Ingezénden Mededeelingen
KEM EN SeifOOL.
IM6EI0NDEN.
Ongeluk.
Ongeluk.
Een herinnering aan den mobilisatie
tijd.
Ouderavond van het S. Gertrudis-
Patronaat.
Ernstige aanrijding.
De aanrijding op den Kruisweg.
Opening nieuwe winkelzaak.
De staking der werkloozen te
Heemstede.
Lastig.
Jubileum»
De gewijzigde Huurcommissiewet,
SASSENHEIM.
60 cent per regel.
SERIEWERK:
HALFWEG.
HILLEGOM.
ZAANDAM,
HEEMSKERK.
HILLEGOM.
HAARLEMMERLIEDE EN
SPAARNWOUDE.
VOGELENZANG.
VOORHOUT.
fr II.
Gistermorgen is een man, op de Arrreter-
damsche Vaart, wonende in een woonwagen
aan den Oudeweg, toen hij op een in bewe
ging rijnden tramwagen der E. S. M. wilde
springen, gevallen, waardoor hij vermoedelijk
zijn linker knieschijf heeft gebroken. Na
in het dichtstbijzijnde politieposthuis tc
.ijn verbonden, is hij per ziekenauto, naar
ret St. Elisabethsgasthuis vervoerd.
Dinsdagavond omstreeks half zeven is een
50-jarige man O. B. genaamd, wonende te
Haartem. die met zijn fiets van de Oostvest
de Amsterdamschepoort wil.de binnenrijden,
door een auto van den tegenovcrgeslelden
kant aangereden.
De chauffeur heeft signalen gegeven, doch
dc fietsrijder was doof, zoodat hij deze
signalen niet heeft gehoord. Hij werd een
woning binnengedragen, alwaar door de
E. H. B. O. een lichte kneuzing aan de rib
ben werd geconstateerd. Hij is per zieken
auto naar zijn wening vervoerd.
De chauffeur heeft ondanks zijn kraoh-
tig remmen, het ongeval niet kunnen voor
komen, zoodat hij in dezen geen schuld
beeft.
Heden is he'. negen jaren geleiden, dat de
oorlog uitbrak en ook in ons land de mo
bilisatie eenige dagen later werd uitgeroe
pen. Men weet, hoe mei. Fleischmanm toen
met hare bekende doortastendheid aan den
Kampersin-gel een magazijn voor de gezin
nen der gemobiliseerde militairen heeft ge
houden, waarbij zij door tal van dames
flink is geholpen en veel steun van de in
gezetenen mocht ontvangen.
Toen alles was afgeloopen en het maga
zijn voor goed gesloten zou worden, Het
mej. Fleischmann voor het laatst haar blik
ken nog eens door de vertrekken gaan en
bemerkte in den tuin een uitgroeiseltje van
een kastanjeboom.
Weet je wat, dacht zij, dat neem ik mee
als een herinnering aan deze veelbewogen
dagen. Zij trok het tengere dingetje uit den
grond en droeg het, met de aarde nog om
den wortel, naar huis, waar zij het dadelijk
in een pot plantte. Het „boompje" groeide
als kool en was over een paar jaren te
groot voor den pot geworden.
Toen riep mej. Fleischmann de hulp in
van den stadstuin en de heer Bouwer was
zoo vriendelijk om het een goed plaatsje
ie verleenen, waar het uitmuntend werd
onderhouden, zoodat het boompje inmid
dels een boom van twee meter hoogte is ge
worden. Uit alles laat zich aanzien, dat het
een prachtige woudreus zal worden.
Nu vernemen wij, dat het plan bij eenige
oud-gemobdliseerden bestaat, toestemming te
vragen om dezen boom iu een der plant
soenen een geschikte plaats te geven en er
dan een bank voor te plaatsen, als een
blijvende herinnering aan hetgeen de da
mes met behulp der ingezetenen voor hen
hebben gedaan.
Dinsdagavond is voor het St Gertrudis-pa
tronaat, gevestigd in de parochie van den
H. Joannes den Dooper, een ouderavond ge
organiseerd. De meisjes van het patronaat
en zeer vele ouders waren aanwezig, als
mede eenige genoodigden. Het is een echt
ffeuke, gezellige avond geworden, waarop
door allen veel genoten is.
Met een hartelijk inteidingswoordje open
de de directeur van het patronaat, de ZeeT
Eerw. Heer Pastoor L. J. Boogmans, den
avond. Zijn Eerw. schetste in het kort doel
en nut van het patronaat en wees er op,
wat het doet voor het godsdienstig leven
sn het huishoudonderwijs.
Met levendig applaus werd dit herderlijk
woord begroet.
De avond werd verder met zang en spel
doorgebracht. Onder leiding van mej. Van
Zulphen zong het meisjeskoor voortreffelijk
enkele liederen, terwijl ook mej. Van Zut-
phen zelf er enkele zong. Een paar meis
jes speelden ook keurig een quatre-mains.
Vervolgens werd door dc meisjes een aar-
digstukje opgevoerd. Zij speelden heel ver
dienstelijk en verwierven menig applaus.
Het keurige kapwerk was van mej. Van
Looij.
Het was een hoogst genoeglijke avoöd.
Dinsdagmorgen 11 uur had op den hoek
Oostvest en Papentorenvest een aanrijding
plaats. Een negenjarig jongetje, J. de P., wo
nende Nicolaas Beetsstraat is, toen hij al
spelende van de Oostvest kwam, door een
auto, die juist van den tegenovergestelden
kant kwam, aangereden. Hij kwam in aan
raking met het linker spatbord van den auto,
waardoor hij kwam te vallen. Na in een wo
ning te zijn binnengedragen, werd hij per
brancard naar het St. Elizabeth's Gasthuis
gebracht. De auto, die van de Amsterdam-
sche Poort kwam, reed met matigen gang
in dc richting Oostvest, maar gaf vermoede
lijk geen signalen. De eigenaar weigerde zijn
auto ter beschikking te stellen om den jongen
ie vervoeren en is met den auto, zonder
achterlating van adres vertrokken. De jon
gen, die waarschijnlijk een hersenschudding
beeft gekregen, was Dinsdagavond nog niet
bij kennis gekomen.
