisbessen ƒ0.100.12, aalbessen 1,20—?
1.65 per Kg., meloenen 0.551.70, perzi
ken I ƒ0.18—0.32, id. II ƒ0.06—0.14 per
stuk, asperges dik wit 0.750.95, id. dik
blauw 0.450.55, id. dun wit 0.30
0.40, id. dun blauw ƒ0.220.28 per bos, to
maten ƒ0.480.70 per Kg., spinazie ƒ10-»
18, postelein 2234 per 100 Kg., raapste*
len 6.50—8.40, rhabarber 2.303.90, peeft
1823.60, radijs 4.706.20 per 100 bos,
sla ƒ2.406.90 per 100 krop, komkommers
1319, bloemkool I 1826, id. II 8
14 per 100 stuks, andijvie 68 per 100 krop
prinsesseboonen 0.500.60, snijboonen
ƒ1.401.80 per 100 stuks, peulen 0.34^-
0.56 per Kg., nieuwe aardappelen ƒ8.10—
12.60, id. id. drielingen 710 per 100 Kg.
Bloemen. Rozen 4r—9, Violieren 7—
10, Am. Anjers 814, Lelies 1417, Cal-
las 18—22, Dahlias ƒ9—14, Gladiolen 7
12, Pioenen ƒ49, Anemonen f 0.70—
1.30, Pyrethrum 0.301.20, Snijgroen 5
13 per 100 stuks.
ASSEN, 20 Juni. Eieren. Op de heden ge
houden eiermarkt van de V.P.N. waren aan
gevoerd 85.000 stuks. Prijs 57.
BOVENKARSPEL (Station) 20 Juni.
Aardappelen Schotsche ƒ3.90—4.40, kleine
1.803.40 per baal, aangevoerd 2510 ba
len bloemkool le soort 1628, 2e 10.25
—17, 3e 7.50—9.25 per 100 stuks, aan
gevoerd 3500 stuks.
ENKHUIZEN, 20 Juni. Zaden en peul
vruchten. Groene erwten 1821, grauwe
26—31 bruine boonen 1826 per H.L.
Bruin mosterdzaad 2832 per 70 K.G.
Maanzaad 2023 per 50 K.G.
GELDERMALSEN, 20 Juni. Kersen. He
den besteedde men ter „Veilingsvereeniging
Geldermalsen en Omstreken" voor Meiker
sen (export) 53 ct. per K.G.
HOORN, 20 Juni. Varkens. Aanvoer 36
vette varkens, prijs 0.720.78 per K.G.
Handel matig.
VOLENDAM, 20 Juni. Eieren. Aan de
eierenveiling waren aangevoerd 390.000 een
deneieren ƒ5.155.20 en 2500 kippeneieren
ƒ5 per 100.
„Mei". GeïU. Maandblad voof
Katholiek Jong Nederland.
Het Juni-nummer van dit goed verzorgde
tijdschrift, ziet er weer keurig uit. De in
houd is rijk van afwisseling en zeer interes
sant. E. H. Uylings schrijft prettig over
Oudste en Nieuwste Bouwkunst en toont
daarbij aan hoe de laatste eigenlijk een
terugkeer tot de eerste is. Chr. Kuvl geeL
een met penteekeningen geïllustreerd artikel
over het oud-stedenschoon vaa Brugge en
Alb. Steenhoff—Smulders praat leerzaam
over Lectuur. Er zijn mooie verhalen va"
Mère Stanislas, Anton van Welsum en U;
B. v, d. S., terwijl de rubriek „Ons eigen
werk" niet alleen voor de medewerkers
interessant is. Vier fraai in koperdiepdruk
uitgevoerde kunstplaten verhoogen als ge
woonlijk de aantrekkelijkheid van deze ai-
levering, die wel niet alleen door onze
jongelui, maar zeker ook door volwassenen
met graagte genoten zal worden.
Het was Vrijdagnamiddag voor de kermis.
Wat 'n drukte in Bloem's bakkerij. De oude
meid dient in den winkel. Geeraert, heel
wit bestoven, de hemdsmouwen tot boven de
ellebogen, kneedt het deeg, rolt, vormt, en
plaatste hem behoorlijk in de platte pannen.
De bakkerij is 'n ware taartenfabriek nu.
Zoon en knecht bereiden er van alle kleur en
van alle spijs terwijl de dienstmeiden der
klanten gedurig elkander opvolgen met
nieuw deeg, met nieuwe spijs, de handen
beurtelings aan 't werk bijstekende.
