BUITENLAND
Tweede Blad
22 Augustus 1923
KLATERGOUD.
De besprekingen in den Berlijnschen Kabinetsraad. De verkiezingen
*n Ierland; een nederlaag van de Valerapartij verwacht. Ernstige troe
belen in Griekenland. Mellon pessimistisch over de toestanden in Euro
pa.
Onder de Telegrammen; Het ontslag van dr. Havenstein staat nu vast.
■i— De Rijnlandcommissie verbiedt het voortbestaan van nationalistische
vereenigingen in het bezette gebied. Weer een Japansche duikboot ge
zonken; 85 man vermist. De noodmaatregelen der Duitsche regeering.
.iet antwoord van Frankrijk op de Brit
sche nota ig gisterochtend aangebeden; het
*al heden openbaar gemaakt worden.
DE TROEBELEN IN GRIEKENLAND,
GEM. BUITEHL. BERICHTEN.
KERK EN SCHOOL.
(Msb,).
BINNENLANDSGH NIEUWS
FEUILLETON
..Zeker, maar miin verhuizmz naar Leip-
ENGELAND EN FRANKRIJK. UIT HET BEZETTE GEBIED.
Intusschen neemt men een afwachtende
houding aan. Men is van oordeel dat de
rede van Poincaré te Charleville, ofschoon
feer aangenaam aandoend naar den vorm,
in werkelijkheid geen aanduiding was voor
een wijziging der Fransche eischen en men
hoopt dat ten opzichte van deze laatste de
nota zal aanwijzen, dat de heer Poincaré
minder onbuigzaam is dan hij het in zijn
*ede was.
De „Manchester Guardian" zegt, dat de
Engelsche regeering in de nota op zijn minst
twee zaken wenscht aan te geven, n.l. een
wijziging in den aard der Roerbezetting en
«en toestemming tot het instellen van een
onderzoek naar het betaalvermogen van
Duitschland. Men is te Londen van mee-
Bing, dat nog nooit een onderzoek aangaan.
4e Duitschland's betalingscapaciteit heeft
plaats gehad. Er zijn alleen schattingen ge-
maakt over het bedrag dat het zou moeten
betalen, als het daartoe in staat was.
De rede van Poincaré doet aangenaam
tan, maar roert geen van bovenstaande
punten aan.
De Parijsche correspondenten van de
Londensche bladen melden, dat de Fran-
ichen beweren, dat zij geen verlangen koes
teren om voor onbepaalden tijd aan de
Roer te blijven, maar voor hun vertrek
«loeten passende waarborgen verkregen
Worden.
Deze opvatting wordt van belang geacht,
omdat de Engelsche regeering er steeds den
nadruk op heeft gelegd, dat het vasthouden
aan deze gepaste waarborgen een der voor-
naamste eischen is. De Engelschen zijn ech
ter de meening toegedaan, dat de bezetting
van de Roer een uiterst slechte waarborg
vormt, daar zij geheel en al onproductief
is ondanks alle beweringen van het tegen
deel, daar is zij in politiek opzicht zeer
gevaarlijk en nadeclig voor het vermogen
van Duitschland om behoorlijke sommen
voor het herstel op te brengen. Engeland
•heeft verschillende waarborgen aan de hand
gedaan, waaronder ook het instellen van
een controle-commissie met zetel te Ber
lijn om toezicht te houden op de Duitsche
financiën volgens het schema van Januari,
waarbij het voor Duitschland voordeelig
zou zijn haar verplichtingen in den kortst
«nogelijken tijd na te komen.
Ofschoon de Roerbezetting onvruchtbaar
en nadeelig werkt, twijfelt men in Engeland
er niet aan, dat Frankrijk haar wil en kan
voortzetten. Daarom wordt er op gewezen,
dat de Fransche eigenliefde in geen enkel
opzicht gekwetst zou worden en Duitsch
land geen reden zou hebben om van een
succes te spreken, indipn Frankrijk afzag
van een afzonderlijk optreden en zich met
de geallieerden verbond bij bet nemen van
Waarborgen, waaraan niet de nadeelen van
de Roerbczetting kleven.
HET BELGISCHE PRIORITEITSRECHT.
De Engelsche nota van 15 Augustus bevat
een paragraaf, waarin gezegd wordt: „Het
door België gedane voorstel om een bijzon
deren voorrang toe te kennen ^an het her
stel van het in België yerwoestc gebied,
schijnt te berusten op een tamelijk kunst
matig onderscheid in de door den vijand in
den laatsten oorlog aangerichte schade."
De Petit Parisien herinnert nu aan de
Eerste economische conferentie van de
bondgenooten, in Juni 1916 te Parijs gehou
den, waarop Engeland door Bonar Law en
lord Curzon vertegenwoordigd was en aan
de door de conferentie aangenomen motie,
die door alle geallieerde regeeringen is
goedgekeurd. Het blad zegt dan verder: „het
tamelijk kunstmatige onderscheid, waarover
de Britsche regeering zich thans verbaast,
schijnt dus van meet af aan gemaakt te zijn
giet Engeland's instemming."
DE TOESTAND IN DUITSCHLAND.
Over den loop van den te Berlijn gehou
den kabinetsraad is op het oogenblik nog
weinig bekend. Alleen wordt reeds medege
deeld, dat een belangrijk gedeelte der discus
sies was gewijd aan het onderzoek van de
mogelijkheid om een groot deviezenfomds bij
een te brengen 't welk in de eerste plaats voor
ien aankoop van levensmiddelen in het bui
tenland zou worden bejteed. In bevoegde
kringen is men van meening dat hiervoor
200 a 500 millioen goud mark noodig zijn.