Nader vernemen wij, dat de toestand van
het patiëntje bevredigend is.
I De toestand van den 88-jarigen heer W.
J. S., die Maandag op den Kruisweg door
een auto werd aangereden en dientenge-
„valge een beenfractuur bekwam, is goed.
Zooals wij reeds gemeld hebben,
heeft de heer Koster een nieuwe piano
zaak geopend op den Kleinen Houtweg. Dit
ging op eenigszinds officieele wijze. Tegen
twee uur werd het al tamelijk druk met be
zoekers w. o. het Hoofdbestuur van den
Algemeenen Nederlandschen Bond van
Piano- en Orgelhandelaren, het dagelijksch
bestuur van den Haarlemschen Bond van
Piano- en Orgelhandelaren, de heer en me
vrouw Goldschmeding uit Amsterdam en ver
schillende collega's en belangstellenden,
i Nadat eerst de zaak was bezichtigd, en
men het wondere Triphonola-instrument had
hooren spelen, werd door een korte toe
spraak van Dr. Proof beaamd, hoe de heer
Koster voor 25 jaar als pianostemmer is
begonnen en door noesten vlijt het\zoover
heeft gebracht. Hij hoopte dat zijn zaak
steeds in bloei zou toenemen.
Als een bijzonderheid zij vermeld, dat
dc schuin staande etalageramen, als eenig
in Haarlem zijn, terwijl de massief granieten
omlijsting een soliden en degelijken indruk
geeft.
Aannemer is de fa. W. Millenaar, terwijl
het glas in lood is geleverd door de fa.
G. Bogtman.
In den sland der staking is weinig veran
dering gekomen. Alleen hebben nog eenige
werkwilligen zich bij de staking aangesloten.
Het aafttal werkwilligen is thans nog zes.
Dinsdagmorgen verschenen een 40-tal stakers
met eenige leden van het W.A.C., uit Haar
lem, voor het gemeentehuis om te d-emon-
streeren, terwijl een commissie een onder
houd had met den burgemeester.
In den middag had een onderhoud plaats
met wethouder v. d. Pol, aan wien zij ook
hun eischen uiteenzetten. Zij vragen 31
tot J 36 per week, alsmede het terugnemen
der ontslagen arbeiders.
Na afloop van het onderhoud met den wet
houder werd een vergadering gehouden in
hotel „Wapen van Heemstede", waar de
voorzitter van het Comilé den'stand van za
ken uiteenzette. In hoofdzaak besprak iiij
liet onderhoud op het Raadhuis, waarbij werd
medegedeeld de toezegging van den burge
meester, om de zaak in de vergadering van
3. en W. te bespreken en de houding van
weihouder v. d. Pol, die den eisch veel te
hoog vond.
Besloten werd aan den eisch vast te hou
den en af te wachten wat liet besluit der
vergadering van B. en W. zou opleveren.
Ook werd in de vergadering der werkloo
zen afgekeurd de houding van verschillende
leden van dc Commissie van Advies, die niet
aan den lijve voelden den nood onder de ar
beiders, die slechts 18 thuisbrachten. Men
v. as de meening toegedaan, dat die commis
sie moest bestaan voor een deel uit arbei
ders, werkzaam aan het „grotstuk".
Ook beslreed men het verwijt, als zou te
weinig arbeid verricht werden, daar niet ver
langd kon worden, dat er met holle magen
zóó hard werd gewerkt, als het behoorde;
dal hel meer in dc lijn lag eens een kijkje
1e komen nemen naar wat er in de gezinnen
dier arbeiders heerschte en waarmede de ma
gen dier arbeiders en hunne gezinnen gevoed
werden.
Verschillenden waren er legen, dat de ge
meente werk van particulieren aannam,waar
door het nu een zuivere productieve werk
verschaffing was, waarvoor het volle loon
verlangd mocht worden.
De stakers werden aangespoord in hun ac-
1ie te volharden, le blijven demonstreeren en
le trachten de zaak meer in het openbaar
te laten behandelen, zoo de vergadering van
B. en W. geen vruchtbare resultaten op
levert, door een adres aan den raad Ie
richten.
Het posten had een regelmatig verloop. De
werkwilligen werden van en naar huis door
politie begeleid, gevolgd door stakers. Er
hadden geen incidenten plaats. Alleen werden
den werkwilligen eenige scheldwoorden toe
geworpen. Tijdens dae begeleidingen was het
eeniigszins rumoerig. Overigens was het rustig.
Nu het W.A.C. de leiding in handen heeft
genomen, moeten wij onze menschen waar
schuwen, dubbel voorzichtig te zijn. De W.
A.C.-leiders zijn allesbehalve betrouwbare
raadgevers.
Klaarblijkelijk door hel gedreun van het
'heien is de klok van de Amsterdamsche
Poort stil blijven staar., wat nu niet zoo pret
tig voor de omwonenden is.
Gisteren herdachten de heeren J.B. v.Zutphcn
chef van de afd. smederij, en S. Schran
der, van de bewaking, den dag, waarop zij
vóór 40 jaar bij de firma Joh. Enschedé in
dienst traden.
Wegens ziekte van den heer van Zulphen
is de huldiging van diens jubileum uitgesteld,
terwijl de heer Schrander door zijn collega's
werd gehuldigd door dc aanbieding van een
kistje sigaren cn een mooie bloemenhulde.
