BUITENLAND
Tweed© Blad
11 Juli 1923
Een pendant van Noord-Holland?
De kleine boekhouder
Frankrijk en Engeland; de Petit Parisïen over de aanstaande regee-
'ïngsverklaring van Baldwin. De Duitsche *aakgelastigde te Brussel
gemolesteerd. De reis van Benesj. Vrouwenkiesrecht in Turkije.
net onweer in Londen.
Onder de Telegrammen: In de verklaring der Britsche regeering, mor
sen in het parlement af te leggen, zal de deur worden opengelaten voor
volledige samenwerking met Frankrijk. De Belgische bezettingsautori-
jeiten hebben alle over de stad Buer afgekondigde sancties opgeheven.
Ue Belgische Senaat neemt een motie van vertrouwen in de regeering
aan. Een proclamatie tegen daden van sabotage in de Rijnprovincie.
ÊEM. BUITENl. BEfMCHTE!)
FEUILLETON.
En daar had hij voor de eerste maal door
BiMffiENimSCH NIEUWS
De vorige week maakten wij in een noot
Wïder onze beschouwing over den uitslag
van de verkiezing voor Gedeputeerden in
Noord-Holand de opmerking, dat in Gelder
land vrees had bestaan voor een zelfde ver
loop van zaken, waarbij dan echter niet
de Katholieken, maar de protestantsch-
ehristelijken de schuld zouden zijn van het
verbreken der coalitie. Waar echter de ver
houding in de Staten-zetels veranderd is bij
de laatste verkiezingen, leek ons een ver
schuiving in gedeputeerden van Gelderland
niet zoo onrustbarend. In het oude college
hadden de Katholieken bij 19 zeteis op de
62 drie Gedeputeerden, ruim veel zooals
wen ziet. De protestantsch-christelijken
klommen van 17 op 20 Staten-leden, namen
°ok twee zetels en gaven de twee andere
*®n de Linksche partijen.
•.De Gelderlander" heeft over het geval
•enige dagen gezwegen en critiseert thans
re stemming als volgt:
De protestantsche christelijke partijen,
«adaen dus te zamen een stem meer ter
Rechterzijde, dan de katholieken, en dit
heeft hun de vrijmoedigheid verschaft in
het kollege van Ged. Staten een zetel af
te nemen aan de katholieken.
Af te nemen? Hoe kan dat? De Prov,
Staten bestaan toch uit 62 leden en slechts
20 van dezen behooren tot de protestantsche
Rechterzijde. Hoe kunnen deze 20 aan de
katholieken een zetel afnemen?
Wij zitten niet in de keuken dezer hee
ren en wat er daar is bekokstoofd, weten
wij niet. Maar de katholieke zetel is ge
geven aan een lid der Linkerzijde, zoodat
de protestantsche Rechterzijde haar stem
men moet hebben gekoppeld aan die der
Linkerzijde.
Het gekke van het geval is, dat de aldus
gekozen Gedeputeerde, de heer dr, H P.
de Wilde, zijn zetel niet wil, omdat hij in
ziet, naar hij verklaarde tot de N. A. Crt.,
dat deze op een ongezond poiitiekeu
grondslag staat. Hij wil geen zetel van een
monsterverbond, bestaande uit een deel der
Rechterzijde met een stuk der Linkerzijde,
terwijl het andere deel der Rechterzijde en
de. rest van den Linkerkant hem als oppo
sitie aangrijnst,
Er valt hieruit geen andere conclusie te
trekken, dan dat de tweede zetel aan de
Linkerzijde (hierbij niet gerekend de S. D.
n met 10 leden) is opgedrongen.
Ons wordt verzekerd, dat op een bijeen-
ornst, door de protestantsche Rechterzijde
e cgd met den Vrijheidsbond en dèn Vrijz.-
eniocratischen Bond, dc vertegenwoor-
'ger der laatste partij, dr. De Wilde zelf,
aanbod van een zetel in bet college
tan Gedeputeerden niet heeft aanvaard.
j fze geschiedenis is zoo droevig, dat wij
ot heden den tegenzin niet hebben kunnen
overwinnen om er over te schrijven: maar
fD K ^'aden v0' staan over het gebeurde
,n ^oord-Holland, waar de katholieken een
weeden zetel in het college van Gedcp.
■aten hebben bemachtigd met de hulp der
S,°naa'"^ernocra'eri moet het volle licht
be d hetgeen Gelderland is ge-
De Staten van Noord-Holland bestaan uit
leden, van welke er 19 behooren tot de
katholieke partij en 18 tot de protestantsch-
ahristelijke groepen. Maar die partijverdee-
ling geeft geen duidelijken kijk op het ge-
®e'; Er zijn twee groote partijen, de ka
tholieke en de S. D. A. P.. die elk 19 stcm-
men.. 'n Staten hebben. De overige
Partijen bezetten er 10, c.h.; 8, V.B.; 7, a.r.;
Twee groote en vier kleine partijen der
halve.
vier kleine partijen zeiden: laten wij,
grooten en kleinen, de zes zetels onder
elkaar verdeelen en er ieder een nemen.
Maar de grootsten vorderden ieder voor
zich twee zetels op en omdat de kleinen
zulks niet wenschten toe te staan, hebben
zij de handen in elkaar geslagen ieder twee
zetels, met elkanders hulp, genomen.
Dat keuren wij niet goed, het zij verre.
Maar als de katholieken in Noord-Holland
de coalitie hebben gebroken, om een zetel
te veroveren in het College van Ged. Staten,
wie deden het dan in Gelderland, om den
katholieken een zetel af te nemen?
Wie lieten er hun oude coalitie-genooten
los en drongen zich op aan een deel der
Linkerzijde, nadat zij bij de eerste stemmin
gen de hulp der katholieken niet hadden
versmaad ter verovering van de eigen
zetels?
