BUITENLAND
tweede Blad
Het gezonde
menschenverstand.
23 «Ittli 1923
Gissingen over den inhoud van het Engelsche concept-antwoord.
Duitschland zal voorloopig geen kolen meer leveren aan Italië. De
levensmiddelenrelletjes te Breslau. Dreigende kabinetscrisis in Por
tugal.
Ónder de Telegrammen: Het Engelsche antwoord in Parijs ontvangen;
een rede van Poincaré; Frankrijk zal niet vóór Vrijdag of Zaterdag a.s.
antwoorden.
fiEM. BUITEHL BERICHTEN-.
B8NNENUNDSGH NIEUWS
Japan 5.
China 6.
XXIV.
Een der kwalen van de Indische samenle
ving is de tijdelijkheid.
Wanneer de lezer hier de opmerking wil
maken, dat hetzelfde het geval is overal op
dit ondermaansche, dan weet ik, dat hij nog
nooit in Indïë is geweest.
De Indische, tijdelijkheid is van een bijzon
dere soort, ze is korter, rusteloener dan an
dere tijdelijkheden.
Op de Departements-bureau's is het een
woord, dat dagelijks te pas komt, het wordt
er gehanteerd op een wijze, dat gewone men.
schen zich voor het hoofd gaan slaan om
dat ze er niets van begrijpen.
Toen ik pas kort in Gouvernement's dienst
was, heeft het geruimen tijd geduurd, voor
dat het verschil me duidelijk was tusschen
het geval, dat een ambtenaar werd „tijdelijk
belast met de waarneming van de betrek
king vandit of dat", of dat hij werd
„belast met de waarneming van de tijdelijke
betrekking vanof dat hij werd „tijde
lijk belast met de waarneming van de tijde
lijke betrekking
Op de Gouvernement's-bureau's is men
ook het schoone woord „semipermanent"
gaan gebruiken. Blijkbaar gevoelde men be
hoefte om onderscheid te maken tusschen
verschillende graden van tijdelijkheid.
We zien dus hier verschillende gebouwen
opgetrokken van „semi-permanent" materi
aal, d.wz. ze zijn niet van steen opgetrokken,
maar
Zie daar, nu ik het woord verklaren wil,
weet ik geon raad.
Ik sla het Verklarend Handwoordenboek
van Koenen op, en vind voor permanent;
voortdurend, blijvend. Doch semi-permanent
tida ada ('t is er niet) zeggen we hier.
Half-blijver.d? Wat is dat? Wat ligt er nog
tusschen blijvend en tijdelijk?
Enfin, het woord klinkt schoon, en vooral
deftig, bijna degelijk. Dus; leve de semi-per-
manentie.
O, dat voortdurend tijdelijke in de Indische
samenleving.
De woord-combinatie klinkt zinneloos;
maar, heusch, ik zie nog geen eind komen
aan de Indische tijdelijkheid.
Zoo lang Indië zich zelf niet is, zoolang dit
land vreemde krachten van buiten, vreemd
intellect, vreemd kapitaal van noode heeft,
zal het komen en gaan, het wisselen voort
blijven duren. En aangezien men de radica
le verandering wil verschuivenad ca-
lendas graecas, zie ik nog een onafzienba-
ren weg van tijdelijkheden voor ons liggen.
Ik zal den lezer eenige voorbeelden geven,
hoe hier de tijdelijkheid alles beheerscht.
Laat ik maar van boven af beginnen.
We hebben eerst een jaar of vijf een Gou
verneur-Generaal gehad, die naar veler
zeggen met het Indische geld smeet. Hij
liet zijn opvolger zitten met begrootings-te-
korten en overschrijdingen van honderden
millioenen. Nu hebben we een landvoogd,
die noodgedwongen aan het bezuinigen is ge
slagen, dat de stukken er af vliegen. Om te
bereiken volgens zijne eigen woorden
dat zijn opvolger met een schoone lei begin
nen kan. Het is inderdaad beter dan te zeg
gen, après moi le déluge. Doch ik heb zoo'n
flauw vermoeden, dat deze opvolger zal moe
ten beginne met die schoone lei uit den put
op te diepen, en daarmede zijnjj jaren zoek
zal moeten brengen. Diens opvolger zal zich
dan kunnen zetten tot het opschrijven van
nieuwe berekeningen. Als hij dan maar, bij
het opstaan, met zijn mouw weer geen veeg
over de lei haalt.
Niet heel veel langer dan een jaar zit hier
de huidige Vice-president van den Raad van
Indië, de ambtenaar, die op één-na-de-hoog
ste plaats zit, die bij ontstentenis van den
landvoogd het regeeringsbeleid te voeren
heeft. Dezer dagen meldden de dagbladen,
dat hij binnen korten tijd repatriëeren gaat,
„wegens gezondheidsredenen."
In een mijner eerste brieven schreef ik
over de nieuwe gebouwen, welke te Batavia
verrezen zijn, en noemde daaronder het
nieuwe postkantoor Weltevreden. Toen ik
hier de opmerking maakte, dat het gebouw
anders is geworden dan het oorspronkelijk
ontwerp aangaf, kreeg ik ten antwoord: O,
dat ontwerp is al zoo dikwijls veranderd, el
ke nieuwe ingenieur, die er bij kwam, vond
het noodig wijzigingen aan te brengen.
Zoo gaat hef van hoog tot laag.
Bovendien gaat het gouvernement zelf on
wrikbaar door, al die wisselingen nog te ver
meerderen. Overplaatsingen zijn aan de orde
van den dag. Ik ken ambtenaren, die in een
jaar tijd drie keer werden overgeplaatst.