Zaterdag heeft de rijkskanselier dit vraag
stuk trouwens al besproken met de verte
genwoordigers van den bond der Duitsche
nijverheid. Tijdens dit onderhoud verklaar
den de industrieelen zich bereid tot de
vorming van dit deviezenfonds bij te dragen,
daar ook zij van meening waren dat zoo
snel mogelijk krachtige maatregelen ter
bestrijding van den economischen nood
idienen te worden getroffen. Dezer dagen
zullen nu ook de vertegenwoordigers van
handel en landbouw in deze aangelegenheid
worden geraadpleegd. De regeering zal ver
moedelijk eerst trachten de noodige devie
zen te krijgen door een beroep
op de kringen die in het bezit van
buitenlandsche betaalmiddelen zijn. Slaagt
zij daarin niet dan zal zij er waarschijnlijk
toe overgaan een bepaald percentage van
alle deviezen in beslag te nemen, nadat alle
industrieelen, fabrikanten, agrariërs enz. on
der eede zullen moeten hebben verklaard
ihoe groot hun bezit aan buitenlandsche be
taalmiddelen is. De afgeleverde bedragen
zouden tot den koers van den dag in pa
piermark worden terugbetaald.
De mijnwerkersbond te Bochum heeft
een zestal vergaderingen der groepsbestu
ren in de verschillende districten laten hou
den ter bespreking van den toestand en de
gedane voorstellen. Algemeen was men het
eens met het beleid van het hoofdbestuur,
in welks houding men vertrouwen uitsprak.
Men was van meening, dat het lijdelijk ver
zet tegen de bezetting moet worden voort
gezet en dat de regeling der schadevergoe
ding alleen krachtens wederzijdsche onder
handelingen en niet door dwang tot stand
moet komen. Niettemin wedden moties aan
genomen, waarbij de regccring wordt aan
gespoord geen enkele gelegenheid tot het
openen, van zulke onderhandelingen te la
ten voorbijgaan. Voorts verlangt men van da
regeering maatregelen om de mijnwerkers
en hun gezinnen tegen honger en gebrek te
vrijwaren. Ten slotte sprak men zich uit
tegen wilde stakingen en lijdelijk verzet
tegen de mijneigenaars, hoewel men het in
de verste verte niet eens was met de voor
stellen, van die zijde gedaan ten aanzien
der loonen.
Het personeel van de mijn Dannenbaum
heeft geweigerd te „voldoen aan den Fran-
schen eisch tot levering van electrischen
stroom, De stokers hebben de vuren onder
de ketels gedoofd, waarop het geheele per
soneel de mijn heeft verlaten.
De Franschen hebben te Dahlhausen de
inrichting van de spoorwcgwerkplaats ver
nield en de machines weggevoerd.
Uit Mainz wordt aan het Journal gemeld:
Van de personen, die er bij de jongste troe
belen te Aken gekwetst zijn, zijn er vijftien
aan hun kwetsuren gestorven.
DE VERKIEZINGEN IN IERLAND.
Een poging van de republikeinen om een
vergadering te houden te Bantry, in het
graafschap Cork, in verband met de ver
kiezingen, verliep in wanorde daar de re-
geeringisgezinden verzet pleegden en den
republikeinen beletten te spreken, ncn met
rotte eieren wierpen en de republikcinsche
vlag van een auto scheurden.
Volgens berichten uit Zvjid-Ierland ver
wacht men algemeen, dat het aantal der
republikeinen in de nieuwe Dail veel ge
ringer zal zijn dan thans. In dit verband
moet er aan worden herinnerd, dat in 1922
de verkiezingen plaats hadden op grond
eener overeenkomst tusschen Michael Col
lins en De Valera, op de basis van „laat
zitten wat zit". Alleen daardoor verkregen
de aanhangers van De Valera toen hun 36
zetels, terwijl zij nu overal tegencandidaten
vinden. Bovendien zal de versnippering in
verschillende partijen vermoedelijk de repu
blikeinen pas in de laatste plaats van voor
deel zijn, terwijl ook de factor, dat hun
verkiezingsprogramma zuiver negjatief is:
„tegen den Vrijstaat en tegen de relaties
met Engeland", niet dient te worden onder
schat nu dat deel van bet publiek, dat be
lang heeft bij den bloei van handel en
nijverheid verlangt naar rust en vrede en
dus vóór alles een constructieve politiek
wenscht, die onvereenigbaar is met de
Valeristische idealen. De^ regeering t« Dublin
ontkent, dat de arrestatie van Ramond
O'Donnell, den leider der Republikeinsche
verkiezingsactie, een politieken ondergrond
zou hebben. De gevangenneming zou zijn
toe te schrijven aan de ontdekking, dat
O'Donr.el, een samenzwering op touw had
gezet ter bevrijding der gevangenen en ge-
interneerden.
DE MIJNWERKERSSTAKING IN
TSJECHO-SLOWAKIJE.
In het bekken van Ostrau is de mijnwer
kersstaking algeheel. In de cokesovens is het
werk beperkt tot het noodige. In het bek
ken van Piisen werd Maandag feestdienst
gedaan. De stakers besloten, de voor de in
standhouding van de mijnen noodige arbei
ders aan het werk te laten, en eveneens
speciale maatregelen te nemen voor de
cokcsovcns.
DE KROATISCHE KWESTIE.
Naar aanleiding van de veelbesproken reis
van den boerenleider Raditsj herinneren de
Kroatische bladen aan het bezoek, in het
vorige jaar, van de gebroeders Bufton, de
Balkan-kenners, die door de Engelsche re
geering herhaaldelijk met politieke zendingen
op de Balkan belast zijn geweest en reeds
toen Raditsj hebben uitgenoodigd om te
Londen de Kroatische kwestie te komen
bespreken. Andere bezoeken volgden, tot
eindelijk een lid van de Engelsche diploma
tieke missie naar het Oosten Raditsj uitnoo-
digde.zijn standpunt over de regeling van
de Servisch-Kroatische betrekkingen in een
memorie uiteen te zetten. Bonar Law, die
Raditsj ontvangen zou, werd ziek en trad
af, maar daarna kwam een tweede uitnoo-
diging aan Raditsj, om de Londensche poli
tici en diplomaten persoonlijk in te lichten.
