Brieven uit Duitschland.
BUITENLAND
GEMENGD NIEUWS.
Tweede Blad
19 Juli 1923
Oe kleine boekhouder
H. L.
De stand van het vergoedingsvraagstukde stroomingen in de Engel
sche pers; een scherp artikel van Tardieu. Het verloop van de slot-
?onferentie te Lausanne. De immigratie in de Ver. Staten.
Onder de Telegrammen; Het Bfitsche antwoord op de Duitsche nota
is gereed; heden is er Kabinetsraad. Uitbreiding der havenarbeiders
staking in Engeland. De Belgische Katiier neemt de wet op uitbreiding
van den militairen diensttijd aan voor den duur der Roerbezetting. De
Belgische Senaat heeft het wetsontwerp-Nol! betreffende de vervlaam-
.ching der Gentsche Hoogeschool aangenomen.
DE WERKLOOSHEID IN ENGELAND.
GEM. BUITENL. BERI6HTE&
FEUILLETON
Op reis.
Hohenschwangau 8 Juli 1923.
De erholungsbedürftige Duitscher en
welke Duitscher, die zich iets veroorloven
kan is zomers niet erholungsbedürftig
iaat zich door geen hooge reiskosten af
schrikken. Uren voor het vertrek der treinen
staan de menschen in lange «jen voor de
loketten in de stationshallen.
Alle treinen zijn overvuld en zelfs in de
veel duurdere D-treinen is de kans groot,
een twaalfurige reis staande te moeten door
brengen. We gaven er dan ook de voorkeur
aan de reis BerlijnMunchen per gewonen
sneltrein te doen en deze tweemaal te onder
breken, n.l. in Gera en Nürnberg. Geraisde
voormalige residentie der von Reussen. Een
mooi stadje met enkele merkwaardige ge
bouwen. Óp het schilderachtige marktplein
ging een onderwijzer rond met een troepje
schoolkinderen 4n verklaarde hun de motie
ven der versieringen en andere bijzonderhe
den van het oude raadhuis, dat daar in 1245
gebouwd werd. x
Hij verklaarde o. a. den oorsprong van
de Duitsche uitdrukking „an den Pranger
stellen". Aan den zijgevel van dat gebouw
bevindt zich nu nog een ijzeren ring, Pranger
genaamd, die in vroegere tijden om den hals
van een lasteraar werd gesloten.
De zondaar bleef 24 uur en soms langer
te kijk staan, bespot en gehoond door de
voorbijgangers. Eene strafoefening, die men
nooit had moeten afschaffen.
Evenals in alle Duitsche steden, treffen
ook in deze betrekkelijk kleine stad den Hol
lander de grootsche standbeelden. Dit is
hier bij het station reeds bereikt met beschei-
iene middelen. Geen kleine huisjes, die op
korten afstand tegenover het station staan
te suffen en een onbeduidend straatje dat
naar de stad voert. Hier een flinke ruimte
voor het station, in het midden een fontein
en daaromheen in wijden boog wat groen en
boomen. Het geeft bij het betreden der stad
den eersten prettigen indruk.
Vóór we op reis gingen, werden ons groote
teleurstellingen voorspeld in verband met
hotels en prijzerv In het le klas-hotel „Vic
toria" te Gera vonden we direct kamers
tegen den niet overmatigen prijs van 10.000
Mark. Voor een uitstekend souper, bestaande
ait cotelette, asperges en ei betaalden we
15000 Mark.
Hotel „Königshof" in Nürnberg bereken
de voor eene kamer 30.000 M-, voor ontbijt
10.000 M. Voor een behoorlijk diner betaalt
men in de beste restaurants 15000 a 20.000
M. Evenals in Gera vonden we in Nürnberg,
München, Kempten (Allgau) en hier in het
.leerlij ke Hohenschwangau aan den voet der
Tiroler Alpen, onmiddellijk goed onderdak,
alle beweringen van mede-reizigers ten spijt
dat wij, die ons op goed geluk af hadden op
.'eis begeven, alle kans hadden, den nacht
onder den blooten hemel te moeten door-
orengen of in een der stations-wachtkamers.
Dit laatste is overigens niets ongewoons.
De stations der groote Duitsche steden zijn
dag en nacht in leven, ook 's nachts komen en
vertrekken er treinen.
Onafgebroken zijn de wachtkamers bezet
met wachtende, etende of slapende reizigers.
Wij kwamen 's nachts om 1 uur in München
aan en het was er nog een drukte als in het
Amsterdamsche Centraal-station gedurende
den vóóravond van groote feestdagen.
Heeft men plannen, München en de Beier-
sche Alpen te bezoeken, dan verzuime men
niet, ook aan Nürnberg een bezoek te bren
gen, misschien wel de meest interessante
»tad van Duitschland.
Vele gebouwen en huisjes uit dat glorievol
le kunsttijdperk der middeleeuwen bevinden
zich nog in goeden staat en wat in lateren en
aatsten tijd gebouwd werd, is door dat mooie
ude zeer sterk beinvloed.
Het is bijna alles in dien warmen stijl
opgetrokken.
Er heerscht een levendige groote-stads-
drukte, maar met een bijzonder gemoedelijk
cachet. Men moet lachen om de waanwijze
draaierij van een tegenwoordig geslacht,
dat zijn eigen tijdperk tot de grootste duis
ternis voert en tegelijkertijd het waagt te
spreken van de donkere middeleeuwen.
Wat die „donkere" middeleeuwen bier
hebben nagelaten, wordt door de Nürn-
bergers gekoesterd als een kostbaren schat,
waarop Duitschland met recht trotsch is,
futuristische en andere moderne kunstidio
ten ten spijt. Als een aardige bijzonderheid
wordt nog steeds in stand gehouden en druk
bezocht het „Bratwurst Glöcklein", ge
bouwd in 1313, de vroegere stamkneipp van
Albrecht Dürer, Hans Sachs, Peter Visscher,
Adam Kraft e.a.