En wie gedurende hun diensttijd geruimen
tijd op dezelfde plaats worden gelaten, gaan
te gelegener tijd met buitanlandsch verlof. Ze
moeten dan worden vervangen door anderen,
die van elders moeten, deze moeten ook we
der vervangen worden, enz. En dat wel voor
8 maanden, voor een jaar, voor twee jaren
misschien.
Dus: tijdelijk.
O, die tijdelijkheid.
Die wisseling van personen brengt wisse
ling van inzichten, en de groote lijn raakt
zoek. In plaats daarvan bakent ieder voor
zich zelf een stukje af, een volgende zet er
zijn stukje loodrecht op, misschien in tegen
gestelde richting terug, en verdwijnt
dan weer.
Die tijdelijkheid drukt op alles.
Volksraadsleden, gemeenteraadsleden, be
stuursleden van vereenigingen, ze komen en
gaan. Indien ze goed willen doen, brengen
ze nieuwe ideeën, welke over enkele jaren
door een ander op zij worden gezet. Slechts
weinigen raken goed thuis in de zaken, waar
over ze medezeggingsschap hebben. We heb
ben hier een geval mede gemaakt, dat de
candidatenlijst voor de Volksraadszetels van
een der politieke partijen binnen drie jaren
tijd uitgeput was tengevolge van de vele mu
taties.
Het*gevolg is, het ambtenarendom gaat re-
geeren, het heeft de meeste menschen, die
het nóg weten. En het maakt zich steeds
meer onmisbaar.
Bijna iedereen heeft hier wat te klagen
over de „Algemeene Secretarie" te Buiten
zorg, het kabinet van den landvoogd, maar
met heel wat meer macht dan dergelijke ka
binetten elders hebben. Zij houdt de draden
van geheel het regeerings-net in handen.
Wee den landvoogd, die trachten wil deze
gecumuleerde macht van het bureaucratisme
aan te tasten. De secretarie laat hem zijn
eigen gang gaan bij het zoeken naar een weg
tusschen de groote stapels bescheiden, welke
liggen opgetast als een wal om de vesting der
Secretarie. Stukken, welke hij noodig heeft,
liggen niet op hun plaats. En na een tijdje
bij den een wat langer, bij den ander wat
korter komen ze amende honorable ma
ken.
Onder de G.G.'s zijn er geweest, ijzervre
ters, die gebieden zoo groot als Nederland
in korten tijd onder het Nederlandsche ge
zag brachten, en die toch hunne tanden heb
ben stuk gebeten op dien papieren wal.
En wie onder hen, bij den aanvang van zijn
bewind verklaarde, dat hij de Algemeene Se
cretarie wel klein zou krijgen, dankt haar na
vijf jaren voor den uitstekenden bijstand,
welke hem werd verleend.
Zoo gaat het.
In 't land der tijdelijkheid.
Kan het ook anders?
Hoe weinigen zijn er, die niet op een ge
geven oogenblik gaan zeggen: waarom zou
ik het me zelf moeilijk maken, voor dezen
korten tijd?
En de meeste menschen zeggen: het zal
zijn tijd wel duren.
Duren, ja duren zal het.
Duren zal die tijdelijkheid, zoolang de
„trekkers" de leiding moeten hebben bij den
gang der Indische zaken.
Ik zeg daarmede niets beleedigend, en be
doel niets revolutionnairs.
Ik zelf ben een trekker, en hoe ik ook
van dit land hou wanneer de zorg voor
het grootbrengen van mijne kinderen (doch
dat zal nog wel lang duren) het toelaten zal,
ga ooi ik dit land voor goed verlaten, om
op een mooi rustig plekje van Nederland mij
ne laatste levensdagen door te brengen.
Doch de feiten liggen er eenmaal zoo.
Indien we het goed met Indië meenen, dan
moeten we zorgen, dat de blijvers, langza
merhand doch zeker, in staat komen zelf de
leiding in handen te nemen, en dat Indië zich
zelf worden kan.
J. A. M. d. F.
HET ENGELSCHE ANTWOORD.
Zaterdag is het ontwerp van het ant
woord van Engeland aan Duitschland aan
de geallieerde en Amerikaansche gezant
schappen toegezonden.
De Londensche bladen vernemen dat het
antwoord in beginsel het Duitsche aanbod
om zich bij de uitspraken van een interna
tionale commissie neer te leggen, aanvaardt
naar de samenstelling of de wijze van be
noeming van zulk een commissie niet speci
ficeert.
Het antwoord zegt, dat de drie vormen
van waarborgen, vermeld in het Duitsche
memorandum van 7 Juni op hun mérites
zullen worden overwogen, zonder vooruit
te loopen op de kwestie van hun toerei
kendhsid.
Het antwoord geeft behoedzame wenken
ten aanzien van dc wijsheid van het eindi
gen van het lijdelijk verzet in het Roer
gebied en de begeleidende brief aan Frank
rijk doet daarmee overeenstemmende voor
stellen ten aanzien van een ontspanning
van het Fransche houvast op het Roer
gebied.
Uit Londen wordt nog aan de „N. R. Ct."
geseind:
De Londensche bladen verhalen met
meer of minder stelligheid allerlei over den
inhoud van het ontwerp van antwoord aan
Duitschland. De vergelijking hunner gege
vens doet echter zien, hoe onzeker men is.