Wat is erger, de samenwerking weigeren
aan coalitiegenooten en een afspraak ma
ken met de S. D. A. P., of de samenwerking
aanvaarden ter „veiligstelling" van de eigen
zetels en de coalitiegenooten in den steek
te laten, als 't de beurt is van dezen?
De vijf eerste stemmingen zijn nl. vlot van
stapel geloopen, naar men in de verslagen
heeft gelezen: bij de zesde stemming, toen
het ging om den derden katholieken zetel,
brak het oude bondgenootschap.
Nu praat men van gevolgen, en natuur
lijk kunnen deze niet uitblijven.
Het gebeurde in Noord-Holland zal na
werken.
Maar dat in Gelderland niet minder.
En het wil ons voorkomen, dat degenen,
die de katholieken ditmaal in Gelderland
hebben achteruitgedrongen cn de negentien
zetels hebben neergedrukt tot een diepte
van elf zetels (de Vrijheidsbond en de Vrijz.-
democraten kregen met elf zetels evenveel
leden in het College van Gedeputeerden
als de katholieken met 19), het wil ons
voorkomen, dat deze heeren de zekerheid
eener rustige toekomst hebben prijsgegeven
voor de voldoening, niet eens voor winst
van het oogenblik.
En welk een voldoening.
Tot zoover het Katholieke blad van Nij
megen. Wij voor ons willen niet twisten
over wat erger is. Wij kunnen echter niet
veel punten van vergelijking fusschen de
beide gevallen vinden. In Gelderland kre
gen de katholieken naar een stelsel van
evenredigheid meer dan hun deel, nl. voor
elke tien zetels één Gedeputeerde. De pro
testantsch-christelijken kregen ook hun
deel en niet meer en bij de stemming schij
nen sommige christelijke Staten-ieden
gemeend te hebben nog één van de zes ze
tels in het college van Gedeputeerden aan
de linker zijde te moeten afstaan. Een bloc
schijnt hier echter niet gevormd te zijn, maar
wij missen ter beoordeeling de juislc, gede
tailleerde cijfers.
Het zwaartepunt bij de Noord-Hollandsche
zaak lag voor ons hierin, dat een bloc van
R. K. met Soc.-Dem. en Vrijz.-Dem. werd
gevormd; het betreurenswaardige in Gel
derland is, dat sommige (hoeveel?) christe
lijke Statenleden niet meewerkten om in een
bestaande vacature nog een Katholiek te
kiezen.
Maar in het Geldersche geval blijft door
het bedanken van mr. de Wilde nog kans op
revisie van het besluit en dat is in Noord-
Holland na de aanvaarding van de benoe
ming door mr. Bomans onmogelijk.
Naschrift. Nadat bovenstaande was
geschreven vinden wij een bericht, dat men
bezig is nu den vacanten zetel aan de
sociaal-democraten aan te bieden. Dat zou
het geval inderdaad erg maken!
behoud aanvaard worden.
De Morning Post schrijft de oppositie
tegen Frankrijk opnieuw toe aan intriges
van de liberalen en de arbeiderspartij om
een breuk met Frankrijk en een entente met
Duitschland te bewerken, naar beweerd
wordt ter wille van de menschelijkhcid en
van den Engelschen handel. Doch zelfs in
dien de breuk tot stand komt is een verbond
met Duitschland onmogelijk, daar Frankrijk
een dergelijk verraad zou beletten door den
handel van Duitschland met eenig ander
land te verhinderen. Het herstel van den
Duitschen handel is slechts mogelijk bij een
bondgenootschap met Frankrijk. Frankrijk
als mogelijke vijand zou Engeland millioenen
meer kosten dan het van Duitschland kan
verkrijgen, zelfs indien dit rijk en machtig
genoeg was naar den zin van Lloyd George
en consorten,
Havas seint uit Parijs:
In zijn algemeen rapport over bet budget
der terug te vorderen uitgaven schat de radi
caal-socialistische Senator Brenger het be
drag der schadevergoeding, dat de Fransche
belastingbetaler voor rekening van Duitsch
land heeft betaald, op 97.740 millioen, terwijl
er 80 milliard te betalen overblijven. De rap
porteur stemt met het plan-Poincaré inzake
een te Parijs te houden conferentie in en,
verklaart, dat de intergeallieerde schulden
geenszins in de schadevergoedingsschuld
vordering kunnen worden opgenomen, daar
zij zijn aangegaan in het belang der gemeen-
FRANKRIJK EN ENGELAND.
6e correspondent te Parijs van de N. R.
Lt. meldt:
De Petit Parisien verneemt uit Londen:
e verklaring, Donderdag door' Baldwin in
l Lagerhuis af te leggen, zal blootleggen
,oe e tpestand geworden is gelijk hij nu is,
e houding van de regeering verklaren en
aaL zienswijze ten opzichte van de Roer
en de bezettingsschulden tusschen de geal-
icerden, het vaststellen van de Duitsche
raagkracht en het laatste Duitsche aanbod
omschrijven. Misschien zal de regeering te
gelijk een nota aan alle geallieerden jenden,
r\.Cn een ontwerp-antwoord aan
vuitschland zal bevatten. Deze oproep zal
zich vooral tot Frankrijk richten en voor
Wijziging vatbaar zijn.
"?PrresPondent te Londen van de Matin
semt: Men overweegt moreele, materieele en
economische middelen om druk op Frankrijk
e oefenen. De eerste zijn bekend, de tweede
zijn aanstonds verworpen, omdat Frankrijk
fiyV°.°r f Sroot is en het gansche Britsche
olk zich daartegen zou verzetten; de derde
"f ff.?"' n In drie onderdeelen: primo gel
delijke steun voor Duitschland. Hiervan ech-
cr zou rankrijk indirect kunnen profitee-
ren. Secundo: Frankrijk vragen zijn volle
schuld aan Engeland af te doen. Tertio: een
reeds voor een deel uitgevoerde aanval op
aen frank, Deze grootendeels uit de city
afkomstige inlichtingen moeten onder voor-
schappelijke overwinning en aldus oorlogs-
onkosten vormen.