Die Meisters anger sassen hier
Gèmütlich bei dem Glase Bier.
Het is een gebouwtje in den trant van de
bierkneipp van Augustinus, die zich vroeger
aanleunde tegen de kerk op den dam in Am
sterdam.
Een gezelschap Engelschen zat er nu te
kwaken en braadworstjes te eten. Franschen
en Belgen worden nergens toegelaten. De
wanden zijn vol behangen met teekeningen
der oude Kunstenaars-stamgasten. Hans
Sachs schreef er aardige gedichtjes, waarbo
ven een vriend zijn beeltenis teekende. Er
hangen ook vele opschriften van vorstelijke
en beroemde persoonlijkheden, höchsten
und allerhöchsten Herrschaften. Carmen
Sylva was hier meermalen. De koningin
dichteres was een groot vereerster van den
schoenmaker-dichter Hans Sachs, den een-
voudigen beminnelijken mensch, een der
grooten van Duitschland.
München Een veel belangrijker stad dan
Berlijn. Om Berlijn te kunnen waardeeren
moet men uit het centrum weg naar de voor
steden met hare mooie parken en heerlijk
met groen aangelegde breedé straten.
Maar Berlijn is arm aan historische ge
bouwen, eene stad in 50 jaren opgetrokken
met veel practischen zin, maar zonder den
geest die de werken der middeleeuwen be
zielde. München is door de eeuwen gegroeid
en bezit nog veel van het oude, dat zijn
invloed deed gelden op het nieuwe. Hier
heerscht ook een andere geest. Het zal een
geluk blijken voor Duitschland, dat een land
als Beieren er deel van uitmaakt. Hier waait
een frissche wind, die eens den pestadem
van de Sovjet zal verdrijven, die het overige
Duitschland dreigt te besmetten.
Men zegt, de Beier is een gemoedelijk
mensch. Ik kan den Pruis niet ongemoede
lijker vinden naar mijne ondervinding is
hij jegens den vreemdeling veel voorkomen
der dan de Beier. Beieren maakt het den
vreemden gast moeilij k met politie-maat-rêge
len die in Pruisen niet bestaan. In Berlijn
kunnen de musea door landgenoot en vreem
deling zonder kosten bezocht worden. In
Beieren betaalt de Duitscher overal een zeker4
entree, de buitenlander het tienvoudige
Ja, men durft zelfs hier in Hohenschwangau
van den buitenlander voor het bezichtigen
van het slot „Neu-Schwanstein" 100.000
Mark te eischen.
Ik noemde hier eenige prijzen, maar ik
moet daaraan toevoegen die hatelijkheden
van den dag* „freibleibend" en „ohne Ge-
wahr". We kwamen hier „en pension" voor
45000 Mark per dag. Heerlijk huis, mooie
kamers, prachtig uitzicht en uitstekend
eten 1 Prettige medegasten Duitschers, Ame
rikanen, Engelschen, Wienerinnen. Eéne
omgeving „allerbest, allerbest".
Maar van heden af is de prijs verdubbeld.
Nu beteekent dit voor valuta-adel niet veel,
maar voor den Duitschen en anderen mar-
ken-milbonnair toch eene verhooging, die
wat zwaar op het gemoed valt.
ENGELAND EN FRANKRIJK.
Het vraagstuk der schadevergoeding
De draadlooze dienst te Londen meldde
gisteren:
De stand van zaken ten opzichte van het
/raagstuk der schadevergoeding blijft onver
anderd, in afwachting van de goedkeuring
van het antwoord door het Engelsche kabi
net en de mededeebng van het stuk aan de
bondgenoofen. Vermoedelijk zal het stuk, dat
de Engelsche regeering als antwoord zou
wenschen te zien beschouwd op de Duitsche
nota van 7 Juni, tegen het einde der week
in de handen der bondgenooten zijn en men
hoopt, dat er niet te lang zal worden ge
talmd met het kenbaar maken van even-
tueele op- en aanmerkingen, die zij aan de
Engelsche regeering zouden willen richten.
Het is evenwel de vraag of deze opmerkin
gen de Engelsche regeering zullen kunnen
bereiken vóór Woensdag of Donderdag der
volgende week, als wanneer, volgens de bla
den, het Lagerhuis zal overgaan tot de twee
de lezing van het ontwerp der geconsoli
deerde schuld,
De vorige week heeft de premier erop ge
wezen, dat deze behandeling een geschikte
gelegenheid zou Sanbieden voor een alge
neen debat over het vraagstuk der schade
vergoeding. Men hoopt van harte, dat een
heid van actie zal kunnen worden verkregen
en die hoop vindt voortdurend uitdrukking
in de Engelsche pers, welke op gezag van
goedingelichte Fransche kringen erop wijst,
dat de rede van Poincaré te Senlis niet mag
worden beschouwd als een vooruitloopen op
het antwoord, dat Frankrijk zal geven op de
Engelsche stappen. Deze uitlatingen worden
opgevat als een goed teeken voor de moge
lijkheid van een eensgezind optreden en een
algemeen antwoord aan Duitschland.
Zoowel de Westminster Gazette als de
Manchester Guardian verwachten, dat het
voorstel van Engeland met betrekking tot de
regeling van de Duitsche schuld een bemid
delend karakter zal hebben en dat Engeland
zal voorstellen de te benoemen commissie
van internationale financieele deskundigen
te maken tot een adviseerend lichaam ten
behoeve van de Commissie van Herstel, ten
einde zoodoende tegemoet te komen aan de
Fransche bezwaren, dat deze officieele com
missie anders uit haar functie zou worden
gedrongen.
