Woensdag 4 Juli 1923
46ste Jaargang No. 14477
PAUS PIUS XI
Eerlijk!
DIT NIMMER BESTAAT DIT S BLADZIJDEN. EERSTE BLAD
Ter eeuwige gedachtenis.
UIT DEN OMTREK*
HAARLEM.
Lathyrus odoratus.
Het nieuwe viaduct te Amsterdam
geopend.
Muziekvereen. „Voorwaarts".
Provinciale Staten van Noord-
Holland.
Het proces inzake de Infanterie-
kazerne.
Een goede maatregel.
Schieten.
Mevrouw Maarschalk.
ue vernieling der Provinciale wegen
J. J. WEBER ZOON
Opticieus srk
Koningstraat 10
Fabrikanten
Haarleir
C. Wakerlin t-
Vereeniging „Haerlem".
Haarlemsche Orkest-Vereeniging.
Examens Lichaamsoefeningen.
De abonnementsprijs bedraagt voor
Haarlem en Agentschappen:
Per week 0.25
Per Kwartaal 3.25
Franco per post p. kwartaal bij
vooruitbetaling 3.58
Bureaux: Nassaulaan 49
Haarlem,
Telefoonnummers: 1426, 2741 en
1748.
Postrekening No. 5970.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
Bij eonïraeï belangrijke korting,
Advertenliën 35 cents per regeL
Advertentiën tusscben den tekst
als ingezonden mededeeling, op d*
le Pagina 75 ct., op andere redac«
tiepagina's 60 ct. per regeL Vraag'
en aanbod-adverteatiën 14 regeli
60 cent per plaatsfag; elke tegel
meer 15 cent, bij vooruitbetaling.
Ons wordt plaatsing verzocht van onder
staand pauselijk schrijven:
Vele geloovigen hebben steeds in den loop
der eeuwen uit verlangen naar een volmaak
ter godsdienstig leven zich nauwer aangeslo
ten bij de oude kloosters der reguliere
Orden, ofschoon zij zelf buiten de klooster
gemeente en in het gewoel der wereld ble
ven leven. Zonder zich door strenge geloften
of door de wetten van het gemeenschappe
lijk leven te binden, hebben zij toch onder
bepaalde voorschriften, naast de mannelijke
en vrouwelijke kloosterlingen, een derde ge
meenschap gevormd, van die Orde, welke
zij wilden toebehooren, terwijl ze van den
eigenlijken regel niet zoozeer den last, dan
wel den geest overnamen.
Van deze Derde Orden moet degene voor
de oudste gelden, die bij de reguliere Kanun
niken van Praemonstreit heeft gebloeid en
op den stichter der Orde, St. Norbertus, als
op haar grondvester mag bogen. Want toen
Theobald, graaf van Aquitanie, een hoog
adellijk en machtig heer, vol verlangen om
in de Orde der Praemonstratensers te_ wor
den opgenomen, zich zelf met al zijne bezit
tingen den H. Stichter ter beschikking stelde,
gaf deze, door God verlicht, hem den raad,
om de wereld niet vaarwel te zeggen. Maar
opdat hij ook te midden van de gevaren der
wereld aan de Orde zijner uitverkiezing zou
blijven toegewijd, gaf hij hem een christelij-
ken levensregel en ten teeken van zijn gees
telijk een-zijn met de Norbertijnsche Orde
bekleedde hij hem met het witte scapulier.
Dit was de oorsprong der Derde Orde van
Praemonstreit: en niet alleen in Frankrijk,
maar ook in het overige Europa hebben
zeer vele geloovigen het voorbeeld van graaf
Theobald gevolgd en de vereeniging der Nor
bertijnsche Tertiarissen gevormd. De Pausen
van Rome, onze voorgangers, hebben deze
Derde Orde met vele aflaten en privilegiën
verrijkt. Gaarne maken wij hierbij melding
van Paus Benedictus XIV, roemrijker gedach
tenis, die den ouden regel der genoemde
Tertiarissen door zulke wijze wetten ver
zachtte, dat hij beter aan de omstandigheden
der tijden zich aanpaste.
Daar nu volgens Gods voorzienige beschik
king deze Derde Orde haar achtsten eeuw
kring voltooit en door den Generaal der
Orde tot Ons het verzoek gericht is, om
Ons te gewaardigen, al de aflaten in den
loop van zooveel eeuwen door den H. Stoel
aan genoemde Derde Orde geschonken, door
Ons gezag te bevestigen en er nieuwe gees-
elijke gunsten aan toe te voegen, hebben
Vij gemeend, van harte gaarne deze vrome
enschen te moeten inwilligen.
Daarom dan ook, na onzen geliefden zoon,
E. den Kardinaal Groot-Poenitentier te
icbben gehoord, en in het vertrouwen op de
jarmhartigheid van den almachtigen God en
steunend op het gezag Zijner Apostelen Pe
trus en Paulus, verleenen Wij aan alle geloo
vigen van beider geslacht, die nu en later
in de Derde Orde van Praemonstreit wettig
zullen zijn ingeschreven een vollen aflaat
wanneer zij, na zich van hunne zonden in de
biecht 'gereinigd en zich met het hemelsch
3rood gesterkt te hebben, een eigen kerk of
kapel der Orde of der Broederschap zullen
bezocht en aldaar voor de eensgezindheid
onder de Christen Vorsten, voor de uit
roeiing der ketterijen, de bekeering der zon
daars en de verheffing der Kerk zullen ge
beden hebben; en wel vanaf den middag van
den vorigen dag tot aan middernacht der
volgende dagen:
Op den dag hunner inschrijving in de Orde,
hunner inkleeding en professie en op de
feestdagen van O. L. Vr. ter Sneeuw, den
Triumf van den H. Norbertus, den Z. Gode-
fridus v. Cappenberg, den H. Evermodus,
Bisschop en Belijder, den Z. Fredericus Abt,
den H, Ludolphus Bisschop en Martelaar,
den Z. Herman-Joseph, Belijder, den H.