De rapporteur spreekt de berichten uit het
buitenland tegen volgens welke Frankrijk op
het oogenblik geneigd zou zijn om zijn
schuldvordering van 26 milliard goudmark te
verminderen. Frankrijk eischt zijn onge
schonden aandeel der 132 milliard goud
mark, die Duitschland verschuldigd is, en zal
alleen een eventueele vermindering aanvaar
den, welke gelijk is aan het bedrag der inter
geallieerde schuld. Hij besluit met te zeggen,
dat Frankrijk voor geen enkelen druk zal
wijken en slechts zijn panden zal prijsgeven
naar gelang van Duitschland's betalingen.
Een verkorting der bezetting hangt van den
debiteur alleen af. Frankrijk zal niet weige
ren om een andere oplossing te onderzoeken
op voorwaarde, dat deze niet tof eenige ver
mindering van zijn rechten leidt, welke zijn
veiligheid verzekeren.
MUSSOLINI NAAR LONDEN,
Gemeld wordt dat Mussoiini, de Ifaliaan-
sche premier, heden te Londen aankomt om
met Baldwin, den Engelschen premier, te
cenfereeren. Dit bericht wordt hedenmorgen
tegengesproken.
DE DUITSCHE ZAAKGELASTIGDE TE
BRUSSEL GEMOLESTEERD.
Maandagavond omstreeks half acht werd
de Duitsche zaakgelastigde bij het verlaten
van het gezantschapsgebouw door twee
Belgische oud-strijders achtervolgd tot in zijn
particuliere woning in de Toulousestraat,
waar zij den diplomaat verscheiden vuist
slagen toebrachten. De aanvallers werden
door de politie gearresteerd en nadat er
proces-verbaal te hunnen laste was opge
steld weer op vrije voeten gelaten. De oud-
strijders beweerden aldus gehandeld te heb
ben omdat de Duitsche zaakgelastigde Zon-
dag jongstleden tijdens een demonstratie voor
de ambassade na afloop van de betooging
tegen den jongsten Duitschen aanslag te
Duisburg, de jouwende menigte welke door
de politie zonder moeite uit elkaar werd ge
dreven, spottend zou hebben aangekeken.
Gisterenochtend is de Duitsche gezant-
schapsraad Reediger, die den Duitschen ge
zant vervangt, door minister Jasper ontvan
gen, bij wien hij zich over den oo hem ge-
pleegden aanslag beklaagd heeft,"D» namen
van de daders zijn Metdenanxt, secretaris
van de koloniale vereeniging, en John Per-
rin, een Amerikaan. Zij hebben Rocdiger,
wiens wang vandaag nog gezwollen en blauw
was, in het gezicht geslagen.
Jaspar heeft tegen Reediger gezegd, dat
de twee mannen vervolgd zullen worden,
DE CONFERENTIE TE LAUSANNE,
De Manchester Guardian schrijft: De Ge
allieerden hebben verstandig gedaan den
eisch der couponbetaling in goud in te trek
ken. Het verkregen vergelijk zal een toets
zijn voor Turkije's goede trouw, want als
Turkije de rechtmatige aanspraken van de
schuldhouders niet vervult, zal de geld
markt gesloten blijven voor Turksche lee
ningen.
hetzelfde geldt voor de schikking inzake
de concessies. Turkije wil den hoogsten prijs
voor concessies, die noodig zijn v0°r zijn
ontwikkeling bedingen, doch die prijs zal
afhangen van de behandeling, die het den
belanghebbenden bij reeds bestaande con
cessies Iaat wedervaren.
Sommigen zijn van oordeel dat de Gealli
eerden veel te veel hebben toegegeven aan
Turbije's aanspraken op volkomen onaf
hankelijkheid. Maar in de eerste plaats kon
den zij niet anders handelen en in de tweede
plaats kunnen geen verdragswaarborgen ver
hinderen dat Turkije's toekomst geheel af
hangt van het vermogen der Turken om
zichzelf te besturen.
UIT HET BEZETTE GEBIED,
Op 7 Juli overviel een Belgische patrouil
le een restaurant, waar 130 personen bij
een waren en loste verscheidene schoten
op de menigte, met het geval# dat
4 personen zwaar en vele anderen licht ge
wond werden. Te Duisburg worden steeds
meer gijzelaars in de treinen meegenomen.
Tot nu toe gingen er met iederen trein 1
gijzelaars mede, doch Zondag werden 50
Duitschers gedwongen in den trein plaats te
nemen.
I
Een spoorwegambtenaar, die belast was
met het transport an 30 miljard mark, be
stemd ter uitbetaling an de loonen van het
spoorwegpersoneel in den Palts, is door de
Franschen aangehouden. Op het bedrag U
beSlag gelegd.
De bewering van de Duitschers. dat de
bezettings-overheid zich meester maakt van
alle voorraden mijnhout en den invoer van
hout uit het onbezette naar het bezette ge
bied verhindert, is volstrekt onjuist.
Volgens-een telegram uit Krefeld aan de
Nation Beige is er een samenzwering van
Duitschers ontdekt om de spoorwegwerk-
plaatsen te Krefeld in de lucht te laten
vliegen door een ontploffing te veroorza
ken in de gas- en in de samengeperste lucht-
reservoirs. De hoofdleider van het complot
is aangehouden. Hij heeft een bekentenis af
gelegd en zijn medeplichtigen verraden.
