ndische Brieven.
BUITENLAND
BINNENLAND.
'Tweede Blad
13 Juli 1923
De kleine boekhouder
J. A. M. d. F.
De Ver. Staten en het Roerconfüct. De Prins van Wales naar Ca
nada. Tsjecho-Siowakiie en de Commissie van Herstel. Groote
spoorwegramp bij Klouseiiburg. De ontruiming van Konstantinopel.
Onder de Telegrammen: De verklaring van de Engeische regeering;
in hoofdzaak komt zij neer op hetgeen te voren reeds was uitgelekt.
De besprekingen te Lausanne tot nader order verdaagd. De Fransche
Kamer heeft een voorschot aan Servië van ten hoogste 300 miliioen francs
toegestaan. Overstroomingen in Arragon.
GEM. SYSTEMS,. BERÏG&iim
DE DOODSTUIPEN EENER BE
SCHAVING.
S!HHEKLAHBS(füi 8IEÜWS
FEUILLETON
XXIII.
Dc landvoogd is op bezoek geweest bij den
Sultan van Djocjakarta.
De Nederlandsche lezer heeft wellicht
door telegrammen reeds kennis gekregen van
het incident, dat tijdens die gelegenheid
zich heeft voorgedaan. Misschien is in die
telegrammen sprake geweest van een „bom
aanslag". Dat woord zou echter een over
dreven voorstelling geven van hetgeen feite
lijk gebeurd is. Al is het feit ernstig genoeg
gewtest,
In Midden-Java bevinden zich twee, be
trekkelijk uitgebreide gebieden, welke nog
een eigen vorst bezitten. Hct^ zou te veel
gezegd lijn wanneer ik schreef welke nog
onder het bestuur van een eigen vorst staan.
Want beide gebieden vallen nu samen met
twee residenties van denzelfden naam, waar
een resident bestuurshoofd isu Toch spreekt
men officieel nog van „zeitbesturen", en
dragen deze gebieden nog den gezamentlij-
ken naam van „Vorstenlanden".
De beide vorsten zijn de Soesoehoenan
Van Solo en de Sultan van Djocjakarta.
Het vorstelijk huis van den eersten bezit
de ordste rechten, de Soesoehoenan is de
afstammeling van de vroegere vorsten, die
regeerden over het groote rijk van Mataram,
waarmede onze onze Oost-Indische Com
pagnie nog zooveel te stellen, heeft gehad.
Evenals in sommige rijken van Europa
heeft ook Mataram eeuwen geleden zijn
„successie-oorlogen" gehad. Onze voerva
ders hebben daardoor gelegenheid gehad op
hamdige wijze het richtwoord verdeel en
-hcersch toe te passen. Het sultanaat Djoc
jakarta werd van het rijk van Mataram af
gescheurd en tot 'n afzonderlijk vorstendom
gemaakt, terwijl weer later kleinere gebieden
tot zelfstandige landjes werden gemaakt en
geschonken aan prinsen, die gewichtige
diensten hadden bewezen ten gerieve van
het Nederlandsch gezag. Nu nog hebben de
Mangoe-Negoro in Solo en de Pakoe Alam
in Djocja eenige voorrechten, zooals het on
derhouden van een eigen gewapende macht.
Het legioen van den eerste heeft bij de.
Spoorwegstaking nog krachtig medegewerkt
tot het handhaven van de ordeffmet het be
waken van de spoorlijn tusschen Soerabaja
'en Kerosono, dat is dus juist in het hartje
van de streek, waar de stakings-actie succes
had gehad. Ik geloof ook, dat een der dag
bladen gelijk had, toen het verklaarde ,-,dat
iu geval van nood men zich op die soldaten
•kan vertrouwen
Dit laatste meld ik terloops,
j Uit het bovenstaande kan begrepen wor
den, hoe weinig ware zelfstandigheid er aan
de vorsten van Solo en Djocja gelaten is ge
worden. Beiden hebben in den loop der ja
ren van Nederlandsch bewind hun macht
telkens opnieuw beknibbeld en beknabbeld
Zien worden.
i Intusschen is een voorrecht grootendeels
voor hen behouden gebleven, dat is het
handhaven van de oude ceremoniëele ge
bruiken bij de groote plechtigheden. Dat
ceremonieel kenmerkte zich door een kalme
en rustige plechtstatigheid en door den eer
bied waarmede het door alle aanwezigen
wordt gevolgd. Dezelfde eerbied wordt ook
door de bevolking betoond bij alle aangele
genheden, waarbij de zelfbestuurders'zich in
het openbaar vertoonen.
Daarom ook heeft het incident, dat zich
■bij het landvoogdelijk bezoek heeft voorge
daan, hoe kinderachtig en onschadelijk
in zijn opzet ook alom in den lande een
pijnlijke verbazing gewekt.
Wat is er eigenlijk gebeurd
Tijdens den rit van den landvoogd door
de stad werd er van uit de menigte twee ma
len een „mertjon banting" tusschen den stoet
geworpen. De tweede maal zonder ernstige
gevolgen te veroorzaken hetgeen men zal
begrijpen wanneer men weet, wat een mer-
jon banting" is de eerste maal, hélaas,
inderdaad met een ongelukkige uitwerking.
Door sommigen is voor „mertjon ban
ting" gegeven het Hollaudsche woord „knal-
bom". Dat is te zwaarwichtig.