Even later werd de jubilaris door de firma
gehuldigd bij monde van den heer Mr. Joh.
Enschedé, in tegenwoordigheid der andere
firmanten en on hing hij de trad itioneele en
veloppe met inhoud. Hel verdere van den
dag had de jubilaris vrijaf.
Met ingang van gisteren trad in werking
de wet van 2 Juni j.l., waarbij is bepaald, dat
verhuurders van woningen zonder inmenging
van de huurcommissies de huurprijzen zullen
mogen verhoogen tot 50 pCt. boven de huur
van 1 Januari 1916 voor de woningen van
lagere huurwaarde en tot 3734 pCt. boven
de huur van 1 Januari 1918 voor de duur
dere woningen.
Het ontwerp, waaruit de wet is voortge
komen, heeft echter tijdens de beh?,ndeling
in de Tweede Kamer een aanvulling onder
gaan, waaraan de minister van arbeid, han
del en nijverheid de bevoegdheid ontleent
ten aanzien van bepaald aan te wijzen ge
meenten te verklaren, dat het tegenwoor
dige huurpeil der woningen, waarop de
Huurcommissiewet van toepassing is, een af
wijkende regeling vordert. Maakt de minis
ter van die bevoegdheid gebruik, dan dalen
voor de betrokken gemeenten bovenge
noemde percentages tot onderscheidenlijk
40 en 30 pCt. en kunen verhoogingen daar
boven slechts met goedkeuring van de huur
commissies plaats hebben. Verder dan 50 en
3714 pCt. boven de normale huurwaarde
van 1 Januari 1918 mogen de commissies in
den regel niet gaan. Door de bepaling, dat
zij geleidelijk verhoogingen toestaan, totdat
een billijke opbrengst van de woning ver
kregen wordt, hebben de commissies het
behoudens beroep op den kantonrechter
in de hand de huurverhoogingen voorloopig
belangrijk beneden dc maxima van 50 en
3734 pCt.- te doen blijven.
Voorloopig. daar de verklaring van den
minister in elk geval hare kracht verliest op
1 Augustus 1925 en dan evengenoemde ma
xima weder als vrije verhoogingspercentages
gelden.
Tot nu toe is nog geen bericht geko
men, dat Haarlem onder de gemeenten ge
rangschikt is, waar de afwijkende regeling
toegepast zal worden.
Vermoed wordt echter wel, dat ook voor
Haarlem de lagere percentages voor huur-
verhooging zullen vastgesteld worden.
ONGELUK MET DOODELIJK GEVOLG.
Toen Dinsdagavond 10 uur de stoomtram
uit de richting Haarlem passeerde had op
hoogte voorbij de stopplaats Oude Post
voor dc woning der firma B. een ernstig
ongeluk plaats. In de tram was gezeten (wat
eerst later is vastgesteld) zekere mej. J.
M., oud ongeveer 18 jaar, wonende aan de
Oude Post alhier.
De tram stopte niet aan de halte Oude
Post. (Door welke oorzaak is niet bekend.)
Genoemde juffrouw moest hier de tram
verlaten. Zij sprong voor de woning van B.
uit de in beweging zijnde tram, met het
noodlottig gevolg dat ze er onder raakte.
Haar hoofd werd letterlijk verbrijzeld, zoo
dat hare identiteit eerst Woensdagmorgen
kon worden vastgesteld. Men begrijpt de
verslagenheid van de ouders daar het bleek
te zijn de dochter van den heer J. M., zaad
handelaar alhier.
Burgerlijke Stand. Geboren: Petrus
Cornelis, z. van P. C. Meiman en P. C.
Overleden. Dina Adriana Spuyman 19 j.,
v. d. Vlugt en M. H. Rotteveel. Cornelis
Daniel, z. van C. D. van Goeverden en J.
M. H. Bergman. Dirk, z. van H. van Kla
veren en A. Kagenaar.
Ondertrouwd: Jacob Dannijs 47 j., wedr.
FABRIKAAT: A.H.J.W1JTENBURG
SIGARENFABRIEK LEIDEN
van H. W. Knetsch en Krijntje Nieuwland,
48 jaar.
Overleden: Dina Adriana Spu-man 19 j.,
ongeh., won. te Ocgstgeest. Leuntje Smit,
74 j., wid van L. Batenburg. Petrus Cor
nelis Meiman, 5 d., z. van P. C. Meiman en
P. C. Oostveen.
Geslaagd. Te 's-Gravenhage slaagden voor
het Mulo-examen Josina IJssekhuitten en C.
Th. van Koningsbruggcn, beiden leerlingen
der R.K. Mulo-school alhier, hoofd de heer
J. O. Matze.
Gemeenteraad. Aanwezig aillle Bieden.
Voorzitter de Burgemeester.
Eenige ingekomen stukken, goedgekeurde
raadsbesluiten door Ged. Stalen, worden
voor kennisgeving aangenomen.
Ingekomen was het Kon. besluit tot toe
stemming aan do graanmaalderij Niekerk
voor plaatsing van een motor in het Noor
delijk deel der maalderij met de daaraan
verbonden verplichte fundeering enz.
Een verzoek subsidie Fröbelschool wordt
aangehouden tot de nieuwe raad is geïnstal
leerd.
De voorzitter doet mededeeling, dat door
de finna Werkhoven en Beider en Ouds
hoorn is ingeschreven voor de levering van
een lastauto met motor cn caroserie met
lakei en topbehoonen, door Werkhoven ge-
lieei omlijnd voor de som van 4825,50 en
B. en O. voor f 4932,50. B. en W. stellen
den raad voor, dit te gunnen aan den laag-
sten inschrijver. Goedgekeurd.