De diplomatieke medewerker van de Daily
Telegraph zegt, dat een bekend rechtsgeleer
de het voorstel heeft gedaan de bezetting
van het Roergebied, onmiddellijk nadat het
lijdelijk verzet ophoudt, weder „onzicht
baar" te maken; de werkelijke ontruiming
zou hebben te volgen, zoodra Duitschland de
twee eerste termijnen zou hebben gedaan
van de betalingen, die de commissie van des
kundigen het zal opleggen. Op deze wijze
zou worden tegemoet gekomen aan het be
zwaar,. dat Duitschland een moratorium van
vier jaar vraagt, maar Frankrijk, naar men
meent, niet bereid is meer dan twee jaaf
uitstel toe te staan. Hierdoor zou er tevens
voor Duitschland een krachtige prikkel ko
men om ter bevrijding der bezette gebieden
zooveel mogelijk haast te maken met het
verrichten dier stortingen binnen twee jaar.
Anderzijds zou, als een verlenging van den
betaaltermijn toch noodzakelijk zou blijken,
Frankrijk geen motief hebben, Duitschland
van kwade trouw te verdenken.
De Daily Express geeft een overzicht van
de drie groeien, waarin de Engelsche pers
gesplitst is ten aanzien van het schadever-
goedingsvraagstuk en de verhouding met
Frankrijk. Er is een groep die meent, dat
Engeland zich neer moet leggen bij de Fran
sche politiek in het Roergebied en elke
Fransche actie tegen Duitschland krachtig
moet steunen. (Morning Post, Daily Mail,
Evening News). De tweede groep bepleit het
denkbeeld, om, indien men het niet eens kan
worden met Frankrijk, een afzonderlijke
overeenkomst met Duitschland over de scha
devergoeding aan te gaan. (Daily Chronicle,
Star en Daily Herald). De derde groep (Ti
mes, Daily Telegraph, Daily News, Pall Mall
Gazette) verwacht nog altijd dat Frankrijk
zijn gedragslijn zoo zal wijzigen, dat de sa
menwerking op de een of andere manier
hersteld kan worden.
De Daily Express zegt dat zij zelf een
standpunt inneemt, dat verschilt van elk van
deze drie groepen. Zij aanvaardt Frankrijk's
positie, gelijk die door Poincaré uiteengezet
is, als definitief. Maar zij wil niet weten van
de opvatting dat Engeland óf tegen Frankrijk
moet ingaan, óf met Duitschland moet mee
gaan op het stuk van de schadevergoeding.
Veeleer, meent zij, moet Engeland aan
Frankrijk de vrije hand laten en zoodoende
met dat land op goeden voet blijven en ver
der zijn voornaamste belangstelling richten
op de ontwikkeling van koloniale en over-
zeesche markten.
Het is volmaakt duidelijk, dat indien de
openbare meening in Engeland zich verder in
verschillende kampen ontwikkelt, waarvan
het eene samenwerking met Frankrijk, het
andere samenwerking met Engeland wil op
het stuk van de schadevergoeding, de regee
ring de kans onder de oogen moet zien, dat
er een splitsing in hare eigen gelederen komt
en zij op den steun van de oppositie moet
gaan rekenen.
Tardieu, die geen gelegenheid voorbij laat
gaan om Poincaré onaangenaamheden te
zeggen over de wijze, waarop de Roer
bezetting door de regeering geëxploiteerd
wordt, valt thans den minister-president aan
over de redevoering, die deze Zondag bij de
onthulling van een gedenkteeken voor de
gesneuvelden te Senlis gehouden heeft. Deze
redevoering, zegt Tardieu, is een klacht en
niet een programma. Een klacht tegen de
bepalingen van den vrede, dien hij geteekend
en afgekondigd heeft als president van de
Republiek. (Tardieu, men weet het, heeft aan
de opstelling van de bepalingen van het vre
desverdrag meegeholpen). Een klacht acht
•Tardieu Poincaré's redevoering van Zondag
ook tegen de verminkingen van dien vrede,
die Poincaré van 1920 af tot 1922 alle met
zijn votum van Senator bekrachtigd heeft.
Tardieu, wij hebben het herhaaldelijk ver
meld, acht de Roer-bezëtting een mislukking
omdat ze Verkeerd is aangepakt. België en
Frankrijk weten niet welke houding ze te
genover de Engelsche politiek moeten aan
nemen omdat de Roer-bezetting slecht over
dacht, slecht voorbereid en slecht uitgevoerd
is en na zes maanden een onbetwistbare
mislukking. In stede van op hun recht en hun
kracht te wijzen, hebben de bezetters een
beroep gedaan op „den goeden wil van
Duitschland." In plaats van van dat recht en
die kracht gebruik te maken tegenover de in-
dustrieelen uit de Roer, hebben de bezet
ters dezen overgelaten aan de pressie en
de bevelen van Berlijn. En in plaats van
aan de bezetting een politiek hoofd te geven,
hebben de bezetters de bezetting willen
bestieren van Parijs en Brussel uit door be
middeling van militairen en ingenieurs, die
in het parallel gaan van hun actie onmach
tig waren een staatsgezag te vestigen. Re
sultaat? De bezetters hebben zich noch van
den wil van het Duitsche rijk, noch van de
productie van de Roer meester gemaakt. In
zes maanden heeft de Roer geen 25 pet.
opgeleverd van wat zij gedurende dezelfde
periode verleden jaar voor de schadever
goeding gegeven had. En wanneer Poincaré
en Theunis verklaren: wij zullen pas uit de
Roer weggaan wanneer wij betaald zijn, dan
zeggen zij iets, dat zonder zin is. Want beter
dan iemand weten zij, dat de Roer-operatie
zooals zij die uitgevoerd hebben, niet be
taalt en niet zal betalen. Zij weten, dat het
productieve onderpand in hun handen opge
houden heeft voort te brengen en dat dé
likwidatie van de voorraden waarmee zij
bezig zijn, niets gemeen heeft- met een
exploitatie van het bekken.
