Hef Rapport der Commissie-Barge. BUITENLAND Tweede Blad 16 Juli 1923 De kleine boekhouder Ontwerp van een Aigemeera Kiesreglement. Het stellen van candidaten. Het a.s, antwoord aan Duitschiand. Baldwin's verklaring; hoe zij ontvangen werd. Ehrhardt, de bekende contra-revolutionaire leider, uit de gevangenis ontvlucht. Drie Dnitschers, w.o. Graaf von Keilen, ter docd veroordeeld. Markbiijetten van 1 millioen mark. Onder de Telegrammen: Het verdrag van Washington. Mr. Zim merman en zijn werk in Oostenrijk. Relletjes te Munchen. FEUILLETON Eli kon wel een uur in gedachten op de Verschenen is hel rappor! der commissie befast me! bei ontwerpen van een algemeen kiesregEement voor de R.K. Staatspartij. Wij drukken heden er mï! a§ hei belangrijkste gedeetle r?.l. hel oniwsrp van een algemeen kiesreglement, in ons nummer van morgen hopen wij de algemeene inleiding af te drukken* HOOFDSTUK l Algemeene Bepalingen. Art. 1. De Algemeene Bond van R. k. Rijkskicskringorganisatics in Nederland, de daarbij aangesloten vereenigingen en verdere betrokkenen, volgen ten aanzien van dc ver kiezing en benoeming van leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaai de re gelen, vastgelegd in dit reglement, dat Alge meen Kiesreglement wordt genoemd. Art. 2. In dit reglement wordt, voor zoover niet anders blijkt verstaan onder: Bond: dc Algemeene Bond van R,K. Rijks kieskring-organisaties in Nederland; Bondsvergadering: de algemeene vergade ring van den Bond; Bondsbestuur: bet bestuur van den Bond; Dagelijksch bestuur: het dagclijksch bestuur van den Bond; K/ïngorganisatie: eene bij den Bond aange goten R.K. Rijkskieskringorganisatie; Kringbestuur: het bestuur van een kringor ganisatie; Kiesvereniging: eene bij eene kringorgani- »atie aangesloten districts-, plaatselijke- of parochiale R.K. kiesvereeniging; Raad: de na te noemen verkiezingsraad. Art. 3. Het Algemeen Kiesreglement wordt vastgc-le! 1 door de bondsvergadering. Het kan slechts worden gewijzigd of inge trokken door diezelfde vergadering, ten min ste éénc maand tc voren uitdrukkelijk tot dit doel bijeengeroepen, met eene meerderheid van ten minste twee derde der geldig uitge brachte stemmen. Evenwel kunnen de termijnen, in dit regle ment genoemd, door het bondsbestuur wor den gewijzigd. Art. 4. Het bondsbestuur. alsmede de be sturen der kringorganisaties en der kiesver- cenigingen, dragen zorg, dat ten minste één exemplaar van dit reglement in hun archieven aanwezig zij, en de leden daarvan kennis kunnen nemen. Art. 5. Voor zoover niet anders wordt be paald, zullen alle geschillen betreffende de toepassing van dit reglement in hoogsten aan eg worden beslist door het dagelijksch be stuur- HOOFDSTUK II De Verkiezingsraad. Samenstelling. Art. 6. Vöor iedere periodieke Tweede- Kamerverkiezing wordt een verkiezingsraad gevormd. Art. 7. Vóór 1 Mei van het jaar, vooraf gaande aan dat, waarin zoodanige verkiezing zal plaats hebben, richt'het dagelijksch bc- 6tuur een uitnoodiging tot de besturen der hierna te noemen organisaties en groepen, om vóór 15 Juni d.a.v. bij dat bestuur elk een voordracht in tc dienen van tien perso- nen als candidaten voor den te vormen Raad. Art. 8. De organisaties en groepen in art. 7 bedoeld zijn: a. dc Federatie van R.K. Volks- en Werk liedenbonden in Nederland te zamen met het R.K. Vakbureau; b. de Federatie van Diocesane Algemeene R.K. Wgrkgevers-vereenigingen in Nederland te zamen met het R.K. herbond van Wcrk- geversvakvereenigingen; c. de Nedcrlandsche Boerenbond; d. de Ned. R.K. Middenstandsbond op fe- leratieven grondslag; e. dc Federatie van Diocesane R.K. Vrou wenbonden. Art. 9. Het bondsbestuur wijst vóór 15 Juli d.a.v. bij meerderheid van stemmen uit iede re voordracht vijf personen aan als lid van den Raad. Art 10. De vijf niet aangewezen personen uit iedere voordracht zijn plaatsvervangers voor de vijf andere. Art. 11. De volgorde der plaatsvervangers wordt bepaald door het stemmental bij eene nieuwe vrije stemming door ieder hunner te behalen. Bij gelijk stemmental bepaalt loting de volgorde. Art. 12. Is er van een of meer der genoem de organisaties of groepen vóór 15 Juni geen of geen volledige voordracht ingekomen, dan wijst het bondsbestuur daarvoor de ontbre kende leden en plaatsvervangers aan. Art, 13. Zoolang de maatschappelijke groep, welke aan te duiden is als die der vrije be roepen, naar het oordeel van het bondsbe stuur niet een katholieke organisatie heeft, die haar over het geheele land vertegenwoor digt, worden voor die groep vijf leden én vijf plaatsvervangers, zoomede de volgorde van laatstgenoemden, rechtstreeks aangewe zen door het bondsbestuur, dat omtrent de ze aanwijzing overleg kan plegen met de be sturen van organisaties van gedeelten dier groep. Art. 14. Het