Een verzoek van dan heer B. Hoogstraten
betreffende reclames Hondenbelasting,
wordt op voorstel van B. en W. afgewezen.
De bouw van de Openbare Lag. School
wordt gegund aan den laagsten inschrijver,
den heer IJsken uit Heemstede voor de som
van f 11.434. Door de heeren Bader en
Speelman was overleg gepleegd met den
pachter van het terrein, waarop de school
gebouwd moet worden en deze pachter
heeft toegestaan, den grond direct af te
staan tegen een vergoeding van schade
groot f 5.10 per strekkende roede.
De Gemeente-rekening 1922 wordt in
handen gesteld van eene commissie, door
den Raad benoemd, nj. de hoeren v. Zon
neveld, Bader en Speelman. Deze rekenieng
sluit met aan gewone ontvangsten groot
201.444 en gewone uitgaven 176.762.
Hel nadeelig saldo der Buitengewone Reke
ning bedraagt 21.136.94.
Een voorschot-aanvrage der Herv. School,
groot 1750, wordt toegestaan. Comptabili
teit 1923 wordt goedgekeurd; eveneens een
verzoek van den heer G. Wesseliing voor het
plaatsen van een kanloorgebpuwtic aan de
Oost'haven. Het wordt toegestaan tol weder
opzegging toe voor dte som van f 1 per week.
Omtrent de versiering van het raadhuis
niet de a.s. jubileumfeesten, bestuit de raad,
dil aan B. en W. over te laten met de wen-
schelijkheid, dat bezuiniging wordt be
tracht, daar reeds f 1000 als subsidie voor
dit feest is uilgetrokken.
.Na de korte geheime zitting vertrekt de
raad per auto's naar de Ooslhaven, alwaar
hij wordt opgewacht door hel Bestuur der
Vcreeniging voor Bloembollencultuur.
Hierna spreekt de Burgemeester een rede
uit. Eerst na moei te vollen arbeid en onder
ling overleg was het mogelijk, dat Sassen-
heim een betere haven verkreeg. Dit stond
in hel toeken van den vooruitgang zijner
nijvere bevolking. Spr. hoopte, dat Gods ze
gen op den arbeid rusten moge voor allo
exporteurs, handelaren en kweekers en dat
deze haven meer tdtior uitvoer dan door
invoer den roem van Sassenheim moge weg
dragen.
Hierna noodigde de Eerc-Voorzitter, de
heer G. Vlasveld Sr., namens Bloembollen
cultuur het Gemeentebestuur uit lol een ge
zellig samenzijn in Hotel „Het Bruine Paard"
Daar hield de Eere-Voorzitter namens het
bestuur van Bloembollencultuur een toe
spraak. Hij heette allen welkom enzeide,
dat het hem een' aangename taak was, de
gevoelens „te vertolken van het Bestuur deT
Ver. Bloembollencultuur. Deze opening toch
geeft een bewijs van toenemeiHdten bloei der
Gemeente. Spr. vergelijkt de bevolking van
ettelijke jaren terug met 1300 zielen met
die van thans, ruim 4000 inwoners. Deze
welvaart heeft Sassenheim te danken aan de
groole bedrijfsleiders uit Sassenheim, welke
de wereld doorkruisten van Oost lot West
en Zuid tot Noord. Nooit had spr. kunnen
denken dat eens in: Sassenheim gaslicht,
daarna otectriciteit en nu in de toekomst
waterleiding zou beailten. Dit getuigt van
een ruimen blik van de steunpilaren der ge
meente Sassenheim, n.l. de raadsleden met
B. cn W. aan het hoofd. Spr. brengt 'hulde
aan Burgemeester Gouverneur, die ondanks
het slechte weer niet ophield den arbeid
aan de Haven niet kracht 1e doen voort
zetten, opdat zij nu in het seizoen geopend
kon worden, Spr. uit den wensch, dat deze
haven moge bijdragen lot meerderen bloei
van Sassenheim en hare inwoners.
Daarna brengt de Burgemeester dank aan
den raad', die voor een groet deel tot tot
standkoming dezer haven heeft madegaf
werk t.
Vervolgens voerden nog het woord Wet
houder Wamaar. het oudste raadslid' de
heer Baden, de heeren Speelman cn Roest,
waarna de heer G. Vlasveld deze gezellige
bijeenkomst sloof.
Aanrijding. Woensdagmorgen had op
den Rijksstraatweg HaarlemHalfweg, tus-
schen de I.iebrug en de Vinkebrug eene
aanrijding plaats tusscben een vrachtauto
van de Azijnfabriek De Haas uit Haarlem
en een luxe-auto van de Directie der Alg.
Ned. Electr. Mij. te Amsterdam. Laatstge
noemde auto, komende van Haarlem reed
de vrachtauto achterop en terwijl deze pas
seerde raakte het achterwiel het voorwiel
van de vrachtauto, waardoor de chauffeur
van de vrachtauto zijn stuur kwijt raakte
en over dc electrische spoorbaan in de
sloot terecht kwam. Een 25 minuten waren
er mede gemoeid om de vrachtauto weder
in 't rechte spoor te brengen, terwijl dc
tram door dat ongeval een half uur vertra
ging ondervond. Persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
Hinderwet. Door de „Automaat" is
aan B. en W. vergunning gevraagd tot het
oprichten van eene ondergrondsche ben
zine bewaarplaats met aftapinrichting op
het perceel aan het Kerkplein( Gebr. Witte.)
Besmettelijke ziekte, In de week van
22 tot en met 28 Juli kwamen alhier 2 ge
vallen van diphtheritis voor.
Besmettelijke ziekte. In de week van
22 tot en met 28 Juli kwamen alhier 2 ge
vallen van diphtheritis voor.
Burg. Stand van 16 Juli tot en met 1 Aug.