„Mertjons" in 't algemeen vormen hier
een artikel, dat bij feestelijke' gelegenheden
vaak gebruikt wordt. Als „vuurwerk" zou
den wij ze niet kunnen beschouwen, want
ze zijn er slechts op- gemaakt om een knal
te geven. Ze bestaan gewoonlijk uit een klei
ne hoeveelheid kruit, dicht verpakt in een
vast papieren omhulsel, waaruit een stukje
lont steekt. Die stukjes lont in elkaar ge
vlochten vormen een rij mertjons „rèntèr.-
gans" geheeten in dezen vorm worden ze
algemeen verkocht. Zoo'n rèntèngan wordt
bij gebruik opgehangen en aan het beneden
eind aangestoken, en produceert dan een
reeks knallen, welke soms hooren en zien
doet vergaan.
De Europeanen gebruiken ze ook bij het
middernachtelijk uur van den oudejaars
avond om het nieuwe jaar in te schieten.
In mijn jeugdherinnering is het aansteken
van de soms meters-lange rèntèngan nog al
tijd het'plechtige moment van de oudejaars
avondviering, en is dat knal- geluid onaf
scheidelijk verbonden met het oogenblik,
dat in de verzamelde familie-kring vader en
moeder ons met tranen in de oogen omhels
den, en wij allen elkaar een-gelukkig nieuw
jaar toswenschten. Minuten lang daarna
stonden wij dan nog te luisteren naar het
geknal, dat in de tuinen van alle huizen in
de stad opknetterde, en we wisten dan dat
aile menschen hetzelfde deden als wij. Dat
bracht een moment van gemeenschaps-ge-
voel, welks luidruchtige uiting men in Ne
derland dwaas moge vinden, doch die ik
daar vertoevend eigenlijk wel gemist heb.
Wat is nu een mertjon-banting
Dat is ee'n mertjon, welke niet met een
lont tot ontploffing wordt gebracht, doch
enkel met een worp op den grond (banting
is met een smak op den grond werpen). Het
geeft een flinken knal, doch vernielende uit
werking bezit zoo'n ding niet.
De uitwerking van de mertjon-banting,
geworpen in de stoet, waarin de Gouverneur-
Generaal door de stad reed, zou dan ook
geen schade hebben veroorzaakt, indien
niet een der paarden van het escorte aan het
steigeren was geslagen, zijn berijder had
afgeworpen, die later ernstig verwond werd
opgenomen, en daarna een vrouw onder de
kijkende menigte zoodanig had getrapt, dat
deze na korten tijd overleed.
Zoo bracht een onnoozele mertjon-ban
ting toch ongeluk en dood.
Het incident te Djocja is door de dagbla-.
den nogal verschillend gecommentarieerd.
Het officieaie bericht had nadrukkelijk de
kwalificatie van „bom-aanslag" afgewezen.
Van een enkele zijde heeft men gepoogd het
voor te stellen als een onhandige hulde-be-
tuiging.
Dat laatste is niet zoo verschrikkelijk dwaas
als men zich in Nederland mogelijk voor
stelt. Ik herinner me, dat ik in de eerste ja
ren na mijn terugkeer in Indië onaangenaam
getroffen werd door het feit, dat bij een bios
coop-voorstelling het verschijnen van het
portret van de Koningin door de Inlanders
begroet werd met schel gefluit. Toch verze
kerde men mij, dat daarbij van oneerbiedig
heid geen sprake was. Hoewel ik mijn twij
fel daaromtrent nooit geheel heb kunnen
overwinnen moet ik toegeven, dat ik bij In
landers nooit handgeklap als teeken van bij
val heb zien gebruiken.
Intusschen is een dergelijke verklaring
van het voorval te Djocja wat al te naief.
Verschillende dagbladen spreken van een
„kwajongens-streek" of een „boosaardig
streekje".
Inderdaad geloof ik, dat- de dader een
boosaardige bedoeling heeft gehad.
Niet in dien zin, dat hij het rechtstreeks op
den landvoogd gemunt had, al is door som
migen in deze daad een weerwraak gezien op
de krachtige onderdrukking van de spoor
weg-staking, of een uiting van het revoluti
onair nationalisme, dat in de Vorstenlanden,
nogal sterk is.
De Javanen vormen echter een eigenaar
dig soort menschen. Vaak zullen zij iemand
op wien zij zich willen wreken, persoonlijk
ongemoeid laten, doch hem treffen in ie
mand of iets, dat hem na aan het harte ligt.
De dader kan dus de bedoeling hebben
gehad den resident, den politie-commissaris
of een ander der overheids-personen onaan
genaam te zijn, een poets te bakken.
Het rechte weet niemand op het oogen
blik, en we zullen omtrent de gevoelens van
den dader wel in het duister blijven tasten,
totdat deze gegrepen zal zijn, waarschijnlijk
nog langer.
Me' dat al is het een treurige gebeurtenis
geweest, welke te Djocja heeft plaats gevon
den, en ze is wel in overeenstemming met
den onrustigen geestig, welke ook hier vele
menschen heeft aangetast.
Des te meer is het zaak voor de anderen
om het hoofd koel te houden.
GelsenldrcbenSt'oppenberg. Naar aanlei
ding daarvan zijn maatregelen genomen 0111
in den toestand verbetering te brengen. De
Duitsche vertegenwoordigers verklaarden
hunnerzijds, dat zij de Duitsche spoorweg
beambten zouden trachten te bewegen de
wagons met levensmiddelen uit het niet-
bezette gebied over te dragen aan dc
Fransch-Belgischc regie.
Naar de Vorwarts uit Dusseldorf ver
neemt, heeft de Belgische bezettingsover
heid dc verlccning van onderstand- aan
werkloozen uit de „Rhein-und Rnhrhilfe"
verboden en de deposito's van dit fonds bi;
de banken geblokkeerd.
De regeeringspresident Grützner heelt
daartegen geprotesteerd.
landsche zaken en dc Zuid-Slavische ge- werden, reeds vroeg hun kraam, zoodat de bureau van politie te Boedapest over id
DE
BDOTWERKERSSTAKIHG
ENGELAND.