Toch duiken uit den baaierd een- paar din
gen op waarbij men met eenig recht kan
blijven stilstaan. Zoo bevat, volgens de
„Express", de begeleidende brief het. betoog,
dat Engeland onmogelijk de staking van het
lijdelijk verzet kan eischen, omdat het de
Roer-bezetting onwettig en het lijdelijk ver
zet dus gerechtvaardigd acht. Engeland zou
deze kwestie over de wettigheid der Roer
actie aan het oordeel van het Haagsche ge
rechtshof willen jpnderwerpen. Ging Frank
rijk daarmede accoord, dan zou de Britsche
regeering er bij Duitschland verder op aan
dringen zich naar de uitspraak te gedragen
en bij wettigbevinding het lijdelijk verzet
te staken. Dit verhaal ziet er niet zoo on
mogelijk uit en daar het niet in de lijn van
de politiek der „Express" ligt, kan de
wensch hier niet de vader van de gedachte
zijn. Algemeen gelooft men dat het ontwerp
zelf de kwestie van het lijdelijk verzet niet
of nauwelijks aanraakt, zulks in overeen
stemming met het feit ook, dat het Duitsche
memorandum waarop het een antwoord is,
er over zweeg. Het begeleidende memoran
dum zou evenwel een uitvoerige beschou
wing bevatten, waarin het heele Britsche
standpunt ten aanzien van de Roer-actie
gedetailleerd uiteengezet wordt.
Voorts schijnen wij te kunnen aannemen
dat het ontwerp wel de commissie ter vast
stelling der capaciteit aanvaardt, maar zich
nog niét uitlaat over haar samenstelling. De
regeering houdt dan de handen vrij. Over
de vraag of de schulden-kwestie behandeld
wordt, bestaat veel verschil van meening.
Zoo beweert de eene dat Engeland de voor
waarden noemt, waaronder het zijn schuld
vorderingen op de geallieerde landen wil
opgeven, anderen echter beweren dat En
geland zoo ver echter niet gaan zal. Over
het geheel is men iets optimistischer ge
stemd. Hetzelfde hooren wij udt^ Parijs. De
correspondent van de „Times verneemt
daar van een hoogen ambtenaar dat de moei
lijkheid voornamelijk van poiitieken aard is.
Betaalt Frankrijk slechts een politieke
overwinning in de Roer-actie, dan zou de
economische regeling van zelf tot stand
komen. Ik krijg den indru, dat het Fran
sche* optimisme niet op prima gronden be
rust. De anti-climax is in dat geval te
vreezen.
Ik merk nog op, dat de „Chronicle" met
vette letters meldt, dat de inhoud van de
nota mogelijk onofficieel ook aan een land
medegedeeld wordt, welks grnodgebied aan
Duitschland grenst en dat bijzonder bij de
oplossing geïnteresseerd is. Klaarblijkelijk*
denkt het blad aan Nederland, dat dezer
dagen telkens ook in verband met de
commissie voor vaststelling van de capa
citeit genoemd wordt.
Het Belga Bureau meldde Zaterdag uit
Parijs: De Engelsche nota over de vergoe
ding is te twaalf uur vanmiddag op het
ministerie van buitenlandsche zaken over
handigd. De inhoud wordt streng geheim
gehouden. Terwijl denzelfden dag uit Brus
sel werd geseind: Vandaag is de Engelsche
nota aan Jaspar overhandigd. Zij viel mid
den in den nationalen feestdag en werd aan
gebracht door een lid van het personeel
van de Belgische legatie te Londen, die
daarvoor speciaal te Brussel was gekomen.
Jaspar en Theunis, bijgestaan door hun
chefs van het kabinet, hebben er onmiddel
lijk kennis van genomen. Tot vanavond toe
heerschte er groote bedrijvigheid op beide
departementen.
Het Engelsche document was vergezeld
van een beleefden geleibrief. Maandag zal
het aan den ministerraad worden medege
deeld, die voor dit doel is bijeengeroepen.
Het antwoord stelt de benoeming van
een commissie van deskundigen voor, die
de betaalkrachtigheid van Duitschland zal
vaststellen en de middelen om tot een op
lossing voor het herstel te komen zal op
sporen. De Engelsche regeering schijnt het
lijdelijk verzet in het algemeen eenigszins
te betreuren. Zij zou het terugkeeren tot de
onzichtbare bezetting d. w. z. het terug
trekken der troepen uit de arbeidscentra,
on voorwaarde van zekere door Duitschland
t geven waarborgen, voorstellen.
Over den indruk, in regeeringskringen
door dit stuk gewekt, zijn wij het volgende
te weten gekomen: Deze is tamelijk gunstig;
in de eerste plaats hierom, dat er niets van
een breuk tusschen de geallieerden en Enge
land heeft plaats gevonden en dat integen
deel de nota de deur naar de onderhandelin
gen wijd openlaat. Dat is het kapitale punt.
Ongetwijfeld zijn er in de nota dingen, die
moeilijk te aanvaarden zijn, maar besprekin
gen kunnen de scherpe hoeken wat afstom
pen. Men heeft alle hoop om het eens te
worden over de essentieele kwestie. Daarom
zullen de besprekingen met Engeland,
Frankrijk en Italië in het begin van de vol
gende week worden hervat. Wij vernemen
echter uit directe bron, dat er voorshands
geen sprake is van een ontmoeting tusschen
vertegenwoordigers van die landen.
Hoe dit ook zij, de indruk te Brussel is
gunstig, hoofdzakelijk om deze reden, dat de
besprekingen zullen worden hervat.
Reuter verneemt, dat het niet waarschijn
lijk geacht wordt, dat in de eerste dagen
antwoord kan worden ontvangen op de Brit
sche nota aan de geallieerden, welke giste
ren op de Londensche gezantschappen over
handigd is. Terwijl er voorbehoud in acht
genomen wordt ten aanzien van den aard
der Britsche nota verluidt, dat het ontwerp-
antwoord aan Duitschland in den huidigen
vorm het lijdelijk verzet niet veroordeelt. De
reden van deze terughoudendheid is, dat de
Britsche regeering nimmer geassocieerd is
geweest met de Roerpolitiek.