Vandaar hun verlegenheid en die van hun
pers wanneer men hun verzoekt te zeggen
wat hun plannen zijn. Vandaar de argwaan,
die er in het buitenland gewekt wordt door
het antwoord, waartoe zij veroordeeld zijn:
wij zullen vertrekken wanneer wij betaald
zijn. Want de geheele wereld weet dat
Frankrijk en België in de Roer geen enkel
betalingsmiddel gevonden hebben. Omdat ze
in de Roer op de overwinning beknibbeld
hebben, zegt Tardieu aan het slot Van zijn
artikel, ontwikkelen onze ministers, het
woord voerend voor dooden-monumenter.
algemeenheden in plaats van oplossingen aan
de Kamers voor te leggen.
DE CONFERENTIE VAN LAUSANNE,
De laatste algemeene vergadering der
conferentie was niet openbaar. De drïe
comité's. het politieke, het economische en
het financieele kwamen achtereenvolgens bij
een. Het politieke comité hee^ zonder dis
cussie het protocol omtrent ae ontruiming
van de bezette gebieden en de wateren
van het nieuwe Turkije, het nieuwe protocol
betreffende Karagatsj en de toelating van
België en Portugal tot de onderteekening
der economische en financieele bepalingen
van het vredesverdrag aangenomen.
De onderteekening van het verdrag zal
ook officieel den staat van vrede tusschen
Portugal en Turkije herstellen.
Alle delegatieleiders gaven Turkije in
overweging onverwijld en op ruime schaal
amnestie te 'verleenen, ingaande met de
onderteekening van het verdrag. Zij drongen
er op aan, dat deze amnestie ook zooveel
mogelijk zou worden verleend aan de ver
bannen Armeniërs.
Ismet antwoordde, dat er amnestie zou
worden verleend volgens de bepalingen der
conventie, doch hij eischte voor Turkije het
recht op om ten aanzien van de Armeniërs
deze zelf vast te stellen.
Bij de sluiting der zitting gaf sir Horace
Rumboldt uiting aan zijn vreugde over de
gesloten overeenkomst.
Het tweede comité vergaderde vervolgens
onder voorzitterschap van Pellé, die voor
lezing deed van een verklaring der geallie'er-
den omtrent de gesloten overeenkomsten
en de hoop uitsprak, dat zij in alle opzichten,
ten uitvoer zouden worden gelegd. De geal
lieerden behouden zich het recht voor om
met alle middelen de naleving te verzeke
ren.
Ismet antwoordde, dat de Turksche regee
ring in onderhandeling is getreden met de
houders van Turksche schuldbewijzen en
herhaalde, dat de betaling der coupons noch
in ponden sterling noch in goud kan ge
schieden.
Pellé constateerde, dat de verklaringen
van Ismet die der geallieerden niet verzwak
ken en dat de partijen tot nader order ver
plicht zijn de overeenkomsten na te leven.
Venizelos verklaarde, dat de onderhande
lingen tusschen de houders der schuldbewij
zen en Turkije aan Turkije voordeelen heb
ben verschaft ten aanzien van de betaling
der coupons van schuldhouders in Grieken
land. De bepalingen van het verdrag zullen
niet beletten, zeide hij, dat ook Griekenland
met de houders der stukken beraadslaagt,
doch deze kwestie raakt op het oogenbiik
de Entente-regeering niet.
Het economische comité kwam bijeen on
der leiding Montagna en nam het protocol
in zake de concessies aan.
Rumboldt las een verklaring voor, waar
in leedwezen werd uitgesproken over het
feit, dat Ismet is teruggekomen op zijn
vroegere verklaringen ten aanzien van de
Turkish Petroleum Cy. Engeland beschouwt
deze concessie als geldig en zal Turkije
verantwoordelijk stellen als het ingebreke
mocht blijven.
Ismet antwoordde, dat hij arbitrage had
voorgesteld.
De Amerikaansche waarnemer zeide zich
te verheugen over de algemeene regeling
der concessies.
De Japansche vertegenwoordiger ver
klaarde het protocol nopens de concessief
niet te zullen teekenen, daar er in Turkije
geen enkele Japansch concessionaris is.
Niettemin blijft Japan steeds voorstander
van het beginsel der open deur.
Pellé verzocht vervolgens om het privi
lege der Ottomaansche Bank met twee jaar
te verlengen.
Ismet beloofde hierover zijn rege.eriftg te
zullen raadplegen.
De vertegenwoordiger van Bulgarije uitte
de hoop, dat aan de Bulgaarsche aanspra
ken op de Egeïsche Zee binnenkort vol
doening zou worden verschaft.
Montagna verklaarde ten slotte, dat het
vredesverdrag, ofschoon niet volmaakt,
waard is te worden nageleefd.
Pellé richtte nog het woord tot de Turk
sche journalisten, waarbij hij uiting gaf
aan de hoop dat de contracteerende par
tijen, met name Turkije, het verdrag zullen
aanvullen en verbeteren.
Om acht uur 's avonds is Dinsdag de con
ferentie van Lausanne feitelijk geëindigd
onder tal van welwillende redevoeringen
van alle delegaties. De laatste vergadering
was er waarlijk een van pais en vree en
liep geheel volgens de verwachting af. De
plechtige onderteekening van het vredes
verdrag is op Dinsdag 24 Juli bepaald.