IN
Dc beslissing van het Londcnsche
„takingscomitc wordt door een groot aan-
j tal stakende bootwerkers veroordeeld,
j Dezen kwamen Woensdagavond bijeen en
besloten de staking voort te zetten. Behalve
te Londen, duurt de staking alleen nog voort
te Bristol, Manchester en Hull. In laatstge
noemde plaats zijn gisteravond een hoeveel
heid bananen ter waarde van 20,000 over
boord geworpen.
EEN SEIS VAN DEN PRINS VAN WALES.
De prinr, van Wales denkt onder den naam
van hertog van Cornwall dit najaar een tijdje
door te brengen op zijn hoeve in Alberta
(Canada).
FRANSCHE RADICALEN.
Het bestuur van de radicale en socialis
tisch radicale partij in Frankrijk heeft een
motie aangenomen waarin spijt wordt uit
gedrukt over het feit, dat leden der partij,
bij gelegenheid van het debai oveJ de bin-
nenlandsche Franschc politiek, vóór de re
geering gestemd hebben. Wat de radicale
ministers betreft, bepaalt de motie zich er
toe te verklaren, dat het geen mandataris
sen van dc partij zijn.
RUSSISCH GRAAN,
Binnenkort zullen er in het buitenland
verschillende bureaux voor den verkoop van
Russisch graan worden geopend. Het cen
trale bureau zal te Hamburg worden geves
tigd.
DANTZIG.
Senator Volkmann in Dantzig heeft een
wetsontwerp voor financieele aangelegen
heden aan den Senaat voorgelegd, waarin hij
voorstelt te Dantzig een eigen muntvoet in
te richten, die een vaste verhouding tegen
over een stabiclcn buitenlandschen munt-
standaard zal moeten aanwijzen, zoodat het
papier door goud of daarmede gelijli staande
buitenlandsche betalings-middelen moet zijn
gedekt. Deze dekking moet gevonden wor
den door het verkrijgen van een crediet In
het buitenland, waartoe de medewerking
van den Volkenbond zal worden ingeroepen.
DE VER. STATEN EN HET ROER
CONFLICT.
De Amerikaaiische autoriteiten aan het
departement van Staat blijven een strikt
stilzwijgen bewaren betreffende de jongste
ontwikkeling der gebeurtenissen in Europa,
in verband met de Roer-quaestie. Voor zoo
ver tot nu toe is vernomen, is er geen wij-
z'ging gekomen in de positie van de Ver.
Staten, sedert den dag dat de secretaris van
Staat, Hughes, voorstelde een conferentie
van economen te laten houden tot het on
derzoek van deDuitsche hulpmiddelen. Bij
die gelegenheid had Hughes geen deelne
ming aan hulpmaatregelen door de Amer.
regeering in het uitzicht gesteld doch enkel
laten verslaan, dat er van Amerikaanscheu
particulieren kant hulp zou kunnen komen.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
In de jongste gemeenteraadsvergadering
van Dortmund, heeft dc voorzitter gepro
testeerd tegen de vele onjuiste of tenden
tieuze berichten, die Duitsche bladen of
agentschappen over de gebeurtenissen aan
de Roer verspreiden.
De gemeentebesturen van Gelsenkirchcn
en Essen hebben' de Franschen gewezen op
de moeilijkheden van het levensmiddelen-
vervoer op de door de Franschen geëxploi
teerde lijnen, met name op de lijn Dorsten
TSJECHO-SLOWAKIJE EN DE COM
MISSIE VAN HERSTEL,
Het sociaal-democratische blad Pravo
Lidu wijst er op, dat Tsjecho-Slowakijc nog
verschillende betalingen aan de commissie
van herstel moet doen. Tsjecho-Slowakijc
zal een vergoeding moeten betalen voor het
verkregen staatseigendom, vooral voor de
spoorwegen, inrichtingen van post en tele
grafie, de staatsbosschen, enz. en ook voor
de verkregen goederen der Habsburgers.
Daarbij komt het bedrag, dat verlangd wordt
voor de uitgaven, voor de bevrijding en voor
het overbrengen der soldaten in Siberia.
Van Tsjecho-Slowakije wordt verlangd dat
het de gebieden, die het van Duitschland,
Oostenrijk en Hongarije heeft verkregen, za'
koopen voor zoover dit staatseigendom was
en den koopprijs aan de commissie van her
stel zal betalen.
DE ONTRUIMING VAN KONSTANTI
NOPEL.
Generaal Harington heeft instructies ge
vraagd omtrent de positie van het bezet
tingsleger gedurende den overgangstijd tus
schen de ratificatie van het vredesverdrag
en de ontruiming. Hij geeft in overvveging
geen Turksche troepen tot Konstantinopel
toe té staan, zoolang niet de bezettingstroe
pen zijn vertrokken.
TURKIJE EN ENGELAND.
De Turksche autoriteiten hebben acht
Turken, die uit Britschen dienst waren ont
slagen, gevangen genomen.
In antwoord op het Britsche protest
verklaarde Adnan bei, dat de Turksche re-
geering besloten had alle 1 urkscke onder
danen 'uit te zetten, die de Engclschcn op
eenigerlei wijze hebben gediend. Door de
zen maatregel worden vele duizenden
Grieken en Armeniërs getroffen, voor wier
veiligheid de «Engelschc autoriteiten dus
verantwoordelijk zijn.
DE DRANKBESTRIJDING IN DE A.MER.
WATEREN.
Fransche en andere stoomvaartlijnen be
gonnen langs diplomaticken weg onderhan
delingen met de Amerikaanschc autoritei
ten. ten einde toestemming te krijgen om
uit den in dc regeeringsentrepots opgesla
gen in beslag genomen sterken drank „me
dicinale voorraden'' te vormen voor de te
rugreis der schepen. Dc ambtenaren, welke
dezen sterken drank verbeurd verklaard
achten, twijfelen aan het succes der onder
handelingen.