Men is te Londen ervan overtuigd, dat er
voor Woensdag geenerlei veranderingen of
besluiten in de buitenlandsche politiek zijn
te verwachten. Voor Dinsdagavond gelooft
men niet, dat Frankrijk gereed zal zijn met
de formuleering van zijn opinie aangaande 't
voorgestelde algemeene antwoord van de
bondgenooten, nog afgezien van de beraad
slagingen, die natuurlijk tusrehen Brussel en
Parijs noodig zullen blijken, alvorens het ge
zamenlijke antwoord kan worden geformu
leerd. Wanneer en hoe de vierde groote
bondgenoot, te weten Japan, zijn opinie ge
reed zal hebben, weet natuurlijk niemand en
het lijkt noodzakelijk, als ook Japan mede
werkt tot een gemeenschappelijke nota aan
Cuno, dat ook de Japansche gezant eerst de
gelegenheid heeft, met zijn regeering afdoen
de in gedachtenwisscling te treden, alvorens
een besluit door de-andere mogendheden
wordt getroffen.
UIT DEN VOLKENBOND.
De commissie voor de mandaten uit den
volkenbond heeft kortelijks van gedachten
gewisseld over algemeene kwesties nopens
de grondgebieden, die onder mandaat staan,
o.a. den handel in alcohol, de slavernij enz,
en de versiagen van de Fransche regeering
over Cameron en Togo, de vroegere Duit
sche kolonies, die thans onder Fransch man
daat staan, besproken.
NOORWEGEN EN DE VOLKENBOND.
Als Noorsche gedelegeerden naar de alge
meene vergadering van den Volkenbond, in
Sept. te Genève te houden, zijn benoemd:
dr. Fridtjof Nansen, de voormalige eerste-
minister Blehr en de president van het Stor
ting, Lykke.
DUITSCHLAND LEVERT GEEN KOLEN
MEER AAN ITALIË.
Volgens dagbladberichten uit Essen ziin de
leveringen van herstel-kolen aan Italië opge
houden wegens het door de Franschen in
beslag nemen van de naar het Zuiden voe
rende spoorwegen. Van Italiaansche zijde is
bij de bezettingsautoriteiten hiertegen ge
protesteerd. De reden van het verhinderen
dezer kolenleveranties aan Italië is het
steeds meer opraken van de kolenvoorraden.
In het noordelijk deel van het Roergebied
zijn de opslagplaatsen reeds geheel uitgeput.
Ook de voor de Engelsche bezettingszone
bestemde kolentr'einen zijn gisteren te Voh-
winkel in beslag genomen.
Generaal Degoutte heeft 'n nieuwe in
structie uitgevaardigd voor het vervoer van
ontplofbare stoffen in het Roergebied. Be
zit, vervaardiging en vervoer van ontplof
bare stoffen en handel in die stoffen zijn
verboden. De mijnen en steengroeven, die
ontplofbare stoffen noodig hebben, hebben
bijzondere machtiging noodig en zullen ook
slechts voorraad voor een maand mogen
hebben en een steeds ter beschikking der
bezettingsautoriteiten staand register van
die stoffen moeten houden. Overtreding de
zer voorschriften kan worden gestraft met
gevangenisstraf van ten hoogste 5 jaar en
geldboete van ten hoogste 100 millioen
mark.
DE LEVENSMIDDELENRELLETJES TE
BRESLAU.
De opperpresident van Neder-Silezië heeft
over de stad Breslau en het landsdistrict
Breslau den verscherpten staat van beleg af
gekondigd. Vergaderingen onder den bloofen
hemel zijn tot nader order verboden; vam
vergaderingen in gesloten lokalen moet 24
uur vóóraf aangifte gedaan worden. Overtre
ding dezer voorschriften wordt gestraft met
gevangenisstraf van ten minste drie maanden
of boete van tenminste 10 millioen mark.
Verder heeft de politie te Breslau instructie
gekregen met alle middelen tegen uitspattin
gen op te treden. Honderden personen zijn
gearresteerd en verscheidene plunderaars
zijn om het leven gekomen. De schade be
draagt verscheidene milliard en marken.
Behalve de 15 levensgevaarlijke gewonden,
zijn er nog ongeveer 100 min of meer ern
stig gekwetsten te Breslau. Vanochtend
heerschte er rust in de stad. Patrouilles der
schupo, gewapend met karabijnen en hand
granaten, trokken door de straten en ver
hinderden alle nieuwe samenscholingen. Bijna
alle winkels zijn gesloten. De algemeene
Duitsche bond van vakvereenigingen heeft
zich ter beschikking van de overheid ge
steld om behulpzaam te zijn bij het hand
haven van de orde. De overheid heeft dit
aanbod aanvaard. Vertegenwoordigers der
arbeiders, voorzien van een witten band om
den arm, loopen met de politie mede. Boven
dien heeft de politie aanzienlijke verster
kingen uit Midden-Silezië ontvangen.
Over de opstootjes van gisteren worden
nog bijzonderheden gemeld, die voor een deel
slechts van bij zoodanige opstootjes gebrui
kelijke tooneelen melding maken, maar voor
een ander deel. doen zien, dat het der poli
tie onmogelijk was het oproer met den ge-
wenschten spoed te onderdrukken, omdat
het op allerlei verschillende punten der stad
gelijktijdig losbrak.