bondsbestuur wijst verder, al dan niet uit zijn midden, vijf leden en vijf plaatsvervangers, zoomede de volgorde van satstgenoemden, aan. Art. 15. Dc aldus samengestelde Raad wordt zoo spoedig mogelijk, uiterlijk vóór 15 September, door bet dagelijksch bestuur bij eengeroepen en door diens voorzitter geïn stalleerd. Organisatie. Art. 16. Dc Raad kiest in zijn eerste verga dering een voorzitter en een ondervoorzitter. De voorzitter wordt gekozen uit dc. vijf door het bondsbestuur volgens art. 14 aan gewezen leden. Art. 17. De voorzitter wijst een of meer se cretarissen aan, die geen leden van den Raad behoeven te zijn. Taak. Art. 18. De Raad heeft tot taak, volgens de hierna te stellen regelen aan dc leden van de R. K. Staatspartij advies en leiding te geven bij het stellen van candidaten voor dc Tweede Kamer der, Staten Generaal, en voorts te doen hetgeen hem verder dooi dit reglement wordt opgedragen. Werkwijze. Art. 19. De vergaderingen van den Raad zijn niet openbaar. Art. 20. De vergaderingen worden geleid door den voorzitter, die den Raad bijeen roept, wanneer hij zulks wenschelijk acht of ten minste vijf leden van den Raad hem zulks verzoeken. Art. 21 De Raad besluit bij meerderheid van stemmen. Ieder lid brengt één stem uit. Bij staking van stemmen wordt een nieu we stemming gehouden. Staken de stemmen wederom, dan wordt bij stemming over zaken het voorstel geacht te zijn verworpen, bij stemming over per sonen door het lot beslist. Art. 22, Stemming over personen ge schiedt met gesloten briefjes, over zaken mondeling. Art. 23. De voorzitter treft de door hem noodig geachte maatregelen van c.rde, waartoe kan behooren het rantsoeneeren van den spreektijd. Deze maatregelen kunnen door een be sluit van den Raad in ieder bijzonder geval worden opgeheven of gewijzigd. Over voorstellen hiertoe wordt niet be raadslaagd. Art. 24 Wanneer een lid verhinderd is eene vergadering bij tc wonen, geeft bij daarvan kennis aan het secretariaat, dat alsdan den eersten plaatsvervanger oproept, en zoo vervolgens. Art. 25. Bij blijvende ontstentenis van een lid treedt de eerst beschikbare plaats vervanger als lid op. Art. 26. De kosten, verbonden aan de vergaderingen van den Raad, worden door den Bond gedragen. Duurs Art. 27. De Raad wordt eerst door de installatie van een nieuwen verkiezingsraad ontbonden. Art. 28 Bij niet-periodieko verkiezingen beslist dc bondsvergadering, of de bestaan de Raad zal worden gehandhaafd dan wel een nieuwe zal worden gevormd. Beslist zij in laatstgenoemden zin, dan wijzigt zij zoo noodig de in acht te nemen termijnen. Kunnen deze beslissingen niet voldoende uitstel lijden, dan worden zij genomen door het bondsbestuur. HOOFDSTUK UI. Advies. Art. 29. De Raad berekent het aantal zetels, dat naar de gegevens van de vorige verkiezing voor de Roomsch Katholieke Staatspartij kan worden verwacht. Art. 30. Hij stelt een lijst samen, welke tol bedoeld aantal bevat de candidaten, oie hij aangewezen acht om te zamen de Roomsch Katholieke Staatspartij in haar geheel te vertegenwoordigen. Art. 31. Bii elk dier candidaten voegt hij een plaatsvervanger. Art. 32. De candidaten en hunne plaats vervangers worden met voorletters of voor namen, naam en woonplaats aangeduid. Art. 33. Leden van den Raad worden niet op de lijst geplaatst. Art. 34. Op dc lijst worden slechts na men geplaatst van personen, die de schrif telijke verklaring hebben afgelegd, dat zij bewiligen in de plaats, welke hun in het advies van den verkiezingsraad en nader op de definitieve lijsten der Roomsch-Katho- lieke Staatspartij mocht worden aangewezen, met inachtneming van dit reglement, waar aan zij zich ook verder onderwerpen. Art. 35. De Raad verdeelt deze lijst over de verschillende rijkskieskringen. Art. 36. Elk deel Van deze lijst bevat in voorloopige volgorde van voorkeur zooveel candidaten, als overeenkomt met het ge!al der in de betrokken rijkskieskringen ver wachte zetels, met den voor elk hunner voor gestelden plaatsvervanger. Art. 37. De op deze wijze gesplitste en ge rangschikte lijst vormt het advies van der. Raad. Het wordt vóór 15 November ter ken nis gebracht van het bondsbestuur, dat daar van onverwijld medcdeeling doet aan dc kringbesturen ter verdc-c openbaarmakng. Vrije lijsten. Art, 38. Vóór 15 December kunnen voor eiken rijkskieskring vrije lijsten bij den voor zitter van het betrokken kringbestuur wor den ingeleverd. De vorm en inrichting dezer lijsten worden vastgesteld door het dage lijksch bestuur. Art. 39. Elk dezer lijsten wordt ordertec- kend door ton minste 1G0 personen, die vol gens de kiezerslijst, geldende op het oogen blik der inlevering, kiezers zijn voor Je Tweede Kamer en leden van de beirokken kringorganisatic of van een der daarbij aan gesloten kiesvereenigingen. Bedoelde