Te bevoegder plaatse i$ geen bevestiging
ontvangen van den Maandag gemelden moord,
die er Zondagavond te Duisburg op een
Belgisch soldaat zou gepleegd zijn, aldus
meldt Belga.
Naar de intergeallieerde Rijnlandsche
oppercommissic mededeelt, zal de verkcers-
afsluiting, wanneer zij veertien dagen heeft
geduurd, weer worden opgeheven, zoodat
van dat tijdstip af de pas-bepalingen, die
vóór 2 Juli golden, weer van kracht zullen
zijn.
Maandagochtend werden de Thijssen-fa-
brieken te Mulheim a. d. Ruhr door de
Franschen met groot vertoon van tanks en
pantserauto's bezet. Alle aanwezige voorra
den werden nauwkeurig opgenomen, zonder
dat er verder echter iets gebeurde. Des
avonds vertrokken de Franschen weer.
HET CONFLICT IN DE METAAL-
INDUSTRIE.
Naar de spoorwegdirectie te Keulen me
dedeelt, zijn van het begin der Ruhrbczct-
ting af uit het bezette gebied 6979 arbeiders
en beambten met 15.900 familieleden uitge
wezen, 12.566 beambten en hun familieleden
zijn uit hun woningen verdreven. 6 beamb
ten gedood, 676 gearresteerd, 124 veroor
deeld tot tezamen 223 jaar gevangenisstraf
en 150 millioen mark boete.
Het schijnt dat de Berlijnsche metaalar
beidersstaking bijgelegd zal worden. Naar
vanwege het rijksministerie van arbeid me
degedeeld wordt, is het in de Maandag ge
voerde besprekingen gelukt, tusschen werk
gevers en stakers een overeenkomst tot
stand te brengen, die een spoedige bijleg
ging van het conflict doet verwachten. Bei
de partijen zullen hedenavond een definitief
besluit nemen.
De „Vorwarts" geeft te kennen, dat aan
de overeenkomst een bepaling omtrent
waardehoudende loonen ten grondslag ligt en
spreekt de hoop uit, dat de werkgevers
zich bij de door hun onderhandelaars ge
troffen overeenkomst zullen aansluiten. De
„Rote Fahne" daarentegen meent te weten,
dat een uurloon van 13.000 mark is voorge
steld. Dit ellendige aanbod, zegt het com
munistische orgaan, moet eenstemmig wor
den afgewezen. Het is minder aan werke
lijke waarde dan 12.000 mark een week ge
leden. Het blad acht den eisch der curnmu-
nistische bedrijfsradenvergadering van 25,000
mark per uur niets meer dan de verzekering
van het allernoodzakelijkste en is van mee
rling, dat er geen minuut met de discussie
over een zoo ellendig aanbod verloren mag
gaan. Het blad eischt onmiddellijk verdere
strijdmaatregelen.
DE REIS VAN BENESJ.
Het bezoek van Benesi aan Londen,
Brussel en Parijs, wordt met het geschil over
de Roer in verband gebracht. Naar de New-
York Herald uit Londen verneamt, wil bij
een breuk tusschen Frankrijk en Engeland
voorkomen. Ook de Journal wijst ep het
belang, dat Tsjecho-Slowakije, waarvan
een derde van de bevolking Duitsch is, bij
de oplossing daarvan heeft. Door een her
leving van het Germaansche imperialisme
zou het veroordeeld zijn. Polen staat nog
buiten de kleine entente, waarvan Benesj
de ziel is. Benesj zou de moeilijkheden over
het lot der minderheden willen overwinnen.
Bovendien wil hij de aanstaande conferentie
van de staten van de kleine entente te
Sinaia voorbereiden; vooral ten opzichte
van den Bulgaarschen staatsgreep wil hij
de opvatting van de groote mogendheden
hooren. Voorts wil hij de beletselen voor
het sluiten van een handelsverdrag met
Frankrijk uit den weg ruimen.
DE GULDENSPOREN-FEESTEN.
In verscheidene steden van het Vlaam-
sche land zijn Zondag en Maandagavond de
traditioneele sporenfeesten met volksverga
deringen en muziekuitvoeringen ingezet. Te
Leuven, Borgerhout en elders spraken
Vlaamsche leiders het volk toe. Heden
worden te Antwerpen twee optochten ge
houden, daar de Vlamingen, in Vlaamsche
Verbonders en Vlaamsche Fronters ver
deeld, het niet eens konden worden over
de gezamenlijke organisatie van een alge-
meenen Gulden Sporenstoet. Door de
Froatpartij zal hoofdzakelijk worden be
toogd voor amnestie en een zelfstandig
Vlaanderen. De Vlaamsche oudstrijdorsver-
eenigingen houden hedenavond een fakkel
optocht onder de leuzen: Vlaanderen aan
de Vlamingen! en: Gent geheel vervlaamscht
of niets! De jjrovincieraad van Antweipen
besloot 11 Juli als officieelen feestdag te
I vieren, geen vergadering te houden, vrijaf
te geven aan het personeel en de Vlaamsche
leeuwenvlag aan den gevel van het provin
ciaal regeeringsgebouw uit te hangen, hoe
wel zulks een jaar geleden door den mi
nister van buitenlandsche zaken werd ver
boden. Ook te Brussel wordt de Sporenslag
morgen met een feestvergadering herdacht.
DE DRANKBESTRIJDING IN DE VER-
EENIGDE STATEN.
Uit Washington wordt d.d. Maandag ge
meld, dat de Amerikaansche autoriteiten
zich op een welwillender standpunt begin
nen te plaatsen wat betreft de toelaatbaar
heid van drankvoorraden aan boord van
buitenlandsche schepen in de Amerikaan
sche territoriale wateren. De Amerikanen
willen nu toestaan, dat daarvoor de wetten
zullen gelden van de landen waar de sche
pen thuishooren of waarvoor zij in de vaart
zijn.