Gerlacus, Belijder, den H. Isfridus, Bis
schop en Belijder, de H.H. Jacobus
en Adrianus, Martelaren, den Z. Hros-
nata, Martelaar, de Z. Gertrudis v. Alten-
berg, Maagd, de Z. Bronislava, Maagd, den
H. Gilbertus, Abt, den H. Siardus, Abt;
eveneens op het feest van alle Heiligen der
Orde van Praemonstreit, op den verjaardag
van het afsterven van St. Norbertus, Bis
schop en Belijder; zoo dikwijls zij, uit ver
langen naar een volmaakter leven, gedurende
8 opeenvolgende dagen geestelijke oefenin
gen zullen hebben gevolgd; iedere maand op
een der Donderdagen naar verkiezing als zij
de H, Mis bijwonen; den lsten Vrijdag van
iedere maand; eens in de maand op een dag
naar verkiezing, als zij de H. Mis bijwonen
en eindelijk bij gelegenheid der maandelijk-
sche recollectie.
Eveneens verleenen wij barmhartig in den
Heer aan al de ingeschreven of in te schrij
ven geloovigen der Derde Orde een vollen
aflaat en kwijtschelding aller zonden in het
uur van hunnen dood, indien zij berouwvol
biechten en communiceeren, of, zoo zij dit
niet kunnen, den naam van Jezus zoo mo
gelijk met den mond en anders met het
hart aanroepen, en den dood geduldig, tot
uitboeting hunner zonden, dragen zullen.
Bovendien geven wij aan de tegenwoor
dige en toekomstige leden der Derde Orde,
indien zij ten minste met rouwmoedig hart
een kerk of bedehuis der Orde of Broeder
schap bezochten en daar zullen gebeden heb
ben, zooals boven is aangegeven, een aflaat
van zeven jaren en evenzoovele quadrage-
nen op die feestdagen van O. H. J. Chr. en
van de Gelukzalige Maagd Maria, waarop
geen Algemeene Absolutie (zie beneden)
plaats heeft; op de overige dagen van het
jaar een aflaat van 500 dagen; zoo dikwijls
zij evenwel met berouwvol hart eenig werk
van godsvrucht of barmhartigheid zullen
verricht hebben een aflaat van 300 dagen.
Verder verleenen wij aan de Tertiarissen
zelf de gunst, op de dagen in het Roomsch
Missaal voor het verdienen der zoogenaam-
e statie-aflaten, aangegeven, dezelfde
Kunsten deelachtig te kunnen worden die zij
start n verdienen, indien zij de kerken der
Rome, in hetzelfde missaal vermeid,
zoud °Paa^e dagen persoonlijk godvruchtig
•en bezoeken, wanneer zij, met inacht-
of bed k°r £cwone voorwaarden, een kerk
r. c"uis bezoeken, waarin een zetel
er n°et*erschap is gevestigd, nl.: een vol-
rr ajt op Kerstmis vanaf de Derde Mis,
op Don erdag van de Goede Week en op
de leesten Van Paschen en Pinksteren én
Hemen aarlsdag O. H. J. Chr. en tevens gc-
deeteh)ke aflaten; van 30 jaren en even
zoovele 9uadragenen op de feesten van S.
Stephanus, den eersten martelaar, van S.
Joannes, Apostel en Evangelist; van de On-
noozele Kinderen, van Besnijdenis, Drié
koningen, Pinksteren, en S. Marcus, Evan
gelist; bovendien op de Zondagen van Sep
tuagesima, Sexgesima en Quinquagesima,
op Goeden Vrijdag, Paasch-Zaterdag, op alle
dagen van het Octaaf van Paschen en Pink
steren én op de drie Kruisdagen; van
25 jaren en even zoovele quadragenen cp
Palmzondag van 15 jaren en even zoo
vele quadragenen op den derden Zondag
van den advent, op Vigilie van Kerstmis,
op Kerstmis in de Nacht- en Vroegmis, op
Aschwoensdag en den vierden Zondag in
den Vasten; ten slotte 10 jaren en even-
zoovele quadragenen op den eersten, twee
den en vierden Zondag van den Advent en
op de overige Zondagen in de vasten, die
boven niet vermeld zijn, op de Vigilie van
Pinksteren en op alle Quatertemperdagen
der maanden September en December.