kring- organisatie of kiesvereeniging wordt bij den naam van iederen onderteekenaar vermeld. Art. 40. Dezelfde kiezer mag niet meer dan één lijst onderteekenen. Art 41. Elk dezer lijsten bevat ten hoogste zooveel candidaten als voorkomen op het ad vies voor den kieskring, binnen welken zij wordt ingeleverd. Dezelfde candidaat of plaatsvervanger mag niet voorkomen op meer dan één van dc vrije lijsten, welke in den zelfden kieskring wor den ingeleverd. Art. 42. Bij elk der candidaten wordt een plaatsvervanger gevoegd. Art. 43. De candidaten en hunne plaatsver vangers wofden met voorletters of voorna men, naam en woonplaats aangeduid. Art. 44. Leden van den Raad worden niet op deze lijsten geplaatst. Art. 45. Bij elk dezer lijsten worden over gelegd de schriftelijke verklaringen van alle daarop voorkomende personen, dat zij bewil ligen in de plaats, weieke hun op die lijst is, en nader op dc definitieve lijsten der Roomsch-Katholieke Staatspartij mocht wor den, aangewezen, met inachtneming van dit reglement, waaraan zij zich ook verder onderwerpen. Art. 46. Bij de inlevering van zoodanige lijsten kunnen de onderteekenaars schriftelijk een gemachtigde en diens plaatsvervanger aanwijzen, bevoegd tot het verbinden van de lijst met andere vrije lijsten, alsmede tot in trekking van dc lijst. Art. 47. De inlevering der lijsten geschiedt door een der bevoegde onderteekenaars. De voorzitter van dc kringorganisatie, bij wien de lijst wordt ingeleverd, geeft daarvan onverwijld bewijs van ontvangst. Art. 48. Zoo eenige lijst naar het oordeel van het kringbestuur niet in overeenstem ming met dit reglement is samengesteld of ingeleverd, geeft het daarvan binnen acht dagen kennis aan den eersten der ondertee kenaars, wier adres bekend is, en stelt het betrokkenen in dé gelegenheid binnen gelij ken termijn de overtreding te herstellen. Art. 49. Bij accoordbevinding, of na ver loop van laatstgenoemden termijn, brengt het kringbestuur de ingeleverde lijsten onverwijld ter kennis van het bestuur. Art. 50. Zoo een lijst naar het inzicht van het kringbestuur niet in overeenstemming is met dit reglement, vermeldt het zulks daarbij met opgave van redenen. Art. 51. Het bondsbestuur legt allereerst ter zijde de lijsten, die naar zijri oordeel ver tegenwoordigen eene richting, welke met de katholieke gclpofs- of zedeleer onvercenig- baar moet worden geacht. Art. 52. Het bondsbestuur beoordeelt de geldigheid der verdere lijsten en schrapt van de geldig bevonden lijsten zoo noodig de namen van hen, die krachtens wettelijke be palingen niet verkiesbaar zijn, of tc wier aan zien niet aan de bepalingen van dit reglement voldaan is. Het beslist dienaangaande in hoogsten aan leg. Art. 53. Van de lijsten, welke voor ver dere behandeling in aanmerking komen en op genoemde wijze zijn vastgesteld, doet het bondsbestuur onverwijld mcdedeeling aan de kringbesturen ter verdere openbaarmaking. Beraadslaging, Art. 54. Het bondsbestuur bepaalt een dag, vóór welken in dc kringorganisaties en kies vereenigingen over het advies en dc inge diende vrije lijsten zal kunnen worden be raadslaagd. Verbinding en intrekking. Art. 55. Binnen zes dagen na dien dag kunnen de gemachtigden der onderteeke naars van de vrije lijsten deze intrekken door een daartoe strekkende enkele, of tot een groep verbinden door een gemeenschap pelijke, verklaring, schriftelijk bij het bonds bestuur in te leveren. Art. 56. Dezelfde lijst kan deel uitmaken van meer dan één lijstengroep. Art. 57. Heeft een gemachtigde meer dan één verklaring tot verbinding onderteekend, dan is zijne onderteekening onder elke van deze verklaringen ongeldig. Nummering. Art. 58. Onmiddellijk na afloop van den termijn, .in art. 55 genoemd, nummert het bondsbestuur het advies met nummer 1 cn de vrije lijsten in dc volgorde door het lot aangewezen. Lijsten, welke, tot een groep zijn verhon den, en eveneens lijsten, waarop dczïl'de candidaten en plaatsvervangers, in gelijk ge tal en in dezelfde volgorde gerangschii zijp geplaatst, gelden bij deze loting als éénc lijs!'