Geboren: Clasina Anna Johanna, d. van J.
L. van Lieshout en J. Heijne. Agatha, d.
van Joh Nijman en A. de Zeeuw. Agatha
Geertruida, d. van Nic, Pekel en C. M. de
Wildt. Antonius, z. van Th. de Wit en
Marg. M. Nagel.
Ondertrouwd: Ant. Bleijendaal Pzn. en A.
M. v. Kesteren.
Getrouwd: J. C. L. Mok en H. M. Car-
stens.
Overleden: Fr. Scheerman, geb. Bakker
80 jaar.
Directeur van het waterleidingbedrijf.
Als tc benoemen directeur van de op te
richten waterleiding, wordt voorgedragen de
heer F. J. Payens, directeur van de gasfa
briek. Het salaris is 1000 per jaar.
Naar concours. Het R. K. Harmonie-
korps „St. Jacobus" neemt deel aan het
Groot Nationaal Concours te Santpoort en
wel 12 Augustus. Het bestuur stelt de ge
legenheid open voor hen, die het corps
willen hooren kampen, voor zeer vermin
derden prijs kaarten voor het terrein te
bekomen. Bij de navolgende heeren kan
men vóór Woensdag 8 Augustus zich op
geven: A. J. Buijs, voorzitter; J. Molenaar,
secretaris; J. v. d. Aar, commissaris. Na dien
datum kunnen zij daar niet meer voor in
staan, dat er kaarten verkrijgbaar zijn.
De Jubileumfeesten. Dinsdagavond
werd in de bovenzaal van Café Graaf Flo-
ris V te Vogelenzang de eerste vergadering
gehouden van het plaatselijk comité voor
de viering van het Huldigingsfeest van H. M.
de Koningin.
Onder leiding van het Gemeentelijk Co
mité van Bloemendaal, daar aanwezig, werd
het nieuwe bestuur uit de aanwezigen ge
kozen en geïnstalleerd.
Tot voorzitter werd benoemd de heer
J. Bonkenburg, Leidschevaart 20, Vogelen
zang.
Als voorloopige datum voor de feestvie
ring werd vastgesteld 10 en 11 September.
De voorzitter meende te mogen rekenen
op algemeene medewerking en steun der
Vogelenzangsehe bevolking. Nadere bijzon
derheden zullen nader worden bekend ge
maakt.
Muziek. Dc R. K. Muziekvereëniging
„St. Cecilia", gaf op Maandag j.l. bij Café
Eigenzorg, een goed geslaagd concert.
Oranjefeest. Op Dinsdag 7 Augustus
e.k., des avonds 8.30' uur, zullen allen die
meedoen aan den optocht bij de a, s.. fees
ten, in Café „De Bonte Koe" bijeenkomen,
ten einde de volgorde definitief vast te
stellen. Ook belangstellenden zijn zeer
welkom. De leiding is bij het bestuur der
Oranjevereeniging.
BORNEO, EEN IDEAAL MISSIELAND.
Over harde werkelijkheden en
practische plannen.
Bij mijn artikel van 21 Juli heeft 't niet aan
belangstelling ontbroken. Goddank! Er zijn
vele soorten van Katholieke Missies en
Borneo is er eene, die een icder's belang
stelling en steun met recht verdient. Het
ontzettend moeilijk werk Uwer Katholieke
Priesters daar is te weinig bekend en der
halve te weinig bemind.
Verschillende vragen zijn mij gesteld. Ik
waardeer dit ten zeerste, want het is een
bewijs van meeleven van Nederland's Ka
tholieken met een allervoornaamst stuk van
de grootschc, practische Katholieke actie,
die zich uitstrekt, usque ad ultimufn terrae,
tot aan de verste grenzen der wereld, tot
in de diepste donkere oerwouden van Bor
neo, waar die Katholieke actie wederom als
een echo weerkaatst en de vrucht van haar
arbeid terugkeert met dankbaren spoed en
den vorm aanneemt van honderden wilde
natuurmenschen, weleer koppensnellers,
thans knielend en dankbaar luisterend naar
één vaderlijke stem, het centrum onzer
kracht: R ome!
Men heeft mij gevraagd:
lo. Komen de bekende koppensnellerijen
thans nog bij U voor op Borneo?
Ja, lezer, dat gebeurt nog vaak. Men moet
onder de wilde volksstammen van Borneo
geweest zijn, hun ideëen kennen, om te be
grijpen, hoe diep dat hunkeren om ander
mans koppen te verzamelen er in zit. Het
idee begint al op moeders schoot. Daar
zingt moeder een wiegeliedje vpor haar
baby als volgt: bijv. „Kindlief, Grootvaders
buit bestond uit 5 hoofden, toen de ver
zameling Uwer voorvaderen reeds uit 15
koppen bestond. Je eigen vader overtrof
grootvader en verrijkt de erfcollectie met 7
andere. Maak babylief, dat als jij groot ge
noeg rijt, Uw naam zal geroemd worden bo
ven die Uwer voorvaderen, 't Is precies als
Hector deed met zijn zoontjes.