Aan deze uitnoodiging geeft hij thans gevolg.
De Agramsche bladen wijzen op de groote
aandacht waarmee de Engelsche pers in den
laatsten tijd de Kroatische kwestie volgt,
waarbij de centralisatie-politiek van -Bel
grado o.a. door de Manchester Guardian
scherp wordt afgekeurd.
Er is te Athene een decreet uitgevaardigd,
waarbij alle vakvereenigingen worden ont
bonden en op dc archieven ervan beslag
gelegd. De gelden van die vereenigingen
zullen op de nationale bank worden gebracht
en gebruikt worden voor het stichten van
verzekeringskassen voor arbeiders.
UIT DE TURKSCHE POLITIEK.
Het begin van de ontruiming van Konstan-
tinopel door de vreemde troepen en de over.
dracht van het politiegezag aan de Turksche
overheid door den Engelschen bevelhebber
is het gevolg van het bericht uit Angora, dat
de. commissie tot onderzoek van het verdrag
van Lausanne, waarvan Joessoef Kemal
voorzitter was gunstig heeft gerapporteerd
zoodat de ratificatie door de Nationale
Vergadering vermoedelijk nog slechts een
formaliteit is. Men verwacht dat deze vóór
het einde van de week haar beslag zal krij
gen, in welk geval de laatste vreemde troe
pen op 25 dezer de stad zullen verlaten.
Toch zou het niet uitgesloten zijn, dat er
in de Nationale Vergadering nog eenige op
positie werd gevoerd. Deze zou dan in hoofd
zaak zijn te verwachten van de afgevaardig
den uit de grensstreken, die tegen den
afstand van Syrië en Mosoel gekant blijven.
Het aftreden van Raoef bei als premier na
een geschil met Ismet pasja over den inhoud
van het vredesverdrag bewijst echter, dat de
voorstanders van de ratificatie het sterkst
zijn.
Men acht het niet onwaarschijnlijk, dat
de regeering van Angora de vervolging zal
gelasten van de personen, die in de eerste
plaats verantwoordelijk zijn geweest voor
de deelneming van Turkije aan den oorlog.
Een politieke ondergrond zou aan zulk een
proces niet zijn te ontzeggen, daar de ver
volging zich in hoofdzaak zou richten tegen
de leidende personen in het bekende „Co
mité van Eenheid en Vooruitgang' die de
heftigste tegenstanders zijn van den tegen-
woordigen koers.
DE SCHULDEN DER GEALLIEERDEN
AAN DE VER. SI.
De Amerikaansche minister van finan-
ciën Mellon is te Washington van zijn reis
in Europa teruggekeerd. Hij is pessimistisch
over de mogelijkheid, dat in de naaste toe-
komst de schulden der Europeesche landen
aan Amerika zouden kunnen worden ge
fundeerd.
Mellon ziet de toestanden in buropa
somber in, zoomede de politieke als de
oeconomische toestanden. Hij weet echter
niet, hoe Amerika steun zou kunnen ge
ven.
AMERIKAANSCHE OORLOGSSCHEPEN
GESLOOPT.
Dc regeering van de Vereenigde Staten
heeft last gegeven tot slooping van 28 groo
te oorlogsschepen overeenkomstig de voor
waarden van het verdrag tot stand gebracht
naar aanleiding van de ontwapeningsconfe
rentie te Washington.
Amerika had tot dusverre dit vernielings
werk uitgesteld in verband met dc vertra
ging van de ratificatie van het verdrag door
Frankrijk. Nu aan deze formaliteit is vol
daan, wordt met het sloopingswerk begon
nen. Engeland handelde alsof de ratificatie
reeds op den eersten dag had plaats gehad
en begon met de bepalingen van het ver
drag na te komen zonder te wachten, tot
dat het werkelijk bekrachtigd was. Dc oor
logskruiser Australië is een van de schepen,
die in het verdrag worden genoemd en de
regeering van het Britsche rijk heeft giste
ren bevel gegeven om het schip te onttake-
AMUNDSEN,
Amundsen is Zondagavond te Nome aan
gekomen. Hij deelde mee, dat hij het vol
gend jaar zal beproeven, van Spitsbergen
over de Noordpool te vliegen.
EEN BRUTALE INVAL,
Te Allendale, een deftige voorstad van
Detron in den staat Michigan, hebben ge,
maskerde roovers een inval gedaan in een
balzaal, waar ongeveer 150 dames en hoe
ren dansten. Zij dwongen de verschrikte
aanwezigen hun geld en kostbaarheden af
tc geven en gingen er daarna van door in
een auto, dien zij stalen. Onderweg tracht
ten politiemannen de auto aan te houden,
maar dc brutale daders vijf in getal-
ontkwamen, na een politieagent te hebben
neergeschoten. Volgens dc laatste berichten
zijn de vijf vermoedelijke dalers gearres
teerd.
De vcreeniging van Silczische werk
gevers heeft den rijksminister van financiën
telegrafisch verwittigd dat dc Silczische pa
troons niet In staat zijn de nieuwe belastin
gen op te brengen tenzij het uitbetalen der
loonen aan de arbeiders zou worden ge
staakt, hetgeen de sluiting der ondernemin
gen tengevolge zou hebben. ^De patroons
kunnen dc verantwoordelijkheid in dezen
niet dragen.
De sociaal-democratische Munchener
Post publiceert een circulaire van het op
percommando der nationaal socialistische
stormtroepen die door een zekeren Goering
„leider van den staf" onderteekend is. Er
blijkt uit, dat de stormafdeelingen van dc
nationaal socialisten, van den bond Ober-
land, van de organisatie Reichsflagge enz.
in een Kampfverband Bayern vereenigd
zijn. Vermoedelijk zullen ook nog andere
organisaties zich aansluiten. De circulaire
waarschuwt tegen de actie van den Blücher
Bund en van den Viking Bund, die beide dc
actie van de nationaal socialisten bestrijden.