Bloem, in geen ander kleed dan het gol
vende hemd en de breede witte broek, dc
harige borst halfnaakt, de reuzenarmen bloot,
staat er met de groote „ovenschup", gewa
pend. Zijn bloot hoofd is omkranst door
dikke zweetdroppelen. Op zijn open gelaat
lag een goede, fiere lach. Voor eiken bezoeker
had hij 'n vriendelijk, 'n lachend woord, en
toch was zijn aandacht geen oogenblik van
Zijp oven weg.
Hij voelde 't juiste oogenblik dat taarten,
vlaa's, krenten en kermisbrooden, die helde
re goudgele schors hadden gekregen, die d
tanden Tokkend bekoort. En hij sloeg den
ijzeren mond van den oven open, en de oven-
schuif plofte in dc schroeiende diepte,op haar
breede schup telkens een zwarte pan met een
lekkere taart tè voorschijn halende, en ze
behendig met een onnavolgbaren draai op den
steenen vloer neerschuivende. En 't lange
Werktuig ging den oven in altoos dieper, tot
hij leeg geraakte, 't Werk vorderde. De groote
bakker tooverde 't af, terwijl de hitte in de
bakkerij ongelooflijke graden teekende; en 't
meel in de lucht stoof,alles met zijn vlekkeloos
wit verwende, maar ook de keelen droogend,
de longen prikkelend.
Wat gaf dat Het was toch Zondag kermis
Janneken was uit de voeten eens aan 't
werk, kende Bloem niets anders dan het
werk.
Eensklaps dondert er 'n schot, 't Huis da
vert. Het is of in de bakkerij zelve 'n
bom ontploft. Bloem vergeet den oven en
staat pal Allen bekijken elkaar met vragenden
en angstvollen blik. De aangezichten schijnen
nog bleaker in de meelwolk.
men. 9
OcTi God och God och God kermt
Trien, de oude dienstmeid van notaris
Havermaat, slaat de handen bijeen en buigt
er 't bollig gezicht over, terwijl haar ronde
oogen, door 't meelstof heen, naar de doorge
rookte zoldering kijken. Och God och
God 1 Wat mag er nu weer gebeurd zijn
De wereld wordt slecht. Men hoort
niets goeds meerzucht Anne-Mie van den
pettenmaker. Mijn man zegt 't alle dagen
de menschen hebben geen hoofd meer, neen,
neen, zij hebben geen hoofd meer
Toe Toe Toe maar aan den deeg
Trompet 't schetterend stemmeke van de
kleine, zwarte Trui, de meid van den apothe
ker, maar aan den deeg 'n Schot is 'n
schot, 't Is Zondag kermis., dan is 't den
j heelen dag rumoer. Toe meester Bloem, gij
laat mijn fijne schilfertaart aanbranden, en
en ik heb er een uur lang op gewacht. Haal
maar uit.
Bloem vaagt met den blooten arm de
paarlenkrans der dikke zweetdroppelen op
zijn voorhoofd weg en terwijl hij weer in den
oven kijkt, mompelen zijne lippen stil: 't Is
mij in de beenen geschoten. Dat schot kwam
van bij gebuur Willekens. Die duivenziekte 1
Die duivenziekte Zij brengt tot schulden 1
Zij kan tot alles brengenDe Heer beware
hem
Daarop ging zijn schup zoo snel en zoo
koortsachtig den oven in en uit, dat deze
buitengewoon snel gevuld was. Hij moest
zich dan toch verzekeren, dat hetgeen zijn
verbeelding hem vreezen deed slechts hersen
schim was, ook, de schup aan Geeraert over
reikende Daar jongen, ga gij daar eens voort
mee, ik moet 'n oogenblik den tuin in.
Vader, trek eerst uw vest aan gij
gloeitgij zult kou vatten.
Maar Bloem was reeds buiten. Juist toen
hij over den drempel is, komt eenige meters
vóór hem uit de lucht, over Willekens' haag,
een vormloos voorwerp geslingerd, dat op het
pad van zijn tuin dof neerploft
't Is een gekleurd pak, van bloedrood,
zwart, wit en geel dat zich op den grond rekt.
Bloem, verbaasd, bekijkt 't, doet een stap naar
'n katArm dier 1 De wreedaards 'n On-
noozel dier doodschieten 1 Dat was 't schot.
God dank! mijn vrees was ijdel.... Maar
en zijn open mond geeft geen verder ge
luid. Zijn oogen staan hem wild in het hoofd.