In elk Dajakhuis, waar men binnen gaat,
ziet ge dan ook een 20 a 30 menschensche-
dels bengelen, bij elkaar opgehangen aan
rieten stengels meestal bij de deur van het
opperhoofd des huizes. Ze hangen boven een
klein vierkant stookplaatsje van klei, waar
's morgens pl.m. 5 uur, wanneer 't voor dat
heéte klimaat koud gevoelt, de mannen,
vooral de oudere, gezellig komen neerhur
ken om borst en rug te verwarmen. De kop
pen worden zoodoende dagelijks gerookt en
zien er bijgevolg zwart uit. Bij feesten,
vooral bijv. bij het verbreken eener alge
meene rouw, of bij het feest, waarbij de jon
ge meisjes gepromoveerd worden tot jonge
juffrouw (bedara), worden die koppen in
triomph rondgevoerd. Bij het laatste feest
vooral, dat veelal drie dagen en 3 nachten
aan een stuk duurt, ziet men de dames, elk
met een kop in beide handen, in een rij de
lange algemeene waranda van het Dajak
huis heen en weer marcheeren. Het eenige
wat ze daarbij schreeuwen, is een triomph-
kreet: Ahooi, ahaai, ahooi, ahaai, op een
zelfden dubbelen toon uitgeroepen. Dit
duurt lezer den geheelen nacht door. 't Is
intens vervelend voor een Europeaan. De
huisgenooten, mannen, vrouwen en kinderen
liggen dan langs de wanden en genieten!!
Om de 2 uur, als men genoeg gehooid en
gehaaid heeft, neemt een der dames 't
wcord en schildert in poëtische, dikwijls
zeer hartstochtelijke taal den moed hunner
voorouders en sarren de jongelui plagend,
fat zij lafaards en nietelingen zijn, dat ze
niet waard zijn om een vrouw uit hun mid
den te kiezen, want dat ze geen lafaards
tot hun toekomstigen man willen hebben.
U begrijpt, lezer, hoe hierdoor menige
Dajakbol op hol wordt gebracht en hoe
vaak een complotje opgeschoten jongens
onder elkaar een koppensnellerijplan op
maken en er geen gras over laten groeien.
Nu begrijpt u ook reeds het doel. Een kop
penverzameling is een teeken van eer en
moed en omdat de Dajaksche schoonen
gaarne het leven doorgaan met een moedi
gen cavalier, gaan vele roofridders er dus op
uit
Ook bij sterfgevallen moet volgens het
ingeworteld begrip de afgstorvene gewro
ken worden door het neervellenen van een
ander, wiens schedel dan in triomph wordt
meegevoerd op 't feest van het eindigen
van den rouwtijd. Nu begrijpt u wel, dat het
niet slechts een wraak is om oude vijan
den uit den weg te ruimen, oude veeten te
wreken. Neen, elke kop is welkom.
Toen ik eenige jaren geleden in 't binnen
land was gestationneerd, deelden mijne
christenen mij mede, dat de bewoners van
ver op tjj» rivier in hun gemeenschappelijke
gesprekken dan ook gezegd hadden, dat ze
al zoolang „babie-oetan" wilde varkens
hadden gejaagd en het nu meer gemunt had
den op een „babie blang" wit varken.
Dit is de gewone dichterlijke spreekwijze om
aan te duiden, dat een kop van een Euro
peaan hun zeer welkom zou ziin. Ik heb
ook vaak mijn nachten verdeeld. Tot 1.2 uur
waakte ik met geladen geweer en daarna
mijn „kokkie" Ah. Min, een oude pientere
Chinees, waar ik geheel op aan kon, of
schoon hij ook uit het Hemelsche Rijk was
weggevlucht, maar nu bij mij tot „goede
moordenaar" is omgeschapen.
Ofschoon in alle Dajakshuizen een 20 a 30-
tal kóppen U tegenblikken op dc conversa
tieplaats, toch moet U zich rtiet voorstel
len, dat het voor ons missionarissen een
voortdurend uitkijken is. Vergeet niet, dat
de christenen ons zeer welwillend zijn, 2e.
dat op plaatsen waar wij beschaving bren
gen en 't Bestuur zijn machtigen arm kan ia-
ten voelen, de Dajaks bevreesd zijn, vooral
omdat sinds de laatste jaren aan de koppen
snellers men denzelfden maat uitmeet, waar
mede zij gemeten hebben.
Tot slot, lezer, ziet U, hoe diep treurig
de Heidensche Maatschappij is; waar geen
christendom is, kan de duivel alles bewer
ken.
Daartegenover, waar de Katholieke 'mis
sionarissen doordringen (en daar zijn geen
grenzen) daar komt orde, godsdienst en
christelijke liefde.
2e. Heeft u veel succes gehad?Ja, besiist
ja. Ik zal U eens vertellen. Veel tijd van
directe actie gaat verloren met talen aan-
leeren, zich inwerken in 4e vreemde begrip
pen, gewoonten en zeden der natuurmen
schen. Maar dit moet een Katholieke Pries
ter eerst bestudeeren om als geestelijk
Dokter de juiste geneesmiddelen te vin
den en den waren zetel der kwalen te on
derzoeken. Maar daarna kan men dan ook
des te practischer arbeiden.
Op ééne missie onder de land Dajaks, die
ik 5 jaar geleden nieuw ben begonnen, zijn
thans 500 Katholieken (allen inbegrepen).
Als men echter in het oog houdt, dat het
allereerste begin vaak moeilijkheden mee
brengt en dat het Oostersche volk spoe
dig ontwikkelt en men eene Dajakfamilie
gemiddeld op 6 kinderen kan rekenen, dan
begrijpt u ook, dat dit sober getalletje in
korten tijd snel vermenigvuldigt. Laat ik
hier even aan toevoegen, dat een Katholiek
missionaris verplicht is zijn volkje eers:
grondig te onderrichten en dan nog eens
grondig te beproeven om welke beweeg
redenen zij Katholiek worden enz. enz. Dan
pas kunnen wij hen doopen en als Katho
lieken boeken. Dit in tegenstelling roet de
zendelingen van honderlci richtingen, wier
werkkring veelal beperkt blijft tot scholen
zendelingen van honderderlei richtingen, wier-
omzet zeer groot, wier klanten wel talrijker,
maar slechts tijdelijk cn van zeer dubieus
gehalte zijn. Alle waar is alweer naar zijn
geld!!!