UIT HET BEZETTE GEBIED.
De met tién dagen verlengde verkeers
stremming in het Roergebied wordt met
niets ontziende scherpte doorgezet. De
Fransche en Belgische schildwachten schie
ten op elk die de grens tracht over te
komen. Bovendien zijn verschillende be
woners, die zich voor grensoverschrijding bij
de controleposten aanmeldden, mishandeld
er. hun passen ingetrokken.
Het gebrek aan levensmiddelen begint
nijpend te worden, daar er niets binnen
komt en de bezetting 'groote voorraden op
koopt.
Bij het station Rotberg is een Duitscher,
die de grens over wilde door een Fransch
schildwachtdoodgeschoten.
ENGELSCHE OORLOGSPENSIOENEN.
Majoor Tryon, Brilsch minister van pen
sioenen, was een der sprekers op het con
gres van den Britschen Bond voor Mili
tairen Dienst. Hij hield zich voornamelijk
op met mededeelingen betrekking hebben
de op het werk van zijn departement ten
behoeve van hen, die nog steeds behandeld
worden wegens wonden of ziekten, in den
oorlog opgedaan. Er waren 76,000 pensioen
gerechtigden onder dergelijke behandeling
en de regeering had voor die behandeling
en voor geldelijke tegemoetkoming reeds
bijna 60,000,000 pd. st. uitgegeven, een uit
gave, die echter door de resultaten ten
volle gerechtvaardigd was. Hij wenschte den
gedelegeerden der dominions de overtuiging
te geven, dat het moederland doet wat het
kan voor de oud-gedienden. Aan pensioe
nen had Engeland thans vijfhonderd tnil-
lioen pond uitgegeven, te zamen met de
kosten der behandeling van verpleegden, en
jaarlijks moest er nog seventy milfloen hier
aan ten koste worden gelegd.
De officieele opgave nopens de werkloos
heid, over de week op 9 dezer geëindigd,
vermelden als geheel werkloozen 1,185,100
of 2250 minder dan in de vorige week en
296,000 min3er, dan op 1 Januari.
Volgens een officieele mededeeling in de
Labour Gazette bedroeg de kleinhandelprijs
voor levensbehoeften op 30 Juni gemiddeld
69 pet. boven dien van Juli 1914. Voor le
vensmiddelen was het percentage 62 pet.
boven het grondcijfer.
TANDZJER.
De Fransche, Spaansche en Engelsche
experts die zich bezig hebben gehouden
met het vraagstuk van Tandzjer, hebben
hun verdere beraadslagingen tot 22 Augus
tus verdaagd.
BULGARIJE.
De Bulgaarsche regeering heeft het besluit
genomen, de Bulgaarsche communistische
partij te ontbinden. Dit besluit moet een ge
volg zijn van de jongste ontdekking eencr
samenzwering, van de Russische en Bul
gaarsche communisten tegen de nieuwe re
geering. Besloten is verder, het verschijnen
van alle communistische bladen te verbie
den. De communistische leiders worden of
voor de rechtbank gedaagd, of het land uit
gezet.
BEZOLDIGING IN ZUID-SLAVIË.
In een vergadering van de club der radi
cale afgevaardigden te Belgrado is het re-
geeringsontwerp betreffende de bezoldiging
van ambtenaren en officieren aangenomen.
De minister moest herhaaldelijk het woord
voeren, omdat een aantal afgevaardigden te
gen het ontwerp was. De Rankowitsj, de
plaatsvervangende voorzitter, toonde eenige
brieven, waarin hij met vermoording ge
dreigd werd, indien het ontwerp verworpen
zou worden.
HET PARTICULIER BEZIT IN RUSLAND.
Naar aanleiding van Krassin's advies aan
de Sowjet-regeering om het besluit tot ver
loochening van de oude Russische schuld in
te trekken en de rechten op particulier
eigendom voor Russen en Buitenlanders, die
aan den industrieelen wederopbouw van Rus
land willen medewerken uit te breiden, daar
dit, volgens hem, een eerste voorwaarde is
voor de ontwikkeling van den handel met
Engeland, zegt de Financier and Bullionist
dat dit advies gelijk staat met het voorstel,
een streep te halen door het communistische
systeem en den kapitalistischen staat te
herstellen. De erkenning van de schuld zal
wel nog niet de hervattin" der rentebetaling
op de schulden van vóór den oorlog betee-
kenen, doch zal leiden tot de spoediger ves
tiging van handelsbetrekkingen, en de voor
waarden voor dé reorganisatie van het munt
wezen en van de nationale financiën schep
pen. Zond r herstel van het particuliere
eigendom, schadevergoeding aan conces
sionarissen, wier eigendommen onteigend
zijn en het staken van den handel in pro
ducten der geconfiskeerde concessies zal er
geen buitenlandsch kapitaal voor den weder
opbouw der Russische industrie beschikbaar
komen.
DE IMMIGRATIE IN DE VER. ST.
Er is een plan in voorbereiding om te
voorkomen, dat er in de Amerikaansche ha
vens opeenhooping van immigranten ontstaat
en er teleurstelling wordt berokkend aan
duizenden. Thans worden er elke maand n.l
duizenden landverhuizers teruggezonden.
Het plan omvat de totstandkoming van een
overeenkomst, krachtens welke de scheep
vaartmaatschappijen in Europa het aantal
en de nationaliteit van de passagiers, die ze
overbrengen telegrafeeren, terwijl de immi
gratie-beambten in de Ver. Staten aan de
maatschappijen zullen melden of de getele
grafeerde aantallen binnen de maand-quota
zijn.