Daar wij bovendien genoemde Derde Orde
van Praemonstreit door bijzondere privile
giën en gunsten willen vereeren, verleenen
wij haar den (pauselijken) zegen met vollen
aflaat, in naam en op gezag van Ons en
van den resp. regeerenden Paus, volgens
den voorgeschreven ritus en formule twee
maal in het jaar door den Bestuurder der
Broederschap aan de verzamelde Tertiaris
sen, na het ontvangen der H. H. Sacramen
ten van Biecht en Communie, te geven, mits
het op dien dag en plaats niet door den
Bisschop geschiedt:
eene algemeene Absolutie met vollen af
laat, door de Tertiarissen te verdienen als
zij, door de Biecht gereinigd en door het
Brood der Engelen gesterkt, zullen bidden
zooals wij boven reeds hebben aangegeven:
Op Driekoningen, de plechtige Gedachtenis
van S. Josef, Maria Boodschap, Verrijzenis
en Hemelvaart van O. H. J. Chr., Pinkste
ren, het feest der Allerheiligste Drievuldig
heid, Sacramentsdag, Allerheiligste Hart
van Jezus, Geboorte van S. Jan den Dooper,
de .HH. Apostelen Petrus en Paulus; Maria
Hemelvaart, Allerheiligen, de onbevlekte
Ontvangenis der Moedermaagd, Kerstmis,
op het feest van den Patroon der Kerk of
van het bedehuis, waar de Broederschap
haar zetel heeft en op de feesten van S.
Joseph en van S. Norbertus, Bisschop en
Belijder.
Bovendien verleenen wij aah de Priester-
leden der Derde Orde van Praemonstreit
het persoonlijk gepriviligeerde altaar op drie
dagen in elke weck, mits zij een dergelijke
gunst niet voor een anderen dag in de week
hebben verkregen; eveneens staan wij toe,
dat de Missen, die aan welk altaar ook van
eenige Kerk of Kapel voor de ziel van een
of ander Tertiaris, die in Gods genade uit
dit leven gescheiden is, hetzij door een secu
lier, hetzij met verlof van zijn oversten,
door een regulier Priester zullen gelezen
worden, de ziel in gelijke mate zullen ver
kwikken als wanneer zij aan een geprivile
gieerd altaar waren opgedragen.
Eindelijk, opdat de Tertiarissen, die wet
tig verhinderd zijn, de gewone voorschriften
naar behooren te vervullen, de geestelijke
weldaad der aflaten niet behoeven te mis
sen, staan wij toe, dat Tertiarissen, die in
plaatsen vertoeven waar geen Kerk of pu
bliek bedehuis der Orde van Praemonstreit
of der Broederschap bestaat, toch de boven
vermelde aflaten kunnen verdienen, alsmede
degene, welke aan alle geloovigen verleend
zijn, die de kerken van genoemde Orde be
zoeken, door n.I. de parochiekerk der plaats,
of, zoo deze ontbreekt, een ander gewijd ge
bouw of openbaar bedehuis te bezoeken, met
godvruchtig in acht nemen der overige
voorwaarden: en dat de Tertiarissen, die
voor het verdienen der aflaten de kerk op
den bepaalden dag niet kunnen bezoeken,
voor het verkrijgen van den aflaat den vol
genden Zondag ter kerke kunnen gaan.
Verder staan wij toe, dat de Tertiarissen
bij wettige verhindering de bovengemelde
aflaten op dezelfde wijze kunnen verdienen
als door een persoonlijk bezoek aan eene
kerk of bedehuis der Orde of Broederschap,
door vijf maal het Onze Vader en Weesge
groet te lezen en te bidden tot intentie van
den Paus.
En eveneens, dat de Tertiarissen, die door
een wettige reden verhinderd zijn, op de
vastgestelde dagen de kerk te bezoeken om
de Algemeene Absolutie waarover wij ge
sproken hebben, te verkrijgen, haar kunnen
ontvangen op een der dagen van de week die
volgt op den dag, waarop zij volgens het
voorschrift zal moeten gegeven worden. Wij
staan toe, dat zij deze absolutie afzonder
lijk ontvangen reeds vanaf de vigilie en on
der de kortere formule, onmiddellijk na de
belijdenis der zonden. Ook geven wij verlof,
dat de Tertiarissen, die om wettige redenen
den zegen met Vollen aflaat niet hebben
kunnen ontvangen, welke, zooals boven ge
zegd is, tweemaal in het jaar door den be
stuurder der Broederschap op gezag van Ons
en van den resp. regeerenden Paus moet wor
den gegeven, nog twee andere generale ab-
soluties, onder de kortere formule na de
Biecht te ontvangen, kunnen genieten.
Ongeacht alles, wat hiermee in strijd
mocht zijn, zal voortaan dit schrijven steeds
van kracht zijn.
Wij willen, dat de afschriften en copieën
van dit schrijven, ook de gedrukte, wanneer
zij door een openbaar Noïarius geteekend en
van het zegel van een kerkelijken hoog-
waardigheidsbekleeder voorzien zijn vol
strekt hetzelfde gezag hebben, als wanneer
het originieel werd vertoond.
Gegeven te Rome bij Sint Petrus on
der den visschersring, den 30en Maart
1921, het tweede jaar van ons Pontifi
caat.
P. KARDINAAL GASPARRI,
Staatssecretaris.
L. S. Gelijk aan het origineel.
GUMMARUS CRETS.
Generaal der Orde van Praemonstreit.
■BDIIMSBVB
Er valt op de communistische broeders
zoowel in 't binnen- als in 't buitenland
heel wat af te dingen.
't Is een zonderling volkje, waarvoor niets
en niemand veilig is zoodra de orde aan
't wankelen raakt, zoodra de kansen voor
den communistischen heilstaat zij het ook
maar in de verte schoon schijnen,
En zelfs in tijden van rust behooren de
heeren in de gaten gehouden te worden: wie
met revolutie-idealen in het verwarde brein
rondloopt, kan op ieder uur van den dag
en van den nacht een gevaarlijk mensch
worden.