. Indien vrije liisten, ingeleverd binnen C3n- zelfden rijkskicskring, onderling zijn verbon den, wordt aan elke daarvan naast het num mer eveneens bij loting een letter toege kend. Art. 59. Van de verbinding en dc numme ring der lijsten wordt mededeeling gedaan aan de kringbesturen ter verdere, opbaar- making. Stemming. Art. 60. Binnen dertig dagen na het ver strijken van den verbindingstermijn ge schiedt ccne stemming over dc lijsten en de daarop Voorkomende candidaten. Art. 61. Elk tot dc verkiezing gerechtigd stemhebbend lid van de (betrokken kringor ganisatie of kiesvereeniging wordt op door het bondsbestuur te bepalen wijze tot deze stemming opgeroepen cn op door het kring bestuur tc regelen tijd en plaats toegelaten. Art. 62. Hij ontvangt daartoe ter plaatse der stemming een stembiljet, waarop voor komen het voor den kring vastgesteld advies alsmede de vrije lijsten in dien kring in volg orde der nummering. Art. 63. De vorm en inrichting der biljet ten worden door het dagelijksch bestuur vastgesteld en wel op zoodanige wijze, dat op elk der daarop voorkomende candidaten kan worden gestemd, doch afzonderlijke stemming op plaatsvervangers niet moge-1 lijk is. A.rt. 64. Door. «temming op den eersten candidaat van eenige lijst wijst dc kiezer dc op deze lijst voorkomende candidaten en hunne plaatsvervangers, allen als zoodanig en in de voorgestelde volgorde, aan. Art. 65. Door stemming op ccn anderen candidaat van eenige lijst wijst dc kiezer zijn voorkeur aan voor dezen candidaat met diens plaatsvervanger. Art.' 66. Ongeldig zijn. stembiljetten, waarin op geen of op meer dan één candi daat gestemd is, of welke eenige overbodige aanduiding bevatten. Art. 67. Onmiddellijk na afloop der stemming stelt het kringbestuur vast en maakt het bekend, hoeveel stemmen in zijn kring zijn uitgebracht» 1. in totaal, 2. ongeldig. 3. op elk der lijsten; a. zonder voorkeur, b. met voorkeur, onder vermelding voor i welken candidaat. Dc vaststelling geschiedt bij proces-ver baal, waarvan vorm en inrichting door hei dagclijksch bestuur worden bepaald. Art. 68. Binnen drie dagen na bekend making van hot proces-verbaal kan elk der stemgerechtigden tegen den inhouci daarvan in beroep komen bij het dagclijksch bestuur, hetwelk in hoogsten aanleg beslist. Art. 69. Vóór een door het dagclijksch bestuur te bepalen dag worden de stemcij- fers aan het bondsbestuur meegedeeld. Berekening van den uitslag. Art. 70. Het bondsbestuur doelt dc som der op deze wijze tot zijn kennis gebrachte geldige stcmcijfcrs van alle lijsten door hot aantel verwachte zetels. Art. 71. Het aldus verkregen quotient wordt partij-kicsdceler genoemd. Art. 72. Dc doelen van het advies gelden bij de vaststelling van den uitslag als één lijst. Art. 73. Vrije lijsten, waarop uitsluitend dezeilde candidaten en plaatsvervangers in dezelfde volgorde zijn opgenomen, óf welke tot een greep zijn verbondon, gelden bij de vaststelling van den uitslag als één lijst. Art. 74. Even zoovele malen als de partij- kiesdeeler is begrepen in hel stemcijfer eener lijst, wordt aan die lijst een candidatuur voor een verwachten zetel toegekend. Art. 75. Is de som van de uitkomsten, die zijn verkregen door decling van den partij-kiesdeqler in het stemcijfer van elk dep lijsten, kleiner den het aantal ver wachte zetels, dan wordt voor de overige zetel? achtereenvolgens één candidatuur toe gekend aan die lijsten, wier s.temcijfers bij dc deeling de grootste overschotten hebben gelaten. Bij'gelijke overschotten beslist het jot. Art. 76. Hierbij,komen niet in aanmerking lijsten, wier stemcijfer lager is dan 75 van den partij-kiesdeeler. Art. 77. Wanneer .aan aile lijsten, die hiervoor in aanmerking komen, een candida tuur voor een der overige verwachte zetels is toegekend, en er nog -zoodanige zetels overblijven, worden candidaturen daarvoor achtereenvolgens toegekend^aan de lijst, die na toekenning eener verdere candidatuur bet grootst gemiddeld aantal stemmen per toe gekende candidatuur aanwijst. Bij gelijke gemiddelden beslist hel lot. Art. 78. Do vcrdceling der aan een groep toegekende candidaturen over dc lijsten, waaruit de gro.cp bestaat, geschiedt op dc wijze voorgeschreven :n artt. 70, 71, 74, 75 cn 77. Art. Ï9. Indien door toepassing van de voorafgaande bepalingen aan een lijst een of meer candidaturen zouden moeten worden toegekend boven het aantal harer candidaten en deze lijst met een andere lijst tot eene groep is verbonden, gaan die candidaturen over aan de andere lijst. Is dc lijst met meer dan éénc andere lijst verbonden, dan worden die meerdere candidaturen toegekend aan ccn of meer der verbonden lijsten door voortgezette toepassing van art. 78. Is dc lijst niet verbonden of aan dc ver bonden lijsten reeds een aantal candidatu ren gelijk aan dat harer candidaten toege kend, dan worden de overblijvende candida turen aan een of meer der andere lijsten of lijstengroepen toegekend door voortzetting van dc toepassing van artt. 75 en 77. Herschikking. Art. 80. Na vaststelling op deze wijze van het aantal candidaturen, aan elke lijst toe tc kennen, worden dc doelen van het advies alsmede, de vrije lijsten, voor zoover noodig, aan cenc herschikking onderworpen. Daarbij wordt als volgt tc werk gegaan. Art. 81. Vastgesteld wordt voor elke lijst ca lijst-kicsdeeler welke gelijk is aan het quotient, dat verkregen wordt bij deeling van bet storacV' r der lijst door het aantal candi dal uren aan de lijst toegekend. Art. 82. Tc bepaling der