Hij zet de handen als 'n scherm aan zijn
voorhoofd en kijkt halsstarrig naar 't bloedig
lijk Dat duurt slechts 'n oogenblik, en hij
ligt er reeds over heen, schuift zacht 't doode
dier op zij, en richt zich eensklaps verwoed op:
't Is mijn Janneke Maar neen neen 't Kan
niet zijn Waarom zou men mijn Janneken
vermoorden
Angstig loopt hij terug 't huis in, den win
kel in, bekijkt als verdwaald de dienstmeid
en vraagt haar naar zijn kat, welke de oude niet
gezien heeft. Hij springt naar boven, roept
zoo vriendelijk en aanlokkend mogelijk. Men
hoert tranen in zijn stem mijn Janneke!
mijn Janneke en door snikken heen slaat
de tong tegen 't gehemelte van zijn mond 'n
aanhoudend geroep.
T ergeefs
"anneke antwoordt hem niet meer met
haar langgerekt miauw, springt niet meer op
tafel en van daar op zijn schouders, om hem
't aangezicht te streelen, en haren ug om
zijn hals te krommen.
Er is geen Janneke me r in hui En....
't was nooit buitenshuis 't Was immers een
model van een poes. De oude meid weet
niet wat er gaande is, en angstig kijkt zij
hem na, bij de hitte van dien dag'nen zonne
steek vreezende.
Bloem begeeft zich terug naar zijn tuin,
en, hoe meer hij 't bebloede overblijfsel na
dert van wat eens, eilaas zijn janneken wa
hoe moeilijker ook hij de beenen nasleept
en hoe heviger zijn tanden op elkaar klap
peren.
Hij is er bij weer hij ligt er voor op de
knieën.
Geen eene kat in de stad was toch met
zijn Janneken te vergelijken. O 't is wel
„zijn" kat
Had hij haar maar kunnen verdedigen
Och Er kan hier slechts 'n bloot toeval zijn,
'n ongelukWat had ooit zijn mooie drie
kleurige poes iets misdreven
Daar slaat ineens de achterdeur van zijn
buurman driftig toe, dat de lucht er door den
hof van davert.
Willekens, de gri-ksche muts in den nek,
de rechterhand dreigend gebald, en in de
linker twee getijgerde duiven, die hun be
bloede koppen naar beneden laten hangen,
loopt driftig naar de heg, naar Bloem toe
Zie eens wat uw kat gedaan heeftDe
hoop van mijn hok vermoord.verscheurd
met haar vuile klauwendoodgeb ten
met haar helsche tanden
En zijn vuist slaat n.er op de kornoelje
haag door bladeren en twijgen heen.
Och buurman, zie eens, mijn arm
Janneke 't is dood jammert Bloem, die bij
zijn leed nauwelijks Willekens' gramme
woorden hoort.
Ja, zeker dood die duivelsche katZij
verdiend: de hel.
Wat
Zij verscheurde mijn twee schoonste
duiven.
Zij kon nog geen vlieg kwaad doen.
Neen zij moest haar bloeddnft op
duiven koelenOp mijn duivenop da
hoop, op de toekomst van mijn hok! Maat
zij zal de duiven wel met rust laten, nu -
Ik heb ze door den kop eschoten.
Gij!!.... en die „gij" kwam uit dc
sterke longen van Bloem, met zoo'n kracht-
dat hij over al de tuinen van dien kant der
stad weerklinken moest, dat men hen1
hoorde bij Willekens en in 't bakhuis en
ieder zich afvroeg wat er buiten toch gaand*
moest zijn. Tevens hief de ba :ker zijn dikke
vuist zoo dreigend in de hoogte, alsof z een
stier moest nedervellen.
Willekens stond trippelend vóór hem, en
tartte hem met de oogen en met den grijns
lach, tartte hem met de kleine vuist, die nu
ook dreigend toonde.
Hebt „gij "mijn Janneken dood gescho
ten 1 donderde 't weer. Moordenaar 1
Ja 1 Dat heb ik 1 En ik zou het nog doen
Het heeft mij de waarde van duizend zulke
katten doodgebeten.
O 1 gij verwaandduivengek 1
O 1 gij gekke kattengek.
En de bakker, zijn gramschap niet kun
nende koelen, liep met lange schreden woe
dend langs de haag op, t rwijl Willekens aan
den anderen kant hetzelfde deed, schreeu
wend, dreigend, zijn kleinere vlugge pasJ^
gelijk houdende met de groote lange van de»
bakker. Nu stonden ze stil en dan klonk
weer duidelijker
Moordenaar 1
Waarom hieldt gij uw vuile kat niet uw
mijn hok 1
vervolg*