Doch: welke booze dingen men ook in
den communist mag zien, het kan niet
ontkend worden, dat hij één groote deugd
bezit, dat hij eerlijk is in één opzicht:
hij verkondigt ronduit, dat hij een onver-
zoenlijken haat koestert tegen den gods
dienst en dat hij het zich tot een eere-taak
rekent, den godsdienst te vernietigen.
Die vernietigingspogingen zullen in de
praktijk natuurlijk steeds maar zielig gewurm
blijken; 't zal den communist natuurlijk
geen peuleschilletje zijn zich van zijn „eere-
taak" te kwijten, maar„de wil is prij-1
selijck, al kan die niet gedijen", zou Vader
Vondel zeggen.
Luister eens, met welk een tamelijke vrij
moedigheid onze Bolsjewieksche landgenoot
S. J. Rutgers uit Tomsk in Siberië hij mag
er blijven! schrijft over de godsdienst
vervolging, welke hij daar met heuig enthou
siasme gadeslaat: we geven slechts een
korte tirade uit een brief, welken de „Tri
bune" belangwekkend genoeg achtte om hem
in haar kolommen op te nemen:
„De anti-religieuze propaganda rvekt
thans veel belangstelling en is tevens een
groot bewijs van de groote kracht van het
Sovjetregiem.
Hier heeft men een kerk ingericht voor
concerten en vergaderzaal; in Kemerovo
trachten we de kerk te krijgen voor een
kinderhuis.
In ieder geval is hier meer leven, meer
enthousiasme, en meer toekomst dan in
West-Europa, al is het tempo langzamer
dan we gehoopt hadden en al zijn de ge
varen van allerlei aard."
Zijn deze woorden en is vooral de geest
drift, waarmede zij blijkbaar neergepend zijn,
niet dood-eerlijk?
't Is toch prettig, als je maar precies weet,
wat je aan elkaar hebt.
Dat laatste kun je van de S. D. A. P.-ers,
die „niet tegen den godsdienst" zijn, lang
niet altijd zeggen.
Die zijn om beterswil zoo eerlijk
niet.
Die willen hun anti-godsdienstigen aard
niet erkennen.
Hoewel ze in het communisme óók in
de communistische godsdienstvervolging
niet anders dan de zuivere consequentie van
hun eigen leer moeten zien.
Dit is de naam van de bloemen welke a.s.
Vrijdag, Zaterdag en Zondag hun jaarlijksche
receptie te geven. Ter harer eere heeft de
afdeeling Haarlem en Omstreken van de Ko
ninklijke Nederlandsche Maatschappij voor
Tuinbouw en Plantkunde in samenwerking
met de vaste keuringscommissie een ten
toonstelling georganiseerd in 't gebouw „Trou
moet Blycken" aan de Groote Markt.
Daar zullen deze schoone elegante bloe
men met haar heerlijken, zachten geur zich
laten bewonderen als snijbloem bij uit
nemendheid, maar ook als sierplant voor
den tuin.
Is er in den zomer wel iets bekoorlijkers
denkbaar dan een slank kristallen, of zilve
ren vaasje met een los bouquetje bloemen
van Lathyrus?
De Lathyrus, of met Hollandsche bena
ming: Pronkerwt genoemd, is dan ook een
der meest geliefde snijbloemen, en in de
binderij behooren ze tot de bloemen, die
voor het maken van allerlei bloemwerk, zeer
hoog geschat worden, hetgeen ze aan de
eenvoudige losse vormen, niet het minst
ook aan haar grooten rijkdom van kleuren
en tinten hebben te danken.
Men ziet ze in bruidsbouquetteu en in
kleurige bloemstukken en altijd verleenen
ze daaraan een groote mate van levendig
heid en bevalligheid. De sierlijke bloempjes,
gezeten aan dunne, slanke etelen, vrij en
los boven andere bloemen en groen uit
stekend, doen telkens weer aan vlinders
denken. En hoe mooier de bloemen gevormd
zijn, hoe zuiverder de kleuren en hoe
slanker de bloemstelen, des te grootor is
hare waarde als snijbloem. Te begrijpen is
oan ook, dat de kweekers er steeds op
bedacht zijn, door het winnen van nieuwe,
verbeterde vormen en kleuren, de waarde
van deze sierwerken als snijbloemen te
vergrooten; vooral Engeland en Amerika
hebben zich in dit opzicht groote verdien
sten verworven. En de pogingen gaan steeds
verder, ook in de richting om steeds vroe
ger bloeiende variaties te winnen, opdat
men het geheele jaar Lathyrus kan hebben.
En hoewel men oppervlakkig zou denken,
dat geen verbeteringen meer mogelijk zijn,
ziet men jaarlijks vordering maken. Tel
kens geeft het tot denken, dat men het
hoogtepunt dezer cultuur heeft bereikt,
maar even spoedig laten dan verbeteringen
van kleur, vorm of van curtuur ons stilstaan.
Eerbied voor de groote natuur en hoog
achting voor de kundige tuinbouwers, wordt
van iederen vakman en liefhebber ook op
het gebied van de Lathyrus afgedwongen.
Maar ook de democratische waarde van
de „Sweet Peas", zooals de Engelschen de
Lathyrus noemen, voor den bloementuin, is
zeer groot; en de verschillende wijze om
den tuin hiermede te sieren is met deze
bevallige planten bijzonder uitgebreidt. Men
kan de Pronkerwten op alle mogelijke wijze
gebruiken, onder voorwaarde echter, dat er
voldoende zon is.
t Zijn welig groeiende rijkbloeiende klim
planten van ranken vorm en lossen, be
veiligen bloei, en waar ze het naar haar
zin hebben, daar doen za het werk vlug
en goed.