UIT ITALIë.
Uit Rome wordt aan de bladen gemeld,
dat Ferrari, het vroegere communistische
Kamerlid, is aangehouden onder beschuldi
ging gewapende benden, die de veiligheid
van den Staat bedreigen, georganiseerd te
hebben.
zant hebben een overeenkomst geteekend, markt spoedig gesloten werd. Later vonden
waarin wordt bepaald, dat het dcfensiel betoógingen plaats bij verschillende winkels
verbond, 't welk op 7 Juni 1921 was gcslo- van levensmiddelen, waar men eveneens
ten tusschen Zuid-Slavië en Roemenië te- verlangde, dat de prijzen verlaagd zouden
gen een niet uitgclokten aanval door Bul- worden. In sommige gevallen gingen de
garije of Hongarije cn waarbij de verdra- winkeliers na onderhandelingen daartoe
gen van Trianon of .Ncuilly zouden worden over. In andore gevallen kwam het tot
aangetast, voor ten duur van drie jaar plunderingen,
wordt verlengd.
j In de sneltrein NancyParijs is den
DE LEVIATHAN. - 14en April van dit jaar de lezers zullen
het zich herinneren een afschuwelijke
Dezer dagen was, gelijk men zich zal misdaad gepleegd. Drie soldaten, die' mei
herinneren, gemeld dat de Britsche over- verlof gingen, hebben in den nacht een
held krasse maatregelen zou nemen tegcr. Fransch officier, luitenant Lacarriére, a,in-
iiet nieuwe Amcrikaausche passagiers- gevallen om hem te berooven. Zij brachten
schip Leviathan, wanneer het te Sout- hem ernstige verwondingen toe en hebben
hampton binnenliep, omdat onder dc be- den bewustcloozen man in den nacht door
manning vele vroeger van Bntschc scheper. een coupévenster uit den voortijlenden sni-1-
gedescrleerde matrozen zijn. Nu het schip trein geworpen. Wonder boven wonder
binnengcloopc-j is, blijkt het losgeloopcr. heeft de jonge luitenant ér het leven ri
ts zijn. Tot inhechtenisnemingen- is men gebracht en hij is thans hersteld,
niet overgegaan, maar wel zijn er aan 22 De drie misdadigers hebben gisteren voor
matrozen dagvaardingen beteekend. Er inoc den krijgsraad te Orleans terecht gestaan,
ten intusschen veel imer deserteurs aar. Over alle drie is de militaire degradatie
boord zijn. Indien de mannen aan de dag- en het doodvonnis uitgesproken,
vaardingen geen gevolg geven, zullen er
vermoedelijk mandaten tot inhechtcnisne- Naar uit Parijs wordt gemeld, hebben
ming tegen hen uitgevaardigd worden, de Fransche onderhandelaars over het han-
maar aan boord van cm Leviathan kunnen dclsverdrag tusschen Frankrijk en Tsjecho-
zij niet gevat worden. Slowakije 'besloten de bestaande overecn-
Het verdient verder nog vermelding dat komst voorloopig tot 31 Augustus te verlen
de passagiers van de Leviathan te New- gen Hoewel de Fransche wet feitelijk de
York volop drank aan boord hadden kun- bcpaling van meest begunstigde naties heeft
nen smokkelen. Voer wat niet verbruikt 0pgcheven, is deze clausule toch in de ver
was, liet de Britsche douane-overheid h< I dragen met 28 staten opgenomen. Tsjecho-
invoerrecht betalen. Anders werd het in Slowakije kon echter in het handelsverdrag
beslag genomen. de behandeling van meest begunstigde na-
Natuurlijk was de Leviathan zoogenaamd -
een droog schip, d. w. z. vanwege de
recdcrij mocht er geen sterke drank, wijn
of bier aan de passagiers verkocht wor
den. Maar de alcoholhoudende verver-
schirgcn die de passagiers gebruikten, wa
ren hun eigendom. Dc paskwillerigheid van
dc Amerikaanschc anti-drankwetgeving
werd daardoor wel treffend bewezen.
De New York Times weet tc melden, dat
de Leviathan, wanneer zij uit Southampton
tie niet verlangen, omdat het Duitschland
ook als meest begunstgde natie behan
delt, wat de Franschen klaarblijkelijk niet
willen.
In Juli plegen uit de Ver. Staten de
berichten tot ons te komen omtrent buiten
gewone hitte, sterfgevallen van door de
warmte geteisterden enz. Ditmaal wijken die
berichten wat van het gewone cliché af. Niet
enkel de hitte heelt slachtoffers gemaakt;
weer teruggaat naar de Ver. Staten, za! 00k de daarop gevolgde hevige onweders
partijtrekken van de beslissing van het Op- brachten ongelukken te weeg. Zoo lezen wij
perste Gerechtshof van de Ver. Staten en van aan de hitte bezweken Amerikanen
drank aan boord hebben. en 7 door den bliksem getroffen en daardoor
Dit zal gaan onder hel etiket „medicina- j-cdoodc menschen.
Ie voorraden". Vóór het vertrek naar New-
York zal aan de passagiers worden ge- Bij de Italiaansche regecring zijn 450.000
vraagd, hoeveel cn welke sterke dranken er aanvragen ingekomen van lieden die vergun-
hun verbruik aan boord dienen te ning vragen om naar de Ver. Staten te emi-
greeren.