De dooden zijn gevallen bij de verdedi
ging van een confectiemagazijn door de poli
tie. Een betrekkelijk kleine troep had reeds
verschillende confectiemagazijnen uitgeroofd
en zich voorzien van een aantal pakken, dat
het aantal plunderaars verre overtrof. Toen
de politie de plundering van een volgend
confectiemagazijn trachte te verhinderen,
werd zij zoodanig in het nauw gedreven, dat
zij van haar schietwapenen gebruik moest
maken.
De plunderaars beschikten over fietspa-
trouilles, die bij het naderen der politie
waarschuwden. De bevolking trachtte tel
kens de arrestanten te bevrijden.
Volgens de laatste berichten zouden tot
Zaterdag 1200 arrestaties wegens plundering
en ordeverstoring plaats gehad hebben. Het
aantal dooden moet 6, dat der gewonden 15
bedragen. Een aantal gearresteerden is weer
vrijgelaten.
DE ONTVLUCHTING VAN ERKHARDT.
Op de verklaring van de Saksische regee
ring, waarin de schuld voor de ontvluchting
van Ehrbardt voornamelijk aan dr. Schmidt,
den voorzitter van het staatsgerechtshof, in
de schoenen wordt geschoven, is de rijks
minister van justitie, het antwoordt niet
schuldig gebleven. In een kort communiqué
deeit hij mede. dat hij dr. Schmidt om op
heldering heeft gevraagd. Het resultaat zal
gepubliceerd worden. De rijksminister van
justitie wenscht echter thans reeds op te
merken, dat wat ook dr. Schmidt mag heb
ben verboden of toegestaan, zulks niet in het
minst de directie van de Saksische gevan
genis van haar verplichting heeft ontslagen
om er voor te zorgen, dat de gevangenen
niet ontvluchten. Indien deze hem niet ge
durende te langen tijd volstrekt verboden vrij
heden had toegestaan, zou de vlucht niet
mogelijk geweest zijn.
Dit dispuut kan niet geacht worden, bij te
dragen tot verhooging van het aanzien van
de beide regeeringen.
POLEN EN DE KLEINE ENTENTE.
Men is in Duitschland onder den indruk
van het bericht dat zoowel Tsj'echo-Slo-
wakije als Zuid-SIavië tegen een toetreding
van Polen tot de kleine Entente zijn, daar
in Polen en Roemenië een sterke beweging
te<*on Rusland beriaat,
Tsjecho-SIowakije en Zuid-SIavië zijn in
het. geheel niet vijandig aan Rusland gezind.
De linksche pers zegt openlijk, dat minis
ter Seyda's politiek om een tegen Duitsch
land gericht Mid'den-Europa te scheppen
geheel mislukt is Ook is het hem niet ge
lukt de Baltische staten aan de politiek van
Polen dienstbaar te maken.
DE STAKING IN POLEN.
In de staking in Polen is eenige ontspan
ning ingetreden," daar de arbeiders tot
schikking geneigd zijn. Ze ziin dit echter
blijkbaar alleen met de bedoeling hun krach
ten te sparen voor den groot.cn strijd om
loonen in goudwaarde. Men schijnt dan ook
met een nieuwe groote beweging binnen
korten tijd te moeten rekenen.
DREIGENDE KABINETSCRISIS IN
PORTUGAL.
Reeds is gemeld, dat de Portugeesche
premier zijn voornemen te kennen heeft
gegeven om af te treden en zich uit het
politieke leven terug te trekken in verband
met oneenigheden in het kabinet.
De Madrileensohe corespondent van de
„Times" spreidt eenig licht over deze on
eenigheden.
De minister van oorlog had namelijk aan
het kamerlid kapitein Maia een arrest van 30
dagen opgelegd wegens inbreuk op de mili
taire discipline en aan de Kamer verzocht
de immuniteit, die de kapitein als kamerlid
genoot, op te heffen, opdat aan het vonnis
uitvoering zou kunnen worden gegeven.
Partijpolitieke kwesties gaven aan de
kwestie een scherp karakter. Kolonel Frei-
ria, de minister van oorlog, trad af en in de
Kamer ontstonden zulke tooneelen dat de
president het Huis verliet, zich verder
schuil hield en later zijn voornemen te ken
nen gaf óm het politieke leven vaarwel te
zeggen.
Lijdt de regeering in deze kwestie de ne
derlaag, dan ontstaat er voor haar een on
aangename positie met het oog op de om
standigheid, dat de volgende maand de
presidentieele verkiezingscampagne begint.
De royalisten hebben intusschen hun voor
nemen te kennen gegeven om vóór de regee
ring te stemmen, omdat de kwestie de mili
taire discipline raakt.
EEN NIEUWE HITTEGOLF?
In Engeland vreest men voor eep nieuwe
hittegolf. Vrijdag heeft men in verscheidene
deelen van het land, in het. bijzonder in het
Zuiden, het midden en het Oosten, tempe
raturen vastgesteld, die deden denken aan
de warme dagen van de vorige week. De
hoogste temperatuur was 85 graden, te
South-Farnborough, terwijl verder de tem
peratuur om en bij de 80 graden schom
melde.
Naar uit Praag gemeld wordt, zijn ver
tegenwoordigers van de verschillende de
partementen naar Parijs vertrokken om
daar te beraadslagen over de verdeeling en
de boeking van die eigendommen der vroe
gere Oostenrijksche monarchie, welke vol
gens het verdrag van St. Germain in het
bezit van Tsjecho-SIowakije zijn overgegaan.
De waarde dezer goederen zal door de
commissie van herstel worden bepaald, en
worden gesteld op de rekening van Tsjecho-
SIowakije en worden afgeschreven op de
schadevergoedingsrekening van Oostenrijk.