De gezondheidscommissie, die in het
Donbekken een onderzoek naar het heer-
schen van de malaria heeft ingesteld, is,
naar een H. N. telegram uit Moskou meldt,
begin Juli naar Sjarkof teruggekeerd. D#
commissie heeft vastgesteld, dat in som
mige districten de geheele bevolking mala
ria heeft en deze ziekte zich steeds verder^
uitbreidt. Er zijn op verschillende plaatsen,
malariastations opgericht.
Te Saratof heeft professor Tsjelizof een
anti-malaria preparaat ontdekt, door hem
siodin genoemd, waarmee goede resultaten
moeten zijn verkregen.
Te Rostock zijn 4 nieuwe gevallen van
cholera voorgekomen, zoodat thans in het
geheel 15 gevallen zich hebben voorgedaan.S
De tijd van den oogst in Rusland it
thans aangebroken, fci sommige streken,
vooral in het Zuiden en Zuid-Oosten is men
er reeds mee begonnen. Onlangs liet, zoo
als men zich zal herinneren, een Russisch
blad zich zeer pessimisisch uit over de re
sultaten van dezen oogst, waarvan zoowel
het Russische volk als de regeering zulk»'
hooge verwachtingen had. Uit hetgeen me»
thans leest, krijgt men den indruk, dat d»
oogst in het algemeen middelmatig, in som
mige streken echter beneden het middel
matige blijft.
De .volgende cijfers geven een over
zicht van den toestand van de bosch en
hout-exploitatie in Rusland.
Volgens de laatste gegevens, verstrekt
door het volkscommissariaat van landbouw^
omvat de oppervlakte boschgrond in het
geheele verbond der Sowjet-republieke»
631,091,362 desjatinen, waarvan ift Euroi'
peesch Rusland 147,416,513 desjatinen, ifl|
Siberië 367,549,625 en in het verre Oostenj
116,125,124 desjatinen. Van de totale opg
pervlakte zijn 410,109,727 desjatinen gek
schikt voor exploitatie.
Niettegenstaande men zoo ruim ove«
bosschen beschikt, is de houtvoorzieninfl
in Rusland thans zeer onvoldoende. De oor
zaak daarvan moet vooral gezocht worden;
in de ongelijke verdeeling van den bosch
grond over het Russisch grondgebied. In de
Noordelijke gebieden b.v. is ongeveer 5.7
desjatinen boschgrond per boerenbedrijf
beschikbaar, tegen in Centraal-Rusland 0.6j
desjatinen, in Zuid-Rusland 0.2 en in Sibe
rië 22 desjatinen. Tot nog toe is de geheele
oppervlakte der Russische bosschen weinig
onderzocht en geschiedt de exploitatie
weinig oordeelkundig. Vóór den oorlog be
droeg het aantal desjatinen bosch-grond,
geschikt voor exploitatie, 31,986,891 en de
onderzochte oppervlakte 50,332,778 desiati-
nen, toebehoorende aan de vroegere land
bezitters, onderzocht. Voor de naaste toe
komst hoopt men jaarlijks 29,285 duizend
kubieke sazjen hout uit de bosschen van
Siberië uit te voeren en uit het verre Ooar
ten 11,620 duizend.
Een vergadering van voorname libei
rale en arbeidersleden van het Engelsche
Lagerhuis, waarin ook een aantal pairs wa
ren, heeft gisterenavond in het Lagerhui#
besloten, een parlementaire commissie tot
verdediging van den vrijhandel te vormen.
De vergadering was van meening, dat dé
vrijhandel in de naaste toekomst meer dein
ooit bedreigd zal worden, onder het mom
van rijksvoorkeurrechten.
Een aantal bekende geleerden en po
litici zijn voornemens op 28 en 29 Juli tg
Berlijn besprekingen te houden over: hel
Fransche optreden aan Rijn en Roer. Voog
deze bijeenkomsten is de aula der nieuwq
universiteit beschikbaar gesteld. In het orga
nisatiecomité hebben o. a. zitting prof. dr-
S. Avenarius (Dresden), bisschop dr. Schrei-
ber (Meissen), rabbijn dr. Baeck, geheim
raad von Harnack, regeeringscommissarig
Gruetzner, prof. dr. Reinhald Seeberg eau
Dinsdagmiddag is de vrijhaven vaar
Flensburg in tegenwoordigheid van eën aan
tal gedelegeerden uit het rijk en de bond
staten plechtig geopend. De gemeente-archi
tect Hólzer gaf een overzicht van de ont
wikkeling der plannen en van de enorme
moeilijkheden, waarmee men te kampeiï
heeft gehad.
Vervolgens overhandigde hij den sleutef
van het terrein van de vrijhaven aan burge
meester dr. Todsen, die hem op zijn beurtï
aan den vertegenwoordiger van den rijks
minister van financiën ter hand stelde.
Oeser, de rijksminister van binnenlandsche
zaken, sprak daarop eenige hartelijke woon
den voor de ontwikkeling van de haven.
Siering, de Pruisiche minister van handel^
herinnerde aan de groote verliezen, die Flens
burg had geleden, doordat een deel van.'
Slefeswijk-Holstein aan Denemarken moest;
.worden afgestaan. De Pruisische regceringj
heeft tijdens het referendum aan Flensburg
een vrijhaven beloofd en haar woord ge
houden. Nadat nog een telegram van dem
rijkspresident was voorgelezen werd de vrij-^
haven door de gasten bezichtigd.
VOORZICHTIG AFKOELEN.