3e. Zijn er ook melaatschen bij U op Bor
neo? en is dat niet gevaarlijk?
Ja lezer, er zijn velen, heel velen daar,
Melaatschen vindt men trouwens over 't gc-
beele Oosten, 't Zijn ongelukkige stumpers.
Waarom? Hun ziekte is vrijwel ongenees
lijk, maar onder de wilde stammen bij ons
is 't verschrikkelijk, dat al deze zieke stum
pers door elkeen verstooten, verschopt, ge
minacht cn verwaarloosd worden.
Zij mogen nergens komen, uit vrees, dat
ze dc ziekte aan anderen overbrengen. Hui
zen, akkers, zelfs rivieren zijn hun verbo
den. Rivieren namelijk uit vrees, dat ze door
drinken of baden het water zouden besmet
ten. Borneo (Serawak) is nog te ongeregeld
om van regceringswege alle melaatschen in
kolonies onder te brengen. Er is er eene,
maar in districten, waar ik werkzaam was,
waren er tientallen zieken, die meestal
rondzwervend een allerellendigst bestaan
hadden. Ik heb ze vaak verbonden, wat
voortgeholpen met een hakmesje voor veld
arbeid, een handje tabak, een stuk riet als
afdak voor 's nachts, een wekelijksche por
tie rijst, dat ik ook veelal van de mij om
ringende christenen bijeen kreeg. Dan zijn
die lui uiterst dankbaar, en dan kwam ik ze
allen bij elkaar onderrichten cn voor den
Hemel winnen.
Is 't gevaarlijk onder die menschen te ko
men?
Neen, niet zoo overgevaarlijk. Men moet
uitkijken voor eigen wonden en niet veel
betasten en zelf uiterst zindelijk en rein
zijn. Overigens geloof ik niet, dat er voor
ons direct veel gevaar is. Ook moeten wij
van een bezoek bij melaatschen niet al te
veel laten blijken, want de inboorlingen zijn,
doodsbenauwd en ze zouden uit vrees niet
meer in de bijeenkomst voor H. Mis of on
derrichting willen komen.
Ten slotte: :er bestaat thans een scrum,
waarmede men de leprozen inspuit. Men
moet het 16 a 18 dagen achtereenvolgens
volhouden.
Maar de bewerking er van is uiterst pijn
lijk en bijna niet te dragen. Voor zoover
men nu reeds kan zeggen, stuit het op zijn
minst genomen den voortgang der ziekte
en worden pl.m. 70 pCt. der patiënten er
mede gebaat.
4e. Nu kom ik aan de beantwoording
eener rare vraag. Mijnheer, zoo vraagt mij
iemand op mijn stukje I van 21 Juli 1.1., zijn
uw plannen geen droombeelden of utopieën?
Weledele Heer, questionant, lees U s.v.p.
mijn stukje nog eens flink over. Het gaat
hier over 't aanschaffen le. eener kleine
drukmaehine, bindmachine, inkt en papier,
om zelf diep in 't binnenland van Borneo
verre van beschaving en hulp, mijn eigen
catechismusboekjes, kerkboekjes, bijbeltjes
enz. te drukken in verschillende talen, met
plaatjes," beelden enz. enz. Mijnheer, dat
gaat uitstekend en goedkoop en voor mijn
land uiterst practisch met een mimcograaph
2e. Naast een practisch onderricht moet
ik ook noodzakelijk hebben, planken kerk
jes, behuizing, schooltjes en catechistenhut
ten. Dit kan, op voorwaarde, dat ik zelf een
kleine zaagmolen met motor aanschaf, die
licht en in deelen te vervoeren is. Zoo kan
ik zelf planken zagen, goedkoop en van 't
beste hout, want dat is daar naar keuze.
Ik heb bijna 12 jaar gewerkt in Borneo's
binnenlanden en durf zeggen dat ik met be
hulp van deze twee practische zaken mijn
geheele district tn korten tijd kan bekee-
ren. Medailles, scapulieren, prentjes e.d.
zijn zeer welkom, maar ik kan er niets mee
doen zonder een behoorlijk Gode waardig
houten kerkje, een houten hutje en
zonder degelijk onderricht. Mijnheer, dit
heb ik niet vandaag of 'gisteren gedroomd,
maar dat zeg ik na 1134 jaar ondervinding.
Experientia docetü
Ferme Katholieken, wie helpt mee om dit
te verwerkelijken?
Kom! geen goede voornemens slechts, zet
Uw liefde om in een practische edele Raad,
nu en eenparig.
Adres:
L. J. A. VAN DEN BERGH,
Pr. Missionaris in Borneo,
Alphen aan den Rijn.
P.S. Gaarne verwacht ik inlichtingen, vra.
gen, practische wenken enz.
Laten wij elkander helpen voor eer
grootsch edel doel....!!!
Voor den inhoud van deze rubriek stelf
de Redactie zich niet aansprakelijk
Haarlem 1 Augustus.
Mijnheer de Redacteur.
Gaarne wil ik even den Heer De Lobel
beantwoorden in het ingezonden stuk van
Uw blad van 31 Juli. De Heer Lobel schrijft
aan mijn adres.
Volgens hem drukken de Regeeringsbe-
palingen de arbeiders naar beneden en zal
daarom beslist geweigerd worden aan de
hulde deel te nemen. U kunt zeker toch wei
begrijpen, geachte Heer de Lobel, dat voor
menschen die onder den druk van deze tij Jen
lijden er geen reden is om feest te vieren.