Dc fameuze bokswedstrijd te Shelby in
den Staat Montant, waar op 4 Juli Dempsey
en Gibbons elkaar zoo hebben afgeturfd,
heeft er toe geleid dat de Stanton Bank and
Trust Cy. te Great Falls in dien staat, haar
r- n deuren heeft moeten sluiten. Dc president
De Roemeensche bladen maken melding vm de bank had uU de {ondsen yan de
van een ernstig spoorwegongeluk m de j t 1KnÉ een groot voorschot vcrlce„d voor
buurt vqn Kiausenburg. Er zijn 64 dooden. het waarborgfonds dat Dempsey had geëischt
Nadere bijzonderheden ontbreken vMr h„ ^fn toestelnde in dcn ring te vcr_
,v, t, schijnen. Nu zijn echter de ontvangsten der-
- Krass.n is Woensdag mt Berlijn naar togengcv'allen, dat het waarborgfonds
Moskou vertrokken. H„ zal metmeer op £.heel »an D moest wordcn afge.
zi,a post te Londen terugkeeren om al zijn dra De bank u dus de voor(fescholcn
voor
wezen.
GROOTE SPOORWEGRAMP BIJ
KLAUSENBURG.
krachten aan het commissariaat voor den
kun-
penningen kwijt of liever: zij moet nu zien
of haar president in staat zal blijken het
groote voorschot weer in de kas terug te
lot dusver te Londen zijn forten. De president heeft echter verklaard,
r was, zal hem daar opvolgen. £,at de instcllteg V0lk0men solvent is en dat
alle inleggers en crediteuren hun vorderingen
Volgens een bericht uit sovjet-oron t0n ,,ollc zu]len terugontvangen. Hel voor
hebben troepen van het roodc leger der =cbot bad 55,000 bedragcn.
Republiek van het Verre Oosten na een
Russischen buitenlandschen handel
nen wijden.
Bersin, die
plaatsvcrvange
De
ROEMENIc EN ZUID-SLAVIë.
Roemeensche minister van buiten-
tocht van 40 dagen Ochotsk, aan de Zee
van Ochotsk, bereikt en die plaats veroverd.
Een deel van den tocht geschiedde over het
ijs. In Ochotsk had zich „het witte leger"
teruggetrokken, dat thans is' gevangen ge
maakt en naar Wladiwostock zal worden
gebracht. De komst der „rooden" kwam zoo
onverwacht, dat de „witten" er zelfs niet
aan konden denken tegenstand te bieden
Later. Een later bericht meldt, dat
reeds een Russisch-Japansch verdrag rijn
beslag heelt gekregen. Het gaat over vis-
scherij-kwest-ies in het Verre Oosten.
Dc Japansciie minister van Buitenland
sche Zaken heeft aan de dagblad-correspon
denten meegedeeld, dat Japan een terug
keer van dc goede betrekkingen met Rus
land ten zeerste wenscht.
Rusland moet natuurlijk eerst de moord
partij te Nikolajefsk, in 1918, op behoorlijke
wijze üquidecrcn en dan zal alles gemak
kelijk weer goed kunnen worden.
In het' vroegere Winterpaleis te St.
Petersburg is men druk aan het werk om
honderd-vijftig historische vertrekken, waar
onder de arsenaal-zaal en de zaal met Fran
sche schilderkunst nog dezen zomer voor
het publiek open te stellen.
De sowjet-pers bericht dat de malaria
te Moskou in onrustbarende mate toeneemt.
Terwijl zich in Maart 381 gevallen voor
deden. was dit aantal voor April, Mei en
de eerste helft van Juni achtereenvolgens:
1367, 2641, 2500. Ook ,in Zuid-Rusiand, in
het bijzonder in het district Mariopol, wordt
de bevolking door malaria geteisterd.
De Fransche krijgsraad van Werden
heeft den burgemeester van Wulfratz. Hege-
mann, cn de schepen Steinert tot 5 en 3
jaar gevangenistraf en 50 miliioen -mark
boete veroordeeld, wegens hun weigering
om de Franschen kolen te leveren.
De burgemeester Glehn van Gruiten
werd tot 3 jaar veroordeeld omdat hij
krachtens raadsbesluit had geweigerd een
aan de gemeente opgelegde boete te betalen.
In het rijksbankfiliaal te Bochum hebben
de Franschen 800 miliioen mark buitge
maakt.
De firma Krupp en andere groote indus-
trieelen zijn door geldschaarschte gedwon
gen noodgeld uit te geven. Met zijn biljetten
van 20,000 tot 50,000 mark.
Te Potsdam is het Woensdag tot duurte-
opstootjes gekomen. Voor de kramen, waar
levensmiddelen worden verkocht, kwam ten
talrijke menigte bijeen, die prijsverlaging
verlangde. De politie kwam tusschcnbeide
en wist de menschen uiteen te doen gaan.
Vele handelaars verlieten, daar zij bevreesd
In een communique van het hoofd-
onlangs ontdekte communistische propa
ganda wordt gezegd dat de geheele propa
ganda uit Moskou en Wcenen is gevoerd
en dat niet alleen in de hoofdstad maar ook
in de provinciesteden een ontzaglijke hoe
veelheid propagandistische brochures is ver
spreid. Dc leider der propaganda is een
zekere Szvetetz, een metaalbewerker. He*
aantal tot nu toe aangehouden communisten
bedraagt 70.
Volgens een mcdcdceling van den
directeur van het bureau voor vreemdelin
genverkeer te Boedapest aan een aldaar ver
schijnend blad neemt het bezoek van bui
tenlanders aan Hongarije gestadig toe. Tegen
15.300 in, 1920 hekben in 1921 en 1922 resji
21.300 en 34.750 buitenlanders een bezocl
aan Hongarije gebracht cm daar hun vacan-
tie door te brengen. Hierbij komt dan nog
het aantal reizigers uit de naburige landen,
die voor het grootste gedeelte vcor zaken
naar Hongarije kwamen, wier aantal niet
nader met cijfers wordt aangegeven.