Noodgedwongen is een vliegtuig van
de Compagnie Franco Roumaine tc Detzin-
gen in Wurtenbcrg voorloopig in be
slag genomen. Te Bieberwalde in Oost-
Pruisen is gisteren een Poolsch vliegtuig
geland. Bestuurder en begeleider, beiden
Polen, zijn in hechtenis genomen.
Tn het eerste kwartaal van 3if Jaar zijn
in Zweden 6344 personen bekeurd wegens
openbare dronkenschap, in Noorwegen
12,441 en in FinlamJ 11.630. Gedurende 1922
bedroegen deze cijfers voor Stockholm 7397
voor Kristiania 18,195 en voor Helsingfors
10.925. In Zweden heeft men bepreking, in
Noorwegen en Finland een verbod tot het
verkoopen van sterke dranken.
Maandag a.s. houdt het Amerikaansche
leger een demonstratie. Daarbij zullen 27
vliegtuigen bomaanvallen doe op een deel
van dc Oostkust ter lengte van 1200 K.M.
De bedoeling van de demonstratie is, het
bewijs te leveren, dat de Ver. Staten een
groote luchtvloot noodig hebben, voor ver-
dedigingsdoeleiaden natuurlijk.
Vooral de inwoners van New-York (stad)
zullen worden opgevoed in die overtuiging.
Het ligt in de bedoeling door een smaldeel
van 27 vliegtuigen een rook-scherm over
Beneden-Manhattan te veroorzaken van een
meter of dertig dik en zoo dicht, dat op die
plaats het zonlicht zal zijn buitengesloten.
Dergelijke demonstraties zullen worden ge
houden te Philadelphia, Trenton en Balti
more. Ook wordt een vliegtuigaanvai gedaan
op de slagschepen, die ter hoogte van de
Virginische kapen liggen. De vliegtuigen, die
aan deze luchtmanoeuvres zullen deelnemen,
vertrekken van het Langley-vliegveld in de
buurt van Washington.
De belangstelling, die er onder het
Amerikaansche publiek bestaat voor de
radio-elegrafie eVi -telefonie is inderdaad
zeer groot en het aantal Amerikanen dat
zich de weelde veroorlooft van een ontvang-
installatie is legio.
Men heeft er zelfs over gedacht om een
ontvanginstallatie voor draadlooze telefonie
aan te leggen in Sing-Sing, de beruchte ge
vangenis voor zware misdadigers in den
staal New-York, o.w. de terdood veroordeel
den, welke installatie dan bestemd zou
wezen om die veroordeelden (ook degenen,
die op den electrischen stoel moeten) de
laatste weken nog wat op te vroolijken. Het
plan is uitgedacht door leiders van het
Heilsleger, maar ofschoon de installatie
reeds in de gevangenis is ontvangen en zij
dkar ook wel zal worden opgesteld is het
zeer de vraag of de gevangenen, althans de
terdoodveroordeelden, er van zullen mogen
genieten.
De gevangenisdirecteur Lewis E. Lawes
ontkent dat hij het plan al zou hebben goed
gekeurd. Er zijn thans 20 ongelukkigen
allen ontembare en bloeddorstige lieden
in den vleugel der terdoodveroordeelden op
gesloten. Men wijst er op, dat de veroordeel
den in Sing-Sing allen gevonnist zijn tot een
zame opsluiting, en dat bij het begrip een
zame opsluiting, een radio-telefonische aan
sluiting met de buitenwereld allerminst past.
Bovendien is het wel een vreemde opzet, het
verblijf van de terdoodveroordeelden te
maken tot een oord waar men opgewekte en
voor een deel frivole muziek en voordrach
ten zal kunnen genieten.
De hoofd-directeur van de gevangenis,
Charles F. Ratigan zal dc eindbeslissing heb
ben.
In den staat Georgië is de driestheid
van allerlei benden, die op eigen houtje „de
wet handhaven" door overtreders uit hun
huis te halen en af te ranselen, heel erg. Het
schijnt dat zulke benden van oordeel zijn dat
de autoriteiten hun plicht niet met voldoen
den ijver nakomen. Zoo is er een bende die
't voorzien heeft op de dranksmokkelaars,
een andere, die klopjachten houdt op lie
den, die hun gezin verwaarloozen, een derde
die lieden mishandelt, omdat zij zich niet
houden aan de plaatselijke gewoonten en ge
bruiken en ten slotte een vierde bende die
negers afranselt of lyncht, waarbij de wer
kelijk heel gemakkelijke redeneering wordt
gevolgd, dat indien zulke negers schuldig
zijn, zij de straf hebben verdiend, en indien
zij -onschuldig waren, het toch altijd „een
goede waarschuwing" is voor de overige
kleurlingen.
De ruwheid en wanorde in den staat zijn
door een en ander van zóó groote ergerlijk
heid en ondankbaarheid geworden, dat de
staatsregeering gaat ingrijpen. Dc gouver
neur van den staat, Walker, heeft, in overleg
met den bevelhebber der staatstroepen, ge
neraal Cox, de gewapende macht in bewe
ging gezet; en er zijn al drie mannen het
zijn broers gepakt, die betrapt werden
op het afranselen van een neger.
Men heeft het nog niet noodig geacht den
staat van beleg af te kondigen.
L'Oeuvre wijst op het verschijnsel, dat
ook elders waargenomen kan worden, dat
de jongelieden uit welgestelde kringen te
genwoordig eigenlijk zoo weinig aan sport
doen. Wel hangen ze om hel tennisveld,
waar ze echter het raket maai met matige
overtuiging gebruiken en het liefst keeren ze
terug daar waar een strijkje speelt. En dan
maar steppen. Fietstochten doen, ho maar!