volgorde der "andidaten bij de herschikking wordt op de eerste plaats- gesteld de candidaat, die de meeste stemmen heeft behaald. /De stemmen, die boven het aan den lijst- desdceler gelijk aantal op dezen candidaat ijn uitgebracht, worden overgedragen op den éérste der overige candidaten naar volgorde van de lijst. Op de tweede piaats wordt gesteld de can didaat, die na deze overdracht de meeste temmen heeft behaald. En zoo vervolgens. Art. 83. De op deze wijze herschikt* lijsten worden met den uitslag der stemming bij den Raad ingediend. Toekenning van candidatarsn. Art. 84. De Raad kent. in volgorde der herschikking aan zooveel personen voorko mende op elke vrije lijst een candidatuur voor een verwachten zetel toe, als aan de betrok ken lijst zoodanige candidaturen toegekend ziin. -• Art. 85. De Raad schrapt vervolgens van ziin advies zooveel candidaten met hun plaatsvervangers als aan de vrije lijsten can didaturen zijn toegekend. Hij vult het advies daarna voor zoover noo dig aan. Art. 86, Bij de in het vorig artikel bedoelde werkzaamheden laat de Raad. behoudens bij zondere omstandigheden, zich leiden door de gedachte, dat dc overblijvende candidaten te zamen met hen, die krachtens vrije lijsten als zoodanig zijn aangewezen, een vertegenwoor diging moeten vormen waarvan het beeld zooveel mogelijk dat van het oorspronkelijk advies nabij komt. Art. 87. Aan de na deze herziening op het advies voorkomende candidaten worden de candidaturen voor dc verdere verwachte ze tels toegekend. Definitieve aanwijzing. Art. 88. Dc Raad geeft hierna aan, binnen welken rijkskieskring en in welke volgorde eik der aangewezen candidaten op de ofli- cieele lijsten der Roomsch-Kathclickc Staats partij zal worden candidaat gesteld. Hij houdt daarbij, behoudens gewichtige re- cenen voor het tegendeel, rekening met de l ij de stemming gebleken wenschen. A-l. 89. De Raad doet elk fier candidaten- 1 f i aanvullen met de namen van hen, dip ris plaatsvervanger voor de reeds daarop ge plaatste candidaten werden aangcwc j in de volgorde van laatstgenoemden. Hij doet daarop zoo noodig volgen zoodanige verdere candidaten als hij wenscheliik" acht, daarbij rekening houdend met de bij de stemming ge bleken wenschen. HOOFDSTUK IV, Verplichtingen der benoemden. Art. 90. Hij, die op eenige officieele lijst der Roomsch Katholieke Staatspartij be noemd verklaard wordt, tengevolge van op hem uitgebrachte voorkeursstemmen, zal deze benoeming niet aannemen of behouden zon der goedkeuring van den Raad. Art. 91. Hij, die op eenige officieele lijst eer Roomsch Katholieke Staatspartij een plaats als candidaat gekregen heeft krach tens oorspronkelijke aanwijzing als plaats vervanger overeenkomstig dit reglement, zal, zoo hij wordt benoemd verklaard tengevolge i an het uitvallen van een nader der op die I jst geplaatsten, voor wie hij niet als plaats vervanger werd aangewezen, deze benoeming niet aannemen of behouden zonder goedkeu ring van den Raad. Art. 92. De Raad laat zich bij het geven of onthouden der in de beide vorige artike- cn bedoelde goedkeuringen leiden door het jeginsel van art. 86. HET A.3. ANTWOORD AAN DUIT SCHL AND. In Britsche officieele kringen neemt men een volkomen geheimhouding in acht ten aanzien van den aard van het Britsche ant- oo-d op het Duitsche memorandum, dat, haar men verwacht, op 19 dezer gereed zal zijn. Men kan aannemer, dat het een vi crstcl zal inhouden tot instelling eener internatio nale commissie voor het vaststellen van Duiirchland's betalingsvermogen. Het wordt ook mogelijk geacht, dat dc kwestie van het .iidelijk verzet daarin wordt besproken. Dc inhoud der nota zal waarschijnlijk ook ter kennis der Vereenigde Staten worden ge bracht. (n een Havas-telcgram uit Londen lezen wij nog het volgende: Volgens hier ontvangen inlichtingen schijnt men in Franrijk zeer weinig tc voelen voor het verstrekken van con internationale lee ning aan Duitschiand. Frankrijk, dat zijn ver woeste gebied voor het grootste gedeelte eer heeft opgebouwd en daartoe belang rijke bedragen aan schatkistbons heeft uit gegeven, zou veel liever eer regeling zien, waardoor het' waarborgen zou bekomen voor de betaling en aflossing van deze schuld, waardoor het aanzienlijk nader zou komen tot het herstel van het evenwicht in zijn begroeting. In hoeverre dit denkbeeld in Engeland een gunstig onthaal zal vinden, is op het oogenblik nog niet t'e zeggen. Het zal, daar het ontwerp-verdrag eerst in de twee de helft van. de volgende week verzonden wordt, vermoedelijk nog wel ecnigen tijd duren, voordat men tot onderhandelingen over dit punt komt'. Voor Engeland is het dc hoofdzaak, dat spoedig gehandeld wordt, daar men vreest dat bij een verdere ontred dering van den internationalen toestand de werkloosheid in Engeland