De Fransche Minister Lasteyrie heeft
in de financieele Kamercommissie gezegd,
dat de economische toestand van Frankrijk
alle reden tot tevredenheid geeft en dc
spanning in den wisselkoers slechts voort
komt uit het niet nakomen van de verplich
tingen door Duitschland. Dit vertraagt de
regeling van de vergoedingskwestie cn lokt
speculatie op den wisselkoers uit, die niet
aan Frankrijk mag geyeten worden.
Een groote bijeenkomst van stakende
bootwerkers te Huil heeft besloten niet aan
het werk te gaan, vóór de werkgevers hei
oude loon van 11 shillings weer willen toe
staan. Er liggen nu honderd schepen stiL
Te Bristol is de toestand ook nog onver
anderd.
De Wetgevende Vergadering van
Britsch-Indië heeft, volgens een telegram uit
Simla, moties .verworpen waarin de spoedig.-
vrijlating gevraagd werd van de nationalis
tische leiders Gandhi, Lajpatrai en de ge
broeders Ali. De vertegenwoordiger van dc
regcering hield staande, dat de vrijlating den
vrede niet zou bevorderen, maar in gevaar
ben gen.
President Harding zal op 27 JuT! van
zijn bezoek aan Alaska in dc wateren van
Seattle terug zijn. Voor dien datum word',
daar een schitterend maritiem schouwspel
georganiseerd. Ter hoogte van Elliott baai
zullen 45 schepen in een dubbele linie ge
schaard liggen cn de Henderson, het marine
transportschip, aan boord waarvan de Presi
dent en zijn reisgezelschap zich bevinden, za!
tusschen die beide linies opstoomen naar
Seattle. Daarbij zullen de schepen alle op
hun beurt een vlagge-groct brengen aan den
President en hem 21 saluutschoten toedon-
deren.
Volgens een telegram uit Madrid zijn
er Woensdag in verschillende plaatsen van
Spanje aardschokken waargenomen. Zoo
te Victoria, Lerida, Logrono, St. SeDastiaan.
Huesca en Saragossa. In dc twee laatste
plaatsen woedde tegelijkertijd een hevig on
weer, dat zeven uur aanhield. Fabrieks-
schoorstecncn werden omgeworpen; dorpen
overstroomden cn overal werd dc telegra
fische gemeenschap verstoord. In het station
Saragossa joeg dc orkaan spoorwegwagen
tegen elkaar op. waardoor cr verscheidene
vernietigd zijn. Aan het tc velde staande
gewas is groote schade toegebracht.
„Als teeken des (ijds dramatisch.... ais
schouwspel walgelijk en bedroevend.
tn alle kranten met groote advertentie-
letter aangekondigd-... op lichtruilcn van
verre toegeschreeuwd, voor de variété s en
cabarets in eleclrische glorie uitgebulkt:
„Dames-bokswedstrijden''mogen ze
thans op geen enkel attractief Bcrlijnsch
program meer ontbreken. Ze behooren bij
het tegenwoordige leven als.... het wer
pen van Christenen voor de leeuwen bij de
Roincinsche oudheid in verval. De leeuwen
hebben enkel plaats gemaakt voor de „sa-
lonleeuwtjes," die in toegesnoerde jasjes
direct achter de touwen iederen avond het
schouwspel komen genieten van jonge
vrouwen, die elkaar met dikke handschoe
nen en hoogstens'eenige amateursroutine
uppercuts cn stops toedienen, in gladde
tricotjes, zwarte rokjes en met naakte boe
nen
Oververzadigd van de Salomé dansen in
obscure nachtgelegenheden, beu van het
ergere gedans in variété's, keert men zich
thans tot damesbokswedstrijden, vertoorin-
gen, die van 't boksen slechts dén schijn,
van de wedstrijden slechts de leugen zijn,
betaalt zijn entrée's, slurpt er zijn wijn en
champagne bij.... (vr)eet cotclcts
giert van den lach als de arme wezens el
kaar hulpeloos te lijf gaan, in den Ring
gebracht door het harde leven.... neemt
blasé een slok Sekt als een nerveus netis-
vleugoltie openscheurt, z.oodat bloed het
tricot kleurt..'., of blaast een rookwolkje
de Inchl in, wanneer een maagstoot een der
slachtoffers snakkend naar lucht ter aarde
doet zijgen.
Ik ben naar d-c Spaansche stierengevech
ten gegaan, heb de hanegevechten aan
schouwd, heb den stier paardenbuiken zien
openscheuren, de de torero zijn espada zien
planten direct in het groote moedige stie-
renhartik zag bloed bij stroomen uit
buiken en lijven spuiten, zag hanen elkaar
de oogen uitpikken, tot ze, stekeblind, nog
hakten met de moedige snaveltjes. uit
instict of strijdlust, maar zijnóch de
menschen, die hen bijeenbrachten, hebben
mij de walging ingeboezemd.... welke
manager en publiek bij dames-bokswed
strijden in mij opwekten.
De eerste brachten ten minste dieren
bijeen, bij wie strijdlust en moed instinct ol
aard is,.... hier twee menschelijke wezens
wien eeuwen lang civiliatie gepredikt is
die druppelen bloed uit een gescheur-
den neusvleugel, waren pijnlijKcr te aan
schouwen, dan een op stieren-hoornen ge
spietste torero, of hel tot bloederige pap
getreden lijf van een picador. Dat waren
ten minste mannen.... Dit vrouwen, meis
jes nog.... die in andere tijden de menuet
zouden hebben gedanst. Da, is oc moderne
civilisatie.... van menuet naar foxtrot....
en van shimmy naar vrouwenbloed in een
variété, onder wijn en lach.