Stijve vormen maken xe los cn levendig.
Ze verbergen oude muren of leelijke schut
tingen onder een schat van geurige bloemen
en vooral brengen ze kleur en vroolijkheid.
De velerlei wijze waarop de Lathyrus
ais sierplant wordt aangewend, kunnen
wij moeilijk gaan omschrijven, maar als
standplaats en behandeling eenigermate aan
den eisch voldoet, zal duidelijk blijken hoe
de bekoorlijkheden der Pronkerwten in
groote als kleine tuinen ten volle tot haar
recht komen.
Voor liefhebbers en vaklieden zal het
daarom een aanbeveling zijn op de a. s. ten
toonstelling zich tevens op de hoogte te
stellen van de boekwerken die op 't gebied
van de Lathyrus en hare resultaten zijn ge
schreven. Het boekwerk „Pronkerwten, deel
H, van Hedendaagsche tuinbloemen", ge
schreven door den heer A. J. van Laren,
hortulanus te Amsterdam, is een prima
werk.
Het allernieuwste op dit gebied „Hoe
kweek ik Lathyrus odoratus of Sweet Peas",
is deze weck verschenen. De schrijver, de
heer H. Carlie, stadgenoot, geeft als practi
cus hierin de geheele cultuur weer, zoodat
men zijn kennis over de Lathyrus practisch
en theoretisch kan vermeerderen.
Wij zullen de verschillende wijze van
cultuur onzen lezers besparen te meer daar
het jaargetijde te ver gevorderd is om nu
nog Lathyrus te zaaien of te planten. Zij,
die ze zelf willen bezitten zullen dus moe
ten wachten tot het komende najaar, want
niet genoeg kan er op het vroegtijdig zaaien
van Lathyrus gewezen worden, zoowel voor
kas, als buiten-cultuur, daar de resultaten
van het vroege zaaien in alle opzichten
gunstiger zijn. Tevens vergete men echter
niet notities èn van cultuur èn soorten te
nemen.
Hoewel op de a.s. tentoonstelling zal blij
ken, dat de Lathyrus 't recht heeft sterk te
mogen concurreeren met rozen, lelie's, an
jers, dahlia's enz., zal men haar beslist niet
tot de laagste in rang kunnen mogen reke
nen. Het is voor de verschillende kweekers
een bijzondere eer te mogen laten zien, wat
cultuur vermag. Vooral de laatste
40 jaren is de habitus der bloem zeer
ver gevorderd. De eerste berichten omtrent
de Lathyrus reiken tot het iaar 1697, toen de
'Italiaansche monnik Franciscus Cupani, voor
het eerst zaden naar Engeland en Holland
zond. Deze monnik bestudeerde toenmaals
de flora van Sicilië waar hij de Lathyrus
in zijn oorspronkelijke toestand gevonden
heeft.'
Hiermede was de grondslag, voor de cul
tuur begonnen waarvan de tegenwoordige
ontwikkeling als een voortbrengsel van En
gelschen Tuinbouw is te beschouwen.
Evenwel is ook ons land zeer nauw aan de
cultuur verbonden, want Cupani zond van
de zaden tegelijkertijd ook aan Casper Com-
melin te Amsterdam, die ze uitzaaide in
den Hortus Medinius aldaar. Dit was de
Lathyrus odoratus.
Want volgens den Index Rewenus om
vat het geslacht Lathyrus ongeveer zestig
soorten, waarvan een zevental in ons land
in het wild voorkomen, welke alle belang
rijk verschillen van onze welriekende soort.
Na de zaadzending van Cupani heeft de
Lathyrus niet veel bijzondere veranderingen
ondergaan. Althans de daarop volgende
150 jaar.
De grootste vorderingen zijn verkregen
na de instelling van de National Sweet Peas
Society (Nationale Pronkerwtenvereeniging)
in 1900, waardoor de Engelsche kweekers
en liefhebbers op den voorgrond kwamen
en sedert dien tijd veel schoons hebben le
voorschijn gebracht. Vooral de kweeker
Henry Entford Sandywell, Gloucester,
wijdde zich geheel aan de cultuur van de
Pronkerwt en met zeer veel succes. Hij kan
er zich op beroemen de Pronkerwten uit
de veel gezochte tuinbloemen van thans
gemaakt te hebben.
Nadien was de eer aan Silas Coli, tuin
baas bij Graaf Spencer, Althorppark,
Northampton, die een ras in de wereld
bracht met sierlijk gegolfde bloemblaadjes.
De ontwaking der tegenwoordige belang
stelling voor de Pronkerwten dateert c!us
uit de laatste jaren der vorige eeuw en aan
de firma E. H. Krelagen Zoon te Haarlem
komt de eer toe in ons land de aandacht op
de nieuwe fraaie Pronkerwten van Eek-
ford, die in Engeland zoo'n opgang maak
ten, gevestigd te hebben, door op 17 Juli
1890 een vijftal dezer nieuwere soorten op
de plantenkeuring te Amsterdam in te zen
den, waarna op de keuring van 8 Aug. 1891
een 40-tal soorten waren ingezonden, welke
de belangstelling van vele bezoekers wek
te
20 Juli 1922 is de eerste speciale Lathyrus-
keuring.