VROUWENKIESRECHT IN NIEUW-
TURKIJE.
Bij de verkiezingen voor de nationale ver
gadering heeft de vrouw van Kemal Pasja
39 stemmen gekregen, dat is de helft van
het aantal noodig om gekozen te worden.
Dit is ook voor het eerst in de geschiedenis
van den Islam dat op een vrouw stemmen
zijn uitgebracht.
DE HAVENARBEIDERSSTAKING
IN ENGELAND.
De staking der havenarbeiders dreigt in
een strijd tegen de vakvereeniging te ont
aarden. In de bijeenkomst van gisteren wei
gerden de stakers een overeenkomst van de
vakvereeniging te onderschrijven, waardoor
het loon in overeenstemming met de ver
mindering der kosten van levensonderhoud
zou worden verlaagd. In de Nationale Con
ventie der Transportarbeiders adviseerde
de vakvereeniging den leden eveneens het
w*erk te hervatten en het collectief contract
na te komen, doch ook hier weigerden de
arbeiders het werk te hervatten.
De onderhandelingen over de salarissen
der Duitsche rijksambtenaren en beambten
(Naar het Duitse, door JOAN.)
6.
Ie meer vast houden, maar zij houdt mijn rok-
Pand in haar hand en ze zou onthutst uit
kepen „Wat is er en ik zou roepen
•Juffrouw Bolten voor jou heb ik de boek
drukkunst uitgevonden ik, Eli Manchet
en alles wat de dichters den vrouwen voor
lof gezongen hebben, geldt jou en dan..
En dan was hij in zijn droom weer bij Mar
tha aangeland, hij die meermalen bestreden
20" .lebben, verliefd te zijn.
Tijdens deze lange wachtpauze waren zijn
kromme beentjes in het houtniagazijn getrip
peld en wandelden nu door de cude stad,
waar bouwondernemingen, ter wille van
nieuwbouw, gapende bressen gemaakt had
den meer tot genoegen der crimineele
politie dan tot genoegen van geschiedenis
vrienden en schreden nu over de Main-
brug, wier lot in gelijken geest beschoren was.
Hij keek de Main af, waar men zich in flin
ke roeibooten voor de volgende regatta oefen
de, en zag de zware lastbooten en hoorde
de sleepboot proesten.
„En hij teekende zich weidsch uit, hoe het
*ijn zou, als
Als hij ook de„Main zou afzwemmen
*n een haai zou zijn en Jonas in zijn buik
zou hebben en de jager uit de sage zou ko
men en deze zou hem een pijl in den bui-
schieten zooals indertijd in de weerhaak
van de Escherheimertoren, en zoo als dan..
En hij klom den Sachsenh iiuser berg op en
transpireerde, want het was een warme voor
jaarsdag.
Daar boven in het laatste huis woonde Eli
Manchet als solide kostganger van de behan
gersweduwe Josephine Dijker.
Was Eli menschenschuw, dat hij zich in 't
laatste huis van de stad terugtrok
Vluchtte hij in de natuur, om aan de groote
stad te ontkomen
Neen. Want anders zou hij zeker het zich
van achter bevindende balkonkamertje be
woond hebben, dat juffrouw Dijker hem het
eerst aangeboden had, het kamertje, dat het
voorrecht van een aparten ingang vanaf de
trap bezat, en dat een liefelijk uitzicht op de
groententuinen en ooftaanplantingen van den
gezegenden Sachsénh auser berg bood, tot on
der aan den zoom van het bosch.
Ook had hij geen van de voorkamers, die
op een kleine binnenplaats uitzagen, geno
men, hoewel hem daar zekér geen straatru
moer gestoord zou hebben.
Hij had een kamer aan de noordzijde ge
kozen door welker ramen hij niets anders za
dan de achterzijden van de naburige huizen,
ramen met verbleekte gordijnen en keuken
balkons, die dikwijls genoeg als reserve-rom
melkamer dienden.
En van deze onbegrijpelijke keuze was juist
Juffrouw Ritta van Veldern de schuldige
die juffrouw Rita, wier beeld in de gedach
ten van Eli bijna door Martha uitgewischt
was.
De zaak zat zoo
Eli had lange jaren in het centrum van de
stad gewoond, niet ver van de Industriebank
die toen nog aan den Oederweg gelegen was.
Hij woonde bij de streng-ritueel joodsche fa
milie Timmerman, die hem als een zoon des
huizes belang stelde en al zijn eigenaardighe
den op den koop toenam. Daar had hij met
het hoofd der familie naar hartelust zijn nei
ging tot talmudistisch-spitsvondige uiteenzet
tingen kunnen laten botvieren, cn als hij het
sociale vraagstuk altijd nog niet definitief op
gelost is, clan komt dat eenvoudig daar
dat niemand de avondgesprekken va» deze
beide door-en-door-brave, maar zeer scepti
sche joden stenographeerde.
Deze avonden van discussie-zonder-eind,
waarop alle onderwerpen ter wereld aan de
orde kwamen begonnen in den regel eerst na
het avondeten, als de kinderen, aan wie Eli
innig gehecht was, te bed gebracht waren en
de vrouw des huizes zich met een handwerk
je in een hoek van de kamer teruggetrokken
had.
Zij zat daar zwijgend, trotsch op de kennis
van haar man, en verheugde zich erover, als
schrandere mannen spraken, dat zij begrijpen
kon, wat zij meenden."
De uren tusschen het eindigen van zijn
werk en het avondeten bracht Eli in den re
gel op zijn kamer door.
het open venster een vrouwenstem hooren
Zingen
Es war, als hatt' der Himmel
Die Erde still gekiiszt
De belezen Eli meende zich te he inneren
dat dit gedicht van Elichendorff wasvan
wiens hand de compositie was, wist hij met.
En nog minder wist hij, wie de zangeres was.