Een bleekneus van twintig, tafeltje met
Sekt op dc eerste rij, giert ven pret. loert
dan begeerig naar de rerHc slagen....
Wonderlijk zal zijn ach: mg zijn voor „De
Vrouw" als hij man wordt.
Dit zijn geen woorden uit een encycliek,
niet uit een mandement, niet uit een pree'*
van Kard. von Faulhaber of den wij-bis
schop van Berlijn, maar het is de zeer vrij
zinnige Berlijnsche redacteur van een zeer
vrijzinnig Amsterdamsch blad, die deze
wanhoopskreten slaakt.
„De Telegraaf," waarin deze correspon
dentie verscheen, mocht zich wel eens af
vragen of het niet meer dan eens door zijn
lichtzinnig en wuft geschrijf over de meest
fundamenleele zakcr der ethiek en zijn
vaak veel tc „vrije" foto's van strand e.d.z.
ook bij velen in ons land, de idee ccner
absolute moraliteit heeft vernietigd of ver-
vaagd en of het geen hoog tijd wordt, dat
ook in ons land door alle goeden wil met
eensgezindheid
tot nog toe de
meer -
strijd tegen de onzedelijkheid. d;e mede
ter, onzent steeds driester optreedt, aan te
binden, opdat ook ons volk eens met br
ieve. wat de correspondent noemt: „de
doodstuipen eener beschaving."
DE HITTE TE 's HAGE.
Door de afdeeling 's-Gravenhage van den
Centr. Ned. Ambtcnaarsbond is aan den
Raad van Ministers, aan Gedeputeerde Sta
ten en aan B. en W. van 's Gravenhage ver
zocht om, zoolang de buitengewone warmte
aanhoudt, de werktijden voor het personeel
te doen zijn van 8 'A uur v.m. tot 12H' uur
n.m voor zoover de belangen van den dienst
en van het publiek daarmede in overeen
stemming te brengen zijn.
b
Naar het Duitsch van JOAN.
8.
Was hier misschien niet te helpen en een
bitter lot te verzachten En hulp verlecnen,
dat was immers een lievelingsbezigheid van
Èli, die gewoon was in zijn droomen de ge
heele mc.qschheid gelukkig te maker..
Dikwijls las hij in de kranten de inteeken-
lijsten voor liefdadige doeleinden las, en daar
bij de aanteekening bemerkte „N.N. 1000
Mark", dan wenschte hij Qas ik deze N.N.
maar Bestaat er iets schooners - dan onbe
kend, zonder anderen daak dan clen dank van
een goed geweten, weldaden uit te strooien
Was dat niet duizendmaal heerlijker dan de
keizerskroon van China, of de burgemeexsters
hoed van Gomorrha
Omstreeks dezen tijd werd de Industrie-
gank van de eenvoudige ^woning aan den Eu-
derweg overgeplaatst haar het dividend-
pa'eis op het'stationsplein.
Na lang talmen besloot Eli deze overplaat
sing te benutten als een reden, om zijn kame
op te zeggen.
Tusschen twee groote beten uit een Pool-
schên karper kreeg hij het niet dén bezwaar
lijk over zijn hart, zijn huisgenooten dit besluit
mede 'te cieelen, en hij verwonderde er zich
zelf over, dat hem daarbij geen graagje in de
ke«i bleef steken.
Hij moest dichter bij zijn nieuw kantoor
lokaal wonen, anders verloor hij teveel tijd
tijdens de middagrust het deed hem immers
zelf onzeggelijk leed de Poólsche karper
werd bijna koud om zijn verlegenheidsrede
en den armen Eli stond 't' angszweet op het
voorhoofd.
Wel beschouwd was hij toch een haai
En deze rede hield niet hijzelf, maar Jonas
in zijn buik?
De huisgenooten lieten hem ongaarne
gaan. De kinderen huilden en ook vader
Timmerman stond het snikken nader, toen
hij bij het afscheid weemoedig'glimlachte
„Bijna hadden wij het sociale vraagstuk
opgelost en juist nu gaat u ons verlaten
Eli ging „dichter" bij de Industriebank
wonen, namelijk op den Sachesnhauser
Berg. Drie huizen van de woning van Rita.
Daar vond hij bij de behangersweduwe
Dijker een tehuis, en zelfs aan den noord
kant van het huis een kamer, van waaruit hij
Rita kon hooren zingen.
„Een kamertje wilt u hebben," had juf
frouw Dijker aan de benedendeur op zijn
vraag geantwoord. „Een kamertje Hm, wat
is u dan
De inlichting „bankbeambte" had haar
bevredigd en zij liet Eli Manchet binnenko
men.
Hij stond tegenover een kleine, gezette
vrouw van aangenamen middelbaren leeftijd,
wier optreden een echte, resolute Sachsen-
hauser huisvrouw verried vinnig, door-en-
door braaf, huismoederlijk en.,., gespierd.
De indruk van het huismoederlijke werd
nog versterkt door het achtjarige, zindelijk ge-
klcedc Marietje, haar dochtertje, dat nieuws
gierig, maar zonder angst den vreemdeling
aankeek.
„Zie 'ns moe, hij heeft een bochelzei
het kind.
„Dat zie ik zelf ook wel," wees juffrouw
Dijker haar dochter terecht.