Ten spijt van koude, regen en storm was
deze tentoonstelling goed geslaagd alwaar
tuinbazen en kweekers uit de omstreken
van Haarlem hun praestatie hoog hebben
gehouden. De tweede keuring heeft deze
week in onze stad plaats, Haarlem, de
Bloemenstad. Dat heeft zich het vorig jaar
weer doen gelden toen hier de Dahlia-ten
toonstelling is gehouden. Haarlem's inwo
ners leven samen met hun bloemen. Dat
zal ook nu wederom blijken.
In Flora, moet trou, uw trou Blijken.
W. VAN DEN HOEK.
Een gedeelte van het nieuwe viaduct te
Amsterdam, dat van het Westelijke stations
eiland tot de Floutmankade loopt, is Maan
dagmiddag in dienst genomen, meldt de
„Tel.", De eerste trein, die er over heen
reed, was die van 2 uur 31 min., in de rich
ting van Haarlem. Even te voren was het
spoor op het Westelijk eiland met het op
gaand spoor op het viaduct verbonden. De
eerste trein werd nog „geloodst", zooals de
term luidt, d. w. z. op de locomotief be
vond zich een man, die er nauwkeurig op
lette, dat de wissels in den goeden stand
stonden. Daarna werden ook wissels en
signalen op het nieuwe viaduct aangesloten.
De stationschef, de heer Krapels, zorgde,
dat alles vlot ging. Na half drie reden alle
treinen van het Centraal Station in de
richting van Haarlem en Zandvoort over
het nieuwe viaduct.
Het afloopend spoor wordt Donderdag
ochtend over het nieuwe viaduct geleid.
De eerste trein, die uit de richting Haar
lem komt, is die van 6.31 uit Haarlem.
Na vier jaar arbeid is dit belangrijke
werk dus thans gereed gekomen. Nu zal
eerst het oude viaduct gerepareerd worden,
waarmee zeker nog ruim een half jaar ge
moeid zal zijn. Zijn deze werkzaamheden
beëindigd, dan beschikt de spoor daar over
vier sporen.
De muziekvereeniging „Voorwaarts" be
king, kunnen kiezen, terwijl aan den schut
ter, die in dezen wedstrijd jie .meeste rozen
schiet, een verguld zilveren draagmedaille
er hand zal worden gestgldv
(Bij een gelijk aantal rozen gelden de
meeste negens, daarna achten,enz.)
De prijsuitreiking zal plaats hebben bin
nen 14 dagen na afloop van den wedstrijd
in de Stadsdoelen te Haarlem, Gasthuis
straat, ingang Luitesteeg. Door het Comité
zullen de Burgerwachten, die prijzen hebben
behaald, worden uitgenoodigd de prijswin
nende schutters op den vast te'stellen datum
daarheen te zenden, tot het in ontvangst
nemen der prijzen.
Dinsdagmorgen werd de zomerziling der
Prov. Staten van Noord-Holland geopend
Zij werd voorgezeten door den Commis
saris der Koningin, jhr. ntr, dr. A. Röell.
Allereerst was aan de orde het onderzoek
van de geloofsbrieven der nieuw-gekozen Sta
terieden. Namens de commissies die had-
idten onderzocht de geloofsbrieven van
de loden, wier namen met A.A be
ginnen, adviseerde jhr, enr. D. E. van Len-
nep tot toelating van alle leden, behalve van
den heer J. C. Oton. Deze heeft wel d noo-
ciige stukken ingezonden, doch de geloofs
brief is niet ontvangen of op de provinciale
griffie zoek geraakt. Deze was daarop atent
gemaakt en had toen een duplicaat
ingestuurd. Eerst op 18 Juni kwam dit op
de griffie in. Dit was na den vastgestelden
■termijn. Daar dus ide geloofsbrief niet op tijd
ingezonden was, adviseerde de commissie
tot niet-tóelating van den lieer Ceton.
Besloten werd over deze toelating te be
slissen in de Statenvergadering over 14 da
'gen.
Besloten werd tot toelating van alle andere
leden van AK.
Namens de commissie, die de geloofsbrie
ven onderzocht had vgn de leden, wier na
men met de letters LZ beginnen, werd tot
toelating van al die leden geadviseerd door
den heer Th. M. Ketelaar.
Alle leden werden dus toegelaten behalve
dé heer Ceton
Door allen werden hierna de vereischte
eedenof of beloften afgelgd
De VOORZITTER wertschle dan alle her
kozen Statenleden geluk met hun her- en
verkiezing en uitte den wensch, dat allen ln
'de komende 4-jarige priode in het belang der
provincie zullen wrkzaam zijn.
Vrscbiiiende adressen werden voor ken
nisgeving aangenomen.
Besloten werd, alle punten der agenda in
de afdeelingsvergadiering van hedenmiddag te
behandelen, behalve punt 44 (voorst, inzake
den Zaandamscheh communicatie-weg.)
Voorts werd nog besloten, morgen na de
verkiezing van leden van Ged. Staten de ver
kiezing van een le Kamerlid (vac. Douwes)
fe houden.
Hierna werd de vergadering verdaagd tot
Woensdiag half 11.
De vordering der gemeente door de
Rechtbank toegewezen.
De civiele kamer der Haarlemsche Recht
bank deed Dinsdag uitspraak in de zaak van
de ontruiming van de infanteriekazeme aan
den Koudenhorn.
Zooals men weet wordt in de dagvaarding
door mr. W. P. Vis, die voor de gemeente
optreedt, ontruiming van het gebouw door
het Rijk gevraagd op grond van het feit, dat
de gemeente eigenaresse is en dc Staat het
gebouw gebruikt „zonder recht of titel".