De Hongaarsche ministerraad heeft
machtiging verleend tot het beginnen van
een strafvervolging tegen den afgevaardigde
Ulain wegens laster. De Nationale Vergade
ring moet nu eerstdaags beslissen over deze
zaak, die nog pijnlijke onthullingen kan
brengen.
Ter gelegenheid van het vijfjarig be
staan der republiek, zal Tsjecho-SIowakije
op 28 October behalve de gouddukaten ook
jubileumzegels uitgeven. Zij zullen den beel
denaar van president Masaryk vertoonen
naar een ontwerp van Max Svabinsky.
Dinsdag zal in het parlementsgebouw
te Keulen-Deutz een groote betooging van
Keulsche vrouwen plaats hebben om een
beroep op de wereld te doen en de aandacht
der andere volken te "vestigen op den ver-
schrikkelijken toestand van het Duitsche
volk.
De Duitsche rijksminister van financiën
maakt ibekend, dat voor den eersten termijn
van de bijdrage voor de broodvoorziening,
die met 1 A ugustus vervalt, het tienvoudige
van de gedwongen leening ten grondslag
moet worden genomen.
Het Argentijnsche schoolschip, Presi
dent Sarmienta is, uit Amsterdam komend,
te Hamburg aangekomen.
Ter gelegenheid van het Turnfeest te
Mtinchen is dc hoogste berg van Duitchland,
de Zugspitze (2900 M.), in de afgeloopen
week door ca. 20.000 personen beklommen.
Daarbij zijn slechts 11 personen naar om
laag gestort, van wie vier gedood en zeven
zwaar gewond werden.
De staking der metaalarbeiders te War*
schau heeft zich uitgebreid. Voor het ove*
rige is de stand van de staking der textiel
arbeiders enz. constant getbleven. Er zijn
onderhandelingen aan den gang. Er heerscht
overal rust.
Davis, minister van sociale voorzorg ïii
de Vereenigde Staten, is te Praag aange
komen en heeft verklaard, dat zijn land
onder een krisis van werkkrachten lijdt en
dat het mogelijk is dat de wet op de im
migratie verzocht wordt.
.De prins van Wales heeft Vrijdag gede
jeuneerd bij Thomas Hardy, den beroemden
romancier en dichter. Zij hebben een een-
voudigen maaltijd gebruikt en daarna een
auto-tocht gemaakt door „Wessex", zooals
de streek in de romans van Hardy heet.
PASPOORTEN EN PASVISA,
Voor Nederlanders, die een zaken- of
vacantiereis gaan ondernemen, zijn de vol
gende gegevens omtrent paspoorten en pas
visa van belang:
Het paspoort vereischt géén visum in de
landen: België, Frankrijk, Denemarken,
Noorwegen, Spanje, Italië, Luxemburg,
Zwitserland,- Groot Brittanië en Ierland en
IJsland.
Voor Marokko, Tunis, Indo-China (Fran
sche gebieden), Zuid-Ierland en de Britsche
dominions is wel een visum noodig. Prijs van
een visum voor de Britsche dominions:
4.88, voor de Fransche gebieden 12.
Voor België is ook een bewijs van Neder
landerschap toegestaan.
Voor Duitschland kost een gewoon visum
9; kinderen boven de 15 jaar moeten een
afzonderlijk visum hebben.
Voor een doorreis door Duitschland wordt
een visum van 9.vereischt, In Beieren
is bovendien een toelatingsbewijs noodig.
De prijzen der pasvisa zijn voorts:
EUROPA.
Oostenrijk 6, terwijl eveneens familie-
paspoorten voor ouders met kinderen bene
den 15 jaar geldig zijn;
Hongarije 6, voor een doorreis 0.60,
familiepaspoorten toegestaan.
Tsjecho-SIowakije 6, familiepaspoorten
moeten eveneens foto en handteekening van
de echtgenoote dragen;
Turkije 10;
Zweden 4
Portugal 5.j
Polen 10.
Finland 6.
Letland 11.alleen voor heenreis 10
en transitvisa 2.
Joego Slavië 6
Sovjet-republieken: men wende zich tot
de legatie te Berlijn;
Roemenië 11
Lithauen 6.
BUITEN EUROPA,
Ver. Staten v. Noord Amerika 26; fami
liepaspoorten gelden voor dochter tot 21 en
zoons beneden 15 jaar;
Brazilië 5.72; en
DE BROEKHUIJS-OBLIGATIES.
De premie-leening der Zuid-Ned. Credietbank
stopgezet.
Naar de Msb. verneemt, heeft de aandeel
houdersvergadering der Zuid-Nederlandsche
Credietbank besloten naar aanleiding van
het ingrijpen der justitie de uitgifte der
premieleening stop te zetten en den agenten
opdracht te geven de betaalde bedragen te
restitueeren.
NED. R. K. MIDDENSTANDSBOND,
In den loop van de volgende maand zal
worden opgericht een Nationale R. K. Bond
van Kruidcniersvereenigingen en een Na
tionale R. K. Banketbakkersbond.
Dc datum voor het eendaagsch congres
van den Ned. R. K. Middenstandsbond, dat
te Utrecht zal worden gehouden, is voor
loopig gesteld op 4 October.
(Msib.)
Een Psychologisch sprookje.