En zich tot Eli wendend, zei ze „Zoo zijn
kinderen Onze Lieve Heer weet, hoeveel
last ik er mee heb Ach, als m'n goede man
nog maar geleefd ha'd, m'n George-zaliger,
die zou het wel uit d'r vel gerammeld hebben
want weet u, ik kan het niet over m'n hart
krijgen En hier is nou het kamertje! Vanaf
het balcon kunt u achter op het woud kijken,
als het tenminste niet regentDe vorige
huurder weet u, professor Langeberger
van het Senkeberger-instituut, een hoogst be
schaafd man, misschien kent u hem
heeft daar dikwijls urenlang gezeten en de
eene sigaar na de andere gerookt het ver
wondert mij nog, dat ie ook nog niet de kist
meegerookt heeft 1 Ik heb 't 'm hondcrmaal
gezegd U verrookt ook nog eens uw klein
beetje verstand Ik had net zoo goed tegen
de Bierkaai kunnen spreken en hij keerde
zich vergenoegd tot mij en zei Juffrouw Dij
ker, zei hij, voor geen millioenen sta ik dit
kamertje af Ik geef het voor het tiende deel,
antwoordde ik. Ik zeg het u alleen maar,
mijnheer Manchet, opdat u weet, hoe mooi
het balcon is Mijn George zaliger ach,
dat was een man 1 Zóó een bestaat et niet
meer U kunt heel Sachsenlrause in een zeef
schudden en dooreenschudden, maar zoo een
zal cr niet uitvallen die heeft dikwijls op
het balcon gezeten en gezegd Josefientje,
heeft-ie gezegd, dit hier is mijn koninkrijk.
Ik ben dc koning, anders heb ik niets te zeg
gen Dat was zijn lievelingsplaatsje, tot ie
eens over de leuning viel, omdat ie te veel ge
dronken had. Ach God, hij had zoo'n goede
appetit, mijn George Vooral wittebroodjes
met gekookte pruimen, daarvan kon hij er
wel vijf eten En hij woog toch maar 130
pond Het was een raadsel, waar het eten bij
dien man gebleven is Ja, vier jaar heeft
Professor Langeberger bij mij gewoond,tot hij
plotseling een vlaag van waanzin kreeg en
getrouwd is. Met zijn 55 jaren, een meisje
van 21. Een heel arm meisje. En mooi was ze
ook niet. Ik zeg het daarom altijd Hoe be-
studeerder'een mensch is, des te mesjoggener
is-ie Maar hoe bevalt u het kamertje
Eli Manchet had den indruk gekregen, dat
juffrouw Dijker een beetje Spraakzaam was.
Hij vermoedde, dat de zalige George wel
niet dikwijls aan het woord gekomen zou zijn.
Maar ondanks haar woordenvloed beviel de
.vrouw hem.
En nog meer beviel Marietje den kinder-
nar Eli, met het meisje zou hij in de toekomst
goede maatjes zien te worden.
Na een onderhoud van twee uur, waarin
hij zoowel dc volledige levensgeschiedenis
van juffrouw Dijker als die van professor Lan
geberger vernam, had hij het kamertje aan
de noordzijde gehuurd.
„U krijgt een beter tafelkleed en nieuwe
gordijnen voor de ramen En past nu vooral
op het vloerkleed, het is een familie-erfstuk.
Mijn grootmoeder schold al op mijn groot
vader, als hij met zijn smerige schoenen de
kwamer binnenstapte."
Eli nam zijn intrek en genoot bij hpt open
raam weer van het gezang van de Bakkerin.
Hij hoorde het hartelijk graag, maar raakte
er niet meer van in extase, zooals dit voorheen
het geval was.
Was de nieuwe omgeving daarvan de
schuld
Of had de liefdelooze onthulling van de pri
vaat-aangelegenheden der Bakkers door de
delicatessen-Pythia toch een doorn in het ge
moed van Eli nagelaten
Rita van Veldern werd van nachtegaal tot
merel gedegradeerd.
Zeker,ook de merel is een zeer respecta
bele zangvogel, maar zijn zwart kopje draagt
niet het diadeem van de poëzie, waarmede de
dichters den nachtegaal eenstemmig gkroond
hebben.
Toen Katharina op een avond, dat zij niet
in het theater behoefde te zijn, met den klei
nen Simon een wandeling van haar woning
naar den boschkant maakte, ontmoette zij
Eli.
Zij schrikte en vervolgens brak ze in la
chen uit. Wicjwas deze merkwaardige mensch?
Reeds op den Euderweg had hij haar altijd
zoo plechtig gegroet, en nu dook hij plotse
ling in deze omgeving op.
Was deze ontmoeting toeval of ging het
om een schuchteren minnaa*
Met een vlugge beslistheid, die Eli nooit
eigen geweest was, trad zij op hem, die van
verbazing zijn hoed radeloos in de hand hield
toe en vroeg rechtstreeks
«Wie is u eigenlijk? Ik heb u al meer ge-
Zien."
Eer Eli een antwoord str.melen kon, hier
dc kleine Simon, die voor iederen vreemde
bang was, een verschrikkelijk gehuil aan en
klemde zich aan zijn moeder vast.
„Een zeer lief kind," stotterde Eli en legde
zijn hand op Simon's hoofdje een poging
tot geruststelling,die deze aangename knaap
met een driedubbel gebrul beantwoordde.
Had hij dit krachtige orgaan van zijn moe
der geërfd
Rita en Eli keken elkaar ontsteld aan.
„Hij is een beetje nerveus," merkte Rita
verontschuldigertd op.jj
„Maar hij schijnt toch en 1 eve jongen te
zijn," zei Eli welwillend en hij trok vlug zijn
hand terug, want de lieve jongen had getracht
er in te bijten.
„Is dat uw broertje Hij' lijkt roove 1 op
U".
„Het is mijn zoon," antwoordde Rita rustig
en gelaten.
Eliiroelde een steek in zijn hart.
„U is dus getrouwd," vroeg hij teleurge
steld.
„Ik ben het geweestmijn man is kort na
de geboorte van Simon gestorven. Simon,
ceef mijnheer de hand
Simon stak zijn tong naar Eli uit.