Neemt U bijvoorbeeld onze werkeloozen, die
een uitkeering ontvangen die te veel is om te
leven en te weinig om te sterven, daar is
zeker geen feeststemming aanwezig. Doet het
Gemeentebestuur een verzoek om de men
schen een hoogere uitkeering te geven of
om een uitkeering waardoor de menschen
allernoodigst stuk kleeren kunnen koopen
voor zich zelf, of voor hun huisgezin, dan
zegt de Regeering ik doe het niet, ik houd mij
aan de bepalingen. Vraagt de Gemeente aan
de regeering of zij een hooger uurloon mag
geven, om belangrijke werkzaamheden uit
te voeren dan wordt dat geweigerd. Het is
hier de druk van boven af.
De liefde kan niet van een kant komen,
Zoo worden nu eerstdaags de gewijzigde
huurwetten ingevoerd. Dat zal ook weer be
roering in verschillende huisgezinnen bren
gen. Vraagt U het Rijkspersoneel maar eens
hoe zij zich bevinden. Ik meen dat de onder
wijzers toch dit jaar ook al een aderlating
hebben gehad. Het Spoorwegpersoneel. En
zoo zijn er velen.Langer werken. Minder loon.
Hooge huishuren. Belasting. Rechten die de
arbeider had worden hem zoo zoetjes aan
weer ontnomen, dit alles stemt tot geen re
den tot feestvieren.
Dan zou ik mij vergissen. Vast niet geach
te Heer. Ik weet zeker dat er gehuldigd wordt
ter eere van H. M. de Koningin. En niet
voor een Minister van Arbeid. Naar mijn
bescheiden meening is voldoende dat het
Centraal Bestuur daar vertegenwoordigd is.
Ik merk U dan ook op dat wij persoonlijk
niets tegen H. M. kunnen hebben. Het gaat
niet tegen H. M. de Koningin.
Verderop schrijft de Heer de Lobel. Ik
weet niet hoe de Volksbond er finantiëel
voor staat. Nu kan de Heer Lobel wel
rekenen.Want zegt hij 3 afgevaardigden, iedei
een dagretourtje van 90 cent en een dubbeltje
voor een glaasje karnemelk, is samen 3 gulden,
Ik dacht dat er op dien dag Oranje dranken
werden gedronken, dan ben je voor een dub
beltje niet klaar en dan maar eentje Nu wil
ik er de verdere onkosten nog bij doen die U
vergat op te noemen. 3 man verzuim. Vaan
del vervoer. Of krijgen die menschen vrij
dien dag wat heeft het huisgezin aar
zoo'n dag als Vader naar Amsterdam is.
Nu de puntjes van 114 die U aanhaalt,
dat is een geheele parade U wilt toch nu
niet hebben dat wij het woord Vorstin uit
ons Vaandel verwijderen Uit onze Bavo,
Van onze enveloppe Wij wenschen dat
niet. Nogmaals wij zijn niet persoonlijk tegen
over H. M. de Koningin. Ik hoop dat H. M.
in de nu aankomende jaren een zeer gelukkig
Regeeringstijdperk te gemoet gaat, dat de
malaise spoedig verdwenen zal zijn, opdat
er weer voor spoed komen voor geheel de
bevolking van ons. Vaderland.
Dankzeggend,
G. M. COVERS.
Barendsestr. 36 rood
VAANDELHULDE.
M. d. R.
Ondergeteekende verzoekt beleefd op
name van het volgende
De voorzitter der K. S. A. meent zich alles
te mogen veroorloven, aangaande de bovenge
noemde kwestie. Vooreerst M. d. R. hoe
durft de heer d. L. spreken van alle ver-
eenigingen en spontane deelname, Er waren
ten hoogste op die vergadering 10 personen
aanwezig. Of vertegenwoordigen die alle ka
tholieke verecnigingen
Ten tweede, wat de heer Govers gezegd
heeft, is misschien een harde waarheid, maar
de volle waarheid,van welke woorden ik gaarne
mede de verantwoordelijkheid op mij neem.
Alleen spijt het mij er niet bij tegenwoordig
te zijn geweest.
Dan zou ik den voorzitter der K. S. A.
beleefd raden, niet de studieclub St. Bavo
daarbij te halen, want als 2e voorzitter meen
ik te weten, dat daar de zaken ernstig en cor
rect worden behandeld, een ernst die bij den
voorzitter der K.S.A. ver te zoeken is. Dan
protesteert ondergeteekende ten zeerste te
gen de belachelijke insinuaties aan het adres
van onzen algemeen geachten voorzitter, met
wien wij het een eer achten het H. B. va i
den Volksbond uit te maken. Laat gerust de
interne aangelegenheid van de Volksbond
aan hem en het H. B. over, de zaken worden
daar goed en zorgvuldig behandeld. Ik acht
den heer Castricum te hoog om door de voor
zitter der K. S. A. belachelijk te worden ge
maakt.
Ten laatste moet de voorzitter der K. S.
A. maar eens gaan begrijpen, dat de R. K.
Volksbond niet aan de leiband loopt van de
K. S. A.
M. d. R. hartelijk dankend voor de plaat
sing.
C. P. KERKVLIET,
Haarlem, 1 Aug. 1923.
NOG EEN VAANDELHULDE.
Aan de leden van den R. K. Volks
bond, afd. Haarlem.
Velen zullen kennis genomen hebben van
het besluit van het bestuur om niet deel te
nemen aan de „Vaandelhulde". De argu
menten hiertegen zijn m.i. zeer onbenullig
voor ons R. K. onwaardig. Het ware zeer ver
standig geweest, indien de heeren gezwegen
hadden.
Door ondergeteekende wordt het noodig
geacht een buitengewone algemeene verga
dering te houden. Reglementair is het noo
dig, dat eenige leden het bestuur verzoeken
deze te houden. Zij, die hiermede instemmen,
worden verzocht even een briefkaartje of
naamkaartje te zenden aan
K. BOTTER,
Hoogëwoerdstraat 18rood
Schoten.