De schrijver in l'Oeuvre kent ouders, die
hun zoon op zijn achttiende jaar een motor
fiets met of zonder zijspanwagen cadeau
doen. Wandelen doen zulke jongelieden
nooit meer. Zwemmen? Liever met een
keurige witte broek aan het strand lum
melen. De jongelieden,over wie l'Oeuvre
schrijft, weten allemaal heel goed, dat I.a-
coste en Brugnon voor de Davis-cup verlo
ren hebben: zij weten hoeveel Criqui met
zijn volgende bokspartij verdienen kan. Zij
kennen de theorie en de regels van de mees
te spelen, zij lezen iederen ochtend een
krant en dat is hun eenige lectuur. Maar zelf
aan sport doen, neen, dat laten ze aan de
beroepsmenschen over.
L'Oeuvre wijst op dit eigenaardige, dat dc
sport, die aanvankelijk in Frankrijk is inge
voerd door jongelieden van de welgestelde
klassen, langzamerhand de groote volks
massa heeft veroverd, Het volk beoefent
thans met vuur en geestdrift de sport, die er
door de „petits bourgeois" is ingebracht.
Er is ingebroken op de villa „Le Plan-
tier" te Costebelle bij Hyères, die aan Paul
Bourget toebehoort. Aangezien de beroem
de schrijver er niet was, heeft men nog niet
kunnen vaststellen, wat er gestolen is.
In 1913 is de ijzeren brug over de Seine
bij St. Pierre du Vauvray tengevolge van een
aanvaring ïn de rivier gestort. Het Souwen
van een nieuwe brug werd vertraagd door
den oorlog, maar is thans geschied. De nieu
we brug is van gewapend beton en, volgens
het Journal, de grootste betonnen brug, die
er bestaat. Zij is 131 meter lang en 8 meter
breed.
De betonnen brug te Rome is 100 meter
lang.
EEN WONDERBARE GENEZING TE
LOURDES.
Een bedevaartganger naar Lourdes schrijft
ons:
Dinsdag is na het bad in de piscine ge
nezen, mej. Louise Michiels, wonend Rhodc-
St, Genève bij Waterloo (België).
Ze was 20 jaar lam aan beide beenen en
loopt nu geregeld. Nu is re 52 jaar.
Ik heb n Donderdagmiddag gesproken
bij de grot. Ze is van dc procassie-Swolus
KARDINAAL VAN ROSSUM IN
DUISCHLAND.
Kardinaal van Rossum is Maandagmiddag
via Stettin te Berlijn gearriveerd. Zijne Emi
nentie vertrekt morgenochtend naar Karls
bad, waar hij eenigen tijd rust hoopt te ne
men. Vandaar gaat hij terug naar Rome.
PRINS HENDRIK.
Naar
wordt Z. K. H. de
ij vernemen
Prins uit Duitschland te 's-Gravenhage te
rugverwacht, korten tijd na terugkeer van
H. M. de Koningin en de Prinses uit Het
Loo in de residentie.
HET JUBILEUM DER KONINGIN.
Poiitie-maatregelen te Amsterdam.
Bij den intocht der Koningin binnen Am
sterdam ter gelegenheid van het a.s. regee-
ringsjubileum, blijken buitengewone politie
maatregelen noodzakelijk. Een aantal dezer
maatregelen betreffen een actie van anar
chistische zijde om de feestelijkheden te ver
storen. De politie heeft een paar bezoeken
gebracht aan de drukkerij van de „Vrije
Socialist" en heeft oranjekleurige plakkaten,
gericht tegen het koninklijk huis, op een
paar plaatsen der stad van de muren doen
verwijderen; Ook werd huiszoeking gedaan
in een drukkerij te Utrecht, waar een aantal
feestprogramma's waarin beleedigende zin
sneden voorkwamen, werden in beslag ge
nomen.
Tevens vermoedt de politie, dat van die
zelfde zijde zal getracht worden schade toe
te brengen aan de versieringen.
VERSCH BROOD 'S MORGENS VROEG.
Een nieuwe actie der bakkers.
De voorzitter van de Ver. van werk
gevers in het Isr. bakkersbedrijf, de heer I,.
Snapper te Amsterdam, heeft zich Maandag
met onderstaaniden oproep tot alle organi
saties van werkgevers en werknemers in
het bakkersbedrijf in Nederland gewend:
Ieder, bij het bakkersbedrijf betrokken,
weet, dat reeds geruiinen tijd daarin een
chaos heerseht, zoowel wat arbeidsregeling
als prijzen betreft, Het geheele bedrijf is
daardoor onvast en dringend noodig lijkt
het ondergeteekende, om door gezamenlijk
overleg te trachten, weder tot meer ge
zond* verhoudingen te komen.
In de eerste plaats dient dan weder het
collectief arbeidscontract tusschen werkge
vers- en werknemersorganisaties volledig
hersteld te worden. Ondergeteekende, als
voorzitter der Vcreeniging van Werkgevers
in het Israël, bakersbedrijf, neemt daartoe
bij deze het initiatief en noodigt alle or
ganisaties, die met dit plan instemmen, uit,
hem daarvan bericht te zenden. Voorop
dient hierbij te staan, dat niet getornd moet
worden aan de bestaande loonen en dat
ook geen enkel ander arbeidersbelang be
nadeeld moet worden.
Daartegenover dient van werknemerszijde
.te staan, dat gezamenlijk met de werk
gevers bij den Minister van Arbeid en
andere bevoegde autoriteiten gewerkt
moet worden om wijziging der bestaande
regeling van de arbeidstijden te verkrijgen.