In het vonnis ging de Rechtbank de bewe
ringen van partijen na en stelde vast, dat
het geschil gaat over de vraag of bij de acte
van 11 October 1860 is gevestigd een zakelijk
recht van gebruik of wel alleen een overeen
komst van bruikleening is gesloten.
Verder constateerde de Rechtbank, dat in
die acte van 11 October 1860 geen enkele
aanwijzing is te vinden voor een zakelijk
recht van gebruik, maar ook, dat geen over
eenkomst van bruikleening is bedoeld. Ech
ter heeft na hef sluiten der overeenkomst
dc garnizoens-commandant van Haarlem op
last van den Minister van Oorlog aan de
gemeente medegedeeld, dat de acte nog
moest worden ingeschreven ten hypotheek-
kantore, waarmee de gemeente zich heeft
vereenigd: dit is geschied.
Daaruit leidde de Rechtbank af, dat par
tijen hebben bedoeld een zakelijk recht van
gebruik te vestigen met het gevolg, dat waar
een zedelijk lichaam slechts een zakelijk
recht van gebruik kan hebben voor den
duur van 30 jaar de Staat thans geen beroep
meer kan doen op de acte van 1860.
De Staat werd veroordeeld tot ontruiming
der Kazerne 3 maanden na de beteekening
van het vonnis.
haalde op het Nationaal Concours te Koog i vaJl e v?n",s'
Zaandijk in den marschwedstrijd met 7ZA Vermoedelijk zal de Staat voor wien
punt den 3den prijs, en op het concours met mr' Mercns optreedt in hooger beroep
226 punten den 2den prijs in de 3de af- £aan
deeling.
Aan belanghebbenden maken wij bekend,
dat aan den muur van de vischmarkt op de
Groote Markt gisteren een kastje is aange
bracht, waarin de dienstregelingen te lezen
zijn van verschillende autobussen, die van
onze stad en omgekeerd op de verschillende
dorpen rijden.
Op 7 en 8 Juli worden op de schietba
nen te Overveen kringwedstrijden gehou
den der Federatie „Kennemeriand Zuid."
Het Eere-Comité bestaat uit: Eerc-voor-
zitter: C. Maarschalk, Burgemeester van
Haarlem. Ecre-leden: Jhr. A. Bas Backer,
Burgemeester van Bloemendaal. Jhr. J. P.
W. van Doorn, Burgemeester van Heem
stede. R. G. Rykens, Burgemeester van Vel-
sen. F. F. F. Fiihrhop, Burgemeester van
Schoten. J. T. Cremer, Oud-Minister van
Koloniën. Jhr. Mr. J. W. G. Boreel van Ho-
gelanden, oud-Burgemeester van Haarlem.
Het Kring-Comité: Jhr. O. van Lennep,
Commandant Burgerwacht Haarlem, Voor
zitter. B. A. Dammers, Commandant Bur
gerwacht, Velsen. C. Eldermans, Comman
dant Burgerwacht, Bloemendaal. J. Amesz,
te Heemstede. P. Louis, Administrateur Bur
gerwacht Haarlem, secretaris-penningmees
ter.
Er zijn korpswedstrijden met scherp en
marga en personeele wedstrijden met scherp
en margapatronen.
Voor den korpswedstrijd met scherp,
marga en het vliegend vendel, de beste
korpsschutter van iedere klasse scherp, de
beste korpsschutter marga en de schutters
die voor scherp en marga de meeste rozen
schieten, zullen verguld zilveren en bronzen
medailles beschikbaar worden gesteld, ter
wijl aan de schutters van de winnende korp
sen draagmedailles zullen worden uitgereikt.
Voor den Personeelen Wedstrijd zal een
fraaie collectie kunstvoorwerpen beschik
baar worden gesteld, waaruit de betrokken
winnaars, in volgorde van hunne rangschik-
Naar wij tot ons groot leedwezen ver
nemen is de toestand van mevrouw Maar
schalk, de echtgenoote van onzen burge
meester, die op de terugreis van vacantia
te Clermont Ferrand moest achterblijven,
niet gunstig. De directeur van den Gemeen
telijken Geneeskundigen Dienst, de heer J. v.
Konijnenburg, is, op verzoek van den burge
meester, gisterenavond naar Clermont Fer
rand afgereisd. Zijn wij juist ingelicht dan
lijdt mevrouw Maarschalk aan toxine-vcr-
gifiiging, een ziekte, die ontstaat door ge
bruik van ondeugdelijk vleesch.
DE H. O. V.
Het bestuur meldt aan de leden het
volgende:
we zijn niet gelukig geweest, tot nu toe,
met onze zomerconcerten, twee ervan
moesten wegens slecht weer in de zaal ge
geven worden, terwijl de beide andere wel
in den tuin van het Brongebouw gegeven
werden, maar niet precies in een /.omer-
tempcratuur. We blijven echter vol goeden
moed, want 't mooie weer zal toch wel
eenmaal komen en niettegenstaande het
minder gunstige weer verheugen we ons
steeds in de groote belangstelling die U
voor onze concerten toont.
Het werkprogram van het orkest voor de
maand Juli is als volgt: Zondag 1. Bron
gebouw Buitengewoon Concert. Maandag 2.
Groote Kerk, Booda, 8 uur. Woensdag 4.
Artis Amsterdam, 8 uur. Donderdag 5. Hout,
8 uur. Vrijdag 6. Heemstede, TA uur. Zon
dag 8. Artis Amsterdam. Dinsdag 10. Bron
gebouw Ledenconcert, 8 uur. Woensdag 11.