vooral van den winter zeer groot zal worden. De Londensche correspondent van de Man chester Guardian deelt een uitlating van be voegde Fransche zijde mede, waarin gezegd wordt da'. Poincaré na zijn succes in het par lement, nu de. begrooting behandeld 'is en voor den herfst waarschijnlijk geen zitting meer zal worden gehouden, heer van Frank rijk is en vrij om zijn eigen opvattingen ten uitvoer te brengen, maar, schrijft de Man chester Guardian, hoe autocratischer Poin caré optreedt, des te meer is hij gecompro mitteerd indien hij faalt. Zijn politiek moet falen nu Engeland actief optreedt en België en het comité des forges streven daarom vuriger dan ooit naar een compromis. Het blad is van oordeel dat Frankrijk na ontvangst van hft ontwerp-anlwoord voor zal stellen dcor bemiddeling van het gezant schap besprekingen te houden en door 't op onthoud, dat- op deze wijze wordt veroor zaakt, zal de openbare meening in de wereld een zoo duidelijken druk uitoefenen dat ook Poincaré cr toe zal moeten besluiten dc feiten onder de eogen te zien en toe te stem men in een antwoord waarin het plan voor een cir.drcgeling belichaamd is. BALDWIN'S VERKLARING, De t,N. R. Crt" ontvangt een beschouwing uit Lorjkcn, waarin de resultaten van Bald win's verklaring allesbehalve rooskleurig bé- ocrdeeld worden. Wij lezen daarin het vol gende: t Bij nadere beschouwing van Baldwins ver klaring komt men te Parijs tot het inzicht, dat Frankrijk en Engeland zoo ver van el kaar verwijderd zijn als ooit. Met het oog op het' ontwerp-antwoord laat. men zich lie ver niet definitief uit; maar het is duidelijk dat de kans op een vergelijk als gering be schouwd wordt. Aangezien het optimisme de laatste dagen vóór de verklaring onmisken baar was, moet men zich te Parijs dus toch eenigermate in de interpretatie der Engcl- nche houding vergist hebben. De Lobby - correspondent van de Daily Express geeft de drie Fransche voorwaarden voor samen werking. Het antwoord aan Duitschiand moet zich tegen het lijdelijk verzet en tegen sabo tage verklaren; het voorgestelde onderzoek der betaalcapaciteit van Duitschiand moet enkel door geallieerde deskundigen uitge voerd worden. De commissie moet door de commissie voor de schadeloosstelling be noemd worden. Geven deze voorwaarden on geveer weer, wat dc Franschen zich voor stellen, dat wil zeggen: een aanvaarding van ccn commissie tot vaststelling van DoHsch- land's botaal-capaciteit onder voorwaarden die voor de onpartijdigheid dier commissie een garantie bieden dan lijkt een oplossing van het geschil welhaast onmogelijk. Het is overigens weder hoogst karakteristiek, dat de Fransche pers aan Baldwin verwijt, wél kritiek op de Roer-actie, maar geen afkeu ring van het lijdelijk verzet der Duitschers te hebben uitgesproken. In de Britsche binnenlandsche politiek is de toestand niet bijzonder helder. Wij moe ten onderstellen, dat Baldwin's positie k» eigen kring er niet sterker op geworden i». Men schrijft de regeering nog altijd den wÖ toe, flink te blijven optreden en een ontwerp» antwoord te zullen zenden, dat al de essen- .tieele punten der Britsche zienswijze be« lichaamt. Neemt men echter in aanmerking, welk verzet Baldwin in zijn plan om Mackenna tot kanselier der schatkist te ma ken, ontmoet en hoe kil de ontvangst door de conservatieven van zijn verklaring was, dan kan men aannemen dat een ontwerp- antwoord, waarin al de punten, welke de verklaring, hetzij verzweeg hetzij slechts kort of 'raag aanduidde, op positieve wijze behandeld worden, onder de die-hards een. storm verwekken zal. De befaamde donkere wolken" pakken zich reeds samen. Natuur lijk hofdt Baldwin ook in de eigen partij een flinken aanhang en zou het hem moge lijk vallen, door dezen aanhang, samen met de oppositie, een meerderheid te houden. Maar het zou toch te bezien staan, of hij bereid zou zijn, zoo onomwonden van de oppositie afhankelijk te worden. Eerder zou hij wellicht heengaan en desnoods voor een meer pro-Fransch minister plaats maken. Evenwel, de gevolgen daarvan moet juist hij hachelijk achten; en hij zal er daarom pas in laatste instantie toe overgaan. De correspondent te New-York van de Daily Telegraph meldt, volgens de „N. Rott. Crt.' het volgende over den indruk, dien de verklaring van Baldwin in de Ver. Staten heeft gemaakt; „Te" Washington en elders, waar uiting wordt gegeven aan de Amerikaansche openbare meening, is men het er over eens, dat het eenige sensationeele in de verkla ring van Baldwin, het ontbreken van alle sensationeels was. Globaal gesproken is men het er hier over eens, dat de verklaring van Baldwin een vooruitgang beteekeni, zooal geen oplossing. Amerikaansche financiers en zakenmenschen, wier opvattingen men hier als niet minder belangrijk beschouwt dan die der