De practijk toch leert iederen dag weer
opnieuw, dat het publiek 's morgens bijtijds
versch brood verlangt. Ondanks alle tegen
spraak en geruststelling uit Den Haag, wor
den dagelijks legio overtredingen gepleegd
ten aanzien van het verkoopverbod van
versch brood vóór 1 uur. Tevens leert de
practijk, dat het bakkersbedrijf tegenwoor
dig voor zeer velen zenuwsloopend is, ten
gevolge van den aanvangstijd van 6 uur
v. m. in vele bedrijven.
Het is daarom gewenscht, dat de andere
organisaties met ons ijveren voor een gelijk
aanvangsuur voor alle bedrijven over het
geheele land van 5 uur 's morgens en daar
bij het verkoopen van versch brood vrij te
laten van 8 uur v.m. af.
Indien deze regeling door de bevoegde
autoriteiten wordt goedgekeurd, zal in de
practijk vrijwel niets aan den bestaanden
toestand veranderd worden (behalve het
aanvangsuur) en zullen de ontelbaar vele
overtredingen van thans niet meer voor
komen.
In vérhand met bovenvermelden oproep
kian de Tel. nog mededeelen, dat reeds
enkele voorbesprekingen tusschen de be
trokkenen heben plaats gehad. Daarbij is
gebleken, dat de kans op samenwerking
in de door den heer Snapper bedoelde rich
ting niet uitgesloten is. Van de zijde van de
organisatie van hotelhouders en van ver
eenigingen tot bevordering van het vreem
delingenverkeer e. d. is reeds meermalen op
het openen van de mogelijkheid van ver
krijging van versch brood bi? het enib
aangedrongen, van de zijde der bikk.:
patroons komt men thans met de hier ge
publiceerde argumenten, terwijl de organi
ties der bakkersgezellen haar houding r
nader moeten vaststellen. Voor een nieir"
collectief contract wordt van die zijde w
gevoeld, terwijl bovendien de thans in t;
zetten gemeenschappelijke besprekingen den
weg kunnen openen voor een onderling
schikking van de kwestie van hei vervroeg
de broodbakken tijdens de a, 6. jubileum
feesten.
DE PLANNEN VAN MINISTER COLIJN
De N. Arnh. Ct. zegt in de politieke om
geving van minister Colijn een en andc
omtrent de plannen van den nieuwen be
windsman vernomen te hebben.
Eerder dan een vermindering van de sa
larissen der ambtenaren met een vast per
centage schijnt er een streven te zijn om
de vaste bezoldigingsbesluiten voor he!
thans in dienst zijnde personeel te hand
haven, doch daarnaast een nieuwe bezoldi-
gingsregeling vast te stellen voor de ambte
naren, welke thans in dienst treden. Waar
het verloop der ambtenaren per jaar on
geveer 10 procent bedraagt, zou globaal
berekend na tien jaar de nieuwe regeling
over de geheele linie van kracht zijn.
Een fel verzet van den heer Colijn is te
verwachten tegen „de ziekte van het per
fectionisme", waaraan de Staat tegenwoor
dig maar al te ernstig lijdt, de kwaal van
de te ver uitgebreide Staatstaak en de
overdadige controle, die als bij het onder
wijs, hoofdzakelijk op papier bestaat.
Dat de heer Colijn zou streven naar san
verlenging van den wettelijken arbeidsduur,
welke uniform is, kan in algemeenen zin
niet worden beweerd; eer is te verwachten,
dat het in de bedoeling ligt lot een werk
tijdregeling te komen, welke zich aanpast
aan den aard van het bedjijf, doch waarbij
een, zij het geringe, samenhang behouden
wordt.
PLANNEN IN „REVOLUTIONNAIRE"
KRINGEN.
Naar „Het Volk" verneemt heeft de minister
van Binnenlandsche Zaken, op verzoek van
den minister van Justitie, via de commis
sarissen der Koningin, de burgemeesters
aangeschreven omtrent plannen, die in „re-
volutionnaire" kringen zouden bestaan tot
„daadwerkelijke actie", bij gelegenheid vaa
de a.s. Oranje-feesten. Den burgemeester*
is verzocht om tijdig, zoodra houding of ge
dragslijn van „revolutionnaire" elementen te
hunnent hun daartoe aanleiding geven, in
overleg te treden met het rijkspolitiegezag
ten einde zich zoo noodig dc hulp van rijks-
politiepersoneel te verzekeren.
DE INDISCHE HULDE AAN H. M. DE
KONINGIN.
De Indische deputaties zijn gisteren ia
dc groote audiëntie-zaal van het witte
paleis op het Loo door de Koningin ontvan
gen. De Koningin droeg een lichtblauw
fluweelen kleed en het Grootkruis der Mili
taire Willemsorde. De deputaties hadden
zich ten paleize omgekleed in de dracht van
hun land. Jonge Javanen uit Leiden hebben
hun daarbij de behulpzame hand geboden,
want er komt heel wat kijken bij het zorg
vuldig plooien van hoofddoek kain. De So-
loneezen waren gekleed in „Pradjoeritan",
de oude dracht, gebruikelijk als de soenan
op den verjaardag van de koningin bij den
resident zijn opwachting gaat maken; de
Jogjaneezen waren in ,grebegan" gekleed,
het Jogjasche groot ornaat.
Prins Koesoemo Joedo sprak de koningin
in 't Javaansch toe, prins Soerjowidjcjo
wendde zich in 't Maleisch tot haar, terwijl
de heer Oudemans voor de vertaling zorgde.
Het antwoord der koningin werd niet ver
taald, de ibeide prinsen zijn onze taal vol
doende machtig om het gesprokene te be
grijpen.
De inhoud van de rede van den Soloschen
pangeran, was vierledig: ten eerste be
helsde ze de overbrenging van de groeten
en de gelukwenschen van den soenan, ten
tweede gaf ze uiting aan de hoop, dat de
koningin nog lang de beschermster van de
Javasche bevolking mag blijven, ten derde
gaf ze begeleiding aan het geschenk van
den soenan aan de koningin, dat geheel
door Solosche rijks- en hofbeambten ver
vaardigd is en ten vierde bood ze de ko
ningin den dank van den soenan voor het
hem geschonken grootkruis in de Oranje-
Nassau-orde met de Zwaarden.