De Commandant der Amsterdamsche
brandweer, de heer C. Gordijn Jr., meldt de
volgende f waarschuwing aan het Hdlb.:
„Mij komt ter oore", „dat iemand een
flesch spuitwater in de afgeloopen warme
dagen in een bak met ijs plaatste, waarop
de flesch terstond met hevigen knal uit
elkaar sprong, hetgeen wonder boven won
der geen ongelukken aengevolge had. De
verklaring kan geen andere zijn dan deze,
dat het glas, op zoo snelle afkoeling niet
berekend, scheurde en het aldus verzwakte
glaslichaam niet meer bestemd was tegen
den koolzuurdruk in de flesch. Met het ge
noemde gevolg.
„Men zij dus voorzichtig en koele spuit
water, kogelfleschjes en dergelijenke niet
te plotseling af'
DE DRIFTIGE VADER.
Op vrije voeten gesteld.
De mijnopzichter S. te Kerkrade, wiens 10-
jarig dochtertje door een hond van den land
bouwer D. H. werd gebeten, die daarna ir
opgewonden toestand den hond doodschoot
en vervolgens schoot in de richting van deh
vrouw van D, H., is door de justitie ié(
Maastricht op vrije voeten gesteld. Naar ver
luidt, ontkent S. op de vrouw te hebben ge#
vuurd.
DE VEILIGSTE PLAATS TIJDENS EEtf)
OXWEDER.
Een groote stad biedt de grootste zekert
heid tijdens een onweer.
De bliksem is,' zooals men weet. een dec*
Irisc.hc ontlading in de atmosfeer, welk4
wordt veroorzaakt doordat een stroom ui/
een wolk van hooge spanning overgaat naa<
eene van lage spanning, of wat minder vaald
gebeurt,* van een wolk naar de aarde. Al'eea
in liet laatste geval is cr.gcvaar.
Lucht is een, zeer slechte geleider, en biedf
grooten weerstand aan een stroom, die ed
door wil. Dat is de reden van het lichtver
schijnsel, dal hij bliksems optreedt. De elecj
triniteit gebruikt n.l. veel energie, bij haat,
pogingen om door de lucht te komen.
Zeer gevaarlijk is het verblijf in het oper/
veld tijdens onweer. Een bliksemstraal dia
(Naar het Duitsch door JOAN).
13.
Marietje schudde met overtuiging en een
beetje beschaamd haar hoofd. En omdat ze
rondom allen zag bidden, vouwde ook zij
haar handjes, en midden uit de joodsche
gemeente steeg een stil gebed naar- deH.
Maagd Maria omhoog.
„Mijn lief kind," zei Eli ontroerd, „ont
houd het voor je geheele leven Als men je
iets slechts van een mensch vertelt, hetzij
van een jood, hetzij van een Christen, ge
loof het niet, eer je de onweerlegbare bewij
zen ervoor hebt.
Als men je echter iets goeds vertelt, geloof
het dan zonder meer 1 Van nature is de
mensch edel, en de menschheid is veel beter
dan haar roep."
Er was een verheven plechtigheid over hem
gekomen bij de oude beurtgezangen en
ceremoniën, die reeds zijn voorvaderen in
tijden van bitter lijden getroost hadden, ver
gat hij zijn leed; een zoete stilte ver
vulde zijn hart.
Toen hij het kerkgebouw verliet, sprak
bem in het gedrang de heer Timmermans
aan, bij wien hij zooveel jaren aan den Euder-
weg gewoond had.
„Hoe gaat het, hoe gaat het informeerde
hij joviaal bij Eli, die Marietje behoedzaam
aan de hand hield. „Leeft u nog? Waarom
laat u zich dan in 't geheel niet meer bij
ons zien Komt u toch eens dineeren In
vertrouwen wil ik u zeggen, dat mijn vrouw
nog steeds zulke heerlijke Poolsche karper
kookt. En ik zou zoo graag met u het so
ciale vraagstuk opgelost hebben."
Eli antwoordde ontwijkend.
Met het verlaten van de synagoge en het
betreden van de modderige straat was de
vrede van zijn hart weer verstoord.
Zijn gedachten kruisten alweer om Martha
en terwijl hij met Timmermans de rij langs
wandelde, argwaande hij bij eiken bioscoop
welken zij voorbijkwamen „Misschien zit ze
daarin Misschien heeft ze zich alweer met
den heer De Leeuw verzoend, en houdt mij
in het donker haar mooie hand vast, die ze
nu niet meer terugtrekt, maar zit ze onbewe
gelijk en werpt de paarlen van haar-lachen
voor den heer De Leeuw
„U ziet er slecht uit, mijnheer Manchet
U is heel mager geworden 1" ging Timmer
mans voort. „Ik kan u alleen aanraden, kom
weer bij ons, Poolsche karpers eten 1 Dat is
een goede joodsche visch, die al menige ziele
kwaal opzij gezet heeft. Dus komt u aanstaan
den Zondag
Eli beloofde alles, zei op alles ja en amen
en dacht intusschen Misschien is ze wel in
het theater, en de directeur Sniiders voert
haar met ijs en maakt daarbij allerlei malle
praatjes, en er is niemand daar, die hem
daarvoor in zijn gezicht slaat, maar de lui,
die hem kennen, maken een buiging en lis
pelen beleefd „Dat is de directeur Snijders
van de Indjistriebank, een man met veertig
duizend mark inkomen
Onderwijl Eli zoo aan zijn gedachten ging
en het kleine Marietje op hem letten moest,
dat hij onder geen auto raakte, sprak de heer
Timmermans ononderbroken voort.