politici, constateer en met instemming de hernieuwde uiting van Baldwin s wan trouwen in de doeltreffendheid van de .Roerbezetting en zijn aandringen op hande len, vóór Duitschiand ineenstort, al wordt ook opgemerkt dat Baldwin niet voldoen de onderscheid maakte tusschea den chaos op gcldgcbicd, waarin Duitschiand gedom peld v/as, en de fundamenteels hulpbron nen van zijn landbouw en nijverheid, die zoo goed als intact zijn Het samengaan van italic- met Groot-Brit- tannië wat betreft de Roerbezetting, strekt cr toe, dc Franscne p.isitie nog meer gc- isoleerd te maken en het voor de Fran schen noodzakelijker te maktn, hun voor waarden te stellen. Het eenige werkelijke voorstelvan En geland zoo wordt er opgemerkt waar tegen Frankrijk's recente politick gericht was, is, dat hei jongste Duitsche voorstel nauwkeurig moet worden onderzocht, om te komen tot tegenvoorstellen, waarop een vooruitgang in de richting van een oplos sing kan worden gebaseerd. De opvatting van Frankrijk, dat er geen bona-fide voor stel van Duitschiand is en dat er daarom niets is, waarop een tegenvoorstel of een actie zou kunnen worden gebaseerd, wordt hier (Vereenigde Staten) niet gedeeld. Volgens de New York Times was het van Baldwin onverstandig, dat hij op duide lijke wijze verband legde tusschen de on derlinge regeling van de intergeallicerde schulden en de schadevergoeding door Duitschiand. Dit wordt (in de Vereenigde Staten) een duidelijke concessie aan de Fran sche politiek genoemd, Ongetwijfeld in over eenstemming met de positie, ingenomen door dc Italiaansche regeering. Er wordt door hetzelfde blad de nadruk op gelegd, dat de houding van de Ameri kaansche regeering ten opzichte van de schulden, die dc buitenlandsche staten aan (Naar liet Duitse, door JOAN.) tö Eli verzette zich hardnekkig tegen dit plan. Zeker, het moest bevrediging schenken li chamelijk lijden te verzachten, wonden te hesien maar zijn geheelë leven in het ge zicht van ziekten, van vreeselijke verminkin gen door te brengen, al de ellende van onze vergankelijkheid dag-in, dag-uit opnieuw te bestudeeren, daar voelde Eli zich niet sterk genoeg voor. Een profetisch gevoel beang stigde hem, dat hij als dokter geen blij uur meer zou kunnen genieten, dat hij de we- jeld soor een bloedige bril zou bekijken. Eens wilde hij zich v/ijden aan de letter kunde of kunstgeschiedenis- een studie, waartoe zijn vader reeds om materieele rede *en nooit zijn toestemming kon geven. Zoo dikwijls het beroepsvraagstuk ter spra- ke kwam, kwam het tot heftige woordenwis selingen, waarbij de moeder bittere tranen vergoot. „Huil niet, moeder,' troostte Eli de oude vrouw, als vader zijn hoed opgezet had, de deur woedend dichtgegooid en het huis ver laten had, om door een gehaaste wandeling Zijn verdriet te verstikken. „Huil niet, moe der Als ik eerst maar een beroemd man ben ?al vader wel kalmer worden Ik kan nu een maal geen buikensnijder v/orden het inte resseert mij niet, hoe de menschen er inwen dig uitzien! *Ik heb liever een goed gedicht- Eli ging toen naar de tweede klas over en maakte, in plaats van zijn schoolwerk, ge dichten aan de maan, aan de lotosbloem en andere aan Heine ontleende verliefdheids- requisiten. Zijn moeder, die reeds vroeger haar man bij zijn werk geholpen had, beheerde nu of fervaardig de kleine zaak, maar trots vertwij felde inspanning, hield men nauwelijks zoo veel over, dat Eli op het' gymnasium blijven kon. Slechts weinige jaren overleefde zijn moe der haar man. Eli stond kort voor het eindexamen alleen op de wereld, als erfgenaam van een zaak, waarvan hij niets verstond, en waartoe hij geen neiging bezat. Waar moest het geld om te studeeren van daan komen Al zijn toekomstplannen lagen in duigen. Er bleef geen keuze hij moest een beroep aangrijpen, waarmee hij zijn brood verdienen kon. Vrienden der familie trokken zich het lot van den jongeman aan, die een fatale on verschilligheid aan den dag legde, liqui deerden de zaak, redden voor den erfgenaam een onbeteekenende som en verschaften hem met moeite, door protectie van menschen, die Eli nauwelijks bij naam kende, een plaats als leerling op de Industriebank. Hoezeer dit beroep Eli ook tegenstond, hij vond tijdens zijn leven niet meer de energie, om zich los te scheuren en een ard.rc loop baan te kiezen. Met een paar meubelstukken uit de nala tenschap van zijn moeder, met een paar por tretten richtte Eli zich een bescheiden tehuis in. Het portret van zijn moeder gaf hij de eereplaats boven de sofa, het portret van zijn vader echter, dat hij niet zonder r. i noegen bekijken kon, verkocht hij met allerlei rom mel. Zijn schoolboeken wierp hij ongezien in de Main. Later had hij groot berouw over den voor- deeligen verkoop van het portret van zijn vader. Want toen hij ouder cn