De koningin dankte zoowel voor de haar
geworden goede wenschen als voor het ge
schenk welk laatste zij in het bijzonder als
een uiting der kunstnijverheid op Java op
hoogt: waarde zeide te stellen. Zij besloot
haar toespraak met den wensch uit te spre
ken dat de soenan lang in goede gezondheid
zal leven.
Het Solosche geschenk bestond in hoofd
zaak uit een schrijftafel, een prachtig spe-
cimen van Javaansch houtsnijwerk waarbij
zeven houtsoorten, alle van verschillende
kleur, werden toegepast. Het Jogjasche had
tot hoofdbestanddeel een unieke collectie
krissen en pieken, fraaie stalen van de Ja-
vaansche metaalbewerkingskunst.
De geschenken stonden in de ontvangst
zaal tot na de toespraken der prinsen on
der kleeden bedekt opgesteld nadat de ko
ningin geantwoord had, werd de bedekking
weggenomen en kon al het zeldzaam-mooie
worden aanschouwd. Meer dan eens heeft
de koningin, ook nog 's middags na het
noenmaal en 's avonds na den maaltijd,
haar bewondering voor het haar gesehon-
kene geuit en tevens door het stellen van
vragen veel belangstelling voor Indië ge
toond. De pangerans hebben zich beijverd
haar alle bijzonderheden van dc Javaansclie
kunstnijverheidsproducten uiteen te zetten.
De eindindruk der Vorstenlandsche depu
taties was, dat de koningin de heeren „al
lerhartelijkst" ontvangen had; nog denzelf
den avond hebben de prinsen hun hoven te
Solo en Jogja telegrafisch van de hun te
beurt gevallen luisterrijke begroeting op de
hoogte gebracht.
25
„Zooals Flora gisteren, in doodelijken
angst voor haar prachtig gezicht, met haar
beurs heeft gedaan," zei Henriette met
bijtenden spot. De opwellende toorn ver
drong zelfs voor een oogenblik het bran
dend verlangen, om Flora voor den dokter
in het stof te zien knielen.
„Aan zulke dwaasheid zal ik mij wel niet
S .huldig maken," sprak Kathe kalm maar
ernstig tot Flora, die bij Henriette's herin
nering zich vol ergernis op de lippen beet
«Rust er vloek op het geld
Met en hartelijken lach viel de handels-
raad haar in de rede „Kind, laat u toch
niet bang maken vloek Ik zeg u, daar
ligt zegen en geluk op uw erfenis. De winst,
die ik thans, door een nieuwe en welbereken
de schikking op het oog heb, zal reusachtig
,Zijn."
De oogleden van mevrouw Urach, die
gewoonlijk met en soort voorname afgemat
heid half gesloten waren, werden bij die
schildering wijd geopend. Het woord „winst"
•deed haar oogen opflikkeren van een heb
zuchtige aandoening, evenals dit zeker in
h'.ar jeugd was gebeurd, als haar schoon
heid met verlangen uitzag naar een of andere
overwinning.
I «Reusachtig?" herhaalde zij op gejaagden
toon. „De stukken, die ik heb, beloven dat
niet, ik wil terstond verkoopen en sluit mij
bij uw nieuwe onderneming aan."
„Dat kan gemakkelijk, grootmamaik
zal het vandaag nog in orde brengen. Ja, ja,
het volk heeft wel gelijk met te zeggen
„waar het geld is, wil het wezen," en nooit
was dat wcord meer waar dan in onzen ijd.
De kapitalist is een rots waar de golven
haar schatten overheen doen vloeien."
„In de oogen van bedaard nadenkende
lieden niet, Maurits," zei dokter Bruck. Hij
was, toen Henriette zoo driftig begon te
spreken, haar bed genaderd en had haar
hand in de zijne genomen, om haar in kalmte
te houden zoo stond hij nu nog. Deftig
en echt degelijk zag hij er uithij had,
onder de dunne overjas, den rok nog aan
en den handschoen aan de linker hand
zijn schoon gezicht met den zwaren baard,
dat hij naar het gezelschap keerde toonde
met nieuwe kracht dien wesmoedig/n trek,
die aan lijden liet denken en dien Kathe
bij de eerste ontmoeting aan hem had opge
merkt. „Men is al lang wantrouwend ge
worden," ging hij voort, „en begint dat ruste
loos trachten naar winst met een zeer leelijk
woord te betitelen
„Zwendel, wilt gij zeggen," viel de han-
delsraad hem vroolijk in de rede. „Dokter,
alle respect voor u en uw wetenschap, maar
van handelszaken - hebt gij geen greintje
verstand. Gij zijt een uitstekende arts, gij
hebt zelfs uw naam wereldberoemd ge
maakt
Bij dit woord richtte Henriette zich uit hare
half liggende houding op. „Weet gij dat wel
Flora?" vroeg zij, schier ademloos van
aandoening bij het gevoel der naderende
overwinning.
„Zeker weet ik het, gekkinnetje, ofschoon
mijnheer de dokter het nog niet der moeite
waard heeft geacht mij mededeeling te doen
van zijn gelukkige kuur te Leipzig," ant
woordde Flora, zoo onschuldig mogelijk, ter
wijl zij Henriette een tartenden blik toe
wierp. „Ik weet ook, dat dc vorstelijke
genadezon hem op eens begint te beschijnen,
zooals dat maar zelden aan een sterveling
te beurt valt. Natuurlijk is dit nog een
hof- en staatsgeheim, waar zelfs de ver
loofde nog niets van mag weten." Met een
betooverend lieven lach om de lippen liet
zij de kleine scherpe tanden zien en de gloed,
die bij dat laatste woord haar wangen kleurde,
stond haar onvergelijkelijk schoon.