Maar zooveel muziekgevoel bezat hij, dat
hij merkte: Deze niet zeer groote stem had
een ongewoon-lieven, weeken klank, en de
begeleidende piano was een onmogelijke
rammelkast.
Hij legde het boek opengeslagen op de
tafel, en keek, aan het raam staande naar de
Zangeres uit.
Daar werd het lied plotseling afgebroken,
en hoe opmerkzaam hij ook luisterde, het ge
zang liet zich dezen avond niet meer hooren.
Woont hier in de nabijheid een zangeres?"
vroeg Eli Manchet bij het avondeten aan de
vrouw de; huizes.
„Het is mij niet bekend," antwoordde me
vrouw Emilie. „Wil ik het dienstmeisje eens
vragen
„Neen, neen 1" bedankte Eli. „Ik heb het
maar gedacht 1"
Maar mevrouw Emilie vroeg 't toch aan t
dienstm isje, toen het bier bracht, en
het meisje antwoordde schouderophalend
„Een zangeres? Ik weet het niet! Er is er
wel een die zoo'n beetje krijscht."
Meer wist zij niet.
En de zangeres kreesch nog dikwijls.
Den volgenden avond weerklonken waar
zijn geëindigd met een vergelijk. De duurle-
bijslag wordt met ingang van 1 Juli tot 237 pet.
verhoogd, de huwelijksbijslag tot 166.000
mark.
De besprekingen over bijzondere bijslagen
in plaatsen, waar het levensonderhoud zeer
duur is, worden nog voortgezet.
Dinsdag a.s. begint te Leipzig het geding
tegen den gewezen officier Tillesen, den in
genieur Sundmeier en den koopman Krebs,
die in Aug. 1921 hebben getracht de duik
boot-commandanten Boldt en Dittmar uit de
gevangenis te Leipzig te bevrijden.
Tillesen kwam met Kern ("den moordenaar
van Rathenau die indertijd in het kasteel
Saaleck zelfmoord heeft gepleegd) en Broe-
ren (die naar het buitenland is gevlucht) in
een auto, welke Sundmeier bestuurde, aan
de gevangenis en eischten van de directie
de uitlevering van Boldt en Dittmar, die zij
naar Berlijn beweerden te moeten overbren
gen. Toen de directie weigerde en telefo
nisch de politie waarschuwde, reed de auto
snel weg,
Boldt cn Dittmar hebben later toch weten
te ontkomen, de eene uit de gevangenis te
Hamburg de andere uit die te Naumburg.
Zij waren als z.g. „oorlogsmisdadigers" ver
oordeeld omdat zij na het torpedeeren van
Engelsche schepen op de opvarenden zouden
hebben laten schieten.
In de Pruisische grensplaatsen laat zich
de schaarschte aan levensmiddelen weer ter
dege gevoelen. Vooral aan vleesch en vet
is gebrek, hetgeen blijkt uit den toeloop van
Duitsche grensbewoners naar de Nederland-
sche grens om ze te bekomen. De melkprijs
is verhoogd tot 2600 mark per L. Rund- en
varkensvleesch kost 3200 mark, spek 3600
mark per pond. Daar ook het meel duur
wordt, tracht men zijn voeding zooveel mo
gelijk met oude aardappelen aan te vullen,
Volgens de laatste opgaven van het bu
reau voor de statistiek te Boedapest is
sedert eenigen tijd een kleine verbetering op
de Hongaarsche arbeidsmarkt merkbaar.
Voor 115.896 personen, die arbeid zochten,
kon in 103.912 gevallen werk worden ge
vonden, zoodat het aantal werkloozen tot 11
pet. daalde.
Engelsche. fabrikanten bouwen op het
oogenblik te Vac in Hongarije een garenfa-
briek, die op 70.000 spoelen is berekend en,
naar de bladen vernemen, het dub|bele wil
produceeren van de hoeveelheid, die tot dus
ver in de overige Hongaarsche fabrieken
werd voortgebracht.
in een charmant hoekje van Touraine,
het land van Rabelais, te Bourgueil, is Zon
dag het wijnfeest gevierd met een schoonen
optocht, waaraan behalve tal van vereeni-
gingen uit de streek ook artiesten van de
Comédie Franqaise, van de Opéra-Comique
en de leerlingen van de cavalerie-school van
Saumur hebben deelgenomen, De optocht
was een verheerlijking van den wijn en de
groep vkn maréchal Pinard (pinard is het
soldatenwoord voor wijn) trok natuurlijk in
het bijzonder de aandacht. Bij zijn intrede
ibinnen Bourgueil werden aan dezen maar
schalk de sleutels van de stad, pardon, van
de kelders der stad, op plechtige wijze aan
geboden.
Er was ook een wagen in den stoet, waar
op Rabelais troonde, omringd door Gargan-
tua, Pantagruel, Grandgousier. Op spandoe
ken kon men allerlei citaten uit de geschrif
ten van Rabelais lezen, waaronder ook dit:
„Drinkt altijd vóór u dorst hebt, dan zal de
dorst u nooit plagen".
Maar de wagen, die in den stoet welhaast
het meest de aandacht trok was de leelijkste
en de leegste tevens. Geen levend mensch
had erop willen plaats nemen. Het was de
wagen, die Amerika, het drooggelegde Ame
rika, verzinnebeeldde.
Lord Danedin, de 73-jarige bewaarder
van het Grootzegel van Schotland, zal Don
derdag in het huwelijk treden met juffrouw
Jcan Findlay, de 37-jarige directrice van de
Schotsche Spaarbank onder Regeeringstoe-
zicht. De aartsbisschop van Canterbury zal
het huwelijk inzegenen. De eerste vrouw van
Lord Danedin, met wie hij in 1874 getrouwd
was, is In December j.l. overleden.
WEER EEN HEVIG ONWEER BOVEN
LONDEN.