Hout, 8 uur. Donderdag 12. Alkmaar. Vrij
dag 13. Bloemendaal. Zondag 15. Hout. Dins
dag 17. Brongebouw Ledenconcert. Woens
dag 18. Artis Arasterdam. Donderdag 19.
Hout. Zondag 22. Hout. Dinsdag 24. Bron
gebouw Ledenconcert. Woensdag 25. Hout.
Zondag 29. Hout. Dinsdag. 31 Hout.
Daar de zomer erg laat komt dit jaar
hebben wij onze gedachten reeds laten
De maatregelen, die Gedeputeerde Staten
van Noordholland nemen tegen het vernie
len van wegen door zware automobielen,
zijn doortastend genoeg.
Zij maken zich niet erg druk over de zaak,
maar sluiten kort en goed alle provincial*
wegen af. Geen enkele automobiel mag er
meer opkomen.
Nadat zij aldus alles gesloten hebben, vcr-
vertellen zij welke automobielen wel en on
der welke voorwaarden van de provinciale
wegen mogen gebruik maken.
Of zulk een handigheid door De Kroon
zal worden goedgekeurd wordt door som
migen betwijfeld. Terecht wees de .Tel."
dezer dagen op een Kon. Besluit van 17 Oc
tober 1922, waarbij een besluit der ge
meente Noordwijkerhout werd vernietigd,
wegens strijd met het algemeen belang,
waarbij eveneens het verkeer met vracht
auto's boven een bepaald gewicht werd ver
boden, behoudens de bevoegdheid van B. en
W. om onder bepaalde voorwaarden enthef-
fing van dat verbod te geven. De Kroon
overwoog daarbij, dat een dergelijke beper
king van het verkeer geheel onnoodig is
wanneer de gemeente haar wegen behoorlijk
onderhoudt hetgeen haar plicht is.
Intusschen meenén wij te mogen aanne
men dat Gedep. Staten van Noordholland
zich niet aan koud water zullen branden en
zich wel tevoren op de hoogte zullen heb
ben gesteld of hun verordening kans op
goedkeuring heeft.
Wellicht is het echter nog een open vraag
of ook een Rechterlijk vonnis de bevoegd
heid van Gedep. Staten in dezen erkennen
zal.
Wij hebben er indertijd al eens op gewe
zen dat, naar onze meening, de wegen moe
ten geschikt gemaakt worden voor bet mo
derne verkeer. Het is de zaak omdraaien en
den vooruitgang tegenhouden, indien men
de automobielen geschikt wil maken voor
de wegen.
Dat doen Gedep. Staten nu en ook daar
mede kunnen wij momenteel genoegen nes
men ook dat schreven wij indertijd --»
in een tijd van overgang.
Het is naturlijk niet mogelijk in enkele
jaren alle wegen zoodanig op te knappen
dat zij voor het moderne verkeer bestand
zijn. Daar zijn eenige jaren en daar is veel
geld voor noodig.
Dat er in dien tijd tegen gewaakt wordt,
dat de wegen niet misvormd worden, is al
leszins te loven.
Mits dan ook maar in 't oog worde ge
houden, dat het een overgangstijdperk geldt
dat zoo spoedig mogelijk alle bordjes
met „Verboden" van de Provinciale wegen
diennen te verdwijnen.
Al die bordjes in onze Provincie passen
goed op een kerkhof, maar niet in een
springlevende, welvarende streek.
Barometerstand 768.
Vooruit
OPGAVE VAN.
gaan over het aanstaande winterseizoen,
waarbij wij ons oog hebben laten gaan over
onze ledenlijst, om te weten te komen hoe
het staat met de plaatsruimte in de Ge
meentelijke Concertzaal. Daarbij is ons
gebleken, dat door het tegenwoordige leden
aantal de zaal reeds voor het grootste ge.
deelte bezet is, zoodat zij die zich alsnog
voor het nieuwe vere«nigingsjaar (1 Oct
30 Sept.) als lid willen opgeven, dit ten
spoedigste moeten doen.
Te Haarlem is overleden, 68 jaar oud, de
heer C. Wakerlin, gepens. machinist le kl.
der marine. De begrafenis heeft te Amster
dam plaats gehad.
Naar we vernemen, is de heer C. A. P.
Dammers benoemd tot directeur der N. V.
„Thonet" te Amsterdam.
In verband hiermede zal de heer Dammer*
over eenigen tijd Haarlem metterwoon ver
laten,
De leden van de vereeniging „Haerlem"
zijn in de gelegenheid gesteld, een bezoek te
brengen aan het landgoed en de woning
„Meer en Berg" te Heemstede op Zaterdag
7 Juli a.s. Plaats van samenkomst is aan de
tramhalte den Hout om 2 uur, vannwaar
naar „Meer cn Berg" zal worden gewandeld.
Welk een populariteit de Haarlemsche
Orkest-Vereeniging zich verworven heeft,
moge ook al weer blijken uit het feit, dat
een combinatie van sigarenhandelaren een
merk H. O. V. sigaren in den handel brengt.
In den loop van deze week zal dit nieuw*
merk verkrijgbaar worden gesteld.
Tot leden der examen-commissie voor A
getuigschriften als rijks-sportleider en ah
rijks-leider in licha amsoefeningen zijn o.a. be
noemd de heeren Houtkooper (van het Haar-
Ienisch Instituut) en dr. M. Mauritz en Th.
.J H. van 't Lam (beiden vqq bet Ksuagwe*
Instituut}^