Er was eens een korte, dikke man met
waterblauwe, vooruitspringende oogen hij
had een groote beenige vrouw, die als een
kwikstaart door het huis yloog, alles alleen
het beste wist en den dikken Hans haar
groot verstand en hare nog grootere vuisten
aan alle kanten liet voelen. Niets kon de
man goed doen dadelijk kwam zij er tus
schen met schelden en kijven noemde hem
een ezel, een os, een rhinoceros en zooals
andere wegens hun verstand vermaarde die
ren heeten en wanneer hij daartegen zijn
mond durfde openen sloeg zij met vuistsla
gen en volgens andere dergelijke landsge
woonten op hem in.
Op zekeren dag tegen middagtijd beval
zij hem balletjes deeg bij het vuur te zetten
hij deed wat zij hem gelastte. Maar in plaats
van ze in de pan met kokend water te leg
gen, om daarin gaar te worden, legde hij het
eene na het andere in het brandende vuur
en kon zich niet verzadigen met te zien, hoe
ze alle tot zwarte stukken te zamen krompen.
Daar kwam de vrouw aan en voegde hem
toe „Waar zijn de balletjes deeg Heb ik
je niet gezegd dat gij ze bij *t vuur zoudt
zetten „Ja ongetwijfeld," sprak de dikke,
„dat heb ik reeds gedaan. Zie maar hoe ze in
het vuur reeds bruin worden." Daarop greep
het booze wijf een pollepel van den muur en
schreeuwde „Jou domkop Wie heeft je ge
zegd dat je de balletjes meel in het vuur
moest leggen Moest uw gezond menschen
verstand niet zeggen, dat zij verbranden
„Gezond menschenverstand Wat is dat
Daar heb ik nog nooit van gehoord." Daarop
hief dat grommige wijf den pollepel met een
krachtige hand op, de dikke Hans echter
dacht „de wijste geeft toe", en vluchtte
heen zoo snel zijn voeten hem konden dra
gen.
Eerst dacht hij zijn intrek te nemen bij
zijn buurman, tot de grootste boosheid van
zijn vrouw bedaard was daar hij haar echter
nog niet zoo woedend gezien had, hield hij
't thans voor geraden wat verder te gaan en
slungelde met de handen in zijn broekzakken
voort, totdat hij aan het einde van het dorp
gekomen was. Daar was een sloot met veel
eenden sommigen lagen met den kop tus
schen de vleugels op den kant te rusten,
anderen konden zich niet verzadigen met
loodrecht verheven achterlijf het slijk te door
snateren. Juist had een woerd een doode
muis gevonden en tobde zich af die in te
slikken, zoodat hem de oogen uit het hoofd
puilden.Maar hoe hij ook drong, hij kon ze
niet naar binnen slaan daarop werkte hij
ze weer uit zijn keel en pakte zé bij den
staart, om te beproeven of het zoo beter
zou lukken maar ook op die wijze ging het
niet. Toen de eenden dit zagen, barstte al
het eendenvolkje uit in een schaterend la
chen ha, ha, ha, hazoodat hunne dikke
buikjes er van schudden. Nu kwam de beurt
aan een tweede eend. Zij worgde en worgde,
beproefde het van voren en van achteren,
maar het ging haar geen haar beter dan den
woerd. Zoo deden nog tien andere eenden
na haar, maar allen moesten het vette hapje
weder uitspuwen en telkens verhief zich
opnieuw de schaterlach van de andere.
Dat hoorde op zijn mesthoop daarnaast de
fiere huishaan Gockel. „Ik moet toch eens
gaan zien, wat er bij het eendenvolk hier
naast te doen is, dat zij zoo vroolijk zijn,"
sprak hij tot zijn kippen en stapte heel trots
naar de overzijde van de sloot.
Juist waren een paar andere eenden ko
men aanwaggelen om het kunststuk met de
muis te beproeven, maar geen een slaagde.
Daarop draaide de haan zich op zijn hiel
om en schreeuwde hun toe „Gij dom volk,
hoe kunt gij er aan denken zulk een bete
naar binnen te krijgen Je gezond eenden
verstand moet je toch zeggen, dat ze in je
keel blijft steken." Dit zeggende draaide hij
zich minachtend om en wilde weggaan maai
de dikke Hans nam zijn pet af en riep hem
toe „Met uw verlof, mijnheer Gockel, gij
hebt daar van gezond verstand gesproken
en u kunt mij zeker ook inlichten, waar ik
het gezonde menschenverstand kan vinden."
De trotsche Gockel vond zich door de hof
felijkheid van den dikken Hans zeer ge
streeld. Daarom bleef hij staan, maakte een
paar buigingen en sprak „Het spijt mij
zeer Uwe Hoogheid, dat ik u daaromtrent
niet beter kan inlichten. Ik ken slechts het ge
zonde kippenverstand, zooals het bijvoor
beeld in mij vertegenwoordigd is zoo dus
ook het gezonde eendenverstand, hoewel dit
zeer schaarsch is. Van het gezonde menschen
verstand kan ik u echter niets mededeelen.
Daarvoor moet uwe Hoogheid naar de stad
gaan. Daar moeten zeer schrandere menschen
zijn, die zeker iets naders omtrent het gezon
de menschenverstand weten." Deze woor
den gesproken hebbende, maakte hij nog
maals een paar sierlijke buigingen en liet den
dikken Hans aan den weg staan.