Gisteren heeft er weer een onweer boven
Londen gewoed, dat een der hevigste, se
dert menschenheugenis beleefd was. Het
begon er gisteravond om half elf en duurde
onafgebroken voort tot vanmorgen half zes.
De donderslagen waren verschrikkelijk en
de bliksem bood een angstwekkend schouw
spel. Tweemaal bereikte het onweer een
hoogtepunt en deskundigen hebben vast
gesteld, dat daarbij telkens gemiddeld 50 a
60 bliksemschichten van een schitterend
blauwen of violetten kleur per minuut voor
kwamen. De regen viel in stroomen neder,
3000 telefoonlijnen fe Londen waren buiten
bedrijf gesteld en de telefonische en tele
grafische gemeenschap met het binnen cn
buitenland ondervond aanmerkelijke ver
traging. Een groot aantal huizen in de
hoofdstad werd getroffen en beschadigd, en
op talrijke plaatsen brak brand uit.
VRIJWWILLIGE BURGERWACHTEN.
Het jaarverslag van den Nederlandschen
Bond van Vrijwillige Burgerwachten 1922
meldt dat het ledenaantal leden zijn Bur-
gerwachtsvereenigingen in 1922 wederom
aanmerkelijk vooruitging en wel van 503 op
1 Januari 1292 tot 626 op 1 Januari 1923.
Het feit, dat voor 1923 wederom een rijks
subsidie werd toegekend, waaruit de con
clusie wordt getrokken, dat naast den mi
nister van Binnenlandsche Zaken, ook het
grootste deel van het Nederlandsche volk
het tijdstip nog niet aangebroken acht om
vrijwillig afstand te doen van het krachtige
preventieve, en waar noodig ook actieve
machtsmiddel dat het instituut der Burger
wachten oplevert, heeft hiertoe zeker bijge
dragen.
achtig alleen zangoefeningen en lichte zang-
studies. Dat was weinig genotrijk voor Eli,
maar hij was verstandig genoeg, om in te
zien, dat deze oefening noodzakelijk was.
Daarvoor werd hij twee avonden later rij
kelijk schadeloos gesteld hij kreeg niet al
leen meermalen het mooie lied van Schu
mann te hooren, maar ook het dankbare
„Lenz" van Hildach en het vlot-trivale „Noch
sind die Tage der Rosen."
Louter lenteliederen 1 zei hij bij zich zelf.
Het moet een jong, frisch schepseltje zijn, dat
uit lust tot zingen haar liederen in den avond
zingt.
Hij kon immers met weten, dat de onbe
kende zangeres deze drie liederen voor het
Stichtingsfcest van de schoorsteenvegersver-
eeniging „De vroolijke rookvangers" instu
deerde.
Het avondgezang werd voor hem spoedig
iets vertrouwelijks, iets, waarop hij wachtte
en waarover hij zich verheugde.
En op de avonden dat het gezang achter
wege bleef, gevoelde hij zich teleurgesteld en
gaf hij bij de discussies met zijn hospus over
de ziel van den mensch opvallend pessimis
tische meeningen ten beste.
Spoedig had hij ook ontdekt, uit welk ven
ster het gezang klonk uit de vierde verdie
ping van een in de nabijheid gelegen huur
kazerne.
Vierde verdieping dus behoorde de zan
geres tot de weinig bemiddelde volkskla se,
en dat was hem, uit een niet verklaarbaar
gevoel aangenaam.
Propaganda werd gemaakt door het uit
geven van verschillende geschriften en
door het organiseeren en financieel steunen
van schietwedstrijden.
Voorts werd door middel van sprekers
en filmvertooningen het streven van den
Bond krachtig ondersteund.
DE HULDIGING DER KONINGIN TE
AMSTERDAM.
Zooals men weet, zal de huldiging vafl
H. M. de Koningin haar hoogtepunt 'vinden
in de nationale betooging op den Dam te
Amsterdam; bij deze gelegenheid zal het In
schenk van het volk worden aangeboden,
Nu is, schrijft men aan het Vad., de Dam
voor een stad, en zelfs voor een hoofdstad,
een plein van respectable afmetingen. Maar
voor een geheel volk is dit plein te klein.
Men heeft berekend dat het Damplein plaats
biedt voor ongeveer 13,000 personen. Dit
beteekent, dat 13000 Nederlanders in de ge
legenheid zullen zijn om he plechtig oogen
blik mede te maken. 13,000 Nederlanders
zullen als vertegenwoordigers van ons ge-
heele volk kunnen worden toegelaten. Het
spreekt vanzelf, dat het noodig zal zijn de
toegangsbewijzen naar recht en billijkheid
te verdeelen Het Centraal Huldigings
comité heeft dit op zich genomen. Het stelt
zich voor deputaties met vaandels van alle
vereenigingen die zich aanmelden, daartoe
in de gelegenheid te stellen. De volgende ver
eenigingen en organisaties hebben zich
reeds mede uit naam van hun aangesloten
vereenigingen en onderafdeelingen, aange
meld:
Chr. Nat. Vakverbond, R. K. Vakorgani
satie, R. K. Middenstandsbond. Ned. Jonge
lingsverbond, Alg. Ned. Verbond. Patrimo
nium, Bond van Ver. voor Chr. Middelbaar
en Voorbereidend Hooger Onderwijs, Unie
van Chr. Onderwijzers en Onderwijzeressen,
Ned, Chr. Bouwarbeidèrsbond, R. K. Volks
zangver., Ned. Volkszangbond, Ned. Chr.
Vrouwenbond, R. K. Vrouwenbond, Ned.
Meisjesbond, Ned. Afd. v. d. Union, Bond
van Geref. Meisjesvereenigingen, Kol. School
voor meisjes en vrouwen v. Chr. Jonge
Vrouwen, Alg. Ned. Politiebond, Ned. Mil.