Henriette liet bitter teleurgesteld het
hoofd op het kussen vallen zelfs zij had
zich in die vrouwennatuur vergist.
Mevrouw Urach, die naast den dokter
stond, klopte hem met bijna teedere gemeen
zaamheid op den schouder. Nog nooit had
zij hem op zulk een voet van gelijkheid be
handeld. „Mogen wij nog niets naders hoo-
renï Zijn de voorloopige onderhandelingen,
nog niet afgeloopen?" vroeg zij op vleienden
toon, met 'haar nog altijd welluidende stem.
„Hij komt immers juist van den vorst te
rug zei de tante, terwijl haar van vreugde-
„O, dan is het toch waar, dat von Bar
gepensioneerd is?" vroeg mevrouw Urach
schijnbaar los weg en onverschillig, meer
met ingehouden adem.
„Ik weet het niet ik heb er ook niet
naar gevraagd," antwoordde Bruck kalm.
„De vorst verlangt alleen, dat ik, zoolang
ik hier nog blijf, zijn voeteuvel in behande
ling neem."
„Zoolang gij hier nog blijft," viel Flora
hem driftig in de reden. „Wilt gij dan weg
gaan, Bruck V'
„Ik heb plan mij in het begin van October
in Leipzig te vestigen," antwoordde hij koel
en zonder naar haar om te zien. Zijn oog
dwaalde door het raam in den omtrek rond.
„Hebt gij dan voor den titel en de benoe
ming hier aan het hof bedankt?" riep me
vrouw Urach, terwijl zij vol verbazing de
handen in elkander sloeg.
„De titel is mij niet onthouden," een
glimlach, die iets spottends had, vloog over
zijn gelaat, „het is in 't oog van zijne Door
luchtigheid niet voegzaam, zich te laten
behandelen door iemand zonder titel. De
vorst is er daarom op gesteld, dat ik hofraad
zal heeten."
Bij die laatste woorden reikte de tante,
met diepe aandoening, hem beide handen
toe, en hij, anders de terughouding in per
soon, omvatte de oude vrouw met zijn armen
en drukte haar vast en innig aan zijn hart.'
Het leed, de bittere beproeving, die zij, met
de meeste standvastigheid, te zamen hadden
rug zei de tante, terwijl haar van vreugde ae meeste stanavasugneiu, ie zamen nauuen
stralendea blik onafgewend op hem rustte.[gedragen, deed hen op dot oogenblik van
blijde uitkomst, alle omstanders vergeten.
Flora keerde zich om en trad, met veel
beweging, naar het venster, terwijl zij de on
derlip haast aan het bloeden beet men zag,
dat de handen haar jeukten om de oude
vrouw weg te srooten van de plaats, die zij,
de trouwelooze, had verspeeld.
„Maar hij gaat weg, tantetje, zeide Hen
riette, met heesche, klanklooze stem.
„Ja, zijn roem en zijn geluk tegemoet,"
antwoordde de oude dame en hief, tusschen
haar tranen lachende, hét hoofd van zijn
schouder op. „Ik blijf graag hier, in een
thuis, dat zijn kinderliefde mij heeft bereid,
als ik maar weet, dat hij geacht, geëerd en
in zijn grootsch beroep gelukkig is. Mijn
zending aan zijn zijde is buitendien spoedig
ten einde, een andere zal mijn plaats inne
men." De teedere klank uit haar stem was
geheel verdwenen zij sprak op ernstigen
toon, en bijna streng was de blik dien zij
op het schoone meisje aan het venster sloeg.
„Zij, met haar rijk begaafden geest, weet de
heiligheid, maar te gelijk al de bittere be
zwaren van zijn werk, beter te begrijpen
dan ik, en zij zal hem een huiselijk geluk
bereiden, dat onafhankelijk van allerlei be
roering, hem een kalm, een harmonisch
leven doet genieten." De klank op dat woord
kalm gelegd, maakte het voor Kathe duide
lijk, dat tante het onaangename gedrag van
Flora gisteren zeer goed had opgemerkt
en dat zij dit aan grilligheid had toegeschre
ven.
„Dit alles is goed en wel, mijn beste me
vrouw, en ik twijfel er ook niet aan, of Flo
ra zal een uitnemende vrouw voor een pro
fessor zijn," zei mevrouw Urach koelde
vermanende toon, dien de eenvoudige pre
dikantsweduwe tegen een harer bloedver
wanten had aangeslagen, ergerde haar ge
ducht. „Tot een aangenaam huiselijk leven
behoort echter in onzen tijd een welingericht
huis en ik beken, dat dit mij op het oogen
blik vrij bezwaarlijk schijnt. Ik kom juist
van een vermoeiende onderhandeling met
den meubelmaker hij zegt, waarom begrijp
ik niet, dat hij de lang bestelde meubelen
voor Flora onmogelijk voor Pinksteren kan
afleveren. Flora is in dien tijd bezig geweest
met de juffrouw, bij wie het linndn zou
worden gekocht, maar die is ook onuitstaan
baar langzaam, zoodat het uitzet niet voor
het begin van Juli kan worden afgeleverd.
Wat moeten wij toch beginnen
„Wij zullen wachten," zei Bruck kort eq
vast, terwijl hij zijn hoed en zijn stok in d«
hand nam, om die weg te bergen.
Mevrouw Urach schrikte een weinig j
zij zag er tamelijk verslagen uit en op haar
gelaat toonde zich een zekere angst, maat
spoedig herstelde zij zich en tikte Bruck weer
op den schouder. „Dat is braaf, mijn beste
dokter Gij helpt ons uit een pijnlijke ver
legenheid, terwijl ik er mij al op had voor
bereid, om uw rechtmatig verlangen naar
meerdere haast zooveel mogelijk te bestrij
den. Gij waart zeker op den bepaalden dag
gesteld 1"