rijper geworden v/as, verscheen hem zijn vader toch in een geheel ander licht dan zijn jeugdige onver draagzaamheid hem gezien had. De oude, afgeleefde man had het in zijn eenvoud zeker zeer goed met hem gemeend, misschien wel het beste van alle menschen. Nu had Eli graag een portret van zijn va der bezeten. Maar nu was het te laat. Van de familie leefde alleen nog een sprookjesach tige oude tante, die Eli nooit geschreven had, en van wie hij zich alleen herinnerde, dat zijn moeder te gelegener tijd van haar als van de „gierige Amalia" gesproken had. Na lang treuzelen vroeg hij haar schrifte lijk, of ze een portret van zijn vader had.Dc brief kwam terug met de bemerking „Geadresseerde reeds jaren overleden". Hoewel Eli geen photografie van zijn vader bezat, was het bruidsportret boven de sofa toch niet zonder pendant, Dit pendant echter was waarlijk een curiositeit, zooals we die alleen bij Eli verwachten kunnen. Daar hing namelijk in een vergulden kast, zindelijk onder glas, een landkaart van Duitschiand. Oorspronkelijk had een plan van de stad Frankfurt deze plaats ingenomen. Maar toen dit eens van den muur gevallen was, had Eli dit voor een wenk van boven verklaard, die zei „Je vaderland moet grootcr zijn", en hij verving het stadsplan door de kaart van Duitschiand. In plaats van het portret van zijn vader prijkte dus een portret van zijn vaderland boven de sofa naast het portret van zijn lichamelijke moeder het beeld van zijn gees telijke moeder. Eli stond dikwijls voor deze landkaart, ging met zijn wijsvinger langs de grenslijnen,' terwijl hij tegelijkertijd de kaart iiefkoosde, en fluisterde „Dit is het hart van de wereld" Ja, deze kleine bultige mensch was een gloeiend patriot, en zijn overtuiging luidde „Het is een strijdvraag, of het een geluk is, geboren te worden. Als men dan echter ge boren wordt, dan is het grootste geluk, in Duitschiand geboren te worden." Duitschiand, dat was hem niet een land, waarin men toevallig ter wereld kwam, Duitschiand was hem het land van de landen, dc tempel der menschheid. In de Duitsche taal had hij leeren spreken, denken en voelen, op Duitsche scholen was hij opgevoed alles, wat hij aan vorming en cultuur genoot, was voor hem onmiddellijk en onafscheidelijk met het Duitscherschap vereenigd. Hij ging zoo ver, te beweren, dat bliaKes- peere in de Duitsche taal duizendmaal mooier is dan in de Engelsche. En al zijn vreugde in natuurschoonheid wortelde in het aanschouwen van de Duitsche natuur. Of was het niet een Duitsch woud ge weest, dat hem het eerst zijn geheimen had doen vermoeden was het niet een Duitsche stroom, wiens ruischen hem voor de eerste maal oneindigheid gezongen had Waren het niet Duitsche weiden, waarin hij als kind ge sneefd en waarin hij als jongeling naar de wolken gekeken en het gezang der vogels ont raadseld had En al mocht Italië ook het land zijn, waar ie citroenen b.loeien, in Duitschiand groeide Je edelste bloesem de schoone bloem der romantiek. En al mochten ook koude geiccrden bewe ren, dat de sterren internationaal zijn, volgens de volheid van Eli's liefhebbend gemoed waren het Duitsche sterren, die hem 's nachts belichtten. Ja, hij twijfelde er in zijn diepste binnenste niet aan Het Hebreeuwsch was allang als henielsch hoftaal afgeschaft. En als Mozes weer de 10 geboden op de tafelen der wet zou schrijven, zou hij het in het zuiverst Hoogduitsch doen, in de nieuwste Orthogta- phie. sofa gelegen hebben, toen er plotseling ge klopt werd. Hij had gedurende dit uur slechts eenmaal zijn siësta voor een oogenblik onderbroken, toen het door het open raam geklonken had „Jij mijn ziel, jij mijn hart, Jij mijn vreugde, jij mijn smart...." Hij had het raam toen vlug gesloten. Neen, hij kon nu de Bakkerin niet hooren zingen. En was weer op de sofa gaan liggen en had verder gedroomd. Juffrouw Dijker, bracht de afgeborstelde jas. „Ligt u al te bed," vroeg ze aan de deur. „Waarom steekt u dan geen licht aan? U valt bijna van de sofa. Of wilt u graag uw hoofd aan de boekenkast stooten Mijnheer Manchet, u bevalt me niet meer Wat hokt u nu weer een eeuwigheid in het donker en geeft toe aan uw grillen Ik wil u alleen dit nog zeggen Weest u blij, dat u m'n man niet bent, want ik zou u eens/link de waar heid gezegd hebben Desnoods met mu ziekbegeleiding van mijn mattenklopper 1" „U hoeft geen licht aan te steken", riep Eli haar toe, terwijl hij melancholiek van de sofa opstond. „Geeft u mijn jas even aan. Ik ga nog uit." „Hoe kan ik uw jas aangeven, als ik u niet zien kan beklaagde zich juffrouw Dijker. „Komt u tenminste op de gang, daar brand een petroleumlamp 1" En terwijl zij hem zijn jas aangaf liet zij haar blikken moederlijk-bezorgd over Eli

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1923 | | pagina 5