Hij was nu tot het geliefde thema van
den nood der tijden gekomen en klaagde „Ik
zeg u niets anders dan Weest u blij mijn
heer Manchet, dat u geen dienstplichtigen
zoon heeftDe kranten bevallen mij in het
geheel niet meer er hangt wat in de lucht,
maar niets goeds. Wat zegt men zooal °P de
beurs? De beurs toch heeft een neus als
een jachthond en ruikt aan eiken hoeksteen
van de politiek. En de koersen zijn de beste
politieke boomkikvorschen bij goed weer
klimmen ze omhoog, en bij slecht weer sprin
gen ze naar beneden. Ik heb Russische staatst
papieren moet ik ze verkoopen, of moe-
ik ze houden, of moet ik er nog eenige bij-
koopen nou geeft u toch ook eens een kik 1"
En Eli dacht: misschien ook is ze in het
circus en ziet gedresseerde apen en denkt
toch een beetje aan mij. Of ze is in eën ca
baret en ziet een jongleur, die glazen in de
lucht gooit, en één valt kapot, en als ze goed
kijkt, is het mijn kapot hart «jn ze tilt het op
en laat het door de kellners inpakken en
neemt het mee naar huis tot aandenken aan
den mooien avond
Hij liet den heer Timmermans zijn Russi
sche ongerustheid en nam afscheid.
Eerst toen Timmermans reeds lang uit zijn
oogen was, viel heiyi in, dat hij geheel ver
geten had, naar de gezondheid van diens
vrouw en kinderen te informeeren, en hem
te verzoeken zijn groeten over te brengen.
Hij had pijn in het hoofd zijn beenen wa
ren zoo moe, en op dit oogenbiik was alles
hem zoo onverschillig, dat hij, trots het ver
bod, om op Sabbath te rijden, met Marietje
in de electrische stapte.
En toen de conducteur hem vroeg „Waar
heen?", antwoordde hij verstrooid „Twee
Wolfsafgrond 1" zoodat Marietje hem heel
verontwaardigd corrigeeren moest „Naar den
Sachsenh auserberg, conducteur Een vol
wassene en een kind onder de zes jaar
ZESDE HOOFDSTUK.
Een trompetstoot verbrak de lucht, gillend
als de bazuinen van het laatste oordeel./
De graven openden zich maar niet om
de dooden de vrijheid te hergeven, maar om
millioenen jonge, bloeiende levens te nemen.
De wereldoorlog was uitgebroken.
Een heilige geestvervoering greep het Duit
sche volk aan, om met zijn bloed het vader
land te danken, voor al het grootsche, van
hem ontvangen.
Ook Eli dacht er enhousiast aan, zich on
der de scharen der vrijwilligers te begeven
Eindelijk was er een gelegenheid, om het ge
liefd vaderland trouw met trouw te beta
len, door de daad zich den eerenaam Duitsch
waardig te toonen.
Maar toen hij zich in den spiegel bekeek,
vertrok zijn vroolijke gezicht tot een smarte
lijke caricatuur ervan. Hij was immers een
kreupele, een belachelijke carricatuur, verge
leken met de gespierde gestalten, die van
alle kanten tot de vanen ijlden.
Zij zouden hem uitlachen. En hoewel hij
zich op het slachtveld door niemand in offer
moed zou laten overtreffen op het exer
citieterrein zou hij een komische figuur slaan,
en ze zouden zijn heiligen ijver met honende
aardigheden ontwijden.
Hij bezat slechts een enkele militaire her
innering, en die was beschamend genoeg.
Voor vele jaren was hij eens gemonsterd,
toen hij zijn jaartje dienen wilde. De officier
van gezondheid had toen met een lachenden
blik op zijn bochel gezegd „U hoeft zich
zelfs niet uit te kleeden En alle aanwezi
gen waren in een schaterend lachen uitge
broken.
Neen, hij deugde niet voor soldaat. De
natuur, die hem als een kreupele geschapen
had, weerde hem ook van dezen ingang tot het
rijk der onsterfelijkheid.
Hij gevoelde het bitter. Weer eens was hij
uitgesloten, waar het gold, iets schoons, iets
groots, iets eeuwigs te volbrengen.
Het uitbreken van den oorlog wierp op de
bank den boel door elkaar. Er waren buiten-
landsche oupons, waarvan men niet wist
of men ze nog wisselen moest of nieter wa
ren stapels buitenlandsche wissels, waarop
credieten verleend waren, en wier waarde
nu hoogst twijfelachtig geworden was all<
buitenlandsche post bleef plotseling uit dooi
en-door bange klanten belegerden de direc*
tie en wilden hun deposito's en hun tegoed te
rug trekken, verzochten om raad, welken zij^
toch niet zouden opvolgen er luidden alar#
meerende geruchten van avontuurlijken aard
over zoogenaamde moeilijkheden van bei
teekenende ondernemingen, waarmee
bank in connectie stond.
Óok eenige heeren die de hulp van de banlf
voor oorlogsspeculaties zochten te verkrijg
gen, dienden zich aan. De olie zou beslist ii(
afzienbaren tijd schaarsch worden ze hadden
het uit de beste bron als pien ze opkocht, zotf
men een vermogen verdienen.
Deze brave burgers kwamen gewoonlijk
vlugger de trap af, dan ze er op gekomen wa-,
ren. I
Directeur Snijders gedroeg zich in deze'
tormachtige dagen als een waar genie. Met!
onverstoorbare kalmte en zekerheid leidde hij
de onderneming en bijna al zijn maatregelen
bleken naderhand juist te zijn geweest. j
Ook Antoina Hoogberg verscheen op d*
bank, om raad te verkrijgen.
Zij bestormde zenuwachtig den weerloo-
zen Snijders met duizend vragen, welke de
Rijkskanselier haar niet eens had kunnen!
beantwoordenze wilde weten, hoe lang'
de oorlog duren zou, en hoe zich Snijders^
die toch een ontwikkeld man was, de vredes*
voorwaarde" voorstelde.