Bond, Alg. Ver. van Verlofsoff, der Ned,
Land- en Zeemacht, Alg. Ned, Ver. voor
V reemdelingenverkeer.
Het spreekt van zelf, dat het. in verband
met het betrekkelijk gering aantal beschik
bare plaatsen, niet gemakkelijk zal zijn om
allen tevreden te stellen. Het is zaak dat
organisaties niet lang dralen en zich tijdig
door aanmelding bij het Centrale Huldigings
comité hunne plaatsen voor de nationale
huldiging te verzekeren.
DE HANZEBANK IN DEN BOSCH.
Tot deskundigen, bij de voorloopige su.
seance van betaling voor den tijd van t
maanden aan de Hanzebank te 's Bosch ver
leend, zijn door de Bossche rechtbank tot
deskundigen benoemd de heeren Willem De-
brey, acountant, Den Haag; J. J. Lucas,
directeur van het Amsterdamsche Trustee,
kantoor te Amsterdam; D. N. Steenveld, ac
countant te Amsterdam; J. L. Wittenburgk,
accountant te Amsterdam en mr. dr. C, M
van Leeuwen, advocaat te 's-Hertogenbosch
Tot bewindvoerders zijn benoemd de hee
ren mr. G, Kolfschoten, advocaat te 's-Her
togenbosch; C. Loeff, hoofddirecteur der
Centrale Bank voor den Middenstand en H.
A. Tromp, oud-directeur der Rijkscentrale
administratie voor de distributie van levens
middelen te St. Michielsgestel.
DE BROEKHUYS-LOTERIJ.
Actie van Obligatiehouders.
Te Heerlen, heeft zich, naar de Tel. meldt,
een groep van personen gevormd, obligatie
houders in de Broekhuysmaatschappijen, die
gezamenlijk een actie wenschen te beginnen
ten einde de gestorte gelden terug te beko
men, daar volgens deze groep genoemde
maatschappijen niet aan hun verplichtingen
voldoen.
DE LANDARBEIDERSWET.
Steun aan de organisaties.
Verschenen is de Memorie van Antwoord,
betreffende het ontwerp tot wijziging en ver
hooging van hoofdstuk V der Staatsbegroo-
ting voor 1923.
Een wijziging van de Landarbeiderswei
wordt voorbereid.
Bij de in voorbereiding zijnde wijziging zal
nauwgezet worden overwogen in hoeverre
het risico van het Rijk bij de toepassing dezer
wet kan worden verminderd door van den
arbeider uit eigen middelen een hoogere bij
drage te vorderen dan thans volgens de wei
wordt vereisent.
De minister is van meening, dat tot ver
hooging van het in art. 4 gestelde maximum
van 4000, thans niet moet worden over-
gegaan, omdat daardoor zoowel het risico
van den arbeider, als van het Rijk zou wor
den vergroot, hetgeen vooral in dezen tijd
moet worden vermeden.
Ten aanzien van het in het leven roepen
van instellingen in den geest* der Landwirt-
schaftskammer in Pruisen, welke door eeni
ge leden gewenscht werden, blijft de mi
nister van meening, dat het van bovenaf in
stellen van nieuwe lichamen met publiek
rechtelijke bevoegdheden, naast de bestaan
de uit 't vrije initiatief opgekomen en krach
tig geworden organisaties tot verwarring
moet leiden, en dat het veel beter is de
groeiende organisaties te versterken, haar
een deel van de Staatszaak over te dragen
en daarvoor steun te verleenen, dan tusschen
den Staat en de bestaande organisaties nieO-
wc van vreemden oorsprong in te schuiven.
Door afstand van een deel van de opcen
ten op de grondbelasting aan de bestaande
landbouworganisaties, zooals een tijdlang in
de provincie Groningen is geschied, kan in
derdaad van Overheidswege de hulp geboden
worden, welke die organisaties in deze moei
lijke tijden noodig hebben.
DE FORENSENBELASTING.
Adres aan den Minister. Terugwerkende
kracht verzocht.
Het Dagelijksch Bestuur van het Chr. Na
tionaal Vakverbond heeft tot den Minister
van Financiën een schrijven gericht, waarin
Ook de ontzettende piano welke bij Eli
Manchet een licht gruwen verwekte, bewees
dat de eigenares in het geheel niet aan geld-
overvloed leed.
Zoo is de wereld, mediteerde Eli Manchet.
Zou Antonia Hoogberg van de Bockenhei-
mer Landstraat niet eens een halve handvol
couponnen aan kunnen wenden, om een arm
talentvol meisje een behoorlijke piano te
schenken Slechts twee, drie paarlen uit haar
collier zou zij hebben op te offeren, om een
eerste klas instrument te koopen
Met d'Ze gedachte deed Eli Manchet ove
rigens de dikke Antonia Hoogberg onrecht
aan. Hij kon immers heelemaal niet weten,
of deze vrouw inderdaad niet weldadig .was.
Eli's intererse voor de zangeres groeidr
van dag tot dag.
Zij begon reeds in zijn fantasieën een rol
te spelen.
Als ik de oude piano was en ik was se
dert drie jaar niet gestemd en niet schoon
gemaakt maar mijn toetsen zouden er uil
zien als slechts gepoetste tanden en er
kwamen tien rooskleurige meisjesvingers
en die zouden op mij rond tikken bim-
bimbim in de hooge tonen en boemboem-
boem in de lage tonen en zoo vlug als was
ik een schrijfmachine ik sou alle kracht
beproeven, de lust en de smart enikzou
klinken als een concert-vleugel van 150 Mark
op maandelijksche afbetaling of 3000 Mark
bij directe betaling En alle menschen die
op de piano speelden zouden zeggen „God,
wat heeft die P>i Manchet toch een mooien