Lang zag deze den haan na, die tot zijn
hoenders terugkeerde eindelijk vermande
hij zich, zette zijn muts recht cn sprak bij
zich zeiven „En ik moet toch nog het ge
zonde menschenverstand vinden, al moest
ik loopen tot het einde der wereld 1"
Met dit voornemen slenterde hij over den
landweg voort, tot hij kwam aan dc poort van
de naastbijgelegen stad. Daar klopte hij
aan het venster van den ontvanger der weg-
belasting en toen deze naar buiten keek,
vroeg hij hem, of hij niet wist, waar in deze
stad het gezonde menschenverstand te vin
den was.De ontvanger trok zijn hoofd nog
veel sneller terug, clan hij dat naar buiten
had gestoken en de dikke Flans hoorde h:m
nu lachen „Ha, ha, ha Fla, ha, ha 1 Vtouw
kom toch eens hierDaar buiten staat
iemand, die wil weten, waar hiet het gezon
de menschenverstand te vinden is. Ha 1 ha
Weet gij het misschien Vindt gij niet, dat
ik hem naar het stadhuis moest zenden, waar
juist da stadsraad vergaderd is Die zullen
opkijken. Ha, ha, ha 1" „Hoe komt gij op
dien inval sprak de vrouw. „Op het stad
huis Daar moet men immers het gezonde
menschenverstand bij dag met een lantaarn
zoeken. Maar daar valt mij iets in, wij zenden
den dikke, die daar buiten staat naar den
homoepaath. Daar is 't gezond menschenver
stand te zoeken. Hé daar, Frits, breng dien
man daar buiten naar dokter Ktigelchen op
de ganzenmarktDie zal opkijken, als hij
Zoo'n vreemd bezoek van buiten krijgt 1"
Nu ging de dikke Hans met den knaap van
den ontvanger door verscheidene straten, tot
zij op de Ganzenmarkt en bij 't huis van
dokter Kügelchen waren. Daar trok Hans op
bevel van den knaap aan de bel, dat ze door
het geheele huis klonk, en toen hem de meid
open deed en hem vroeg, wat hij verlangde
wilde hij allereerst weten of hij aan het rech
te huis was, waar men 't gezonde menschen
verstand vinden kon. Lachend ging de meid
weg en berichtte het aan haar heer. Deze
stiet van verwondering bijna de wrijfschaal
waarmede hij bezig was van de tafel en riep
„Waarachtig, dat is de eerste verstandige
mensch die mijn drempel overschrijdt; laat
hem dadelijk binnen komen 1"
Hans trad binnen, nam zijn mtirs in de
hand en liet zijn waterblauwe oogen door de
geheele kamer gaan, tot hij eindelijk den
dokter, een mager, oud heer met sneeuwwitte
haren ontdekte. Dezen droeg hij zijn zaak
voor zijn vrouw babbelde altijd van ge-
j zond menschenverstand en nu wenschte hij
toch eens te weten, wat dat is en waar men
het kan -vinden. „Mijn zöon," sprak de
oude dokter, „uw instinct heeft u naar de
ware bron geleid .want nu kunt gij van mij
den beroemdsten vertegenwoordiger der ho-
moepathie, vernemen, waar het gezonde men
schenverstand te vinden is. Hoe denkt gij
over de ziekten, mijn zoon „Over de ziek
ten? Dat weet ik niet want ik ben nog nooit
Ziek geweest." „Dus hebt gij nog niet over
de behandeling der zieken nagedacht?" „Na
gedacht? Ik heb niets gedacht, mijn leven
lang niets."
„Hij is zuiver blank papier," sprak de dok
ter bij zichzelven tot den dikken Hans ech
ter zeide hij „zet u hier bij mij neder en geef
wel acht op hetgeen ik u zeg Wanneer gij
zelf nog niet ziek zijt geweest, zoo zult gij
toch reeds ondervonden hebben, dat andere
menschen ziek worden." „Ja anderen, sprak
Hans, „maar ik niet." „Nu ja," ging de dok
ter voort, „wat doet men met deze zieken?"
„Wat men met hen doet Dan komt dokter
Balbus en die laat hen purgeeren van onbe-
ren en boven, en wanneer ze dan nog niet
gezond zijn, dan opent hij hun een ader.
„Juist," sprak dokter Kügelchen, „zoo ma
ken het uwe doktoren. Er bestaat echter nog
een andere kunst om menschen te genezen,
dat is het gezonde menschenverstand, en
daarvan zult gij nu van mij vernemen. Het
gezonde menschenverstand geneest de men
schen niet met laxeer- en braakmiddelen,
maar met zoodanige, welke een gezond
mensch op dezelfde wijze ziek zouden maken.
Hebt gij mij begrepen." „Neen," sprak Hans
en sperde van verwondering den mond open,
evenals een karper, die op het droge gelegd
is. „Dat begrijpe, wie het kan ik niet." „Dan
zal ik het u door een voorbeeld duidelijk
maken. Gij kent toch den boom,welken men
den levensboom noemt." „Dien ken ik," riep
Hans, „Wij hebben er ook een in den tuin,
en op het kerkhof staan er vele." „Nu ja,
ziet u," sprak de dokter, „met deze plant
wordt een uitwas onder de tong genezen, 't
welk men het kikvorschengezwel noemt, en
welk men het kikvorschengezwel noemt, en
dit geneesmiddel gebruikt men daarom, wijl
diezelfde plant bij een gezond mensch een
dergelijk gezwel zou verwekken. Begrijpt gij
het nu „Neen," riep Hans, „ik begrijp het
niet. Ik heb dikwijls op een twijgje van den
levensboom gekauwd, maar er is mij geen
kikvorschengezwel onder de tong gewassen."
„Eigenzinnige boereprengel," morde de
dokter tusschen de tanden. Overuid sprak
hij echter „Gij hebt nog niet al de wijsheid
van het gezond menschenverstand leeren ken
nen. Wij homoepathen laten de zieke men
schen geen groote hoeveelheden medicijn in
nemen, maar geven hun een duizendsten
druppel van een tinctuur, of eea pilletje, da
